Bài học
đầu cho con - Đỗ Trung Quân
Đỗ Trung Quân
Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều
Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay
Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông
Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Là hương hoa đồng cỏ nội
Bay trong giấc ngủ đêm hè
Mẹ về nón lá nghiêng che
Là hương hoa đồng cỏ nội
Bay trong giấc ngủ đêm hè
Quê hương là vàng hoa bí
Là hồng tím giậu mồng tơi
Là đỏ đôi bờ dâm bụt
Màu hoa sen trắng tinh khôi
Là hồng tím giậu mồng tơi
Là đỏ đôi bờ dâm bụt
Màu hoa sen trắng tinh khôi
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ...
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ...
Rút trong tập thơ “Cỏ Hoa Cần Gặp” in năm 1991
của tác giả.
Đỗ Trung Quân sinh năm 1955, một số bài thơ phổ nhạc được
nhiều người biết đến như: Hương tràm (1978), Vũ Hoàng phổ nhạc ; Bài học đầu
cho con (1986), Giáp Văn Thạch phổ nhạc thành bài "Quê
hương"; Chút tình đầu (1984), Vũ Hoàng phổ nhạc thành bài
Phượng hồng (1988); Khúc mưa, Phú Quang phổ nhạc; Những bông hoa
trên tuyến lửa, Nguyễn Cử Dũng phổ nhạc.
Đỗ Trung Quân viết bài thơ Bài học đầu cho con với
mục tiêu rất rõ: “tôi làm để tặng cho một cô bé còn rất là nhỏ và mới chỉ một
tuổi. Và những hình ảnh đó, tôi nghĩ rằng nếu có hình dung là cháu lớn lên sau
này, cháu có đi khắp nơi, đi tới nước nào cũng vậy, ở đâu nó cũng thế. Thì những
hình ảnh đó cháu mang theo và đó là đất nước của mình”.
Sau này, Giáp Văn Thạch phổ nhạc và tên nhạc
phẩm là “Quê hương”. Khi bài hát được phát qua các chương trình truyền
thông có nhiều người thích, đồng thời cũng có nhiều người ghét, lại
có những người thích nghe nhiều đoạn nhưng cứ đến đoạn cuối lại tắt
đài đi… Bài thơ, bài hát tự nhiên mang một số phận của riêng nó. Một
tờ báo ngước ngoài viết : “Có một điều đáng nói là tuy nổi tiếng
nhưng bài thơ cũng gặp không ít phê phán gay gắt, nhất là những người xa nước bởi
một câu cuối kết thúc của bài thơ. Người nghe thật sự bị hụt hẫng khi đang
trong tâm trạng bị thuyết phục bởi những hình ảnh quen thuộc thân thương trong
ký ức bỗng dưng nơi cuối cùng của bài thơ một âm thanh nghiêm khắc vang lên như
kết án những con người lưu lạc... thế là người ta vừa thích vừa ghét, vừa muốn
nghe tiếp lại vừa bực bội tắt máy khi sắp đến những dòng cuối cùng...”
Dưới đây chúng tôi xin trích đăng ý kiến trả lời
công luận của chính tác giả những vấn đề xoay quanh số phận bài thơ.
Bài thơ này được đăng lần đầu vào năm 1986, xuất xứ của
nó là hồi đó tôi đề tặng bé Quỳnh Anh. Quỳnh Anh là con của nhà văn Nguyễn Nhật
Ánh bây giờ. Khi tôi đề tặng thì Quỳnh Anh mới chỉ được một tuổi thôi. Chúng
tôi lúc đó là bạn với nhau. Giai đoạn đó thì ai cũng nghèo. Tôi không có gì làm
quà cho cháu Quỳnh Anh, mà Quỳnh Anh bây giờ đã là một cô gái , học ở Pháp. Thế
thì khi tôi tặng như vậy thì tôi chọn một bài thơ cho trẻ con và tôi chọn một
thể thơ dễ thuộc, dễ nhớ, đó là thơ 6 chữ, thơ 5 chữ - thơ 6 chữ đó, một thể
thơ dễ thuộc ở Việt Nam. Và những hình ảnh thì tôi chọn những hình ảnh rất là gần
gũi: cây khế, cầu tre, con diều...
Tôi đăng lần đầu năm 1986 ở báo Khăn Quàng Đỏ. Khi đăng
bài này thì người biên tập có bỏ một vài đoạn và thêm một đoạn, đúng ra là một
câu, cái câu cuối cùng. Những người biên tập bài này là chị Việt Nga, con của
nhà thơ Lê Giang. Chị Việt Nga thì cũng đã mất vị bạo bệnh.
Một khổ thơ “Quê hương là cầu tre nhỏ...” tôi dùng thể
thơ 6 chữ thì tự nhiên tôi bỏ lửng. Thông thường một khổ thơ có bốn câu, thế
thì thấy tôi bỏ lửng như vậy thì chị Việt Nga đã thêm vào.
Khi tôi thấy họ sửa và bỏ một vài đoạn nên khi đăng lại
vào năm 1991 ở trong tập Cỏ Hoa Cần Gặp (thơ, 1991) thì tôi đăng lại nguyên bản,
và nguyên bản thì nó có khác với bài đầu tiên do khi đó đã được cắt bớt một vài
đoạn và thêm một câu là “Quê hương nếu ai không nhớ, sẽ không lớn nổi
thành người”. Thật ra mà nói thì nhạc sĩ phổ theo cái bản của năm 1986 chứ
không phải là theo bản của năm 1991.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét