"Mùa xuân chín" của Hàn Mặc Tử
Bài thơ hay nhất
viết về mùa Xuân
MÙA XUÂN CHÍN
Trong làn nắng ửng khói mơ tan,
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng.
Sột soạt gió trêu tà áo biếc,
Trên giàn thiên lý - Bóng xuân sang.
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời
Bao cô thôn nữ hát trên đồi;
- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.
Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi,
Hổn hển như lời của nước mây,
Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,
Nghe ra ý vị và thơ ngây.
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Cảnh trí bâng khuâng sực nhớ làng:
- "Chị ấy, năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?"
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng.
Sột soạt gió trêu tà áo biếc,
Trên giàn thiên lý - Bóng xuân sang.
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời
Bao cô thôn nữ hát trên đồi;
- Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.
Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi,
Hổn hển như lời của nước mây,
Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc,
Nghe ra ý vị và thơ ngây.
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,
Cảnh trí bâng khuâng sực nhớ làng:
- "Chị ấy, năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?"
Hàn
Mặc Tử
Đây là một bài thơ xuân rất hay, là một bức tranh xuân
mới nhất, trong sáng, rạo rực, say mê, thơ mộng mà thoáng buồn nhất. Hàn Mặc Tử
vơi cảm hứng thiên nhiên trữ tình, màu sắc cổ điển hài hòa với chất dân dã, trẻ
trung bình dị đã làm hiện lên một bức tranh xuân tươi tắn thơ mộng. (Thể thơ Tứ
tuyệt, trường thiên, có nhà nghiên cứu xếp vào thể thơ mới hiện đại)
Không biết mùa xuân có tự bao
giờ và thơ xuân có tự bao giờ, chỉ biết người ta sinh ra đã có mùa xuân đẹp đầy
sức sống và thổi vào các hồn thơ, sống trong cuộc đời, nếu thiếu đi mùa xuân,
thiếu đi những câu thơ xuân thì thật buồn. Hôm qua, hôm nay và ngày mai kia lại
có những vần thơ xuân cho con người, cho cuộc sống. Và hôm qua đã có Hàn Mặc Tử
với "Mùa xuân chín" khi cảm xúc trong con người lữ khách đó đã đến độ
tràn đầy.
Nói đến mùa xuân, có ai không hiểu
đó là những phút rạo rực nhất của cuộc đời, của cuộc sống. Mùa xuân mỗi khoảnh
khắc một vẻ, lúc là "mùa xuân nho nhỏ", lúc là "mùa xuân
xanh"... và đây "Mùa xuân chín" nghe vừa mới, vừa sôi nổi, vừa
có một sức sống dồn nén đang thầm nảy nở giống như cái mới, cái lãng mạn và
khao khát trong tâm hồn Hàn Mạc Tử.
Mỗi dòng thơ đều phảng phất hơi xuân, đều
thấm đượm cái đẹp của tâm hồn thi sĩ. Mùa xuân bắt đầu từ cái nắng mới lạ thường:
"Trong làn nắng ửng khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lí bóng xuân sang".
Đúng là nắng xuân, chẳng phải tia nắng, hạt nắng,
chẳng phải giọt nắng mà là "làn nắng". Chữ "làn" như gợi một
hơi thở nhẹ nhàng, nắng như mỏng tang, mềm mại trải đều trong thơ và trong
không gian. Làn nắng lại "ửng" lên trong "khói mơ tan". Cảnh
sắc nhẹ nhàng, đẹp dân dã mà huyền diệu. Sương khói quyện với nắng; cái "ửng"
của nắng được tôn lên trong làn khói mơ màng đang "tan" ấy. Ngòi bút
thi sĩ vẫn hướng đến một nét thơ truyền thống, cổ điển, cảnh như có hồn, như có
tình chan chứa. Trân trọng đón lấy cái nắng mới tinh khiết ấy là "Đôi mái
nhà tranh lấm tấm vàng'!. Sự hô ứng trong vần thơ tạo ra một cảm xúc ấm áp, cảnh
vật cân xứng hài hòa, đầy thơ mộng. Vài nét chấm phá đơn sơ mà tinh tế gợi cảm,
dung dị mà đáng yêu. Chỉ có "đôi mái nhà tranh" hiện lên trong
"làn nắng ửng" nhưng vẫn gợi lên một sức sống đang lay động, dân dã
bình yên rất thân thuộc với mọi người. Nắng như đang rắc lên "đôi mái nhà
tranh" chút sắc xuân và hương xuân: "Sột soạt gió trêu tà áo biếc".
Cái âm thanh của gió "trêu" tà áo và cái gam màu "biếc" của,
lá ây là cái tình xuân. Một chữ "trêu" đáng yêu quá, thân thương quá,
có gì như mang hương sắc đồng quê từ những câu ca dao, hát ghẹo tình tứ thuở
nào cứ ngân nga mãi trong lòng ta... Gió cũng chọn áo mà "trêu", phải
chọn áo biếc mới thật thơ, thật đẹp. Mùa xuân là như thế, "chín" là
như thế!
Từ cụ thể, từ làn nắng, từ mái nhà tranh, từ gió
rồi mới khái quát: "Trên giàn thiên lý. Bóng xuân sang". Câu thơ có một
sự ngưng đọng, ngập ngừng cảm xúc nhẹ nhàng, bâng khuâng, vấn vương đón “bóng
xuân sang", cảm xúc ngưng tụ như nín thở ấy ẩn mình vào dấu chấm giữa dòng
thơ. Mạch thơ ngập ngừng như mạch cảm xúc. Bên giàn thiên lí, mùa xuân đã sang.
Mùa xuân nhẹ nhàng bước... như có thể cầm được, có thể ngắm được ngay trước mắt
mỗi chúng ta.
Sau dấu chấm (.), sau cái ngưng tụ và run
rẩy như dây đàn căng lên trong tâm hồn nhà thơ thì mùa xuân ào đến:
"Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời,
... Bao cô thôn nữ hát trên đồi".
Cỏ như xanh mãi, tươi mãi trong không gian mênh
mông, bao la. Hình ảnh ẩn dụ "sóng cỏ" và ba chữ "gợn tới trời"
gợi tả làn cỏ xanh dập dờn trong làn gió xuân nhè nhẹ thổi. Chẳng biết ngoài
kia là sóng cỏ thật, hay lòng thi sĩ cỏ xanh tươi mới gợn thành
"sóng" như thế? Mùa xuân bao giờ chẳng có màu xanh của cỏ. "Cỏ
xanh như khói bến xuân tươi" (Độ đầu xuân thảo lục như yên - Nguyễn Trãi).
"Cỏ non xanh tận chân trời" (Nguyễn Du)... Gam màu "xanh
tươi" đầy sức sống yên bình ấy trong thơ Hàn Mặc Tử cứ gợn tới trời",
trải dài mãi như không dứt, trải mãi, ngâm vào hồn thơ. Trong sắc xuân ấy, tình
cảm con người cũng đến độ chín. Tiếng hát giữa mùa xuân thân quen quá, yêu
thương quá. Một nét đẹp truyền thống của dân tộc, đẹp như ca dao, dân ca, như lễ
hội mùa xuân muôn thuở của cái xứ sở này được nói đến qua tiếng hát "vắt vẻo"
và "thơ ngây" của những nàng xuân, của bao cô thôn nữ. Câu thơ gợi
lên cái "chín" trong hồn bao cô thôn nữ qua âm thanh “vắt vẻo",
trong trẻo, tươi mát của câu hát giao duyên, của trai gái nơi đồng quê, mộc mạc
mà tình tứ. Tâm hồn nhạy cảm, yêu cuộc sống thiết tha của thi sĩ Hàn Mặc Tử đã
bắt vào lời hát ấy nhiều xao xuyến. Mùa xuân mới thực sự "chín" khi
có con người và có dư âm tiếng hát:
"Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi,
Hổn hển như lời của nước mây
Thầm thì với ai ngồi dưới trúc
Nghe ra ý vị và thơ ngây".
Âm thanh đọng lại trong từng tiếng thơ, độ ngân
rung, "vắt vẻo" hòa nhịp với âm trầm "hổn hển" thể hiện một
sự chuyển đổi cảm giác rất tinh tế, tài tình. Tâm hồn thi sĩ đã hòa nhập hẳn
vào cái thế giới âm thanh mùa xuân ấy.
Tiếng ca như vút lên cao, như ngập ngừng, như lưu luyến giữa
"lưng chừng núi". Dư âm tiếng hát dường như giăng mắc, rung lên “vắt
vẻo" gợi lên nhiều xao xuyến bâng khuâng trong lòng nhà thơ. Tiếng hát
"hổn hển" được so sánh "với lời của nước mây", lời của
thiên nhiên. Hai tiếng "hổn hển" như nhịp thở gấp gáp, vội vàng đầy
hương xuân, tình xuân, cảm xúc vừa thực vừa mơ đến lạ kì. Lời hát của các cô
thôn nữ sao mà đáng yêu thế, như hút hồn người, như tràn ngập cả không gian,
góp phần làm nên một "mùa xuân chín". Và còn có tiếng thầm thì "thầm
thì với ai..." dưới bóng trúc, hẳn là tâm sự, là thân thương rồi. "Vắt
vẻo”, "hổn hển", "thầm thì" là ba cung bậc của ba âm thanh
mùa xuân đang chín, thấm sâu vào hồn người đến nhẹ nhàng lắng dịu, chan chứa
thương yêu. Sự phong phú về giai điệu và phức điệu của khúc hát đồng quê, làm
say mê mọi người, để rồi cùng nhà thơ bâng khuâng cảm nhận: "Nghe ra ý vị
và thơ ngây...".
Tiếng hát mùa xuân dân dã, tình tứ và đáng yêu quá, sắc xuân,
hương xuân, tình xuân "đang chín" dần trong lòng thôn nữ, bỗng ngập ngừng
như có sự hẫng hụt, băn khoăn:
"Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,
Có kẻ theo chồng, bỏ cuộc chơi".
"Đám xuân xanh ấy" là các cô thôn nữ đang
hát, đang "thầm thì với ai ngồi dưới trúc" kia sẽ chín cùng mùa xuân
và sẽ "theo chồng bỏ cuộc chơi... Thiên nhiên và lòng người như quyến luyến
mùa xuân dần trôi qua, tuổi xuân hồn nhiên dần trôi qua. Hàn Mặc Tử như chợt thấy
buồn, thấy hẫng hụt, bâng khuâng, như mất mát đi một cái gì trong lòng khi mùa
xuân đang chín... "Xuân đang tới nghĩa là xuân đương qua - Xuân còn non
nghĩa là xuân sẽ già" (Xuân Diệu).
Hàn Mặc Tử chính là người lữ khách
đi qua mùa xuân gặp cái ý vị của mùa xuân: "Khách xa gặp lúc mùa xuân
chín...". Một nét bút truyền thống cổ điển "xuân hướng lão" xen
lẫn cái hiện đại, mới mẻ làm cho ý thơ thêm đậm đà hơn.
"Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng
Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang".
Hình ảnh của kí ức hiện lên một
thoáng buồn đẹp và trải rộng mênh mông xa vắng. Nhà thơ nhớ đến con người như
khao khát một tình người, một tình quê. Mỗi một nổi nhớ đều rất bâng khuâng. Nhớ
một công việc cụ thể: "gánh thóc" trong một không gian cụ thể:
"Dọc bờ sông trắng nắng chang chang". Chỉ có "chị ấy" là
người đọc không thể biết mà chỉ có tác giả mới biết để mà "sực nhớ",
mà thầm hỏi. Mà man mác sợ "mùa xuân chín" ấy sẽ trôi qua. Hình như
đó là néi thơ Hàn Mặc Tử, là tâm hồn Hàn Mặc Tử khao khát giao cảm với đời mà
luôn có một nỗi niềm cô đơn, trống vắng, hẫng hụt như thế.
"Mùa xuân chín" là một bài thơ xuân rất hay, là một
bức tranh xuân mới nhất, trong sáng, rạo rực, say mê, thơ mộng mà thoáng buồn
nhất. Hàn Mặc Tử với cảm hứng thiên nhiên trữ tình, màu sắc cổ điển hài hòa với
chất dân dã, trẻ trung, bình dị đã làm hiện lên một bức tranh xuân tươi tắn thơ
mộng. Mùa xuân đẹp. Con người trẻ trung, hồn nhiên, xinh đẹp, đáng yêu. Yêu mùa
xuân chín cũng là yêu đồng quê, yêu làn nắng ửng, yêu mái nhà tranh, yêu giàn
thiên lý, yêu tiếng hát vắt vẻo của những nàng xuân trên "sóng cỏ xanh
tươi gợn tới trời”.
"Mùa xuân chín" lúc
thì dạt dào, lúc thì lắng dịu trong tâm hồn thi sĩ. Có lúc vồn vã, có lúc mênh
mang, như đang lắng hồn mình vào bước đi của mùa xuân rồi bồi hồi, "sực nhớ...
" và "bâng khuâng". Cái nhớ bâng khuâng của người lữ khách mãi
mãi là tình thương mến, nỗi khát khao giao cảm với hương sắc và khúc nhạc mùa
xuân, với làng quê thân thuộc nơi miền Trung "Dọc bờ sông trắng nắng chang
chang"...
Nguồn: loigiaihay.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét