Du lịch Italy: Thành phố Vatican
Thánh Đường St. Peter
Thành phố Vatican
Thành phố Vatican nằm trong thành phố Rome. Phần bài viết này
chỉ nói về Vatican.
Vatican
Vatican, một bang hay thành phố hoàn toàn riêng biệt nằm
trong thành phố Rome, là quốc gia có diện tích nhỏ nhất thế giới. Diện tích cả
nước là .17 sq mi hay .44 sq km, nằm trên vùng đất cao. Vatican tọa lạc phía
tây bắc Rome, thủ đô của Ý, và được bao bọc bởi hệ thống tường thành cao kiên cố
được xây từ năm 800, cùng có camera an ninh rải kín. Dân số cỡ dưới 1,000 người.
Năm 1929, chính phủ Italy đã ký với Giáo hoàng điều ước Ratlam, thừa nhận
Vatican là một quốc gia có chủ quyền. Tuy diện tích nhỏ nhưng bộ máy hành chánh
của Vatican rất hoàn hảo, có quân đội bảo vệ do Thụy Sĩ tổ chức, có hệ thống
bưu chính và ngân hàng riêng. Tem do Vatican phát hành có thể lưu hành và sử dụng
tại Italy. Tuy nhiên, Vatican không có các ngành công nghiệp, cũng như không có
khách sạn, nhà hàng, nhà hát, hay trường học; khí đốt, điện, nước và các mặt
hàng tiêu dùng đều do quốc gia Italy cung cấp.
Bản đồ Vatican
Swiss guardsTài liệu cho biết, bên trong tường thành gồm 61 công trình kiến
trúc từ nhà thờ, nhà nguyện, cung điện, thư viện, ngân hàng, bưu điện, tòa nhà
chính quyền, trung tâm truyền thông, đường phố, công viên, các đài phun nước và
sân bay trực thăng. Hầu hết các mái vòm, toà tháp, hành lang, nhà nguyện với trần
nhà và tường đều được tô điểm bằng các bức họa, tác phẩm điêu khắc.
Sau khi Ðức Giáo Hoàng John Paul II chết vào ngày 2 April
2005, thì vào ngày 19 April, 2005, Hồng Y Giáo chủ người Ðức Joseph Ratzinger
được chọn làm Ðức giáo Hoàng mới với tên Giáo Hoàng là Benedict XVI. Đức Giáo
Hoàng Benedict XVI từ chức ngày 28, February, năm 2013, và ngày 13 March 2013,
Hồng Y Giáo chủ Francis lên nối chức.
Những địa điểm được biết đến trong quốc gia Vatican đáng kể
nhất là công trường thánh Peter (St.Peter’s Square), Ðại Giáo đường
thánh Peter (St. Peter’s Basilica), Cung điện Vatican, Viện bảo tàng Vatican. Bức
tường Vatican là ranh giới với Rome, Italy.
Viện Bảo tàng Vatican (Musei Vaticani)
Cửa vào Viện Bảo tàng Vatican Có thể nói Musei Vaticani là kho tàng tồn trữ nghệ thuật dồi
dào nhất trên thế giới. Nhà nguyện Sistine với tác phẩm của nhiều họa sĩ, điêu
khắc tên tuổi, như Bernini, Sandro Botticelli và nhất là tác phẩm của
Michelangelo và bốn phòng tranh vẽ trên tường (frescos) của Raphael cùng với những
nghệ thuật đẹp nhất thuộc Roman, Etruscan, Greek, Egyptian, Assyrian đều hiện
diện ở đây. Với cả ngàn phòng để thăm viếng thì trọn hai ngày cũng chưa đủ, tuy
nhiên có bản đồ hướng dẫn theo màu để thăm viếng những phòng chính. Những
phòng/ nhà bảo tàng này nằm ngay cạnh Đại Giáo đường St Peter.
Fountain of Pigna (Pine cone) with two peacocks
The Sphere Within Sphere in Pigna courtyardViện bảo tàng Vatican nằm ở phía bắc Đại Giáo đường Peter, là
bảo tàng lâu đời và nổi tiếng trên thế giới, với diện tích 55.000 m2. Bảo tàng
là một phần của Dinh Vatican (Vatican Palace), nơi cư ngụ của Đức Giáo Hoàng từ
năm 1377, bảo tàng có ước chừng 1,400 phòng, gồm 12 nhà trưng bày và 5 dãy hành
lang, được gọi là "Phòng trưng bày nghệ thuật và bảo tàng Vatican".
Các phòng trưng bày nghệ thuật. Bảo tàng Vatican.
Bảo tàng Gregorian-Etruscan chứa những cổ vật từ thế kỷ
thứ 9 đến 1 trước Công nguyên.
Bảo tàng Chiaramonti trưng bày khoảng một ngàn tác phẩm
điêu khắc, chạm khắc Hy Lạp - La Mã, cùng nhiều bức tượng Ai Cập do Augustus
đưa về Rome.
Tượng Hecules nhìn từ phòng Chữ Thập Hy Lạp
Tượng Artemis trong phòng Candelabra
Phòng CandelabraBảo tàng Pio Clementino. Do Ðức Giáo hoàngClement XIV
(1769-1774) và Pius VI (1775-1799) tài trợ, với rất nhiều phòng sưu tầm theo mọi
chủ đề. Tại phòng thú vật tập trung các cổ vật với nhiều loại đá khác nhau đôi
khi có màu đá gần giống như màu da lông thú.
Ðặc điểm là có tượng Laocoon nổi tiếng, xuất xứ từ Tòa nhà
Vàng của Nero, tượng Thần Apollo trong thần thoại Hy Lạp với vẻ đẹp cổ điển lý
tưởng (thường gọi là tượng Apollo Belvedere, và bức tượng Thân người
Belvedere/ Belvedere Torso có nhiều ảnh hưởng tới đến khuynh hướng điêu khắc của
Michelangelo sau này.
Laocoon và hai con trai.
Laocoon và hai con trai - Hình hiện tại
và hình cũ trước năm 1957
Nhóm tượng Laocoon được đào thấy ở Rome vào năm 1506 và được
đặt ở Vatican từ ngày đó đến giờ.
Ðây là nhóm tượng bằng cẩm thạch, phiên bản của bản chính bằng
đồng của 1 điêu khắc gia Hy Lạp làm năm 140 TrCN. Nhóm tượng lớn cỡ người thật,
được ba thợ điêu khắc tên Agesander, Polydorus, và Athenodorus, người thành
Rhodes khắc họa cảnh một thầy tu của thành Troy có tên là Laocoon cùng hai con
trai của ông - Antiphantes và Thymbraeus - bị bóp nghẹt bởi rắn biển của thần biển
Neptune. Chuyện tích kể là khi nhìn thấy con ngựa gỗ trước cửa thành, dân chúng
Troy hò reo kéo ngựa vào thành. Chỉ có Laocoon là nhận ra âm mưu của Ulyses,
phóng ngọn lao của ông vào hông ngựa làm vang lên tiếng leng keng của vũ khí
giáp trụ quân Hy Lạp nấp bên trong. Nhưng dân chúng đã bị Athena làm mù quáng,
không nghe lời ông. Để trừ khử ông, thần Athena sai hai con rắn thần từ dưới biển
lên quấn chết cả ông lẫn hai đứa con.
Người ta đã tìm thấy nhóm tượng này ngày 13/1/1506 trong di
tích Domus Aurea (Dinh thự Vàng) của hoàng đế Neros. Nhóm tượng được làm từ 4
khối đá cẩm thạch ghép lại, mô tả sự chống cự tuyệt vọng của 3 cha con khi bị rắn
thần quấn chết. Từ gương mặt, cử động của thân người đến sự căng cứng của các
cơ bắp, tất cả đều rất hòa hợp, mẫu mực. Khi được phát hiện, phần tay phải của
Laocoon bị mất (kể cả một cánh tay của cả hai người con). Ðã có nhiều tranh cãi
giữa các nghệ sĩ, điêu khắc gia xem tư thế của cánh tay phải của Lacoon sẽ như
thế nào. Michealangelo khi đó cho rằng cánh tay phải sẽ gập lại (như sau này
người ta tìm thấy). Các nghệ sĩ khác thì cho rằng nó phải kéo dài ra (như hình
chụp). Giáo hoàng khi đó mới thành lập hội đồng nghệ thuật để quyết định và chỉ
định Raphael làm trọng tài. Cuối cùng đồ án tay phải giơ lên cao được chọn,
cánh tay mới được gắn vào và trưng bày từ năm 1540. Vào năm 1906 một nhà khảo cổ
học đã tìm thấy phần cánh tay bị mất của một bức tượng (tượng người cha) và gửi đến
Vatican. Và hơn 50 năm sau đó mãi tới nãm 1957, Vatican mới quyết định đó chính
là một phần tay phải của Laocoon và gỡ phần tay đắp thêm trước đây ra vào năm
1957. Và rồi sau đó phần tay của hai người con đã gắn vào cũng đã được gỡ bỏ
vào những năm 1980s.
Belvedere Torso.
Belvedere Torso. Thân mình Belvedere. 2012
1968Belvedere Torso được tìm thấy ở Roma trong thời Phục hưng và
người ta cho rằng tượng này đã truyền cảm hứng cho danh họa Michelangelo tạo
nên hình ảnh Adam trong bức tranh tường The Creation of Man ở nhà nguyện
Sistine.
Cửa vào Viện Bảo tàng Vatican
Thân mình Belvedere là một mảnh điêu khắc thân mình một người
đàn ông, chiều cao toàn điêu khắc 1.59m (5 ft 25/8 inches). Tác phẩm có chữ ký
đề tên một nhà điêu khắc người thành Athens là Apollonius, và đã từ lâu được
xem như là có từ thế kỷ thứ 1 trước Công nguyên. Nhưng hiện nay đã được cho rằng
đây là một bản sao mà Apollonius đã sao chép lại từ tác phẩm điêu khắc có từ thế
kỷ thứ 2 trước Công nguyên. Bức tượng mô tả một người đàn ông ngồi trên bộ da của
một động vật. Nhân vật được mô tả trong bức tượng này hiện vẫn còn là nghi vấn.
Một số chuyên gia cho rằng đây là chân dung của Hercules hay một số nhân vật thần
thoại khác.
Tương truyền rằng, Michelangelo ngưỡng mộ bức tượng này đến mức
ông đã từ chối lời đề nghị của Giáo hoàng Julius II, hoàn thiện tác phẩm điêu
khắc bằng cách gắn tay, chân và gương mặt cho bức tượng. Michelangelo cho rằng
bức tượng quá đẹp và không nên thay đổi. Belvedere Torso hiện là một trong số
ít tác phẩm điêu khắc cổ đại vẫn được giữ nguyên vẹn như từ khi khám phá ra.
Apollo Belvedere
Apollo Belvedere có thể là bản sao một điêu khắc từ thế kỷ thứ
4 trước Công nguyên. Với phong cách quý phái và hình dạng đẹp, tượng Apollo
Belvedere đã được gắn thêm vào phần cánh tay ngoài cho mường tượng là thần vừa
bắn cung xong.
Apollo Belvedere (2012)
Vatican Museums 1968Căn phòng Rafael. Năm 1508, Giáo hoàng Julius II Della Rovere
giao cho Rafael Sanzio (khi ấy mới có 25 tuổi, được Bramante giới thiệu) vẽ những
bức tranh trên tường trong 4 gian phòng của mình ở tầng trên cùng. Kích thước 3
căn phòng của Giáo hoàng khá nhỏ, căn thứ tư thì lớn hơn nhiều. Người ta hay gọi
chung tất cả là "Căn phòng Rafael" (Raphael's Stanze).
Phòng triển lãm tranh Vatican: Giáo hoàng Pius XI ra lệnh xây
dựng nhà triển lãm này vào năm 1932 để trưng bày bộ sưu tập của Vatican có từ
nãm 1800, dưới thời Giáo hoàng Pius VI. Tại đây, ta có thể tìm thấy những tác
phẩm xuất sắc nhất của Giotto, Cimabue, Beato Angelico, Melozzo da Forli,
Perugino, Titian, Domenichino, Caravaggio, Rafael và Leonardo da Vinci. Ngoài
ra, còn có gian giành riêng cho Nghệ thuật Hiện đại.
Bài viết này theo lộ trình hướng dẫn của đoàn du lịch do người
chủ đoàn và người hướng dẫn địa phương đảm nhiệm và cũng coi như là một lộ
trình mà hầu hết các đoàn du lịch đều theo. Ði theo đoàn có cái lợi là họ lo
cho tất cả và chúng ta không phải sắp hàng dài cả giờ để chờ mua vé, hay có vé
rồi vẫn phải sắp hàng chờ lâu. Lộ trình tóm tắt như sau.
Qua cửa vào, đi thang lên tầng một nơi có sân thượng nhìn ra
sân trong Pigna và Belvedere; đi qua phòng Chiaramonti với thần La-mã; rồi đi
thang lên lầu hai đến bảo tàng Pio-Clementino với sân tám cạnh có nhiều bồn tắm
cổ và nhưng vách lõm chứa tượng Apollo Belvedere và Laocoon; qua phòng Tượng; rồi
phòng nhà Thơ có Belvedere Torso; rồi phòng Tròn có chậu cẩm thạch đỏ vĩ đại đường
kính 13m, chung quanh phòng Tròn là 9 tượng trong hốc lõm đặc biệt có tượng thần
Hercules mạ đồng màu vàng. Qua phòng Tròn là phòng Chữ Thập Hy-lạp với hai cỗ
quan tài lớn của Nữ hoàng hiển Thánh Helena và con gái Constantina, cửa có tượng
Ai Cập, chính giữa phòng là mosaic Athena. Sau đó là một hành lang dài phòng Thảm,
phòng bản đồ Ý, phòng Raphael và rồi đến nhà nguyện Sistine.
Nhà nguyện Sistine (Cappella Sistina).
Nhà nguyện Sistine dài 40.9m và rộng 14m. Trần cao 13.4m ở từ
sàn tầng chính của nhà nguyện. Mái vòm thì phức tạp và có lẽ khi được xây dựng
đã không có mục đích để đáp ứng những tranh hoàng bích họa. Tường chia làm ba tầng
với 6 cửa sổ ở trên cao nhất. Giữa các cửa sổ là những phần thòng xuống
(pendentives) để chịu đựng trần nhà vòm. Giữa các pendentives này có những
khung tam giác gắn vào vòm trần trên những cửa sổ.
Nhà nguyện Sistine, đặt tên theo Giáo Hoàng Sixtus IV, được
tài trợ bởi Đức Giáo Hoàng Julius II, và được dựng lên vào cỡ giữa năm 1473 đến
1481, là nhà thờ nhỏ của các Giáo hoàng. Nhà thờ này nổi tiếng vì bức họa
"Sự phán xét cuối cùng" (The Last Judgement) của Michelangelo.
Hành lang bản đồ và hành lang với những bức tranh tường của một
số họa sĩ như Pietro Perugino, Sandro Botticelli, Domenico Ghirlandaio miêu tả
cuộc đời của Moses và Jesus, dẫn đến phòng có bức tranh "Sự phán xét cuối
cùng" của Michelangelo, tác phẩm trên trần của Michelangelo.
Hành lang bản đồ nước Ý
Toàn bộ tranh trên trần Sistine chapel (Hình từ trang
Vatican)Trần Sistine Chapel (1508-1512) là công trình vĩ đại của
Michelangelo Buonarotti. Bức "Sáng thế kỷ" có diện tích 300 m2, được
ghép từ 9 bức tranh với nội dung miêu tả lại những câu chuyện trong Kinh thánh.
Trong bức tranh có hơn 300 nhân vật với đường nét sắc sảo, dáng vẻ sống động có
thần. Michelangelo đã mất 4 năm để vẽ bức tranh này.
Trên những khung vòm vươn lên giữa năm cửa sổ ở mỗi bên nguyện
đường là hình ảnh các tiên tri Cựu Ước, những người đã nói với dân Do Thái về Ðấng
Cứu Thế sẽ đến, xen kẽ với hình ảnh các nữ tiên tri ngoại giáo, những kẻ theo
truyền tụng cổ xưa đã tiên báo cho người ngoại đạo biết sự xuất hiện của Ðấng Cứu
Thế. Michelangelo đã vẽ họ ngồi đắm mình trong suy tư, đọc, viết, tranh luận,
hay như đang lắng nghe một tiếng nói từ nội tâm. Giữa những nhân vật này, ngay
giữa vòm trần, ông vẽ câu chuyện Sáng Thế kỷ và truyện Noah. Chen giữa những
câu chuyện này bằng rất nhiều hình ảnh khác, mang những câu chuyện khác.
Bố cục có hơn 300 nhân vật và có chín tình tiết trung tâm từ
Sách Khải huyền, được chia thành ba nhóm: nhóm thứ nhất là Sự sáng tạo Thế
giới Thiên đàng và Trái đất của Chúa; nhóm thứ hai là Chúa tạo ra người
đàn ông và đàn bà đầu tiên Adam và Eve và sự mất ân huệ của Chúa do bất tuân lệnh
nên bị đuổi ra khỏi vườn Eden; và cuối cùng, nhóm thứ ba là sự cầu khẩn của
Loài người và đặc biệt là của gia đình Noah. Những hình này không tuyệt đối
theo thứ tự thời gian. Trên các vòm tam giác đỡ mái được vẽ mười hai người đàn
ông và phụ nữ đã tiên đoán sự xuất hiện của Chúa Jesus. Họ gồm bảy nhà tiên tri
Israel và năm phụ nữ tiên tri của Thế giới Cổ đại.
Trong số những bức họa nổi tiếng nhất trên trần có Chúa
tạo ra Adam, Adam và Eve trong Vườn địa đàng, Ðại hồng thủy, nhà tiên
tri Isaiah và Bà đồng Cumaean. Quanh các cửa sổ được vẽ các tổ tiên của Chúa
Jesus. Bức họa The Creation of Adam là bức họa nổi tiếng nhất thế giới
trong lịch sử hội họa cho thấy một hình ảnh thánh tượng Bàn tay của Chúa (Hand
of God) mang đến sự sống cho Adam.
Bản thân Chúa bay trong không gian, được đỡ nâng bởi các
Thiên Thần, đang chuyển dần lại gần Adam đang ngồi trên trái đất, từ một phía
khác, mình quấn một tấm áo choàng rộng bung ra như một cánh buồm trong gió. Lúc
Chúa đưa bàn tay ra, dù không chạm vào ngón tay của Adam, ta như thấy con người
đầu tiên trỗi dậy, như từ trong một giấc ngủ và nhìn vào khuôn mặt chan chứa
tình yêu thương của Đấng Tạo hóa. Cách Michelangelo sắp xếp để cái "chạm
tay" Thần thánh trở thành trung tâm và điểm hội tụ của bức tranh, và cách
ông làm ta nhận ra sự toàn năng qua vẻ nhàn hạ và uy lực của cử chỉ sáng tạo
này thật tuyệt vời trong nghệ thuật hội họa.
Chín cảnh miêu tả chuyện Sáng Thế Kỷ trong Thánh kinh
(Book of Genesis) bắt đầu từ bàn thờ hướng ra cửa chính gồm: The Separation of
Light and Darkness, The Creation of the Sun, Moon and Earth, The Separation of
Land and Water, The Creation of Adam, The Creation of Eve, The Temptation and
Expulsion, The Sacrifice of Noah, The Great Flood, The Drunkenness of Noah.
Con Rắn Ðồng. The Brazen Serpent.
Trong một khung tam giác góc ngay trên bàn thờ là một cảnh
mang tên "Con rắn bằng đồng".
[Trích trong bài viết Những biểu tượng của ngành Y do
Trịnh Nguyễn Ðàm Giang biên soạn: Biểu tượng con rắn bằng đồng có tên
Nehushtan đã được nhắc đến trong Thánh kinh. Trong Bộ sách những con số (số
21:6) của Thánh kinh có viết rằng người Do thái (Israelites) than phiền với
Moses và Chúa về hoàn cảnh tuyệt vọng của họ (Tại sao ngài lại mang chúng
tôi... để chết trong trong hoang dã? Vì chẳng có thức ãn và nước uống...." (21:5).
Sự than phiền này làm Chúa nổi giận nên sai rắn hung dữ tấn
công người Do thái. Nhiều người chết quá làm người Do thái phải chạy đến Moses
và cầu khẩn Chúa tha tội cho họ. Chúa nguôi giận, bèn sai Moses làm một cây gậy
có một con rắn bằng đồng cuốn quanh. Những người nào đã bị rắn cắn chỉ cần nhìn
vào cây gậy này là tự nhiên khỏi bệnh. Có thể cũng vì lý do này mà Nehushtan đã
mang ảnh hưởng đến cho cây gậy Asclepius và được dùng sau đó như một biểu tượng
cho y khoa và ngành y. Năm 1508, dưới sự tài trợ của Pope
Julius II, Michelangelo Buonarroti đã vẽ trên trần toà Sistine Chapel một
cảnh minh họa thiên tai rắn với dân Do thái và sự thành hình của rắn bằng đồng].
Rắn đồng
Nữ tiên tri người CumaenBà tiên tri người Cumaean. The Cumaean Sibyl. Bà đã chỉ
dẫn cho Aeneas, trong hành trình xuống thế giới dưới đất để thăm cha.
Michelangelo vẽ nhà tiên tri nữ này có khuôn mặt cằn cỗi, già nua, có thân hình
thật to lớn, có cánh tay trái thật rắn chắc (tượng trưng cho lòng tin tuyệt đối
vào sự khôn ngoan và sức mạnh của Giáo hội Cơ đốc La Mã). Bà có hai cuốn sách Cựu
và Tân Ước. Nhà tiên tri cúi đầu đọc một cuốn, không để ý đến cái gì khác ngoài
quyển sách của mình. Một người theo bà cầm cuốn thứ hai. Michelangelo không vẽ
trang phục các nhân vật tiên tri giống như trong lời kể thần thoại. Ông chỉ
quan tâm đến giá trị tượng trưng của họ - một giá trị nhân vãn - những con người
được soi sáng về tinh thần.
Ðây là tình tiết trong tác phẩm sử thi Aeneis bằng tiếng
Latin của nhà thơ Virgil, sáng tác năm 29-19 TCN, kể về cuộc phiêu lưu của
Aeneas, một người thành Troy, trong hành trình đến Ý, nơi ông trở thành tổ tiên
của người Roma.
Và sau cùng là bức "Sự phán xét cuối cùng" được
vẽ trong 6 năm, cao 20 m, rộng 10m, là bức họa lớn nhất thế giới. Trong bức họa
có hơn 200 nhân vật.
Rắn đồng
Michelangelo vẽ bức họa tổng hợp "Sự phán xét cuối cùng" khoảng từ
nãm 1536 đến 1651 do Ðức Giáo Hoàng Clement VII đặt hàng, đặt trọng tâm vào hình
ảnh của chúa Christ, ghi lại khi mà Sự phán xét cuối cùng được tuyên bố. Sự
bình thản chịu đựng như đòi hỏi sự chú ý và làm dịu sự rối loạn đang diễn ra ở
chung quanh. Bức họa bắt đầu di chuyển chậm miêu tả tất cả những nhân vật liên
quan.
Ở phía bên phải tận cùng của bức họa trên tường vĩ đại này có
hai nhân vật không thuộc kinh sử, đó là Charon của Dante đang trên thuyền với
mái chèo và quỷ dẫn những người chịu hình phạt đến trước Minos quan tòa của thế
giới dưới mặt đất có thân với rắn cuốn chung quanh.
Sự khỏa thân trong bức họa của Michelangelo đã làm nhiều chức
sắc đương thời khó chịu (Hồng Y Giáo Chủ Carafa),và nhất là vị chủ lễ của Đức
Giáo Hoàng (Biagio De Cesena), và ông đã đòi bỏ bức tường này ra khỏi Sistine
Chapel. Để tỏ sự bất bình, Michelangelo đã vẽ Minos có khuôn mặt tựa như Cesena.
Sau khi Michelangelo qua đời, bộ phận sinh dục nam sau đó được vẽ che đi qua
tài của họa sĩ Daniele Da Volterra. Cũng vì việc làm này mà Volterra được gán
cho cái tên Braghettone "họa sĩ vẽ đai quần" (breeches - painter).
Hiện nay bức họa này đã được tu bổ, sửa chữa, để mang lại màu
sắc trong sáng nguyên thủy của ban đầu, trừ một góc trên cùng bên phải, được giữ
lại mọi người so sánh. Những hình ảnh khỏa thân ban đầu sau một thời gian bị
che đậy nay phần lớn cũng đã được lấy bỏ đi để mang lại nguyên thủy như
Michelangelo vẽ.
Cãn phòng nhỏ phía sau phòng hình có một cánh cửa chứa lò đốt
và một hệ thống ống dẫn khói ra ngoài. Đó là nơi để tòa thánh chính thức thông
báo khi bầu Đức Giáo Hoàng mới. Khi bầu được thì họ sẽ đốt cho khói trắng tỏa
ra báo tin cả thành phố là đã chọn được Ðức Giáo Hoàng mới, nếu khói đen bốc ra
thì có nghĩa là chưa có sự thống nhất ý kiến và cần phải bầu lại.
Vài sự kiện về nhà nguyện Sistine.
Nhà nguyện Sistine mang tên người đã tài trợ/ đặt làm là Đức
Giáo Hoàng (ĐGH) Sixtus IV. Chữ Sixtus viết tiếng Ý là Sisto.
Nhà nguyện Sistine bề ngoài trông rất bình thường chỉ giống
như là một khối hình chữ nhật lớn bằng gạch không trang trí gì hết. Nó không có
cửa lớn riêng để vào mà chỉ có những lối vào qua những cánh cửa của Dinh Đức
Giáo Hoàng
Mặc dù Nhà nguyện Sistine nổi tiếng với những bức họa
(frescos) vẽ trên tường, trên trần nhà của Micelangelo, nhưng trước đó cũng đã
có frescos rất nổi tiếng của Botticelli vẽ dọc theo hai bức tường của hành lang
dài của nhà nguyện: một bên kể chuyện gia đình Moses, một bên kể chuyện về
Chúa.
ÐGH bảo trợ tài chính cho Michelangelo nãm 1508 là Julius II,
cháu (nephew) của Sixtus IV. Chữ nephew của Anh ngữ lấy từ chữ nipote của Ý có
nghĩa là "cháu" hiểu theo nghĩa lạm quyền của giáo hoàng để thiên vị
người trong gia đình. Ngày xưa, thường thì chữ "cháu" của ÐGH được hiểu
là con trai của họ.
Những phòng ngoài cho phép chụp hình, riêng phòng nhà nguyện
Sistine thì tuyệt đối không được chụp hình, không được ăn uống và tuyệt đối phải
im lặng.
Rời Nhà nguyện Sistine qua một cầu thang xoáy rất đẹp của
Giuseppe Momo (rập theo thang xoáy của Bramante dành riêng cho Đức Giáo Hoàng ở
cạnh Dinh Giáo Hoàng), chúng ta sẽ ra cổng dẫn sang Đại Thánh Ðường St. Peter.
Thang xoáy của Momo
Ðại Thánh đường St. PeterNhư đã viết ở phần 1, sau khi rời phòng nhà nguyện Sistine
thì chúng ta đi xuống cầu thang để ra khỏi bảo tàng Vatican và bước sang quảng
trường St. Peter và vào thăm Đại Thánh đường St. Peter.
Quảng trường Thánh Peter (Piazza San Pietro)
Hình internetNgay trước mặt Đại giáo đường thánh Peter từ ngoài xa nhìn
vào là quảng trường thánh Peter (San Pietro) hình bầu dục. Đây là công trình kiến
trúc của Bernini. Gian Lorenzo Bernini thiết kế quảng trường St Peter, dưới
thời Giáo hoàng Alexander VII (1655 -1667) theo hình bầu dục, với 284 cột đỉnh
Doric cao 16m bằng đá cẩm thạch sắp bốn dẫy bao quanh quảng trường hình bán
nguyệt. Phía trên có tổng cộng 140 bức tượng thánh cao hơn 3m cùng nhiều giáo
hoàng đội mũ giáo hoàng. Trong số 140 tượng này, những phụ tá của Bernini, như
Lazzaro Morelli và Giovanni Maria de Rossi đã hoàn thành 90 bức. Năm 1702, giáo
hoàng Clemens XI quyết định đưa thêm 50 bức tượng. Nổi lên ở giữa là huy hiệu
khổng lồ của Alexander VII Chigi (1655-67).
Ngay chính giữa công trường hình bầu dục này là một tấm bia
tháp vuông và nhọn (obelisk). Bia tháp này nguyên thủy do Pharaoh Nencores dựng
lên vào cỡ 1935 trước Công nguyên tại Heliopolis, được chuyển đặt tại
Alexandria cỡ 30 năm trước CN. Tấm bia tháp cao 25 m, nặng 327 tấn này sau đó
được Hoàng đế La Mã Caligula chuyển đến La Mã (Rome) để trang trí cho quảng trường
bên cạnh hoàng cung tại đồi Vatican (Vatican Hill).
Năm 1586, Giáo hoàng Sixtus V ra lệnh chuyển tấm bia tháp đó
về quảng trường thánh Peter. Phải mất 900 người, 140 ngựa và 44 trục kéo
cùng thừng để chuyển tháp đá này trên đường rày đến quảng trường St. Peter.
Tháp đá này được đặt lên một giá có sư tử đồng ở bốn góc cao 10m, và trên đỉnh
có mang một chữ thập. Chiều cao tổng cộng của bia tháp cỡ 41m. Từ trên không
nhìn xuống, công trường trông giống một bánh xe cực lớn.
Hai bên của tòa tháp là hai bồn nước giống nhau, một do Carlo
Maderno dựng vào năm 1613 ở phía bắc, và một do Bernini sao chép lại ở bên kia
cột tháp. Bồn phun nước chảy xuống ba tầng chậu rất đẹp.
Từ quảng trường hình bầu dục này, chúng ta đi vào một quảng
trường nhỏ hơn có hai bên là hai hành lang dài 120m dẫn đến nhà thờ.
Diện tích công trường thánh Peter rất lớn, và là nơi tòa thánh Vatican dùng để cử hành các hoạt động lớn của tôn giáo.
Nếu đến thăm công trường vào ngày thứ Tư thì có dịp được thấy
Ðức Giáo Hoàng làm lễ và ban ơn cho con chiên. Nhưng cũng vì là buổi sáng có Đức
Giáo Hoàng nên không được phép vào thăm nhà thờ, và nếu muốn thăm bên trong đại
giáo đường thánh Peter (St Peter’s Basilica) thì phải trở lại ngày khác.
Đại Giáo đường Thánh Peter (Basilica di San Pietro)
Ðại Thánh đường (ÐTÐ) St. Peter là nhà thờ mang kiến trúc của
cuối thời kỳ phục hưng nằm tại thành phố Vatican. Có thể nói Đại giáo đường
thánh Peter là nhà thờ Thiên chúa giáo tráng lệ nhất thế giới, trải dài từ đông
sang tây dài 187 m, từ nam sang bắc rộng 218 m, cao 137 m. Nhà thờ tiêu
biểu với kiểu kiến trúc cột to mái vòm cổ điển, có khoảng không gian lớn nhất
trong các nhà thờ Thiên chúa giáo trên thế giới, có thể chứa hơn 60,000 người với
diện tích hơn 20,000 m2.
Trong truyền thống Công giáo, đây là nơi chôn cất Thánh
Peters và nhà thờ mang tên vị Thánh. Thánh Peter là một trong mười hai tông đồ
của Chúa Giêsu và theo truyền thống, vị Thánh này sẽ là Đức Giám mục đầu tiên của
thành Rome và tiếp đó là Đức Giáo Hoàng đầu tiên.
Nền móng của nhà thờ hiện nay được xây dựng từ nhà thờ
Constantinian cũ, được Julius II mướn Donato Bramante cho khởi công bắt đầu vào
ngày 18 tháng 4 năm 1506; Michelangelo tiếp tục công trình xây cất vào năm 1546
với đồ án riêng của ông; khi Michelangelo qua đời năm 1564, vòm chính nhà thờ vẫn
chưa hoàn tất; 25 năm sau và với nhiều thay đổi nhà vòm mới được xong qua
đảm trách của Porta và Fontana, và sau cùng cũng được hoàn tất và khánh thành
vào ngày 18 tháng 11 năm 1626, mất hơn 100 năm sau ngày khởi công.
ÐGÐ St. Peters không hẳn là một nhà thờ vì nó không phải
là chỗ của một Giám Mục mà là một nhà thờ Giáo Hoàng.
Công trình Nhà thờ Thánh Peter kỷ niệm việc Thánh Peter được
Chúa Jesus phong làm tông đồ chính. Vì Rome là thủ đô của đế chế La Mã, hai
tông đồ Peter và Paul đã tới thành phố này để truyền đạo trong thiên niên kỷ đầu
tiên. Khi những người Thiên chúa giáo bị hành hình vì đức tin của họ, thì tông
đồ Peter bị bắt và đưa tới đấu trường La Mã rồi hành hình trên cây thánh giá
vào năm 67. Thi hài của ông được chôn cất trong một ngôi mộ nhỏ có mái che ở sườn
đồi Vatican.
Gần 300 năm sau, vào năm 324 Constantine, vị đế vương theo đạo
Thiên chúa đầu tiên của thành Rome cho dựng một nhà thờ xây lên tại nơi được
xem là nơi đặt mộ của Thánh Peter. Hơn một ngàn năm sau (1452) thì nhà thờ
suy tàn quá độ. Năm 1547 ÐGH Paul III cho Michelangelo đảm trách dự án xây cất
lại. Từ dó cho đến dầu thế kỷ 20, Vatican không thể đưa ra được bằng chứng gì
là thánh Peter được chôn cất bên dưới nhà thờ. Tới năm 1939, các công nhân tu sửa
khu hầm bên dưới nhà thờ St Peter, nơi mai táng truyền thống của các giáo
hoàng, đã phát hiện ra một ngôi mộ La Mã cổ. Sau nhiều tháng đào bới, những người
khai quật đã tìm đến một khu vực những ngôi mộ cổ hơn, gần khu vực bên dưới án
thờ. Ngay dưới án thờ, người ta tìm thấy một khu vực chôn cất lớn và một bức tường
sơn đỏ. Trong một hốc tường là xương của một người đàn ông. Năm 1968, Giáo
hoàng Paul VI tuyên bố đây chính là xương cốt của Thánh Peter.
Một chút chi tiết hơn thì cho đến năm 1506, nhà thờ St Peter,
nhà thờ chính ở Vatican vẫn còn rất nhỏ và đơn giản. Dựa theo những công trình
đã có của các hoàng đế và sultan, Giáo hoàng Julius II quyết định tạo cho nhà
thờ xưa cũ một mái vòm. Ông thuê kiến trúc sư Donato Bramante làm việc
này. Nhưng cả Bramante lẫn giáo hoàng Julius II đều qua đời trước khi
công trình được hoàn thành. Năm 1546, một nghệ sĩ trẻ từ Florence có tên
Michelangelo được chỉ định toàn quyền việc tiếp tục xây nhà thờ St Peter.
Michelangelo đã thiết kế lên một mái vòm so với công trình Pantheon gần
đó thì đường kính nhỏ hơn Pantheon, nhưng cao hơn nhiều. Làm gần
như hoàn toàn bằng đá nặng, công trình vòm có đường kính 42 m và chiều cao 138
m. Để đỡ được một mái vòm khổng lồ như thế, các thợ xây phải đặt 3 vòng sắt bên
trong lớp đá của mái vòng và rồi các kỹ sư của Vatican phải thêm vài vòng đỡ
khác nữa.
Ngoài nhà thờ đứng ở hành lang thềm cửa trước (Portico)
thì chúng ta thấy có 5 cánh cửa vào nhà thờ. Cánh cửa Holy Door (The Porta
Santa), cánh cửa cuối cùng ở bên phải của lối vào, được Đức Giáo Hoàng mở cứ mỗi
25 năm một lần bằng cách dùng một búa bằng bạc gõ vào gạch (những viên gạch xây
Holy Door có trưng bày trong một phòng ở bảo tàng Vatican). Lần chót cửa được mở
là năm 2000, vậy là đến năm 2025 cánh cửa Holy Door mới lại được mở lại.
Cupola. Small cupola 
Holy Door
Ngay ở phía cổng vào bên tay phải căn phòng nguyện đầu tiên
trưng bức tượng The Pieta (1498-1499) một tuyệt tác bằng đá cẩm thạch của
Michelangelo. Tượng được bảo vệ trong lớp kính chống đạn dày cỡ 5cm. Tuyệt tác
Pieta cho thấy Đức Mẹ đang nhỏ lệ khóc ôm giữ thân của con trai trong lòng và
trong vòng tay sau khi Chúa đã bị đóng đinh vào Thập tự giá. Đây là một
trong những tác phẩm nổi tiếng đã hoàn tất toàn hảo của Michelangelo khi ông chỉ
mới 24 tuổi (1498) và cho thấy khuynh hướng nặng phần tôn giáo và buồn bã
tự nhiên của Michelangelo. Đây là bức tượng duy nhất có chữ ký của ông nằm trên
một băng đặt ngang ngực của Mary với hàng chữ: MICHAEL AGEKUS BONAROTUS
FLORENTFACIEBAT, và một chữ M trong tay phải của Mary.
Photo by SVĐGPhía sâu trong thánh đường, ở phía trên cao bức tường của
chính điện có một vầng sáng hình bầu dục. Bên dưới vầng sáng là Ngai của thánh
Peter, bốn chân ghế nạm ngà voi được đỡ bởi bức tượng của hai nhà thần học người
Hy Lạp và hai nhà thần học người La Mã. Phía trên lưng ghế có trang trí hình
hai tiểu thiên sứ, trong tay cầm chiếc chìa khoá mở cửa vào nước Chúa và chiếc
mũ ba tầng của Giáo hoàng. Đây là chiếc mũ Giáo hoàng đội khi lên ngôi. Ba tầng
tượng trưng cho thần quyền, quyền lập pháp và quyền tư pháp của Giáo
hoàng. 
Mặt sau Holy Door
Ngai của Thánh PeterTrên đỉnh bức tường trong nhà vòm có nhiều bức tranh và cửa sổ
kính có khảm màu sắc rất tươi sáng. Bốn bức tường trong đại điện có nhiều tượng
điêu khắc bằng đá cẩm thạch và bích họa lớn cùng nhiều tác phẩm trong thời kỳ
văn hoá Phục hưng của Italy như Quiaoto, Michelangelo, Bernini v.v...
Ngay phía trước ngai của thánh Peter là một cái giường vua
(canopy/baldacchino) bằng đồng của Bernini cao 29 m (50ft) làm mái che trang
hoàng bàn thờ của Đức Giáo Hoàng. Bốn cột đồng xoắn chạm trổ hình cành lá
laurel, olive vàng, và nhiều con ong. Phía dưới canopy là mộ của thánh Peter
(nhưng cốt để ở nơi khác). Bên phải là tượng của thánh Peter, những ngón chân
bên bàn chân phải của thánh đã bị mòn do khách thập phương sờ tay vào.
Ở dưới một cái vòm có cột trụ chống đỡ là lối đi xuống hang
Vatican, dưới đó có rất nhiều quan tài của các hoàng đế và giáo hoàng.
Từ thánh đường bước qua cửa ra ngoài, phía bên trái ở sau
hành lang cột dài 120m và phía ngoài vòng cung là dinh Apostopic, nơi Đức Giáo
Hoàng cư ngụ. Nhìn lên tầng chót của dinh ngay góc bên phải chúng ta thấy nhiều
cửa sổ. Cái cửa sổ thứ hai là phòng đọc sách/ nghiên cứu của ĐGH và là cửa sổ
mang tên "Window on the World"; nơi đây ĐGH chào đón và ban phép lành
cho con chiên vào mỗi trưa Chủ Nhật.
Window of the World
Lằn ranh giới Vatican và RomeQua những lần thăm viếng Rome ngắn ngủi, thời gian chỉ cho
phép chúng tôi thăm viếng và chụp hình được như thế. Rời Bảo tàng Vatican
và quảng trường St. Peter, chúng ta sẽ tiếp tục đi thăm thành phố Rome.
Sóng Việt Đàm GiangTheo http://chimviet.free.fr/.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
