Tây Bắc mùa Xuân

Tây Bắc mùa Xuân

Phạm Vũ

Sơn Nữ Ca của nhạc sĩ Trần Hoàn

Vẫn biết rằng xuân sẽ đến nhưng sao ta vẫn cứ chờ, cứ đợi. Ta đợi hoa đào, hoa ban, ta đợi cánh én từ phương nam xa xôi trở về quê hương xây tổ ấm, ta đợi chuyến tàu đang từ ga Mùa Đông đi tới ga Mùa Xuân đón ta vào hành trình mùa xuân... Dù đang hoa niên hay đã trung niên ta vẫn không khỏi bồn chồn mong đợi thấp thỏm; để rồi sau một thoáng chợp mắt, ta giật mình trước làn mưa bụi nghiêng bay trong gió, rắc cườm trên chồi biếc non tơ, cơn gió còn thoảng hơi sương nhưng nồng nàn hơi ấm mơn man trên mái tóc khiến trái tim ta bồi hồi bối rối. Mùa xuân đấy ư?

Tây Bắc mùa nào cũng đẹp, thơ mộng và đam mê đến nao lòng. Nhưng mùa xuân với sức sống mãnh liệt đậm sức hoang sơ của cảnh vật và con người đưa ta phiêu du về một vùng đất cội nguồn thấm đượm màu huyền thoại. Xuân Tây Bắc không rực rỡ ánh đèn màu và các gian hàng sang trọng đắt tiền như vùng đô thị mà đi vào chiều sâu của không gian và thời gian, của cảnh vật và lòng người, cứ lạ lẫm nguyên sơ háo hức. Đấy là những triền núi, những sườn đồi bung nở hoa Ban. Hoa Ban trắng trinh bạch dịu dàng, hoa Ban đỏ nồng nàn đằm lắng, đẹp như một ý thơ Đường:

"Hoa đồi như dải gấm thêu" (Lý Bạch)

Vâng! bàn tay kỳ diệu của nàng xuân đã tỷ mỉ thêu lên đất trời Tây Bắc những nhành hoa ban độc đáo. Ơi loài hoa bình dị thân thương đã trở thành nguồn đề tài, nguồn cảm hứng vô tận cho thơ ca nhạc hoạ. Bởi vì khi hoa nở ta biết mùa xuân tới, xuân hiện hữu nghìn đoá hoa cười bên mắt lá hình tim.

Trên những ngôi nhà sàn ấm áp khói lam, các thiếu nữ Thái nhẹ tay đưa sợi chỉ hồng thêu chiếc khăn piêu, đôi má thanh xuân thoáng ửng hồng nhớ lời hò hẹn ngày xuân trong ánh lửa hội xoè. Xuân rộn ràng trên khung cửi say mê, sợi chỉ ngang dệt nỗi nhớ thương, sợi chỉ dọc dệt niềm mong ước

"Sấp đôi bàn tay đã thành hoa văn
Ngửa bàn tay đã thành hoa lá" (Tình ca Thái)

Tiếng thoi đưa vui từng bản nhỏ, hương xuân thơm trong thổ cẩm đượm tình.

Gió xuân nâng quả còn bay cao chao liệng cùng cánh én xuân, bay bổng bao ước mơ xanh thắm. ý xuân bay bổng cùng điệu nhạc say mê, uyển chuyển trên mỗi ngón tay cong mời gọi và nồng nàn trong ánh mắt trao duyên thầm kín.

Rừng hoa "tớ dảy" đầu bản Mông qua mùa đông sương giá trơ cành vụt hồng cả triền núi biếc xanh. Sắc hồng dịu dàng thầm kín tinh khôi như má hồng thiếu nữ Mông e thẹn dưới bóng ô hồng chao nghiên trước tiếng khèn gọi bạn hội chơi núi đầu xuân. Những dòng suối đổ từ vách núi cao reo vui tung bọt trắng xoá tạo nên muôn ánh cầu vồng trong nắng xuân hồng. Con hoạ mi cất tiếng hót thiết tha tìm bạn cặp đôi. Những ruộng bậc thang xanh dập dờn sóng nhạc gửi bốn phương trời giai điệu bất tận của tình yêu cuộc sống. Bản nhỏ đêm đêm lung linh ánh điện cùng những vì sao. Tiếng trẻ học bài âm vang đầu núi. Đôi trai gái nào đang gửi tâm tình qua tiếng khèn du dương, tiếng đàn môi ngọt lịm khúc "Khâu xìa plềnh" (tình ca).

Hội mừng "mùa măng mọc", em gái dân tộc Khơ Mú say mê lướt trong tiếng nhạc. Tiếng cồng trầm như tiếng vọng tự ngàn xưa nhắc lại quá khứ buồn đau của người Khơ Mú phải sống trong kiếp nô lệ ngựa trâu và chỉ còn có hơn ba trăm người sống chui lủi bên dòng suối tủi hờn. Cách mạng về hồi sinh cho cả dân tộc-diệu kỳ như mùa xuân hồi sinh cho vạn vật. Tiếng nhạc "tăng bu", "tăng bẳng"... âm vang bản nhỏ. Những chàng trai cô gái gửi niềm tin và hy vọng vào lời dân ca "Phưn tôốc" (mưa rơi)

"Mưa rơi cho cây tốt tươi
Búp chen lá trên cành..."

Mưa xuân Tây Bắc đẹp vô ngần. Mưa rắc bạc trên lá cây ngọn cỏ. Mưa xuân đánh thức mặt đất bừng tỉnh sau giấc ngủ đông, mặt đất cũng phập phồng bâng khuâng chờ đợi. Mưa gieo những viên ngọc li ti trên khăn piêu hồng em gái vừa hái rong ngoài suối. Mưa xuân tươi tốt cả cây nêu mới trồng trước sân nhà để cầu mong những điều tốt lành cho gia đình làng bản. Tâm hồn ta cũng muốn hoá thành một nốt nhạc xanh cho bản hoà tấu chiều xuân Tây Bắc du dương, hiền hoà.

Bên bếp lửa nhà sàn mờ tỏ, ta "lắng nghe" vị cơm lam lan trên đầu lưỡi, vị bùi thơm ngọt mát của các món ăn đầu xuân chế từ hoa ban, rêu đá, cá sỉnh đậm chất dân dã và huyền thoại; vị thơm cay lâng lâng của rượu cần và thả hồn trong điệu "khắp" "Xống chụ xon xao" (hát: Tiễn dặn người yêu). Xuân tan hoà trong huyết quản người Tây Bắc.

Mỗi gia đình xum họp ấm cúng trong tình cha mẹ, nghĩa bản làng họ tộc. Trên bàn thờ gia tiên thơm ngát hương trầm. Ta như được chạm vào lịch sử: Quá khứ - hiện tại - tương lai đều ở trong ta. Ta chợt nhận ra khoảnh khắc giao mùa cái hữu hạn của đời người hoà vào cái vô hạn của cuộc sống, thiêng liêng và vĩnh hằng mà ý thức hơn trách nhiệm của chính mình với cuộc sống mến yêu. Ta nhận ra sức bật Phù Đổng ngời trong những đôi mắt trẻ.

Ta tin, ta yêu và xúc động vô cùng khi cảm nhận được hơi thở của mùa Xuân trên Rừng núi Quê hương.

CÁC CA KHÚC VỀ XUÂN TRÊN RỪNG NÚI TÂY BẮC & TÂY NGUYÊN

1/- SÁNG RỪNG – của Phạm Đình Chương 

Hù hu hu hú. Hù hu hu hú
Rừng xanh lên bao sức sống
Ngàn cây xôn xao đón hương nồng
Của vầng thái dương hồng bừng lên trời Đông
Cỏ cây vươn vai lên tiếng
Cùng bao nhiêu chim chóc tưng bừng
Dậy sau giấc đêm dài triền miên triền miên
Nhà sàn ai lam khói trong sương mai
Ngọt ngào hương tre nứa trong rừng thưa
Có dăm đôi chim thơ líu lo trao duyên mơ
Trong hơi gió đưa xa về dật dờ, dật dờ tình chan chứa
Gió vi vu, vi vu .Suối xa êm như ru,như ru
Lá khô xuôi giòng ngù ngờ, ngù ngờ xuôi về đâu ?
Bình minh xuyên qua khe núi
Nguồn vui leo tia nắng đây rồi
Đem hơi ấm cho đời trẻ như đôi mươi
Và thiên nhiên như đổi mới
Rừng xanh vươn câu ngát hương đời
Mênh mang khắp một trời ngàn đời đẹp tươi

2/- XUÂN CHIẾN KHU – của Xuân Hồng

Mùa Xuân về trong chiến khu 
tiếng chim rừng vang hót khắp nơi
Mùa Xuân về trong chiến khu gió đưa cây rừng cành lá vi vu ú u u ú u chim hót mừng mùa xuân thắng lợi..
Mai vàng Mai vàng đang nở lưng đồi chào anh bộ đội thêm một tuổi đời mừng anh thêm một tuổi quân thêm nhiều chiến công toàn dân đang mong..
Xuân Chiến khu khói mù còn loang quê nhà em chẳng có chi để làm quà có chi hơn là hát tặng bài ca.
Xuân Chiến khu nhớ tình làng quê xóm cũ quyết lòng diệt tan kẻ thù toàn dân ta hưởng trọn mùa Xuân..
Mai vàng Mai vàng đang nở lưng đồi chào anh bộ đội thêm một tuổi đời mừng anh thêm một tuổi quân thêm nhiều chiến công toàn dân đang mong..
Xuân Chiến khu khói mù còn loang quê nhà em chẳng có chi để làm quà có chi hơn là hát tặng bài ca.
Xuân Chiến khu nhớ tình làng quê xóm cũ quyết lòng diệt tan kẻ thù toàn dân ta hưởng trọn mùa xuân..
Xuân Chiến khu nhớ tình làng quê xóm cũ quyết lòng diệt tan kẻ thù toàn dân ta hưởng trọn mùa xuân..

3/- TÌNH CA TÂY BẮC
Nhạc: Bùi Đức Hạnh - Thơ: Cẩm Giang

Rừng cây xanh lá muôn đoá hoa Mai mừng đón Xuân về
Vui trong nắng vàng từng đàn bướm trắng 
bay khắp rừng hoa
Ngập ngừng bên suối nước reo quanh mình 
như muôn tiếng đàn
Bâng khuâng nỗi lòng nhịp sáo ai đưa 

tiếng ca rộn vang
Em là dòng Sông Mã. Anh là núi Mừơng Hung
Cho thuyền em ngược ( ơ ) dòng gió đưa em về núi
Em hãy về bên suối, đợi anh anh ở bên khuâng
Anh làm no lòng mừơng. Em làm vui ấm bản.
Rừng rừng hoa với chim ca vui tưng bừng
Suối nước trong xanh soi bóng anh và bóng em
Bên nhau cùng sống vui êm đềm cùng núi rừng
Đất nước hoà bình hạnh phúc ta như mùa Xuân
Anh là rừng xanh thắm. Em là suối ngàn sâu
Cây rừng anh là ( ơ ) cầu vắt ngang trên dòng suối
Khi nắng mùa Xuân tới rừng anh in bóng suối em
Nước chảy quanh êm đềm bao ngày đêm vắng vẻ
Rừng rừng hoa với chim ca vui tưng bừng
Suối nước trong xanh soi bóng em và bóng anh
Bên nhau cùng sống vui êm đềm cùng nuí rừng
Đất nước hoà bình hạnh phúc ta như mùa xuân.