(20/5/1799 – 18/8/1850)
Honoré de Balzac (20/5/1799 – 18/8/1850) là nhà văn hiện
thực và nhà viết kịch Pháp lớn nhất nửa đầu thế kỷ 19, bậc thầy của tiểu thuyết
văn học hiện thực. Ông là tác giả của bộ tiểu thuyết đồ sộ Tấn trò đời
(La Comédie humaine), tác phẩm thể hiện một bức tranh toàn cảnh về xã hội
Pháp đa dạng và phức tạp trong những năm sau sự sụp đổ của Napoleon Bonaparte.
Số lượng tác phẩm Balzac để lại hết sức đồ sộ với 91 tiểu
thuyết được xuất bản và những câu chuyện ngắn ông viết từ năm 1829 cho tới khi
mất. Sau tiểu thuyết lịch sử Les Chouans (Những người
Chouans, 1829), Balzac cho ra đời liên tiếp nhiều tác phẩm nổi tiếng, trong
nhiều cảm hứng và chủ đề khác nhau: La Peau de chagrin (Miếng
da lừa, 1831), Le Médecin de campagne(Người thầy thuốc nông
thôn, 1833), La Recherche de l'absolu (Đi tìm tuyệt đối,
1833), Eugénie Grandet (1833), Le Père Goriot (Lão
Goriô, 1834).
Các tác phẩm của Balzac đã hợp thành một bộ bách khoa thư
bằng văn học về một giai đoạn lịch sử đầy biến động, tạo nên những mẫu nhân vật
điển hình. Ông cũng đồng thời có nhiều đóng góp xuất sắc về mặt ngôn ngữ nghệ
thuật, bút pháp khắc họa tính cách nhân vật, các thủ pháp thể hiện đa dạng và
sinh động, trở thành mẫu mực của một thời đại văn học.
Balzac có ảnh hưởng tới nhiều nhà văn như Gustave Flaubert,
Marcel Proust, Émile Zola, Charles Dickens, Edgar Allan Poe, Marie
Corelli, Henry James, William Faulkner,
Jack Kerouac, Italo Calvino...
và những triết gia như Friedrich Engels và Karl Marx. Phong
cách tập hợp tiểu thuyết của bộ Tấn trò đời cũng như nguyên tắc cho nhân vật
tái xuất hiện trong những tiểu thuyết khác nhau của ông cũng đã ảnh hưởng tới
nhiều nhà văn sống cùng thời cũng như sau này.
DANH
NGÔN CỦA BALZAC
Một người chồng tốt
không bao giờ đi ngủ trước vào buổi đêm và dậy sau vào buổi sáng.
A good husband is never
the first to go to sleep at night or the last to awake in the morning.
Một cuộc hôn nhân tốt là
giữa bà vợ mù và ông chồng điếc.
A good marriage would be
between a blind wife and a deaf husband.
Trái tim của người mẹ là
vực sâu muôn trượng mà ở dưới đáy, bạn sẽ luôn tìm thấy sự tha thứ.
The heart of a mother is
a deep abyss at the bottom of which you will always find forgiveness.
Không ai yêu một người
phụ nữ vì nàng đẹp hay nàng xấu, ngu ngốc hay thông mình. Chúng ta yêu vì chúng
ta yêu.
Nobody loves a woman
because she is handsome or ugly, stupid or intelligent. We love because we
love.
Phương châm của sự hào
hoa cũng là phương châm của trí tuệ; phụng sự tất cả nhưng yêu chỉ một.
The motto of chivalry is
also the motto of wisdom; to serve all, but love only one.
Vào tuổi mười lăm, sắc
đẹp và tài năng chưa tồn tại; chỉ có sự hứa hẹn về người phụ nữ sắp hình thành.
At fifteen, beauty and
talent do not exist; there can only be promise of the coming woman.
Không có tài năng vĩ đại
nào thiếu đi được ý chí mạnh mẽ.
There is no such thing
as a great talent without great will power.
Người mẹ thật sự chẳng
bao giờ rảnh rỗi.
A mother who is really a
mother is never free.
Anh thấy đấy, cuộc đời
của một người mẹ là chuỗi kịch tính dài liên tiếp, lúc dịu dàng và êm ái, lúc
kinh hoàng. Không ngắn ngủi một giờ nhưng đầy cả niềm vui và sợ hãi.
A mother's life, you
see, is one long succession of dramas, now soft and tender, now terrible. Not
an hour but has its joys and fears.
The duration of passion
is proportionate with the original resistance of the woman.
Tình yêu là trò chơi mà
ai cũng gian lận.
Love is a game in which
one always cheats.
Có điều gì đó thật lớn
lao và khủng khiếp trong tự sát.
There is something great
and terrible about suicide.
Sự cô độc cũng tốt,
nhưng bạn cần ai đó nói với bạn rằng sự cô độc cũng tốt.
Solitude is fine, but
you need someone to tell you that solitude is fine.
Hạnh phúc của người mẹ
giống như đèn hiệu, soi sáng tương lai nhưng cũng phản chiếu lên quá khứ trong
vỏ ngoài của những ký ức yêu thương.
A mother's happiness is
like a beacon, lighting up the future but reflected also on the past in the
guise of fond memories.
Tài chính, cũng như thời
gian, nuối chửng con của chính mình.
Finance, like time,
devours its own children.
Tình yêu đầu giống như
loại vắc xin cứu người ta khỏi nhận được sự than phiền lần thứ hai.
First love is a kind of
vaccination which saves a man from catching the complaint the second time.
Năng khiếu không được
thỏa nguyện rút cạn màu sắc khỏi toàn bộ cuộc sống của con người.
An unfulfilled vocation
drains the color from a man's entire existence.
Mây tượng trưng cho
những tấm màn bao phủ quanh Chúa.
Clouds symbolize the
veils that shroud God.
Lặn xuống đáy lạc thú,
chúng ta mang lên nhiều sỏi hơn là ngọc trai.
In diving to the bottom
of pleasure we bring up more gravel than pearls.
Tình yêu có bản năng của
riêng mình, tìm đường tới trái tim, cũng như loài côn trùng yếu ớt nhất tìm đường
tới đóa hoa, với ý chí không gì có thể làm mất tinh thần hay trệch hướng.
Love has its own
instinct, finding the way to the heart, as the feeblest insect finds the way to
its flower, with a will which nothing can dismay nor turn aside.
Tất cả tính nhân văn là
sự đam mê; không có đam mê, tôn giáo, lịch sử, tiểu thuyết, nghệ thuật đều là
vô ích.
All humanity is passion;
without passion, religion, history, novels, art would be ineffectual.
Không người đàn ông nào
nên lấy vợ cho tới khi đã học giải phẫu và mổ xẻ ít nhất là một người phụ nữ.
No man should marry
until he has studied anatomy and dissected at least one woman.
Sự nhã nhặn chỉ là lớp
vỏ ngoài mỏng manh của tính ích kỷ chung.
Courtesy is only a thin
veneer on the general selfishness.
Sự khiêm tốn là lương
tri của cơ thể.
Modesty is the
conscience of the body.
Anh càng phán xét nhiều
thì anh càng yêu ít.
The more one judges, the
less one loves.
Sự tự do về chính trị,
sự hòa bình của một quốc gia và chính cả khoa học là những món quà mà Định mệnh
đánh thuế nặng nề bằng máu!
Political liberty, the
peace of a nation, and science itself are gifts for which Fate demands a heavy
tax in blood!
Nhiều người đàn ông cảm
động khôn xiết trước điều nhỏ nhất giống với sự đau khổ của người phụ nữ; họ
coi vẻ đau khổ như là dấu hiệu của sự chung thủy hay là tình yêu.
Many men are deeply
moved by the mere semblance of suffering in a woman; they take the look of pain
for a sign of constancy or of love.
Chỉ trong sự nuôi dưỡng,
người phụ nữ mới nhận ra bổn phận làm mẹ của mình một cách rõ ràng và hiện hữu;
nó là niềm vui trong mọi khoảng khắc.
It is only in the act of
nursing that a woman realizes her motherhood in visible and tangible fashion;
it is a joy of every moment.
Sức mạnh không được thể
hiện bởi đánh mạnh hay đánh nhiều, mà là đánh trúng.
Power is not revealed by
striking hard or often, but by striking true.
Có lẽ đức hạnh không là
gì hơn ngoài sự nhã nhặn của tâm hồn.
Virtue, perhaps, is
nothing more than politeness of soul.
Khi luật pháp trở nên
bạo ngược, đạo đức bị buông thả, và ngược lại.
When law becomes
despotic, morals are relaxed, and vice versa.
Đằng sau mọi cơ đồ lớn
ẩn chứa tội ác lớn.
Behind every great
fortune lies a great crime.
Trẻ con, những đứa trẻ
đáng yêu, có thể an ủi người phụ nữ về sắc đẹp đã tàn phai.
Children, dear and
loving children, can alone console a woman for the loss of her beauty.
Luật pháp là mạng nhện
mà ruồi lớn thì bay qua còn ruồi con thì mắc kẹt.
Laws are spider webs
through which the big flies pass and the little ones get caught.
Hôn nhân luôn phải đấu
tranh với con quái vật nuốt lấy mọi thứ: sự hiểu rõ lẫn nhau.
Marriage must
incessantly contend with a monster that devours everything: familiarity.
Ai chi tiêu quá nhanh
không bao giờ giàu có được.
Those who spend too fast
never grow rich.
Thiên nhiên chỉ tạo ra
động vật ngu xuẩn. Xã hội mới tạo ra con người ngu xuẩn.
Nature makes only dumb
animals. We owe the fools to society.
Ngồi dậy và để ý thì dễ
lắm, điều khó là đứng dậy và hành động.
It is easy to sit up and
take notice, What is difficult is getting up and taking action.
Chịu đựng niềm vui cực
độ khó hơn bất cứ nỗi đau khổ nào.
Excess of joy is harder
to bear than any amount of sorrow.
Tình yêu chân thực vĩnh
cửu, vô biên và luôn luôn là chính nó. Nó bình đẳng, trong sáng, không có những
thể hiện hung bạo: người ta thấy nó với tóc bạc và luôn luôn giữ một trái tim
trẻ trung.
True love is eternal,
infinite, and always like itself. It is equal and pure, without violent
demonstrations: it is seen with white hairs and is always young in the heart.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét