Chopin và Tôi

Chopin và Tôi

ĐẠI YÊN

"Đối với tôi âm nhạc của Chopin vẫn luôn xuất hiện hàng ngày. Đó là những bản nhạc quen thuộc từ bộ phim "The Pianist", hay là những giai điệu trong bộ phim hoạt hình "Tom và Jerry" - mà khi xem đứa em gái nhỏ của tôi luôn nhún nhảy theo những điệu Valse cùng chú chuột Jerry... "

LTS: Âm nhạc là một phần không thể thiếu của nhân loại. Những dòng nhạc tưởng rất kén người nghe như nhạc cổ điển, các bản giao hưởng, thính phòng hay opera... kì thực rất gần gũi với tất cả mọi người bởi nó không có một quy chuẩn về cảm nhận, nên mỗi người đều có thể thưởng thức theo cách riêng của mình.

Từ lý do giản dị đó, Tuần Việt Nam ra mắt chuyên mục mới: "Giai điệu cuối tuần" vào thứ Bảy hàng tuần. Tuần này, xin giới thiệu bài viết về album của nhạc sĩ Chopin do một độc giả gửi tới. Mời các bạn cùng thưởng thức và chia sẻ cảm nhận về dòng nhạc mình yêu thích qua địa chỉ: tuanvietnam@vietnamnet.vn.

Mời các bạn nghe bản nhạc Chopin_ Nocturne In D, Op.27_2 và bản Chopin_Waltz #1 In E Flat, Op.1 

Chopin - "Nhà thơ của cây đàn Piano" -  Người nhạc sĩ mà đến ngày nay cho dù những người không nghe nhạc cổ điển bao giờ chắc hẳn cũng đã từng nghe tên. Đối với tôi âm nhạc của Chopin vẫn luôn xuất hiện hàng ngày. Đó là những bản nhạc quen thuộc từ bộ phim "The Pianist", hay là những giai điệu trong bộ phim hoạt hình "Tom và Jerry" - mà khi xem đứa em gái nhỏ của tôi luôn nhún nhảy theo những điệu Valse cùng chú chuột Jerry...

Có rất nhiều nghệ sĩ dương cầm mà sự thành công của họ gắn liền với Chopin: Arthur Rubinstein,  Vladimir Horowitz , Alfred Cortot .... Dinu Lippati là một trong số họ.

Album "Dinu Lippati chơi Chopin"  Ảnh: amazon.com

Trong bộ sưu tập các album dành cho piano của tôi, album: "Dinu Lippati chơi Chopin"  luôn là sự lựa chọn khi tôi ở một mình và muốn tìm đến với Chopin. Lụi hụi lục trong đống đĩa để tìm nó, từ từ bỏ vào cái máy đĩa... tiếng piano vang lên, lâu lắm rồi mình mới có cái cảm giác thanh thản và nhẹ nhàng như lúc này.

Đĩa nhạc gồm bộ 14 Waltz, Barcarolle, Nocturne số 2 Op 27 và Mazurka số 3 Op 50 đều của F. Chopin. Tất cả được chơi với sự tinh tế và nhạy cảm, cảm xúc sâu lắng và trên hết là tình yêu của Lippati dành cho từng nốt, từng câu, từng hợp âm, từng giai điệu đẹp đến thánh thiện của Chopin.

"Bản nhạc đêm" - Nocturne số 2 giọng Rê giáng trưởng khẽ vang lên từng nốt từ từ  bình thản với một giai điệu đẹp và buồn trên nền bè đệm trầm và chậm rãi. Tôi lặng người đi trong cái không gian tĩnh lặng của một buổi tối mà không có ai xung quanh. Cảm xúc khi chạm phải  thứ âm nhạc diệu kỳ, giữa những rung động sâu xa của tâm hồn thật khó để mà giải thích.

Đôi lúc tôi tự hỏi không biết mình  đang nghe Chopin hay nghe lại những kỷ niệm xưa nữa - Ngày xưa cũng chính những nốt nhạc này, những hợp âm này tôi đã lắng nghe hàng giờ để rồi khi bản nhạc kết thúc mới chợt nhận ra rằng hình như mình đã quên mất giờ đi học. Tâm hồn tôi lúc này như hòa cùng bản nhạc, tôi ngồi đó  nhẹ nhàng đón nhận những cảm xúc khó tả qua tiếng đàn đẹp và đầy tình cảm của Dinu Lippati.

Khéo léo và tinh tế, âm nhạc từ chỗ mong manh chỉ với chủ đề chính và bè đệm như một bài ca buồn dần trở nên nhanh hơn, mạnh mẽ và rộng lớn hơn, nhưng chỉ trong chốc lát, rồi lại quay dần về với chủ đề đầu tiên. Dường như có cái gì đó sâu lắng hơn, bỗng chốc sáng lên rồi càng lúc càng mạnh mẽ, chứ không còn vẻ yếu ớt và chậm rãi.  Nó vang lên với những âm thanh đầy nhiệt huyết, tiếp tục được xây dựng cho đến lúc mọi trở thành những làn nước lóng lánh, mờ dân...mờ dần cho tới khi biến mất hẳn, tựa hồ như một cô gái chìm dần vào giấc ngủ sau biết bao trăn trở...giấc mơ đến bình thản và nhẹ nhàng dù trong lòng vẫn chất chứa tâm sự và những nỗi niềm...Có cái gì đó riêng tư lắm, đến nỗi chỉ thích nghe bản nhạc đêm này những lúc chỉ có một mình.

Nơi cất giữ trái tim Chopin  Ảnh: Tuần Việt Nam

Những lúc ấy tiếng đàn của Lippati, âm nhạc của Chopin, nhưng dường như chính tôi đang sống, đang thở từng hơi thở và cùng chìm vào giấc ngủ say...

Nếu Nocturne như ánh trăng sáng trên mặt hồ đêm, thì Barcarolle giọng Fa thăng trưởng (op 60 ) lại giống mặt trời mọc trên biển. Hợp âm đầu tiên như mở ra cả một khoảng trời đất rộng lớn, tựa như khi ta mở cửa sổ khi ngày mới bắt đầu, ào vào hương của gió, hương của biển và hàng vạn tia nắng mặt trời. Ngay từ những giây đầu tiên, đã có thể cảm nhận được sự ấm áp của ánh dương dần lan toả khắp nơi, sưởi ấm và mang lại cảm xúc tràn đầy nhiệt huyết.

Càng nghe, lại càng thấy như đang được nghe kể một câu chuyện đầy biến động, có lúc khó khăn tưởng chừng không vượt qua nổi nhưng rồi sức mạnh của ý chí lại giúp con người chiến thắng giới hạn. Có những giây phút tôi thấy như mình đang nhìn mọi thứ đầy niềm tin, quyết tâm và nắm chặt bàn tay lại...có những lúc như nghe thấy giai điệu tự hào của bài ca chiến thắng...

Và tình yêu, phải, tình yêu...Nó tràn ngập trong từng nốt nhạc, nó phủ lấy tôi, đôi lúc như một đợt sóng mạnh mẽ, đôi lúc như một ngọn gió ngọt ngào....Có cái gì đó giống với cảm giác của một người thuỷ thủ đứng trên mũi tầu, dũng cảm chiến đấu với những hiểm nguy, với tình yêu biển bao la...đón nhận nắng và gió và những hạt nước mặn lóng lánh bắn lên từ biển khơi...đôi mắt nhìn về phía đất liền chờ ngày đoàn tụ.

Dinu Lippati luôn biết cách tạo ra những cung bậc cảm xúc đầy biến hoá và đậm màu sắc, không lúc nào thiếu đi cái cảm giác đầy phấn khích của một người nghệ sĩ với tình yêu bao la dành cho âm nhạc.

Như bản số 5 giọng la giáng Op 42 chẳng hạn, mở đầu bằng đoạn trill và những hợp âm đầy tâm trạng, nhưng rồi cuốn ta dần theo những âm thanh càng lúc càng trong, càng lúc càng vui tươi và phấn khích, bỗng trầm hẳn đi nhưng vẫn dịu dàng và uyển chuyển theo nhịp waltz.

Hay sự tinh tế đến bất ngờ của bản waltz giọng la thứ Op 34, những âm thanh trong suốt và lóng lánh trong bản watlz số 14 giọng Mi thứ (Op posth),Op 70 số 1, Op 64 số 1...; waltz Op 69 giọng Xi thứ làm tôi liên tưởng đến một thế giới cổ tích đầy phép lạ trong khi bản waltz số 1 Op 69 lại như một vẻ đẹp buồn đến nao lòng...

Đất nước Ba Lan- quê hương của thiên tài Chopin. Ảnh: Tuần Việt Nam

Dưới đôi bàn tay tài hoa của Dinu Lippati, những giai điệu của Chopin dường như có thêm biết bao màu sắc mới lạ...Càng nghe, tôi càng hiểu rõ hơn lời nhận xét của Alfred Cortot - nghệ sĩ piano lừng danh người Pháp (người đã từng xin rút khỏi ban giám khảo cuộc thi khi Lippati chỉ được xét giải nhì, cũng là người thầy của Lippati ). Cortot cho rằng những bản nhạc Dinu Lippati chơi chỉ có thể được miêu tả bằng từ duy nhất: "Sự hoàn mĩ" .

Càng tìm hiểu về Lippati, người ta càng bị chinh phục bởi không chỉ tài năng, mà cả tình yêu dành cho âm nhạc, sự khiêm tốn hiếm thấy ở một nghệ sĩ lừng danh và ý chí vượt qua mọi đau đớn về thể xác khi Dinu Lippati chơi buổi recital cuối cùng của mình ở Besancon Festival năm 1950 khi căn bệnh hiểm nghèo đã đi đến giai đoạn cuối cùng. Người ta nhắc đến sự ra đi quá sớm của anh như một mất mát lớn lao của nhân loại, đến nỗi nhà sản xuất nổi tiếng Water Legge phải thốt lên: "Chúa cho thế giới mượn nhạc cụ của Người mà chúng ta vẫn gọi tên Dinu Lippati trong một khoảng thời gian quá ngắn".