Dòng An Giang trăng lên lấp lánh

Dòng An Giang trăng lên lấp lánh...

Có hai bài hát đã làm tôi yêu 2 dòng sông mà mình chưa một lần đặt chân tới.

Đó là The Blue Danube, cái tựa tiếng Anh quen thuộc của bản nhạc valse “An der schönen blauen Donau” được nhà soạn nhạc người Áo Johann Strauss II viết hồi năm 1866 về dòng sông Danube chảy qua 10 nước châu Âu. Bài hát này được một “phù thủy” âm nhạc Việt Nam là Phạm Duy viết lời Việt với tựa đề “Dòng sông xanh”. Giai điệu mượt mà, tiết tấu dập dềnh làm người nghe có cảm giác như mình đang bềnh bồng trôi theo dòng nước xanh biếc hữu tình này.

Hoàng hôn trên sông nước 
Châu Đốc. Ảnh: VTCH.

Cái âm hưởng “trên sóng nước” đó như được nối tiếp sang tận miền Tây Nam bộ của Việt Nam với ca khúc “Dòng An Giang” của nhạc sĩ Anh Việt Thu. Cũng với điệu valse, bài hát thể hiện sự bình dị, yên bình của một dòng sông miền Tây. Có một số người ví ca khúc Dòng An Giang như một The Blue Danube của Việt Nam.

Nhạc sĩ Anh Việt Thu tên thật là Huỳnh Hữu Kim Sang, sinh năm 1940 tại Cái Bè, An Hữu (Định Tường, nay là tỉnh Tiền Giang). Theo tư liệu của người bạn thân là nhà thơ Thiên Hà, thật ra Anh Việt Thu sinh năm 1939 tại Campuchia. Một năm sau, gia đình trở về Việt Nam mới làm khai sinh cho ông – ghi sinh ngày 24-8-1940, tại Cái Bè, Mỹ Tho. Theo tác giả Huy Thanh – cháu họ ông, Anh Việt Thu còn có tên tiếng Pháp là Mallist.

Bút danh Anh Việt Thu xuất phát từ việc ông có người em trai phải bảo bọc tên là Việt Thu. Vì thế, Anh Việt Thu có nghĩa là “anh của Việt Thu” như một lời nhắc nhở trách nhiệm của ông.

Theo tư liệu của Nguyễn Quốc Đông (diemxuacafe), vào năm 1964, Anh Việt Thu từ Sài Gòn lên Tây Ninh dạy học ở trường Nam (nay là trường THPT Trần Hưng Đạo). Có thể nói, ông là người đầu tiên đưa âm nhạc vào học đường thời ấy.

Anh Việt Thu từng đỗ hạng ưu khóa I trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ Sài Gòn, là một trong những người đưa những âm điệu nhẹ nhàng bình dân vào nhạc (như các nhạc sĩ Trúc Phương, Châu Kỳ, Minh Kỳ, Lam Phương…)  Năm 1963, ông bảo vệ thành công luận án âm nhạc với đề tài “Không có tiếng động trong âm nhạc” tại trường Đại học Âm nhạc Tokyo (Nhật Bản).

Âm nhạc Anh Việt Thu mang đậm tình quê hương dân tộc, khát vọng hòa bình rất chân thành. Trong số các ca khúc của ông, nổi tiếng nhất là Đa tạ, Người ngoài phố, Tám điệp khúc, Hai vì sao lạc, Người đi ngoài phố… Ông cũng phổ thơ của người bạn Thiên Hà thành những ca khúc được nhiều người biết đến như Nhớ nhau hoài, Gió về miền xuôi,…

Nhạc sĩ Anh Việt Thu qua đời vì bệnh ung thư tuyến tiền liệt (trước 1975 gọi là ung thư nhiếp hộ tuyến) tại Saigon ngày 15-3-1975 khi chỉ mới 36 tuổi, quả là một tài hoa mệnh yểu. 

Ca khúc Dòng An Giang được Anh Việt Thu sáng tác khi còn rất trẻ (nó bắt đầu được biết đến từ năm 1956, nghĩa là khi ông mới 17 tuổi). Bài hát rất tươi vui, yêu đời về những năm tháng yên bình ở miền Nam với những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay, những dòng sông đục ngầu phù sa và đầy ắp cá tôm. Những sinh hoạt của người nông dân dọc bờ sông đã được ông khéo léo đưa vào bài hát.

Tác giả Du Tử Lê (nguoiviet) hồi tháng 8-2012 đã viết về ca khúc này như sau: “Nhìn lại hơn nửa thế kỷ tân nhạc Việt, chúng ta có rất nhiều những ca khúc mang tên hoặc, nói về một dòng sông. Nhưng chúng ta không có bao nhiêu ca khúc được tác giả cho dòng nhạc của họ theo chân dòng sông, tới những nơi chốn dòng sông ấy đi qua, ở cùng. Như: “Giòng An Giang sông sâu sóng biếc. Giòng An Giang cây xanh lá thắm. Lả lướt về qua Thất Sơn, Châu Ðốc giòng sông uốn quanh, soi bóng Tiền Giang Cửu Long…” Ngay đoạn mở đầu của “Giòng An Giang”, tác giả đã đem vào được ca khúc của mình 2 địa danh nổi tiếng của miền Nam là Thất Sơn, Châu Ðốc và Tiền Giang (một trong chín nhánh sông của Cửu Long Giang).”

Dòng An Giang

Dòng An Giang sông sâu sóng biếc,

Dòng An Giang cây xanh lá thắm,

lả lướt về qua Thất Sơn,

Châu Đốc dòng sông uốn quanh,

soi bóng Tiền Giang Cửu Long.

Dòng An Giang trăng lên lấp lánh,

Dòng An Giang tung tăng múa hát,

đêm đến dòng sông thở than

bên mấy hàng cây hắt hiu

đã mấy mùa xuân thái bình.

Dòng An Giang đáy nước in sâu,

Nhịp cầu tre ngắm bóng say sưa,

nắng vẫn chiếu trên làn sóng nhấp nhô,

nắng vẫn chiếu trên gò má hây hây mơ màng, ngây thơ.

Cô thôn quê đang giặt yếm trên sông,

tiếng sáo vắng trên đồng lúa xanh tươi

trâu lang thang đôi cò trắng tung bay dập dìu

Dòng An Giang ai qua vẫn nhớ,

Dòng An Giang xinh xinh nước biếc

đây những thuyền ai lắc lơ

đôi mái chèo trăng lướt qua

lơ lửng vầng trăng vỡ tan.

Dòng An Giang xanh xanh xóm trúc

Dòng An Giang lơ thơ bến nước

đây những người thôn nữ xinh

duyên dáng chuyền tay dắt nhau

múc mấy vầng trăng đổ đi…

Mời các bạn cùng thưởng thức bài hát 

Dòng An Giang qua tiếng hát của nữ ca sĩ Ánh Tuyết.

Cũng với giọng hát của ca sĩ Ánh Tuyết, bạn có thể vừa đắm chìm trong tiếng nhạc dặt dìu, vừa thả hồn theo những hình ảnh sông nước An Giang hữu tình.

Còn đây là song tấu guitar bản nhạc Dòng An Giang do hai em học sinh Thảo Phương - Hoài Nguyễn, lớp 12 trường THPT Cao Lãnh (Đồng Tháp). Nó gợi nhớ lúc Anh Việt Thu sáng tác bản nhạc này khi ông chỉ 16-17 tuổi.

Saigon 11-11-2012

Phạm Hồng Phước