Nhưng nhức nỗi buồn thế hệ

Nhưng nhức nỗi buồn thế hệ

(Đọc Giấc của Lữ Thị Mai)

Tập thơ Giấc của Lữ Thị Mai ngay từ khi ấn hành (12/2010) đã được giới thiệu như một hiện tượng thơ của năm 2010. Thống kê được đến 18 bài đăng trên các trang web trong Nam ngoài Bắc, cả vài trang ở rất xa cũng thấy họ post giới thiệu lại vài ba chùm. Chắc đây phải là tập thơ hay. Ấy là khi lướt xem thơ Lữ Thị Mai trên mạng internet tôi trộm nghĩ vậy. Mãi gần đây tôi mới có tập thơ Giấc trong tay để đọc trọn 35 bài in trong đó.
Trái với ngôn ngữ thơ “gai góc” của Du Nguyên (người học cùng khóa), ngôn ngữ thơ Lữ Thị Mai uyển chuyển mềm mại, đằm đằm từ câu mở đầu đến câu kết của mỗi bài: “chiều làm mưa thanh tân/ nhảy nhót trên đường xa xỉ, trên mái tôn chật hẹp tóc buồn…” (hai câu mở đầu)… Và hai câu kết: “em chỉ là hạt mầm cô đơn/ khóc trước sự thành tâm của cỏ” (Mê khúc).
Thơ Mai nhưng nhức nỗi buồn thế hệ. Một thế hệ tưởng được sự “nuông chiều” của thời đại, được hưởng sự mát lành, được sống thoải mái trong nhung lụa gấm vóc giữa lòng đất nước đang phát triển giàu có chỉ việc ăn học và sau đó là làm việc để đáp đền lại gia đình và đất nước đã chăm bẵm, nuôi nấng mình nên người. Chợt nghĩ thì đơn giản thế, khi soi mặt vào sông Hồng lại không phải thế: “những bàn tay mọc lên từ ý nghĩ/ muốn vỗ về em trọn giấc thật thà/ mà gió sông Hồng vô chừng quá/ đẩy mặt người trôi xa…” (ngày của sông Hồng).
Hình ảnh con chuồn chuồn, là hình ảnh của những ngày thời tiết đẹp, những ngày bình yên, trong sự tưởng bình yên ấy lại có gì đó không mấy bình yên: “Chú chuồn kim ngủ vùi trên lá cỏ/ mây bỏ đi cùng gió/ còn em với tóc hoe vàng/ có con đường dụ bước lang thang/ lúc niềm tin bỏ ngỏ/ gió chẳng còn là gió/ nắng qua thềm tựa cột thoát y…” (ngày bình yên).
“bữa tiệc mùa thu” ngỡ đó là một bữa tiệc vui ngày tựu trường, hoặc bữa tiệc tạm chia tay bạn bè sau mỗi năm học, nghỉ hè… nhưng hóa ra đó là bữa tiệc: “mỗi người góp một vài chuyện cũ/ chạm chén leng keng/ giữa hoang lạnh nấm mồ/ đũa bông cười hớn hở/ hoa sữa tan rồi/ nhúm sót lại cuối đường mây trắng/ em chưa vu quy đã thành góa phụ…”.
Một cách mượn hoa để nói về người, về nội tâm nhiều nghĩ ngợi của mình trước cuộc sống đang phát triển ào ạt, nhanh quá thành lấn át những gì thuộc về truyền thông: “buổi trưa hoa bằng lăng bỗng cũ/ như họa tiết mỗi thời/ năm nay váy hoa lên ngôi/ phố dài guốc cao thấp thỏm/ chiếc xe đạp chở nỗi buồn của những cánh đồng/ rao bán dọc phố/ tóc ngắn lơ cài bỏ đi biền biệt/ trên cao môi đỏ hững hờ…” (Hoa trong thành phố).
- “buổi tối mang tên bình yên
về núp sau lưng người khuất mặt
sự động cựa vẫn chỉ là dự định
chạy rông trong căn phòng
im lặng ứ đầy khát vọng
em lại kể anh nghe về những cơn mơ
bắt đầu bằng cuộc gặp gỡ giữa các bào thai
mồn một hình hài
mà chẳng thể nào siêu thoát
lời thanh minh của cô gái 8x về cái chết của người tình
giọt nước mắt mẹ cha đoản mệnh khóc  đưa con thơ
bị bạo hành…”
(Viết sau im lặng).                                                                            
Gần đây tôi hay mò mẫm trên trên mạng đọc thơ thế hệ cuối 8x tôi có cảm giác… nói chung là họ buồn, phơi ra những ngóc ngách của trái tim buồn. Chẳng hiểu sao họ lại buồn đến vậy? Ở vào tuổi như họ, thế hệ chúng tôi cắp sách đứng chờ tàu điện, thậm chí đi bộ tới trường nhưng chúng tôi đâu có buồn đến vậy? Ngay cả khi ra trận, đi vào nơi bom đạn miệng vẫn toang toang hát những khúc ca hào khí. Có lẽ ngày đó chúng tôi không có sự so sánh gì nhiều về cuộc sống giữa sang giàu và nghèo hèn, nông thôn và thành thị… chẳng lẽ bây giờ thi ca nhiều bức xúc đến thế này sao: “bầu trời thả xuống ban ân huệ/ trêu ngươi những kẻ khát thèm/ có một mặt người/ chong đêm/ mọc trên chiếc dây đàn hồi/ ùn tắc âu lo vụn vặt/ giấc mơ quả lắc/ đánh đồng ám ảnh thời gian/ kéo mặt trăng gần lại mặt người/ lấp láp nếp nhàu vô nghĩa…” (giấc mơ quả lắc).
“Cá vàng” cũng là một bài thơ gợi với nhiều trăn trở, trăn trở thế hệ: “trong chiếc bể toàn rong rêu giả tạo/ cả sóng cũng giả tạo/ ngày lại ngày/ cá vàng giương vây bơi cho thỏa giấc mơ ảo giác/ tôi ngắm nỗi ám ảnh quầng thâm mi mắt/ hình như những con cá thích bể nước hơn cả đại dương (…).        
Sau đây xin được giới thiệu một chùm thơ của Lữ Thị Mai in trong tập Giấc. Chùm thơ dưới đây không nằm trong số mười tám bài mà chúng tôi đã đọc được trên các trang web mà chúng tôi chép đúng hình thức của văn bản gốc.

9/7/2011

Hoàng Xuân Họa

Theo https://www.vanchuongviet.org/