Quán nhà

Quán nhà

Một ngày nắng sau cơn mưa bão ướt rượt thành Đà; lại chiều thứ sáu nên đi quán xả hơi với mấy người bạn vài ve cho hết cơ man một tuần làm việc tối mặt. Quán thì quen như quán nhà; tôi nghĩ đến những căn nhà của những người bạn đang ngồi chung bàn với nhau đây, đều là những căn nhà mà chúng tôi đã ở (sống) mấy chục năm, sao chẳng có căn nào giống quán; trong khi cái quán này mới mở có mấy năm mà bạn bè cứ nói “ghé quán nhà đi…” thì ai cũng biết!
Quán xá thì hàng hà, nhưng chỉ có quán nhà là điểm hẹn sau quá trình chọn lọc. Vì nơi đó, những người lao động như chúng tôi được chào đón sởi lởi bởi những gương mặt tươi vui, niềm hớn hở rạng rỡ trên môi cười của chị chủ quán; khác với chủ gia hay chủ nhà của những người phải hẹn nhau đến đây vì về trễ thì bà chủ nhà chù bụ, làm cho gương mặt vốn đã lại thêm… Mà về sớm thì: hí, háy, nguýt, liếc… Ý nói: “sao hôm nay về sớm vậy?”
Tính ra sự niền nở của người buôn bán không được coi trọng nhưng cũng có giá trị nhất định đối với những người thiếu sự cảm thông; chả ai hiểu cho nỗi khổ tâm của tầng lớp thứ tư trong xã hội Mỹ; đứng dưới phụ nữ là vinh dự, dưới trẻ em là vinh hạnh; nhưng dưới cả con chó thì biết là chúng tôi thấp cổ bé miệng đến dường nào! Nghĩ, tủi thân dữ lắm, con chó muốn sủa là sủa, nhưng đàn ông muốn nói thì phải lựa lời. Mà lời hay ý đẹp thì chó sủa hết rồi nên đàn ông đa số bị câm, chỉ biết đi quán. Ở đó, chỉ cần đáp lại chủ quán, mấy cháu du sinh đi làm thêm, phần tiền lẻ của tấm check lương tuần thôi là đôi bên đã cực kỳ sảng khoái; trong khi phần tiền chẵn của tấm check thì bỏ vô nhà bank, đem giấy chứng nhận đã deposit về nơi không bao giờ thành quán được vì đó là nhà, nơi, những kẻ độc cô cầu bại lầm lũi, cô đơn…
Tôi đang tổng quát ý kiến của quý bạn chung bàn: Ở quán nhà, xô bia chục chai uống chưa hết đã có cháu gái đến hỏi: “Mấy chú muốn cháu lấy thêm nước đá để ướp bia cho lạnh hơn không?” Con nhỏ còn nhỏ hơn con gái nhỏ của chúng tôi ở nhà, đời chưa xanh tóc đã xa gia đình đi tìm tương lai; kiếm đồng bạc tip trong hàng quán để trang trải nợ nần sách đèn. Ước gì con cái chúng tôi hiểu được một phần cực khổ cũng những người trang lứa với chúng nhưng kém may mắn hơn. Những cậu ấm cô chiêu được sanh đẻ hay lớn lên bên đây không hiểu được những người trang lứa với chúng đang vất vả kiếm sống để tự nuôi thân; có cháu còn dành dụm từng đồng bạc nhỏ để gởi về nhà cho cha mẹ trả nợ đút lót thì cháu mới được đi học ở nước ngoài…
Qúy bạn trong bàn tôi ra quyết nghị: đừng làm khó bọn nhỏ, thương chúng với. Cho chúng nhiều tip hơn nữa đi, vì đó cũng là một cách đầu tư cho tương lai dân tộc trong ý nghĩa vĩ đại hơn những điều nhảm nhí mà chúng bị nhồi sọ. Chúng ta đừng quá ích kỷ là chỉ lo đầu tư cho con cái mình ở nhà, vì đằng nào chúng ta cũng không tránh khỏi những đồng minh tháo chạy ấy. Còn nhỏ ở nhà thì kè kè bên mẹ để hợp soạn bản cáo trạng đanh thép về tội lỗi của người cha đi làm không về đúng giờ mà cứ la cà ngoài quán. Nhưng khi chúng đủ lông đủ cánh để bay đi thì mấy đứa nhớ đường về nhà; nhớ những lời trách khứ người nuôi dưỡng mình để biết tự xấu hổ mà tu thân.
Chúng tôi đều thấy mỗi lần mấy con bé ngoài quán nhà lượn ngang bàn, đều hỏi: Mấy chú cần thêm gì không; mấy chú ăn có ngon miệng không… làm cho chúng tôi cảm kích sự quan hoài - dù biết đó chỉ là cái nhất thời trong cái vạn đại ở nhà là lúc nào chúng tôi cũng bị càm ràm về thói quen ăn uống, (ăn thì không chịu ăn rau; mà uống thì không biết uống nước lã…) con cái chúng ta giỏi thật; nhưng chúng tôi không muốn chúng thật giỏi thêm nữa để bản cáo trạng thêm dài.
Các bạn thấy không, ở đây, người chủ quán nhà tự làm, tự bưng ra bàn để mời khách quen một món mới còn đang trong vòng thử nghiệm. Niềm hãnh diện cho cả đôi bên: người sáng tạo ra món mới và người được hân hạnh mời thử món mới; làm cho không khí quán nhà thân tình bao nhiêu thì ở nhà không bao giờ thành quán được bởi sự lạnh lùng của ngôn ngữ, giả sử:
“Mới hôm qua uống từ sáng tới tối, hôm nay lại khui bia nữa hả! Riết rồi ngày nào cũng uống…”
“Tại em làm món ăn hấp dẫn quá nên anh khui chai bia để thưởng thức cho trọn vẹn. Sung sướng gì với bia đắng nghét. Không tin thì em uống đi. Anh ăn thôi…”
“Đừng có bày đặt,… cuối tuần này đi bác sĩ để check-up đó nghen, em lấy hẹn rồi đó! Anh mà đi nhậu nữa thì đừng có trách em…”
Nói năng như thế còn chưa đã miệng, đứng dậy, còn “xí” một cái nữa rồi mới nghoe nguẩy vào phòng. Tưởng làm gì đại sự. Cuối cùng cũng chỉ là bật tivi để xem tiếp phim Hàn.
Ngôn ngữ trong quán nhà làm cho người đàn ông hưng phấn bao nhiêu thì ngôn ngữ trong nhà không bao giờ thành quán được làm cho người đàn ông mãi là đứa con trai lớn; nó không bao giờ trưởng thành được dưới sức ép vạn cân của lòng từ bi bất ngờ; lòng nhân đạo mưa nắng và sự quan trọng hoá vấn đề… lãng xẹt.
Vậy đó, chúng tôi đang cà khịa với nhau để sau khi ra về thì trự nào về đến nhà cũng ngậm câm như hến. “Đàn ông có ưu điểm là ít nói, nhưng có khuyết điểm là hễ nói ra là nói bậy - nhất là trong nhà mình.” Sự tổng kết ý kiến bàn tròn chứ chẳng phải kết luận của riêng ai; nhưng biểu quyết đồng thuận, không có ý kiến chống đối. Coi như bữa nhậu thành công tốt đẹp.
Quán nhà là điểm hẹn, nơi bình an thật sự của những người không có tiếng nói trong xã hội này; quán nhà như cái xã hội thu nhỏ ấy mới thật sự là tử tế. Người bán quán muốn có đồng lời để nuôi gia đình thì gia đình có sống; mấy cháu du sinh muốn có đồng ra đồng vô để sinh sống nơi xứ lạ quê người thì các cháu cũng có được đồng ra đồng vô; những người không được lên tiếng ở nhà, chỗ làm, đều thực sự thấy được sự bình đẳng, tự do phát biểu trong thiên đàng nhỏ nhoi của họ là cái quán nhà. Tình người cũng từ đó mà lan toả ra những cảm thông rất người, như: có nhỡ thiếu tiền trong bóp thì hôm sau ghé lại thanh toán cũng không sao; có nhỡ quá chén thì mấy cháu nhỏ đưa chú về tận nhà. Hôm sau, hôm sau nữa, gặp lại chúng thì cho cháu hai chục tiền xăng, cảm ơn cháu đã đưa chú về hôm trước… Hai chục không lớn đến phải tính toán trong chi tiêu nhưng điều còn lại như một món nợ ân tình với bọn trẻ du sinh. Con cái chúng tôi cũng trẻ nhưng trẻ Mỹ không biết thông cảm lúc người khác cần; chúng chỉ biết đến sự cần của bản thân, nếu không được đáp ứng tức khắc thì rất là bất mãn những người liên đới trách nhiệm tới nhu cầu của chúng.
Tôi nghĩ đến cái tình đời đọng lại trong khói nhang trên bàn thờ không làm cho người đàn ông vui sướng bằng hớp bia đời thường ngoài quán. Người đàn ông nào chết đi cũng trở thành một “tấm gương cho đời sau noi theo”; sáo văn và sáo ngữ mà những đứa trẻ lơ lớ tiếng Việt hay đọc trước linh cử cha nó là thành quả giáo dục của người Việt hải ngoại đó hay sao? Sao không dạy những đứa trẻ hãy hiểu người cha của nó cần gì, muốn gì, khi ông ấy còn sống; thay vì giáo dục chúng bới móc cho ra thật nhiều lỗi lầm của người cha để hun đúc nên những bản cáo trạng đanh thép với lời lẽ dửng dưng, không chút tình máu mủ. Rồi lại gà chúng những áng văn sáo rỗng để trả ơn sinh thành dưỡng dục…
Tôi nghĩ thế trên đường về; nhưng đến nhà là quên hết để sống còn trong vô vọng vì cái lối mòn tư duy của người Việt còn cần nhiều đời nữa mới loãng được; cái văn hoá sống không cho ăn chết làm văn tế ruồi đã thành truyền thống mỉa mai tự ngàn đời. Một đời không thay đổi được.
Phan
Theo https://vietvanmoi.fr/