Thiếu Lâm - Võ Đang, ai mới là đệ nhất làng võ Trung Hoa

Thiếu Lâm - Võ Đang, ai mới là
đệ nhất làng võ Trung Hoa?

Cố văn hào Kim Dung không ít lần khơi gợi lên một cuộc so sánh kinh điển trong loạt tiểu thuyết võ hiệp của mình. Cuộc so sánh chiều sâu võ thuật giữa hai đại môn phái mang tính biểu tượng làng võ Trung Hoa – Thiếu Lâm và Võ Đang.
Kim Dung phóng đại, nhưng không thể hạ thấp Thiếu Lâm – Võ Đang
Và không chỉ có Kim Dung, cả làng võ Trung Hoa đều không ít lần tranh luận. Cuộc tranh luận về võ học, về tính thực chiến, về chiều sâu võ đạo và sức ảnh hưởng giữa hai đại môn phái Thiếu Lâm – Võ Đang.
Nếu “tam giáo cửu lưu” là khái niệm cội rễ của văn hóa Trung Hoa, thì ở võ thuật, “Phật Đạo lưỡng tông” được xem như hai nửa của toàn bộ triết lý võ thuật do người dân đại lục đúc kết qua ngàn năm lịch sử.
Với Thiếu Lâm, hình tượng “Cửu niên diện bích, thoát nhiên đại ngộ” (khổ tu 9 năm, ngộ ra đạo lý) của Bồ Đề Đạt Ma sư tổ được xem là bước khởi đầu của tư tưởng Thiền – Võ, thịnh hành đến cả ngàn năm sau.
Còn với Võ Đang, Kim Dung từng mô tả “tiếng cười khai sơn lập phái, ra đời một vị tông sư võ học tiền vô cổ nhân, hậu vô lai giả”, về vị đạo sĩ huyền thoại Trương Tam Phong.
Cũng qua ngòi bút kỳ ảo của mình, Kim Dung càng khiến hình tượng “Phật Đạo lưỡng tông” thêm phần huyền hoặc, trở thành biểu tượng võ học Trung Hoa.
Cố văn hào Hong Kong chịu ảnh hưởng rất sâu của tư tưởng Lão Trang, ngả về Đạo giáo. Ông mô tả võ công Đạo gia từ Toàn Chân giáo, do Vương Trùng Dương sư tổ sáng tạo nên là “huyền môn chính tông”, là cội nguồn của việc tu luyện nội công.
Nhưng không phải vì vậy mà Kim Dung hạ thấp Thiếu Lâm. Cũng qua ngòi bút của mình, Kim Dung phóng tác các phương thức rèn luyện thân thể của ngôi cổ tự ngàn năm trở thành “thần công hộ thể, khiến cơ thể con người vượt qua lẽ thường”.
Nếu võ công Đạo gia được đề cao ở việc rèn luyện nội công, dưỡng khí, thì công phu Thiếu Lâm ngả về hướng ngạnh công (rèn luyện thân thể rắn chắc). Nhưng cả đôi bên đều đề cao võ đạo.
Đó là trong truyện Kim Dung, còn ở ngoài đời thật thế nào? Lịch sử làng võ Trung Quốc chưa bao giờ ghi nhận cuộc tỉ thí thực sự nào giữa võ sinh hai phái.
Học giả Tôn Hạo Đông, người từng bỏ nhiều thời gian nghiên cứu hai đại phái này, nói: “Dân gian ưa thích so sánh Thiếu Lâm và Võ Đang, nhưng sự thật là 2 môn phái này không hề có xung đột, mâu thuẫn nào trong ngàn năm qua, và tương lai vẫn sẽ như vậy.
Ngày nay, cả Thiếu Lâm lẫn Võ Đang đều đã vượt tầm một võ phái. Họ giống như những ngôi trường với tư tưởng triết học cao thâm, chỉ dẫn mọi người tìm hiểu triết lý sống, triết lý rèn luyện thân thể. Sẽ không có chuyện hai đại phái này sa đà vào việc tỉ thí võ nghệ”.
Không có so tài trực tiếp trên võ đài, người dân đại lục nếu muốn so sánh giữa Thiếu Lâm và Võ Đang có lẽ chỉ có thể viện dẫn các thông số về sức ảnh hưởng, về quy mô phát triển của 2 võ phái.
Ai giàu sức ảnh hưởng hơn?
Trước hết về quy mô học viên và võ đường, Thiếu Lâm giữ vị thế ấn tượng ở mức đại chúng.
Trang web chính thức Shaolin Temple Kung Fu Academy công bố hiện có khoảng 35.000 học viên tại học viện lớn nhất của khu vực. Và thành phố Đăng Phong – nơi nhà chùa tọa lạc từng ghi nhận hàng chục đến hàng trăm võ đường hoạt động.
Hằng năm, chùa Thiếu Lâm tổ chức hàng ngàn sô diễn đỉnh cao, với chi phí mỗi sô diễn dao động từ 3.000 USD – 10.000 USD. Điều này mang lại khoản doanh thu lên đến hàng triệu, thậm chí là hàng chục triệu USD.
Sức ảnh hưởng của Thiếu Lâm với cộng đồng võ thuật cũng rất đáng nể. Có hàng loạt bộ phim Hoa ngữ có chủ đề liên quan đến Thiếu Lâm.
Nhưng Võ Đang (Wudang) đang vươn lên theo lộ trình khác: thay vì tập trung vào “học viện” cỡ lớn, võ phái Đạo gia này phát triển theo mạng lưới các chi hội, trung tâm luyện tập.
Báo chí chính thống Trung Quốc ghi nhận Wudang Martial Arts Association có 32 chi nhánh.  Trong đó 13 ở nước ngoài, với tổng thành viên gần 11.000, và có hơn 40 trường/centers hoạt động quanh khu vực núi Võ Đang.
Chuyện gì cũng có hai mặt. Khi mà Thiếu Lâm ra sức “chạy sô” theo hướng biểu diễn, xây dựng thương hiệu kinh doanh, tai tiếng cũng bắt đầu xuất hiện.
Trong năm 2025, uy tín của ngôi cổ tự ngàn năm này bị ảnh hưởng nặng nề bởi bê bối tham nhũng của cựu trụ trì Thích Vĩnh Tín. Và qua đó, người dân đại lục không khỏi đặt câu hỏi: Phải chăng Thiếu Lâm đang bị thương mại hóa quá đà?
Ngược lại, Võ Đang được gắn chặt với Đạo giáo và khí công, dưỡng sinh, nên hình ảnh của phái này phù hợp với trào lưu sức khỏe hiện đại.
Các tổ chức Đông y, y học cổ truyền ở vùng Đông Á thường gắn với việc tập luyện dưỡng sinh, xuất phát từ tư tưởng võ học Đạo gia. Hình thức tập luyện này ngày nay đã lan sang cả giới trẻ, không còn bị bó buộc trong đối tượng người cao niên.
Có thể ví von, Võ Đang đi chậm, nhưng chắc, so với sự phát triển bùng nổ của Thiếu Lâm Tự. Cả hai đều tạo ra sức ảnh hưởng sâu rộng ở những góc độ khác nhau.
9/12/2025
Huy Đăng
Nguồn: TTO
Theo https://vanhocsaigon.com/