Viết bằng tiếng Anh để ‘xuất khẩu’ văn chương
Mới đây, Kiều Bích Hậu đã khiến giới văn chương nước nhà ngạc nhiên khi ‘bỗng đâu’ gặp một thi sĩ Kiều Bích Hậu ‘vượt biên giới’ bằng một tập thơ song ngữ Anh – Ý “Ẩn số” (The Unknown) xuất bản tại Ý.
Dịp này, Thế giới sách có cuộc trò chuyện ngắn với tác giả của
nhiều tập truyện ngắn, tiểu thuyết và tập thơ đầu tay này.
* Chị có thể chia sẻ về cuộc “dan díu” với thơ của mình?
– Đầu năm 2019, tôi tình cờ gặp một bạn thơ châu Âu, nhà thơ
Sandor Halmosi (Hungary). Sandor Halmosi có hỏi tôi rằng đã làm thơ bao giờ
chưa.
Tôi lắc đầu bảo tôi chỉ viết truyện ngắn và tiểu thuyết, tôi
không có năng khiếu làm thơ. Anh nhìn tôi rồi nói người như tôi nhất định viết
thơ được. Tôi đùa hỏi lại anh, anh có bí quyết gì giúp tôi làm thơ không. Anh
đáp gọn lỏn “chỉ cần có một tâm hồn”.
“Ái chà”, tôi nghĩ “chẳng lẽ hồn tôi đã thất lạc?”. Nhưng câu
nói của anh đã ghim vào não tôi. Cho đến một ngày, khi tôi đang trong chuyến đi
châu Âu nhiều ngày, vừa đi vừa viết, tôi bừng tỉnh giữa đêm trong ngôi nhà giữa
rừng Rotselaar (vương quốc Bỉ) và những ý thơ đầu tiên, thật mãnh liệt đã tuôn
trào.
Cứ thế thời gian sau đó, tôi đi qua các nước Bỉ, Pháp, Bồ Đào
Nha, Hà Lan…, vừa đi vừa viết thơ, và thấy ngạc nhiên với chính mình. Thơ đã chảy
qua tôi một cách thật tự nhiên.
* Khi phát hành trên Amazon, Ẩn số có thu hút sự chú ý của độc
giả?
– Việc bán sách trên Amazon khá thuận lợi do nhà xuất bản bên
Ý đã rất chú trọng vấn đề quảng bá tác phẩm.
Do đặc thù năm nay có đại dịch nên các bạn Ý không tổ chức tọa
đàm về sách, không thể đưa sách tới các sự kiện văn học, nghệ thuật quảng bá trực
tiếp, nên họ tổ chức đưa thông tin về sách rộng rãi trên các mạng xã hội, các
blog, các trang web về văn học, tổ chức các nhà phê bình viết bài nhận xét và
đăng trên các báo in, báo điện tử hàng đầu tại Ý. Quả thực đó là một chiến dịch
tổng lực để thu hút độc giả Ý.
Bởi, với độc giả Ý, thì thơ Việt Nam, văn học Việt Nam nói
chung còn quá lạ lẫm. Qua việc xuất bản sách ở Ý, tôi học được nhiều từ bạn nước
ngoài, các phương pháp, kỹ năng làm sách, quảng bá sách.
Bìa tập thơ “Ẩn số” của Kiều Bích Hậu
xuất bản tại Ý
* Đến khi nào Ẩn số ra mắt độc giả Việt Nam? Chị có
thấy con đường đến với độc giả Việt của tập thơ đầu tay này của mình khá… ngược
dòng?
– Thú thực tôi chưa có ý định nhắm vào thị trường đông đảo độc
giả Việt Nam với tập thơ Ẩn số. Đó là tập thơ hướng tới thị trường quốc tế,
bởi ngay từ khi sáng tác, tôi đã hòa mình vào không khí thơ châu Âu rồi.
Cũng đã có bạn đọc Việt Nam đặt mua tập thơ Ẩn số trên
Amazon nên tôi nghĩ dù không in thơ bằng ngôn ngữ Việt, thì đó cũng không phải
là rào cản không thể vượt qua với độc giả Việt Nam.
* Phải chăng, Ẩn số được viết bằng tiếng Anh cũng
là một cách “xuất khẩu” văn chương nhanh mà hiệu quả? Có lẽ các nhà văn Việt
Nam cần lưu tâm hơn đến cách làm này?
– Đúng vậy, khi bạn viết bằng tiếng Anh, bạn không mất thời
gian dịch tác phẩm, hơn nữa việc tìm được người dịch chuẩn, tìm người biên tập
chuẩn lại là câu chuyện cũng rất khó. Trong quá trình dịch, biên tập, sự thất
thoát cảm xúc, ý tưởng là điều ta phải chấp nhận.
Tiếng Anh là điều kiện tiên quyết để tác phẩm của bạn ra biển
lớn, hội nhập thị trường văn học toàn cầu. Từ gốc tác phẩm tiếng Anh, việc dịch
sang các ngôn ngữ khác vô cùng thuận lợi.
Thực tế, các dịch giả trên thế giới đều giỏi tiếng Anh, nhưng
rất hiếm dịch giả quốc tế giỏi tiếng Việt. Với việc viết tác phẩm của mình bằng
tiếng Anh, tôi đã nhảy qua rào cản cao nhất. Nếu muốn tác phẩm xuất bản ở bất cứ
nước nào, tôi chỉ việc gửi bản thảo tiếng Anh cho họ và theo quy trình xuất bản
của họ.
***
Cùng với Kiều Bích Hậu, Nguyễn Phan Quế Mai cũng có cuốn tiểu
thuyết Những ngọn núi ngân vang viết trực tiếp bằng tiếng Anh được xuất
bản ở Mỹ và Đức.
Nhà thơ Mai Văn Phấn cho biết hiện nay có một số tác giả trẻ
tầm tuổi 14-16 như Đặng Chân Nhân, Minh Anh, Nguyễn Bình… cũng sáng tác thơ trực
tiếp bằng tiếng Anh. Để có thể viết thơ bằng tiếng Anh, người viết phải rất tự
tin và giỏi tiếng Anh tương đương như tiếng mẹ đẻ.
Riêng về tập Ẩn số, ông Stefano Donno – giám đốc NXB I
Quaderni del Bardo Edizioni by Stefano Donno ở Ý – nhận xét: “The Unknown (Ẩn
số) là bài hát thiết tha của một người phụ nữ Á Đông, khao khát một tương lai
do chính mình định đoạt, và vì tương lai đó mà dám tranh đấu mãnh liệt, không
khoan nhượng, không “giảm giá” cho bất cứ ai, bất cứ điều gì”.
14/8/2020
Đức Triết
Nguồn: TTO
Theo https://vanhocsaigon.com/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét