Giòng sông tỉnh thức 1

Giòng sông tỉnh thức 1

1. SỰ BIẾN ĐỔI
1- Không biết cái vòi xám đen, nặng trịch đầy hơi nước bụi bẩn ấy từ đâu tới. Chỉ biết khi nó thòng xuống sát mặt đất, mang theo những luồng gió xoáy lộn, thì cả không gian như bị bao trùm bởi một tấm màn xám đậm. Tấm màn mềm mại, dịu nhiễu, lồng lộn len sâu vào từng ngôi nhà, sộc vào mũi, mắt con người, ép họ sát tường, rồi tan biến trong cõi hư không. Bắt đầu của một cuộc biến đổi…
2- Trưởng thôn Tối Thượng là một người thấp đậm. Hẳn ông ta cũng dễ nhìn nếu không có cái bụng thề lề bia rượu khiến ông giống như một con quay khổng lồ đang cố ngoi lên khỏi cái vòng xoay hình nón. Hôm đó, Ông đang chủ trì một buổi họp “ quan trọng “ cùng với các đại diện ban ngành đoàn thể. Quyết định đổi mới, đẩy nhanh tốc độ hiện đại hoá thôn làng là mục tiêu đề ra cho buổi họp sau khi ông đọc qua một lô một lốc những tuyên bố của các lãnh đạo bộ ngành vừa đi tham quan nước ngoài về.
Nhưng các cán bộ chỉ ngồi ngáp vặt. Buổi họp như thường lệ sắp đi vào ngõ cụt thì cái vòi bất ngờ vạch toang hai cánh cửa sổ, đổ dồn hết sức mạnh vào phòng họp, dán dẹp nhép mọi người lên bốn bức tường. Não họ như tan ra. Tất cả ngất đi trong tiếng gió thốc và chỉ tỉnh lại khi không gian yên ắng bị xáo trộn bởi tiếng hót phấn khích của con chim chiềng chiệng trong bụi duối.
Buổi họp tiếp tục sau mấy phút ngắt ngang, nhưng không ai nhận ra sự biến đổi ranh ma đang thẩm thấu vào người. Họ chỉ cảm thấy cơ thể chếch choáng như say và cơn khát dày vò. Mọi người chụp lấy chai nước trên bàn họp uống lấy uống để..
Họ bắt đầu tranh nhau nói, dõng dạc, đường bệ giống như các quan cao phát biểu trên TV về những điều trọng đại.
- Làm nông mà không ra tiền thì bỏ nông đi buôn. Thiên hạ lập dự án, xin được tiền Nhà nước. Chẳng lẽ thôn ta không có được một cái dự án hoành tráng hả?
- Thôn ta cần phải có một bảo tàng lớn, một nhà hát thế kỷ, tổ chức “phết- ti - vang “ hàng năm để thu hút khách du lịch..
- Xây một sân đá banh hiện đại rồi mời các đội hạng nhất xuống giao lưu. Tụi nhỏ ở thôn ta đá cừ lắm…
Các sáng kiến vĩ mô trào ra như vòi nước mở.
- Thôn ta điện chập chờn chán ngắt, nếu có một nhà máy thủy điện, bà con xài điện vô tư, nhà buôn thả cửa bán TV, tủ lạnh, máy giặt.. chưa kể dư điện sẽ bán cho các thôn khác, tha hồ có lời.
- Phải có những dự án thế kỷ như dự án đường cao tốc, xe điện ngầm, giảm thiểu thời gian đi lại của bà con. Đường thôn hiện giờ cứ hai cái xe bò tránh nhau đủ gây tai nạn rồi.
- Không thể thiếu dự án khu mua sắm vui chơi. Bà con sẽ từ biệt mấy cái chợ xẹp ven đường, cái lồng chợ bùn lầy. Nào, cứ vào trung tâm siêu thị, đủ các loại hàng hóa, nội có, nhập có, phòng thuế tha hồ thu thuế nhá.
Cán bộ giáo dục hơi bị lép vế, cố vươn cổ hét :
- Phải xây một cái trường thật to tương tự trường Harvard ấy…
Mọi người nhăn mày.
- Trường học hả? Ta đã có rồi, cấp1, cấp 2 đủ cả. Nhưng có học sinh đâu? Ông báo cáo xem cuối cấp hai có mấy học sinh? Năm ngoái đã phải dồn lớp với hai thôn Hạ, Trung …
- Ừ nhỉ. Gay đấy.
- Có phương án nào khả thi không? Cỡ một vốn mười lời. Hoàn vốn nhanh mới thu hút đầu tư chớ.
Trưởng thôn vỗ đùi:
- Tính khả thi hả? Vậy xây nhà máy bia. Nấu rượu là nghề của dân ta. Nấu bia khác gì (?)! Mở thêm một nhà máy chế biến rượu Tây nữa…
Trưởng phòng tài chánh vò đầu:
- Nhưng tiền…
Trưởng thôn trừng mắt:
- Thế dân đóng thuế cho các đồng chí không để làm dự án chẳng nhẽ để đi du lịch nước ngoài à? Vả lại biết bao thằng muốn thầu dự án. Nếu cậu muốn thử sức tự làm, cứ vạch kế hoạch, anh chuẩn ngay. Nhưng này.. làm chủ dự án vất vả lắm đấy.
Mọi người gật gù. Cơn khát bỗng biến mất. Trưởng thôn cười khùng khục.
Ngoài cửa sổ, tiếng chim hót như tiếng cười nhại.
Trưởng thôn giựt mình, ông đảo mắt nghi ngờ nhìn mọi người. Rồi đột nhiên ông hét thật to:
- Bảo vệ đâu? Lưới hết lũ chiềng chiệng cho tao. Khớp miệng chúng lại.
3- Lạ thật. Cái vòi rồng đầy mây, loang loáng nước và bụi không di chuyển đi đâu xa. Chúng giống như cái lọng che đóng đô vĩnh viển trên bầu trời quê. Có điều hầu như không một ai nhận ra. Hầu như ai cũng xem đấy là chuyện bình thường. Thỉnh thoảng, vài cơn mưa giông buồn bã rót xuống tưới tắm những cánh đồng mới trổ đòng đòng đã vàng ngọn. Cỏ mọc lèn chân lúa chưa có ai làm sạch. Vườn cam, vườn bưởi xơ xác dăm ba trái không đủ cho tất cả đám trẻ sục sạo. Nhưng hình như chẳng ai lo lắng gì. Bởi trước mắt là một tương lai huy hoàng. Ít nhất là họ nghĩ như vậy
MỘT NĂM SAU
4- Hải dừng xe ngay ngã ba con lộ. Chặng đường dài trên con ngựa sắt cọc cạch quá đát cả chục năm khiến mông anh tê rần. Nhưng tới đây thì khỏe rồi. Chẳng mấy chốc nữa anh sẽ về tới nhà, được uống ly nước dừa ngọt lịm, thì bao nhiêu mỏi mệt cũng tan biến thôi.
Một cơn gió thổi qua mát rượi. Mây tầng trên kéo đàn kéo lũ ngang bầu trời. Sắp có mưa mất. Những cơn mưa miền Nam bất chợt như thế nầy không hiếm, chỉ cần một chỗ trú là xong. Trong lúc nhổm mông đạp máy, anh ngước mắt quan sát chân trời hướng nhà để đoán mưa. Bỗng anh dừng chân đạp, trố mắt nhìn một xoáy mây lạ thường hình phểu đang thò cái vòi dài vặn vẹo từ trên không xuống đất. Anh buột miệng:
- Không lẽ đây là vòi rồng?
Anh không tưởng tượng nổi một cái vòi rồng to dường ấy lại xuất hiện trên vùng quê mình. Trong khi anh còn ngơ ngác, cái vòi rồng đã phồng lên, loang loáng nước trong ánh chớp của một cơn giông, băng băng di chuyển theo một đường thẳng, cắt ngang rồi trùm lấp một khoảng trời..
Hải đứng đơ một chỗ như bị chôn chân . Anh nhớ đến các hình ảnh thấy được trong những phim mô tả cảnh vòi rồng tàn phá nơi mà nó đi qua. Thật khủng khiếp. Nghĩ tới nhà mình, tới bố mẹ, Hải vội vàng đạp máy, vặn tay ga hết tốc lực.
5- Hải là một nhà giáo. Đồng nghiệp gọi anh là “thầy giáo khờ”. Cái nickname ngoài ý muốn này phát sinh từ ý tưởng muốn thay đổi cách dạy và cách học của anh. Anh cho rằng học để hiểu biết chứ không phải để trả bài cho thầy cô, học để khai tâm mở trí với mục đích thoát nghèo, thoát tụt hậu, cho dân giàu nước mạnh, vươn cao, ngang tầm với thế giới.. Anh khẳng định hiện tượng chạy theo giáo án, lờ đi mức độ tiếp thu của học trò là phản giáo dục. Anh nghĩ trách nhiệm của người thầy là phải xắn tay áo diệt dốt, không những cho con trẻ mà còn cho người lớn kể cả chính người thầy. Nhưng mấy ai chịu nhận mình dốt hoặc tự thú rằng sự nghiệp giáo dục của mình còn nhiều vô kể các khoảng trống do bịnh sĩ, do thiểu năng lực, do bám thành tích, do… trăm thứ do… khiến giặc dốt bám rễ, hoành hành. Họ lập luận đối đầu với cái dốt là đụng chạm đến… chính trị (?). Dù ai cũng hiểu xóa dốt hoặc đối đầu cái dốt cũng giống nhau thôi. Chỉ khác ở chỗ nếu nói đối đầu thì phải có phản biện, phải đem lên bàn cân đong đếm, phải có cơ quan uy tín khảo sát kết quả. Còn việc xóa dốt, Nhà Nước ta đã có kế hoạch chương trình ròng rã thường xuyên bao nhiêu năm rồi, nhìn thời gian để đếm kết quả, rất nhẹ nhàng. Thêm nữa, đã đối đầu là phải có hành động, rất dễ suy diễn theo kiểu, hành động cứng rắn sẽ biến tướng thành bạo động, bạo động đồng nghĩa với khủng bố, mà nói đến khủng bố, ôi thôi đã là chuyện lớn, chuyện an ninh v..v... Chỉ có những kẽ điên, khờ mới có những ý nghĩ nguy hiểm như vậy.
Vì tình đồng nghiệp, họ không quy cho Hải là kẻ phá thối trong trường học, nhưng Hải phải có một cái tên để biện minh cho sự suy nghĩ của anh: “Hải khờ”. Tất nhiên sau khi mất rất nhiều nước bọt sinh học lẫn vật chất, anh ngộ ra mình đang cô đơn, đang nói chuyện với những cái cối xay gió giống nhân vật Đông- Ki- Sốt trong tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Tây Ban Nha. Lỗi của anh là đã mơ ước quá nhiều mà chẳng ước mơ nào thực hiện được.
6- Hải vặn nhẹ tay ga để tống hết hơi xăng và khói rồi tắt máy dắt xe vô cổng. Ông Quang đang nằm trên cái chõng tre trước hiên nhà, tay quạt phành phạch, miệng ngâm nga : Từ là từ phu tướng, bảo kiếm sắc phong lên đàng…
- Ba, ba có thấy vòi rồng?
Bà Quang bên trong chạy ra, tay bưng một trái dừa xiêm cắt vạt đầu:
- Vô đây con, uống trái dừa rồi hãy nói.
- Nhưng vòi rồng…
- Chẳng có vòi rồng vòi rắn gì hết. Xứ mình ruộng đồng nhỏ xíu, cò bay còn không thẳng cánh. Con thấy ở đâu? Chắc là mây đùn trên núi thôi.
Hải nghe má mình nói cũng có lý. Anh cổi áo sơ mi đẫm mồ hôi vắt lên cái đinh móc cạnh cửa, rồi ngồi ghé xuống chõng uống một hơi hết trái dừa. Đến lúc nầy Hải mới thấy ông Quang có gì đó là lạ.
- Ba, có chi vui mà ca hoài vậy?
Ông Quang chồm dậy, đập tay vào vai Hải:
- Hát là một cách để giảm xì- rét, để thấy mình hạnh phúc. Người ta giăng đầy quảng cáo ra đó không thấy sao?
Hải xụ mặt:
- Vụ đất ruộng ba giải quyết xong chưa?
Ông Quang nhíu mày lắc đầu:
- Đâu có chuyện gì phải giải quyết. Ba chán làm ruộng rồi…
Bà Hai phụ họa:
- Má cũng thấy vậy. Phải chi làm có ăn còn ham. Giờ, giá lúa tuột thang mà giá phân bón, con giống, thuốc trừ sâu tăng chóng mặt, chưa kể giống giả, phân bón giả, thuốc trừ sâu giả…
- Phải đổi mới tư duy con ơi…Ba định lấy chút ít tiền đền bù rồi mở tiệm game… Con thấy tính vậy được không?
Hải trố mắt nhìn ba má như thấy người lạ. Một ông Hai Quang đau đáu chuyện ruộng nương, một bà Hai chỉ quen chăm sóc đàn heo, đàn gà. Vậy mà…chuyện gì đang xảy ra?
7- Hải thấy như mình đi lạc về đâu đâu.. Khi còn đi học, chiều nào anh chẳng cùng lũ bạn nhỏ tới đá banh, lội sông. Đất nơi đây tuy bị phèn trắng mặt nhưng cỏ đâu kén đất. Mùa hè là lúc ruộng bỏ không và trở thành sân chơi của đám trẻ con trong thôn. Con sông Tỉnh Thức sóng sánh nước trong veo là hồ tắm lộ thiên của lũ trẻ. Hải làm quen với Lệ tại đây. Lệ sống ở ven sông Tỉnh Thức. Hải hơn Lệ 6 tuổi, thường đá banh cặp với anh họ Lệ. Cô gái nhỏ có đôi mắt tròn vo hiền như mắt thỏ. Một lần anh đá banh trúng Lệ. Cô bé khóc mắt đỏ ửng khiến Hải tò mò để ý. Anh cứ nhìn mắt Lệ rồi liên tục hỏi sao mắt Lệ giống hệt mắt con thỏ nhà nuôi. Hỏi riết đâm quen, không nói chuyện thành nhớ. Nhớ hoài sinh tình. Tình yêu chân chất như cây lúa, hòn đất, không tỏ tình, không hò hẹn. Nhưng mỗi năm đến hè anh lại trở về ghé thăm Lệ để nhìn vào đôi mắt thỏ, để nghe lòng xao động.
Giờ đây, anh không tin vào mắt mình nữa. Đồng cỏ không còn. Chỉ mới một năm mà nơi đây lạ hẳn. Một khu phố bụi bặm nằm dọc con sông cạn nước đục ngầu. Phố chưa ra phố, chợ chưa ra chợ, nhưng nhạc xập xình và thanh niên đổ về chầu rìa trên những chiếc ghế thấp. Suốt khu đồng cỏ ngày xưa ngổn ngang những cột bê tông , những đống sắt thép. Một chiếc cần cẩu rỉ sét nằm im bên ụ cát thù lụ, đối diện với hai công trình dở dang mới lên một tấm. Bất chấp đất đá ngồn ngộn bùn bụi, những con buôn đã lợi dụng mái che mưa nắng mở đủ mọi cửa hàng tạp nham, những quán nhậu chất đầy bia rượu nước ngọt có gaz và những thức ăn đặc sản chim cò.
- Anh Hải.. anh về hồi nào vậy?
Hải quay lại, anh ngờ ngợ cô gái đứng trong một quán nhậu đang ngoắc tay điệu nghệ. Anh bước tới.. Đôi mắt, phải đôi mắt thỏ.. anh chới với. Lệ đây sao? Chắc anh nhầm? Lệ hiền lành, người bạn gái nhút nhát ngày xưa, không lẽ? Nhưng đúng là Lệ. Cô mặc chiếc quần sọt, áo thun đen, tóc xõa dài, móng tay đỏ chót.
- Anh Hải vô đây, em mới mở quán, bán được lắm.
Hải bước vô và ngồi xuống chiếc ghế nhựa màu xanh nõn chuối. Anh tự nhiên thấy dễ chịu vì không bị bụi và cái nóng bao phủ như lúc đứng bên ngoài.
- Anh uống bia nghe.
Thấy Hải vẫn còn lơ ngơ, Lệ mời chào.
- Hay anh uống đế. Cam đoan không phải alcool pha nước đâu. Gạo nếp mới nhập từ Thái Lan…
- Lệ bỏ học rồi à?
Hải hỏi một câu không ăn nhập gì hết. Lệ hơi nhíu mày.
- Trời đất, anh không biết gì hết sao? Thôn mình dẹp trường rồi, để đất làm kinh tế. Trường học chuyển sang thôn Cần Mẫn. Xa quá, mấy đứa bạn em nghỉ học hết trọi nên em nghỉ luôn. Không học trường học thì học trường đời cũng được mà anh.
Chỉ là một cách nói. Hải chua xót thầm nghĩ. Cứ nhìn cách ăn mặc và cử chỉ của Lệ, Hải cũng cảm nhận được sự thay đổi trong tâm hồn cô. Nhưng tại sao?
Lệ vẫn hào hứng kể lể:
- Thôn mình chừ đi lên lắm. Toàn những dự án lớn. Khi nào nhà máy thủy điện xong, có điện, thôn mình sẽ xây ca- si- nô, rì - sọt với sân góp nữa… Có nhà đầu tư đòi mở sân bay mà trưởng thôn chưa duyệt đó.
Hải đưa tay chỉ những công trình dang dở, hỏi:
- Những thứ đó phải không? Bao giờ thì xong? Khi nào xây trường lại cho sắp nhỏ có chỗ học? Hổng lẽ bỏ học luôn? Còn ruộng nương thì sao? Cái nhà máy thủy điện nằm ở đâu mà con sông cạn queo vậy? Lấy nước đâu tưới tiêu?
Lệ cười to:
- Ai còn muốn làm ruộng, trồng rau nữa! Mai mốt mấy dự án nầy xong, mình cứ ngồi rung đùi hưởng lợi.
- Mai mốt là bao giờ? Ai hưởng lợi? Dân quê mà không làm ruộng thì làm gì?
Giọng Hải gắt gỏng làm Lệ cụt hứng. Cô nói xuôi xị:
- Anh nầy lạ. Phải đổi mới chớ. Cứ nhà quê hoài, chán chết. Sống mà không có ai- pat xài , ai- phôn nghe, xem phim, hát hò đờn ca thì…
Hải ngắt lời:
- Lấy tiền đâu mua những thứ đó, lấy gạo đâu để ăn? Thôn nghèo, muốn sung sướng phải phấn đấu, làm những gì có ích chớ mở toàn những dự án trên trời như vầy…Mọi người điên hết rồi…
Lệ hoảng hốt bịt miệng Hải:
- Trời đất, anh mới điên…
Một người đàn ông mập lùn, áo vét quần bò mỉm cười bước tới:
- Cứ để anh ấy nói, tui sẽ giải thích mà. Tự giới thiệu, tui là trưởng thôn. Có phải thầy giáo Hải không? Ba anh hay nhắc đến anh lắm. Bắt tay một cái đi.
Hải trừng trừng nhìn người đàn ông rồi nhìn đám người đủ loại tuổi đang xúm đen xúm đỏ, mặt mũi đỏ gay, ăn nói tục tĩu quanh anh. Cách đó không xa, lũ trẻ con tuổi đi học cũng vật vờ quanh người lớn hoặc các quán games tạm bợ bên lề đường. Anh thở dài, cảm giác bức bối giận dữ cứ giăng ngang dọc trong đầu, trong ngực, khiến anh không thốt được lời nào.
- Tất cả chỉ mới bắt đầu thôi. Chừng năm, mười năm nữa, thôn ta sẽ đổi da đổi thịt sánh cùng với thế giới, anh không tin à?
- Tin? Tui tin lũ trẻ nầy trong tương lai sẽ giống đám thanh niên kia.. rồi thành đám đàn ông đó. Ai được lợi nhứt hở ông trưởng thôn? Mấy đại gia làm dự án hay dân thôn mình? Ông trả lời đi. Tui là dân thường mà cũng thấy ngao ngán. Tụi nhỏ thất học, thanh niên đua đòi ăn chơi, rượu chè, gái gú thì sao biết phấn đấu làm lụng để cải thiện cuộc sống của mình chớ?
Trưởng thôn vẫn cười xởi lởi. Chuyện nầy ông đã bao lần giải trình với các cấp cao rồi. Phải an dân mới bình thiên hạ được. An dân là cho họ thấy một tương lai tươi đẹp phía trước. An dân bằng cách cho họ nếm những thú vui vật chất hiện đại để họ muốn thụ hưởng phải lao vào việc kiếm tiền bằng mọi giá. Phải hướng họ đi theo đúng con đường, không chọn đi lề nào, lần chần là hỏng chuyện hết.
- Tui duyệt những công trình nầy là để lại cho hậu thế chớ tui có hưởng gì đâu.
Hải bắt đầu nổi nóng, anh hươi tay xém chút nữa đụng vào mặt trưởng thôn.
- Giá như ông Trưởng thôn mở trường cho con em trong thôn được học hành tử tế thì hay biết mấy. Chớ để chúng mù chữ hay tái mù chữ chỉ vì không được học hành thì “hậu thế” của trưởng thôn chỉ toàn lũ dốt.
Chưa nói hết Trưởng thôn đã bỏ đi. Hải bức bối nói to:
- Mà dốt thì ai nói gì cũng nghe, đâu biết hay dở ra sao để làm cuộc sống tốt hơn. Bây giờ dốt thì đời con đời cháu cũng dốt theo rồi mãi mãi kiếp nghèo, tạm bợ. Dốt thì làm sao biết được quyền lợi trách nhiệm mình đến đâu để đòi hỏi hoặc đấu tranh với những điều phi lý như xây cái sân bay to đùng mà vô dụng hoặc làm cái nhà máy thủy điện khiến ruộng đồng không còn nước tưới…
Hải càng nói càng hăng. Lệ vuốt lưng Hải nhỏ nhẹ.
- Anh Hải à. Uỷ Ban họp nói sẽ nghiên cứu dự án xây trường Đại Học ở thôn mình đó. Lại còn liên kết với quận thay sách giáo khoa, đổi chương trình học theo kiểu nước ngoài, do đó cần mấy cái dự án kiếm ra tiền nhanh như nhà máy bia rượu, casino… Mình là dân biết chi đâu, cứ để nhà Nước lo.
Hải gạt tay Lệ ra. Xung quanh anh, toàn những nụ cười ngô nghê lạ lùng. Chuyện gì đang xảy ra cho cái thôn nhỏ của anh? Bao đời nay, thôn Tối Thượng tuy nghèo nhưng nổi tiếng hiếu học, siêng năng. Gia đình nào cũng cố gắng cho con cháu mình học hành tới nơi tới chốn, để mong một ngày làm rạng rỡ tổ tông, thoát cảnh đói khổ. Vậy mà hình như có điều gì đó đã làm thay đổi nếp nghĩ của họ. Mọi thứ bày ra trước mắt Hải cho thấy dường như ai cũng quên mất mục đích của mình. Cảnh ăn chơi thụ hưởng trở thành tất yếu cho cuộc sống. Các giềng mối lễ nghĩa, đạo đức văn hóa làng quê bị xới tung mà chẳng ai để ý. Hải lặng người khi nghĩ đến những ngày sắp tới, khi những khu ăn chơi hoàn tất, khi tiền của người dân đổ vào những công trình xa xỉ mà không mang đến chút lợi ích nào cho bản thân họ, khi cái dốt ngự trị toàn diện, khi diện tích ruộng vườn biến mất, người dân quê biết làm gì để sống, để tự lực tự cường. Dân trí không còn, dân khí sẽ mất, dân sinh sẽ cùng khốn.
Hải đi như chạy. Máu nóng xông lên mặt. Trái tim đập loạn nhịp trong lồng ngực. Anh nhớ lại những ngày còn ngồi trên giảng đường Đại Học. Cái đầu nông dân của anh đã thay đổi, đã được khai phóng, thức tỉnh để hiểu được quyền lợi và trách nhiệm của mình, để biết phản kháng với áp bức, bất công. Ngày nhận nhiệm sở, anh muốn hiện thực những suy nghĩ của mình. Không ai có lợi thế hơn nghề giáo bởi một người thầy có thể thay đổi hoặc hình thành nhân cách và tư tưởng của biết bao thế hệ. Thế nhưng anh thất vọng bởi mình quá cô đơn trong cái biển trồng người. Và giờ đây trên quê mình, anh cảm nhận rõ ràng hiệu quả của sự ngu dốt khốn cùng. Anh thấy trước viễn ảnh tương lai mờ mịt của người dân thôn Tối Thượng khi lún sâu trong vòng xoáy của sự ngu dốt, đói nghèo. Nhưng câu hỏi tại sao thì anh không giải đáp được. Anh ngước mắt nhìn lên bầu trời đầy mây hét vọng:
- Tại sao?.. Tại sao?..
Hải lại nhìn thấy cái xoáy lốc lừng lửng trên cao. Không một mảng xanh trên đầu thôn Tối Thượng. Hàng trăm cái vòi cần mẫn phóng ngập vào bầu không khí như muốn hút hết sự thông tuệ, sức sống và cả niềm hy vọng của thôn. Hải thản thốt khi lờ mờ hiểu được tác động của những cái vòi ma mị đó. Một cái vòi rồng đang hướng đến phía Hải đang đứng. Một nỗi căm giận bùng lên. Bàn tay anh nắm lại. Dù đó là cái gì đi nữa anh cũng không muốn thua cuộc như đã từng thua cuộc. Điều tốt đẹp không thể chịu thua cái xấu xa. Bầu trời xanh không thể bị mây đen che phủ mãi. Anh phải làm một điều gì đó. Nhưng khi Hải còn suy nghĩ, cái vòi rồng đã nhanh chóng nuốt lấy anh trước khi phủ những bụi rác lấp đầy dòng sông Tỉnh Thức…
2. NẺO VỀ QUÁ KHỨ
1- Hải chậm chạp bước về phía bờ sông. Dòng Tỉnh Thức nước lúp xúp đang cuồn cuộn trôi. Tuy vậy, vẫn còn thấy rất rõ hai dòng nước phân định bên đục bên trong. Bên nước đục ngầu bọt, màu đỏ chạch lồng lộn né tránh những tảng đất đá do các công trình đầu sông đổ xuống. Bên nước trong như bị một sức kéo xuôi dòng hối hả chảy. Có lẽ nhờ vậy mà nước đục khó có cơ hoà trộn với nước bên trong chăng?
Đến trước một bờ đất còn cứng chắc trên bờ, Hải dừng bước, nhìn quanh. Đầu óc anh như có một màn sương mụ mỵ che phủ. Tư tưởng thay đổi, cuộc sống cũng thay đổi đến không ngờ. Những phương cách đổi mới giáo dục mà anh hằng ấp ủ trở nên bất hợp lý và không khả thi ngay từ giây phút cơn lốc xô chụp lấy anh trên con đường mù bụi của khu chợ. Nó bao phủ anh bằng lớp bụi mờ, thổi toang cánh cửa chứa đựng những khát khao vật chất. Từ đó con đường danh lợi trở nên quyến rũ anh hơn. Mới đầu, anh hơi bất ngờ vì những ý nghĩ nầy. Nhưng càng ngày anh cảm thấy quen dần. Anh lao vào công việc quản lý chung cho thôn Tối Thượng theo cách tự nhiên như từ hồi nào anh mọc rễ ở đó. Mục tiêu“ biến thôn mình thành một kiểu mẫu thần kỳ nhất nước, sáng tạo nhất nước, phát triển nhất, hiện đại nhất v...v...” mặc nhiên được anh chấp nhận giống như cách người dân Tối Thượng chấp nhận.
Mùa mưa đến. Người dân Tối Thượng không ra đồng xuống giống. Những thửa ruộng tốt nhất, gần lộ nhất đã biến thành những khoảnh đất đã được san lấp bằng phẳng trong dự án khu Công nghiệp mới. Mọi người đứng ngồi chờ đợi những đồng tiền ít ỏi rót xuống đền bù. Vài nhà đầu tư đi trên những chiếc xe láng bóng tới lui, chỉ chỏ, hứa hẹn làm gia tăng niềm hy vọng đổi đời mà trưởng thôn đã thuyết minh nhiều lần qua các loa phóng thanh. Nói cho cùng, dù trưởng thôn có nói gì, dân trong thôn cũng chẳng có ý kiến. Đối với họ đồng lúa cho họ thóc gạo, cơm áo, giờ đây, cấp trên cũng phân phối nhu yếu phẩm cho từng hộ. Vậy là ổn.
Nhưng đã có những gia đình đói ăn, Họ lân la đến văn phòng Đầu tư phát triển thôn để mong nhận được số tiền đền bù. Song, họ chỉ nhận được sự ghẻ lạnh của các chức trách. Hình như khi bụng đói cái ôm ma lực của những chiếc vòi rồng bớt đi uy lực, nên một số người phản ứng. Họ ngồi lỳ trước cửa văn phòng ngày nầy sang ngày khác. Chuyện nầy làm Trưởng thôn khó chịu. Ông nói với Hải:
- Cậu kiếm cách giải thích cho đám người ngu xuẩn đó đi... Không thể để họ ở lì, làm mất thể diện nhà nước quá.
- Hình như họ chưa nhận được tiền ...
- Làm gì còn tiền? Ngân sách chưa rót xuống. Mấy thằng đầu tư thì cà rê hoài, đòi phải có đất sạch mới đưa tiền. Nhưng không có tiền lấy đâu ra đất sạch?
Chưa đầy nửa năm mà Trưởng Thôn Tối Thượng trở nên thông minh sành sỏi trong việc giải thích mọi sự cố. Lạ, người dân càng ngày càng mơ màng ngu muội còn lãnh đạo thì càng lúc càng mọc nanh mọc vuốt lèo lái tư tưởng dân đen theo cách họ muốn.
- Nhưng không làm ruộng thì lấy gạo thóc đâu để sống? Hay mình cứ để họ canh tác...
Chưa hết câu Trưởng thôn đã hừ giọng:
- Cậu nghĩ gì vậy? Lấy tiền đâu để đền bù tiền con giống? Mà có chắc họ không đòi tiền phân bón, tiền công cày xới..đủ mọi thứ. Cứ tịch thu đất đã cho chắc ăn.
Có điều gì đó ngo ngoe trong đầu Hải, nhưng khi anh muốn mở riệng thì mấy cái vòi nhỏ đó bị đơ cứng như có ai bóp chặn. Anh mở môi giữa quai hàm cứng ngắc:
- Tui sẽ nói với họ chờ năm ba bữa nữa. Lẽ ra chuyện nầy phải do bên tổ công tác đền bù..
- Làm việc chung, trách nhiệm chung. Chuyện xã hội, chuyện nhà nước mà cậu cứ xem như chuyện nhà riêng hở?
Chuyện nhà. Hải giật mình. Đã lâu anh chưa về nhà ba má. Giống hệt như khi anh ở tỉnh dạy học. Nhưng ở tỉnh cách những mấy chục cây, còn ở đây, trong cùng thôn, chưa đầy một cây số đường ruộng. Anh không hiểu tại sao mình không có chút gì nhớ nhà, điều trái ngược hẳn với ngày xưa. Nhiều lúc, anh bất chợt nhìn thấy bà Quang tất tưởi sau cửa sổ văn phòng thôn, hoặc ông Quang đi lơ ngơ giữa con phố bụi của khu dự án, nhưng anh lạnh lùng chuyển mắt sang chỗ khác. Và hình như họ cũng không nhớ anh. Chưa bao giờ ba anh hoặc mẹ anh hỏi thăm anh dù là nhắn gửi một ai đó. Có lẽ họ quên mất mình có một đứa con đang làm việc trong Uỷ Ban thôn. Giờ thì anh cho rằng vì anh không gửi được đồng bạc nào cho ba má như hồi còn dạy học nên ông bà Quang không có gì để gợi nhớ.
Thỉnh thoảng, cực kỳ ít, trong đầu anh thoáng qua một chuổi hình ảnh của quá khứ, nhưng anh dù cố gắng cũng không xâu chuỗi được. Một lần tình cờ, anh có việc dừng chân bên dòng sông quê, đột nhiên những hình ảnh xa xưa trườn về từng bước tuy ì ạch và chậm chạp đến điên người. Lần khác, khi khảo sát dòng chảy, trong tim anh bỗng dâng trào một chút khao khát, một chút tìm kiếm, sục sạo về quá khứ. Lần khác nữa, đó là dấu vết của nỗi đau, nhưng cũng có khi là một thoáng qua của hương vị mùi khói rạ, của sự an bình buổi hoàng hôn.
Vì vậy, sau những giờ mệt mỏi bên đống công việc chất ngất hoặc khi Hải muốn có một chút lặng riêng tư, lúc đó, đôi chân phản xạ đưa anh đến bờ Tỉnh Thức. Lần nào cũng thế, tiếng rầm rì của con sông như xua đuổi hiện tại, từng mảng màu của thời xa xưa với bầu trời xanh vời vợi, từng cảm giác đong đưa của ngọn gió luồng qua hoa nắng, chập chờn như bướm lượn hiện ra trong anh. Anh cố nắm bắt, cố tập trung tìm kiếm, nhưng khi cảm giác sắp chộp được sợi chì màu quá khứ là lúc bóng tối trùng trùng bủa vây, làn mưa bụi thấm qua vai anh, dòng sông biến mất và tiếng rì rầm hun hút xa dần.
Có điều gì đó anh chưa đạt được. Có điều gì đó dòng sông muốn nói với anh nhưng đêm đen lấn lướt nó và màn sương mù quanh thôn khiến tâm thức anh mù mịt.
2- Hôm nay, Hải lại tìm đến bên dòng sông. Anh chủ ý đi sớm nhưng lạ thay dấu mặt trời sau màn mây vẫn mờ mờ sát trên đầu núi, không suy chuyển. Anh ngồi xuống một khúc cây đổ. Lúc nầy anh mới nhận ra trên tay mình vẫn còn cầm một tệp nhựa nhẹ tênh. Bên trong kẹp một lá đơn xin nhận tiền đền bù đất của nhóm người dân tụ tập trước Uỷ Ban thôn mấy ngày nay. Anh mở tệp nhựa. Dưới ánh sáng nhập nhoạng, những con chữ nguệch ngoạc lên xuống nhảy múa liên tục. Hải ôm trán. Họ muốn gì nhỉ? Muốn đất hay muốn tiền? Anh nhớ những người nầy từng im lặng khi bị lấy đất, rất nhiều người như vậy, họ bỏ quên đất của mình, quên luôn quá khứ khai phá nhọc nhắn để đất hoá lương thực, quên rằng trước đây không lâu họ sống không thể thiếu ruộng vườn. Có lẽ nào đúng như Trưởng Thôn nói, khéo tuyên truyền vận động xen lẫn áp buộc, người nông dân sẽ nhận thức được chỉ có con đường thương mãi công nghiệp mới đem lại cơm no áo ấm và từ đó họ không bám đất bám ruộng nữa.
Hải ngơ ngẩn nhìn dòng sông sục nước đục ngầu. Có cái gì đó sai trái ở đây. Nông dân mà xa ruộng xa vườn sẽ ra sao?
Một tiếng thở dài rất khẽ sau lưng Hải. Anh giật bắn người quay lại. Mắt anh chạm phải cặp chân hây hẩy màu đồng với mép váy đong đưa. Hải nhìn lên, anh nở nụ cười khi thấy đôi mắt thỏ quen thuộc .
-Lệ..Sao biết anh ở đây?
Lệ im lặng ngồi xuống cạnh Hải. Cô ngu ngơ nhìn qua bên kia bờ Tỉnh Thức, hỏi một câu chẳng ăn nhập gì đến hai người.
-Muốn lội về bển nhưng nước lên dữ quá.
Hải ngạc nhiên:
-Ủa, lội qua bển làm chi?
Lệ cười, đưa ngón tay chỉ dọc con sông.
-Bên đó nước trong, bên nầy đục quá chừng.
-Ừa.
Hải đồng ý với Lệ và bất chợt anh cũng muốn lội qua. Nắng bên bờ kia vẫn còn chiếu rực rỡ trên những ngọn cây xanh, trong khi chỗ Hải và Lệ ngồi, bầu trời như thấp xuống và bóng chiều chạng vạng nhập nhoè.
Hải buột miệng:
-Lệ đừng bán quán nữa...
-Không bán thì làm chi cho có tiền?
Một đường chỉ sáng lướt qua đầu Hải.
-Đi học lại...
-Học lại..học để làm gì? Có việc chi làm đâu.
Lệ nói thản nhiên và cũng thật ngây thơ. Đôi mắt thỏ mọng lên chút hồng quen thuộc. Hải trân trối nhìn cô. Đột nhiên anh nhớ đến một thời điểm rất xa. Khoảng sân banh lộng gió. Hải ngồi chồm hổm bên Lệ. Cô bé mắt mọng đỏ vì bị anh Hai mắng. Lệ đã trốn học buổi chiều để ra sân xem đá banh. Hôm đó, trận bóng chung kết giữa hai thôn Thượng và Hạ khá căng. Hải là “cầu thủ” dự bị. Lệ sợ anh Hai bị “gảy giò gảy cẳng” nên mang theo muối hột và mấy mảnh vải cùng chai dầu gió xanh. Vậy mà anh Hai không thương còn mắng xối xả trước mọi người, Lệ tức tối cằn nhằn:
-Bữa nào cũng biểu học..học hoài..học hoài..học để làm gì mà dữ vậy?
Giữa màng sương tối tăm của ký ức, chi tiết nhớ được khiến Hải cảm thấy vui mừng. Anh trả lời theo quán tính:
-Sao Lệ nói vậy? Học để thấu hiểu lý lẽ mà đối xử với đời. Học để biết bảo vệ lẽ phải và cũng sống hợp với lẽ phải. Học để không bị ai dựa vào sự ngu dốt của mình mà hà hiếp, bóc lột...và và...
Ý nghĩ của anh bị đứt mạch thình lình...Lệ nhìn Hải một thoáng, cô đứng dậy tỏ vẻ như không xem trọng những điều anh khuyên răn. Cô nói:
-Có tiền làm được điều đó dễ dàng hơn chớ. Mấy chú trên thôn nói chỉ cần quan thông minh sẽ sắp xếp tất cả. Còn dân ngu một chút không sao, càng tốt.
Đám mây xám đâm sầm xuống mặt đất. Dòng sông biến mất. Hải chỉ còn nhìn thấy thấp thoáng bóng Lệ khuất sau tấm màn bụi màu nâu sẫm. Tần ngần một phút, Hải đứng lên. Anh không thể nhớ chuyện gì đã xảy ra với Lệ. Anh chỉ biết mình hơi khó chịu, nói chính xác, anh có cảm giác vừa đau xót vừa giận dỗi. Giá như Lệ nói với anh rằng cô không có điều kiện để tiếp tục việc học hoặc giả vờ dối anh rằng gia đình khánh kiệt, cô phải bươn chải nuôi cha nuôi mẹ, nuôi anh chị em thì anh chấp nhận dễ dàng hơn. Đàng này ... có vẻ như cô có một quan niệm khác hẳn, một quan niệm rất phổ biến trong thôn hiện nay. Nhưng tại sao với những người khác anh không thắc mắc, còn với Lệ thì...? Hải bực tức vung chân đá mạnh. Một hòn sỏi thúc vào ngón chân anh văng ra giữa dòng sông. Anh lắng nghe cố phân biệt tiếng rơi của hòn sỏi và tiếng gầm gừ của dòng Tỉnh thức, nhưng anh không thể nghe mà thay vào đó là tiếng la hét ở đâu đó rất gần về phía Lệ vừa đi qua.
Hải chựng một giây rồi chạy nhanh về phía tiếng hét. Có ánh đèn loang loáng, tiếng chân thình thịch chạy cùng tiếng la giữa màn mưa mỏng mờ mịt. Hải cố căng mắt chạy. Anh đâm sầm vào một người đàn ông cao lớn. Cánh tay đưa ra giữ cho Hải không ngã. Trước mặt anh một nhóm người khăn bịt mặt, tay cầm gậy đang cố trấn áp một thanh niên. Gã trai mạnh khoẻ oằn người tránh những cú đánh chết người. Bên cạnh gã còn thêm một mái tóc dài rối bù và đôi mắt ửng đỏ nhoè nước mắt.
-Lệ.. Quân..chuyện gì?
Hải đã nhận ra người thanh niên bị bầm giập đó là Quân, anh họ Lệ, người bạn bóng đá của anh của thiếu thời. Nhưng chuyện gì đang xảy ra?
Quân ngước nhìn Hải.
-Mày còn nhận ra tao hả?
-Im ngay. Giải nó về văn phòng thôn đi. Tịch thu con dao làm tang vật...Gớm ghê thiệt.
Hải hoang mang. Anh hỏi người đàn ông cao to. Thì ra vừa có luật mới. Cấm không một cư dân nào được mang dao trong người đi ra đường sau 18 giờ, nếu bị phát hiện, người đó sẽ bị truy tố về tội đang âm mưu khủng bố..v..v..
Không thể có chuyện đó. Hải lẩm bẩm. Người đàn ông giải thích thêm. Hải nhớ ra mình đã ký vào cái dự thảo luật nầy trong một buổi họp. Giữa thời buổi đảo điện đó là một điều luật thức thời, hợp lý, nhưng đêm nay, có điều gì đó không ổn. Trong màn sương ẩm ướt nặng nề, ánh mắt Lệ đỏ ửng, ánh mắt Quân nhìn anh lạnh lẻo như những sợi thép cứa vào tim anh để mong mở một cánh cửa ý thức. Cánh cửa không mở. Chỉ còn một mình, Hải hoang mang ngồi thụp xuống khi chung quanh anh bộn bề hoang vắng.
3- Gió thì thào. Gió vẫn thì thào. Gió lại thì thào. Căn phòng kín mít không cửa sổ là nơi tạm giam những người càn quấy trong thôn. Quân ngồi trên chiếc ghế dài sát tường. Chỉ một mình Quân nên âm thanh của tiếng gió nghe rất rõ. Căn phòng không có cửa sổ và đêm cũng đã qua. Vậy mà gió vẫn thì thào. Quân bịt một bên tai. Anh nghĩ, có lẽ cú đánh vào đầu của tên đàn ông cao to bắt anh đã khiến tai anh bị ù nặng. Kinh nghiệm cho thấy chỉ cần một giấc ngủ ngon là chứng ù tai sẽ hết. Nhưng Quân không thể ngủ vì căn phòng quá lạnh. Cái ẩm ướt quanh năm ở thôn không nhằm nhò gì so với cái lạnh ở đây. Anh run người, co cổ, rụt vai mà cũng không bớt lạnh. Cuối cùng anh đành co chân, rúm ró áp sát góc tường, một tư thế mà anh không muốn thể hiện trước mặt người khác.
Cánh cửa phòng bật mở. Tiếng thì thào im bặt. Hải xuất hiện với ổ bánh mì trong tay. Mùi bánh mì khiến bụng Quân cồn cào. Anh đang rất đói. Nước miếng tràn dưới lưỡi. Anh không muốn nuốt vì không muốn để Hải thấy cần cổ mình chuyển động chứng tỏ anh đang thèm ăn, nhưng anh cũng sợ nước miếng tràn ra khóe miệng. Anh quay đầu vào vách tường nuốt nhanh.
-Quân à. Cậu ăn sáng đi. Chút nữa, cậu có thể về. Tôi đã báo cáo với Trưởng thôn, chỉ là hiểu nhầm mà thôi.
Quân quay lại. Một lực đẩy vô hình kéo bàn tay Quân chìa ra nhận ổ bánh. Một lực khác kéo ngược lại khiến những ngón tay Quân bóp chặt vào nhau. Sức trì kéo khiến bả vai bị trặc từ tối qua đau nhói. Quân không dằn được rên to. Hải đặt ổ bánh lên ghế cạnh Quân, đưa tay chạm vào chỗ bầm ở cổ sát vai Quân, ái ngại hỏi:
- Cậu bị đau.
Quân cắn chặt môi nhìn Hải. Anh muốn nói thẳng với Hải rằng việc đe doạ sự phản kháng của dân lành không bao giờ giúp ích được chính quyền thôn đâu. Nhưng thay vì thế, anh chỉ nói:
-Tại sao lại bắt tớ. Chẳng lẽ tớ không được dùng nông cụ? Nghe nói cậu làm ra luật mà.
Hải ngạc nhiên:
-Nông cụ. Cậu mang vũ khí sau 6 giờ chiều mà.
-Chẳng lẽ tớ chặt mía bằng tay sao? Đất đó thuộc gia đình tớ.
-Đất nhà cậu đã giao nộp để làm nhà máy xi măng.
-Nhưng nhà máy chưa làm, tớ vẫn trồng trọt đôi chút. Chuyện là trước khi thôn lập dự án làm nhà máy, đất ở đó là ruộng của gia đình tớ, của nhà Lệ, bác Tám và cả của nhà cậu nữa. Cậu không nhớ sao? Mọi người vẫn cày cấy trồng trọt, lao động kiếm sống trên mảnh đất đó. Vậy mà bây giờ khi tớ cắt cỏ, chặt mía thu nhặt hoa lợi thì bị đánh, bị đội cho cái mũ quấy rối, phản động?
-Sao cậu không làm việc vào giờ đi đồng như những bà con khác?
-Tớ có thể làm được sao?
Quân cười lớn. Hải không hiểu. Anh cảm thấy có chút bực tức trước giọng cười mỉa của Quân. Hải quay đi, mở toang cánh cửa phòng tạm giữ. Một cơn gió ngập ngụa bụi và hơi nước tràn vào phòng. Sức gió dũng mảnh như một cơn lốc nhỏ. Quân đứng lên lảo đảo đưa tay che mặt. Hải bước ra khỏi phòng. Quân theo sau không phản kháng chỉ trừ đôi mắt mọng đỏ sụp xuống. Quân không nhớ mình đã cầm lấy ổ bánh và thâm tâm anh cảm thấy sung sướng khi mùi bánh thơm ngon sục lên mũi lúc anh cắn miếng đầu tiên.
4- Chiều. Thôn Tối Thượng, sương xuống sớm. Trên nền mây nhợt nhạt, mặt trời chỉ còn là một cái bóng hơi sáng lên đủ soi rõ những chiếc vòi mềm mại. Lệ thận trọng từng bước băng qua chiếc cầu tạm bằng ván ghép. Chiếc cầu được làm để đánh dấu( hoặc thay thế) một chiếc cầu hoành tráng sẽ được khởi công trong dự án năm cây cầu bắt qua sông Tỉnh Thức. Lệ mặc một chiếc váy lùm xùm thời trang, áo thun đen hở tay và khoác hờ cái túi xách to đùng ngoại cở thời thượng. Đôi mắt thỏ hôm nay đen mun thăm thẳm một màu. Lệ đi dự một đám cưới bên thôn Hạ. Lâu lắm rồi mới có người thôn Hạ giao du với thôn Thượng. Nguyện do, dân thôn Thượng tự cho mình phát triển và văn minh hơn dân thôn Hạ. Thôn Hạ chỉ được xem là một vựa lúa của vùng, những nông dân được phân công một bề, trong khi dân thôn Thượng sẽ thay đổi để trở thành những người nắm quyền hạn và trách nhiệm đưa cả vùng tiến lên.
Đón Lệ bên kia là một người bạn thời đi học. Lam. Lam mặc một chiếc áo dài tím nhu mì và chiếc khăn quàng màu mận. Nắng chiếu trên vạt áo tím tạo thành một nét vạch rực rỡ. Lệ nhìn đăm đăm vào vạch sáng đó như bị thôi miên. Tự nhiên Lệ có cảm giác đôi tay mình trần trụi như không mặc gì. Cô quấn chặc chiếc váy quanh chân để gió không tung nó lên phơi đôi chân màu đồng. Một động thái mà lâu lắm rồi Lệ không quen. Lam đưa tay ra, miệng cười reo hồn nhiên:
-A, trời, lâu lắm mới thấy mặt mầy. Dạo nầy mô đen dữ hả!
Lệ đứng trước mặt Lam. Ánh trời chiều nhuộm vàng đôi tay trần. Bỗng dưng cô thấy mình trở nên dịu dàng và e lệ khác thường. Có vẻ ánh nắng thôn Tối Hạ trả lại Lệ cái cảm giác nồng ấm mà rất lâu rồi không xuất hiện trong lòng cô.
-Lệ, tao nhớ mầy lắm.
Nhớ. Như ánh chớp xé tan hoang tấm màn mông muội. Hình ảnh hai cô gái nhỏ cùng đi chăn trâu, cùng mót mía bên chòi làm đường, cùng hái những trái móc chín tím ngắt nhồm nhoàm vừa hối hả ăn vừa nhăn mặt vì chua và cũng vì tức cười bởi răng môi tím rịm một màu. Ấy vậy mà không hiểu vì sao giờ mỗi đứa một con đường. Lam lên thành phố học, ra trường trở thành một chuyên viên tâm lý. Còn Lệ, chìm đắm trong mầu xám lạnh của thôn với công việc kinh doanh giải khát mà cô nghĩ rằng mình sẽ trở thành doanh gia trong cái thế giới lạ lùng của thôn Tối Thượng.
Lam chỉ một vạt cỏ non.
-Còn sớm lắm. Mình ngồi đây chơi một lúc.
Cả hai ngồi xuống nệm cỏ mềm. Như ngày xưa. Lệ lẩm bẩm. Ngày xưa, Lam là một con bé khá lắm chuyện, chuyên bắt bẻ từng câu từng chữ, từng việc làm của bạn bè. Chuyện gì Lam cũng có ý kiến, phân tích rồi phê bình. Cô giáo lớp 7 phải thốt lên:” Tương lai, em Lam sẽ là một luật sư, một nhà báo hoặc một chuyên gia tâm lý học..” Cả lớp cười ồ. Hương đồng nước mặn quê mùa đâu nghĩ đến những nghề xa xôi, lạ lẫm đó. Bác sĩ, Kỹ sư, nhà giáo còn hiểu được, chớ chuyên gia nầy nọ giống như nói chơi, nói mỉa. Chỉ riêng Lam không cười. Rồi đùng một cái, báo chí đăng tin về Lam, một chuyên gia tâm lý, một nhà xã hội học khiến cả thôn bần thần dù chẳng ai lấy thế làm tự hào.
Lệ là bạn rất thân của Lam. Nhưng từ sau khi Lam lên thành phố, Lệ hầu như quên hẳn cô bạn thời đi học. Dòng Tỉnh Thức ăn sâu vào hai bờ, khơi rộng dòng chảy cùng những thay đổi xã hội triệt để càng khiến cho dân hai thôn như quên lẫn nhau.
Chỉ có Lam là không quên, trái lại cô rất chú ý và muốn tìm hiểu những đổi thay của thôn Thượng. Theo thời gian, xã hội luôn luôn thay đổi, nhưng sự biến đổi của thôn Tối Thượng có điều gì đó không ổn. Sự biến đổi đó đến với tất cả người dân thôn Thượng không từ một ai và lây lan rất nhanh, nó giống tựa một dịch bệnh hơn là thay đổi tự nhiên do môi trường sống. Trong sổ tay ghi chép những thay đổi lạ thường ấy, Lam đã đánh dấu đậm nét bốn từ -hội chứng tâm lý-. Nhưng nếu không đến với thôn Tối Thượng, Lam sẽ không thể xác đoán được gì khi chỉ nhìn những thể hiện ở bên ngoài.
Đó là một trong những lý do cô trở về thăm quê, thăm bạn bè và nhất là cô muốn gặp Lệ, cô bạn thân ngày trước đang sống trong thôn Tối Thượng.
3. CÁI CHẾT CỦA CHIM HỌA MI
Buổi chiều muộn.
Hải đứng giữa quảng trường lớn của thôn Tối Thượng. Đây là công trình hoàn thành trước nhất trong các dự án vĩ đại của thôn, trước hơn cả toà nhà hành chánh ngay cạnh đó. Cũng dễ hiểu thôi bởi đây chỉ giống như một sân banh rộng lớn với cột cờ trung tâm hoành tráng. Ngoài ra chưa có gì, các bồn hoa vẫn còn trống dù đã lấp đầy đất. Những ngọn cỏ lay phay nham nhở như không muốn dung nạp bất cứ loại cây nào rực rỡ hơn nó. Giàn giáo dựng sẳn để đặt một tượng đài hoành tráng chưa biết bao giờ mới có, nghe nói tượng đang được chỉnh sửa bởi nhà điêu khắc tài ba nhất nước .
Cuối cùng chỉ có nền đất bê tông hoá là chỉnh chu nhanh nhất. Chỉ có điều quảng trường hơi bị hoang vắng bởi dân trong thôn sợ đến đây. Hải cũng không an tâm khi đến đây. Anh cảm thấy sợ cái bao la của mặt đất xi măng hoá. Anh đã từng ra biển ngắm cảnh mây nước bao la. Anh không sợ nước, sợ mây. Anh cảm thấy sảng khoái khi đứng giữa ruộng đồng cò bay thẳng cánh ở quê nhà. Anh không sợ lúa, sợ cây cỏ. Anh chỉ sợ cái trống vắng, lạnh lẻo mà có phần ác độc của nền xi măng cứng lạnh và càng lạnh hơn khi luôn luôn bị bao phủ bởi làn sương mù ẩm mốc từ trên phủ xuống.
Nhưng Hải vẫn phải đến đây bởi anh có hẹn với người phụ trách mảng y tế của thôn. Bà Kim Thuỷ. Đây không hẳn là cuộc hẹn của Hải mà nói đúng ra là Bà Thuỷ hẹn anh. Người phụ nữ điều hành mảng y tế có sở thích họp bàn công chuyện trên quảng trường trống trải. Có hai lý do: thứ nhứt ở đây không bị nghe lén, bí mật kế hoạch sẽ tuyệt đối, thứ hai, bà muốn ngắm trụ sở y tế đang đóng móng để tạo dũng khí khi nói chuyện với ai đó. Hôm nay bà Thuỷ muốn nhờ anh thay mặt bà lên thành phố bàn thảo hợp đồng nhập hoá chất với một đối tác nước ngoài. Cả thôn không có ai ngoài Hải có thể vỏ vẻ dăm câu ngoại ngữ. Bà nói ngay khi vừa đến trước mặt anh:
- Chị muốn cậu thay mặt chị, không phải giao dịch với đối tác mà canh chừng thằng thông dịch.
Hải bối rối:
- Chị ơi, em đâu có giỏi ngoại ngữ đủ để nói chuyện với người ta. Có thông dịch rồi thì mình tin cậy vô họ.
Bà Thuỷ cười:
- Cậu ngố vừa thôi. Thế lỡ nó dịch sai ý mình hoặc phớt lờ một số các điều khoản quan trọng trong hợp đồng thì sao?
- Nhưng em đâu hiểu hết..
- Lanh lợi như cậu phải biết thăm dò rồi nghiên cứu cái ngôn ngữ ..hình học ..không ..hình thể của nó để biết nó nói dối hay nói thật..
- Em không nghĩ như vậy. Có nghi ngờ quá đáng không?
- Đây là lệnh. Cậu không phải nói nhiều.
Bà Thuỷ quay đi. Cái ví ngúng nguẩy đong đưa theo cơn gió lồng lộng đổ xuống. Hải ngơ ngác đứng nhìn. Đúng là anh không hiểu và cũng không biết mình phải làm gì theo cái lệnh miệng đó. Đầu óc mông muội. Anh lửng thửng thả bộ ngang qua một miếng đất rộng ở phía bên phải quảng trường. Nơi đó, cái đề án nhà máy xi măng sau khi đổi thành trường cấp 1 chưa được mấy ngày đã bị thay thế bởi một đề án khác: trường Đại Học Đa Năng. Ngôi trường bề thế cũng chỉ trên phác thảo, còn thực tế là một căn lều trơ nóc, dấu vết của một gia đình cương quyết không nhận đền bù ra đi. Đó là gia đình Quân, người bạn thiếu thời của Hải. Gian nhà nhỏ với mảnh vườn bao quanh trồng rau mùi bị cưởng chế san ủi chỉ còn sót lại mấy bức vách trát đất sét rửa nát. Duy nhất đằng sau, một đám mía mọc tạp, đám mía nguyên nhân của án tù cho Quân vì đã dám trồng trọt trên đất công, vì đã dám mang dao trong người dù với chủ đích thu hoạch lén mía mình trồng. Từ đó đến nay, miếng đất bỏ không. Ngôi trường tiêu biểu cho tri thức thanh thiếu niên thôn Tối Thượng vẫn còn hoang hoá.
Một cơn gió thốc tới cuộn tung đám sương mù lưu cửu chung quanh. Một mảng trời xanh xuất hiện rồi bóng nắng chiều bỗng xuyên màn mây, treo vắt vẻo một sợi nắng mong manh trên mảng tường đất sét. Tia nắng kéo chân Hải dừng lại. Anh chăm chú nhìn cách tia nắng nhảy nhót tựa sợi tơ mang con nhện đang rơi. Tia nắng nhắc Hải rằng ngày sắp hết, rằng thời gian đang sắp phung phí cho bóng đêm, rằng cuộc sống đang trôi về phía mơ hồ.
- Anh Hải.
Hải giật mình. Sợi nắng nhảy vọt ngược và bây giờ nó treo trên mái tóc một người phụ nữ nhỏ nhắn đang mỉm cười nhìn anh. Mồ hôi rịn sống lưng, nhưng Hải lấy ngay được bình tỉnh khi thấy đi bên người phụ nữ ấy là Lệ. Gương mặt Lệ tươi tỉnh hiếm gặp. Cô nhanh nhẩu giới thiệu:
- Anh Hải không nhớ hả? Lam, nhà tâm lý học nổi tiếng của lớp em. Anh có nhớ bài thuyết trình tâm lý nhân vật Giao trong truyện “Tháng ngày qua” không?(*). Được khen toàn trường. Dạo ấy bọn con trai cả thôn tức cái câu “đàn ông chỉ biết trân trọng vẽ đẹp bên ngoài...”
Quả thật Hải không nhớ một chút gì về Lam. Ngay cả với Lệ, anh cũng mơ mơ hồ hồ về quá khứ của cô ngoài đôi mắt thỏ.
Lam nhanh nhẩu đưa tay ra. Hải giật mình. Rất lâu rồi anh mất thói quen bắt tay chào hỏi. Anh ngại ngần chìa tay. Bàn tay Lam ấm áp mềm mại. Sợi nắng băng qua mái tóc Lam đậu trên tay Hải. Anh ngẩn người và chợt nhớ. Như người ngủ mê mới thức dậy, anh ấp úng:
-Thầy Nhàn lớp tui khen cô lắm đó, nhứt là khi cô được khen tặng dưới cờ vì bài luận phá cách. Tui nhớ như in thầy nói rằng học không phải là vẹt mà phải đào sâu, suy nghĩ, ứng dụng như trò Lam.
Lam cười ròn rã.
- Bài luận phá trường chớ... Chỉ tiếc là ít có ai muốn “ phá trường” như Lam.
Lệ chen lời.
- Mi quên rồi sao? Anh Hải cũng là một tên “trộm Phật”, chuyên rao giảng đạo đức học đường, tuyên chiến với các thầy cô...Anh Quân nhà tao phục ảnh lắm.
Hải cố nhớ lại những ngày xa xưa. Cái hồi ức êm đềm sao giống như một đám mây nhẹ tênh, lúc vướng vít lúc tan biến. Anh cố sức nắm giữ, nhưng đám mây kia cứ trôi tuột qua kẽ tay, không để lại dấu vết nào.
Lam nhìn gương mặt đăm chiêu của Hải. Cô khám phá trong đáy mắt anh cái nhìn trống hoác như chiếc thùng rổng, giống hệt mắt Lệ. Nụ cười trên môi Lam vụt tắt. Cô cảm giác như những người bạn cũ đang bị dẩn dắt bởi một thế lực mà họ không cưỡng được . Nhưng là ai? Cô ướm lời:
- Anh Hải nè. Anh Quân đâu có làm chi mà bị bắt giam hoài vậy? Bạn bè mà. Anh phải can thiệp để tránh cái oan ức của ảnh chớ. Đôi khi có ai đó thù oán chi với anh Quân?
Hải chớp mắt.
- Ờ.. chuyện của Quân tui biết. Thật ra tui cũng cố gắng đưa Quân ra. Tui biết Quân là người tốt. Ngặt nổi không biết sao Quân không chịu bỏ phòng giam...
Lệ cũng xác nhận:
- Đúng vậy. Ảnh tuyệt thực phản đối rồi lại ăn uống bình thường. Hết đói, ảnh nằm lì ở phòng giam. Chẳng biết phản kháng cái gì nữa.
- Lệ không biết. Anh Hải cũng không biết hả? Hay anh cho Lam gặp Quân đi, có thể Quân muốn nói gì đó với Lam thì sao?
Hải bối rối. Một mặt anh muốn nhân cơ hội tháo cho xong cái mớ rối rắm mà Quân đang tạo ra cho anh, nhưng trong anh cũng có chút lo sợ, nhưng sợ gì thì anh không biết.
Lệ kéo tay Hải:
- Đi anh, tụi em có mua cho anh Quân ổ bánh mì và chút trái cây.
Hải đi theo hai cô gái về phía trụ sở Uỷ Ban. Người gát cổng thấy Hải lật đật né sang một bên.
Phòng giam chỉ có một mình Quân. Những phạm nhân bị bắt vì các tội danh lặt vặt khác hình như không còn trong thôn. Quân nằm trên chiếc ghế dài. Chỉ mới hơn một tuần nhưng trông anh ốm hẳn, nước da xỉn màu, ánh mắt mệt mỏi. Anh mở hé mắt khi nghe lao xao bước chân. Mãi mấy phút sau Quân mới ý thức được mình có người thăm nuôi. Vội vàng, Quân ngồi dậy. Nhưng khi thấy Lam đi cùng Lệ, anh nhăn mày, mặt lạnh tanh.
Lam mỉm cười chào Quân. Cô biết Quân sẽ rất khó chịu vì khoảng cách xã hội giữa cô và anh. Không như Lệ, phụ nữ ít câu nệ. Vả lại Lệ đã cho cô biết Quân khá cục tính và tự ái. Không đậu vào lớp mười, lên quận học như Hải và một số bạn bè, Quân quay về với đồng ruộng, cày cấy, nuôi gia súc và trông nom vườn tược. Từ đó, Quân tránh mặt bạn bè, từ chối các cuộc chơi công cộng. Tuy chí thú làm ăn, nhưng Quân không gặp may. Gia đình neo đơn, bố mẹ không khoẻ, Quân không thể thành đạt. Cố gắng lắm Quân mới giữ được đám ruộng và căn nhà giáp bên bờ Tỉnh Thức. Nhưng mấy năm nay, đám ruộng nằm trong dự án quy hoạch, phần lớn các gia đình khác đều nhận tiền đền bù, sống dật dờ với mảnh vườn ven nhà, chỉ riêng Quân không hiểu sao cứ nhìn sang bờ kia của dòng Tỉnh Thức là lòng anh sôi sục. Anh nhớ róng riết bờ ruộng cũ, mùi vồng đất cầy ải, tiếng gió lao nhao chà xước như mảnh lụa thiếu nữ, và hương sữa lúa thấm vào hồn anh sâu đến độ anh không muốn rời bỏ. Mảnh ruộng tựa như có linh hồn bám riết, cầu xin anh giữ lấy như giữ nguồn sống cho gia đình cho bản thân. Anh không thể thiếu ruộng, nhưng mấy cái dự án vô hồn kia chắc chắn không cần đến nó. Đã bao năm nay, những dự án hoành tráng toàn hoang hoá, hoặc bỏ mặc cho súc vật cày ải phóng uế. Chẳng ai xử dụng và không đủ nguồn lực để sử dụng. Tất cả nói là dành cho tương lai. Nhưng hiện tại, tương lai của anh và những người quanh anh khá mịt mờ. Anh oán hận những kẽ lấy cớ vì tương lai mà dồn anh và gia đình anh vào con đường cụt. Anh căm giận đám người vô hồn lố nhố bên những công trình hoành tráng mà không thấy những mái tranh rách nát chung quanh. Và trên hết, anh sợ hãi tận tâm can tấm màn sương ẩm ướt xám xịt trên bầu trời thôn Thượng luôn điều khiển tâm trạng anh như cách người ta xáo bài lật ngửa.
Giọng Lệ nghèn nghẹn:
- Anh Quân, em mang bánh mì vô cho anh...Bác gái nhắn anh khai thiệt rồi về. Nhà neo người...
Lam quay sang Hải:
- Anh Hải cho Lam nói chuyện riêng với anh Quân vài phút được không?
Hải lặng lẽ quay đi. Lệ chần chừ một chút rồi bước theo. Lam đến ngồi xuống chiếc ghế dài, sát bên Quân:
- Người ta nói cả thôn chỉ một mình anh không chịu nhận đền bù. Lam thông cảm, nhưng Lam không hiểu. Một mình anh thì làm được gì?
Quân nhìn Lam rồi cười rú lên man dại. :
- Vậy số đông kia làm được những gì?
Lam đăm đăm nhìn Quân. Ánh mắt cô loè lên tia hy vọng. Quân không điên cũng không dại. Quân đang phấn đấu với một cái gì đó mà anh tin dù sự vô vọng lớn hơn nhiều. Điều Lam muốn tìm hiểu là niềm tin đó lấy từ đâu ra giữa đám người vô cảm, đang o ép anh bằng mọi cách để đạt cho được mục tiêu.
- Bề nào thì mọi thứ đã quy hoạch rồi. Có tiền, có chỗ ở mới, mọi người sẽ có cuộc sống mới. Thôn cũng thay đổi, cũng tiến lên..
Quân ngắt lời:
- Thôi bỏ đi. Lập luận nầy ngày nào chẳng ra rả trên loa phát thanh. Cô không cần lập lại.
Lam hơi mỉm cười. Cô khích:
- Anh không muốn nghe người ta nói thì mình phải nói chớ. Anh tuyệt thực, anh im lặng cũng đâu có thay đổi được gì?
Quân cúi đầu một lúc. Trán anh nhăn lại, những vết nhăn đau khổ xuất hiện chằng chịt trên gương mặt đen đúa xanh xao. Điện thoại trong túi xách Lam rung mạnh. Lam mở xách lấy điện thoại, nói nhỏ lời xin lỗi rồi quay lưng nghe điện. Khi cô tắt máy quay lại, không còn Quân trong phòng. Cô ngơ ngác nhìn quanh, rồi đẩy cánh cửa khép hờ bước ra . Hành lang dọc Uỷ Ban trống vắng, Ngoài kia, cạnh băng đá dựa tường rào, người bảo vệ đang ngồi mài dủa một tấm gổ nhỏ có vẻ như không biết chuyện gì xảy ra. Lam vội vã chạy đến hỏi. Người bảo vệ lắc đầu nhớn nhát chỉ chỏ. Anh ta quẳng miếng gỗ xuống chân ghế, thong thả đi vào văn phòng Uỷ Ban. Có vẻ như Quân không phải là mối lo nên trông anh ta khá bình thản.
Lam bước nhanh ra cổng. Cô thấy Hải đang trò chuyện với Lệ bên kia đường, gần quán cà phê karaokê có tấm bảng vẽ hình một cô ca sĩ mặc áo xuyên thấu lấp lánh kim tuyến.
Lam suy nghĩ một giây. Cô quyết định đi về phía ngược lại, xuôi con đường đất dẫn ra bờ Tỉnh Thức. Linh tính mách cô Quân đang đi về phía đó. Chuông điện thoại rung mạnh trong túi xách. Số điện thoại lạ. Cô vừa đi vừa nghe một cách dè dặt. Tiếng nói gấp gáp, quen quen:
- Tui chờ cô chỗ cây phượng bên sân bóng hồi xưa...
- Anh Quân phải không? Lam biết rồi. Đừng đi đâu nghe. Chờ Lam...
Đó không còn là sân bóng mà thay bằng một khu phức hợp chợ và phố nối tiếp nhau. Bóng chiều chập choạng đã bao phủ hoàn toàn khu phố. Sương mù cùng màn đêm là anh em với nhau. Chúng hoà quyện thấm đẫm khiến cho những cột đèn đường vàng úa quằn xuống ngã bóng lên dáng đi tội nghiệp của những công nhân của dự án thể thao gần đó đang tất tả ra về. Chủ nhân của các quán cà phê, games, ka rao kê nhăn nhở chào khách ra vào giữa những âm thanh nhạc hiện đại rậm rực. Lam rùng mình. Cô đang có cảm giác lạnh và tê. Cảm giác nầy cô đã từng nghe Lệ và một số người khác bên thôn Hạ kể lại. Cô không tin, nhưng cô có cảm thấy không an. Cô căng mắt để tìm Quân. Chỉ có khu hỗn tạp nầy mới là nơi trốn tránh tốt nhất của Quân. Nhưng Lam hơi bực mình. Quân đâu phải là nhân vật gì quan trọng đến nỗi phải trốn như vậy. Bằng cớ là người ta chẳng quan tâm đến việc Quân có còn trong phòng giam hay không nữa.
Đằng kia là quán cà phê của Lệ. Lam đã nhìn thấy ánh đèn màu cam trong cái quán nhỏ nầy vào đêm Lam về dự đám cưới. Lệ nói cô thích màu cam. Cô chỉ bật đèn trang trí khi quán mở cửa.
Lam đi thật nhanh. Cửa quán khép hờ. Từ trong vọng ra tiếng nhạc nhè nhẹ. Bài hát “Chim hoạ mi khóc”. Lam dừng một chút để thở rồi thong thả bước vào. Cô nhếch miệng trách móc khi thấy Lệ ngồi bên cạnh Quân.
- Mình không có thời gian mà Quân còn chơi trò trốn tìm. Một giờ nữa mình phải về bên Hạ rồi. Chú Bảy dặn rước mình ở đầu cầu...
Lam im bặt khi hai gương mặt trước mặt cô chợt biến đổi lạ lùng. Hai chiếc miệng méo xệch mở lớn với những đường nhăn khổ ải co lại giống hệt bức tranh “Tiếng thét” của Edvard Munch mà cô có dịp thưởng lãm bản in trong một buổi nói chuyện về tìm hiểu tâm lý các nhân vật nổi tiếng qua tác phẩm.
Quá bất ngờ và kinh hoảng, Lam cũng thét lên một tiếng rõ to trước khi bất tỉnh vừa lúc đám sương mù ẩm ướt ồ ạt tuôn vào phủ trùm lên căn phòng nhỏ. Bài hát “Chim hoạ mi khóc” vẫn nhè nhẹ những lời thở than như chẳng có chuyện gì xảy ra: “Những giọt mưa đen thối rữa niềm tin .Bóng đêm xuyên qua trái tim. Sự chịu đựng đã vượt qua biên giới, những âu lo không ngày mai. Bình minh có trở lại, cuộc sống có hồi sinh? Hoạ mi ơi, hãy khóc lên, hãy hót đi..để linh hồn ta còn biết xót đau, cho chút hy vọng này..chút hy vọng..ngày mai..” .
KIM-HÀI.
(Trích trong truyện dài Dòng sông Tỉnh Thức)
* Tên một truyện ngắn trong Tập truyện ngắn của Khái Hưng và Nhất Linh.
4. SÓNG TRÀO
Cái tư thế kỳ lạ của Quân khi qua đời khiến dân Tối Thượng xôn xao. Thái độ thờ ơ, lầm lủi của mọi người dường như biến mất. Họ túm năm tụm ba bàn tán. Vợ chồng ông Quang cũng không ngọai lệ. Lần đầu tiên, ông Quang đến tìm Hải ở Uỷ Ban. Nhưng Hải đi công tác từ sáng sớm. Ông tạt sang nhà Quân. Căn nhà nằm tạm bợ bên bờ sông. Mấy bức vách bằng lá dừa không ngăn được gió, thổi tốc tấm vải che mặt người chết còn nguyên nét nhăn sợ hãi. Ba Quân ngồi thu lu một góc nhà, mắt ráo hoảnh nhìn sửng thằng con trai độc nhất mới ra đi. Ông không tin, dù Quân nằm ngay trước mắt, cứ như đây là một ai khác.
Ông Quang khẽ khàng đặt tay lên vai bạn:
- Anh Sáu à. Khi nào liệm? Coi giờ chưa? Bà con lối xóm sẽ phụ anh một tay.
Ông Sáu co người, gạt tay ông Quang. Như câu nói tích sẵn trong lồng ngực lép, ông hét to:
- Tại sao? Có người giết nó. Có người giết con tui... Nó mới hai mươi ba tuổi, chưa vợ chưa con, khoẻ mạnh, lành lặn. Vậy mà mới bị bắt có mấy ngày mà đã chết. Ai giết nó ..ai giết nó..?
Ông Sáu khóc nghẹn ngào rồi bổ nhào xuống, đấm ngực kêu trời.
- Nhà đất mất, con chết..Tui sống sao đây?...
Ông Quang chưa kịp thốt lên lời nào an ủi thì có tiếng xe dừng, tiếng lao xao ồn ào phía trước nhà. Trưởng Thôn Tối Thượng bước xuống xe. Một lô một lốc người ào ào kéo theo. Công an, dân quân, các ban ngành, báo chí .. ai ai cũng có mặt.
Thấy Trưởng thôn, ông Sáu đứng dậy không chào, không hỏi, cộc cằn nói:
- Không tiếp khách. Không phúng điếu. Chưa chôn, chưa liệm...Tui...tui...
Trưởng thôn khoát tay ngăn mấy dân quân sừng sộ đến gần ông Sáu, từ tốn nói:
- Anh Sáu à. Tui rất tiếc cho cái chết của cháu Quân. Anh Sáu đừng hiểu lầm. Cháu Quân ra khỏi uỷ ban bình thường, khoẻ mạnh, có nhiều người làm chứng. Không hiểu tại sao cháu lại bị đột tử trong quán bia của cô Lệ. Nghe nói hai đứa đi chung với nhau. Nhưng giờ cô Lệ mất tích nên còn phải điều tra. Có kết quả tui hứa sẽ thông báo sớm cho anh biết.
- Con tui mất sau khi bị bắt giam. Nó phạm tội chi? Giờ nó nằm đây, các ông nói không biết gì hết nghĩa là sao? Hay là vì nó đòi lại miếng đất mấy ông chiếm giữ mà các ông ....
- Ấy, anh Sáu đừng nói vậy. Tình làng nghĩa xóm. Chúng ta ai cũng muốn phát triển quê mình đi lên. Hy sinh một chút để sau nầy con cháu mình hưởng...
- Ha...ha...Con cháu mình hưởng..thằng con độc nhất của tui đã chết, chưa vợ, chưa con. Vậy lấy ai hưởng? Ai hưởng?
- Thôn sẽ hổ trợ cho gia đình anh tiền chôn cất cháu. Tương lai, tui hứa sẽ đưa gia đình anh vô diện nghèo, được thôn trợ cấp... Còn..khi nào tìm được cô Lệ, mọi việc sẽ rõ thôi...
Ông Sáu không nói nữa. Cặp mắt ông đỏ ngấu vì phẫn uất. Ông vớ lấy cái bát nhang đưa lên cao.. Một cơn gió thốc vào mang theo hơi lạnh và sương mù. Ông Sáu ngồi bệt xuống đất cạnh thi thể Quân. Bát nhang vỡ tan tành bên ông. Đám đông thụt lùi biến trong màn mưa bụi.
- Trời ơi, tui chỉ muốn gia đình, con cái đuề huề, sống giản dị với miếng ruộng, miếng vườn cha ông để lại. Cha ông tui sống như vậy hàng mấy đời rồi, sao đến phiên tui lại trắng tay, cơ cực như vầy...
Lạnh.. lạnh vô cùng. Ông Quang câm nín run rẩy nhìn bạn, cổ họng co lại. Một nỗi tuyệt vọng chết chóc thấm đẫm trong từng tế bào. Cả hai yếu ớt ngóng mắt vào khoảng không tăm tối đang nhận chìm chút ước muốn huyễn hoặc của mình, giờ chỉ còn tựa chiếc đóm tàn xa lắc.
Lệ tỉnh dậy. Đầu cô nhức đau như có hàng trăm cái gai châm chích. Cô không thể nhớ gì ngoài việc mình đến Uỷ Ban thôn. Nhưng đến để làm gì Lệ cũng không biết. Ngoài khung cửa sổ, những giọt mưa lay phay khiến buổi chiều thêm chuyệnh choạng. Buổi chiều, đúng rồi, buổi chiều với sợi nắng thật mềm và Lệ đã rất vui.
Tiếng chân vội vã từ bên ngoài. Lam xuất hiện ở cửa sổ rồi cô bước vào như ngọn gió.
- Ơn trời, mầy tỉnh rồi. Dậy lẹ lên. Nếu còn đi được phải đi ngay.
- Cái gì? Đi đâu?
- Còn đi đâu nữa.? Về nhà tao.
- Nhà mi? Tại sao?
Lam nhìn Lệ với ánh mắt khác lạ.
- Mầy không nhớ gì hết à? Mầy ngủ li bì ...từ khi ở quán...
Lệ vẫn nhìn Lam ngu ngơ. Vầng trán hơi nhíu lại một chút rồi giản ra. Lệ nở nụ cười :
- Tao chỉ muốn ngủ. Lạ ghê, mấy hôm trước muốn ngủ không ngủ được..
Lam không còn chịu nổi. Cô giận dữ lôi Lệ ra khỏi giường.
- Mầy đừng giả ngu nữa. Tao chán bản mặt mầy và dân ở thôn nầy rồi. Lúc nào cũng như mới ở trên trời rớt xuống. Mầy đi ngay về nhà tao rồi kể cho tao nghe chuyện gì xảy ra ở quán nước của mầy? Ai giết Quân? Ai đưa mầy về nhà?
Lệ mở to mắt:
- Giết Quân? Ai? Anh Quân bị giết? (bật cười) Nè, đừng bịa chuyện cho tao sợ. Tao mới gặp anh Quân ở Uỷ Ban.
Lam gằn từng tiếng:
- Vậy là mầy nhớ lại rồi phải không? Quân trốn theo mầy về quán. Ở đó...
Lam tắt nghẹn. Có gì đó khiến cô không thể hiểu nổi. Rõ ràng Quân trốn đi khi Lệ vẫn nói chuyện với Hải. Rồi Lam nhận được cú điện thoại của Quân dẫn dắt cô đến quán của Lệ. Tại đây chính mắt cô nhìn thấy cả Quân và Lệ cùng nằm như chết trong cùng một tư thế. Rồi cô cũng ngất đi. Khi tỉnh dậy cô thấy mình đang ngủ gục trên ghế đá cạnh bờ sông Tỉnh Thức, chú xe ôm hẹn đón đã đánh thức cô.. Cô trở về vì nghĩ mình vừa trải qua một giấc mơ dữ. Ngày hôm sau, tin Quân bị đột tử lan truyền khắp thôn, cô ghé qua nhà Lệ nhìn thấy Lệ đang chìm trong giấc ngủ mê mệt. Tâm trí Lam trở nên hỗn loạn, cô không biết điều gì là thực, điều gì là mơ. Nhưng cô có cảm giác mọi việc diễn tiến xấu đi và những ai liên quan đến Quân đều nên đề phòng.
Lệ bỉu môi:
- Mắc gì tao đưa anh Quân về quán? Tao thấy mi lộn xộn rồi đó.. Học nhiều quá bị tẩu hoả nhập ma hả?
Lam không nói gì thêm, thái độ tự nhiên của Lệ khiến cô có cảm giác những suy nghĩ của mình không chính xác lắm. Nhưng có một điều gì đó thúc giục Lam phải đưa Lệ đi khỏi căn nhà nầy. Bằng giọng nói chắc nịch, đầy uy lực sai khiến, cô nắm tay Lệ :
- Hãy nghe lời tao. Dậy và theo tao.
Không hiểu sao Lệ ngoan ngoãn đứng lên liu ríu theo chân Lam. Cả hai nhanh chóng băng qua cây cầu bắt ngang dòng Tỉnh Thức.
Đằng sau, thôn Tối Thượng chìm đắm trong màn sương xám. Dưới chân Lệ và Lam, dòng nước âm vang đùng đục như tiếng nấc nghẹn mơ hồ. Nhưng phía trước, thôn Hạ, đèn nhà dân đã thắp sáng làm hừng lên một khoảng trời.
Từ thành phố Hải đã được tin Quân bị đột quỵ, Lệ mất tích. Hải lo lắm, nhưng anh không thể về ngay. Hợp đồng giao dịch chưa được ký vì phía đối tác không chấp nhận một điều khoản nào đó. Hải không đủ khả năng để hiểu nội dung đối thoại của đại diện đối tác và gã thông dịch. Hầu như trong suốt buổi họp, gã thông dịch không hỏi anh bất cứ điều gì. Rõ ràng tất cả đã được truyền đạt chi tiết cho gã thông dịch và gã có toàn quyền gật hay lắc với đối tác. Hải chỉ ngồi, suy đoán và ngáp vặt. Khi ra về gã thông dịch chửi thề luôn miệng. Lúc Hải thắc mắc, gã nhếch mép mà không nhìn anh :
- Tôi sẽ báo cáo trực tiếp cho chị Thuỷ.
Hải sôi máu:
- Vậy tui ở đây để làm gì?
Gã cười nhẹ:
- Anh phải ký nháy vô biên bản. Tôi chỉ làm công việc phiên dịch thôi mà...
Hải tức đến nghẹt thở. Cách xa đám sương mù, lý trí anh linh hoạt hẳn. Anh quyết định nhanh chóng:
- Tôi chỉ ký khi biết nội dung. Chiều nay tôi về thôn. Ở nhà nhiều chuyện không chờ được. Anh có thể thay tôi ký bản ghi nhớ. Bề nào chị Thuỷ cũng mới là người quyết định chính thức.
- Nhưng tôi chỉ là người thông dịch.
Hải gật đầu:
- Thật tuyệt vì anh là người thông dịch.
Ngay chiều hôm đó, Hải trả phòng khách sạn đón xe trở về.
Nhà của Lam đơn giản như một căn phòng mở rộng, nằm lọt thỏm giữa khu vườn trồng toàn dừa. Lâu quá rồi không liên lạc với nhau nên Lệ chẳng nhớ gì. Lam nói:
- Mấy năm mình mới về một lần, chỉ tạt qua rồi đi. Ba má mình đã già, bịnh nhiều nên ở thành phố cho tiện thuốc thang. Căn nhà nầy giao chú Bảy trông coi giùm...
Lệ nhìn lên những ngọn dừa lay động, óng ánh chút hào quang từ mảnh trăng non thượng tuần. Cô chép miệng:
- Hồi đó vườn dừa còn thấp chủn à. Hai đứa mình hay đi thu dọn nách dừa để chuẩn bị cho mấy bẹ bông đậu trái...
Lam cười nhẹ:
- Có lần gặp cả gia đình chuột đang đẻ, mi la lối nhảy như con loi choi..
- Ừa, đất mình, dừa mọc bạt ngàn, đồng lúa cũng thẳng cánh cò.....
Lam thở dài:
- Lệ nè. Mình về đây cốt làm cho xong cái luận án. Nhưng càng ngày càng thấy nhiều điều khác thường. Tâm tư, tình cảm con người ở đây vừa lạ vừa phức tạp. Có vẻ như không ai thực tình sống, kể cả cái chết.
Lệ giật mình. Có điều gì khiến cô chợt nhớ .
- Hình như hồi nãy, mầy có nói gì đến chuyện ai đó chết phải không?
- Mầy nghĩ vậy à? (Lam khéo léo hỏi dò).
Lệ im lặng. Cô có cảm giác Lam đang giấu cô điều gì đó. Nhưng với cô đã từ rất lâu rồi mọi thứ không còn quan trọng. Cô chỉ cần làm ăn chăm chỉ, theo thời, có tiền sống là cô an tâm. Tuy nhiên gần đây, nhất là khi có sự xuất hiện của Lam, cô không an giấc. Cứ tựa như có điều gì đó đánh thức cô, lôi kéo cô đi chệch những ý nghĩ thường ngày.
Có tiếng chuông điện thoại. Lệ sờ túi quần mình. Cô không mang điện thoại. Chuyện lạ hiếm có. Lúc cô đang suy nghĩ, Lam chậm chạp lục túi xách và thận trọng trả lời:
- Dạ, tôi đang nghe.
Rồi bỗng giọng cô vang lên dồn dập, mừng rỡ:
- Anh về rồi hả? Anh qua nhà Lam được không? Anh còn nhớ đường. Vậy tốt quá. Có nhiều chuyện trao đổi qua điện thoại không tiện..
Cô tắt điện thoại, trả lời ánh mắt dò hỏi của Lệ:
- Hải sẽ tới đây. .. Tao ra cầu đón. Có bánh mì khô, sữa hộp trong tủ bếp, mi ăn một chút, đừng đi đâu nghe...
Hải về đến Uỷ Ban thôn Tối Thượng lúc ba giờ chiều. Sương mù ẩm ướt bám quanh những tấm kiếng cửa tạo nên hàng trăm vệt nước dài chảy lặng lẽ trên các mảng tường sơn màu bạc. Không có mấy người dân đến đây liên hệ hành chánh hoặc công vụ. Vã lại, ngôi nhà quá lớn, quá lạnh lẽo khiến toàn cảnh trông vắng vẻ hơn. Một tấm bảng chiếu la de chạy hàng chữ bằng điện tử nằm ngay trên cao của cổng chính, thông báo: “Cơ quan bận họp. Yêu cầu mọi liên hệ phải được giải quyết trước 3 giờ PM”.
Hải nhìn đồng hồ. Chắc giờ nầy mọi người đều tụ tập ở phòng họp. Hải không thích những buổi họp kéo dài lê thê với sự độc diễn của Trưởng Thôn. Anh định lẻn trở ra nhưng bà Thuỷ xuất hiện từ ngoài cổng đã đưa tay ra hiệu.
Bà Thuỷ là một phụ nữ kiêu căng và khá độc tài trong công việc. Bà luôn luôn tự hào là người độc nhất tốt nghiệp khoá Dược sĩ cao cấp chịu về quê làm việc. Bà khoe rằng Thành phố đã mời chào bà ở lại, nhưng bà đã thẳng thừng từ chối. “Ai cũng muốn ở sung sướng thì ai sẽ chịu nhận gian khó đây”*. Đó là câu nói bà luôn lập đi lập lại trong các buổi họp, buổi tiệc đông người. Gia đình bà Thuỷ không ai làm việc trong chính quyền. Tuy bố mẹ bà là chủ một nhà máy xay xát lúa, nhưng hai bên nội ngoại đều là những gia đình thuần nông. Bà Thuỷ là con gái duy nhất, hai anh trai bà theo nghiệp cha, riêng bà Thuỷ được đưa lên tỉnh học. Mục đích của gia đình là muốn kiếm cho bà một tấm chồng xứng đáng, thoát khỏi cuộc sống nông thôn cực nhọc. Nào ngờ, bà Thuỷ thi đâu đậu đấy. Tấm bằng Dược sĩ là vòng hoa nguyệt quế đánh tan nhữg lời xầm xì bán tán dè biểu về “ cô thiếu nữ quá tuổi” ở quê nhà. Bà Thuỷ rộn ràng vinh quy về thôn và nhanh chóng được đề bạt nắm giữ mảng y tế thôn Tối Thượng.
Khi vừa mới về thôn, bà Thuỷ háo hức muốn đem hết sở học để làm rạng rỡ gia đình. Nhưng rồi qua thời gian, khi những mảng sương mù đè nặng lên bầu trời thôn Tối Thượng, cũng như bao người khác, sự biến đổi dần dà hoàn tất một bà Thuỷ hiện tại.
Hải không ưa bà Thuỷ, nhưng không hiểu sao anh vẫn cúc cung và thuận theo tất cả những gì bà yêu cầu. Anh lặng lẽ quay lại, đi về phía bà rồi chợt nhận ra mình đang đứng trước cửa phòng họp thôn Tối Thượng. Bà Thuỷ biến mất trong đám người đứng ngồi cạnh chiếc bàn rộng chạm trỗ nặng nề hình Long Phượng.
Mọi người vỗ tay rồi dạt sang một bên khi Hải đi vào. Trong khi anh đang còn ngơ ngác thì tiếng Trưởng Thôn oang oang phấn khích:
- Tháng này thôn ta đã hoàn thành xuất sắc 99% kế hoạch đền bù đất và nhà ở cho dân, giải phóng hoàn toàn 95% đất sạch cho các dự án mới. Hy vọng hết năm nay, các dự án bắt đầu khởi công.
Trưởng phòng Nông Nghiệp gãi đầu lúng búng:
- Nhưng sản lượng lúa giảm mạnh. Dân sẽ không đủ ăn chờ mùa giáp hạt. Yêu cầu bên phòng xã hội có kế hoạch trợ giúp.
Phòng xã hội im lặng một phút rồi ngần ngừ:
- Chúng ta hy vọng các nhà đầu tư sẽ giúp đỡ nhập gạo từ các nước láng giềng...
Hải lẩm bẩm như nói với mình:
- Làm sao mà một thôn thuần nông có những ruộng lúa màu mỡ nhất lại thiếu gạo?
Câu nói của anh đột nhiên vang lớn trong hội trường ( anh không ngờ trước chỗ ngồi của mình có gắn máy khuyếch đại âm thanh). Mọi gương mặt, mắt nhìn đều hướng về phía Hải. Một nỗi sợ hãi vô cớ dâng lên khiến ruột Hải thắt lại, Anh cảm giác mình vừa nói một điều gì sai trái, rất sai trái và không đúng chuẩn mực của thôn Tối Thượng. Hải cúi gằm mặt xuống sát bàn.
- Cậu Hải có những thắc mắc quá nông cạn. Có lẽ cậu bị ảnh hưởng bởi những thường dân ngu dốt không biết hy sinh lợi ích bằng móng tay để đổi lấy một tương lai tươi sáng nhờ khoa học, công nghệ hiện đại. Cậu có thấy mình xứng đáng đảm trách nhiệm vụ của mình mà không đi chệch kế hoạch của Thôn không? Đề nghị mọi người cho ý kiến.
Hải lắp bắp:
- Tôi...tôi... không có ý đó..Tôi chỉ muốn đưa ra câu hỏi để tìm một giải pháp...
Bà Thuỷ mỉm cười. Bà đưa bàn tay trắng nuột với những móng sơn xanh màu mạ ánh kim tuyến đặt lên vai Hải trong khi mũi giày đạp khẽ chân anh dưới gầm bàn.
- Tôi nghĩ cậu Hải không được khoẻ sau chuyến đi khó khăn lên thành phố. Cậu cần được nghỉ ngơi và điều trị thích hợp. Việc thương thảo hợp đồng với các đối tác Châu Âu luôn luôn khiến ta căng thẳng. Các anh cứ chuyển cậu ấy qua bộ phận y tế của tôi. Sau khi điều trị, tôi có nhiều việc cần đến trình độ của cậu Hải. Có ai không đồng ý?
Tất nhiên không ai có ý kiến gì. Đó là thói quen thành nếp. Bà Thuỷ cười nụ, một lần nữa đạp khẽ chân Hải. Bà khoát tay. Một bảo vệ xuất hiện cạnh Hải ra hiệu. Hải đứng dậy đi theo anh ta như một cái máy.
Phòng điều trị y tế nằm cạnh khu tạm giam của Ban An Ninh thôn. Hải xăm xăm đến. Anh muốn xin mấy viên thuốc nhức đầu. Có lẽ anh bị cảm hoặc rối loạn tiền đình vì luôn có cảm giác xoay xoay, lềnh bềnh, không tự chủ được.
Người bảo vệ quen thuộc đột ngột biến mất tăm. Có thể anh ta bận canh gác cổng ngoài quan trọng hơn việc theo chân Hải. Cửa phòng y tế khép hờ. Bên trong không có ai. Nhân viên y tế gồm một bác sĩ và hai y tá.. nhưng hôm nay cả bác sĩ và y tá đều vắng mặt. Bệnh nhân thăm khám cũng không. Chuyện dễ hiểu, bởi nếu bệnh qua loa, dân thôn chẳng ai buồn đến, họ dùng ba thứ cây lá quanh vườn là xong. Còn nếu bịnh nặng, họ cũng chẳng đủ tiền để trả cho những xét nghiệm và những toa thuốc đầy chữ. Vì thế, họ phó mặc cho số mệnh, cho những bài thuốc rẻ tiền dân dã.
Hải ngồi lên mép cái giường sắt ngoài cùng cạnh cửa sổ. Anh cố gắng định thần tự tìm hiểu xem tại sao mình thức mà cứ như người mơ ngủ. Kể từ ngày trở về thôn, anh nhớ mình có một mục đích nào đó rất bay bổng. Nhưng điều gì đã kéo anh chạy quanh cái guồng máy vừa lạ lùng vừa chệch hướng. Những cơn gió âm thầm đưa cả bầu trời u ám, ẩm mốc bao trùm xóm làng khiến tâm trí anh luôn mờ mịt rầu rỉ. Đôi lúc anh cảm giác mình chạm được vào khối lửa ấm áp trán năng lượng như ngày xưa, nhưng chỉ một tích tắc sau, làn sương lạnh giá ập đến khiến anh chới với, mụ mị tựa người mê ngủ. Thỉnh thoảng, đôi lúc, màn sương nhạt mỏng để lộ vài khoảng xanh trên bầu trời mây, anh phấn khích, nôn nao muốn làm một điều gì đó. Nhưng rồi mọi thứ tan biến vô vọng khi sợi nắng hiếm hoi bị co rút lên cao nhanh như lúc đến.
Hải lục tìm trên kệ một viên thuốc Paracetamol. Anh nuốt ực với chút nước còn sót trong chai nước suối của ai đó bỏ quên trên bàn khám. Khi ngẩng đầu nuốt thuốc, mắt anh chợt nhìn qua cửa sổ. Một bóng người từ trong phòng giam của ban An ninh bước ra rất nhanh. Hải nấc nghẹn. Đó là Quân. Cái bóng chạy rất nhanh rồi biến mất sau bụi trà hàng rào. Hải thảng thốt vứt chai nước xuống, tông cửa đuổi theo cái bóng.
Hải thấy mình đứng chơ vơ trên con đường thênh thang kéo dài đến quảng trường thôn. Không có ai ngoài anh và vài dân quân tay cầm gậy bảo vệ đang vòng quanh khu đất trống cạnh dự án mở trường đại học. Hải dụi mắt cố nhìn xuyên qua đám sương mù đang trải mênh mông bốn hướng. Cái mục tiêu Hải đang muốn tìm như không hề tồn tại. Mình bị bệnh hoang tưởng chăng? Hải giật mình sợ hãi. Dạo nầy anh hay mệt mỏi, rồi những cơn ác mộng và hằng trăm tiếng nói xuất hiện trong đầu. Đúng là anh bịnh, bà Thuỷ đã bảo thế. Có thể nào anh đã là người vô dụng? Anh cố trấn tỉnh nhưng một nỗi thất vọng ê chề bản thân mình xâm chiếm toàn bộ ý thức của Hải. Anh cảm nhận được rằng mình đang theo đuổi một điều gì đó rất phi lý, rất đáng sợ, nhưng không biết vì sao và vì ai. Hải ngồi thụp xuống đám cỏ ướt và ngay lúc ấy anh nghe tiếng chuông điện thoại giục giã liên hồi...
5. XÁC SỐNG
Khi Hải rút được chiếc điện thoại trong túi quần ra, tiếng chuông đã im bặt. Anh gọi lại mấy lần vẫn không nghe hồi âm. Số lạ. Hải mân mê cái điện thoại, ngẩn ngẩn ngơ ngơ nhìn về phía khu phố chợ giờ đã sáng đèn. Tiếng nhạc văng vẳng theo gió dịu dàng vuốt ve thính giác Hải. Tim Hải chợt bóp nhẹ. Một luồng khí ấm chầm chậm lan toả lên đầu. Anh nhớ, nhớ rất nhiều, đầu tiên là màu đỏ ngọc, màu mắt thỏ, rồi anh định hình được nỗi nhớ của mình: Lệ. Lệ đang ở kia, trong dãy phố chợ đầy tiếng nhạc. Hải vội vàng bước. Nhưng anh chợt khựng lại . Lệ đã chết cùng với Quân. Người ta không tìm thấy Lệ sau đó. Tia sáng lý trí chuẩn xác đã bùng nổ giữa vô vàn u mê. Hải tê cứng người, nỗi đau đớn vì mất Lệ khiến Hải như thoát ra khỏi đám sương mù huyễn hoặc. Nếu Lệ không chết, bỏ trốn vì sợ hãi, cô nhất định không mang theo điện thoại của mình. Nhưng có thể một người nào đó cho cô tá túc tạm thời phải có điện thoại. Có thể cú điện thoại vừa rồi là của Lệ? Nhưng ai? Anh nghĩ ra một cái tên, Lam. Đúng rồi, chỉ có Lam là người biết được chuyện gì xảy ra với Lệ. Hải lần tìm những cuộc gọi gần nhất. Anh bấm máy.
Dòng Tỉnh Thức đang chảy mạnh. Cây cầu bắt ngang sông rung lắc dữ dội. Với những ai đã quen với những chiếc cầu bê tông cốt sắt sẽ thấy sợ, nhưng Hải cũng như các cư dân Tối Thượng quá quen với những cây cầu “lắc lẻo gập ghềnh khó đi..” thì độ rung lắc nầy không làm anh chùn bước. Anh chỉ ngạc nhiên vì cầu mới xây được hai năm và số tiền đầu tư không nhỏ. Thế nhưng độ bền của cây cầu chẳng đáng tin, nhất là khi thôn đang xây con đập “vĩ đại” phía thượng nguồn và dòng sông bị xói lỡ từng ngày.
Hải dừng một chút ở giữa cầu. Nước đổ về sùi bọt đục ngầu rồi dần thẫm màu dưới ánh hoàng hôn. Mọi khi, nước chỉ gào to trên những tảng đá lăn lóc vô số bên bờ thôn Tối Thượng, còn bờ bên kia vẫn êm ả xuôi dòng. Nhưng hôm nay lại khác. Những con sóng dập dềnh cuồn cuộn kêu rêu tức giận vì đá cản đường đã tràn sang bờ bên kia, khiến dòng nước sâu thẳm tối đen như muốn nhận chìm nốt chút nắng nhạt cuối ngày trên đầu những ngọn dừa thôn Tối Hạ.
Bỗng nhiên lòng Hải bồn chồn không an. Anh hóng mắt nhìn phía cuối cầu. Không thấy bóng ai. Một làn sương ảm đạm tràn tới chân Hải và đổ lên người anh thứ nước mưa lạnh lẻo trơn ướt. Hải chùn bước. Cây cầu như nhún nhảy dưới chân. Đêm tối thật mau. Giờ thì anh không nhìn thấy ánh đèn điện của phố chợ và cũng không nhận ra được hàng dừa xoả tóc bên bờ kia của dòng Tỉnh Thức. Hải mệt mỏi ngồi sụp xuống, bần thần bởi những tiếng gầm khủng khiếp từ phía xa . Và anh chợt thấy một khối nước khổng lồ băng băng đến như sắp nuốt chửng mình. Hải vẫn chưa hiểu điều gì đang xảy đến. Chỉ có nỗi sợ khủng khiếp tràn ngập anh. Hải lùi dần, lùi dần rồi cuống cuồng bỏ chạy. Cuối cùng anh ngã sấp vào một cánh cổng cọc nhọn và mắc vào đó như bám vào một cái móc áo. Nước trùm qua anh. Những âm thanh rách nát đổ vỡ bao phủ anh. Mắt Hải không nhìn quá được khoảng xa một mét, nhưng tâm trí anh trở nên minh mẩn hơn lúc nào hết.
- Vỡ đập rồi.
Cái đập nghìn tỉ đã ngốn của dân Tối Thượng mấy trăm hecta ruộng đồng cùng hàng trăm căn nhà, đình chùa, hàng chục di tích văn hoá chìm sâu vào lòng hồ tích nước. Những hứa hẹn hoa mỹ về lợi ích của cái đập không làm cho người dân quên đi nỗi buồn mất đất mất nhà nhưng dù sao vẫn có chút hy vọng về một tương lai tươi sáng khi con đập hoàn thành. Hải đã từng dẫn đoàn đến từng nhà dân giải thích cho họ. Anh say sưa nói hết những hiểu biết của anh về đập thuỷ điện và hết lòng vững tin một cuộc đổi mới sẽ mang đến ấm no hạnh phúc cho dân thôn. Và giống như mọi cấp chính quyền thôn Tối Thượng, anh không nghĩ đến những bất cập, những di hại để mọi người đề phòng hoặc chuẩn bị tinh thần bởi dễ hiểu tất cả cán bộ đều phải đi cùng một hướng, một lề, không quay ngược. Và hôm nay, khi con đập vừa mới hoàn chỉnh, chưa kịp nhiệm thu thì nước đã dâng tràn ngập thôn làng? Những hậu quả khủng khiếp nào đang xảy đến cho những người dân đang sống hai bên dòng Tỉnh Thức, cho những khu tái định cư tạm bợ, cho cả những người cố bám vào dòng Tỉnh Thức để sinh sống?
Bây giờ Hải đã nghe thấy rất nhiều tiếng kêu la, từ xa, đến gần rồi vụt ngang qua anh xuôi về cuối dòng. Hải há miệng thở, anh quơ tay, đạp chân muốn bơi đi tự do để tìm chỗ ngoi lên nhưng có cái gì như những bàn tay níu ghì anh xuống. Rã rời, Hải không còn sức chống đỡ, anh để mặc cho những cơn sặc nước lấy dần đi chút không khí còn lại trong lồng ngực. Đêm vẫn đen màu mực như muốn che dấu những tàn phá khủng khiếp đang bao trùm thôn Tối Thượng.
Buổi sáng lờ nhờ tựa miếng dải nhớt kéo lê qua quảng trường. Tấm áo của Hải không phải móc vào cọc rào mà chính xác là hàng cọc sắt bao quanh khu dự án trường Đại Học. Có lẽ nhờ vậy mà Hải thoát chết. Ở đây nước rút nhanh. Quanh Hải nước chỉ còn ngập đến mắt cá chân, nhưng sâu phía Bắc của dự án, những cánh đồng nhuốm màu đỏ gạch nước sông. Và xa hơn, một vài mái nhà nát dập dềnh như phao nổi..
Cái lạnh thấm qua lần áo mỏng. Hải hắt hơi liên tục và anh tỉnh dậy ngay lập tức, nhưng phải đến một lúc Hải mới nhận thức được vị trí của mình. Anh hối hả tháo gỡ hàng nút trước để kéo mình khỏi những móc cọc. Cái áo rách mướp te tua. Anh chậm chạp tìm thanh ngang hàng rào để tụt xuống.
Trưởng thôn Tối Thượng nhìn cánh đồng nước bát ngát với đôi mắt lạnh lùng. Đi cạnh ông là bà Thuỷ cùng hai cán bộ uỷ ban. Tất cả bọn họ đứng ngồi trên chiếc thuyền đuôi tôm đang rẻ nước. Sóng chòng chành tạt những giọt nước li ti lên áo mọi người. Bà Thuỷ né người lấy một chéo khăn choàng phủi nhẹ áo mình. Trên đôi ba nóc nhà sót vẫn còn những cái vẫy tay cuống quýt của vài gia đình chưa kịp chạy thoát. Trưởng Thôn khè giọng:
- Sao tụi nó nói đã tản cư dân lên hết trụ sở rồi?
- Dạ, chắc những nhà nầy không chịu di dời...chớ..tụi em...Hay mình vớt họ...
Chiếc thuyền không dừng lại vẫn hướng mũi về phía trước. Bà Thuỷ khoát tay:
- Đây là ghe thị sát. Điện cho tụi phòng chống thiên tai. Biểu tới ngay.
- Dạ...A lô...A lô...A lô... Chị ơi..mất sóng rồi...
Không ai có ý kiến gì. Chỉ có tiếng máy ghe gầm gừ trên biển nước. Anh cán bộ gọi điện ngần ngừ một chút rồi đút điện thoại vào túi quần.
Sương mù đè nặng trên mặt nước đỏ quạch, tầm nhìn giới hạn nhưng ai cũng biết đồng ruộng nhà cửa đã chìm ngập trong nước rồi. Chiếc ghe đánh một vòng lớn ra phía cận sông. Gương mặt Trưởng Thôn tư lự:
- Sao tụi nó xả lũ mà không điện cho Uỷ Ban? Bẻ lái ngược lên đập coi...
Nước vẫn tràn trề như vừa qua một trận lụt lớn. Hai phần ba họng xả đã đóng nhưng dòng nước vẫn băng băng tràn xuống hạ lưu tạo nên vô số âm thanh trầm đục nham hiểm dưới lòng hồ. Một vết nứt to toang hoác như con hẻm sâu dài ngoằn, nổi rõ trên thành đập. Đó là lý do xả lũ. Bà Thuỷ kêu to:
- Coi kìa. Trên đó có vết nứt. Tụi nó làm ăn kiểu gì vậy? May không phải mùa lũ, bằng không chắc cả khu dự án” City Center” của tui ngập hết. Phải kiểm điểm thiệt nặng tụi nầy.
Trưởng phòng địa chính hùng hổ:
- Mình tới hiện trường chụp hình lấy bằng chứng. Đập chưa nhiệm thu mà đã vận hành là sao?
Đường đi vào khu quản lý dự án cách chỗ ghe dừng khoảng trăm mét. Đất bùn phủ một lớp đỏ dày nhầy nhụa trên nền bê tông. Đứng đón đoàn là hai nhân viên thấp bé, chân đi bốt nhựa cao tận đầu gối. Người lớn tuổi nhất vuốt vuốt tóc ra vẻ bối rối:
- Trưởng Thôn ...
Trưởng phòng địa chính hất hàm:
- Thôn đi kiểm tra. Báo cho ban quản lý .
- Dạ, ban Quản lý đi họp chưa về. Nhưng ....nhưng...đoàn không vô được ạ. Ban quản lý có lệnh cấm người lạ vào đập.
Bà Thuỷ đanh giọng:
- Chúng tôi là chính quyền chứ đâu phải người lạ. Mấy chú xả lũ vô tội vạ, không thông báo. Chạy máy khi chưa có phép vận hành. Mở cửa ra..
- Dạ, nhưng đây là vùng thuộc quyền quản lý của đập nên không ai được vào.
- Đập thuỷ điện trên đất Tối Thượng là do thôn quản lý. Anh không hiểu hả?
- Dạ theo như giấy phép đầu tư xây dựng, đây là vùng tự quản riêng thuộc tập đoàn Thuỷ Điện AW. Giấy phépdo chính UB cấp và ...
Trưởng phòng Địa Chính gầm gừ:
- Láo. UB cấp thì UB cũng có quyền rút. Hiểu không?
Tên nhân viên thấp bé bước lên trước, giọng trọ trẹ, hách dịch:
- Đây là đặc khu riêng. Hợp đồng đầu tư thực hiện theo quy trình của Nhà Nước. Chính quyền cũng phải tuân thủ pháp luật khi đã ký thoả thuận. Chỉ có Ban Thanh Tra Chính phủ mới được phép vào.
Trưởng Thôn mặt hầm hầm khoát tay:
- Về.. Không cần vào. Ngày mai họp UB lập đoàn thanh tra...
Bà Thuỷ ngơ ngác:
- Ủa, sao lại là vùng tự quản? Đất đai là sở hữu của thôn. Vậy mà tụi nó dám cấm chính quyền..
Tiếng nói của bà Thuỷ trôi tuột về phía sau hoà lẩn vào tiếng máy ghe rẽ nước.
Khi lê đến được khoảng đất khô ráo nhất dưới chân tượng đài, Hải mới cảm thấy cái lạnh thấm tận bên trong lồng ngực. Anh húng hắng ho. Giữa hai cơn ho một thoáng ký ức ẩn hiện. Hải đột nhiên nhớ quay quắt mảnh vườn nhỏ bên hông nhà trồng đầy rau tần, bạc hà, chanh, tắc, những loại cây, rau chỉ cần đất khô ẩm là lớn vùn vụt. Những đám rau tần dày lá mềm mượt một lớp lông tơ toả mùi thơm đặc trưng. Bài thuốc trị ho dân dã đượm mùi của đất, của sương và thấm đẫm những lời nói êm ái vỗ về của mẹ thời thơ ấu giờ bỗng tái hiện như mới hôm qua. Tuổi nhỏ của anh lớn lên trong hương thơm của rau cỏ cây hoa. Mảnh vườn ruộng đó liệu có còn? Mắt Hải dõi về phía xa. Không gì ngoài nước đỏ một màu. Hải đứng bật dậy. Cái áo sơ mi rách te tua rơi nằm nhúm nhó trên nền bê tông đang bục rữa.
Có tiếng xuồng máy kêu lạch bạch. Hải vội vàng lội nước hướng về phía cây cầu. Nước sông vẫn tràn bờ lém sát cạnh khu đất của dự án Trường Đại Học. Chiếc ghe đi thị sát vùng bị lũ đã trở về nằm chênh vênh. Hải nhảy lên ghe và không hiểu sao anh cũng xử dụng được tay lái điều khiển mũi ghe hướng đến khu nhà tái định cư của người dân thôn Thượng.
Nước mênh mang là nước. Nước đỏ rực và sôi sục nhấn chìm hết hoa màu. Không một mái nhà nào sót lại sau lũ. Không định hướng được, chiếc ghe máy xoay tròn và Hải chợt nhìn thấy những cánh tay vẩy gọi từ một toà nhà xây dựng dở dang toạ lạc sau lưng dự án sân vận động thông minh của Thôn Tối Thượng.
Hầu hết người dân còn sống sót đều tụ tập trong toà nhà nầy. Dù chưa hoàn thành nhưng chí ít đây cũng là một nơi tạm trú vững chãi cho những gia đình mất nhà. Cả đời chưa bao giờ được sống trong những căn phòng lát gạch hoa, trần bê tông, nên mặt ai cũng ngơ ngáo. Họ đi loanh quanh cùng với vợ chồng con cái ông bà, ôm trong tay mấy bộ quần áo hoặc chăn mền cũ mèm, lúng túng không biết đặt để nơi đâu hoặc chọn chỗ nào. Ít người dám mon men lên lầu ba hoặc bốn, có lẽ vì không quen ở trên cao. Toà nhà rộng thênh thang dự tính để làm chỗ ở cho các vận động viên, gọi nôm na là làng thế vận. Không một người dân thôn Tối Thượng hiểu được ý nghĩa của làng thế vận và cũng chưa một lần nào trong đời đứng trong lòng căn nhà thênh thang nầy Cái cảm giác mình đang ở giữa cánh đồng mông quạnh khiến họ bối rối. Họ không thể sinh hoạt riêng tư giữa cánh đồng trống, vì thế họ đi lòng vòng với gương mặt thất thần còn nguyên nét nhăn nhúm sợ hãi như những xác sống vật vờ.
Hải nhìn thấy ông bà Quang đang đứng ở đầu căn nhà. Anh đến gần, lặng lẽ cầm lấy bọc chăn mền trên tay mẹ. Ông Quang nhìn anh trân trối. Bà Quang kể lể những câu rời rạc:
- Trời không mưa, không gió... Tự dưng nước lên... Giữa đêm. ..Mất hết... Mất hết rồi...
Rồi bà dừng lại nửa chừng, hỏi một câu như trẻ con:
- Con à, thôn sẽ làm nhà lại cho ba má hả? Người ta nói sẽ phát gạo muối, thức ăn, lo hết mọi thứ. Nhưng chừng nào hả con?
Hải ôm mẹ và an ủi bảo mẹ đừng nói nữa. Rồi sẽ ổn thôi. Hải cảm thấy lạnh. Anh đang ở trần mà sương mù luôn thốc những hạt nước li ti qua những cánh cửa mở rộng. Anh chưa hiểu hết những gì xảy ra đêm hôm qua. Anh cố suy nghĩ thật logic, vận dụng hết lý trí và sự hiểu biết của mình giữa tấm màn tăm tối của ý thức. Thân hình bà Quang run rẩy trong vòng tay Hải. Hải cúi sát mặt mẹ, anh hơi rùng mình khi nhìn thấy gương mặt xám ngoắt của bà. Một gương mặt chất chứa nỗi tuyệt vọng, khổ ải của một đời nông dân lầm lủi, chịu đựng bao tầng thua thiệt áp bức. Hải bàng hoàng. Một cơn đau quặn từng hồi trong lòng Hải. Nó như một dòng dung nham lỏng bắn những tia nóng bỏng vào tim, vào những đám mây mù bao quanh tâm trí anh. Hải từ tốn đẩy mẹ ra. Anh vỗ vai ba rồi hướng ra cửa chính, xuyên qua những con người vật vờ .
Ông Sáu, ba Quân, chặn Hải lại ngay tại bậc thềm làng thế vận. Hải bối rối bởi anh không có can đảm đối mặt với nỗi đau của người cha vừa mất đứa con trai độc nhất của mình.
- Hải à, cháu có rảnh không?
Hải trố mắt nhìn ông. Anh ngạc nhiên khi nghe giọng nói rõ ràng và cương quyết của ông, một người dân trong thôn Tối Thượng. Cách nói nầy Hải đã không còn nghe từ lâu lắm rồi. Bác Sáu cũng không có thái độ nầy cũng từ lâu lắm rồi. Và chính anh cũng rất ngạc nhiên khi nhận ra mình lại quan tâm rất nhiều đến câu chuyện ông Sáu sẽ nói với anh.
Cả hai ngồi trên bậc thềm nhìn ra sân vận động mông mênh. Thảm cỏ nhân tạo bị cong vênh chỗ lồi chỗ lỏm, nhìn như những đợt sóng nhấp nhô. Ông Sáu thở dài. Giọng ông trở nên khàn đục như màn mây xám trầm tích trên bầu trời thôn.
- Thằng Quân đã đi thiệt rồi Hải à. Cái hòm chưa kịp chôn đã trôi theo dòng nước. Bác chỉ ngủ quên có một tích tắc mà không kéo kịp cái hòm. Được cái nó trôi nhẹ lắm, nhẹ như trong hòm không có người nào.Vậy cũng hay. Để nó trôi ra sông ra biển, chớ nước ngập trắng đồng lấy đâu ra chỗ.
Hải nghẹn lời. Khó mở lời an ủi bác Sáu. Một hình ảnh thoáng qua. Suýt chút nữa anh buột miệng kể với ông về cái bóng của Quân khi anh ở phòng Y Tế. Bác Sáu bất ngờ chuyển câu chuyện:
- Nông thôn mới là cái gì hả cháu? Thằng Quân nó cứ lải nhải với bác rằng chính nông thôn mới đã đuổi dân thôn mình về khu định cư. Nông thôn mới lấy ruộng của mình để xây mấy cái như vầy. Nông thôn mới khiến dân thôn không còn ruộng tốt để làm nên không đủ gạo, không chỗ nuôi heo nuôi bò..
Hải trệu trạo những lời cũ rích như con bò nhai nắm rơm khô. Nắm rơm mới đây từng rất ngon, vậy sao hôm nay vì cớ gì anh cảm nhận vị đắng chát đậm dần trong cổ họng.
- Thế giới bây giờ khác trước bác à. Phải hiện đại, phải đổi mới để người dân được hưởng những tiện ích của thời đại khoa học công nghiệp. Chúng ta phải xài máy cày thay trâu bò. Phải tưới tiêu bằng thuỷ điện để tiết kiệm công sức và điều hoà nguồn lương thực (Hải nuốt nước miếng khó khăn, nói tiếp). Con trẻ thôn mình phải có chỗ học hành tử tế chớ không phải tốn tiền chạy vạy lên thành phố khiến nhiều gia đình phải cho con bỏ học. Cũng như phải có bệnh viện lớn, thầy thuốc giỏi...nhiều nhiều thứ lắm bác à...
Bác Sáu cười khẩy:
- Vậy chục năm qua dân thôn được cái gì hở con..?
Hỏi xong ông đứng dậy như không cần câu trả lời của Hải. Ông bước xuống các bậc thềm. Dáng ông lẻ loi, cô độc giữa cái sân banh bát ngát vắng vẻ.
Đến phiên Hải ngẩn người. Những câu hỏi của bác Sáu có một thời anh cũng đã đặt ra và tự anh ru ngủ mình giữa đám sương mù miên viễn. Tại sao bây giờ anh mới nghĩ đến ?. Tại sao dòng máu phản biện của một giáo viên Toán đã nguội lạnh qua nhiều năm tháng, đột nhiên một ngày trổi dậy?
Hải nhìn lên cao. Gió vẫn cuồn cuộn sương mù. Không phải trên đó mà từ đây, ngay tại nơi nầy. Anh quay đầu nhìn vào trong căn nhà thế vận. Những bóng người, lạ có quen có, thẩn thờ qua lại ngang cửa sổ. Trong đó, anh biết có ba má anh, đang vật vờ tuyệt vọng vì một tương lai mịt mờ, vì cuộc sống của họ đang bị đẩy càng lúc càng xa cái giềng mối bao đời thân thiết. Cả Lệ, tình yêu non trẻ của anh, đã khác lạ, đã trôi dạt đâu đó. Tim Hải thắt lại. Một nỗi thương xót dâng lên, ban đầu nhẹ nhàng, mờ nhạt, nhưng sau đó rõ dần, lớn dần. Những người nông dân chân lấm tay bùn kia đã từng nuôi sống anh, cưu mang anh từ cả trước khi anh chưa thành hình, khi anh chỉ là một tế bào theo dòng máu đỏ luân lưu tự thuở xa xăm, tự thuở tổ tiên ông bà khai hoang lập ấp. Anh là một phần máu thịt của thôn làng. Máu thịt ấy đang khô dần, cạn kiệt bởi thứ vật chất dễ tàn lụi, dễ rã tan chiếm phần. Anh sợ hãi rằng chẳng bao lâu nữa, những thân quen ruột rà đó sẽ không còn. Không ai nhận ra nhau . Chỉ có những xác sống lạnh lẽo bàng quan nghi kỵ.
Chưa bao giờ Hải cảm nhận được sự mất mát đang đe doạ anh và mọi người lớn đến như vậy. Có phải chính tình yêu con trai, nỗi đau đớn vì sự mất mát của mình mà bác Sáu không khuất phục? Có phải vì những cơn tê buốt sâu thẳm khi nhìn thấy ba má, khi mất Lệ mà Hải phản kháng với những sáo điều bó chặt anh từ cái ngày bị biến đổi? Anh không biết, nhưng cảm tính trong anh đang lấn lướt bào mòn dần tấm màn sương xám. Anh đứng dậy, chạy quáng quàng đuổi theo bác Sáu để nói với bác rằng có thể Quân còn sống, có thể còn hy vọng. Nhưng một lần nữa màn sương u tối lạnh ngắt hất tung anh khỏi những bậc tầng cấp. Anh loạng choạng bổ nhào vào tấm võng ẩm ướt như cái mồm đầy dãi rớt của con quái vật.
6. GIẤC MƠ YÊU...
Chiếc cầu bắc ngang qua dòng Tỉnh Thức bị gãy ngay nhịp đầu tiên. Nước vẫn rộn ràng đổ xuống quật vào mảng rách nát của chiếc cầu, tạo thành một dòng xoáy, cuốn rác rưởi cùng đủ loại vật dụng mà dòng nước đã mang theo sau một tuần lạc trôi trên đất liền.
Lam và Lệ ngồi trên một thân dừa khô cạnh bờ, ngóng nhìn sang bên kia thôn Tối Thượng. Mắt Lệ đỏ ửng, ngấn nước. Lam khẽ nói:
- Mi có muốn thuê đò về bển không? Coi vớt được chi thì vớt. Còn thưa báo để may ra được đền bù...
- Có được đền bù không? Ai đền?
Lam cười, giọng không chắc chắn:
- Còn hỏi. Bộ Hải không làm giùm được chuyện đó sao?
Lệ cười nhẹ:
- Hải hả? Đâu có phải cứ là bạn thì cái gì cũng nhờ được.
- Ờ há. Mà tụi mi đâu chỉ là bạn bè. Đã thích nhau thì bảo thủ mấy cũng phải có lúc nhẹ dạ một chút chớ.
Lệ phá lên cười sau câu nói của Lam. Lam nhướng mày nhìn Lệ một chút rồi cũng cười khằng khặc theo kiểu kịch tuồng cổ.
Khi tiếng cười lắng xuống, Lam nghiêm trang hỏi:
- Cứ coi như tao không biết chi, nhưng những gì tao nhìn thấy không hẳn là hai đứa mi giống bạn bè. Đã thương thì cứ để cho mọi người biết, cớ gì lấp lửng mơ mơ hồ hồ...
Lệ không trả lời. Cô đăm đăm nhìn những cuộn nước xoáy đỏ ngầu bên kia bờ. Sương xám vẫn dâng lên từng đợt.. Lam đã rời chỗ đi đâu đó. Lệ ngồi một mình ngắm lớp sương lạnh chồng lấp đã quá quen thuộc với người dân thôn Tối Thượng. Trong lòng cô bật lên một nỗi khao khát mạnh mẽ được đong đầy, được sưởi ấm cho trái tim cô đơn và quạnh quẽ của mình?
Phải có một cột mốc gì đó ghi dấu sự nối kết giữa hai người. Và cũng phải có một cái gì đó ngăn cản họ. Sao cô không thể hiểu, không thể nhớ, không thể rạch ròi thứ tình cảm cứ lần hồi nhạt phai đến lạnh lùng?
Đang là buổi sáng, nhưng bên kia, thôn Tối Thượng vẫn mù mờ ảm đạm. Cô tìm mãi xem có chút ánh nắng rực rỡ nào trên những mái nhà, nhưng chỉ toàn màn mưa đan kín. Bỗng Lệ nhìn thấy một đốm sáng không giống nắng mặt trời, mà từa tựa một ngọn đèn, màu đỏ sẫm, đang lạc loài trôi nổi. Nó cuốn hút ánh nhìn của Lệ, rồi như bị thôi miên, cô nhìn sửng ngọn đèn xa, tâm trí chợt mơ mơ hồ hồ hình ảnh của những ngày mùa hạ cũ.
Khi đó, sương mù chưa nhiều quá như bây giờ, nhưng người dân trong thôn Tối Thượng đã quờ quạng tìm đường thoát khỏi mớ bòng bong do những thay đổi khủng khiếp mà giới lãnh đạo mang lại cho họ. Các buổi thi đua, hội họp, các khẩu hiệu, mà như luật lệ áp đặt, triền miên chiếm hết thời gian và suy nghĩ của dân quê. Đến khi quay đầu nhìn lại, ai cũng bàng hoàng vì thấy thửa ruộng sinh nhai đã teo tóp, căn nhà tổ tiên phải dời chỗ và nắm tiền nhận được chỉ là niềm vui thoáng chốc, nhanh tan như bọt xà phòng. Tất cả còn chăng là sự chật vật vì sinh kế, vì miếng ăn hàng ngày và cả những lợi ích được hứa hẹn ban đầu cũng không thể hưởng vì không có lợi ích và thú vui nào không mất tiền. Nông thôn mới kêu gọi mọi người hy sinh cho tương lai. Họ đã hy sinh rồi, còn tương lai, cứ đợi đã.
Gia đình Lệ cũng như mọi người. Mảnh ruộng cuối cùng bên dòng Tỉnh Thức phải rao bán với giá rẻ mạt để nuôi chục miệng ăn gồm hai gia đình. Tía má chết sớm. Lệ sống với các anh chị. Cô bỏ học giữa chừng phụ chị dâu làm ruộng và buôn bán lằng nhằng. Nhưng cô không thể sống bám hoài khi đã trưởng thành. Do sự thúc giục của chị dâu, cô bước vào đời với cái quán giải khát nhỏ xíu trước một công trường xây dựng. Những hoài bảo cùng ước mơ trong sáng thuở học trò, từng ngày, bị bụi công trường che lấp. Cô chỉ mong kiếm được tiền, càng nhiều càng tốt, để thoát khỏi cuộc sống hiện tại, mặc dù cô mù mịt không biết phải thoát khỏi nó bằng cách nào.
Rồi một ngày hè, Hải trở về. Đúng ra hằng năm Hải vẫn trở về. Những ngày mùa hè xa ấy, trời trong vắt, mây thật trắng và đồng lúa gợn xanh ngút mắt. Những ngày ấy, Lệ còn ham học và lòng đầy ước mơ. Cô mong có ngày được như Hải, đậu vào trường tỉnh, thi vô cao đẳng làm một cô giáo, về thôn, sống cuộc sống bình an lương thiện. Hai đứa thường ngồi nói chuyện bên chân cầu Tỉnh Thức. Thỉnh thoảng, người anh họ Quân cũng góp mặt. Hải mê đắm với mục tiêu giáo dục mà anh theo đuổi, Quân thì hăng hái nói về những thay đổi ở nông thôn, chỉ riêng Lệ im lặng, bởi cô đang dồn hết sự chú ý vào hai người. Càng nghe chuyện, cô càng khâm phục họ. Cảm giác hưng phấn làm mắt cô long lanh đỏ mọng ngấn nước cho đến khi Hải thốt lên:
- Ủa, mắt thỏ đang khóc nhè kìa.
Lệ luống cuống quay người, chớp mắt cười ngượng nghịu. Sau đó, Quân biến đi để hai người họ bên nhau. Thứ tình yêu thuần khiết chân chất của Hải và Lệ không giống như trong phim ảnh. Một cử chỉ âu yếm nhặt chiếc lá rơi trên tóc Lệ của Hải. Cái quạt lá phe phẩy nhè nhẹ chỉ đủ lay động hàng mi. Ánh mắt thỏ nhấp nháy nhìn trộm Hải. v..v.. Tất cả đều là những bày tỏ không lời, và chỉ có thế. Chưa có lời hò hẹn, chưa có những câu tỏ tình đúng nghĩa, nhưng cuộc tình cứ thế đơn giản như ruộng đồng, hoa cỏ, chỉ chờ một ngày lúa trổ bông.
Cuối hè năm đó. Hải rời đi khi các tranh cổ động nông thôn mới treo loè loẹt suốt dọc đường dẫn đến UBND thôn Tối Thượng. Không ai để ý đến màu nắng bỗng tàn úa kỳ lạ. Sương đổ dày đến tận trưa và mưa bụi giăng giăng như lưới nhện. Lòng người dân chùng xuống khi nắng không còn phủ ấm làng xóm. Tất cả bắt đầu thay đổi với một nhịp sống khác. Trong dòng xoáy mất còn, người người ngơ ngác không kịp nói nổi một lời phản kháng. Người nông dân ăn ngay nói thật đã bị biến đổi thành những kẻ cam chịu một cách dại khờ.
Lệ cũng vậy. Cô ngơ ngác bước ra đời bằng một quán nhỏ. Một sớm một chiều quanh cô ngổn ngang bụi mù song hành với những đổi thay mà trong trí tưởng tượng của mình cô cũng chưa hề hình dung được. Lệ bị cuốn theo như chiếc lá giữa luồng gió xoáy. Cô hành xử như mọi người, cô thay đổi và giữa chợ đời, trông cô không gợi chút gì đến hình ảnh một Lệ “mắt thỏ” ngày xưa. Lệ cũng đã biến đổi.
Cho đến ngày Hải lại trở về. Mùa hè vẫn đầy những cơn mưa sương mù khiến người ta dễ mất đi ý thức thời gian. Nhưng không hiểu sao Lệ nhớ rất rõ buổi chiều hôm đó.
Nhạc xập xình. Khói thuốc, đèn mờ và bụi quánh đặc từ công trường thổi sang khiến bầu không khí quanh khu phố tạm thêm bức bối. Những cái quán nhỏ tưởng đâu sẽ là nơi giải toả căng thẳng của công nhân sau một ngày mệt mỏi, trái lại, bia rượu và cái nóng mùa hè khiến mọi người thêm ngột ngạt. Họ to tiếng hơn, dễ nổi nóng hơn và hò hét nhiều hơn.
Lệ gặp lại Hải trong một không gian như vậy. Hải lặng lẽ như cái bóng lạ. Anh đăm đăm nhìn cô, không nói một lời. Khi Lệ đưa Hải vào quán rồi yên vị trên chiếc ghế nhựa màu xanh da trời, cô gượng gạo giải thích với anh về những thay đổi của mình, anh chỉ thốt được một câu:
- Lệ đi học lại đi.
Lệ buồn cười. Cô nhớ hình như lúc đó cô rất buồn cười. Tại sao câu chuyện gì của Hải cũng quy về việc học. Hình như mọi thú vị của cuộc sống đều là học. Cô không có tiền, cô sống tạm và tầm gửi suốt mấy năm rồi. Trường học phải dời xa để thôn khởi công các dự án giáo dục vĩ đại khác. Lệ không đủ sức đi bộ ròng rã hàng chục cây số để đến lớp học. Cô xa rời trường lớp và như mọi người, Lệ gia nhập trường đời, một trường đời bụi bặm, náo nhiệt, nhiều cám dỗ.
Lăn lộn với việc kiếm tiền, mê đắm những món hàng xa xỉ đổi mới bộ mặt nông thôn, người dân Tối Thương như quên mất gốc gác của mình. Họ muốn kiếm tiền thật nhiều, và việc đó trong giai đoạn đầu khá dễ dàng. Lệ nghiệm ra rằng, có tiền là có hết tất cả (?). Ngoài ra, thế giới mới mẻ nầy đã mở cho cô thấy biết bao điều lạ, bao điều quyến rủ. Cái mới đã chứng minh rằng đâu chỉ có việc học mới mang đến cho con người hạnh phúc, tiền của. Cô có thể khởi nghiệp mà không cần học. Cô phải kiếm ra tiền và cô đang từng bước kiếm được tiền.
- Lệ không thể cứ sống như thế này mãi. Tiền đâu phải là tất cả. Đừng thay đổi bản chất thật của mình.
Câu nói nầy khiến Lệ tức như bị ai tống vào ngực một cú đạp. Bộ đồ cô đang mặc bộ không chỉnh chu hơn cái áo bà ba và chiếc quần phi đen ngả màu? Bộ Hải không thấy cô quyến rủ và đẹp hơn trong cái váy xanh có điểm hoa màu vàng mà khi nhác thấy Hải đến từ xa, cô đã vội vã thay cho cái quần jean ngổ ngáo. Môi cô thoa son đỏ mọng, má cô phơn phớt hồng và đôi lông mày xăm thêu điệu đàng. Trước khi những con ve bên thôn Tối Hạ kêu ran, cô đã nén nỗi xót tiền bỏ ra ngót mấy trăm ngàn để xăm cho được đôi mày và chân mắt. Tất cả chỉ vì cô muốn mình đẹp hơn và bớt “chất quê” hơn trước mắt anh. Nhưng hình như Hải không quan tâm gì đến những cố gắng làm đẹp của cô, trái lại, có vẻ cô trở nên xấu xí và xa lạ trong mắt anh.
- Vậy đó, tui không thể mãi là một cô gái quê kệch. Tui có quyền giống như những cô gái ở thành phố. Nếu có tiền, tui phải được ăn ngon, mặc đẹp, tiêu xài, thẩm mỹ, để đàn ông như anh không coi thường gái quê. ..
Cơn tức bực khiến Lệ thốt lên những lời không muốn nói và cũng chưa hề có trong đầu cô. Cô chỉ biến đổi theo quán tính bởi trong nhiều phút giây tĩnh lặng một mình, cô vẫn tha thiết muốn là cô em bé nhỏ bên cạnh người thanh niên mà cô đã yêu và thán phục.
- Nếu có tiền mà những nhận định của em về cuộc sống vẫn ấu trĩ, chẳng màng tới tương lai thì em sẽ thất bại, kể cả việc kiếm tiền.
- Anh luôn luôn muốn làm thầy dạy dỗ người khác. Anh sống không thực tế thì anh cũng thất bại thôi. Đừng có mà lên lớp tui...
Trái tim Lệ như vỡ vụn trước biểu cảm của Hải sau khi nghe Lệ nói. Anh đau đớn nhìn quanh tiệm giải khát. Những thanh niên to lớn, làn da đỏ sậm màu phù sa đất ruộng đang tu bia chai như uống nước lã. Họ cười nói bàn tán những mẫu chuyện trong các tờ báo lá cải, mở điện thoại khoe nhau các bài hát có ca từ nội dung không đầu không đuôi, không ý nghĩa. Lệ đang giống như họ và Hải biết mình đang mất Lệ hoàn toàn.
Hải đứng dậy. Anh cố nói với Lệ , dầu biết chẳng thể nào lay động được cô:
- Lệ đừng thay đổi. Anh muốn Lệ như xưa..
Rồi anh đứng dậy bước ra khỏi quán. Lệ hậm hực nói với theo:
- Không, rồi anh phải thay đổi thôi..
“ Chúng ta không thuộc về nhau...Chúng ta không thuộc về nhau....”(1)
Các thanh niên trong quán gào lên theo tiếng hát và tiếng nhạc loạn cuồng. Những lời hát đuổi theo Hải đến tận Quảng Trường thôn đúng lúc một làn sương ập đến bao quanh Hải. Anh dần quên mất mọi chuyện.
Lệ ôm gối cố nhớ lại những gì xảy ra trong buổi chiều mùa Hạ hôm ấy. Nhưng cô chỉ nhớ đến đó thì nước mắt đã vỡ oà khiến ánh nhìn cũng nhoè nhoẹt như màn sương bên kia sông.
Mùa hè ra đi, Hải ở lại thôn Tối Thượng và anh nhanh chóng được vời vào làm việc ở phòng văn hoá giáo dục Uỷ Ban. Lệ chỉ ngạc nhiên khi các quán nhạc vẫn tồn tại và phát triển không có vẻ như Hải ghét bỏ nó. Điều đó khiến Lệ khấp khởi hy vọng. Có điều khiến Lệ buồn lòng là Hải không quay trở lại quán nước của cô. Một đôi lần, Lệ tìm cách gọi điện cho Hải, nhưng anh không trả lời. Hoạ hoằn, Hải có việc đi cùng vài người trong Uỷ Ban, anh đưa họ sang quán khác và không một lần liếc mắt nhìn sang quán Lệ. Cô bắt đầu cho rằng giữa hai người không phải là tình yêu. Hải đối với cô trước sau chỉ là tình anh em, một người anh đủ để có quyền trừng phạt cô em làm trái ý mình. Nếu đã yêu nhau nhất định không phải thế. Nhưng phải như thế nào thì Lệ nghĩ hoài chẳng ra. Cô không có kinh nghiệm yêu đương. Mặc dù cô đã xem khá nhiều phim tình cảm lâm ly của Đại Hàn, nhưng hình như tình yêu của họ không giống như tình yêu của cô. Họ yêu nhau nồng nàn, cùng nói với nhau những lời yêu đương không che giấu. Cô thì không thể thổ lộ tình yêu theo kiểu của họ dù trong tận đáy lòng mình, hàng trăm lần, khi ngồi một mình bên dòng Tỉnh Thức, cô cũng tự thầm thì những câu yêu nồng cháy khiến cô đỏ mặt thẹn thùng. Rõ ràng cô chưa bao giờ sở hữu Hải và Hải cũng chẳng đòi hỏi cô điều đó.
Ngày qua, nỗi chua xót của Lệ cũng tan biến trong màn sương dày đặc của thôn Tối Thượng. Cô không còn lắng nghe trái tim mình. Cô không còn tha thiết nghĩ về một ai đó, dù đôi lúc, trong lòng cô ẩn hiện chút nuối tiếc mơ hồ ray rức không gọi được tên.
Cho đến một chiều nọ, Hải xuất hiện cùng với Quân. Họ vào quán gọi hai lon bia và bịch đậu phọng da cá. Trên tay Hải lấp lửng một tệp hồ sơ . Quân rất chú ý đến nội dung trong đó. Họ thì thầm tranh cãi.
Lệ đến gần, cô dằn dỗi hai ly đá trước mặt Hải, nhưng tiếng va chạm của ly lẫn vào tiếng nhạc bập bùng. Quân nói:
-Cô vặn nhỏ một chút được không?
Lần đầu tiên kể từ khi mở quán, Lệ cảm thấy bực mình với những âm thanh rộn ràng. Cô vặn nhỏ âm lượng nhưng một đám thanh niên quen vừa bước vào, nhào tới tăng âm thanh lên hết cỡ.
Hải cau mày không nói, liếc nhìn Lệ. Ánh nhìn mà theo cảm nghĩ của Lệ vừa có chút khinh miệt vừa thất vọng. Cơn giận bỗng dâng lên tràn lồng ngực.. Lệ nghiến răng nuốt những lời nói vừa dâng lên cửa miệng:
- Anh là gì mà tỏ ra trịch thượng với tôi? Đây là quán của tôi, khách của tôi. Nếu không thích anh có thể bước sang quán khác.
Lệ thay đổi thái độ, phớt lờ họ, vặn kèn bát to hết cỡ và chấp nhận để yên cho đám thanh niên choàng vai bá cổ khi đang ghi yêu cầu thức uống.
Đột nhiên Hải đứng phắt dậy. Anh quắc mắt nhìn Lệ, nói gì với Quân rồi giật phắt tập hồ sơ, bước ra. Ly đá chưa kịp tan chảy, rơi xuống đất vỡ tan. Lệ tái mặt nhìn theo cho đến khi Hải khuất sau ánh đèn xanh đỏ ở giao lộ. Cô lặng lẽ ngồi xuống nhặt từng mảnh vỡ, từng mảnh nhỏ, bất chấp một ngón tay bị sướt đang rịn máu.
Bàn tay Quân chạm vào vai cô, vội vàng nói:
- Coi chừng đứt tay. Dọn giùm anh. Anh còn phải bàn bạc với nó thêm chút nữa. Ở đây ồn quá.
Lệ vẫn cúi đầu bên đống thuỷ tinh vụn nát. Hai giọt nước mắt rơi trên tay đúng ngay vào vết sướt, bỏng rát. Một giấc mơ yêu vừa tan vỡ. Đó là ý thức cuối cùng Lệ còn nhớ được giữa đám sương ẩm ướt nhớt nhợt vừa siết chặt thân hình cô.
Lời một bài hát của Sơn Tùng
7. ẢO ẢNH VĨ ĐẠI
Mặc cho những cái lưỡi ẩm ướt làm anh tê dại, Hải đi khỏi nhà thật sớm. Anh vừa được tin chính quyền xã đã ra quyết định di dời dân thôn một lần nữa. Di dời nghe ra cũng hợp lý bởi trận lũ do đập xả nước bất thường kia gây hậu quả không ngờ. Hàng ngàn mẫu ruộng và nhà ở bên dòng Tỉnh Thức đã trôi ra biển. Bờ sông lở lói như quả dưa bở bị chuột gặm và không có dấu hiệu dừng lại. Nếu người dân cứ bám vào ruộng đồng nhà cửa sẽ có một ngày mất tất cả tài sản và có thể mất cả sinh mệnh. Nhưng có vẻ như phần đông các hộ gia đình đang rất hoang mang. Nhà cửa, ruộng vườn tan nát, họ không còn nơi để quay về, nhưng họ cũng không thích sống chung chạ mỗi gia đình một manh chiếu trong điều kiện thiếu thốn, bất tiện, mất vệ sinh ở nơi tạm trú.
Hải đã có mặt trong các buổi họp bàn về việc ổn định chỗ ở cho người dân. Anh đã nghe rất nhiều kế hoạch được đề ra từ các cơ sở, phòng ban. Có kế hoạch rất hoành tráng, cũng có kế hoạch đơn giản, nhưng tựu trung, khi bàn đến chi tiết thì mọi người đều câm lặng. Sẽ đưa dân đi đâu khi các mảnh đất thuận tiện cho việc canh tác đã trở thành đất dự án, đất tư nhân, đất công sở. Cuối cùng phòng địa chính đưa ý kiến:
- Phía tây của thôn vẫn còn hơn trăm hecta đất chưa khai thác. Nếu chúng ta di dân qua đó, phần đất ấy sẽ được khai phá . Dân chúng có đất canh tác sẽ không kêu ca rằng chính quyền tách dân khỏi đất . Tuy chỗ mới hạ tầng cơ sở chưa có, nhưng khi dân về, mọi thứ sẽ được lên kế hoạch từ từ.
Một giọng nói khác hoài nghi:
- Hơi khó, vì xa thôn thì làm sao làm giao thông được? Rất tốn kém.
- Chỗ đó khô cằn, toàn đá sỏi. Ai mà làm ruộng được ở đó chớ.
- Cứ lập đề án, lên quy hoạch chi tiết một…đô thị…không..nghe lớn quá..hay là.. thị phố…có vẻ chợ búa…
- Dù là nông thôn mới, nhưng dân mình chuyên trồng lúa.. Phải có cái tên nó vừa hội đủ hai yếu tố: nông thôn và đô thị.
- Nông đô đi..nông đô mới…hay…hay…
Nhiều tiếng xuýt xoa:
- Trưởng thôn cừ quá..sáng tạo thiệt..
- Rất trí tuệ…
Trưởng thôn toét miệng hết cở, nói tiếp:
- Đường liên thôn, nối nông đô mới, trục lộ 25m, 4 làn xe. Có nhà đầu tư nào từ chối miếng mồi béo bở đó.
- Có thể. Chúng ta sẽ xin trung ương hổ trợ, trước nhứt là về thủ tục.
Miếng mồi béo bở thật. Tất cả nhìn nhau, ước lượng, trao đổi bằng ánh mắt. Một nông đô mới vừa chỉ manh nha ý tưởng đã nẩy sinh rất nhiều mộng tưởng. Trưởng thôn bấm điện thoại trước nhất, rồi tới các trưởng phòng ban. Mọi người tản ra, không ai nhớ đến những người dân thường sẽ đứng ở vị trí nào trong cái kế hoạch di dời đó.
Hải nghi hoặc nhìn những gương mặt đăm chiêu đầy tính toán của đồng nghiệp. Cái lạnh vẫn còn chà sát tấm lưng anh khiến mọi ý nghĩ đông cứng trong đầu. Anh có cảm giác mình đang bị kìm hãm bởi một sức mạnh xấu xa nào đó. Anh muốn thúc giục mọi người trở về chỗ ngồi. Anh muốn họ phải nhìn ra những giới hạn của một thôn, dù giờ đây nó đã có một cơ cấu vượt trội, nó có quyền nuốt trọn một thôn khác nếu thôn đó yếu thế và không được lòng chính quyền cấp trên. Không ai nhìn nhận ra sự yếu kém của bản thân, thứ giới hạn vừa thực tiễn và cũng vừa mơ hồ nhưng là cái giới hạn chết người.

- Chúng ta sẽ không bao giờ làm được. Đầu tiên là thủ tục. Một nông đô mới sinh ra từ một thôn xã. Mọi người biết nói đùa nhỉ! Tôi thiết nghĩ khi mục tiêu trở thành nông thôn mới còn chưa cán đích, mọi người cần xem lại và dồn công sức của thôn vào mục tiêu nầy.
Hải buột miệng nói to. Lời nói không rút lại được.
Nhiều đôi mắt nhìn Hải xoi mói lẫn đe dọa. Hải toát mồ hôi lạnh. Anh có cảm giác mình vừa làm chuyện gì sai, rất sai. Giá như anh biết độn thổ, có lẽ anh đã biến ra khỏi phòng ngay lập tức.
Người bước khỏi phòng họp sau cùng quay lại. Đôi mắt người phụ nữ trung niên liếc nhìn anh sắc lẽm. Chiếc áo xẻ ngực quá đà phập phồng theo từng hơi thở thơm mùi nước hoa đắt tiền. Trưởng phòng y tế, bà Thủy, mỉm cười nhìn Hải. Bà nói nhỏ nhẹ bằng chất giọng mượt như nhung:
- Sao cậu chắc chắn dự án nầy không thực hiện được. Có cần phải đưa ra hội đồng phản biện?
Hải muốn nói gì đó nhưng anh không thể thốt ra lời dù cảm giác xấu hổ vì sự hèn nhát của mình khiến mặt anh sượng sùng. Hải biết bà Thủy không đơn thuần là một trưởng phòng. Tiếng nói và uy tín của bà ở Ủy Ban rất lớn. Bà can dự vào hầu hết các quyết định của thôn. Nếu nói theo một cách nào đó, bà có thể nâng người ta lên hay kéo xuống vũng lầy chỉ bằng một cái gật hay lắc. Từ lúc về thôn, bà Thủy đối với Hải có chút nể trọng, có lẽ vì anh là một trí thức thực sự, cũng như bà. Vì thế cho nên Hải không muốn mình trở thành mục tiêu đối đầu của bà. Anh nói nhẹ nhàng:
- Không…. Có điều, tôi nghĩ để một dự án thành công, thời gian và tiền bạc là yếu tố chính. Trong khi chờ quyết định của cấp trên, dân chúng sẽ ở đâu, lấy gì sống? Vụ Đông Xuân sắp qua, mạ giống trôi hết, vườn cây lâu năm tan nát, …
Bà Thủy mở ví, lấy ra cặp mắt kiếng, nhạt nhẽo nói mà không nhìn Hải:
- Cậu nói cũng có lý.
Hải định nói tiếp. Những điều anh muốn bày tỏ còn rất nhiều. Một nơi sinh sống gắn liền với đất đai ruộng vườn cho dân thôn. Một trạm xá y tế có nhiều lương y giỏi chớ không phải cái bệnh viện to đùng, trống rỗng, vắng vẻ kia. Một trường học tiện lợi với những giáo viên ưu tú yêu nghề. Vân vân và vân vân….
Nhưng lời chưa thốt ra đã ngưng lại từ cổ họng khi nhìn thấy gương mặt nhăn nhúm của bà Thủy. Giọng bà tựa tiếng rít của cơn gió chướng:
- Mà nầy, hiện tại cậu chỉ được tham dự họp chớ cậu đâu có quyền đưa ý kiến. Và cậu cũng đâu còn ở trong ủy ban kế hoạch phát triển thôn. Đúng không?
Câu nói làm đông cứng mầm hứng khởi vừa mới manh nha trong đầu Hải. Anh gật đầu rồi dợm bước đi, nhưng bỗng bà Thủy lại gần anh. Đôi mắt ẩn sau cặp kiếng mát màu xanh be chăm chú nhìn anh một giây rồi hất hàm, khua tay:
- Đi với tôi. Kế hoạch của thôn ta lớn hơn cậu nghĩ đấy…
Hải mụ mị đi theo bà Thủy. Lúc ngồi trên chiếc xe Toyota màu đen, Hải cũng không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Rồi Hải không nghĩ gì nữa khi chiếc xe lướt rất nhanh qua những khu vườn tan hoang, những cánh đồng ít ỏi bị nước tràn tàn phá, những túp lều tạm bợ ven đường, những đôi mắt hoang hoải trên những tấm thân gầy thiếu đói, tuyệt vọng. Trái tim Hải chợt co thắt một nỗi đau không thể nào trút bỏ. Anh cúi đầu vào lòng bàn tay, cảm giác đau nầy vừa lạ vừa quen. Anh cố gắng sắp xếp dòng suy nghĩ của mình nhưng không tài nào được dù trong khoảng khắc…
Chiếc xe dừng lại trên lưng chừng đồi, trước một rừng cây phòng hộ. Từ khi còn bé, anh đã biết đến khu rừng núi nầy. Nguyên thủy, đây là một dãy núi thấp liền đồi, bạt ngàn sim tím và cây móc dại. Triền đồi thấp dần nối tiếp tạo thành vòng cung lủng thấp, kéo dài đến tận đầu nguồn dòng Tỉnh Thức. Có lẽ hàng trăm năm trước, nước cuốn trôi đất màu, dồn tụ dưới thung lũng biến nơi đây thành vùng đất màu mỡ, tạo nên những cánh đồng xanh lúa, những vườn cây no trái. Dự án đập thủy điện làm thay đổi cục diện đất đai. Dòng chảy con sông Tỉnh Thức thay đổi khiến đất đồi cằn khô. Viện lý do an ninh, và thiếu nước ngọt, dân không được canh tác ở đây mà dời về phía cuối dòng. Phần còn lại ủy ban đã quyết định trồng lại rừng phòng hộ ngăn lũ. Thế nhưng tại sao hôm nay bà Thủy lại đưa anh đến đây để giới thiệu một dự án đồ sộ mới của thôn?
Bước ra khỏi xe, Hải ngạc nhiên khi nhìn thấy con đường nhựa lớn được xây dựng tự lúc nào, và chỉ vài bước chân, trải ra trước mắt anh là hàng chục căn biệt thự lộng lẫy tuyệt đẹp bề thế trên lưng chừng đồi. Đây không còn là một kế hoạch làm dự án mà là một dự án đã hoàn thành.
Bà Thủy hất hàm:
- Cậu thấy sao?
Hải lúng túng. Chẳng lẽ đây là một phần của khu tái định cư? Trong anh, ẩn hiện mơ hồ một nổi khao khát kỳ dị, vừa lạ vừa quen. Những hình ảnh quảng cáo về các tòa nhà khách sạn cao ốc với nội thất sang trọng, tiện ích vượt trội, không gian tuyệt vời, mà ai nhìn cũng ao ước giá như mình được sở hữu chúng trong đời, giờ đây hiện ra rất thực trước mắt anh, trên chính quê hương anh. Chưa gì mà anh đã tưởng tượng ra cảnh anh cùng gia đình quây quần trong phòng ăn, chung quanh chiếc bàn gỗ rộng trải khăn màu kem viền đăng ten điệu đàng. Bát đĩa bằng men sứ trắng toát, những chiếc ly thủy tinh trong suốt sóng sánh thứ nước đỏ tươi trong âm thanh dịu nhẹ của tiếng nhạc phát ra từ dàn nhạc nhỏ xíu gọn nhẹ dấu sau chậu hoa hồng thơm ngát ở góc phòng. Tim anh chợt rung lên khi nghĩ mình sẽ sở hữu căn nhà mơ ước đó.
Bà Thủy liếc nhìn gương mặt như ngây như dại của Hải, môi nở một nụ cười đầy ẩn ý.
- Rất đẹp phải không? Nhưng nó không dành cho chúng ta.
Hải hụt hửng nhìn bà Thủy. Bà vừa bỏ chiếc kính mát, ánh mắt dỏi suốt từ trên đỉnh cao rồi đảo ngang dọc những căn biệt thự lấp ló sau đồi. Giọng nói không đổi màu, lạnh lùng:
- Đây là những căn hộ ngoại giao. Không có nó, chúng ta không thể có kinh phí để làm dự án. Các anh chị ấy đã giúp thôn chúng ta nhiều năm qua để thôn mình trở thành thôn sớm nhất đạt được chỉ tiêu, danh hiệu nông thôn mới. Phải có gì đáp lễ chứ. Đó là văn hóa phương Đông mà..(Bà cười nhạt, lập lại) Cái nầy không dành cho chúng ta.
Hải rất nhanh,trở lại thực tế. giọng anh có một chút chua chát:
- Nếu không làm khu biệt thự nầy, chúng ta dư sức làm được nhiều khu định cư cho dân thôn.
Bà Thủy cười lớn trước sự ngu ngơ của Hải. Bà nói với một chút tự đắc:
- Cậu ngây thơ quá đấy…Còn phải học hỏi nhiều. Bớt đi các nguyên tắc xơ cứng sư phạm, cậu mới có thể tiến thân. Một căn biệt thự nầy có thể đổi lại dăm ba dự án với tiền ngân sách đó. Và cậu cũng cần phải biết là tất cả khu nầy đã có chủ sở hữu, có điều chưa có ai đến ở.
Hải rùng mình. Một vệt sáng cắt ngang màn não tăm tối của anh. Những ngôi nhà đã hoàn tất, có nghĩa nó đã được làm cách đây đã lâu, trước khi dòng Tỉnh Thức sụp lỡ. Họ đã biết trước. Họ đã biết mọi thứ, dự trù mọi thứ kể cả khu di dời cằn khô kia và giờ chỉ là hợp thức hóa trước mắt người dân, hoặc những cán bộ như anh. Trên đường về, Hải im lặng . Bà Thủy liếc nhìn anh, giọng lạnh băng:
- Chẳng phải các anh ấy không suy nghĩ cho người dân đâu. Nếu dự án dân cư phía tây được duyệt, các cán bộ nhân viên cũng được phân đất ở dọc tuyến đường mở rộng bên ngoài mà.
Hải không dằn được:
- Hình như dự án đã được lên kế hoạch trước …?
Bà Thủy không trả lời chăm chú lái xe. Dù biết chắc chắn sẽ chẳng ai trả lời ngoài thực tế hiển nhiên trước mắt, nhưng Hải vẫn cảm giác tức nghẹn. Anh liên tưởng đến lần xả lũ bất ngờ vừa rồi. Số người chết, bị thương, cuộc sống điêu đứng và thay đổi chóng mặt, những hệ lụy. Anh rùng mình …
Khi xe bắt đầu đi vào con đường thôn quen thuộc, bà Thủy dừng xe, cầm điện thoại nhắn vài dòng. Sau đó bà quay sang Hải trầm giọng:
- Cải cách nông thôn mới cũng giống như dòng thác lũ. Nó sẽ cuốn trôi bất cứ vật nào cản đường. Chúng ta phải hoàn tất càng sớm càng tốt. Bây giờ không phải lúc ngồi nói lý lẽ hơn thiệt mà phải bắt tay làm. Kết quả nếu tốt đẹp, mình còn lo gì đến những phản ứng tức thời của dân!
- Vậy, cuộc sống của dân thôn hiện tại? Liệu mọi người có sống được? Làm sao họ có thể quên được những người thân vừa chết? Ai chịu trách nhiệm hoặc đền bù nổi về những tổn thất đó?
- Lý lẽ nhàm chán. ..
Bà Thủy bỉu môi, nói tiếp:
- Cũng phải có hy sinh, đau khổ nếu muốn nhận được hạnh phúc chứ !!! Chúng tôi kỳ vọng nhiều ở cậu. Cậu đã nắm bắt được mọi vấn đề rồi thì triển khai đi. Hãy xoa dịu và giải thích tất cả cho dân thôn hiểu. Mục đích của chuyến đi nầy là vậy. Tương lai chính trị của cậu bắt đầu từ giờ phút này đó.
- Tương lai?
Hải lẩm bẩm. Anh đã nhìn thấy tương lai của thôn xóm qua những dự án đồ sộ nguy nga. Hàng trăm dự án tương lai vẫn còn trên trang giấy. Hàng chục công trình dang dở. Những công trình hoàn thành thì rổng tuếch, vắng vẻ. Có lẽ sự vĩ đại của kế hoạch đổi mới đều được nhìn qua các hình chiếu trong sương. Đó chỉ mới là ảo ảnh.
Hải quyết định phải về nhà ngay buổi chiều hôm nay.
Căn nhà không còn chỗ cũ. Tất cả những gì còn lại chỉ là một túp lá tồi tàn che chắn tạm bợ. Hầu hết những người trở về nhà đều tề tựu nơi đây. Họ căng bạt, thu gom những vật liệu còn lại sau lũ, vá víu một chỗ ở tạm bợ. Mùa mưa đang đến, ai mà biết con đập có còn xả lũ vô tội vạ lần nữa không? Lẽ ra họ nên ở lại trong khu thể thao. Chí ít, gió mưa và lũ sẽ không thể cuốn phăng họ một lần nữa. Nhưng không hiểu sao mùi đất ruộng bám vào họ như những sợi dây tơ hồng vướng vít cột chặt họ với mảnh vườn, nếp nhà quen thuộc, cho dù giờ đây chúng chỉ còn trơ cái nền lầy lội nổi chìm bên dòng sông lở lói.
Hải gặp ba má mình khi ông bà đang giúp nhau cột lại cánh cửa bằng miếng tôn cũ rỉ sét. Cũng nụ cười lơ đãng chịu đựng tương tự như tất cả người dân trong thôn, ông bà Quang như quên mất mình từng có một ngôi nhà vườn tươm tất và một miếng ruộng làm lúa đủ ăn.
- Ba má. ..
- Ùa. Thằng Hai về đó ông.
Bà Quang đập nhẹ lên vai chồng. Cả hai ông bà mừng rỡ đứng bật dậy. Cánh cửa chưa được cột chặt lung lay rồi trĩu nghiêng một bên suýt bập phải chân ông Quang. Hải vội vàng kéo ông tránh một bên, siết lại sợi giây thép lỏng lẻo cho cánh cửa đứng vững trở lại. Anh thử mở đóng hai ba lần trong khi bà Quang vội vàng lấy ra một cái ghế đẩu.
- Con ngồi xuống đây đi, đã cơm nước chi chưa? Tối nay ngủ nhà hay vô cơ quan?
Hải đưa mắt thoáng qua căn nhà lung lay trong gió, ngần ngừ một giây trước khi gật đầu:
-Dạ, con ở nhà.
Có tiếng lao xao rồi chợt từ sau vang lên nhiều tiếng nói. Hải đứng phắt dậy. Sau lưng anh là những bà con, chòm xóm. Biết anh về, họ vội vàng đến mang theo bao nỗi ẩn ức và trông mong. Từ con hẻm nhỏ bên hông, một giọng nói to át tiếng:
- Cán bộ thôn xuống rồi, có tin gì không hè?
- Bác Sáu. Con, Hải đây mà…Con về thăm nhà.
Những tiếng nói im bặt. Một thoáng lặng. Mấy giây sau, ông Sáu đằng hắng dịu giọng:
- Ừa, cháu về thăm nhà? Nhưng còn nhà đâu mà thăm. Hầu như gần một thôn Thượng bị quét hết. Bà con coi như nhặt nhạnh được chút nào hay chút đó. Cho đến bữa nay, bờ sông vẫn còn tiếp tục sụp lỡ. Chẳng biết chính quyền tính toán gì không chớ chẳng thấy ai xuống giải thích cho dân mà chỉ nghe tin đồn với tin đồn…
Một phụ nữ còn trẻ ẳm con nhỏ chen ngang:
- Vô 50 thước là hành lang an toàn rồi, hổng làm nhà ở hay vườn tược gì được đâu.
- Khi nào mình được tiền cứu trợ, hở cháu?
- Bà con giờ đói lắm rồi, ăn không đủ no.
Ông Quang thở dài:
- Chỗ ở không còn, vườn không, ruộng không. Lấy gì sống.
Một thanh niên mình trần, mắt dán vào chiếc điện thoại trên tay, cất giọng lười biếng:
- Lâu rồi tui quên mất chuyện làm ruộng. Chừ chỉ cần nhà Nước cho tiền cứu trợ, xây nhà ở là tốt nhứt. Ham chi ba cái công ruộng làm mệt xác mà được bao lăm. Các bác có thấy vậy không? Dân thành phố có làm ruộng đâu mà vẫn ăn trắng mặc trơn đó …
- Ha Ha…nông thôn mới không cần ruộng. Chuyển đổi hết sang công nghiệp mới mau giàu.
Có nhiều tiếng thì thầm đằng sau:
- Mấy đứa đó là dư luận viên của thôn. Tụi nó có mất nhà mất ruộng đâu mà tiếc.
- Nghe nói có dự án khu vui chơi ven sông, định làm du lịch gì đó, có không anh Hải? Lúc đó tui xin làm hướng dẫn viên du lịch…he he…
Một giọng nói chắc chắn như đinh đóng cột:
- Hổng phải đâu. Hình như có dự án "rì sọt" ven sông.. Thôn sẽ đền bù hậu hĩnh cho dân. Tui biết chắc vì có thằng cháu "photo" cái văn bản xin đầu tư cho Ủy Ban. Nước ngoài đầu tư rất hoành tráng nên đền bù cũng lớn.. Làm "rì sọt" chớ ít chi.
- Mấy năm trước, thôn lấy đất làm dự án, làm thủy điện. Nhờ tiền đền bù mà ai cũng có xe máy, có điện thoại, TV. Chừ làm "rì sọt", ngon hơn trước, chắc lần ni ai cũng giàu.
Những cặp mắt đang lờ đờ chợt sáng lên chút hy vọng. Gương mặt mọi người vui hơn. Nỗi lo dần phai.
Ông Sáu thở dài:
- Cứ hai ba năm lại dời dân lấy đất. Kế hoạch chi mà lạ. Biết đâu có ngày dân mình tản cư đi nơi khác để nơi đây thành đô thị???
Lời của bác Sáu lạc lỏng và tan biến. Ý tưởng của ông quá xa lạ với những suy nghĩ của mọi người. Không phải là ai cũng hy vọng vào những điều tốt đẹp sẽ xảy đến tức thời, nhưng rõ ràng họ không dám nghĩ đến những điều tồi tệ hơn bây giờ. Ai cũng muốn loan truyền những điều họ mong muốn hơn là họ được nghe được biết. Mỗi người một câu. Tin tức truyền miệng dồi dào đến độ Hải há hốc miệng vì ngạc nhiên. Toàn những tin đồn vô căn cứ. Anh không nghĩ có một kế hoạch điên rồ như vậy dựng lên cho những gia đình nông thôn dù…mới, như người dân quê anh. Nhưng hình như những người dân quê thôn dã của anh đã tin. Họ từng một lần được đền bù đất ruộng, đã ăn sung mặc sướng, đã đổi đời một lần, và họ lại hy vọng lần nầy. Song Hải biết, lần nầy sẽ chẳng có ruộng, có đất mà là những khu nhà trên vùng đất khô cằn nhất thôn. Xa dòng Tỉnh Thức, họ sẽ làm gì với mảnh vườn bé tí, với đám ruộng sỏi đá. Anh biết chuyện đền bù sẽ có bởi trong tầm tay của những nhà đầu tư, nhưng chắc chắn không phải người dân hưởng trọn. Người đầu tư ngày càng khôn ra. Họ biết sẽ đứng về phía ai để có lợi nhất, trong khi cái túi của quan chức không bao giờ có đáy. Dân có thể đã khôn ra, nhưng cái khôn của họ đa số bị giới hạn bởi bản chất nông dân, bởi nghèo kiến thức phát triển, làm giàu, nên nếu không được nâng đỡ truyền dạy, không có một chính quyền tận tâm tận lực, họ sẽ khó đổi đời như mong ước.
Bác Sáu im lặng nhìn Hải . Anh không thể nhìn thẳng vào mắt bác. Không hiểu sao anh cảm thấy mình có lỗi về tất cả mọi chuyện, kể cả cái chết tức tưởi của Quân, cả trận xả lũ cuốn trôi thân xác người bạn thân ra biển. Nổi đau của bác Sáu, một người cha mất con, một người dân mất đất mất nhà, quá lớn, anh khó lòng gánh nổi.
- Từ hồi lập thôn tới nay, dòng Tỉnh Thức rất êm. Mùa mưa lũ, nó cũng chỉ tràn bờ chút đỉnh, lồng lộn chút đỉnh rồi thôi. Chỉ khi đập thủy điện xây dựng, dòng sông trở nên hung hãn, bạo liệt. Lời hứa của cán bộ trong đợt di dời đầu tiên như gió bay à. Họ nói thủy điện sẽ đem lại cơm no áo ấm cho dân làng. Đất đai ruộng vườn tuy thu nhỏ một chút, nhưng dân không thiếu nước, thiếu điện, hồ chứa tôm cá ổn định..nói đủ thứ. Chừ lại nói do thiên tai, do mực nước không ổn định, xả lũ đúng quy trình..gì gì đó.. Nếu mọi thứ đều tốt đẹp thì tại sao lần nầy lại muốn di dời bà con khỏi chỗ ở của họ. Dời nhà giống như cháy nhà. Cháu nghĩ bà con mình không muốn sống nữa sao? Mà dời đi đâu chứ? Cả thôn ai không biết chỉ có thung lũng cũ và chỗ nầy mới có thể làm ruộng trồng rau. Thung lũng đã nhường chỗ cho thủy điện, giờ chỗ nầy cũng phải đi, là lý lẽ gì đây?
Hải nghẹn họng. Anh không biết phải nói gì với mọi người, với bác Sáu. Hình như có một kẽ hở trong trái tim anh, máu nóng vọt ra dốc tràn lên từng mạch máu, bốc lên đầu. Anh nhớ đến vùng đất đồi phía tây khô cháy. Anh nhớ đến những căn biệt thự hiện đại râm mát của các quan chức mà anh đã từng ao ước được sở hữu. Đầu anh muốn vỡ tung vì xấu hổ. Té ra anh cũng ham muốn, hưởng thụ, thỏa hiệp như họ. Từ khi nào mà anh gục ngã vào đống bùn đó? Hải nói to như muốn dập tắt ngọn lửa tham lam đang manh nha nhen nhúm trong lòng mình:
- Đối với nghề nông và làm vườn, nước tưới tiêu cần còn hơn phân bón. Mọi người không thể rời xa con sông nầy.
Một thanh niên chen nói:
- Thì như mấy cán bộ nói, mình đâu cần làm nông nữa. Nông thôn mới phải xử dụng công nghệ để làm giàu. Làm ruộng làm vườn chỉ đủ ăn, mất mùa là đói kém.
Ông Sáu quắc mắt:
- Nhưng cái đầu bây có biết công nghệ chi không? Đầu tôm mà tưởng trí thức lắm.
- Vậy ông Sáu có cách chi để kiếm việc cho thanh niên trong thôn không? Ông Sáu còn thất nghiệp chớ nói chi kiếm việc cho bọn nầy..ha ha…
Tiếng cười tắt đột ngột khi một phụ nữ gầy ốm thơ thẩn đến. Trên tay bà đung đưa một cái khăn rằn. Đôi chân trần bê bết đất và cả người bà cũng đính đầy bùn đất. Đôi mắt trống rỗng vô hồn.
- Má Năm, sao má ra đây làm chi? Đã ăn uống gì chưa?
Một phụ nữ trung niên chạy theo má Năm, kéo tay áo bà. Hải không nhớ hai người phụ nữ này. Anh hơi ngạc nhiên vì hầu như anh biết mặt hết tất cả dân thôn, nhất là những người lớn tuổi, chỉ riêng đám thanh niên trẻ thì anh chưa biết hết thôi.
Anh đưa mắt có ý hỏi ba má, nhưng ông bà Quang không tỏ thái độ gì. Hài quay nhìn má Năm một lần nữa, anh nhíu mày cố nhớ bà là ai. Và như phải bỏng, anh đứng phắt dậy, thối lui một bước. Anh dụi mắt, ngẩn người nhìn một thanh niên xuất hiện sau lưng má Năm. Anh đang mơ? Quân, người bạn thân, người đã chết và xác bị lũ cuốn trôi đang đứng đó, mạnh khỏe, gương mặt góc cạnh, đôi mắt sáng, khuôn miệng cương quyết. Hải bối rối. Anh nhìn xuống hai bàn tay với hy vọng lúc ngẩng đầu lên, hình ảnh Quân sẽ biến mất. Nhưng không, đôi mắt anh lại lần nữa bắt gặp ánh mắt của Quân. Quân đang chăm chú nhìn Hải, lạnh lùng, xa lạ và đầy dò xét. Hải lắp bắp:
- Quân??
Những người khác hình như không nhìn thấy Quân. Cả bác Sáu, ông bà Quang và người thôn. Hải kêu bác Sáu nhưng vừa lúc đó, một tiếng khóc thét ré lên kèm tiếng kể lễ của má Năm.
- Mấy đứa cháu tội nghiệp của tui. Tụi nó đang ngủ. Tui bắt tụi nó ngủ sớm. Vậy là nó ngủ miết, không đứa nào chịu dậy. Con ơi, thằng Nhơn, con Lành ơi, tới giờ cơm rồi…Bây đi miết..đi miết..
Má Năm chạy tới ôm chầm lấy Hải. Hải bối rối gỡ tay bà. Tiếng kể lễ chen vào những tiếng bàn tán xôn xao.
Khi người phụ nữ đỡ lấy má Năm dẫn đi, anh vội vàng ngẩng đầu tìm quanh. Quân không còn ở đó. Bác Sáu cũng không. Mọi người tản mất trong bóng đêm đang phủ màn sương giá. Hải cảm giác như mình vừa qua một cơn mơ. Anh thờ thẩn đến bên ông bà Quang. Hai người nhìn anh nở nụ cười hớn hở như một đứa trẻ.
8. MÀU CỦA GIÓ
Những cơn mưa ập xuống như một cái rổ to tướng hứng nước từ bể chứa xám tro vô hạn. Dòng Tỉnh Thức lồng lộn tựa con trăn lớn đang ngẩng đầu chiến đấu với một thứ quái vật hung dữ có cánh. Sóng phồng lên, ập xuống, nhấc bổng hàng chục tảng đá lên đỉnh nước rồi quăng quật chúng tạo nên những núi bọt trắng xóa. Đất hai bên dòng sông kêu rên bùng bục từng hồi. Chiếc cầu gãy chưa kịp nối hai bờ đã oắn lưng mất tích trong biển nước. Cả thôn hạ lẫn thôn thượng đều nằm bẹp như những chiếc bánh tráng nướng đẫm nước.
Lam run rẩy di ngón tay trên chiếc điện thoại nhưng cô không thể bắt liên lạc với bất kỳ ai. Cô hiểu rõ trong tình trạng thời tiết như vậy không thể nào sóng viễn thông có thể tồn tại, nhất là cô đang ở vùng nông thôn.
Quẳng chiếc điện thoại lên đống mền mùng còn bừa bộn trên giường, cô thừ người. Càng nghĩ cô càng thấy bực chính mình. Tại sao cô lại chọn thời gian nầy để quay lại nơi đây? Tại sao cô không quên mọi chuyện? Cô từng xác quyết mọi chuyện ở đây chỉ là chuyện thời sự, nó sẽ xảy ra bất cứ nơi đâu mà chính quyền đương nhiệm ngu dốt, tham lam, chuộng thành tích, trong khi người dân quá chân chất, yên phận, nhìn tương lai mình không quá hai vụ mùa.
Hai năm đã qua, thời gian không dài nhưng đủ cho nhiều thay đổi, nhiều ý tưởng thành hiện thực. Lam đã hoàn thành luận án thạc sĩ của mình. Sau đó cô được phân phó một công việc khiến cô chán ngấy đến tận cổ. Chỉ sau 3 tháng, cô làm đơn xin nghỉ, nằm nhà viết truyện gửi các báo quen để kiếm sống. Làng nhàng mãi cũng chán. Ngày nọ, khi đang ngồi cà phê ngắm phố, một thanh niên sà đến làm quen và hỏi thẳng cô có muốn khởi nghiệp bằng một việc nhỏ không. Cô ngạc nhiên hất cằm:
- Bộ ngó tui giống dân thất nghiệp lắm hả?
Gã thanh niên mỉm cười:
- Cũng hơi giống, nhưng là thất nghiệp có định hướng..
Lam cười phá lên:
- Không tệ. Anh làm cho báo nào?
Đến lượt gã thanh niên ngạc nhiên. Anh ta nheo mắt nhìn Lam rồi khoát tay cười:
- Thôi, ngưng trò thám tử. Tui thấy cô trong một buổi họp báo ở Thông tấn xã.
Lam lắc đầu:
- Tui không phải nhà báo. Nhưng anh đoán đúng. Tui đang thất nghiệp.
Gã thanh niên chìa tay:
- Tôi tên Thanh, họ Trần. Con cháu Trần thủ Độ.
Lam cười:
- Lam, Hồ Lam là nick name của tôi. Anh làm cho báo nào?
- Chẳng có gì quan trọng. Chỉ muốn hỏi cô có còn thích tìm hiểu những vấn đề xã hội hiện tại không?
Lam nhíu mày:
- Quên đi. Thiệt tình tui đâu có quen biết gì với anh. Anh cũng chẳng phải là giám đốc hoặc chủ quản cơ quan xã hội nào, theo như tui suy đoán. Hà cớ chi tôi phải tin anh, chấp nhận đề nghị của anh. Thôi nhe, tui có việc phải đi đây.
Thanh không nói gì. Anh nhìn theo bóng Lam đi lẫn vào trong đám đông, nở một nụ cười.
Ngày hôm sau, trong một tiệm cà phê khác, Lam lại gặp Thanh. Thanh mỉm cười chào cô. Lam không tin vào sự trùng hợp ngẩu nhiên. Cô gọi một cốc cà phê mang đi.
Hai hôm sau, trời mưa sướt mướt. Lam ghé vào một quán Huế. Khi cô gọi món xong, ngẩng lên đã thấy Thanh thản nhiên kéo ghế ngồi xuống trước mặt cô. Anh chào:
- Trùng hợp thật. Tôi ngồi đây được chứ?
Lam trừng mắt:
- Anh theo dõi tôi?
Thanh nghiêm chỉnh gật đầu:
- Đúng. Đây là một công việc mà cô mới có thể làm được. Tôi chỉ là người được ủy thác.
- Tôi chẳng biết anh nói đến công việc nào. Nhưng tôi xin từ chối vì tôi chẳng quen anh. Xin lỗi, nói đúng hơn là không tin anh.
Thanh gõ tay từng nhịp nhẹ trên mặt bàn, anh lơ đểnh như không nghe câu trả lời dấm dẳng của Lam.
- Tôi đang đói và muốn ăn trưa một mình. Mời anh đi cho.
Lam nói khi nhìn thấy cô phục vụ đang bê tô bún bò bốc khói tiến đến bàn mình.
Thanh vẫn không đứng dậy. Anh dường như không nghe câu đuổi khách của Lam, chỉ nhẹ nhàng hỏi:
- Cô đồng ý nhé ?
Lam giận đến nghẹn thở:
- Anh điếc hả?
- Không , tôi biết cô giận vì sự đường đột của tôi. Cô cũng giận vì tôi bám theo cô và đưa ra một lời đề nghị lạ lùng. Nhưng cô chưa biết tôi sẽ đề nghị cô việc gì. Biết đâu cô sẽ thích thì sao.
- Không bao giờ.
Lam nôn nóng nhìn tô bún đang nguội dần. Cuối cùng, cô nâng đũa, chăm chú ăn, không buồn nhìn lên Thanh dù chỉ một liếc mắt. Nhưng sự nhẫn nại của người thanh niên trước mặt quả làm cô ngạc nhiên và tò mò. Đây chắc chắn không phải là tìm việc cho cô mà là việc nầy có vẻ rất cần cô. Giữa lúc nhân tài như lá mùa thu, ai mà cần đích danh cô đến như vậy? Lam thừ người suy nghĩ. Cuối cùng, cô uống một ngụm trà nóng, ngồi nghiêm chỉnh, nhìn thẳng vào mắt Thanh hỏi:
- Đó là công việc gì?
Thanh không nói, anh lấy ra một phong bì đẩy sang cô.
Lam nhìn Thanh, anh đang ngắm một bức tranh điêu khắc hồ sen trên bức tường đối diện. Lam cầm lấy. Chiếc phong bì đầy tiền và một tấm ảnh rơi ra. Lam bụm miệng ngăn tiếng kêu. Bức họa “Tiếng thét” thu nhỏ. Không, đó là tấm ảnh chụp Quân và Lệ bất tỉnh trong buổi chạng vạng hôm đó.
Khi Lam định thần được, ngước mắt lên thì Thanh đã biến đi lúc nào không rõ. Lam run rẩy móc ví, lấy một tờ bạc quẳng lên bàn rồi vơ lấy tấm ảnh, chạy đuổi theo Thanh….
Thanh giống như một bóng ma hoặc chưa từng tồn tại vì Lam không gặp Thanh bất cứ một lần nào nữa. Nhưng tấm hình là thực. Tấm hình nằm trong ví của Lam mà cô không muốn mở ra xem. Quân đã chết, rõ ràng như vậy,. Còn Lệ, cô biết chắc chắn Lệ vẫn sống. Riêng chuyện gì đã xảy ra cho hai người đó là một bí mật mà ngay cả Lệ cũng không nhớ. Hồi đó, Lam đơn giản tự cho là Lệ bị nỗi hoảng sợ quá mức tác động thần kinh khiến não Lệ tự bảo vệ bằng cách xóa sạch đoạn quá khứ này. Một ngày nào đó, Lệ sẽ tự nhớ lại thôi. Rồi dòng Tỉnh Thức bung bờ. Trận lũ khiến thôn dân điêu đứng. Mùa mưa dầm bắt đầu khiến Lam không thể bước chân ra khỏi nhà. Sau đó, Lệ bỗng bỏ đi. Lam nghĩ Lệ trở lại thôn Thượng kiếm sống và Lam phải trở về thành phố để kịp hoàn thành luận án. Cho đến hôm nay, Lam không còn hứng thú trở lại thôn. Thỉnh thoảng, khi đọc lại luận văn cũ, cô bật cười vì những điều mơ hồ trong cách viết, trong việc đánh giá tâm lý người nông dân trước sự thúc đẩy phát triển theo hình kim tự tháp ngược qua những kế hoạch xây dựng nông thôn với kiểu mẫu đô thị…lớn.
Lam đặt tên cho chính quyền thôn Thượng là những người mơ mộng. Cái bong bóng “ nông thôn mới” sẽ nhanh vỡ nát vì những sai lầm cơ bản của chính quyền và người dân thôn Thượng phải lãnh nhận hậu quả. Chỉ có một điều chắc chắn là họ tỉnh thức hơn, bớt hy vọng hơn và chấp nhận cấy cày như cha ông của mình bởi họ là nông dân, không thể bỏ đất, bỏ ruộng vườn.
Nhưng tại sao bây giờ có người lại muốn cô soi rọi lại đoạn quá khứ này? Ai? Người quen của Lệ? Công An điều tra? Mục đích của họ là gì?
Những ngày tiếp theo, Lam không thể thoát khỏi nỗi ám ảnh triền miên về cái chết của Quân, về những điều lạ lùng ở thôn làng Tỉnh Thức, nhất là Lam muốn gặp lại Lệ. Cô biết Lệ vẫn còn sống, nhưng tấm ảnh gửi đến Lam lại như một khẳng định Lệ đã chết hoặc đã nghi ngờ về cái chết của Lệ. Nếu cô tìm ra đáp án. Vậy thì sao?
Cuối cùng sau nhiều đêm không ngủ, Lam quyết định trở về. Bề nào thì Lam đã cầm tiền. Nói cho cùng cô cũng đang cần tiền để trang trải cuộc sống. Hoặc giả, cô muốn trả cũng không biết trả cho ai. Sự mơ hồ có vẻ thần bí kích thích óc tó mò của Lam. Ngồi không đã lâu, cô cũng muốn có một việc gì đó để làm. Bí mật của công việc được giao nhất định sẽ “bật mí” nếu cô trở về thôn Tối Thượng.
Ngôi nhà tổ vắng hơi người, nhưng được cái vẫn sạch sẽ vì cô em con chú Bảy của Lệ vẫn thường qua quét dọn. Bên hông nhà đám sao nhái tươi tốt nở hoa vàng rực dù ngã thân lên nhau dưới màn mưa. Hai trong sáu cây cau ở sân trước gãy ngang, chắc khá lâu rồi vì cành lá đã chuyển sang màu nâu xỉn và vài đụn nấm dại đủ thời gian bung dù màu cam chói mắt. Mưa và gió vẫn dai dẳng liên miên không dứt. Giữa hai cơn mưa, Lam bước ra ngỏ nhìn mông về hướng thôn Thượng. Điều làm Lam ngạc nhiên nhất là khối sương mù bên thôn Thượng hồi đó hình như đã bành trướng phổng phao tràn sang thôn Hạ. Màu sương nhàn nhạt lạnh lẽo quẩn quanh khắp ngỏ ngách. Đang mùa mưa mà. Lam tự nhủ. Cô quấn lại chiếc khăn quàng cổ, trở vào nhà rồi tiếp tục bấm điện thoại. Trả lời cô vẫn là những tiếng ò e vô nghĩa.
Lúc ngẩng đầu lên, cô giật mình bật dậy như một lò xo, tim đập dập dồn. Mãi, cô mới thốt nên lời:
- Trời, Lệ, mi làm tao hết hồn….
Đúng là Lệ. Cô đứng ở ngưỡng cửa, tóc ướt rối tung, tay cầm một bọc lộn ngộn lá chuối.
- Nghe chú Bảy nói mi về, tao đem bánh ít dừa qua.
Lệ nói một cách bình thản, nhẹ nhàng, không chút ngạc nhiên khi thấy Lam. Cô tháo nón, cẩn thận để ở góc nhà, sà xuống giường cạnh Lam.
Lam như không thở nổi. Cô nằm mơ à? Con nhỏ nầy vẫn như xưa, không thay đổi. Cô nắm tay Lệ, lòng thổn thức vì vui mừng. Cô bạn nhỏ đã vượt qua được những khó khăn và có lẽ đang sống vững vàng, tự tin. Chẳng lẽ thôn Tỉnh Thức đã tốt lên? Hay Lệ đã có được tình yêu với Hải. Cô biết Lệ yêu Hải rất nhiều, nên nếu cả hai đã làm hòa, họ yêu thương nhau thì hạnh phúc sẽ hàn gắn và thay đổi con người.
- Mi vẫn khỏe? Tao rất vui.
Lệ cười nhẹ. Đôi mắt thỏ nheo lại:
- Lâu lắm rồi. Cứ tưởng mi quên bà con làng Tỉnh Thức. Chị Sáu còn nói chắc mi không về nữa vì phải làm việc. Không ngờ….
Lam hơi xốn xang khi nghĩ đến nguyên nhân khiến cô nhớ làng, bỏ thành phố, trở về đây.
- Cầu xây xong rồi hả? Mi vẫn kiên trì với cái quán nước ở bển ? Phát triển thành bà chủ lớn chưa?
Lệ thản nhiên:
- Tao ở thôn Hạ mà. Không bán quán nữa. Lông bông thôi…
Lam khựng lại. Chuyện gì xảy ra đây? Lệ về thôn Hạ? Ừ, có lẽ bên thôn Thượng không kiếm sống được. Nhưng dân thôn Hạ cũng chỉ chuyên làm ruộng, trồng vườn trái… Vậy Lệ làm gì sống?
- Đừng nghĩ đến cây cầu. Không có cầu tốt hơn. Giờ chẳng còn Thượng còn Hạ. Hạ đã sát nhập vô Thượng. Gọi chung là thôn Tỉnh Thức.
- Hả?
Lam há to miệng. Không thể nào. Cô biết quá rõ những cán bộ của thôn Thượng. Họ không có năng lực thực sự. Họ nuốt cả thôn Hạ rồi làm sao điều hành nổi. Nực cười. Với bộ sậu như vậy mà chính quyền trung ương chấp nhận? Một cái đầu thôn xã làm sao cai trị nổi cả vùng địa lý lớn gần bằng một tỉnh?
Lệ mở to mắt nhìn Lam:
- Bộ mi không biết hả? Vậy thì đi theo tao. May mà trời vừa tạnh.
Lệ thúc Lam thay đồ, mang áo mưa.
Thoát khỏi những con đường liên lộ, Lệ và Lam hướng về phía trung tâm hành chánh.
Mưa đã ngưng hẳn, nhưng bầu trời vẫn còn nhàn nhạt một lớp sương ẩm ướt. Chỉ có gió từ phía sông thốc từng đợt, băng băng trên ngọn cao tiến về phía khoảng đất trống không, bao la như thảo nguyên. Chỉ khác thảo nguyên không xanh cỏ mà đỏ đất. Ruộng vườn, cây cối, nhà cửa hầu như biến mất. Hàng chục chiếc xe cơ giới ngang dọc trên khoảng đất mênh mông như những con sâu đang trườn mình rên rỉ, vẽ hàng ngàn đường rãnh to nhỏ đủ kiểu.
- Đây là khu công nghiệp mới, dự tính sẽ mang lại lợi nhuận và công ăn việc làm cho dân thôn. Vĩ đại không?
Lam không trả lời, cô đang mải nhìn bao quát cả thôn Hạ. Hình ảnh thôn xóm quen thuộc ngày trước không còn. Những ngôi nhà nâu xám , những vòm cây vàng úa bên cạnh những công trường loang lổ…Gió thốc từng đám mây bụi màu cam vấy bẩn một khoảng trời .
- Ở đây, gió cũng có màu .
Tiếng Lệ lạnh như gió. Lam quay lại. Lệ không còn ở đó. Cô đã đi khỏi tự lúc nào.
9. MÀU CỦA GIÓ (2)
- Lệ..Lệ…Mi đi đâu rồi?..Lệ….
Chuông điện thoại đổ liên hồi cắt đứt tiếng gọi của Lam.
Nghe xong, Lam bồi hồi nhìn quanh để kiếm Lệ. Cô bực bội mắng thầm đứa bạn cứ lẩn trốn như trạch. Có điều cô không cảm thấy lạ lùng mà mặc nhiên chấp nhận, một thái độ chỉ có khi cô về quê sống bên dòng Tỉnh Thức.
- Hồ đồ.
Cô bật thốt ra hai từ nầy khi ngồi nói chuyện với Hải trong một quán nước bên thôn Thượng.
- Không có lý do gì để một ai đó giết Quân. Quân chỉ là một thanh niên bảo thủ, bo bo giữ đất giữ ruộng của mình. Tính khí nó nóng nảy. Khi tức lên, nó chẳng kể số. Chính quyền chỉ không muốn nó làm loạn, ảnh hưởng đến kế hoạch chung nên bắt giữ nó…
- Nói vậy là Quân tự chết sao?
- Nếu tuyệt vọng quá, cũng có thể…
Lam nhìn Hải lạnh người. Cô như thấy một con người khác. Mập mạp, mắt sâu không đáy, mặt lạnh, ngữ điệu vô hồn. Không phải Hải của ngày còn đi học. Cũng không phải Hải cách đây hai năm. Tim cô thắt lại. Lệ không thể nào yêu được Hải của hôm nay. Nhưng vì cái gì? Tiền bạc chăng? Con mắt tinh tế của cô nhìn thấy vai áo bạc màu, sờn vải của Hải. Danh vọng chăng? Vẫn là chiếc xe Honda cũ rích ngày nào. Niềm tin? Lý tưởng? Không có cái gì đúng hết. Vậy thì tại sao Hải thành như vậy. Một lần nữa, cô cố gắng dò hỏi:
- Anh không nhớ Lệ sao? Hai người đến đâu rồi?
Lệ. Trong khoảnh khắc, Lam cảm thấy một ánh sáng long lanh khởi sắc thoáng qua mắt Hải, nhưng ngay tức khắc, gương mặt Hải vẫn đông cứng không cảm xúc.
- Lệ? Chết là hết rồi. Cô ấy đã chọn con đường đó. Đành thôi.
Lam trố mắt:
- Lệ vẫn còn sống mà.
Nhưng cô nuốt ngay những lời nói ấy. Linh tính nói với cô rằng chưa cần nói vội. Dòng Tỉnh Thức đâu có rộng đến mức không thể biết những gì bên thôn Hạ. Rồi Hải sẽ nhìn thấy Lệ thôi. Còn những gì khiến mọi người nghĩ Lệ đã mất tích hoặc đã chết, chắc hẳn có lý do nào đó.
Lam đổi đề tài:
- Sau hai năm, thôn Thượng vững mạnh, sáp nhập cả thôn Hạ. Thôn Hạ cũng thay đổi, nhưng có gì không ổn không?
Như một con robot, Hải lập lại những biện giải, những dự án vĩ đại mà thôn Thượng theo đuổi. Một dự án nông thôn mới hoàn chỉnh. Nông đô Tỉnh Thức sẽ thay mặt Thôn Thượng, thôn Hạ phát triển uy nghi, to lớn, làm hình mẫu lý tưởng cho cả nước.
- Một kế hoạch siêu không tưởng. Lam buột miệng.
Đôi chân mày Hải cau lại. Anh dằn từng tiếng:
- Sẽ thành hiện thực trong tương lai. Nhưng mà..ờ.. lần này Lam về quê thăm thú hay còn có công tác gì đặc biệt.
Lam mỉm cười:
- Không có gì.. Chỉ là chán thành phố muốn về nông thôn làm ruộng, trồng cây thôi..
Hải cười nhẹ:
- Đùa dai. Nông thôn cũng sẽ là thành thị. Thời đại 4.0 mà Lam làm như đang ở thập niên 19.
Lam nheo mắt:
- Anh biết gì về 4.0?
- Lam không tin? Được rồi, ngày mai tôi sẽ thu xếp để nhà báo Lam vào thăm cơ sở công nghệ máy tính của thôn ta.
Cho đến khi Hải rời đi Lam vẫn còn ngơ ngẩn vì những dấu hỏi to tướng trong đầu mình.
Màn hình điện thoại khẽ rung. Lam giật mình khi nhìn dòng tin nhắn ngắn gọn:” Ngày mai, chúng ta bắt đầu công việc nhé..” Dòng chữ không hiển thị tên người nhắn, nhưng cô biết đó là ai. Cô lưu lại số điện thoại, cười khẩy.
- Sẳn sàng thôi…
10. CON ĐƯỜNG DO DỰ
Lệ ngước nhìn chiếc đồng hồ treo trên góc khuất của bức tường bên trái. Hôm nào cũng vậy, mỗi khi lau chùi đến đây cô lại dừng tay ngắm nhìn chiếc đồng hồ tròn trĩnh có đường viền bắng gỗ nâu. Màu gỗ sẫm, ấm áp một cách dịu dàng và độc nhất trong tổng thể bằng bê tông và kim loại. Không biết ai đã chọn treo ở đấy, chiếc đồng hồ đã bé càng bé hơn so với bức tường mênh mông, tựa như một dấu chấm nâu trên trang giấy trắng. Cô thích chiếc đồng hồ nầy. Nói thật lòng, đây là vật duy nhất ở đây cô muốn ngắm, muốn nhấn nhá chút thời gian với nó. Chuyện xảy ra từ một đêm khuya nọ, cô bỗng ý thức mình giống hệt chiếc đồng hồ, cũng lặng lẽ và nhỏ nhoi, cô đơn hết mức trong một không gian rộng lớn. Cô không hiểu tại sao người ta lại xây cái bao lơn vòng quanh căn phòng khổng lồ nầy mà chẳng phối trí một vật gì ngoài cái đồng hồ chỉ nhỉnh hơn chiếc đĩa. Lần đầu, khi tựa mình vào thành lan can nhìn xuống ba cái hộp tubin bên dưới, cô có cảm giác hoa mắt chóng mặt, phải xoay người nhìn thẳng vào cái vành nâu của chiếc đồng hồ nhỏ mới lấy lại cân bằng. Sau đó, cô không bao giờ nhìn xuống những kết cấu đồ sộ kia mà chỉ lẳng lặng lướt đi từng ngày, từng ngày trên cái nền đá hoa cương bóng láng dưới chân.
Đã hết ca làm việc. Lệ mệt nhọc kéo thùng nước lau sàn đến cửa thang máy. Cô chưa kịp bấm nút, cửa thang máy đã xịch mở. Người thay ca vừa tới, rất đúng giờ. Lệ không biết chị và cũng chẳng thăm hỏi gì. Sự mệt mỏi khiến cô không buồn nhếch mép, chỉ sẽ gật đầu chào, lách mình vào. Có lẽ chị ấy cũng chẳng biết Lệ. Những công nhân vệ sinh luôn bó người trong bộ đồ bảo hộ và bịt khăn kín mít. Cảm giác bức bối, ngột ngạt chỉ biến mất khi cô trút bỏ bộ quần áo công nhân, bước ra khỏi quầng sáng của trạm gác cổng, hòa vào màn sương tối lạnh. Lệ kéo nốt chiếc khẩu trang to tướng trên mặt, hít một hơi dài, tận hưởng làn không khí mát lạnh ban đêm.
Ở nơi đây, dòng sông Tỉnh Thức ào ào như thác đổ. Hàng tỷ khối nước từ thượng nguồn chứa trong lòng hồ đổ xuống vực sâu gần trăm mét gây nên những tiếng động ầm ỉ liên miên bất tuyệt.
Lệ nhìn quanh rồi thận trọng vòng qua bên kia bức tường cao có rào gai bên trên. Dựa vào tường rào, cô nhìn về hướng lòng hồ rộng lớn chứa đến hàng tỷ khối nước từ dòng sông phía thượng nguồn bị chặn lại. Bây giờ đang là mùa mưa, tiếng nước đổ dồn nghe trong đêm như tiếng quẫy lộn của bầy rắn khổng lồ. Lượng nước dốc xuống những ống dẫn to tướng dậy lên vô số âm thanh nghèn ngẹn khuấy động cả khoảng không. Có những ánh đèn pin loang loáng của đội trực đêm đang thăm chừng mực nước hồ. Lệ lặng lẽ thụt lùi rồi đi nhanh về phía khu nhà ở cho công nhân.
Cơn mưa lại đến khi cô còn chân ngoài chân trong ở hiên nhà. Những giọt mưa kèm theo gió phả vào người cô mang theo hơi lạnh đến tê người. Lệ nhanh chóng mở cửa rồi đi thẳng vào nhà vệ sinh. Lúc cô trở ra, người bạn cùng phòng trở mình thức giấc, giọng ngái ngủ:
-Hôm nay em xuống ca trễ..
Lệ ậm ừ cho qua chuyện. Cô mệt và buồn ngủ đến nỗi không buồn trả lời, nhoài người vô chăn, nằm sấp mình, mắt ríu lại.
… Trời đang đổ mưa. Quán nước của Lệ chập chờn ánh sáng cam, xanh, tím. Quân ngồi bên cạnh cô. Trông anh căng thẳng. Những nếp nhăn lo âu hằn nếp trên trán. Không còn một Quân gan góc và quyết đoán mà trái lại ánh mắt anh tràn đầy sự bất lực xen lẫn giận dữ. Anh nói sau khi nhìn quanh cảnh giác, giọng nhỏ như tiếng muỗi kêu:
- Lệ à. Chúng nó đang hè nhau giết dân thôn mình…nên..
Lệ trố mắt:
- Anh nói gì vậy?
- Không. Em không hiểu đâu. Chỉ cần em biết chúng nguy hiểm như quỹ dữ. Chúng sẽ tàn phá chúng ta từ tâm hồn tới thể xác. ..
Lệ lay Quân :
- Anh nghĩ quẩn rồi. Bác Sáu lo lắm, nhứt là khi anh bị bắt đi.
- Không lo được đâu. Anh nhờ em chuyện nầy. Làm theo.. Không được nói với ai…Không…
Quân trợn mắt, tay quơ quào nói không rõ tiếng…
-Anh…cuối cùng…
Cánh cửa bật mở.. Một cơn gió lạnh buốt luồn vào thổi tung mấy chiếc ghế nhựa qua một bên. Quân ngã xuống trong tiếng thét của cả hai người. Màn sương xám kéo trùm qua mắt Lệ, qua cả tâm trí cô.. Hình như có ai đó chửi thề:
- Mẹ kiếp…sao lại thêm…
Cô chìm trong cơn mê ngất…..
Lệ vùng dậy ôm ngực. Mồ hôi vã ra như tắm. Đây không biết là lần thứ mấy cô mơ giấc mơ nầy. Giấc mơ cứ lập đi lập lại. Cô sợ nhưng cô không thể trốn tránh nó. Quân đã chết, điều đó thật rõ ràng. Song vì sao Quân chết thì cô không biết và trong giấc mơ cô cũng không biết. Cô chỉ biết sau khi Quân chết, người ta đồn thổi cô mất tích. Mà cô mất tích gì chứ. Cô vẫn sống sau một cơn hôn mê dài. Tỉnh dậy, cô có một căn chòi ở thôn Hạ. Một khạp gạo đầy và một số tiền nhỏ để cô sống đủ mà không về thôn Thượng. Trong thâm tâm cô cũng muốn quên cái quán nhỏ đầy nhạc xập xình và không khí buồn tủi ưu uất, quên những con người lạnh lùng băng giá, quên sự rẻ khinh, quên tình yêu vốn không dành cho cô.. Sau khi cây cầu Tỉnh Thức gãy sụp, cô kiếm được một việc làm và chấp nhận cuộc sống cô đơn vắng vẻ đầy những âm thanh vang động khiến người ta không thể nghĩ được bất cứ điều gì.
Ngoài trời, mưa vẫn rơi nặng hạt, không có dấu hiệu ngừng nghỉ. Không có mùa mưa nào dai dẳng và lớn như năm nay. Ngày mai, cô có cái hẹn với Lam, nhưng kiểu nầy chắc khó. Có lẽ cô phải xin lỗi và hẹn sang ngày khác mất. Lệ cứ nghĩ lan man mãi cho đến khi cô thiếp đi .Cô lại mơ một giấc mơ khác…
Lam bước xuống đầu cầu tạm khi cơn mưa bắt đầu nhẹ hạt. Mặt đất bùn lầy chao đảo với những tiếng gầm gừ của nước xiết. Dòng Tỉnh Thức đã không còn phân màu như trước đây. Hai bờ cách xa nhau đến nỗi Lam không nhìn rõ được hàng dừa với những đám cỏ lau ở bờ bên kia, nhất là trong tình trạng thời tiết như hôm nay. Sương phủ dày. Cảm giác buốt lạnh len lỏi sâu trong xương tủy khiến ý nghĩ cũng tê liệt theo. Lam hối hận khi mình không nhận lời để Hải đến đón. Nhưng nhớ tới cái xe máy cũ kỹ của Hải, Lam lại thấy nhẹ lòng với quyết định của mình.
-Té ra mình cũng” sĩ “ lắm..
Lam mỉm cười lúc nhìn thấy cơ sở thông tin của thôn Tỉnh Thức cách chỗ cô chỉ vài trăm mét. Quả là một tòa nhà to lớn đến choáng ngợp. Mặt trước gắn một dòng chữ bằng kim loại màu đỏ: “Cơ quan chuyển đổi số quốc gia”, nổi bật, ngạo nghễ trên bức tường hoa cương màu trắng sữa.
Hải đón cô ngay bên cánh cổng sắt gắn chắc vào hai trụ đứng bằng đá cẩm thạch màu xanh rêu. Anh cười xởi lởi:
-Trời mưa to. Tôi đã nghĩ Lam không đến được.
- Xin lỗi vì đến trễ. Nước sông chảy xiết quá..
Lam bối rối bởi câu nhận định lạc quẻ của mình. Nhưng Hải như không để ý, anh mở một cánh cửa lớn rồi đưa tay mời.
Wow.. Lam mở to mắt nhìn căn phòng rộng lớn. Có đến mười dãy bàn văn phòng kéo dài đến tận góc xa. Mỗi dãy khoảng hơn mười ô lớn ,cách nhau bằng những vách ngăn màu xám , trong mỗi ô trang bị đầy đủ máy vi tính, máy in, điện thoại..v..v.. Tất cả máy móc đều mới cáu và có vẻ rất hiện đại.
- Ôi, tòa báo lớn nhất nước cũng không được như thế này.
Lam nhận xét thật lòng. Hải cười nhẹ:
- Theo đúng tiêu chuẩn thôi. Còn có một phòng đặt máy chủ, nhưng nơi đó không đón khách.
Lam tựa ngưới vào một vách ngăn ô bàn, nhìn bao quát căn phòng trống hỏi:
- Cơ quan chưa hoạt động?
Hải gật đầu:
- Đang tuyển dụng …nhưng chúng tôi đã lên kế hoạch thời gian. Với bất cứ giá nào, thôn mình cũng phải đi đầu … Như cô thấy đấy.. cuộc cách mạng công nghệ 4.0 rất cần thiết trong việc phát triển và đổi mới nông thôn, đem lại lợi ích toàn diện cho xã hội. Chính phủ đã có chương trình hành động với nghị quyết 101156, cho nên thôn mình cũng đề ra kế hoạch cho phù hợp…
Lam nhìn Hải hoang mang. Hải thao thao nói, giọng đều đều như một cái máy hát. Lam ngắt lời Hải:
- Đúng, điều tốt thì ai cũng biết. Những lợi ích mang lại không cần bàn cãi. Cái mình thắc mắc là thôn ta có lạm dụng quá đáng cho những đổi mới này không?
Lam muốn nói thêm..”Những ngôi nhà xa xỉ, những vật dụng xa xỉ nầy được dùng để đánh bóng cho cái vỏ ngoài, còn bên trong, những người dân thôn Tỉnh Thức đang cố gắng kiếm sống từng bữa. Việc đổi mới nhanh hơn điện xẹt nầy có đem lại ấm no và hạnh phúc cho họ không?” Nhưng cô nuốt vội câu hỏi nầy trong cổ họng.
Hải mở to mắt nhìn Lam. Mày anh nhíu lại. Một làn sương buốt lạnh lan tràn trong căn phòng trống vắng. Anh bực bội nói, giọng khô khốc:
- Lạm dụng. Sao lại nói là lạm dụng khi thôn chỉ làm theo kế hoạch của cả nước. Không lẽ cô khẳng định lãnh đạo nước ta lạm dụng..
Anh muốn chụp mũ mình chắc. Lam thầm nghĩ. Nhưng cô không nghĩ lâu được bởi cái màn hình to rộng chắn trọn vẹn bức tường phía trước mặt cô chợt sáng lên. Lam kinh ngạc. Thì ra có một bức màn che chắn màn hình như một rèm treo và bây giờ, nó đã được vén lên tự bao giờ. Trên màn hình, hình dáng béo tròn quen thuộc của trưởng thôn Hạ, không, bây giờ là trưởng nông đô Tỉnh Thức, xuất hiện. Ông cười xởi lởi.
- Chào nhà báo. Thôn ta có được một nhà báo giỏi như cô là phúc cho dân thôn. Có cô, những tin tức tốt lành từ Nông đô Tỉnh Thức sẽ được quảng bá rộng ra cả nước, và khắp thế giới, đúng vậy không, cô nhà báo?
Lam há hốc miệng trước câu nói của Trưởng Nông đô. Cô lắp bắp.
- À..à.. Trưởng thôn quá lời rồi..
Vừa lúc, trên màn hình lại xuất hiện một người khác, một phụ nữ đỏm đáng, sang chảnh, khá xinh xắn.
Hải giới thiệu với Lam:
- Bà Thủy, Trưởng khối Y tế kiêm xã hội dân sinh và là người chủ trương thành lập cơ sở công nghệ 4.0.
Lam nhớ loáng thoáng đã gặp người phụ nữ này ở đâu đó nhưng cô không thể tập trung suy nghĩ của mình.
- Lúc nãy, tui nghe cô phê bình chúng tôi lạm dụng đổi mới. Thiệt ra tui không nghĩ cô nhà báo dùng từ lạm dụng ở đây là đúng đắn. Bởi đó là từ có nghĩa xấu. Ở đây, chúng tôi minh bạch, chỉ là đi trước, đón đầu, vì vậy có thể bị chỉ trích là quá nhanh dễ sai lầm nầy nọ, nhưng lạm dụng thì không. Đâu có chứng cớ gì nói là chúng tôi lạm dụng nhỉ!
Lam nghe ớn lạnh, không phải vì cô bị phê bình, đuối lý mà cô sực hiểu ra, nhất cử nhất động, lời nói của cô trong căn phòng nầy đã được theo dõi và không bỏ sót. Họ đã làm việc nầy rất chuyên nghiệp rồi. Nhưng để làm gì? Hay họ đã biết gì đó về công việc mà cô vừa nhận ?
Không thể nào. Lam lúng túng che miệng ho khẽ vài tiếng. Cô tự giận mình đã để cho người phụ nữ kia làm mình hoang mang.
Lam lạnh lùng trả lời:
- Tôi không có ý đó. Tôi chỉ nói lên một chút cảm nhận của mình với tư cách bạn bè thôi. Có lẽ vì nơi đây hoành tráng quá, hiện đại quá… mà thôn mình còn biết bao công trình đang lỡ dở.
Bà Thủy cười rộ:
- Khi muốn đổi mới, rất nhiều mục tiêu cần hướng tới. Nhưng không phải mục tiêu nào cũng có độ cần thiết giống nhau. Tùy theo mức độ đó mà chúng tôi ưu tiên. Tuy vậy, kết quả vẫn chỉ một. Mọi thứ phải được hoàn tất. Anh Hải sẽ giải thích lý do tại sao thôn ta phải nhanh chóng thực hiện việc chuyển đổi số để cô có cái nhìn khách quan. Chúng tôi nhất định không dấu giếm. Đổi lại, cô là người Tỉnh Thức, cô sẽ không để dân Tỉnh Thức tổn hại chớ?
Hải tiếp lời, ngượng nghịu:
- Chúng tôi muốn xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 càng sớm càng tốt, càng có lợi cho dân thôn.. Khi đó việc quản lý sẽ dễ dàng, nhanh chóng liên thông xuống từng cơ quan, ban ngành, doanh nghiệp, kể cả hộ dân..
- Kế hoạch lớn như vậy, liệu có thể?
- Chính quyền nông đô sẽ làm được. Cô chờ xem.
Bà Thủy cười lớn sau câu nói khẳng định. Tiếng cười của bà vẫn còn vang vọng khắp căn phòng dù màn hình đã tắt, tấm rèm che đã kéo lại.
Hải đưa tay mời Lam, nhưng cô không còn hứng thú ở lại trong căn phòng nầy. Những cái lưỡi ẩm ướt chỉ thừa cơ hội vuốt ve phần để hở của cánh tay khiến da cô nổi hột. Cô tức giận vì sự hèn nhát của mình nhưng cô không đủ can đảm đi tiếp bởi cảm giác bị đe dọa dù cô không lý giải được.
Hải như hiểu được cảm nghĩ của cô, anh cười nhẹ:
- Có gì đâu. Lãnh đạo hơi bức xúc vì có người phản kháng.
Lam buột miệng:
-Tôi.. tôi có phản kháng sao? Tôi chỉ mới nói vài câu.
Đôi mắt Hải tối lại.
- Dù sao, tôi cũng đã thấy hết sự hoành tráng và quyết tâm của lãnh đạo nông đô Tỉnh Thức rồi. Tôi muốn xem những nơi khác. Lâu quá rồi, tôi chưa về nên không ý thức hết những đổi thay của thôn mình.
Hải gật đầu:
- Cũng được.
Chợt Lam sực nhớ:
- À.. Tôi cũng muốn thăm trường cũ..
Trường cũ không còn nữa. Đổi lại là một ngôi trường mới xây năm tầng đồ sộ. Lam háo hức muốn đẩy cánh cổng nặng nề. Cô hơi ngỡ ngàng. Trước đây, vì vướng tranh chấp, mảnh đất nầy mọc đầy cỏ dại, không thể khởi công. Đây cũng chính là đất của nhà bác Sáu, ba Phúc. Cũng vì mảnh đất nầy mà Phúc bị đánh đập, bắt nhốt rồi cuối cùng chết thảm thương. Hồi đó, Phúc khăng khăng bám đất vì anh xác quyết ủy ban nói dối trong dự án làm trường học. Họ đã chỉ định một nhà đầu tư quen biết, xây dựng nơi đây thành một khu ăn chơi cao cấp. Nhưng sau cái chết của Phúc, không hiểu tại sao dự án thay đổi trở về kế hoạch ban đầu . Nông đô Tỉnh Thức đã có một ngôi trường trung học bề thế, hoành tráng.
- Vắng lặng quá.
Lam nhanh nhẹn đẩy cánh cổng. Cô bước nhanh trong khi Hải đang dựng chống xe. Một người đàn ông lúi húi ở góc tường. Lam đoán là người bảo vệ. Tiếng bước chân của Lam khiến anh ta bối rối quay lại. Lam nhăn mũi bất bình. Hình như anh ta vừa tiểu tiện ở góc khuất sau lưng phòng bảo vệ cổng. Anh ta lắp bắp phân bua với Hải:
- Nhà vệ sinh xa quá..
Nhưng Hải không để ý. Anh vội vàng đuổi theo Lam. Cô vừa đi vừa dùng điện thoại chụp hình.
- Cô không nên. Cấm chụp đấy…
Lam ngạc nhiên. Cô vừa nhìn thấy những vết nứt, những chỗ trủng khắp hành lang. Và còn nữa, những cánh cửa bong tróc nước sơn.
Người bảo vệ hung hăng giật điện thoại của Lam.
- Cô không nhìn thấy tấm bảng cấm chụp hình sao? Cô khiến tôi bị đuổi việc đó.
Lam đỏ mặt nhìn Hải:
- Đây là trường học chớ có phải khu quân sự đâu. Có chuyện gì vậy?
Hải nhẹ nhàng:
- Công trình có đôi chỗ không đạt yêu cầu. Mà cánh nhà báo cứ viện cớ để đăng những bài viết tiêu cực..
Nói xong, Hải trừng mắt nhìn bảo vệ:
- Trả lại điện thoại cho cô ấy.
Bảo vệ đưa điện thoại cho Lam. Cô không nghĩ mình còn hứng thú đi tiếp. Cô cố gắng nở nụ cười, khoát tay nói:
- Thôi, cũng trễ rồi. Tôi phải về đây. Anh khỏi lo. Dù sao tôi cũng là dân ở đây mà. Đâu phải người lạ.
Hải không trả lời nhưng anh cũng không đi theo Lam mà chỉ đăm đăm nhìn về hướng Lam rời đi. Trên gương mặt phẳng lặng của anh, một thoáng buồn rất nhanh lướt qua như gió thoảng.
Quá trưa, trời đổ xuống một cơn mưa lớn. Lệ báo sẽ không đến được và tất nhiên chuyến đi dự định đến khu định cư của Lam phá sản. Lam nấu một ly mì cay, ăn, rồi vùi mình trong chăn. Nhưng cô không thể ngủ được. Trong đầu cô luôn hiện ra căn phòng rộng lớn với nhiều thiết bị hiện đại. Để làm gì nhỉ? Họ đã làm điều đó như thế nào? Kể cả các thành phố lớn còn thua. Dù sao cũng rất đáng nể. Có đúng là họ muốn cải thiện triệt để nông thôn, hướng đến mục tiêu cao cả như họ từng nói: Chỉ có kinh tế hiện đại, chỉ có cách tân xã hội mới khiến cho dân giàu mạnh. Và nếu họ cố gắng đạt được cũng đâu có gì sai(?)
Điện thoại rung. Lam nhấc máy, tần ngần một chút rồi bấm nghe.
- Em không khỏe sao?
Lam ngớ người. Cô biết người gọi mình đúng là Thanh rồi nhưng không phải cách nói nầy.
- Anh xin lỗi em, anh chịu thua rồi.
- Anh…Tôi..
Giọng nói trong điện thoại có vẻ kiềm nén và cố nhẫn nại:
- Tất nhiên anh biết em chỉ muốn được hạnh phúc. Nhưng liệu ở đó em có tìm được điều mình mong muốn?.
Lam hoang mang không biết câu chuyện sẽ diễn tiến ra sao. Cô bực bội gắt:
- Anh vào đúng chủ đề đi. Đừng nói những lời nhảm nhí. Tôi…
Giọng người đàn ông mềm mại, âu yếm hơn:
- Cố gắng hiểu lời anh nói. Anh không bao giờ bắt em làm những chuyện sai trái khiến em khó nghĩ. Em cứ bình tỉnh suy xét. Chỉ xin em tin yêu anh, bởi anh là người tốt mà. Ngày mai, anh sẽ có quà xin lỗi cho em.
Tất cả kết thúc bằng một tiếng cười dịu dàng và tiếng hôn gió.
Lam vứt điện thoại lên giường. Gì thế này. Đùa cô chắc. Sao bỗng dưng giống như tên điên vậy? Cô chỉ mới bắt tay vào việc có một ngày. Không lẽ cô đã gặp một tên biến thái? Lam siết chặt nắm tay khi nghĩ mình đang bị chơi xỏ. Vậy mà cô đã nhận tiền để làm một công việc chẳng ra đầu đuôi gì hết và tệ hơn, cô đã tin đứt đuôi người thanh niên tên Thanh. Nhưng tại sao hắn lại thuê cô viết những bài báo về quê hương mình, trả tiền trước dù yêu cầu về nội dung chưa rõ ràng? Hắn biết lý lịch cô, biết luôn nội tình của thôn Tỉnh Thức và nhất là hắn biết cô luôn đau đáu trong lòng về một cái chết mờ ám. Không ai biết nỗi đau ấy ngoại trừ một mình cô (cô nghĩ vậy). Do đó, khi hắn đưa cho cô tấm hình, cô lao vào không so đo, như con thiêu thân thấy ánh đèn. Vậy hắn là ai? Hắn thuộc tổ chức nào? Hắn thực sự muốn gì ở cô?
Lam rùng mình.
Hắn đang dở trò, rồi tiếp theo…có thể hắn sẽ quấy rối cô... Cô đã tin, đã từ bỏ công việc, bỏ thành phố, về quê làm theo hướng dẫn của một kẻ mà cô chẳng rõ lai lịch. Hắn trong tối, cô ngoài sáng.. Trí tưởng tượng phong phú của một nhà báo khiến những điều phân tích của cô trở nên càng lúc càng phức tạp, và khiến cô lo lắng, bất an. Hắn đang tống tiền mình…? Không đúng. Hắn đã đưa mình cả mấy tháng lương. Hắn cài bẫy mình? Không thể, bởi mình chả là gì, đã bỏ xứ về thành phố, sống tự do, làm việc tự do. Hay hắn muốn mình làm điều gì phi pháp? Không, chẳng có gì phi pháp, công việc chỉ mới bắt đầu, mình chẳng giết ai, hãm hại ai. Nói chung chỉ mới là tung tăng chơi đùa, dạo bước xem hoa.
Vừa lo vừa tức. Lam chụp cái điện thoại, nhấn số.
- Em muốn về với anh, đúng không? Tội nghiệp em yêu.
Lam hét lên:
- Anh không được liên hệ gì với tôi nữa. Biết chưa?
Rồi cô quẳng máy ra xa, mặc cho màn hình điện thoại chớp sáng hồi lâu. Một tin nhắn. Cô tò mò nhìn:
- Em bỏ cuộc ư? Chúng ta chỉ mới bắt đầu.
- Không ngờ em yếu lòng tin như thế.
- Lương tâm em sẽ chẳng ngủ yên được đâu. Cẩn thận với giấc ngủ của mình.
Lam hét lên:
- Cẩn thận cái đầu anh đấy. Tui vẫn sống khỏe..
Cô nhấn xóa tất cả tin nhắn rồi chui đầu vào chăn. Được vài phút, cô lại kéo chăn ra, vớ lấy điện thoại. Lý trí bảo cô: Thế giới đầy rẩy bẫy rập, lừa đảo. Đừng tin ai.
Lam đẩy cái điện thoại ra xa. Nhưng một tiếng nói khác dè dặt nhắc cô: Hãy xem lại. Có chuyện gì mà anh ta lại đột ngột thốt ra những lời lạ lùng. Chẳng phải những lời nói đùa, cũng không phải trêu chọc. Có gì đó không đúng. Mình phải hỏi cho ra lẽ. Nhưng ..
Lam bực mình thốt thành tiếng: “ Cứ chờ xem.. Hãy khoan. Đừng quyết định gì hết. Cứ vui, tận hưởng.”…
Hải ngồi sau lưng bà Thủy. Bên ngoài, trời bắt đầu chập choạng nhưng bên trong phòng kỹ thuật, đèn sáng trắng. Khánh, nhân viên mới trong bộ đồng phục màu xám đang lúi húi trước hộp truyền thông đầy dây nhợ và nút bấm.
- Cậu có ý kiến gì về cô nhà báo láo lếu đó.
Hải lơ đảng nhìn ra ngoài chiếc cửa sổ độc nhất của căn phòng, nơi đó tấm màn chắn bằng nhựa đã vén lên để lộ một khoảng sân phủ đầy sương xám.
- Trưởng phòng Hải, tôi hỏi cậu đó.
Bà Thủy xoay người lại. Ánh mắt nghiêm nghị nhìn anh. Hải luống cuống dời mắt xuống hai bàn tay đang vô tình bấu vào thành ghế. Anh cố gắng đoán xem mục đích thật của câu hỏi, nhưng vẫn chưa hoàn toàn hiểu hết, đành trả lời đúng nghĩa của câu hỏi:
- Cô ấy đâu còn là nhà báo. Cô ấy đang làm nghề tự do, viết lách kiếm tiền bằng mấy truyện ngôn tình.
Bà Thủy không bằng lòng:
- Cánh nhà báo đến thôn mình khá nhiều, nhưng một nhà báo quen thuộc địa phương như người nhà cũng cần quan tâm. Họa cũng đó mà phúc cũng đó.
- Tôi không nghĩ cô ấy ở lại đây. Môi trường hoạt động của cô ấy là thành phố. Lẽ ra cô ấy đã trở thành một giáo viên triết. Đó mới là sở trường.
- Triết học… Một môn học sản sinh từ những chuyên gia bậc thầy nhưng lại tạo nên lắm kẻ lẩm cẩm, điên rồ.
Có tiếng cười nhỏ của Khánh, tên chuyên viên có gương mặt tròn xoe và đôi mắt lá răm:
- Theo tôi, phụ nữ bỏ thành phố về quê có hai nguyên do: thứ nhất thất tình, thứ hai trốn người yêu. Nói tóm lại là thất tình.
Bà Thủy cười to:
- Có lẽ đúng vậy. Hồi trẻ tôi cũng vì…
Bà bỏ lửng câu nói lỡ miệng, chuyển sang vấn đề khác:
- Cậu tìm cách đuổi cô ta về thành phố đi. Ở đây không có chỗ cho cổ.
Hải gật đầu rồi lại lắc đầu:
- Làm sao được?
Bà Thủy nhướng mày:
- Nếu muốn thì Ủy Ban làm việc thẳng thừng. Nhưng vì cậu là bạn, nên tôi để cậu tự tìm cách nào tốt nhất.
Bà đứng dậy, cầm điện thoại cho vào túi xách.
Một ngày làm việc đã chấm dứt.
Cánh cổng vừa khép lại, Khánh đứng lên ưỡn lưng, bẻ mấy ngón tay lục cục:
- Ôi trời, gãy cả lưng. Có ai như bả, Y tế, xã hội mà hơn công an. Cứ bắt mình tua tới tua lui đoạn hội thoại của hai kẻ thất tình.
Hải không tin vào đôi tai của mình:
- Anh không nói là mình đang nghe lén phải không?
- Chớ anh nghĩ tôi làm gì đây? Phát triển và nâng cao năng lực thôn ta chắc?
Hải trân trối nhìn gã chuyên viên kỹ thuật đỏm đáng. Bây giờ Hải mới nhận ra anh ta lạ hoắc không phải dân Tỉnh Thức.
Khánh lại ngồi xuống chỗ của mình, cằn nhằn:
- Ăn được tiền của thôn ông cũng trầy vi tróc vảy. Tưởng là việc sẽ không nhiều ai dè phải nối kết tất tần tật, kể cả cái chuồng heo cũng không bỏ sót.
Hải quắc mắt:
- Anh không kín miệng chút nào. Lãnh đạo sẽ chẳng ưa đâu.
Khánh tái mặt. Gã chợt hiểu ra mình vừa hố to. Gã cười cười lấp liếm:
- Người mình với nhau mà. Lãnh đạo không nghe đâu.
Nhưng Hải chỉ mím môi, ghé vào tai anh ta nói nhỏ, nửa đùa nửa thật:
- Bộ anh không sợ mình cũng đang bị quan sát sao?
Nói xong, mặc cho Khánh ngẩn người nhìn quanh, Hải bước ra khỏi cửa.
Mưa lại rơi. Lạnh. Hải kéo mũ áo mưa che kín đầu, cởi chiếc xe cà tàng hướng về phía khu định cư. Nhưng khi đến giữa quảng trường, anh dừng xe, mắt vô định nhìn về phía trước. Mưa mịt mù. Anh biết mình khó đi quảng đường xa trong cơn mưa rét buốt này để về nhà. Đã chiều muộn, vài phút nữa thôi, màn đêm sẽ bao trùm khắp nơi. Chung quanh đây chỉ toàn là những tòa nhà, công ốc trống không. Ánh đèn đường không soi thấu màn sương đậm đặc. Người dân hầu như vắng bóng từ lâu. Bây giờ anh chỉ còn cách trực chỉ khu ủy ban cũ, nơi đó đã trở thành chỗ trú chân cho nhân viên, dân quân, bảo vệ, ở đó sẽ có ánh đèn ấm áp, có ti vi ca nhạc xập xình. Nhưng tại sao Hải vẫn không muốn quay xe. Đó là con đường hợp lý còn lại để anh cảm thấy mình được an toàn. Vậy mà sâu trong lòng anh là tiếng mách bảo của trái tim:” Hãy khoan. Hãy khoan. Đừng sợ…:"
11. NHỮNG LINH HỒN LẠNH
Mưa liên tục suốt hai ngày đêm. Những cơn gió mang khí lạnh như bị mưa hút trọn, nên mỗi giọt rơi giống tựa một viên nước đá xoáy vào vật cản . Thời tiết như vậy khiến Lam không thể ra khỏi nhà. Và cô xem đó như một cơ hội để cô lắng lòng chọn lựa nên làm gì sắp tới.
Không có cú điện thoại nào gọi làm phiền sự suy nghĩ của Lam. Cô ngồi trên giường, khoanh chân nhìn ra ngoài cửa sổ. Cô cố gắng tập trung để có cái nhìn toàn diện của nông đô Tỉnh Thức.
Cô nhớ lại thời thơ ấu của mình. Hồi đó, Tỉnh Thức chỉ là hai thôn nhỏ , TT hạ, và TT Thượng. Gọi nôm na là thôn Hạ, thôn Thượng nằm ở hai bên bờ trái phải của dòng Tỉnh Thức. Giống như mọi làng thôn khác, dân chúng làm ruộng và trồng cây ăn trái những lúc nông nhàn. Nhà Lam ở thôn Hạ. Dân thôn Hạ chyên làm nhà vườn, chủ yếu trồng cau và dừa. Dù nhàn nhã hơn trồng lúa, nhưng cuộc sống cũng khá vất vã. Lam là con một, bản tính cô năng động như con trai, luôn chạy nhảy nô đùa lục lạo đủ trò vui. Những chiều tan học hoặc cuối tuần, Lam hayrủ bạn ra bến tắm, câu cá hoặc tìm cách bơi thuyền sang thôn Thượng, dùng trái cây hái trộm ở vườn nhà đổi lấy những cục đá trắng nhỏ đủ kích cở được lũ trẻ thôn Thượng lấy từ các đồi đá tít xa đầu nguồn. Nếu gặp may, Lam đổi được vài viên đá màu hồng, bên trong óng ánh như kim tuyến. Thuở ấy dòng Tỉnh Thức êm đềm như một dãi lụa mềm ngăn chia hai thôn. Vì vậy hầu như lũ trẻ đều biết mặt nhau. Một ngày hè cuối cấp lớp 5, Lam cùng hai đúa bạn băng qua sông Tỉnh Thức như thường lệ. Một cơn giông bất ngờ ập đến.Thuyền chao đảo và lật úp. Dù biết bơi nhưng Lam không đủ sức thắng sức nặng của nước đè trên con thuyền lật. Hai đứa bạn may mắn văng ra xa, hoảng hốt bơi vào bờ quên cả Lam. Khi Lam gần như bỏ cuộc, một cánh tay mạnh mẽ nâng cô lên. Trước khi bất tỉnh, Lam chỉ kịp nhìn thấy một gương mặt nhìn côvới ánh mắt lo lắng.
Sau lần suyt chết đuối đó, Lam bị ba má cấm triệt để không cho ra sông dù là để câu cá.
Ba năm sau, chiếc cầu xi măng bắt qua dòng Tỉnh Thức thay cho những bến đò tự phát , trường cấp 2 hai thôn sáp nhập vì ít học sinh, Lam mới vượt sông đặt chân trở lại thôn Thượng. Đó là đầu năm lớp 8.
Có tiếng dế kêu dưới gối. Lam vội vàng tìm chiếc điện thoại.
- Lam, cô muốn đi thăm khu dân cư mới phải không? Ủy Ban sẽ điều xe đưa cô đi. Khi nào cô đi được?
Lam ngần ngừ. Cô nhớ lại hành động giật điện thoại thô bạo của người bảo vệ lúc tham quan trường. Cô quyết định:
-Cám ơn anh Hải. Chắc hôm nay tôi không đi được. Mưa lạnh. Để sau đi.
Giọng Hải pha chút thất vọng:
- Cũng được. Khi nào muốn đi, cô báo tôi nhé.
Nhìn chiếc xe đạp ở góc nhà rồi nghĩ đến tiện nghi mà Hải vừa nói, Lam định thay đồi quyết định của mình, nhưng Hải đã cúp máy.
Thở ra một hơi, Lam quẳng chiếc điện thoại ra xa rồi nằm xuống. Cô nhắm mắt cố đuổi theo mạch hồi tưởng bị ngắt đoạn lúc nãy, nhưng hoài công. Vô thức, cô với tay tìm điện thoại. Cô bấm số của Lệ, không thể kết nối được. Thất vọng, Lam muốn kiếm một việc gì đó làm để quên đi thời gian trống trải nhàm chán nầy, nhưng nhìn cô chỉ là chiếc xe đạpvà cái va li ở góc nhà.
Hải ngồi trước một người đàn ông trung niên tên Thọ. Cạnh anh là chồng hồ sơ tài liệu về ngôi trường sắp khánh thành.
- Anh biết đó, phải khó khăn lắm thôn chúng ta mới xây dựng được một ngôi trường đủ chuẩn. Bước đầu, trường sẽ tiếp nhận các em cấp hai, ba. Sau đó, nếu được Bộ cấp giấy phép, trường sẽ nâng lên thành trường Đại Học. Thôn ta sẽ không mất máu khi các em sau tốt nghiệp tứ tán đến các nơi khác để kiếm việc làm.
- Chu trình khép kin? 
Hải gật đầu. Cứ nhắc đến trường lớp anh lại cảm thấy phấn chấn.
- Bởi vậy nên thôn rất cần một hiệu trưởng như anh để tổ chức, sắp xếp làm thế nào truyền thụ được nhiều kiến thức mới mẽ cho các em. Chúng là rường cột của Nông đô Tỉnh Thức. 
Hiệu trưởng Thọ mỉm cười:
-Đó là trách vụ của mình mà. Chỉ có điều tôi hơi lo lắng là tỷ lệ bỏ học của học sinh cuối cấp hai khá nhiều, nhất là trong vòng hai năm nay. Cũng vì vậy mà cấp ba..
Hải ngắt lời:
- Chúng ta có một ngôi trường bề thế, vì vậy nhất định sẽ thu hút được học sinh. Vã lại, anh xem, các thôn huyện quanh đây đâu có trường nào được đầu tư cơ sở vật chất như đây?
- Tôi công nhận thôn xây dựng được một cơ sở rất khang trang. Có điều, tôi muốn đề nghị thôn nên cố gắng hơn nữa phần trang bị bên trong. Từ bàn ghế, thư viện, đến dụng cụ học tập chưa tương xứng.
Mắt Hải tối lại. Không phải anh không biết chuyện này, nhưng bên tài vụ và hành chánh lại quan tâm đến những công trình trọng điểm khác.
Hải tránh ánh mắt của HT Thọ, anh giấu tiếng thở dài:
- Chúng ta sẽ khắc phục từ từ..
HT Thọ nghiêm túc:
- Trường sẽ không ra trường nếu chỉ có cái vỏ ngoài. Anh biết đó, vì nể bạn bè, tôi xin chuyển đến Tỉnh Thức, nhưng nếu không làm gì ra hồn, tôi cũng đành xin trở về Sở. Thật sự, tôi thích nghiên cứu hơn. Anh biết mà..
HT Thọ đi rồi, Hải vẫn còn ngồi im. Anh nhìn mông qua cửa sổ. Trời đã ngớt mưa. Những tảng mây lưu cửu trên bầu trời Tỉnh Thức đè nặng xuống từng mái phố. Cái lạnh mùa hè nơi đây đã trở nên quen thuộc. Mắt anh trĩu nặng, nhưng Hải muốn giữ mình tỉnh táo để suy nghĩ thêm một chút về kế hoạch phải làm. Mất biết bao công sức anh mới thuyết phục được lãnh đạo thôn thay đổi dự án. Anh lăn xả vào dự án nầy bất kể sự bất đồng đa số của Ủy ban. Hình như trong tận cùng ý thức của Hải vẫn tồn tại một mong ước mà anh đã ấp ủ từ khi còn học ở thôn nhà.
Hồi đó, ngôi trường cấp hai của thôn chỉ là những dãy nhà mái fibro ximăng lụp xụp. Bốn phòng học cho bốn lớp 6,7,8,9. Khi Hải học lớp 6, những chiếc bàn gỗ tạp còn cứng chắc, nhưng lên tới lớp 8, bàn ghế bắt đầu xiêu vẹo. Lũ học trò, đa số là nam , năng động, nghịch ngợm biến lớp học thành sân chơi và tệ hơn thành chiến trường khiến bàn ghế tả tơi. Các thầy cô cũng trách phạt bằng cách bắt học trò sửa chữa, và tất nhiên mọi thứ đều tạm bợ. Phụ huynh phần lớn là nông dân chân lấm tay bùn, cho con đến lớp đã là một cố gắng lớn của gia đình cho nên không thể bắt họ đóng góp mua bàn ghế mới. Bàn ghế đã vậy, dụng cụ học tập làm sao đầy đủ. Từ tấm bảng đen, hộp phấn trắng đến tủ sách lớp đều thiếu hụt xộc xệch. Thế nhưng ngôi trường ấy vẫn là chốn thân thương của đám học trò nông thôn. Có trường lớp, có thầy cô, là có tương lai. Ước mơ gói trọn trong con chữ. Dù thiếu thốn, dù lao khổ, thầy trò, phụ huynh thôn Tối Thượng vẫn kiên nhẫn bước tới với niềm tin truyền thống từ ông bà tổ tiên hằn dấu.
Một chiều sớm mùa hè năm ấy, lũ bạn lớp 9 không đá banh như thường lệ. Chúng túm tụm cạnh nhau bên dòng Tỉnh Thức. Thời gian đăng ký thi vào cấp ba đã đến. Con đường học tiếp không dễ dàng rồi. Sẽ có đứa bỏ cuộc, sẽ có đứa háo hức, tùy tình trạng gia đình và học lực. Tương lai nhiều ngả rẽ. Chúng không nhìn vào mắt nhau mà nhìn mông lung vào dòng nước đang trôi.
Quân phá tan sự yên lặng bằng giọng nói chắc nịch của mình:
- Tao không đăng ký, không học tiếp nữa. Phải giúp ông già làm ruộng.
Im lặng.
Quân liếc nhìn lũ bạn, đổi giọng hài hước:
-Mai mốt lấy vợ giàu, có tiền học tiếp…
Cả bọn cười rộ. Tuyển nói:
- Tao thi vô trường công chắc chắn rớt nên thầy Toán khuyên đi học nghề. Chắc tao theo ông chú làm hồ.
- Tao thi thử. Đậu thì học. Rớt về nhà …Tiền đâu mà học!
Mỗi đứa một câu, bên ngoài thì ra vẻ cứng cỏi, nhưng bên trong mỗi câu, mỗi tiếng cười đều cất giấu một nỗi buồn.
Hải thở dài.
- Giá như thôn mình có trường cấp 3, có trường Đại Học thì hay biết mấy. Ai cũng có cơ hội học.
Quân cười to:
- Mầy mơ mộng quá. Làm sao mà thôn nào cũng có Đại Học. Tao chỉ mong có trường cấp 3.
Hải gật đầu:
- Ừ, có cấp 3 tụi mình còn được học chung thêm 3 năm. 3 năm học chữ cũng thay đổi con người nhiều lắm…
Một tiếng thở dài. 
- Một ngày được đến trường là một ngày sung sướng há. Ước gì …
Quả banh nhựa nằm câm lặng trên sân cỏ.
Ông Sáu ngồi chò hỏ trước căn nhà sơn màu lá mạ. Sáng nào ông cũng ngồi như vậy suốt. Bên cạnh ông, một chai đế chỉ còn phân nửa. Con đường trải nhựa rộng khoảng 3 mét kéo dài như sợi chỉ đen, một đầu mất hút sau cái dốc đứng và đầu kia kết thúc dang dở phân chia hai dãy nhà màu lá mạ, Những căn nhà giống nhau, mái fibro xi măng, gồm một trệt một lầu nối nhau bằng cái cầu thang xương cá bê tông đá mài. Hình như căn nhà có cái cầu thang là được nhất. Cái cầu thang khá đẹp và chắc chắn là tâm điểm ngưỡng mộ của chủ nhà, khiến họ quên hết những khuyết điểm khác như tường mỏng, sơn dỏm cũng như nền móng yếu, nhiều chỗ nứt gãy. Cả đời sống trong nhà tranh mái lá, các nông dân định cư thấy an tâm với căn nhà gạch. Những căn nhà sát cạnh khiến tình xóm giềng cũng keo sơn hơn. Buổi chiều, họ có thể cùng hàng xóm bê ghế ra đường an toàn tụ tập nhậu. Cuộc sống không tệ và vui ra phết. Những thanh niên mở nhạc rầm rĩ, ka rao kê với loa thùng kẹo kéo, cùng bầy con gái xênh xang.
Hôm nay, Ủy ban loan báo cư dân thuộc diện giải tỏa nhà ruộng dọc hai bờ Tỉnh Thức sẽ được phân đất để trồng trọt. Sau một vụ mùa bị bỏ lỡ, nông dân Tỉnh Thức mừng rỡ. Ít ra họ còn có đất có ruộng để canh tác.
Mọi người chờ đợi với một chút háo hức, một chút e dè. Số tiền bồi thường sau khi khấu trừ tiền xây dựng chỉ còn hơn nửa. Nếu không làm gì, tình trạng thiếu đói chắc chắn khó tránh khỏi. Những gia đình chân chất đã đưa con cái làm công nhân, làm thợ trong các khu đang triển khai dự án, một số bỏ quê ra huyện, lên thành phố kiếm sống , nhưng số bộ phận thanh niên ít học, trước phụ cha mẹ làm ruộng nay không có việc gì làm dễ sa đà trong các tửu quán, hoặc đam mê cờ bạc, đen đỏ. Vì vậy với những gia đình chuyên nông, có đất để canh tác như xưa là cái phao cứu sinh của họ.
Ông Sáu vẫn ngồi ủ rũ. Rượu không còn làm ông say mà chỉ thấy đau đớn. Một mình ông trong căn nhà quạnh quẻ. Một mình ông có thể làm gì khi mọi thứ trong tay cứ tan dần như bọt nước. Ông nhớ đứa con trai cứng cáp của mình. Ông hối hận sao ngày đó ông không chịu bán đi miếng ruộng màu mỡ, lấy tiền cho con lên thành phố học. Như Hải. Nếu được vậy chí ít Quân không mất mạng vì miếng đất mà cuối cùng ông cũng không giữ được. Quân thông minh, hiếu học chẳng kém ai. Hồi đó miếng đất với ông là sinh mệnh, quý giá giống con. Ông không bỏ được. Và ông chọn lựa đơn thuần. Đất ruộng là mấu chốt để sinh tồn, còn học hành, lúc nào chẳng được. Trúng vài vụ mùa, Quân có thể xuê xoang đến trường. Chậm vài năm ,chẳng quan trọng gì. Nhưng nếu không có đường sống, hai cha con ông phải tha phương cầu thực, chưa kể ông sẽ xấu hổ cho đến cuối đời nếu không giữ được đất đai vườn tược ông bà để lại. Nào ngờ…
Ông Sáu ôm ngực ho khan, quờ tay nắm chai rượu đưa lên miệng. Một bàn tay mạnh mẽ giật phắt chai rượu. Ông Quang vỗ vai ông Sáu nhẹ giọng.
- Đến giờ đi rồi. Mọi người tụ tập ở đằng mụ Thời. Có xe của thôn đưa đi. 
Ông Sáu cười gượng:
- Thì anh đi cho biết rồi cho tui hay. Tui không muốn đi.
- Anh phải đi để bốc thăm chọn. Cả bên thôn Hạ cũng qua. Chuyện lớn, không hưởn được.
Một tốp người lũ lượt vừa đi vừa bàn tán:
- Nghe nói không bốc thăm thì coi như từ chối nhận..
Ông Quang thở ra:
- Đi thôi anh Sáu. Mà bộ xa lắm sao phải đi xe ?
Đất giao không xa khu định cư, nhưng phải trèo qua hai con dốc dài. Nếu đi xe hơi hoặc xe gắn máy chỉ cần 20 phút băng đồng, còn nếu vác thêm nông cụ và cuốc bộ như thường làm, cực nhọc sẽ nhân ba. 
Từ trên dỉnh đồi thứ hai nhìn xuống là một thung lũng rộng, ba bên toàn đồi trọc và phía bên kia, tít xa, thượng nguồn của dòng Tỉnh Thức như một con rắn uốn éo thấp dần. 
Trưởng phòng địa chính Doanh là một người đàn ông thấp bé, gầy gò với làn da men mét. Dưới sự giúp đỡ của một nhân viên cũng thấp bé như ông, trưởng phòng Doanh đọc tên từng hộ và hướng dẫn họ tìm phần đất của mình. Khoảng mươi phút đầu, còn có tiếng lao xao tìm kiếm, nhưng sau đó là một khoảng lặng. Tất cả hình như đang ngắm nhìn một quang cảnh nào đó thật xa lạ: đất khô cằn, trơ trụi, đầy cỏ lau và sim dại…
Trưởng phòng Doanh bối rối ấp úng:
- Mời các hộ dân ký vô biên bản nhận đất.
Không một ai nhúc nhích bởi không một ai nghe cán bộ nói gì, họ đang nghĩ về những khó khăn mà họ phải đương đầu. 
Một phụ nữ nào đó khóc nức lên:
- Cán bộ ơi, chúng tôi phải cấy lúa trên mảnh đất nầy sao?
Trưởng phòng Doanh đưa mắt tìm kiếm. Ông rít lên giữa hai hàm răng:
- Mẹ nó, thằng nông nghiệp trốn đâu rồi.
Ngần ngừ một chút, ông phẩy phẩy tập hồ sơ chỉ về phía dòng Tỉnh Thức.
- Công nhận đất hiện giờ đang bị hoang hóa, nhưng nếu bà con nhớ được, nơi nầy trước kia có một con suối lớn chảy qua. Nhiều bà con ở đây đã canh tác, trồng trọt không ít. Sau nầy khi đập thủy điện triển khai, suối cạn, nên bà con không mặn mà. Phòng thủy lợi dự tính sẽ đào một mương nước, xử dụng máy bơm lập lại dòng chảy, lúc đó đất lại màu mỡ ngay. 
Một tiếng nói to cắt lời trưởng phòng Doanh.
- Chúng tôi chưa nghe nói tới con mương hoặc trạm bơm. Lẽ ra chuyện nầy phải được tính trước khi giao đất cho dân.
- Trưởng thôn sẽ giải quyết cái mỏ đá đằng kia như thế nào?
- Mỏ đá vẫn đang khai thác thì mương nước làm sao đào được?
Trưởng phòng Doanh lúng túng, lắp bắp không ra tiếng.
Các hộ dân nhìn nhau rồi nhìn vùng đất trước mắt. Không ai nói thêm gì nữa. Nhiều người ngồi thụp xuống đưa bàn tay cáu bẩn xới xới những tảng đất , một số người đi vào mảnh đất của mình, cố gắng nhổ bớt những bụi gai dại. Sau đó họ đứng thẩn thờ ngước nhìn lên trời, ở đó từng khối mây xám dày cộm phô ra hàng loạt hình thù kỳ dị bễ nghễ nhìn xuống . Một nỗi sợ hãi mang tên vô vọng khiến linh hồn lẫn thể xác họ đông cứng trên miếng đất mang tên mình.
Lam đến được khu định cư khi trời đã quá trưa, nhưng không một sợi khói bếp nào thoát khỏi các mái nhà. Từ đầu đường nhìn tới, làng định cư vắng vẻ đáng sợ. Dường như tất cả sinh khí của làng đều bị các khối mây xám nuốt chửng. Lam chỉ nghe được tiếng âm thanh kêu gào của gió. Cô chợt thấy lòng nặng trĩu. Một nỗi đau không tên âm ỉ trong lồng ngực khi cô phát hiện ra tâm trí mình đang viết: Nơi đây không thể lạc nghiệp.. 
Có tiếng xe Honda dừng sau lưng Lam. Không quay lại cô cũng đoán ra Hải. 
- Trời, mình không muốn gặp anh ta ở đây.
- Cô cừ thiệt. Với con ngựa sắt ọp ẹp nầy…
Không phải tiếng Hải. Giật mình, Lam quay ngoắt lại. Cô ấp úng:
- Sao…sao anh..??
Thanh nhìn cô mỉm cười:
- Ngạc nhiên không? Đúng là để cô công tác một mình khó thể yên tâm.
Lam không trả lời, cô chằm chằm nhìn chiếc xe Honda. Nếu cô không lầm, đây là xe của Hải. 
Thanh đập mấy cái vào mặt kính đèn xe, mỉm cười:
- Đúng đó, đây là xe của cán bộ Hải. Anh ấy cho tôi mượn để đến đây. Giá biết cô muốn đi, tôi đã .. Cô cũng chẳng phải gò lưng đạp xe …
Đột nhiên Lam cảm giác mình như một đứa trẻ bị sai khiến, dẫn dắt. Cô lạnh lùng nhìn Thanh:
- Chuyện nầy là thế nào? Anh nhờ tôi, rồi anh cũng đến đây. Chưa kể anh còn điện cho tôi những lời hết sức …ngu ngốc…
Thanh nhìn cô:
- Là tốt cho cô. Tôi lo..Bộ cô không thấy ở đây mọi thứ đang bị kiểm soát?
- Ở đây hay là anh? 
- Cô phải nghe tôi giải thích đã…
- Trước hết, anh hãy giải thích cho tôi lý do anh…tuyển dụng ..tôi.. cho việc nầy. Tôi không thể làm gì mà không biết động cơ của nó..
Thanh ngần ngừ:
- Rồi cô sẽ biết, nhưng bây giờ thì không thể. Chúng ta cùng làm. Và chúng ta đã đồng ý mọi thứ đều bí mật.
- Tôi hiểu rồi. Anh không nói, có nghĩa là mục đích của anh không tốt đẹp gì. Cám ơn anh. Anh ở đây thì cứ làm việc của mình. Tôi không phải là con rối. Tôi sẽ chuyển trả lại toàn bộ số tiền anh đã ứng cho tôi.
Nói xong, Lam quay xe thả nhanh xuống dốc. Gió thổi tung mái tóc , xoa diụ gương mặt đang bừng bừng bốc hỏa trong khi tiếng gọi của Thanh đuổi theo cô đến tận ngả rẽ.
Lệ ngồi thảnh thơi trên chiếc băng ghế đá. Hôm nay cô được nghỉ phép . Nhưng cũng như thường lệ, cô không trở về thôn mà ở lại nhà máy. Buổi chiều đến chậm. Cô đã nấu một ly mì và ngồi ăn ở đây. Cô không muốn ăn trong phòng. Người bạn cùng phòng đang ngủ sớm để chuẩn bị vào ca khuya. Mùi mì có thể khiến chị ấy bực bội vì khó ngủ.
Càng về chiều càng lạnh. Cái lạnh lưu cửu của miền đất này không còn lạ với cư dân Tỉnh Thức. Màu trời xám xịt quanh năm khiến mọi người ủ rũ bất lực và chìm đắm trong nỗi thống hận lẫn cam chịu. Lệ cũng không ngoại lệ, chỉ có điều thỉnh thoảng trong một thoáng bất chợt, cô chợt nhớ ra một chút nắng vàng, một khoảnh trời xanh trong trẻo. Lạ lùng biết bao, thoáng nhớ đó như một chất bổ dưỡng khiến tâm hồn cô như được hồi sinh. Chỉ tiếc là những phút thoáng nhớ ấy không đến thường xuyên và hình như càng ngày càng ít đi. 
Ăn hết ly mì, Lệ đứng dậy định đi về phía thùng rác, nhưng cô dừng lại, chăm chú nhìn một cô gái đi về phía mình. Cô mỉm cười:
- Lam… Sao cậu tìm được tớ ở đây? Giờ nầy ai cho cậu vào? 
Lam bỉu môi:
- Đừng coi thường tớ nhé. Bề gì tớ cũng có cái mũi và cái mồm nhà báo. 
Lệ nhìn quanh:
- Cậu không đi cùng ai chớ? Tớ không muốn ai biết chỗ làm của mình.
Lam dịu dàng cầm tay Lệ. Mới mấy năm ngắn ngủi mà Lệ từ một cô bé nhút nhát, ngây thơ phải vào đời sớm. Rồi giờ đây là một thiếu nữ trưởng thành, lẩn trốn cuộc đời. Tại sao vậy?
-Lệ à, hay cậu theo tớ lên thành phố. Nhé. Quên hết mọi sự. Làm lại từ đầu…
Lệ lắc đầu cười buồn:
- Tớ còn nặng nợ với thôn Tỉnh Thức lắm, đi sao được. Mà nầy, cậu về đây chơi hay có chuyện gì? Nghe đồn cậu về đây để điều tra gì đó. Chẳng lẽ luận văn của cậu chưa hoàn thành? Hay để quên cậu nào ở đây? Thú thiệt đi.
Lam bối rối một phút. Cô muốn kể cho Lệ nghe chuyện của mình, nhưng cuối cùng cô nghĩ tốt nhất Lệ đừng biết gì hết. Vả lại, cô đã từ bỏ công việc nầy rồi, và cô cũng không còn hứng thú để theo đuổi dự án điều tra về trạng thái tâm lý bất ổn của người Tỉnh Thức nữa.
- Tớ cũng sắp về thành phố rồi. Công việc đang đợi tớ.
- Vậy mà tớ hy vọng… cậu sẽ ở lại lâu.. Tớ có nhiều chuyện muốn nói với cậu…nhưng chắc cậu chẳng có thời gian..
Lam cười:
- Cậu có thể tâm sự với tớ qua Zalô mà. Tớ sẽ kết bạn với cậu… Ước mong của tớ khi về quê là muốn thấy con nhỏ bạn hậu đậu của mình lấy được hoàng tử như ý…Nhất định cậu phải làm được đó.. Nhé..
Lệ phì cười:
- Tớ sẽ cố gắng…
Bỗng Lệ im bặt, thất thần nhìn về phía cổng. Một chiếc xe hơi vừa dừng trên khoảng sân rộng thênh thang của nhà máy. Xuống xe là hai bóng người quen thuộc.
Lam nhìn theo và cô khẽ kêu:
- Sao họ đến đây vào giờ nầy? Có chuyện quan trọng gì chứ?
Lệ ra hiệu cho Lam im lặng. Hải mở cửa xe cho bà Thủy. Hai người không vào văn phòng nhà máy mà đi về phía con đập chính. Từ chỗ Lệ nhìn ra, con đường men theo bờ đập giống tựa con rắn màu xám nằm căng lưng và bóng hai người họ như hai điểm nhấn sậm màu nổi bật giữa trời chiều nhập nhoạng.
Lam cười khẽ, đùa:
- Trông giống đôi tình nhân đi ngắm cảnh.
Mắt Lệ tối lại. Lam không để ý tiếp lời:
- Tớ không thích bà nầy. Loại thiếu nữ lớn tuổi mà không biết mình lớn. Nếu tớ nhớ không lầm có tin đồn rằng bà ta muốn tặng cho cán bộ Hải một biệt thự ở khu thương mại với điều kiện chỉ ở một mình, nhưng bị từ chối.
Lệ gắt:
- Cậu thôi đi, tớ không quan tâm.
Lam quay lại. Cô nghiêm mặt :
- Sao lại không quan tâm? Đó là người mà cậu yêu?
Lệ cay đắng:
- Tớ có quyền ư? Tớ chỉ là một người đã chết. Là quá khứ của Hải.
Lam trân trối nhìn Lệ:
- Chết ? Trò đùa nầy kéo dài đến bao giờ? Ai bắt cậu chết? Ai không cho cậu xuất hiện trước mặt Hải? Ban đầu, tớ nghĩ đó chỉ là cơn giận dỗi của cậu. Ừ, cứ hành hạ anh ta một thời gian đi. Nhưng giờ đây, về đây gặp cậu, tớ thấy có gì sai sai. Hải vẫn nghĩ cậu đã chết. Mà cái thôn nầy kỳ lạ thật. Cách nhau có một dòng sông mà cậu trở thành vô hình trước mọi người thôn Thượng. 
Lệ cười khổ:
- Đó là điều tớ muốn. Tớ không muốn xuất hiện trước mặt Hải nữa. Có thể đến một ngày, tớ trở lại, nhưng không phải bây giờ.
Lam nắm tay Lệ:
-Vậy cậu theo tớ lên thành phố sống. Nếu cậu muốn quên, trên đó có nhiều thứ khiến cậu không nhớ nổi điều gì..
Bà Thủy và Hải đã quay trở lại xe. Hải mở cửa cho bà Thủy và họ lại châu đầu với nhau nói gì đó khá sôi nổi. Khi Hải quay trở lại mở cửa phía bên kia, anh đưa mắt nhìn quanh. Ánh mắt anh dừng vài giây phía bên dãy nhà dành cho công nhân. Nhưng một khối sương mù lớn theo gió lan tràn xóa mờ vạn vật. Lệ khom người, kéo tay Lam quay vội vào nhà.
23/8/2024
Kim Hài
Nguồn: Trích trong truyện dài Dòng Sông Tỉnh Thức
Theo https://vanchuongphuongnam.vn/