Đậu Hải Nam - Như một cánh chim trời
Đậu Hải Nam (1974-2009) là một cây bút xuất hiện vào những năm đầu thiên niên kỷ thứ II. Anh để lại khá nhiều truyện ngắn đã in rải rác trên các báo trung ương và địa phương. Tiếc thương một tài hoa bạc mệnh, nhà văn – Đại tá Nguyễn Minh Ngọc với tất cả tấm lòng đã công phu tuyển chọn thành một tập truyện ngắn, dành tâm huyết viết lời bạt và chuyển tới Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân. Giữa tháng 6.20202, cuốn sách “Nàng dâu xứ Nghệ” đã được ấn hành và ra mắt bạn đọc. Xin trân trọng giới thiệu bài viết, như nén nhang tưởng nhớ một người viết trẻ đã đi xa!
Bạn đọc đương cầm trên tay tập truyện ngắn “Nàng dâu xứ Nghệ”
của một chàng trai Nghệ, cây bút trẻ Đậu Hải Nam. Tôi gặp Nam lần đầu và cũng
là lần cuối trong trại viết do Tạp chí Văn nghệ Quân đội tổ chức ở Đại Lải
(3-2005). Thú thực là đến lúc ấy, tuy chưa kịp đọc cái gì của chàng trai trẻ
này, nhưng tôi vẫn tin vào “mắt xanh” của các đồng nghiệp ở Nhà số 4 Lý Nam Đế,
khi họ kén chọn các cây bút về dự trại. Và quả thật, họ không nhầm người.
Hằng ngày, ngoài thời gian “cày ải” trên trang viết, chúng
tôi chỉ gặp nhau vào các bữa cơm. Trò chuyện mới biết Đậu Hải Nam cư ngụ ở
Thành Vinh, nhưng gốc gác trên mạn Thanh Chương, Nghệ An. Đầu năm 1975, khi tôi
nhập ngũ, thì Nam cũng vừa mới lẫm chẫm biết đi. Nếu như với một người được học
hành, đào tạo về văn chương thì chả nói làm gì, thế nên, điều khiến tôi ngạc
nhiên là Nam học khóa 32 Đại học Thủy sản Nha Trang (1991-1995), nhưng lại theo
nghề cầm bút. Rồi những chiều trong hoàng hôn bảng lảng, các trại viên lang
thang thư giãn, người hóng gió trên đồi, kẻ xuống tận bờ hồ đi dạo. Tôi và Nam
rù rì chuyện trò. Nha Trang là nơi tôi gắn bó suốt một phần tư thế kỷ, mặc dầu
thời điểm ấy, tôi đã rời khỏi thành phố biển, nhưng ngần ấy năm sống và lập
nghiệp ở đó, có biết bao chuyện vui buồn. Có lẽ vậy nên, giữa hai anh em ít nhiều
có sự đồng điệu về xứ thùy dương cát trắng.
Được phân nửa thời gian ở Đại Lải thì tôi nộp quyển và rời trại,
để vào nhiệm sở tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sau chuyến tàu E1 định mệnh, hút chết
ở Lăng Cô, tôi bị cuốn vào công việc làm sách, nhưng vẫn có ý ngóng đợi tin
Nam. Nhưng rồi thời gian cứ thế lầm lũi trôi đi. Cho đến một ngày tháng 5-2019,
tôi sững người khi đọc trên dòng thời gian (FB) của nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc, cho
hay Nam đã mất tròn 10 năm. Và thế là, cả hai anh em tôi xúm vào tập hợp, tuyển
chọn, viết lời bạt và cùng lo cho cuốn sách đầu tay của Đậu Hải Nam.
Tập truyện ngắn “Nàng dâu xứ Nghệ” của Đậu Hải Nam
Sinh trưởng trong một gia đình trí thức ở vùng quê đất cằn sỏi
đá, ông Đậu Quang Hải, bố đẻ của Nam, là giảng viên Trường ĐH Thủy lợi Hà Nội,
biết 5 ngoại ngữ. Là anh của hai đứa em (Hải Vân, Hải Giang), lớn lên trong
nghèo khó, cơ cực, nhưng từ thuở nhỏ, Nam đã là một đứa con hiếu hạnh, giàu
tình cảm, biết yêu kính bố mẹ và luôn tự hào về quê hương. Đặc biệt, Nam rất
thông minh và hiếu học. Giỏi tiếng Anh, thông thạo tin học, Nam từng theo chân
bố làm phiên dịch cho Dự án Đan Mạch, được các vị khách nước ngoài khen ngợi.
Với tầm hiểu biết khá rộng, luôn chịu khó đào sâu tìm tòi, đặc
biệt yêu thích văn học, nên mặc dù đã tốt nghiệp Đại học Thủy sản, Nam vẫn
không chịu khuôn mình vào biên chế một cơ quan, xí nghiệp nào. Giữa thập niên
90 của thế kỷ trước, có được tấm bằng kỹ sư, thì kiếm việc làm không mấy khó
khăn. Cái chính là Nam sợ bị “trói chân”, không được tự do bay nhảy. Nếu như cậu
ấy thả mình theo “số phận”, thì chắc chắn bạn đọc sẽ không được biết đến một
cây bút giàu nội lực đến thế! Dẫu có chút buồn lòng, nhưng gia đình Nam, đặc biệt
là người cha, đã tôn trọng sự chọn lựa và những quyết định vẻ như “ngược đời” của
con trai.
Thời gian nhận làm hợp đồng cho một số cơ quan, Nam đi được
nhiều nơi, hiện thực cuộc sống ùa vào, thôi thúc anh cầm bút. Anh cộng tác với
nhiều tờ báo, rồi tập tẹ viết văn. Truyện ngắn của Đậu Hải Nam được in rải rác
trên các báo Tuổi trẻ (TP. HCM), Sinh viên; các Tạp chí Sông Lam, Non Nước, Văn
nghệ Quân đội, báo Văn nghệ (Hội Nhà văn Việt Nam)… Và cái “gia tài” bé mọn mà
chàng kỹ sư trẻ gầy dựng được là hàng trăm bài báo với nhiều thể tài khác nhau.
Nhưng có lần, Nam giãi bày với người cha của mình, rằng “vì cơm áo, gạo tiền,
con viết báo, nhưng tài mọn như mình, con sợ hư mất văn, mà con lại rất thích
văn”. Và ngót nghét cả trăm truyện ngắn đã ra đời dưới ngòi bút của một chàng
trai 7X. Điều đó khiến cho không chỉ mình tôi, và chắc hẳn nhiều người ngạc
nhiên lắm chứ!
Xin hãy khoan nói đến dung lượng dày mỏng của tác phẩm, bởi
con số không làm nên văn chương. Điều tôi muốn nói là phẩm chất văn xuôi trong
các sáng tác của Đậu Hải Nam. Khác với một số cây bút trẻ thường có xu hướng “cậy”
mình, làm dáng, rồi lắm khi sa vào ngôn tình câu khách, hoặc viết lấy được, bất
chấp. Những trang viết của Nam đầy ắp tinh thần trách nhiệm của một công dân.
Khai thác vốn sống ngồn ngộn, song ngòi bút của anh vẫn giữ được sự chừng mực,
thể hiện sự tôn trọng quá khứ, biết đồng cảm và sẻ chia với nỗi đau của con người,
cũng như hướng thiện; cùng sự nỗ lực khắc phục khó khăn, hướng tới tương lai
tươi sáng, tốt đẹp!
Có thể nói những truyện ngắn in trong “Nàng dâu xứ Nghệ” là một
tập hợp đa sắc màu, phức điệu, với những thông điệp rõ ràng. Điều đặc biệt là mỗi
truyện ngắn của Đậu Hải Nam (từ “Một chuyện đám cưới”, “Quy luật muôn đời”, đến
“Chuyến về quê bận rộn”, “Nhà có nhiều trẻ con”, hay “Gió mưa gửi lại”, “Câu
chuyện tình yêu”…) đều ít nhiều tạo được dấu ấn riêng, anh không bị “ảnh hưởng”
bởi những “cây đa, cây đề”, hay bị cuốn vào các motip thời thượng.
Nhưng khi mọi thứ hãy còn đương phơi phới ở phía trước, thì một
ngày vào trung tuần tháng 10-2009, Nam đột ngột giã biệt cõi trần ở tuổi 35, để
lại bao dự định văn chương hãy còn dang dở. Tiếc thay và xót xa thay! Cuốn sách
này tựa như một lời khẳng định, rằng Đậu Hải Nam vẫn còn bận bịu đâu đó, vâng,
có thể coi anh như một cánh chim trời đương mê mải bay đi tìm nguồn cảm hứng vô
tận! Đâu đó, vẫn thấy thấp thoáng nụ cười an nhiên của một người cầm bút trẻ, đắm
say cuộc sống hôm nay.
Đến nay, thì sách do Nhà xuất bản QĐND ấn hành đã ra mắt bạn
đọc. Và xin được trân trọng giới thiệu một “Nàng dâu xứ Nghệ”, tập truyện ngắn
đầu tay của một cây bút trẻ đã khuất!.
1/7/2020
Nguyễn Minh Ngọc
Theo https://vanhocsaigon.com/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét