Sự thăng hoa giữa thơ và nhạc

Sự thăng hoa giữa thơ và nhạc

Thơ và nhạc là hai nghệ thuật riêng biệt, nhưng lại có một sự gắn kết sâu sắc làm xao động lòng người. Thơ là tinh chất của sự sống được thể hiện bằng cảm xúc, thông qua ngôn ngữ. Nhạc là nghệ thuật dùng âm thanh làm ngôn ngữ để diễn đạt tình cảm và tư tưởng con người. Và khi những giai điệu được cất lên từ lời thơ, nó tạo thành một mối tương giao kỳ diệu giữa hồn người, hồn nhạc, hồn tạo vật - Đó chính là sự thăng hoa giữa thơ và nhạc. "Thơ tình viết ở biển" của nhà thơ Hữu Thỉnh được nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc với tiêu đề "Biển, nỗi nhớ và em" là một thi phẩm như thế!. 

Năm câu thơ đầu như một khúc nhạc dạo nhẹ nhàng, êm ái, sâu lắng và cũng đầy day dứt, xót xa khi phải xa cách trong tình yêu. Chỉ một từ "xa" thôi nhưng sao nó vô tận đến thế! Từ "xa'' ở đây  không chỉ gợi lên khoảng cách về thời gian, không gian mà sâu hơn, xa hơn là khoảng cách của lòng người. Một cảm giác cô đơn rợn ngợp, cô quạnh khi không có em. "Tình yêu trong xa cách ví như ngọn lửa trong gió. Gió thổi tắt ngọn lửa nhỏ và thổi bùng ngọn lửa lớn" (B. Rebutin). Khoảng cách càng làm da diết hơn tình yêu của anh dành cho em. Không biết bao người đã từng băn khoăn: Tại sao nhà thơ lại viết "trăng cũng lẻ, mặt trời cũng lẻ"? Trăng và Mặt trời vốn đã đơn lẻ lại càng lẻ loi hơn khi anh xa em. Phải chăng trước cái mênh mông, bao la của biển cả con người mới cảm nhận hết tình yêu thương và sự cô đơn. Và tình yêu cũng như biển cả biến đổi khôn lường, không bao giờ đứng yên. Cho nên, thơ tình ở biển càng làm cho cảm xúc có dịp thăng hoa. Trong thơ ca, không phải chỉ có Hữu Thỉnh mới viết thơ ở biển để nói chuyện tình yêu, ấy thế mà sao thơ ông lại da diết quyến rũ đến thế - bài thơ giãi bày niềm khát khao cháy bỏng hạnh phúc trong tình yêu đôi lứa.

Nỗi buồn khi tình yêu xa cách được diễn tả thật xúc động, thật đáng yêu qua cặp hình ảnh so sánh tương đồng hòa hợp: "Gió và em, vách núi và anh". Tác giả liên tiếp đưa ra những cái không có (không phải là roi, không phải là chiều...) để khẳng định, làm nổi bật một cái có thật là nỗi buồn - nhớ thường trực giăng ngập hồn anh. Nhà thơ đã rất tài tình khi sử dụng động từ "nhuộm" mà không phải là "nhuốm" trong câu thơ: Em không phải là chiều/ Mà nhuộm anh đến tím... Từ "nhuộm'' diễn tả một cách trọn vẹn sự tác động của tình yêu, nó như chiếm lĩnh cả tâm hồn, trái tim nhân vật trữ tình. Từ '' tím'' cũng thường xuất hiện nhiều trong thơ về tình yêu lứa đôi để chỉ màu sắc lãng mạn, tình yêu thủy chung, kín đáo hay táo bạo đầy nhục cảm ở cõi yêu trong thơ Vi Thùy Linh" Tím thế gian sang trọng lãng mạn vô cùng... Cho màu yêu loang nhiều thế kỷ" (Một truyện ngắn về nàng Tím hay là Eva Linh). Tím ở đây chìm hơn, trầm lắng và sâu sắc hơn nhiều.

Bài thơ đẹp, ca từ đầy nhạc điệu, sâu lắng, xoáy sâu vào lòng người. Bài thơ được nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc. Nhạc sĩ Phú Quang đã giãi bày: "Một buổi chiều tôi ngồi giữa hoàng hôn của biển Vũng Tàu. Bài thơ của nhà thơ Hữu Thỉnh vang trong đầu tôi và tôi bỗng thấy mình đồng điệu với tâm trạng đó. Bài hát ra đời từ đó. Chỉ có câu "Gió không phải là roi mà quất núi phải mòn" tôi thương núi nên đổi lại thành "Gió âm thầm không nói, mà sao núi phải mòn". Nhạc sĩ đã thả hồn theo ý thơ để  diễn tả những tình cảm da diết, sâu sắc, mãnh liệt của tình yêu qua nốt nhạc giúp hồn thơ thăng hoa, thấm sâu vào lòng người. 

Bài hát đã một lần nữa chắp cánh cho những vần thơ ngọt ngào, da diết bay cao, lay động lòng người.

Theo http://ssh.htu.edu.vn/nghien-cuu/