Hoài Vũ và những bài thơ phổ nhạc nổi tiếng

Hoài Vũ và những
bài thơ phổ nhạc nổi tiếng

Thật hiếm tác giả có thơ phổ nhạc được lan tỏa rộng như nhà thơ Hoài Vũ. Từ thời chiến tranh, bài thơ Vàm Cỏ Đông của ông viết từ chiến trường Nam Bộ đã được nhạc sĩ Trương Quang Lục ở ngoài Bắc phổ nhạc nhanh chóng  phổ biến mọi nơi. Cũng với dòng sông lịch sử này Hoài Vũ còn có bài thơ Gửi miền hạ được nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu phổ nhạc thành bài hát Anh ở đầu sông, em cuối sông quen thuộc. Trong khi đó nhạc sĩ Thuận Yến có hai tình khúc phổ thơ Hoài Vũ nổi tiếng là Đi trong hương tràm và Chia tay hoàng hôn (tên bài thơ là Hoàng hôn lặng lẽ). Đó là bốn bài thơ phổ nhạc tiêu biểu nhất của nhà thơ Hoài Vũ trong số khá nhiều bài thơ khác của ông được các nhạc sĩ đồng cảm chắp cánh. Vậy mà chẳng hiểu sao mọi phần thưởng giá trị lại tránh né nhà thơ tài hoa chịu nhiều thiệt thòi oan khuất này. May ở tuổi 84 ông vẫn còn mạnh khoẻ, minh mẫn và được nhiều bạn văn các thế hệ sau yêu quý. (VHSG)
VÀM CỎ ĐÔNG
Ở tận sông Hồng, em có biết
Quê hương anh cũng có dòng sông
Anh mãi gọi với lòng tha thiết:
Vàm Cỏ Đông! Ơi Vàm Cỏ Đông!
Đây con sông xuôi dòng nước chảy
Bốn mùa soi từng mảnh mây trời
Từng ngọn dừa gió đưa phe phẩy
Bóng lồng trên sóng nước chơi vơi
Đây con sông như dòng sữa mẹ
Nước về xanh ruộng lúa, vườn cây
Và ăm ắp như lòng người mẹ
Chở tình thương trang trải đêm ngày
Đây con sông như dòng lịch sử
Sáng ngời tên từ thuở cha ông
Đã bao phen đoàn quân cảm tử
Vùi đáy sông xác giặc tanh nồng
Ơi Vàm Cỏ Đông! Ơi con sông
Nước xanh biêng biếc chẳng thay dòng
Đuổi Pháp đi rồi, nay đuổi Mỹ
Giặc đi đời giặc, sông càng trong
Có thể nào quên những đêm thâu
Thức với sao đêm, anh đánh tàu
Má đem cơm nóng ra công sự
Nghe tàu Mỹ rú, giục “ăn mau”
Có thể nào quên cô gái thơ
Bơi xuồng thoăn thoắt dưới trăng mờ
Đưa đoàn “Giải phóng” qua sông sớm
Bên sông, bót giặc đứng sờ sờ
Có thể nào quên những con người
Tóc còn xanh lắm, tuổi đôi mươi
Dám đổi thân mình lấy tàu giặc
Nụ cười khi chết hãy còn tươi
Vàm Cỏ Đông đây, ta quyết giữ
Từng chiếc xuồng, tấm lưới, cây dầm
Từng con người làm nên lịch sử
Và dòng sông trong mát quanh năm
Vàm Cỏ Đông đây, ta quyết giữ
Từng mái nhà nép dưới rặng dừa
Từng thửa ruộng ngời đen màu mỡ
Từng mối tình hò hẹn sớm trưa…
Ở tận sông Hồng, em có biết
Quê hương anh cũng có dòng sông
Anh mãi gọi với lòng tha thiết
Vàm Cỏ Đông! Ơi Vàm Cỏ Đông!
GỬI MIỀN HẠ
Anh ở đầu sông em cuối sông
Uống chung dòng nước Vàm Cỏ Đông
Thương nhau đã chín ba mùa lúa
Chưa ngày gặp lại, nhớ mênh mông!
Ôi bát ngát chân trời miền hạ
Tím tình yêu, tím cả ước mong
Gió nhớ thương ai mà lay bờ lá
Để bìm bịp kêu con nước lớn ròng…
Năm xưa đứng gác Vàm Nhựt Tảo
Tân Trụ đang mùa gạo ngát hương
Em đến trao anh nắm cơm thơm thảo
Cơm trắng mà em… má ửng hường!
Hạnh phúc đến xanh như màu lá
Và nồng thơm mùi thơm của rạ
Đêm xôn xao, sao gắn đầy trời
Tình anh là Vàm Cỏ, em ơi!
Từ buổi có em, anh thêm yêu đất
Quí gạo Nàng Thơm, thương cá bống kèo
Một tiếng ầu ơ cũng đầm nước mắt:
“Anh đi rồi, miền hạ nhớ mang theo…”
Ơi miền hạ, đêm nào chẳng nhớ
Chẳng ở buồng tim như một mũi kim
Xích xe Mỹ cày lên phố chợ
Sân nhà ai đổ nát, im lìm…
Cây bần hò hẹn không còn bóng
Cầu ao em gội đổ chơ vơ
Đêm đêm nghe rì rầm tiếng sóng
Như thầm kêu du kích ven bờ.
Ăn hạt gạo quê nhà em gởi
Biết mấy yêu thương, mấy nghĩa tình
Anh hiểu giữa bom rền, pháo dội
Em dám bỏ mình cho cây lúa hồi sinh
Cầm lên tay chiếu này em dệt
(Giữa trận càn vẫn dệt phượng loan!)
Em ơi em, mùa đông sẽ hết
Bởi tình em đã thắng cơ hàn!
Ơi miền hạ, đêm nào chẳng rõ
Tiếng của người rền động không trung
Hồn Trung Trực cũng thành thuốc nổ
Trên vành đai Nhựt Tảo oai hung.
Đất quê ta xanh xanh triền lá
Giặc nhảy vào, lá hóa rừng chông
Nước quê ta dập dềnh tôm cá
Giặc lội vào, nước dựng thành đồng
Ngày em đi cấy, đêm đi kích
Một nắng hai sương, má rám hồng
Chẳng được cùng em vào chiến dịch
Nghĩ dạo này… thêm nhớ mênh mông.
Em bảo có về, về sớm sớm
Tân Trụ độ rày lúa ngát hương
Ôi miền hạ, vàng thơm mùa cốm
Nhớ chày ai… đêm mộng lên đường
Anh ở đầu sông, em cuối sông
Uống chung dòng nước Vàm Cỏ Đông
Thương nhau, ta hẹn trong mùa tới
Anh đón em về, thoả chờ mong!
ĐI TRONG HƯƠNG TRÀM
Em gửi gì trong gió trong mây
Ðể sáng nay lên Vàm Cỏ Tây
Hoa tràm e ấp trong vòm lá
Mà khắp nơi mây hương toả bay!
Dù đi đâu dù xa cách bao lâu
Dù gió mây kia đổi hướng thay mầu
Dù trái tim em không trao anh nữa
Một thoáng hương tràm cho ta bên nhau
Gió Tháp Mười đã thổi, thổi rất sâu
Có nỗi thương đau có niềm hy vọng
Bầu trời thì cao, cánh đồng thì rộng
Hương tràm bên anh, mà em đi đâu?
Dù đi đâu và xa cách bao lâu
Anh vẫn có bóng em giữa bóng tràm bát ngát
Anh vẫn thấy mắt em trên lá tràm xanh mát
Anh vẫn nghe tình em trong hương tràm xôn xao…
1-1983
HOÀNG HÔN LẶNG LẼ
Anh phải về thôi, xa em thôi!
Ngoài kia phiên chợ vãn lâu rồi
Giọt nắng cuối ngày rơi xuống tóc
Mà lời từ biệt chẳng lên môi
Anh phải về thôi, xa em thôi!
Xa vườn xưa, đôi chiền chiện tha mồi
Hoa khế rụng tím ngầm hầm bí mật
Ðể mãi lòng ta xao xuyến bồi hồi….
Anh như cơn gió bay khắp chốn
Ðể lại mình em với ruộng, với vườn
Mồ hôi đổ giữa ngày mùa bận rộn
Nước mắt trào lạnh buốt những đêm sương!
Xa em, anh như tia nắng đi trên cát
Thèm một dòng sông, những cánh đồng…
Xa em, anh như người hát sau đêm hát
Chỉ thấy gió vật vờ qua những tấm phông
Anh đi em nhé! Lòng nhủ khẽ
Hoàng hôn cũng về, dịu êm và lặng lẽ
Một tiếng còi tầu vọng lại phía sông xa
Như muốn nhắc thầm anh: Cơn bão sắp đi qua…
8/9/1989
Hoài Vũ
Theo https://vanhocsaigon.com/