Ngải
1. Bước ngắn bước dài, người đàn bà tập tễnh trên nền đất lạnh băng. Những ngọn lá đen ngòm ngoi ngóp trong vũng đêm nhầy nhụa. Nước sông ọc ạch gãi vào bờ đất. Gió hiu hiu vớt lên từ mặt nước lăn tăn lấp lánh ánh sao cái mùi tanh tanh ngai ngái của đất bùn. ếch nhái gọi nhau inh ỏi.
Người đàn bà đưa tay bịt mũi khi bất chợt cánh gió hiu hiu xộc
vào mũi một mùi khăng khẳng.
“Bà nó, cái thứ cóc chết!” Chị rủa thầm. Tiếng chó sủa vu vơ
đâu đó trong thôn khuấy động cái im vắng của canh khuya. Người đàn bà đưa tay
níu gấu váy. Chiếc váy đụp, trải qua bao năm tháng đã cứng lại, dầy như miếng
mo cau, cứa vào cổ chân chị nham nhám. Người đàn bà vẫn rón rén đếm những bước
khập khiễng trong đêm mờ tối.
Chị nhớ rõ từng mô đất nhấp nhô ở khoảng bờ sông này. Hàng
ngày chị vẫn lảng vảng quanh đây vớt dăm ba con tép, lắt nhắt như những mảnh
móng tay cắt vụn, đem về kho đen quánh cả đáy nồi, ăn rỉ rả với những bát cơm rắc
đầy những thóc. Gió luồn những ngón tay ma quái qua lớp vải áo, mấy mò chiếc yếm
ngực làm chị rùng mình. Chính khoảng bãi sông này, năm ngoái năm kia người ta
đã trôi sông một đôi gian phu dâm phụ trên chiếc bè đóng bằng những róng tre dầy
đặc những mắt.
Cặp tình nhân ấy trôi đi, biền biệt. Không bao giờ biết được
họ đã về đâu. Nhánh sông này ở thượng nguồn. Chiếc bè mỏng mảnh ấy trôi xuống hạ
lưu, qua bao nhiêu bờ lau lách, qua bao nhiêu bãi sậy hoang vu, nghe đâu còn một
vài ghềnh thác cheo leo trên con đường đổ ra biển cả. Ðôi tình nhân bất hạnh hẳn
giờ đây đã là những hồn ma vất vưởng đâu đó trên bờ nước bập bềnh sóng gợn. Ý
nghĩ làm người đàn bà rùng mình. Chị ngó quanh quất. Chị rụt rè, rón rén, co ro
như người con gái lỡ thời tìm nơi hò hẹn với tình nhân. Tiếng chân chị nhem
nhép trên mặt đất ẩm. Chị nghe tiếng nước óc ách, đu đưa bên bờ đất. Ðã thận trọng
bước thật chậm mà chân chị cũng vấp vào một kè đá lạnh băng. Chị suýt soa kêu
đau. Cả người chị nổi gai không biết vì hồi hộp hay vì cái sỗ sàng của gió
khuya vớt lên từ mặt sông cái lạnh ma quái của bến vắng đập vào da thịt. Chị ngừng
lại nghe ngóng một lát, rồi thoăn thoắt rảo bước trên bến đá. Có cái gì đó lù
lù trong đêm thẫm, trông như một bóng người sừng sững trên kè đá. Hơi thở người
đàn bà hụt hẫng. Toàn thân chị run rẩy, háo hức như người con gái muộn màng ra
chào đám thân bằng quyến thuộc của một người con trai đi xem mắt vợ. Chị mím những
ngón chân lên mặt tảng đá sần sùi. Trong đêm khuya khuắt, lẫn trong tiếng côn
trùng rỉ rả bỗng bật lên một cơn ho rát ruột. Trái tim người đàn bà thắt lại.
Chị rảo bước, tiến nhanh về phía cái bóng lù lù, sững sừng trong đêm ấy.
“Này!” Chị lên tiếng trước bằng giọng thì thào.
“Ai đấy?” Giọng khàn khàn của một người đàn ông đáp lời chị.
Chị yên tâm bước lại gần cái bóng đen kỳ dị.
“Ðang ngủ đấy à?”
“Nhà chị là ai thế?” Người đàn ông nhấm nhẳng.
“Tôi...” Người đàn bà ngập ngừng đến sát bên bóng người. Chị
nghiêng đầu, xăm xoi bóng tối, cố tìm khuôn mặt người đàn ông. Dưới ánh sao lờ
mờ, chị bắt gặp cái đầu mọc ra từ chiếc cổ dài ngoằng, đổ lòa xòa một bối tóc
rũ rượi. Hai cái vai nhô cao như hai mỏm cây bị đốn. Hai tay người đàn ông quặt
ra phía sau. Những vòng dây đen đúa quấn chặt quanh người gã, như con trăn siết
mồi.
Từ phía dưới mớ tóc rối bù, cái giọng thều thào đàn ông lại
thoát ra, “Ai đấy?”
Người đàn bà ngập ngừng, “Tôi. Ngải đấy mà.”
“À,” Người đàn ông ậm ừ, mệt mỏi. “Bắt hộ con châu chấu ở
lưng áo cái nào.”
“Ở đâu?” Người đàn bà lại hồi hộp.
“Cổ, lưng, nhảy tanh tánh từ đầu hôm đến giờ, đến khó chịu!”
Người đàn bà bước sát đến bên người đàn ông. Những sợi tóc
tanh tanh của gã quệt cả vào mặt chị. Chị kiễng chân lên, cố lùa bàn tay vào dưới
lớp áo lưng người đàn ông. Tim chị đập như trống làng báo cướp. Bàn tay chị kẹt
lại giữa những vành xương sườn cong và cây cột đá phía sau lưng gã.
“Ðược chưa?” Người đàn ông nôn nóng.
“Có thấy gì đâu.”
“Rõ là đồ ăn hại!”
Câu nói của người đàn ông làm người đàn bà rút ngay tay ra.
Chị lườm gã. Nhưng gã chỉ thoáng ngước lên nhìn chị rồi lại gục ngay cái đầu rũ
rượi xuống trước ngực. Mái tóc lòa xòa như tấm màn che kín khuôn mặt.
Người đàn bà thấy thương hại gã. Chắc gã đau đớn lắm. Và hẳn
gã đói lắm. Tần ngần một lúc, chị hỏi vẩn vơ, “Sao lại đi ăn trộm thế?”
Người đàn ông ngẩng cái đầu nặng nề lên, nhìn chị một lúc lâu
như không hiểu chị nói gì. Nhưng chị không nhắc lại câu hỏi. Chị chỉ nhìn gã.
Chị cố nhìn sâu vào mắt gã. Bóng tối làm những đường nét trên khuôn mặt gã nhòe
nhoẹt. Mùi khai bọc lấy gã như lớp kén cuốn quanh con sâu. Cái mùi nồng nặc ấy
làm chị nhăn mặt. Nhưng khuôn mặt nhòe nhoẹt bóng tối của gã thì lại làm lòng
chị nao nao.
Chị ngã giọng hờn dỗi, “Hỏi, sao không nói?”
Gã lặng thinh.
“Sao lại đi ăn trộm của người ta?”
“Ðói!”
Gã ném vào mặt chị tiếng trả lời sỗ sàng. Hơi thở hôi từ miệng
gã làm chị nhăn mặt. Chị sấn sổ nhìn vào cái mặt trắng xanh lờ mờ dưới ánh sao,
cái mặt có những vết bầm tím, cái mặt có cặp môi xám xịt rươm rướm một sợi máu
đen thẫm vạch xuống chiếc cằm nhọn.
Giọng chị sừng sỏ, “Người ta đói đầy ra đấy, ai cũng đi ăn trộm
cả à?”
Gã không thèm trả lời. Người đàn bà nhìn trừng trừng vào mặt
gã, thấy ánh lên một tia sáng bất chợt, chỉ một giây thôi, rồi mắt gã lại tối
đi, và cái đầu nặng nề gục xuống. Tóc đổ rèm chắn lại tia nhìn tra vấn của chị.
Mùi khai quẩn trong gió, làm mũi chị cay cay.
“Chúng nó đánh có đau không?” Giọng chị mềm xuống.
“Hỏi ấm ớ, dở hơi!” Gã gắt, đầu vẫn gục xuống trước ngực.
Câu nói của gã làm người đàn bà bừng bừng nổi giận. Ðồ vô ân
bạc nghĩa. Thử hỏi lúc gã bị bọn lính tuần đánh đập, bị dân làng hùa nhau ném
đá, ngoài chị ra có ai dám nói đỡ cho gã lấy một câu. Vậy mà cái con người vô
ân bạc nghiã này lại giở cái giọng xách mé ra với chị như thế. Chị khuỳnh hai đầu
gối, chị rùn đôi vai lên cao như con gà chọi sắp lao vào đối thủ, chị chống hai
bàn tay lên thắt lưng. Và tay phải chị chạm vào nắm cơm còn hâm hấp nóng. Gói
cơm bọc lá chuối vùi bên trong cái ruột tượng.
Hẳn thái độ của chị làm gã áy náy. Gã nhỏ nhẹ bằng giọng kể lể,
“Ðau chứ sao không.”
Câu nói bất chợt của gã làm lòng người đàn bà nao nao. Thoáng
chốc, chị quên bẫng những giận hờn.
“Ăn cơm không?”
Cái đầu người đàn ông bật lên, đôi con mắt láo liên càn quét
chị. “Cơm đâu?”
“Ðể trong thắt lưng.”
“Tưởng chết đói rồi...”
“Thế người nhà không cho ăn à?”
“Người nhà nào?”
“Ông chú ấy thôi!”
“Cái lão Mục ăn mày ăn nhặt ấy nói làm gì!” Giọng gã trở nên
bực bội, “Cơm đâu?”
Người đàn bà cuống quýt cởi dây thắt lưng. Gấu váy chị đong
đưa trong gió nhẹ. Chị run như thể sắp phạm tội tầy đình. Những ngón tay thô kệch
luống cuống cởi những mối thắt bên hông chị. Tiếng chó sủa đâu đó trong làng nhắc
nhở chị về đám lính tuần thường thả bộ khắp làng trên xóm dưới.
“Lâu thế!” Người đàn ông sốt ruột gằn giọng.
“Ban nẫy vội, thắt cái nút, thành ra...”
Loay hoay một lúc, những nút thắt mới bật ra. Trong chớp mắt,
cái váy người đàn bà chụp xuống chân chị, như một tàng cây gẫy. Ðôi chân trắng
nhờ nhờ hiện ra trong bóng đêm. Người đàn bà nóng ran cả châu thân. Chị cuống
quýt kéo váy lên, túm chặt ở trước bụng. Cái thắt lưng của chị rơi xuống bờ đá
phát ra một tiếng động lẻ loi trong đêm vắng. Chị cúi xuống, nhặt nó lên, một
tay giữ mép váy, một tay tuồn nắm cơm ra khỏi cái ruột tượng. Chị đặt nắm cơm
xuống mặt kè đá, vội vàng buộc thắt lưng lại cho chắc. Chị liếc người đàn ông.
Bóng đêm xóa nhòa khuôn mặt gã, nhưng chị vẫn hình dung ra được đôi con mắt gã
nhìn chị hau háu. Cặp mắt toát ra cái gì đó làm những ý nghĩ trong đầu chị xôn
xao như bầy ong vỡ tổ.
Chị bẻ nắm cơm ra, đút cho người đàn ông. Gã ăn vội ăn vàng,
cắn cả vào ngón tay chị. Chị suýt soa mắng yêu gã. Gã ăn ngấu nghiến hết nắm
cơm rắn chắc trong chớp mắt.
“Mấy hôm không ăn uống gì rồi nhỉ?”
“Hai hôm.”
Người đàn bà thầm thĩ suýt soa.
“Hôm qua chúng nó còn cho ăn cho uống, hôm nay cả lũ nhà
chúng nó bỏ đi đâu hết.”
“Uống nước không?”
Gã gật đầu. Chị men xuống bờ sông khum hai lòng bàn tay lại với
nhau để múc nước cho gã. Nước sông lạnh buốt đôi bàn tay người đàn bà. Chị đi
lên đi xuống hai ba lần mà lần nào lên đến nơi nước cũng đã rỉ ra hết qua những
kẽ tay. Sau cùng chị nhìn quanh quất. Ðêm tối thế này chả ai thấy được gì. Gã
thì bị trói xoay lưng về phía chị. Chị cởi vội áo ngoài rồi mau mắn cởi yếm,
nhúng xuống nước, vắt sơ, đem lên đặt vào mồm gã. Tiếng chùn chụt lúc gã mút nước
từ cái yếm làm thân thể người đàn bà bừng bừng cơn sốt.
“Còn đói không?” Chị nhỏ nhẹ hỏi.
“Ðỡ rồi!”
Chị lẩm bẩm như người đàn bà cằn nhằn chồng, “Ðáng cái tội ăn
trộm! Sức trai mà không chịu đi cày đi cấy với người ta...”
“Câm mồm!” Gã hất cái đầu lên, gân cổ với chị. “Xấu như ma mà
lên giọng dạy đời...”
Câu nói của gã đập vào mặt người đàn bà như cơn mưa rát mặt
ngày bão lớn. Bất giác chị đưa tay vuốt mặt. Da mặt chị dầy lên, bì bì, săn cứng.
Cái yếm nhúng nước chưa kịp vắt khô trĩu nặng bàn tay, còn lách tách rỏ nước xuống
bàn chân bám đầy bùn đất. Bà xấu như ma thì mặc xác bà. Mọi người đều biết cả rồi.
Cả làng này đều biết cả rồi. Cả mấy nghìn nhân khẩu ở cái làng này từ ông tiên
chỉ xuống tới thằng mõ làng đều biết bà xấu như ma rồi. Nếu bà không xấu thì bà
đã có chồng có con như người ta cả rồi. Rồi thì bà đâu có tội vạ gì đêm hôm đem
cơm nắm ra nuôi thằng ăn trộm. Bà xấu mà bà có làm hại ai. Nhờ ông giời ông ấy
cho bà xấu nên bà mới yên thân mà sống lây lất ở cái chòi ven sông ở đầu làng,
đêm đêm bà ngủ không sợ thằng lý râu quặp lân la; cũng chẳng sợ đám lính tuần
mò mẫm; không sợ đến cả những thằng ăn trộm ăn cắp táy máy chân tay. Bà không
những xấu mà bà còn thọt chân nữa đấy. Thằng giời đánh ạ! Cái đồ ăn trộm vong
ân bội nghĩa. Trong khoảnh khắc, đầu óc người đàn bà chật ních những lời chửi bới.
Da mặt chị dầy lên, mũi chị nổi gai, môi chị nứt nẻ vì căm giận. Ðã vậy, gió
còn luồn vào manh áo trống trải của chị những ngón tay vuốt ve, châm chọc.
“Lần này thì giối già. Nhất định là tớ thôi ăn trộm rồi!”
Người đàn ông chợt nói. Giọng thành khẩn của gã làm tắt ngấm
cơn giận trong lòng người đàn bà.
Chị hất mặt lên, lẩm bẩm, “Ai mà tin!”
“Thật đấy.”
“Thề đi.”
“Thề đấy!” Gã bỗng bật lên một cơn ho khan.
“Ốm rồi đấy. Gió máy thế này...”
Người đàn bà chuyển cái yếm qua tay trái cho đỡ mỏi. Một ý
nghĩ táo bạo chợt nẩy ra trong đầu chị.
“Muốn tôi cởi trói cho không?”
Người đàn ông nhìn sững chị. Bóng đêm nhòe nhoẹt khuôn mặt
gã. Chị nhìn chăm chú vào hai con mắt ti hí. Ông bà mình dạy có sai đâu. Chị thầm
nghĩ. Những người ti hí mắt lươn, trai thì trộm cắp, gái buôn chồng người.
Nhưng mà thôi. Thưởng phạt đã có trời đất, thiên địa. Chị thấy chuyện phải thì
chị làm. Vậy thôi. Bàn tay phải chị sờ soạng ngang thắt lưng gã. Những ngón tay
chị chạm vào sợi dây thừng sần sùi.
“Này, chúng nó sai mình ra đánh lừa tớ đấy hả?” Gã hỏi, giọng
châm chọc.
“Ðây không phải thứ hùa!” Chị ngắt lời gã. Hình ảnh đám dân
làng vây quanh gã. Sỉ vả, nguyền rủa gã bằng những lời lẽ văn vẻ, vần xuôi vần
ngược. Bọn đàn ông đàn bà ngày thường hiền lành lam lũ nhưng khi đi coi xử tội
hắn, cũng hùa theo bọn lý hào đòi lột da dồi trấu hắn. Ngay đến lũ trẻ con ngày
thường hiền lành như củ khoai củ đậu, đến lúc có vụ xử, cũng xôn xao náo nức
như đi hội, đứa nào cũng lăng xăng đi tìm đá để ném thằng ăn trộm. Chỉ có chị
là không thế. Chị xấu nhất làng nhưng chị ăn ở có trước có sau...
“Người ta trốn đi rồi lính lệ bắt đằng ấy tra hỏi thì sao?”
Gã băn khoăn.
Chị chép miệng, “Ðứa nào thèm bắt cái con mẹ xấu như ma lem
này!”
“Cứ nói thế!”
“Chứ không à! Ðể tôi về lấy con dao. Cái dây quỷ này chắc ghê
đấy!”
Và người đàn bà liều lĩnh lùa những ngón tay thô nhám vào mái
tóc rễ tre của gã. Cái đầu có sừng có sẹo. Cái đầu bị trúng đá của bọn trẻ con,
sưng vù vù. Bàn tay chị tuốt dần xuống má gã. Máu khô rin rít da tay chị. Trong
một thoáng, chị nhắm nghiền hai mắt. Và chị cảm được cái đầu gã giũi vào lòng
bàn tay chị, như đầu con mèo nũng nịu với chủ.
Người đàn bà chạy biến vào đêm tối. Ðôi chân tật nguyền của
chị giã thùm thụp xuống nền đất lạnh những tiếng động cao thấp nghe như tiếng
chày giã gạo không đều tay. Cái yếm ướt văng mất lúc chị vấp ngã bên kè đá. Cái
yếm một bà nhà giầu trong làng trả công cấy thuê của chị năm trước. Cái yếm duy
nhất của người đàn bà cô độc. Không có thì giờ tìm kiếm, chị vùng ngay dậy,
tuông chạy vào đêm tối.
Chị đem con dao cùn ra bờ sông, hì hục tìm mối thắt sợi dây
thừng buộc siết quanh người tên ăn trộm. Mùi mồ hôi đàn ông lạ lẫm thốc vào mũi
chị, váng vất chút mùi khai nước giải làm chị ngầy ngật. Bàn tay chị rờ rẫm
quanh bụng hắn, luồn ra phía sau cây cột đá. Cái bụng người đàn ông thót lại
lúc những ngón tay chị mài vào khoảng thịt da mềm mại. Trong lúc hai cánh tay mỏi
rời rã, chị vừa cứa lưỡi dao cùn lên sợi dây thừng, vừa hình dung cái ngày gã
“nên người” với thiên hạ.
Gã sẽ phải đi xa. Ðồng đất nước người. Tìm lấy một việc gì
đó, chuyên cần làm ăn, rồi cũng có đồng ra đồng vào, rồi cũng có một cơ ngơi
đáng kể. Lúc ấy, biết gã có còn nhớ đến con mẹ Ngải này không nhỉ. Mí mắt người
đàn bà cay cay. Chị chớp mắt liên hồi như vướng bụi. Khi mối dây cuối cùng bật
ra, lưỡi dao xém vào ngón tay người đàn bà. Trong bóng tối, chị thấy một giòng
máu ứa ra, bò vào lòng bàn tay chị như con giun oằn oại.
“Ôi giời!” Người đàn ông rên lên sung sướng. Gã vươn vai,
suýt soa vì tê bại. Gã giũ áo cuống cuồng, “Bà nó, cái con châu chấu!” Gã vung
vẩy bàn tay. Vặn mình vặn mẩy. Xương cốt dãn ra kêu lụp cụp.
Người đàn bà nắm bàn tay bị chảy máu lại, dấu biến cái giòng
máu đen ngòm đang ri rỉ chảy. Chị đẩy nhẹ nắm tay vào lưng gã, “Ði ngay đi. Ði
tìm cái việc gì đó, làm ăn với người ta, cho nó khỏi khổ cái thân. Mai kia còn
có đồng ra đồng vào...”
Thoắt một cái, bóng người đàn ông chìm nghỉm vào vũng đêm đặc
nghịt. Lạc trong tiếng giun dế râm ran, chợt vang lên tiếng nước rót xuống mặt
sông, tồ tồ, rôm rả. Rồi tiếng chân người chạy thình thịch xa dần và loãng đi
vào những âm thanh quen thuộc của canh khuya.
Người đàn bà đứng ngẩn ra bên cây trụ đá lù lù trong đêm tối,
lòng trống trải như căn chòi không cửa nẻo. Cây trụ này nghe đâu đã có ở bến
sông hàng nghìn năm trước, cái thời bọn Thái Thú bên tàu sang cai trị mảnh đất
An Nam khốn khổ này, dùng làm pháp trường. Chị nghe dân làng nói thế. Cái trụ
đá linh thiêng như một vị thần đầy quyền biến của cõi âm.
Ðêm nhờn nhợt sương. Lạnh. Bất chợt tiếng cú rúc từ lùm cây rậm
bên sông xoáy vào trái tim người đàn bà những mũi dao. Chị rõi mắt nhìn đăm đăm
vào khoảng đất hoang bên kia sông. Ðêm tối bưng lấy hai mắt chị. Chị chẳng làm
sao thấy được bờ bên kia. Bãi sông đen ngòm mở vào khoảng tăm tối nhòe nhoẹt của
âm ti, địa ngục.
2
“Này, nhà chị có biết nó trốn đi đâu không?”
“Biết! Các ông làm như tôi dấu được nó trong cái váy đụp này
không bằng.” Vừa đốp chát, người đàn bà vừa vỗ đồm độp vào hai mảng đùi rắn chắc.
Cái váy đung đưa quanh hai đầu gối chị.
Tiếng cười lại rộ lên.
“Biết đâu đấy!” Tiếng một người đàn ông cắt ngang, nghe như một
câu lỡ miệng.
Người đàn bà trừng mắt nhìn quanh, tìm kiếm kẻ đã cả gan châm
chọc chị. Cả làng này đã moi móc chọc ghẹo chị ngay từ cái hôm người ta phát hiện
ra là tên tù đã trốn mất. Nhưng người ta chỉ nói cạnh nói khóe, nói xa nói gần.
Chưa ai dám xúc phạm đến chị một cách trơ tráo như vậy. Chị nhìn đăm đăm vào từng
khuôn mặt. Những khuôn mặt đàn ông nhâng nhâng, lảng đi, ra vẻ lơ đãng nhìn trời
mây, cây cối. Cái lũ trượng phu chỉ giỏi về hùa ấy không dám nhìn chị. Những
khoé cười đểu tung tóe trên mặt họ. Những người đàn bà trâng tráo xăm xoi chị bằng
mắt. Họ cũng không dám nhìn thẳng vào mắt chị. Mắt họ nhìn đăm đăm vào khung ngực
phong phanh chiếc áo cánh nhầu nhò của chị. Cái yếm không còn, chị cảm thấy như
người trần trụi, nổi gai. Rồi họ nhìn xoáy vào bụng chị. Chị chống hai tay vào
cạnh sườn. Chị nhìn trừng trừng vào mặt từng người. Những con mắt đảo đi, bâng
quơ tránh né tia nhìn của chị.
“Thằng ăn trộm trốn đi đâu kệ bà nó. Sao lại đi hỏi người ta
nhỉ!” Chị gay gắt.
“Bởi vì hôm ấy chỉ có nhà chị mới ra miệng bênh nó...”
“Không bênh để mấy ông mấy bà đánh chết người ta à.” Vẩy tay
lên xua con ruồi trâu vù vù bên tai, chị thao thao tiếp, “Tội gì thì cũng có luật
có liếc hẳn hoi. Cứ xúm vào mà ném đá người ta... Luật nào hay thế!”
“Nó là gì của nhà chị mà nhà chị bênh nó?” Một người đàn bà
nhau nhảu hỏi.
Ðám đông nhao nhao hùa theo. Ừ thì hẵng hỏi nhà chị, thằng ăn
trộm là gì của chị. Phải có dây mơ rễ má gì thì mới có tình có ý với nhau như
thế chứ. Hay là anh chị đã lẹo tẹo với nhau từ lâu rồi. Rồi lại đẻ ra cái giống
ăn trộm mất thôi! Hàng chục cái miệng nhao nhao, hệt như cái lúc làng nước đang
xử tội người đàn ông.
“Nếu mày không cởi trói cho nó thì có sức voi nó cũng không cởi
sợi dây thừng ấy được.” Tiếng một bà lão, khàn khàn nhưng chắc nịch cái lý luận
buộc tội.
Cơn giận ứa lên tới cổ người đàn bà khiến chị tưởng mình sắp
nổ bung ra như con pháo tết. Mặt chị bừng nóng. Cả người chị cũng nóng; nóng
hơn cả hơi nóng của mặt trời mùa hạ đang hừng hực đổ xuống vạn vật, vặn cong
queo cả những tấm lá còn xanh mướt. Mồ hôi chị tươm ra đẫm hai thái dương. Mồ
hôi bò loanh quanh trên trán, dưới cằm chị ngứa ngáy khó chịu. Hai bàn tay chị
nắm lại, run rẩy.
“Cởi trói cho thằng ăn trộm trốn đi, nó trả ơn mày cái gì, hở
con ranh?” Một ông cụ vừa nói vừa quặt tay ra sau, đấm đấm cái lưng còng. Chị lừ
lừ nhìn ông lão. Lão Mục; ông chú họ thằng ăn trộm chứ ai xa lạ gì. Chú cháu
nhà họ từ nhau đã lâu lắm rồi. Ông không có nhà ngói cây mít, nhưng cũng thuộc
loại không phải lo lắng miếng ăn như thiên hạ. Chú cháu nhà này cãi nhau như mổ
bò. Thằng cháu đã có mấy lần kè dao vào cổ ông chú đòi tài sản ông bà để lại.
Ðúng là cái lũ tôm chà lộn cứt len đầu! Chị thầm nghĩ.
“Nó trả ơn mày cái gì, hở cái con mẹ Ngải kia?” Ông già nhắc
lại câu hỏi. Thì chị cũng đã biết là ông lão chỉ muốn cho thằng cháu đi tù mọt
gông, nhưng ít ra lão cũng phải mừng vì thằng cháu không còn bị dân làng đánh đập,
tra khảo nữa chứ. “Nó cho mày cái gì, hở con mẹ ranh?” Ông cụ gồng cái cổ nổi
gân lên mà hỏi gặng.
“Thì cái ấy chứ còn cái gì nữa!” Một giọng đàn ông nhừa nhựa
chất men trả lời thay cho chị.
“Ông sẽ làm mọi cách cho chúng mày đi tù mọt gông, con mẹ
ranh ạ!” Ông già gầm gừ kết luận.
“Cuống lên rồi!” Giọng chanh chua của một người đàn bà. “Thèm
hơi giai lắm rồi mà...” Một người đàn bà khác nói hớt. “Thả nó ra nó cũng đi biền
biệt. Nó có về mà gãi ngứa cho đâu. Cái đồ ngứa nghề!” Tiếng cười đùa vang động
cả mé sông. Rộn ràng quanh căn chòi tùm hụp của người đàn bà. Tai chị ù đi. Người
ta trốn đi rồi đằng ấy bị lính lệ bắt tra hỏi thì sao? Ðêm hôm nào tên trộm đã
thủ thỉ với chị như thế. Thì ra có những thứ còn độc địa hơn sợi dây thừng để
trói, những ngọn roi để quất vào da thịt, những lưỡi dao cạo sắc lẻm để cạo đầu
tù nhân... của làng của nước nhiều.
Ðầu óc chị rối mù. Mắt chị hoa lên. Tiếng cười đùa xấc xược,
cợt nhả, rộn rã không gian. Thằng ăn trộm chỉ nghĩ đến cái hậu quả trước mắt;
chỉ nghĩ đến thứ luật pháp trên giấy trắng mực đen mà thôi.
Vết cắt làm độc trong lòng bàn tay chị bỗng nhói lên. Cái vết
đứt cứ xốn xang lòng bàn tay chị từ hôm cắt dây trói cho thằng ăn trộm. Chị
đùng đùng quay vào, chân cao chân thấp, đi xăm xăm lại cái góc nhà dùng làm
chái bếp, lầm lì vồ lấy con dao cắt dây trói cho tên trộm hôm nào, lừng lững bước
ra nhìn đám người nhiễu sự bằng hai con mắt đỏ lửa.
Lũ người rống lên và tuông chạy tứ tán. Chị vung con dao lên,
múa vù vù trong không khí.
“Quân khốn nạn!” Chị gầm lên như con thú bị thương. “Không để
bà yên thì bà băm vằm chúng mày ra! Ðứa nào có giỏi thì bước vào đây; bước vào
đây; vào đây với con Ngải này...”
Cả một khúc đường mòn ven sông rộn rã như có hội hè đình đám.
Chị rủa vang cả mé sông, át cả tiếng chó sủa hôi vang vang khắp đầu làng, cuối
xóm.
Chạy tới bên bụi dứa dại ven sông, một gã đàn ông còn ném lại
cho chị một lời đe dọa, “Xét mình đi, ngày mai lên mà nói chuyện với làng với
nước, cái nhà chị dở hơi ạ!”
Chị tập tễnh quay vào căn chòi tùm hụp, quăng con dao xuống
cái nền nhà lồi lõm đất cứng, gầm lên một câu chửi tục tằn, rồi bắt đầu nguyền
rủa, “Cái đồ ăn cháo đái bát,” Hình ảnh tên trộm hiện ra loáng thoáng trong trí
nhớ chị. “Cái đồ vong ân bội nghĩa,” Cặp mắt lươn lừ đừ của gã làm chị ngứa
ngáy râm ran cả người. “Cái đồ... phản bội, cái đồ... ti hí mắt lươn... Cái đồ...”
Người đàn bà lúng túng tìm chữ. “Cái đồ... đồ... ăn trộm!” Và trong đầu chị lại
hiện ra hình ảnh gã ăn trộm chết dấm, chết dúi, chết bờ, chết bụi, chết trôi,
chết chìm ở xó xỉnh nào đó mà không chịu về phù hộ cho chị... Ngày mai chị phải
ra kể rõ ngọn nguồn với làng, với nước.
Không chừng người ta còn giải chị lên phủ, lên huyện...
3
Người đàn bà thổi phù phù cái bếp ngập tro, loay hoay thắp
cây hương. Khói bay mù mịt cả căn lều lụp xụp. Mảnh than hồng sáng rực lên
trong lòng bếp. Lờ mờ tỏa ra thứ ánh sáng nhá nhem vào cái khoảnh hẹp tối tăm của
túp lều không đèn đóm. Chị châm đầu cây hương vào cụm lửa hồng. Một sợi khói tỏa
ra mang theo mùi thơm dìu dịu lan tỏa trong căn chòi tùm hụp. Chị cầm cây
hương, đứng dậy, loay hoay nhìn quanh nhìn quẩn, tìm một chỗ để cắm. Chị nhìn
trước, nhìn sau, nhìn trên nhìn dưới. Chả có chỗ nào xứng đáng cho thần linh;
cho ông bà ông vải trở về để cho chị bày tỏ tấm lòng thành. Người đàn bà lẩn quẩn
một lúc lâu rồi đành chắp cây hương ở giữa hai bàn tay sần sùi.
“Lạy ông bà ông vải,” Chị thì thầm, mặt quay về phía khung cửa
trống hoác. “Lạy Ngọc Hoàng Thượng Đế; lạy ông Thần Hoàng, lạy...” Chị cau mày,
cố nhớ tên một vài vị thần linh tiêu biểu khác nữa mà không được, thành ra chị
lúng búng trong miệng một lúc, mới vái van tiếp được. “Các ngài phù hộ cho con.
Con là cái Ngải đây. Con không nhớ ngày tháng năm sinh... Con làm gì có ngày
tháng năm sinh. Người ta bảo lũ mục đồng nó nhặt được con trong cái rổ tụt cạp
ngoài bờ sông. Thành ra... thành ra con cũng không biết mình tuổi con gì, cũng
chẳng biết mình sinh đẻ vào giờ nào. Các vị thì văn hay chữ tốt, thông minh
đĩnh ngộ, quyền phép vô song; các vị biết rõ lý lịch con. Các vị phù hộ cho
con.” Nước mắt người đàn bà chợt lăn dài xuống má. “Con không sống ở cái đất
này được nữa rồi. Làng nước gì mà toàn một lũ hùa. Cả cái thằng chết tiệt được
con cứu cho khỏi đòn vọt cũng bạc như vôi.” Người đàn bà sụt sùi kể lể. Rồi chị
đứng lặng một lúc lâu, nhìn đăm đăm vào khoảng tối tăm bên ngoài khung cửa vênh
vẹo. Cả cái tương lai đen tối của chị lẫn trong vũng đêm nhòe nhoẹt ấy. “Ông bà
ông vải chỉ đường cho con đi. Nhất định rồi. Chuyến này con cứ dọc bờ sông mà
đi. Ðồng đất nước người ăn mày ăn xin cũng được. Chẳng thà ăn mày ăn xin, chứ
ai lại đi ăn trộm như nhà chúng nó.” Chị giơ cánh tay áo lên quệt nước mắt.
“Các vị có nghe con van vái không thế?” Ðáp lời chị chỉ có tiếng chó sủa ran
trong xóm, lẫn tiếng ếch nhái rền rĩ thinh không. Tiếng người gọi đò văng vẳng
ngoài bến sông. Tất cả mau mắn chìm vào cái thinh lặng của đêm. Con muỗi nào đó
vo ve bên tai chị như nhắc nhở, như trêu ghẹo. Chị không buồn để ý đến những
chuyện cỏn con ấy nữa. Ðầu óc chị bận hình dung đến con đường chông chênh chị sắp
phải đi qua. Ðường đời đấy! Ý tưởng ví von thoáng qua óc chị. Ðường đời đấy; bà
nó cái đường đời lồi lõm sống trâu, bùn lầy nhơ nhớp. Nhưng dù gì đi nữa chị
cũng phải ra đi.
“Ngày mai, chúng nó bắt con ra mà trả lời với làng nước rồi!”
Cái tàn hương cháy xong, cong xuống ở đầu. Thần linh đã lắng
nghe lời vái van của chị. Nhưng chị vẫn ngần ngừ, “Cả đời con chỉ làm việc
lành, nhưng hôm nay xin ông bà ông vải cho con làm ác một lần.” Toàn thân chị
chợt run lên như đang trong cơn sốt rét rừng. Mảnh tro tàn ở đầu cây hương rụng
xuống, tan biến vào bóng tối. Ngưng vái van, người đàn bà mò mẫm trên chái nhà
rút thêm hai cây hương nữa. Chị đi về phía ổ rơm, chỗ ngủ của chị, cắp cái tay
nải đựng vài món đồ lặt vặt, đeo lên vai, rồi lách mình qua miếng phên chắn cửa
bước ra ngoài. Cây hương vẫn cháy âm ỉ trong tay chị. Những món đồ lách cách
trong cái túi vải. Chị ngừng lại suy nghĩ, chần chừ một lát rồi trở vào căn
chòi, quăng cái tay nải vào một góc. “Tí nữa về lấy cũng còn kịp chán.” Chị nhủ
thầm và lách mình vào bóng tối, khập khiễng chạy trên con đường mòn đầy những bụi
gai xấu hổ. Ánh lửa đầu cây hương lập lòe đêm tối như một con ma trơi.
Chị rón rén bước trên bờ ruộng hẹp bằng đôi chân tật nguyền.
Những con ễnh ương ồm ộp gọi nhau, chợt im bặt khi chân chị thình thịch bước
qua. Những con vạt sành ken két chuỗi âm thanh sắc gọn. Chị trượt chân mấy lần
nhưng không ngã. Cây hương cháy dở cầm chắc trong tay phải, hai cây hương mới
trong bàn tay trái. Hết khúc ruộng quanh co, chị băng qua một bờ ao lấp loáng
ánh sao. Chị rón rén đến sát đống rơm bên đầu hồi một căn nhà lá cao lớn, lù lù
trong bóng tối như gã chủ nợ hợm hĩnh khoe khoang. Người đàn bà vừa thở ì ạch vừa
cố chu môi thổi những cây hương đỏ lửa được chị ép sát vào những cánh rạ khô.
Chị thổi muốn hoa cả mắt lưỡi lửa mới lòe ra, bò men mén trên những cánh rơm ẩm
mềm sương đêm. Ngọn lửa bò lan trên những cánh rơm, uể oải như lũ ốc sên lười
biếng.
“Ông bà ông vải bỏ quá cho. Con chỉ đốt mỗi một nhà lão Mục
thôi, chú cái thằng chết tiệt ấy mà. Xem nó còn tìm mọi cách để con tù mọt gông
nữa hay thôi. Trời yên gió thế này, chắc cũng chẳng cháy lây sang nhà ai đâu mà
sợ.” Chị ngưng vái, thổi tiếp cho ngọn lửa mon men bò quanh đống rơm.
Ngọn lửa lớn bằng hai bàn tay rồi, chị mới quay đầu tuông chạy.
Ðất đá cản những bước chân chị. Gai góc quật vào mặt mũi, mình mẩy chị rát rạt.
Chị chạy nhấp nhô trên những bờ ruộng chông chênh. Gió thổi phù phù hai bên tai
chị. Vậy là chị trả thù luôn cho cả thằng ăn trộm nữa. Cái đồ bạc như vôi! Hơi
lạnh từ bờ sông đắp lên mặt làm chị như tỉnh hẳn cơn mê.
Chị quýnh quáng lách vào khung cửa căn chòi. Căn chòi đen thẫm,
nhưng chị nhớ rất rõ chỗ chị để cái tay nải. Chị vươn cánh tay về phía đó. Bàn
tay ma quái nào đó chộp lấy cổ tay chị. Chị giẫy giụa kinh hoảng. “Ai... vậy?”
Chị vừa nói bằng giọng run run, vừa cố sức giằng tay lại.
“Tớ đây mà!” Giọng đàn ông. Chị nhận ra ngay cái giọng đàn
ông quen thuộc. Thằng ăn trộm, trời ơi; thằng ăn trộm!
“Làm gì thế?” Người chị mềm rũ vì sợ hãi. “Ðồ quỷ ám! Muốn giết
người ta đấy à!”
Cái bàn tay nắm cổ tay chị lỏng bớt ra. Tên ăn trộm xớn xác,
“Ði đâu đêm hôm thế?”
“Ði đâu mặc xác người ta, việc gì phải hỏi!” Chị vừa gắt gỏng
vừa giật bàn tay lại. “Tưởng chết giấm giúi ở đâu rồi!”
Người đàn ông khẽ đặt tay lên vai chị, rồi vội rút tay về. Từ
bé đến giờ, chị vẫn nhớ rõ, chưa có người đàn ông nào thèm chạm vào người chị.
Chỉ đứng gần chị thôi, mà người ta đã xấu hổ rồi. Người ta lánh xa chị như
tránh người cùi người hủi. Thành ra đang mệt nhoài vì chạy qua không biết bao
nhiêu là ruộng, vườn mà lòng chị cũng lâng lâng như lần say thuốc lào đầu tiên
trong đời. Chị nhìn thấy bóng người đàn ông lờ mờ trong đêm tối. Tối quá, chị
không nhìn được hai con mắt ti hí của gã. Nhưng cái mùi đàn ông quen thuộc thì
xộc vào mũi, nồng lên đến cả óc chị. Giọng người đàn ông dịu dàng như thể không
phải là giọng đứa ăn trộm thuở nào.
“Trốn đi với tớ không?” Gã nói vội. Chắc gã sợ chị đổi ý. “Nếu
thương... thì đi với tớ; tớ sẽ bảo bọc cho đằng ấy. Sống chết có nhau. Tớ sống
được thì đằng ấy cũng sống được...”
Người đàn bà lùi lại. Chị phì phò thở một cách khó khăn. Chị
ôm hai bàn tay lên ngực, chặn lấy cái thôi thúc, hồi hộp. Những cây hương đánh
rơi đâu từ lúc nào. Chị nhớ đến cái lưỡi lửa bò quanh đống rơm. Lưng chị chạm
vào vách lá cồm cộm.
“Tôi là gái già, lỡ thời, lại xấu như ma như quỷ, liệu rồi đằng
ấy...” Lưỡi người đàn bà líu lại. “Liệu rồi đằng ấy...”
Người đàn ông lại xấn tới, chạm khẽ bàn tay củi nỏ lên vai chị.
Chị đã lùi tới sát vách lá. Và gã cũng không rụt cánh tay lại như lần trước.
Cái bàn tay thô nhám nặng trình trịch, và nóng hôi hổi như mồi lửa làm người chị
bừng cháy. Mùi mồ hôi đàn ông xoắn lấy chị. Chị quay cuồng, chóng mặt. Chị lẩm
bẩm, “Tôi... thọt chân, đằng ấy không biết à?”
Không để ý đến lời thú nhận não nề của chị, người đàn ông vẫn
tha thiết, “Ði nhá!”
“Tôi chỉ có hai bàn tay...” Chị ngập ngừng.
“Tớ cũng vậy. Ðằng ấy còn có tấm lòng... Ði không? Tớ biết chỗ
có việc làm...”
Người đàn bà lặng thinh. Ðầu óc chị quay cuồng hình ảnh vài bến
đò xơ xác, những con đường gồ ghề quanh co vắt qua không biết bao nhiêu cánh đồng
khô hạn. Nắng vỡ da và mưa rát thịt. Tiếng sáo diều, tiếng hò nhặt khoan cuối
mùa gặt rộn rã. Và chị bao giờ cũng chỉ là người đàn bà lỡ thời, đi làm thuê,
làm mướn. Rồi bao nhiêu là phiên tòa đầy giả dối. Những đầu óc đặc nghịt, nhung
nhúc lời buộc tội. Mớ luật lệ khắt khe, nhốn nháo những tập quán máu me, gai
góc.
“Bằng lòng không?” Bàn tay cứng như thép của tên trộm bóp lấy
cánh tay người đàn bà.
“Xa không?” Chị hỏi cho có lệ.
“Xa lắm đấy.”
“Ở đâu cơ?”
“Một ngày đường sông, rồi lên phố... rồi lên ô tô... xa lắm...
nhưng có nhau; ngại quái gì! Ði nhá!”
Chị gỡ bàn tay người đàn ông xuống, băn khoăn, “Có hứa thương
tôi không đấy?”
“Hứa.”
“Thôi ăn trộm nhá!”
“Thề rồi! Ði bây giờ cho kịp.”
“Gợm hẵng nào...”
“Khỏi cần đem cái gì theo. Ðây có đủ cả rồi...”
Người đàn bà rõi mắt nhìn quanh một lần cuối căn chòi lá ọp ẹp.
Ngực chị nặng nề như đeo đá.
Người đàn ông loay hoay đeo vật gì đó lên lưng, nói với chị bằng
giọng phấn khởi, “Hành lý của tớ đủ cho mình sống cả tháng giời...”
Câu nói của gã làm lòng chị thắt lại. Chắc lại mới đi ăn trộm
về đấy thôi! Vậy mà cũng thề bồi. Chị quay đầu lại, cố nhìn vào mắt gã. Ðêm tối,
chị chỉ thấy đôi mắt gã hẹp như hai khe hở tối tăm, “Ðồ đạc ở đâu ra mà lắm thế?”
“Lại nghĩ là người ta đi xoáy của thiên hạ đấy phỏng?”
“Ai biết được!”
Tiếng chó sủa rộn ràng trong thôn át câu nói của chị, nhưng
không át được giọng người đàn ông thì thào bên tai chị, “Người ta đã hứa rồi...
Thôi đi.”
Tiếng người bỗng nhao nhao dấy lên từ phía giữa làng. Tim người
đàn bà đập muốn tung lồng ngực. Chị cúi xuống, với lấy cái tay nải, “Ði nào!”
Chị lách nhanh qua khung cửa, cái tay nải lủng lẳng trên vai.
Người đàn ông bước theo chị.
“Chắc lại cướp bóc gì nữa rồi!”
Ðáp lại lời gã là tiếng phèng la, tiếng thùng sắt tây, tiếng
mâm đồng, thau nhôm gõ rộn ràng như những hôm làng trẩy hội.
Người đàn bà bước vào khoảng đêm đen mát ngọt. Chị quay đầu
nhìn về phía giữa làng. Ánh lửa mầu cam sáng rực một góc trời. Tim chị đập lỡ
đi mất vài nhịp. Chị níu lấy tay áo người đàn ông, lôi gã đi vùn vụt, “Ði mau
thôi, muộn mất.”
Người đàn ông ngơ ngẩn một lúc, mắt rõi về phía chân trời rực
ánh lửa, rồi tất tả bước đi theo người đàn bà. “Lại cháy nhà nữa rồi! Mùa này lửa
củi không khéo thì có mà trắng tay...” Anh ta lẩm bẩm.
Người đàn bà ì ạch đếm những bước thấp cao, hụt hẫng. Bãi
sông vắng tanh vắng ngắt, sẽ chẳng ai bắt gặp họ. Chị thấy yên tâm. Vậy là chị
đã trả được thù. Chỉ có gã là không biết có người đã trả thù thay cho gã. Cái kẻ
có một lần thề không đội trời chung với gã; cái người chỉ muốn cho gã tù mọt
gông bây giờ chắc đang cuống lên mà chữa cháy.
Cứ men theo bờ sông, họ rảo bước như chạy giặc. Chẳng ai buồn
nói chuyện với ai. Thỉnh thoảng người đàn bà ngoái cổ lại nhìn mông vào bóng
đêm. Ðốm lửa hồng rực sáng ở phương tây đã teo tóp lại như cụm than hồng trong
cái bếp ngập tro than của chị. Những vì sao đêm lấp lánh đính trên bầu trời đen
kịt. Gió sông vỗ lên mặt chị, nhưng lưng chị thì ướt đẫm mồ hôi.
Tới một gốc đa mọc gie ra bên bờ sông, chị ngừng lại, “Nghỉ
tí đi. Mệt quá!”
Người đàn ông quẳng cái túi vải xuống đất, vươn vai, nhìn chị,
“Ðói không?”
Chị lắc đầu, rồi lặng lẽ ngồi thụp xuống một thân rễ sần sùi,
rõi mắt nhìn sang bờ bên kia của giòng sông. Nhưng chị chẳng thấy gì ngoài một
vùng trắng đục. ếch nhái ra rả những lời than van. Một con cầy con cáo nào đó
đi ăn đêm phóng vút qua chân người đàn ông. Gã rủa theo, rồi ngồi mém xuống bên
cạnh chị. Mùi thuốc lào và mùi mồ hôi chua vữa quấn lấy chị.
Chị bối rối, mân mê cái túi vải, loay hoay gợi chuyện, “Mấy
hôm nay trốn ở đâu mà mất biệt thế?”
“Nhà lão Mục chứ đâu!”
Chị giật mình, ngoảnh mặt nhìn đăm đắm về phía chân trời, nơi
đám cháy vẫn hồng một góc đêm đen thẫm.
“Nhà lão Mục?”
“Ừ...”
“Ông chú già của đằng ấy hả?”
“Chứ còn ai vào đây nữa. Lão dạo này được quá. Tự nhiên lại
cho tiền để mình làm vốn đi xa tìm việc...” Giọng gã bỗng nhiên sượng lại, như
vướng phải nỗi ngại ngần nào đó, “Ông ấy bảo là nếu đằng ấy... bằng lòng
thương... tớ, ông ấy sẽ lo hết...” Rồi gã thở phào, “Ông chú tớ coi vậy mà cũng
không đến nỗi xoàng...”
Chị chìm nghỉm vào cơn cảm xúc tê dại. Trái tim chị thắt lại.
Chị tưởng mình nghe nhầm.
“Thế mới biết chả làm sao mà hiểu được lòng người.” Người đàn
ông chậm rãi nói. Rồi thong thả đứng dậy, vươn vai, và làm như tình cờ, chạm khẽ
vào vai chị, “Thôi, đi cho kịp, Ngải à... Còn xa lắm đấy!”
11/6/1996
Hoàng Chính
Theo http://vietnamthuquan.eu/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét