XXXXTrường đời 2

Trường đời 2

XVII-

Buổi chiều hôm ấy, mãi quá ba giờ, Khánh Ngọc mới ra chỗ làm. Nàng đi thẳng ngay đến mỏm núi Sám Coọc mà nàng biết chắc thế nào cũng gặp Trọng Khang một mình ở đấy.

Trọng Khang đang đứng coi phu bắc cầu, thoáng thấy nàng, tảng lờ quay đi như không thấy. Ít ngày nay, Khánh Ngọc không bày tỏ thái độ thân ái gì đối với chàng nữa, nhưng chàng vẫn cảm thấy nếu hai người mà gần nhau thì thế nào cũng xảy ra. Cứ cái nhìn của Khánh Ngọc cũng đủ nói cho chàng biết.

Khánh Ngọc đứng trên mỏm núi, gọi. Cực chẳng đã, Trọng Khang phải bảo lấy ngựa, rồi đi lên.

- Ba tôi với François đâu?

- Ở phía xóm Nùng cơ mà. À, từ giờ cô đừng có đi một mình như thế này. Từ nhà ra đây, ba bốn cây số, lại qua một đoạn rừng, cô không sợ bị bắt cóc à?

Khánh Ngọc vỗ vào khẩu súng đeo ở lưng:

- Ông tưởng dễ bắt cóc tôi đấy à? Tôi bây giờ bắn đã không đến nỗi như trước. Ông không tin hãy thử bắn thi với tôi.

- Thôi đừng có bắn nữa. Cu-ly đang làm, nghe tiếng súng, họ loạn lên, mất bao nhiêu là công việc.

- Công việc! Lúc nào ông cũng chỉ nói đến công việc. Đối với ông, hình như một phút mà không có công việc thì ông không sống được.

Nói xong, Khánh Ngọc rút súng:

- Đây, tôi bắn vào quả bầu dại leo ở cái cây kia cho ông xem.

Miệng nói, tay bắn luôn ba phát. Cả bọn cu-ly đang làm, đều ngừng tay, ngửng đầu lên nhìn.

- Đấy, cô đã làm hại của ba cô năm phút công việc rồi. Năm phút nhân với một nghìn cu-ly, bao nhiêu là thì giờ, bao nhiêu là tiền rồi. Ba phát súng cô bắn, tôi thoáng nhìn thì hình như không trúng một. Cái thích của cô đắt tiền quá.

Khánh Ngọc bắn bốn phát đạn nữa. Trọng Khang vẫn thản nhiên:

- Lại tốn thêm năm phút, bao nhiêu là tiền nữa.

- Lúc nào cũng công việc, lúc nào cũng tiền. Tôi không cần tiền!

Khánh Ngọc mặt giận tía, rút một sác-giơ đạn nữa, lắp vào súng toan bắn. Trọng Khang vội giơ tay cản:

- Cô nên nhớ, cái người nào ở trong địa vị phải nói đến công việc, mà cứ nói công việc là một người biết sống đấy. Tôi làm cho ba cô, thế tất nhiên là tôi phải nghĩ đến đồng tiền của ba cô. Cô không cần tiền, là bởi có người đã kiếm sẵn cho cô tiêu rồi.

- Tôi không như ông, tôi rất khinh đồng tiền.

- Trong cái cảnh ngộ cô, cô chỉ mới biết khinh có đồng tiền. Và cô chỉ mới nói được có thế. Khinh đồng tiền quá và trọng đồng tiền quá, hai thứ đều là kém cả. Biết giá trị nó không khinh mà cũng không trọng, cái đó vừa phải biết đời, và vừa phải có lòng. Phải, tôi quý đồng tiền, bởi vì tôi biết kiếm được nó, người ta phải vất vả biết chừng nào. Cô xem những cu-ly làm kia, suốt cả ngày dưới nắng, dưới mưa mà chỉ có năm hào. Tại làm sao cô mới biết khinh đồng tiền? Là bởi vì cô may mắn, có một người cha giàu quá và kinh doanh giỏi quá. Những cu-ly kia, nếu cũng may mắn sinh vào một cửa nhà giàu như cô, chắc họ nói được như cô. Cô nên nhớ ba cô vì muốn kiếm tiền mà phải liều tính mệnh sang đây đấy.

Những lời nói tàn nhẫn, nhưng thẳng thắn của Trọng Khang làm cho Khánh Ngọc nhận rõ lỗi của mình.

- Mấy hôm nay, trong người tôi khó ở, thôi ông tha lỗi cho tôi. Thế này thì có lẽ tôi rồ dại, nhưng không hiểu sao, có nhiều lúc, tôi ao ước có giặc cỏ nó bắt cóc tôi đi. Có lẽ lúc ấy, tôi lại tìm thấy sinh thú, chứ bây giờ, nhiều khi, tôi nhận thấy rằng đời tôi vô vị quá.

Sự đau đớn nó phát ra những câu nói kỳ quái ấy làm cho Trọng Khang thương hại:

- Tôi tưởng cái cảnh cô thì thật sung sướng không còn ai sánh kịp.

Khánh Ngọc nhìn Trọng Khang bằng một cái nhìn đầy trách móc:

- Ông nói câu ấy thì ông không thành thật. Tôi tưởng ông biết hơn ai hết rằng bây giờ, tôi là người khổ nhất trong thiên hạ.

Cái nhìn thẳng thắn đầy yêu đương, và thứ nhất giọng nói đau xót ấy làm cho Trọng Khang cảm động. Chàng thấy mình không có quyền nói dối nữa:

- Nếu có phải tôi xét lầm, tôi không thấy rõ mối buồn u uẩn của cô thì tôi xin lỗi cô.

Rồi sợ câu chuyện nếu cứ theo cái đà ấy thì nó sẽ đi đến chỗ khó giải, chàng liền nói lảng sang chuyện khác.

- Tôi tưởng cần phải dạy cô bắn một chút. Biết đâu chẳng có lúc dùng đến. Đi quá ra đây để cho cu-ly họ khỏi trông thấy, rồi tôi sẽ bảo cho cô biết tại làm sao cô bắn sai cả.

Hai người sóng cương cùng đi. Đi quá mỏm núi chừng 300 thước. Trọng Khang xuống ngựa, đỡ cho Khánh Ngọc xuống. Buộc ngựa xong, chàng rút súng.

- Bắn súng lục khó hơn súng trường ở chỗ súng trường thì có vai để tỳ, mà súng lục thì không. Thế cho nên cánh tay phải không run, và phải cầm cho chắc. Nhưng chắc đây không phải cứng nhăn nhắc, bởi vì nếu cứng thì khi tiếng nổ dội lên, súng sẽ bật xa đích nhiều. Cứng đây, là phải dẻo, và phải làm thế nào cho tiếng dội không làm chệch cái đích mình ngắm. Cô và ông Giáp cầm súng bắn, không giơ thẳng cánh tay, đó là một điều tối kỵ, Giơ thẳng cánh tay có cái lợi là đường ngắm thẳng, ngay tầm con mắt của mình; và khi đạn nổ, súng có dội lại cũng không xê xích được bao nhiêu. Chứ cánh tay mà cong thì sức mạnh của đạn nổ dội lại nhiều lắm. Những điều này, bắn quen rồi, cô tự khắc nhận thấy, chứ dạy cũng không thể được. Một khi mà mình bắn đã linh tay rồi, súng với mình đã là một rồi, thì cầm thế nào, bắn thế nào rồi cũng trúng. Đây... cô nhận kỹ tôi bắn mấy phát thì cô sẽ thấy ngay. Tôi ngắm cái mặt gỗ ở cành thứ ba cái cây kia kìa. Cô trông...

Đạn nổ liền ba phát. Hai người chạy lại thì đều trúng cả ba. Trọng Khang đẽo một ít vỏ ở thân cây:

- Bây giờ cô thử lại bắn đi. Tôi sẽ đứng nhìn cho cô.

Trọng Khang dắt Khánh Ngọc đi quá cái cây chừng 30 bước:

- Cô phải dang thẳng cánh thế này... ngón tay phải cắp chặt vào thân súng... bóp cò phải từ từ, không vội vàng, mà cung không nên chậm quá. Thế, hơi lệch về bên trái. Phát này sai rồi. Không phải xem nữa, tôi trông cái đà tay cô cũng đủ biết. Thôi phát này hơi thấp quá. À phát này trúng đấy!

Cả hai lại xem thì y như lời Trọng Khang nói:

- Bây giờ cô lại thử bắn cả bốn phát nữa cho tôi xem nào?

Bốn phát, Khánh Ngọc bắn trúng hai.

- Cô là người học trò thông minh lắm.

- Còn ông cũng là một người thầy biết dạy học trò lắm.

- Thôi bây giờ cô có lại chỗ ông Giáp thì lại đi. Tôi phải xuống coi họ làm.

- Không, ông đưa tôi lại. Thôi đành là phí tiền một buổi, một buổi hôm nay thôi.

- Nhưng cô cũng phải để tôi lại dặn các cai đã chứ.

Hai người đi ngựa đến mỏm núi, đã thấy Giáp ở đấy. Giáp đang chỉ trỏ, và nói bô bô hình như giận dữ lắm. Sự giận dữ đó vì công việc thì ít, mà vì nghe tin Khánh Ngọc đang đi chơi một mình với Trọng Khang thì nhiều. Mỗi một tiếng súng nổ ở trên núi lại như một mũi dao đâm vào trái tim chàng. Rồi đến khi nhìn thấy bóng của hai người đang thong dong đi ở trên mỏm núi, lòng giận của chàng không sao cầm được nữa. Vô phúc cho một tên cu-ly đứng gần đấy, vì không nghe rõ, lại làm sai. Chàng giơ roi vút thật mạnh vào vai. Tên cu-ly vặn mình dưới đau đớn, rồi chồm dậy, hoa cái xẻng lên để đánh. Giáp sợ hãi, vội vàng bỏ chạy. Tên cu-ly vẫn không thôi, vác xẻng đuổi theo. Vừa đuổi, vừa hô:

- Anh em ôi! Thằng này ác lắm! Giết chết nó đi!

Xưa nay, bọn cu-ly vẫn ghét Giáp. Một tên bắt chước, rồi hai, rồi ba. Giáp không dám nghĩ đến sự chống cự, chỉ cắm đầu chạy. Chàng chạy về phía Trọng Khang, vì linh giác bảo chàng sự giúp đỡ đấy. Bốn tên Xạ-phang đuổi riết. Khánh Ngọc ở trên cao trông thấy cái nguy cơ của Giáp, liền rút súng, Trọng Khang nhanh mắt, vội giơ tay cản:

- Cô đừng bắn lôi thôi to!

Liền lúc ấy, chàng cho ngựa phóng như bay xuống dốc. Tên chạy trước bị chàng cho ngựa va vào, ngã ngửa. Nhanh như cắt, chàng nhảy xuống, cướp lấy cái xẻng, đứng thủ thế, chờ ba tên kia. Hai tên bị chàng đánh ngã còn một tên chạy trốn. Chàng rút ngay súng bắn chỉ thiên:

- Mày mà chạy tao bắn chết!

Tên đang chạy sợ chết, đứng lại. Chàng sai người trói cả bốn lại, rồi lột áo đem ra giữa đám cu-ly, cứ roi gân bò mà đánh mãi. Đánh đến bật máu, đánh đến chúng ngất đi, đánh đến khi Khánh Ngọc trông thấy khiếp quá lăn vào giằng roi, chàng cũng không tha. Mỗi lần, Khánh Ngọc lăn vào, chàng lại du ra:

- Cô biết gì! Cô phải để yên cho tôi trị chúng nó, không thì chúng nó làm loạn bây giờ, hỏng hết cả công việc.

Chàng lại đánh, đánh đến bốn tên mê đi không kêu được nữa, chàng mới ngừng tay. Chàng quay lại thì thấy Khánh Ngọc đầm đìa những nước mắt; mà những người đứng chung quanh, mặt đều tái nhợt.

- Trời ơi! Ông tàn nhẫn quá, tôi không thể tưởng tượng ông “ghê gớm” được đến thế!

Khánh Ngọc nói xong lại khóc.

- Tàn nhẫn, việc đời đến chỗ tàn nhẫn thì cần phải biết tàn nhẫn. Tôi đã bảo cô đàn bà đừng có can thiệp vào công việc của chúng tôi. Trong một chỗ hỗn quân, hỗn quan như thế này, phải có ra uy cho chúng nó sợ. Họ mà nhờn thì mình phải chết. Rồi cô xem cô còn tàn nhẫn hơn. Chốc nữa, tôi sẽ nói với phài-chướng đem chúng nó ra đầu núi bắn bỏ.

- Trời ơi! Ông đừng làm thế nhé! Ông đánh chúng nó thế đã đau lắm rồi. Thế cũng là đủ cho chúng nó sợ lắm rồi. Ông đừng nên để cho những cái án giết người ở trên lương tâm.

- Lương tâm tôi, tôi biết.

- Ông định bắn thật đấy à?

- Tôi có nói dối bao giờ. Không thế, làm sao cai trị nổi một vạn cu-ly dở cướp, dở giặc thế này?

Khánh Ngọc cuống cuồng, vội chạy lại định cởi trói cho những tên cu-ly kia chạy trốn. Trọng Khang giơ tay, nắm chặt lấy nàng:

- Cô cởi cho chúng nó thì chúng nó cũng không dám chạy đâu. Cô đừng làm thế mà mất cả oai quyền của chúng tôi đi.

- Nhưng ông đừng bắn chết chúng nó cơ?

- Thì cô cứ mặc kệ để tôi xử trí nào. Cô biết gì mà can thiệp vào đây.

Trọng Khang sai lấy nước lã đổ vào mặt bốn tên Xạ-phang cho chúng tỉnh lại:

- Chúng mày dám đánh lại quan kỹ sư tức là chúng mày mắc vào tội chết. Chúng mày không nhìn đến những điều lệ mà quan Đốc bàn đã yết thị ở kia hay sao? Cai, dắt chúng nó ra đầu núi kia, rồi cho người đi mời ông phài-chướng đến đây.

Khánh Ngọc thấy thế, lại lăn vào năn nỉ:

- Thôi, xin ông nể tôi mà tha cho chúng nó. Có mặt tôi ở đây, tôi không muốn trông thấy cái cảnh tượng có những người bị giết. Xin ông tha cho đời tôi cái ám ảnh ấy, lần sau, không có tôi, ông muốn làm gì thì làm.

Cai đã dắt bốn tên đi được một quãng thì Trọng Khang gọi lại.

- Cô nên nhớ xứ này là một xứ mọi rợ, mạng người không có nghĩa gì. Không phải tôi tàn nhẫn, nhưng không thế thì không còn có đủ oai quyền để làm công việc.

- Chẳng công việc thì thôi, chứ tôi thấy giết người thì tôi khổ lắm. Thôi ông thương tôi.

Trọng Khang sai cởi trói cho bốn tên cu-ly:

- Đáng lẽ tao giết chết chúng mày, bởi cái tội chúng mày đáng giết lắm. Nhưng vì tao nể lời con gái ông chủ, tha cho. Bây giờ có hai cách, tao cho chúng mày chọn; một là chúng mày lạy xin lỗi quan kỹ sư, hai là tao giao chúng mày cho ông phài-chướng, chúng mày muốn chọn đằng nào thì chọn.

Bốn tên khép nép lại lạy Giáp. Lạy xong, chúng lại vái cả Khánh Ngọc.

- Thôi đi làm đi, và nhớ bảo nhau: chúng tao là hạng người mà chúng mày không thể nhờn được. Nếu chúng tao có hèn, chúng tao đã không dám sang đến đây.

Bốn tên cu-ly tản đi rồi, Trọng Khang mới quay lại các cai và những người Nam cùng đi với Giáp:

- Lúc nãy anh em, những ai có mặt ở đây? Các anh là những đồ khốn nạn! Thấy chúng nó đánh chủ mình như thế mà không một thằng nào lại cứu. Thôi đừng có cãi nữa, tao đứng ở trên kia, tao nhìn thấy rõ cả rồi.

- Nhưng bởi vô cớ, ông Giáp đánh nó.

Trọng Khang thuận tay, vút ngay vào mình người nói câu ấy:

- Tao không cần biết ông Giáp phải hay trái. Tao chỉ biết rằng đã đem nhau sang đây, thì sống chết cũng phải bênh nhau. Chúng mày như thế thì họ còn coi người mình ra gì. Còn đứa nào nó nể sợ nữa. Ở đây, không giống như ở xứ nhà. Ở đây, chỉ cần biết có một điều là phải xoay lưng vào nhau mới đủ sức đối phó với người ta. Chúng mày ghẻ lạnh như thế, rồi đây tao chỉ sợ đến lượt chúng mày, chẳng có ai bênh thôi. Chúng mày thấy chúng nó đông, chúng mày sợ chết có phải không? Tao truyền đời cho biết: ở đâu, nếu chúng mày sợ chết, thì rồi, có một ngày kia, chúng mày sẽ bị chết. Trong cái đất giặc cỏ này, muốn sống, phải không sợ chết. Từ giờ đi, bất cứ vì một lẽ gì, thấy ai đánh một người mình thì phải xúm lại mà diệt chết nó đi, tội đâu đã có tao và cụ chủ cáng đáng.

-- XVIII --

Đến bữa cơm, Khánh Ngọc còn thấy ghê mình, không sao ăn được.

- Tôi cứ nghĩ đến cái lúc ông đánh chúng nó máu me đầm đìa, mà tôi kinh cả người.

Nàng nói xong đặt đũa:

- Thôi tôi chả ăn nữa. Tôi không thấy đói một tí nào.

Ông Nam Long vuốt lưng con:

- Thế ai bảo con nhìn? Thôi con uống hết cốc rượu đi, tự khắc nó khỏi. Ba thấy lắm người đàn bà vì thấy nhiều cái ghê sợ mà phát ốm đấy.

- Ốm thì con không đến nỗi ốm, nhưng không khéo nằm ngủ đến giật mình. À ông Trọng Khang, tôi hỏi ông thật nhé. Ông đánh người ta thế, ông không ghê mình à? Và ông có thấy thương hại họ không?

- Nếu cô nghĩ thế này thì cô sẽ hết thương ngay. Giá dụ tôi không xuống kịp mà nó đánh trúng ông Giáp một xẻng, ông Giáp gục xuống...

- Ồ thế thì...

- Thế thì làm sao? Những ý nghĩ sai lầm có thể làm cho lệch bộ máy thần kinh đấy. Cô nên coi chừng. Cô giàu một tấm lòng tình cảm, nhưng những thứ tình cảm ẻo lả ấy không đưa cô đến chỗ công bằng. Rất có hại cho những người đàn ông nào giàu một tấm lòng tình cảm như cô.

- Tôi cũng biết thế, nhưng sao tôi vẫn thấy ghê cả mình.

- Cái thế của chúng ta như người cưỡi đầu voi dữ rồi, không thể ung dung mà xuống được. Phải đánh cho gẫy chân voi để mà xuống. Ở với đàn sói, mình phải dữ tợn hơn sói.

- Tư tưởng... ấy nếu ông đem thực hành cả trong cuộc đời.

- Thì tôi lại có thể hiền như con cừu, nếu tôi ở với đàn cừu.

- Tôi cũng rất mong như thế. Tôi vẫn biết việc làm của ông trong lúc này là phải, vì ông cần phải nghĩ đến công việc của ba tôi về sau, nhưng không biết sao thịt tôi vẫn cứ máy, mà óc tôi thì cứ thấy lộn xộn làm sao.

Đặt tay lên vai ông Nam Long:

- Ông ấy thế thì ba bằng lòng lắm.

- Hẳn là ba phải bằng lòng, bởi vì nếu ai cũng như con thì chẳng làm được công việc gì.

- Như con thì chả làm công việc gì còn hơn.

- Phải là con ba mới nói thế được. Nếu mọi người, ai cũng nghĩ như con thì trên đời này, chẳng còn có cái gì nữa. Đàn bà thì nên như con, nhưng đã là đàn ông thì phải như ba và ông Trọng Khang. Con nhìn đời qua một làn lụa mùi, còn ba và ông Trọng Khang thì nhìn thẳng ngay vào cái chỗ thiết thực của nó.

Cơm xong, Trọng Khang thấy mặt Khánh Ngọc vẫn cứ bần thần, đem lòng ái ngại. Chàng thấy thương cái yếu ớt của người đàn bà ẩn trong cái cơ thể mỹ miều của nàng. Chàng khẽ bảo:

- Tôi có một cách làm cho các dây thần kinh của cô lại yên tĩnh được ngay. Nhưng chỉ sợ cụ không bằng lòng. Tôi thú thật với cô, chính lòng tôi bây giờ cũng thấy xao động, nhưng cái việc nó bắt phải thế thì phải thế.

- Ông bảo có cách gì? Tôi chắc ba tôi bằng lòng. Ba bằng lòng trước đi nào.

- Ừ, ông Trọng Khang đã đề nghị ra thì chắc là hay và hiệu nghiệm.

- Bây giờ chỉ có cách: tôi cho nó đem một cái bàn đèn về đây, cô hút ba điếu, tự khắc hết ghê mình ngay. Thuốc phiện có phép màu nhiệm làm trấn tĩnh lòng người ta.

Khánh Ngọc vỗ tay:

- Thế thì tốt quá. Tôi chưa được hút thuốc phiện bao giờ. Tôi nghe người ta nói hút vào đi mây về gió sướng lắm. Ông cho người đi lấy đi. Tưởng cái gì, chứ cái ấy thì ba tôi bằng lòng ngay. Mẹ tôi nói lâu lâu ba tôi cũng có hút.

Ông Nam Long biểu đồng tình:

- Ừ phải đấy, đã lâu không hút, hút một vài điếu cũng hay. Ông Trọng Khang ở rừng nhiều, chắc cũng hay hút.

- Vâng. Lâu lắm tôi mới hút. Nhưng đã hút một lần thì hút thật nhiều để cho thật say.

- Khánh Ngọc nhìn chàng:

- Thế ông không sợ nghiện à?

- Nghiện. Nghiện ở mình. Một người đã để cho thuốc phiện bắt phải nghiện thì người ấy là một người hèn. Nói tỉ dụ nếu một ngày kia mà tôi có nghiện thì chính tự tôi làm cho tôi phải nghiện, chứ không phải thuốc phiện bắt tôi phải nghiện được. Ông Giáp đã hút bao giờ chưa?

- Có, tôi hút một vài lần cho nó biết mùi, nhưng vì sau thấy tuy có khoái một tí, nhưng gãi khổ quá tôi lại thôi.

Ông Nam Long nói ngay:

- Tạng cậu François yếu, nếu hút luôn mười ngày thì có thể nghiện. Nó bắt ghê lắm, người yếu không nói tài với nó được. Trước kia, khi tôi làm mỏ vàng ở Tuyên, vì buồn quá, đêm nào cũng ngả bàn đèn ra, sau bỏ nó một đêm thấy nhớ, tôi vội vàng thôi ngay. Cũng khó chịu mất mấy ngày. Mấy ngày ấy, nếu không có gan chịu đựng thì nghiện rồi. Nên biết, không nên đam mê. Câu ấy thoạt nghe thời dễ, nhưng thực hành được, phải là người can trường lắm lắm. Cuộc chơi bời toàn là những lưỡi dao sắc, cái tốt nhất là đừng có mó vào. Nhưng đã mó vào thì phải biết đến cái chỗ có thể đứt của nó.

Những câu chuyện của ông Nam Long với Trọng Khang làm cho Khánh Ngọc xét thấy không giống những câu chuyện của nàng với Giáp nói với chúng bạn. Nàng cảm thấy hai người đi sâu vào cuộc đời hơn nàng và Giáp nhiều. Do đó, tấm lòng nàng kính trọng Trọng Khang lại cứ lớn dần mãi lên.

Bàn đèn đã đem về. Khánh Ngọc sà ngay xuống.

- Nhưng ai tiêm bây giờ?

- Để tôi tiêm cho.

Khánh Ngọc xoay sở thế nào mà thành ra nàng ngồi được ở một bên phía chiếu với Trọng Khang. Rồi khi Trọng Khang tiêm xong, nàng ngả đầu xuống thì lọt thỏm ngay ở trong cánh tay chàng. Nàng thấy sung sướng chồm người lên.

- Ồ! Thấp thế thì hút thế nào.

Trọng Khang vội vàng với chiếc gối đưa cho nàng, nhưng nhanh hơn, nàng đã ghé ngay đầu vào bên sườn chàng. Không còn làm thế nào được, Trọng Khang đành để yên. Giáp ngồi bên thấy thế hiểu ngay, tức sôi lên, nhưng biết nói thế nào, cũng đành phải cắn răng chịu.

- Kìa, cô hút mạnh, chứ yếu thế thì tắc.

- Trời ơi! Đắng quá.

Khánh Ngọc ngồi dậy, lưng nàng thì dựa vào đùi Trọng Khang. Trọng Khang vờ với gói thuốc lá rồi lui ra xa, và đến điếu sau, trước khi mời Khánh Ngọc hút, chàng đã lấy ngay chiếc gối để cạnh mình.

Khánh Ngọc hút liền ba điếu đã thấy hơi lảo đảo, hơi thôi, nhưng nàng cũng nhắm mắt giả say không ngồi dậy nữa để hưởng cái thú được nằm cạnh người mà mình yêu mến. Trọng Khang tiêm mời ông Nam Long và Giáp mỗi người ba điếu, rồi chàng hút thẳng một chập mười bốn, mười lăm điếu.

Khánh Ngọc lim dim nằm cạnh, nhìn làn khói, nhìn ngọn đèn, nhìn luôn cái tay người tiêm:

- Ông không nghiện mà sao ông tiêm, tôi thấy khéo quá.

- Tôi không hút luôn, nhưng tôi tiêm cho anh em hút cả ngày ở lán gỗ của tôi, mỗi khi họ kéo đến chơi.

- Thế ông không sợ nghiện à?

- Tôi đã nói với cô rằng nếu tôi có nghiện thì là tự tôi nghiện, chứ không phải thuốc phiện có thể bắt tôi nghiện được.

- Tưởng tượng một người như ông bây giờ mà nghiện để cho nó so vai, rụt cổ vào thì cũng hay đấy nhỉ?

- Điều ấy tiếc rằng không thể có để cho cô xem thấy cái hay.

Trọng Khang nói xong, lại tiêm, lại hút.

Hút được một giờ Khánh Ngọc kêu đói. Trọng Khang gọi lấy hộp bánh bích-quy, nhưng Khánh Ngọc gạt đi.

- Tôi đói lắm cơ. Ăn bánh thì thấm thía vào đâu.

Ý nàng muốn kéo dài cuộc hút ra để nàng có thể nằm cạnh Trọng Khang lâu thêm nữa.

- Nhưng bây giờ cô thấy hết ghê mình rồi chứ?

- Hết rồi. Thuốc phiện hiệu nghiệm thật. Thảo nào người ta mắc nghiện là phải. Bây giờ tôi chỉ thấy đói cào ruột lên thôi. Tôi thấy cần phải ăn cơm hay ăn cháo.

Trọng Khang gọi ông Phó:

- Nhà có gà béo phải không? Ông xuống bếp làm gà thái thiếc ra cẩn thận, rồi lúc xong bảo tôi, tôi sẽ xuống làm cơm gà cho cụ và cô xơi.

Khánh Ngọc vội vàng gạt đi:

- Nếu ông xuống bếp thì tôi chả ăn nữa.

- Tôi chỉ xuống độ chừng nửa giờ là xong.

- Ừ thế thì được. Nhưng ai dạy ông làm bếp? Ông làm có khá không?

- Tôi chơi với người khách ở Phố Lu và Bảo Khai, tôi thấy họ làm, tôi bắt chước. Còn như ngon hay không, chốc nữa, cô xơi sẽ biết. Các anh em đến chơi ở lán gỗ của tôi thường thường họ vẫn bắt tôi làm cho họ ăn.

- Thế ra chỉ có tôi là đoảng. Tôi chẳng biết cả thổi cơm nữa. Mẹ tôi vẫn bảo tôi: Một ngày kia thế nào mày cũng bị chồng nhiếc.

Nàng vô tình để cho Giáp có thể chêm vào một câu:

- Cái điều ấy thì Marie đừng lo.

Khánh Ngọc đang tươi cười, bỗng sa sầm mặt xuống. Phù dung tiên tử đang đưa nàng đến cõi mộng; câu ấy lôi nàng về sự thực. Nàng cau mày:

- Anh nên nhớ tôi rất không ưa người chồng tiêu thụ được cả cái chỗ không biết thổi cơm của tôi.

Ông Nam Long thấy thế, liền mắng con:

- Độ rày con Marie nó hay gắt gỏng làm sao ấy. Hay mày đã sắp ngã nước rồi. Thôi còn mười hôm nữa, tao phải cho mày về, chứ không rồi mày đến hóa điên.

- Con không về đâu. Con ở đây cho đến khi làm xong. Bây giờ nghĩ đến đường về con ngại quá.

Trọng Khang cười:

- Thế cô định ở luôn trên này không bao giờ về cả à? Bởi vì nếu về thì cô không thể ngại chỗ đường khó được. Đằng nào cũng phải một lần.

- À, lúc ấy thì lại khác.

- Khác cái gì?

- Đi một mình với ba tôi cứ lầm lầm lì lì như ông phật Ấn Độ, buồn chết đi được. Xong công việc, ông phải đưa tôi đi xem hết thắng cảnh ở đây, rồi tôi mới chịu về.

- Điều ấy thì tôi xin chịu. Vì nếu đi một vài người thì thế nào cũng bị bắt cóc, không tài nào tránh được. Chính ở đây, lính tráng và súng ống thế này, tôi cũng còn lo ngay ngáy.

- Tôi chả lo tí nào. Người nào lo là người ấy xoàng.

Ông Nam Long và Trọng Khang bật cười:

- Cô không phải lo vì đã có người khác lo cho cô.

Thuốc phiện đốt nóng giác quan làm cho nàng bạo dạn:

- Có lẽ cái số tôi, rồi suốt đời được người khác lo hộ. Nhưng một ngày kia, nếu tôi mà lấy anh François thì có lẽ tôi lại phải lo cho anh ấy, chứ bộ anh ấy thế kia thì lo gì cho tôi được.

- Marie đừng xét lầm và coi thường giá trị của tôi như thế.

- Thì còn phải xét lầm và coi thường gì nữa. Từ hôm bắt đầu đi ở Pa-kha đến giờ, anh đã lo hộ được cho tôi cái gì, hay anh cũng chỉ lại đến như tôi, toàn để người lo hộ.

- À, vì ở vào cái cảnh không phải lo.

- Thế ai là ở cái cảnh phải lo? Thôi anh đừng có ngụy biện. Thả ra thì cái tài sức của anh cũng chẳng đủ để mà lo. Anh chỉ biết về cầu cống, cũng như tôi chỉ biết tì tòe có mấy mẩu luật. Ngoài hai cái địa điểm ấy ra, tôi với anh đến là vô dụng. Những mảnh bằng của tôi với anh chẳng qua chỉ là những cái chứng chỉ đủ để làm công mà thôi.

Trọng Khang thấy tình thế găng, có thể đi đến chỗ quyết liệt liền dàn giải:

- Tôi tưởng người ta nếu biết rõ một thứ rồi chuyên về cái địa điểm của mình, cũng đã là hay lắm và có ích nhiều rồi.

- Thì tôi có cãi là không đâu. Nhưng ông nên nhớ: nếu chỉ chuyên chết về một mặt để làm một con người máy, dưới quyền sai phái của kẻ khác thì sự phát biểu của thằng người chẳng đẹp đẽ một tí nào. Cuộc đời như thế là một cuộc đời không đầy đủ, không hoàn toàn. Thì chúng tôi học bao nhiêu là sách, nhưng nào đã thấy biết gì hơn ông và ba tôi đâu. Ấy cũng may mà ba tôi chiều tôi, mà cho tôi đi chuyến này, chứ không thì tôi thành ra một người tàn tật, chỉ nhìn thấy đời bằng một con mắt, mà lại là con mắt cập-bà-lời, mới chán chứ. Anh François, nếu mà anh ấy thật thà thì anh ấy phải nhận rằng: thằng người ở trong anh ấy, cũng như con người ở trong tôi, đều kém cỏi lắm. Cả bao nhiêu năm du học chỉ có độc một cái đức là làm cho nó tàn tật đi mà thôi. Thì đấy, xem ngay bọn du học chúng tôi từ trước đến nay về nước, nào đã ai làm được cái thá gì. Hay chỉ đem về được độc một cái lối ăn chơi hoang phí. Và nhằm nhằm tìm vợ giàu để lấy, và cậy cục để đi làm công, có thế thôi. Bây giờ tôi mới hiểu rõ nghĩa chữ “singer” mà người Pháp thường chế giễu chúng tôi. Ông xem ngay những hành động của tôi. Chẳng qua chỉ là học bắt chước như con khỉ, đánh phấn, cúp tóc, đi ngựa, nói tiếng Tây, chứ nào trong bụng có cái gì. Bây giờ tôi nghĩ, tôi mới biết thẹn. Xem như ba tôi, học ở trường nào? Ấy thế mà theo ngay được cái lối kinh doanh của người Pháp, xoay xở sang được tới đây để thầu. Bây giờ, tôi mới hiểu cái học con vẹt chỉ làm cho yếu người đi. Tôi chỉ nghĩ sao ăn mặc và cư xử cho đầm, chứ nào tôi có nghĩ đến cái gì để ích cho mọi người đâu?

- Cô nên biết tình thế không cho phép.

- Chẳng có tình thế nào cả. Con người khá giả thì bất cứ ở tình thế nào, cũng tìm được một lối đẹp đẽ để đi. Tôi, tôi chắc rằng con đường mà tôi và anh Giáp François đang đi đây không phải là con đường đẹp đẽ. Bởi vì chúng tôi đã rõ lòng nhau. Nào có cái hoài bão gì to tát. Chẳng qua chỉ nghĩ đến nhà cho sang, áo cho đẹp, tiền cho nhiều, để chơi cho đúng “mốt”, có thế thôi. Thật ra thì chúng tôi có tài giỏi gì hơn ai đâu. Nhờ có cha mẹ giàu thì đi học, học thì đỗ, đỗ rồi thì nhờ mảnh bằng kiếm tiền ăn chơi, thế thôi. Hơi gặp một chút bất thường ở đời là co rúm lại, chẳng còn thi thố được tí gì. Tôi lên đây vất vả thật. Nhưng tôi đã học được một điều là chỉ học ở cái trường của ba tôi đã học thì mới có thể trở nên to tát, đẹp đẽ được. Chúng tôi sang Pháp du học với một quan niệm sai lầm, cho nên hỏng cả. Suốt các bạn bè, tôi chỉ thấy họ bàn tán, lúc đi học về làm nghề này nhiều tiền, nghề kia ít bạc, chứ chẳng thấy họ bàn làm một cái gì cao xa cả. Nếu học mà chỉ cốt có cái bằng để đi làm công thì chẳng cần phải sang Pháp. Ấy may tôi là máu huyết của ba tôi, nên tôi mới thích mạo hiểm mà đòi cho kỳ được lên đây.

François nắm ngay lấy cái cớ ấy:

- Thế còn tôi?

- Anh lên đây là vì có tôi. Tôi là cả cái tương lai mà lòng anh sở nguyện. Chứ không có tôi đi thì cũng chẳng bao giờ anh đi.

-- XIX --

Chỉ còn bảy hôm nữa là ông Nam Long về Hà Nội, công việc đã bàn giao cả rồi.

Đương là một người vui vẻ cười cợt suốt ngày, Khánh Ngọc bỗng dưng như một cái cây hết nhựa, buồn rũ xuống. Cả ngày nàng chỉ nằm dài trên giường chẳng bước chân đi đến đâu. Trong cái nhìn của nàng, bây giờ hình như thiếu ánh sáng, cái ánh sáng trong trẻo của thủa xưa. Bữa cơm, nàng ăn qua loa, rồi lại bước ra sân, ngồi dưới một gốc cây nhìn núi, nhìn trời. Nàng không trò chuyện với ai. Mà có ai hỏi, nàng chỉ trả lời bằng những câu nhát gừng, François thì mừng rỡ, hết sức chiều chuộng, nhưng càng chiều chuộng bao nhiêu, nàng càng khó chịu bấy nhiêu. Ông Nam Long lại cho là nàng ốm, càng muốn chong chóng về. Luôn luôn, ông bảo người khán hộ mà ông đưa đi theo, lấy nhiệt độ cho nàng, nhưng nhiệt độ vẫn như thường. Và cũng chẳng có triệu chứng gì tỏ ra nàng bị ốm cả.

Nàng chỉ không ăn và không ngủ được. Cái bệnh căn của nàng duy chỉ có nàng biết. Nàng biết rằng một khi xa cái đất này rồi, thì đời nàng sẽ buồn thảm, bởi vì nàng không còn hy vọng gì được yêu đương bởi người nàng yêu. Nàng muốn cho ở lại, nhưng vốn biết ba nàng là người cương quyết, chỉ chiều nàng những cái có thể chiều, nên nàng cũng không dám xin một điều vô lý như thế. Trọng Khang thấy nàng buồn, tìm hết cách để trốn, đúng giờ cơm mới về, ăn xong lại lấy cớ là mệt nhọc đi ngủ ngay. Chàng không dám hỏi chuyện Khánh Ngọc và cũng không dám nhìn nàng nữa, bởi vì chàng cảm thấy nếu hỏi đến thì nàng sẽ òa khóc. Rồi thì xảy ra bao nhiêu chuyện lôi thôi.

Trước kia, chàng nhìn Khánh Ngọc như một người con gái bị sự Âu hóa làm thành ra lố lăng, nhưng từ hôm chàng thấy Khánh Ngọc phát khóc lên, khi thấy chàng đánh bọn phu Xạ-phang; và thứ nhất, từ khi biết sắp phải về, nàng buồn như rũ, chàng nhận thấy bản chất đàn bà ở trong người nàng vẫn còn nguyên vẹn, mặc dầu bề ngoài nàng có ít nhiều cử chỉ chàng không ưa. Chàng nhận thấy văn minh vật chất mới chỉ làm biến đổi một chút ít hành vi về ngoại giới, chứ tâm hồn nàng vẫn là tâm hồn một cô gái thơ ngây, có thể yêu đương, và đau đớn vì yêu đương.

Chàng rất sợ những cuộc hôn nhân mà trong đó, người vợ văn minh nửa mùa, luôn luôn “lý thuyết” với chồng để đòi quyền lợi. Là một kẻ con trai giống khỏe, lại có một quan niệm rõ rệt về việc đời, chàng không thể dung được những cái nhố nhăng của người đàn bà. Người đàn bà mà chàng yêu phải là hình bóng của em gái chàng. Một người đàn bà thùy mị, nghiêm trang và hiểu sâu xa cái bổn phận thiêng liêng của mình. Người đàn bà chàng yêu phải là người có tính chất phương Đông, nghĩa là một thứ đàn bà thuần túy.

Biết Khánh Ngọc yêu mình, chàng cũng thấy lòng mình xúc động, càng xúc động hơn khi lòng tự ái của đàn ông được thỏa mãn, khi nàng bỏ một người mà cả dư luận xã hội cho là hơn mình, đi yêu mình là người tiền cũng chẳng có và bằng cấp cũng không. Chàng thầm nhủ: “Ừ, y cũng biết giá trị làm người của mình”, nhưng chàng vẫn không thể đánh ngã được ý nghĩ: “Mình không có quyền phá vỡ hạnh phúc của một người khác, thứ nhất mình đã được chứng kiến cuộc yêu đương ấy. Họ đã sắp lấy nhau, người ta yêu một người khác trước mình... Cái tình ấy là một thứ tình ẻo lả, người đàn bà gieo một mối tình như thế là một người nông nổi, mình xa đi là hơn, chẳng nên vướng víu vào. Tội gì lại đi mua cái tiếng cướp vợ của một người khác. Dù chưa hẳn là vợ chồng, nhưng đã thân mật như thế, đã đi với nhau như thế, thì thiếu một chút lễ nghi nữa, nào có nghĩa gì. Gia dĩ Giáp cũng yêu cơ mà. Làm đau đớn cho Giáp, mà chẳng sung sướng gì cho mình! Bởi mình không yêu. Hơi đâu, và biết đâu, như thế ông Nam Long lại trách mình là người không ngay thẳng. Xem ý ông tuy trọng vọng mình nhưng ông vẫn thiết tha đến Giáp hơn mình. Mình không nên làm rối loạn những dự tính của ông. Mình càng không nên lắm, bởi vì mình không yêu”.

Tuy có những ý nghĩ như thế, nhưng thấy Khánh Ngọc buồn, chàng vẫn để ý, để ý bằng im lặng. Và hình như Khánh Ngọc cũng có cái cảm tưởng ấy, nên dù nàng nói ít, nhìn ít, nhưng những cái nhìn và những câu nói bây giờ cũng chứa đựng rất nhiều ý nghĩa hơn trước kia nhiều.

Mỗi khi Khánh Ngọc nghĩ đến chàng, nàng thấy như có một làn hơi nóng từ đầu chạy vào tim mà chàng nghĩ đến Khánh Ngọc cũng thấy có một cái gì dìu dịu toát ra khắp cơ thể. Không yêu nhưng chàng đang hưởng cái thú được yêu.

Người đàn ông yêu người đàn bà bắt đầu bằng lòng thương. Người đàn bà yêu người đàn ông bắt đầu bằng lòng kính trọng. Từ ngày Khánh Ngọc nhận thấy Trọng Khang đè bẹp Giáp cả một tầng cao ở chỗ phát biểu của thằng người, nàng tìm thấy ở Giáp ngày nay và trước kia nhiều cái thấp hèn và yếu ớt.

Trong ông kỹ sư, có một thằng người kém cỏi quá. Mà trong chú lái bị phá sản lại có một thằng người đẹp đẽ ghê. Nàng tự nhủ: “Nếu mình không đi lên đây để được nếm cái mùi vị gian lao và nguy hiểm, thì suốt đời mình cũng đến nhầm mãi như mọi người, chỉ xét giá trị của nhau ở bề ngoài. Hỏi một trăm nghìn cô con gái thì ai ai ở cái xã hội này cũng phải về phe với Giáp. Họ về phe bởi vì họ chưa có cơ hội để nhìn sự phát biểu của thằng người. Họ chỉ lóe mắt vì địa vị, vì những mảnh bằng. Những thứ ấy toàn là những giấy mã xanh đỏ, dán lên thằng người. Mưa róc đi, trần ra một thứ nan tre. Mình may mắn hơn mọi người, là vì đã gặp những trường hợp để xét cái chân giá trị của người ta. Một tháng gập ghềnh trên con đường gió bụi lợi bằng bao nhiêu năm học ở Ba Lê. Thì ra nếu không lăn mình vào cuộc sống, suốt đời sẽ chẳng có được một chút ánh sáng gì để biết đời, hiểu người. Cái giá trị của một người chỉ có thể biết được khi người ấy đối đầu với bất thường của sự sống gay go và tàn nhẫn. Giáp rồi đây làm gì? Chẳng qua lấy được mình rồi thì cơ ngơi sẵn đấy, cứ thế mà lên, rồi cùng mình theo đuổi những cuộc vui và hát những vinh dự dễ dàng mà xã hội để dành sẵn cho những người có thế và có tiền. Chứ đối với Trọng Khang, ai biết được những cái mà người ấy có thể làm về sau. Không biết được, nhưng chắc chắn là nó đẹp đẽ mà to lớn, bởi vì ở một cái bản chất gang thép như thế, không có thể phát ra những thứ thấp hèn được. Con người này phấn đấu toàn bằng những khí giới tự mình rèn lấy, còn người kia toàn bằng những khí giới mượn.

Mà việc gì phải phấn đấu, thế trận người khác đã bày hộ cho họ rồi, quân nhu đã được cấp sẵn, chỉ việc rung động là đắc thắng. Có thế thôi. Không bao giờ Giáp phải bỏ cái ‘tài’ vào đấy. Mà cái ‘tài’ của y. Cai trị một người chồng, còn có gì là thú nữa. Còn đâu là tình nữa. Một cuộc đời tẻ lạnh cạnh một cái xác vô hồn. Nhất định là sau khi về Hà Nội, mình phải tỏ ý mình cho y biết. Mình không thể vì thương y mà hủy bỏ cuộc đời của mình. Ba mình chắc thì nhèo mình, ‘me’ mình chắc la rằng như thế thì mang tiếng, mang tai. Tai tiếng? Ai chẳng lấy mình thì thôi. Mình độc thân... nhưng có lấy ai thì phải lấy... một người có thể cùng mình tạo một cuộc đời cho ra cuộc đời. Trọng Khang đã đính ước. Y không thể yêu mình và có lẽ còn khinh mình là khác nữa. Nhưng chẳng lấy y thì mình cũng chẳng đời nào lấy Giáp. Lấy làm sao được một khi mình đã biết y không có cái gì to đẹp ở trong người, khí khái không, lỗi lạc không. Y cũng như mình, là sản phẩm của đồng tiền cha mẹ. Mình bây giờ đã tỉnh ngộ, chứ y thì có lẽ suốt đời chẳng tỉnh ngộ được. Những sách vở, những lề thói học mót của người đã làm lú lấp cái thằng người trong y nhiều quá rồi. Có lẽ mình độc thân, có lẽ mình sẽ mở trường dạy học, có lẽ mình đi thầu khoán? Mà có lẽ mình sẽ đi thầu khoán thật. Cuộc đời ở đấy nó ồ ạt và thích hợp với tâm tính của mình. Mình chẳng phải là con gái của ba mình sao?”

Vì có những ý nghĩ ấy, nên Khánh Ngọc rất tàn nhẫn với Giáp khi hai giờ đêm, Giáp mon men đến giường nàng, định để phân trần, định để hỏi duyên cớ tại sao nàng buồn, tại sao mình bị hắt hủi.

Lúc ấy, Khánh Ngọc vì nghĩ vẩn vơ nên chưa ngủ. Còn Trọng Khang thì vì nghe tiếng thở dài của nàng, nên cũng thao thức. Giáp trở dậy Trọng Khang biết, mà Khánh Ngọc cũng biết.

Giáp vừa vén màn thì Khánh Ngọc nói ngay, nàng nói hơi to:

- Anh làm gì thế? Anh đi đâu?

Giáp ngập ngừng. Khánh Ngọc vùng dậy, du Giáp ra:

- Đã là một người tầm thường, anh muốn trở nên một người mất dạy nữa hay sao? Ai đã cho quyền anh được vô lễ với tôi như thế? Anh về giường anh đi, không tôi bắn chết ngay bây giờ đây này.

Tiếng sắt chạm vào mặt bàn ngủ, tiếng Khánh Ngọc:

- Bao nhiêu cái lịch sự anh học ở Ba Lê đâu cả rồi?

- Thì Marie nói khẽ chứ.

Giáp đứng dậy, nhưng chưa chịu đi. Khánh Ngọc lại gắt:

- Anh muốn chết thật đấy phải không?

Tiếng thở dài, rồi tiếp đến tiếng nghẹn ngào:

- Marie đã yêu người khác thật rồi à?

Khánh Ngọc mở màn bước xuống giường:

- Tôi yêu ai hay không? Quyền ở tôi. Nhưng anh đã tầm thường và mất dạy như thế, tôi không thể yêu anh được nữa.

Giáp cúi đầu, quay đi. Khánh Ngọc vặn to ngọn đèn. Giáp quay lại:

- Đã thế hôm này, tôi về. Bởi vì sự tôi ở đây, không còn cái nghĩa của nó nữa.

- Anh về hay ở là quyền của anh.

Khánh Ngọc nói xong, quay vào giường. Giáp đứng thần ra một lát, rồi cũng về chỗ nằm.

Cả tấn bi kịch vừa xảy ra, Trọng Khang nằm trong màn biết không sót một li. Chàng thấy băn khoăn thương Khánh Ngọc và băn khoăn cả về chỗ Giáp đòi về. Chàng nhận thấy rằng tuy công việc chẳng còn gì khó khăn, nhưng thư ký đạc điền và các cai cũng có thể làm được, nhưng nếu việc này đến tai ông Nam Long, ông sẽ cho rằng vì mình mà sinh ra câu chuyện bất hòa, thì có chỗ không đẹp. Đã một phút, chàng có cái ý nghĩ bỏ đấy mà đi để cho mọi việc ổn thỏa cả, nhưng ý nghĩ ấy thoạt đến lại bị xô đuổi đi ngay: chàng cần phải nghĩ đến ngày mai của em gái chàng.

“Ồ, mình chẳng làm gì, mặc kệ người ta khu xử với nhau. Đâu phải tự mình gây nên. Mình không thể vô lý đến bỏ một cơ hội có thể giúp mình khôi phục lại cơ đồ. Nhưng dù sao... cũng là vì có mình mới xảy ra câu chuyện này. Không có mình... Trước kia, họ vẫn đằm thắm với nhau lắm cơ mà. Đành rằng họ chẳng trách gì mình được, nhưng làm ăn thế này thì bực bội quá. Đàn bà... dúng vào đâu là lắm chuyện”.

Nghĩ thế, chàng lại ái ngại cho Giáp. Chàng lại thấy lởn vởn cái ý nghĩ bỏ đi. “Nhưng mình bỏ đi thì cũng chẳng thay đổi gì. Khánh Ngọc đã không yêu Giáp thì dù mình bỏ đi, cũng chẳng làm sao cho nàng thay đổi ý kiến. Mà có lẽ vì thế nàng lại oán ghét Giáp hơn lên. Cứ để thế này, rồi khi xong việc, mình đi đằng mình, may ra hai người lại còn tái hợp với nhau được. Ồ, mà... ô! Sao mình lại cứ nghĩ luẩn quẩn thế, có lẽ gần Khánh Ngọc mình đã bị ảnh hưởng cái tính vẩn vơ của người đàn bà rồi hay sao? Việc mình, mình cứ làm, cái gì xảy ra mặc kệ nó. Hơi đâu mà đi phí thì giờ và sức khỏe để nghĩ đến những cái chó chết thế. Ích gì? Ồ, mình thành luẩn quẩn rồi hay sao thế này? Tại sao mình không rạch ròi như trước nữa thế này? Đường mình bước, mình cứ bước, chạm phải ai ngã thì mặc thây. Hơi đâu cứ lo đông, lo tây thế này thì còn đi xa thế nào được”.

Trọng Khang vừa trùm chăn nhất định để ngủ thì lại nghe tiếng Khánh Ngọc thở dài, rồi tiếp đến tiếng Khánh Ngọc gọi Giáp:

- Anh muốn về hay ở, mặc anh, nhưng anh làm thế nào đừng để cho tôi khinh anh thì làm.

- Marie khinh thì tôi phải chịu.

- Anh phải làm thế nào để cho tôi không khinh anh, chứ anh đã chịu thì còn nói làm gì. Nếu có thế, thì ngay từ mai anh về đi. Ra anh không còn một chút lương tâm gì về nghề nghiệp nữa. Anh lên đây chỉ cốt theo tôi. Chứ không phải để học lấy kinh nghiệm như ba tôi mong ước cho anh. Nếu đã thế anh về là phải lắm.

- Nhưng ở đây khổ sở đau đớn thế này thì tôi ở làm sao?

- Ấy chỉ vì anh không biết cắn răng chịu khổ sở và đau đớn mà thành ra anh tầm thường. Anh về đi là phải. Tôi cũng khuyên anh nên về. Anh nhất định để cho tôi khinh anh rồi cơ mà.

Tiếng ông Nam Long cựa mình, hai người lặng im một lát. Rồi Giáp lại hỏi Khánh Ngọc:

- Tôi xét thấy mình không làm gì mà để đến nỗi Marie xử với tôi một cách khắc nghiệt quá.

- Anh đã nhất định về, nghĩa là anh đã nhất định để cho tôi khinh anh thì chúng ta không còn chuyện gì để nói với nhau nữa.

- Thì tôi không về nữa, nhưng Marie nói cho tôi biết vì lẽ gì Marie lại bỗng dưng đổi tất cả những cảm tình đối với tôi.

- Tôi có đổi cảm tình đối với anh hay không, tôi chưa biết rõ lắm. Nhưng ví phỏng tôi có đổi thì cái đó cũng không phải là tại tôi. Anh còn lạ gì lòng người. Nó là một thứ mà anh và tôi, không ai có thể sai khiến nó được.

-- XX --

Bữa cơm xong, thừa một lúc Giáp ra ngoài, Khánh Ngọc bảo Trọng Khang:

- Còn hai hôm nữa tôi về tôi muốn được đi tắm suối nước nóng Ôn Toàn, và xem núi đổ ở Hắc Hà, ông đưa tôi đi.

Câu nói ấy kèm thêm một cái nhìn cầu khẩn, và một ý từ giã nó đau xót như một vĩnh biệt.

Trọng Khang thấy mình không thể từ chối.

- Nhưng đến đó thì xa, vừa đi, vừa về một ngày không thể kịp. Ngủ đêm tại đó thì tôi lo ngại lắm.

Thấy con gái buồn bã, ông Nam Long chiều con:

- Thì ông cứ đưa cháu đi, đem theo dăm người lính, tôi tưởng chẳng thể xảy ra sự gì được.

- Cụ không biết, chỗ ấy hẻo lánh lắm.

- Thì cũng đến hẻo lánh như ở đây, chứ còn thế nào nữa.

Trọng Khang ngẫm nghĩ, rồi nhìn Khánh Ngọc:

- Ông Giáp cùng đi với chúng ta chứ?

Khánh Ngọc gật đầu.

Trọng Khang châm thuốc lá hút hai hơi:

- Nhất cử nhất động của chúng ta ở đây đều có người dò xét cả. Và tôi tin rằng hiện bây giờ, hằng hà sa số những bọn giặc cỏ đang nghĩ cách làm sao bắt cóc được chúng ta. Cụ và cô đừng thấy rằng ta sang đây hơn một tháng yên tĩnh, mà đã vội tin rằng vô sự đâu. Nếu chúng ta không đề phòng cẩn mật thì họ đã cướp bao nhiêu phen rồi. Đấy cụ với cô xem: trong mười tên cu-ly đi làm, thì ba bốn đứa có súng. Những bọn đó là giặc cả chứ đâu. Giá cô bỏ cái ước muốn ấy đi, thì có phải...

Lại một cái nhìn cầu khẩn:

- Tôi không muốn bỏ. Thế những người Mỹ đi du lịch qua cả Tây Tạng thì sao? Đây ra đấy có một thôi đường. Tôi về Hà Nội chuyến này thì còn bao giờ có dịp được tắm suối nước nóng nữa! Và ở đâu để cho tôi được trông thấy núi đổ nữa?

- Thôi ông cứ đưa cháu đi, cho cháu vui lên một tí, có xảy ra việc gì, tôi không oán trách anh đâu.

Từ đêm xảy ra cuộc xô xát giữa Giáp và Khánh Ngọc, Khánh Ngọc lại cứ buồn héo đi. Làn má trước hồng hào, nay đã tái nhợt, đôi mắt vì không ngủ đã quầng thâm. Những cái nhìn trách móc đượm một buồn thảm làm cho Trọng Khang cũng nao lòng. Lắm lúc, chàng cầu khẩn cho chóng đến ngày Khánh Ngọc đi, đi cho mình khỏi phải trông thấy cái đau đớn của tuyệt vọng tự mình gây nên nữa. Cuộc xô xát đêm hôm ấy làm cho chàng càng rõ lòng Khánh Ngọc đối với mình, và chàng riêng phục những câu nói khảng khái của nàng. Lòng ái ngại cho Giáp, nhưng lòng cảm mến Khánh Ngọc từ đó, Giáp thì không dám nói chuyện về nữa. Và từ đấy, Giáp cũng không dám tỏ ý hằn học đối với mình nữa. Vì thế chàng càng ái ngại cho kẻ bị thua mình, chàng tự nhủ mình không nên cướp một mối tình để làm đau một kẻ khác.

Giáp ở ngoài vào.

- Hôm nay, cô Khánh Ngọc ngỏ ý muốn cho chúng ta đưa cô đi tắm suối nước nóng Ôn Toàn, nhưng tôi ngại quá.

- Thôi, ông cứ đưa cô ấy đi. Độ này, không hiểu sao cô ấy buồn quá, cứ héo người đi. Có lẽ tắm suối nước nóng khỏi được chăng. Một mình ông đưa đi cũng được rồi, tôi ở nhà trông coi công việc thay ông.

Sự nhượng bộ của kẻ tình địch bị thua, vốn có cái mãnh lực làm cảm động những con người như Trọng Khang. Trong khi Khánh Ngọc mừng rỡ, sẽ được đi một mình với chàng thì chàng tự nhủ: “Mình không thể độc ác với một người đã chịu lún với mình”.

- Đến có cả ông đi, tôi còn ngại thay, huống hồ lại một mình tôi.

- Tôi thì có đảm lực gì?

- Ông quá nhún thế? Chứ có ông đi, cũng thêm bao nhiêu vây sức. Nếu ông không đi thì tôi chịu không dám nhận lời.

- À, nếu ông xét phải cần đến tôi thì tôi xin vâng.

- Cần lắm chứ.

Quay sang Khánh Ngọc:

- Bây giờ tôi xin chiều ý cô, mặc dầu tôi biết rằng đó là một việc rồ dại. Nhỡ có xảy ra sự gì cụ đừng có trách tôi là không hết sức nhé.

- Không, tôi không trách một tí gì.

- Mai đi, phải đem theo sáu tên vệ binh, nhưng ta đừng nói gì với họ cả, nhỡ chúng tiết lộ ra ngoài. Đem hai anh Xuân và Viễn. Đạn dược phải “thồ” đi cho đủ. Năm giờ chiều ngày kia, thế nào chúng tôi cũng về đến đây. Nếu giờ ấy mà cụ chưa thấy chúng tôi về thì tất là xảy ra tai nạn. Cụ bảo Đốc-bàn Mai-lin Phố đem lính đi tìm chúng tôi. Nhưng là nói phòng xa thế thôi, đâu đến nỗi thế.

Nhìn thấy vẻ lo lắng hiện rõ ràng trên mặt Trọng Khang, ông Nam Long bảo con gái:

- Hay thôi, con đừng đi nữa.

Khánh Ngọc nguẩy ngay đi:

- Không ai đưa con đi, con cũng đi một mình. Con lên đây chỉ để xem phong cảnh mà chưa được biết một phong cảnh nào cả.

Lúc nàng quay lại thì trên đôi mắt nhung có điểm hai hạt nước mắt.

- Thì con đi, nhỡ có sao, ba bỏ tiền chuộc. Con vui lên nào.

Trọng Khang đứng dậy, lại phía hầm cốt mìn lấy ra hai cái kíp, cho vào một cái hộp.

- Đã vui thì ta vui hẳn một thể. Mai ta đem mìn đi đánh cá ở Bắc Hà. Thế nào cũng được những con măng một người khiêng. Thôi cô vui đi, mai ta sống trẻ trung một ngày. Tôi xin thú thực rằng bao nhiêu ngày bị công việc đè lên cổ, tôi cũng thấy nặng cả mình. Tôi tính trước những nguy hiểm đấy thôi. Chứ một khi đã đi thì nguy hiểm tôi không bao giờ nghĩ đến nữa. Ông Phó, đem dầu ra đây. Súng của cô và của ông Giáp đâu, đưa tôi tháo ra lau cho. Đem đồ hộp và vài chai sâm-banh đi. Tắm ở đấy và đánh cá xong đói lắm. Giờ này, tuyết phủ xuống kín núi. Ông Gíap đem nhiều phim ảnh đi mà chụp. Và cô nhớ mặc áo cho ấm. Tuy suối nước nóng, nhưng trên núi cao, rét lắm đấy.

Đoàn người ngựa kéo ra khỏi nhà một buổi sáng mùa đông cực đẹp, mặt trời vươn mình trên đỉnh núi phía đông, trút suối lửa xuống những thung lũng. Cây cỏ còn nặng những sương đêm, phản chiếu ánh sáng rực rỡ như kim cương. gió ào ào thổi qua hốc đá đem cái rét thấu xương cho khách bộ hành.

Trên đôi má xanh nhợt của Khánh Ngọc, đã ửng một chút hồng. Trọng Khang đi bên nàng luôn luôn dặn:

- Đường từ đây đi khó khăn lắm. Cô chớ cầm lỏng lẻo dây cương. Qua những chiếc cầu ván, cô nhớ xuống ngựa, nghe không. Tôi thì không thể đi luôn bên cô được. Cô nhớ nhé. Đã có một lần, tôi thấy một người lười xuống ngựa, cho ngựa đi qua cầu gỗ ải, con ngựa thụt chân làm văng chủ xuống vực đấy. Hôm nay không mưa thì hay quá, nếu mưa đi qua đoạn rừng trước kia, khổ không chừng.

- Ấy tôi lại thích những cái khổ như thế.

- Tôi thật chưa thấy người nào kỳ quái như cô. Ông Giáp, ông đi liền cô Khánh Ngọc, tôi phải hoặc đi trước, hoặc đi sau để nghe vân mòng, chứ đi chụm cả lại một chỗ thì nói dại, có làm sao, như cá bị đơm trong giỏ.

Tám giờ, đoàn người ngựa sắp vào rừng thì mưa như trút. Trọng Khang đang đi với một vệ binh ở đằng đầu, liền quay ngựa lại:

- Thôi chúng ta không may rồi! Con đường qua rừng này, lầy không thể nói. Ngựa nhiều khi không đi qua được, phải lội, chúng ta đến rồi ướt như chuột cả. Rét thế này bị ướt, tôi chỉ lo cô ốm.

- Có lẽ tôi khỏe thêm ra.

- À, nếu thế thì được. Nhưng nhớ giữ đừng để cho ướt súng đạn nhé.

Rừng bị kẹp vào một thung lũng: bao nhiêu nước mưa ở các trái núi bao bọc chung quanh, đều đổ dồn cả xuống. Đất núi bồi mãi lên thành ra động có nước tới là thành ra sa lầy. Cây cối lại mọc um tùm, cành đâm ngang, đâm dọc chỉ để lọt con đường vừa một ngựa đi. Năm con ngựa vừa đi được một quãng thì đã bị sụt tới quá gối, không tài nào đi được nữa. Những tên vệ binh và hai tên người nhà đều mặt chua như giấm; mà cho đến Giáp, chú ý tìm hết cách để chiều lòng Khánh Ngọc cũng than thở luôn mồm. Khánh Ngọc chẳng những không lấy làm khó chịu, lại còn múa roi ngựa, rồi hát vang. Trọng Khang nhìn nàng thấy yêu mến:

- Hát không phải là một cách giải quyết bước đường khó đi. Chả nhẽ ngựa không đi được, ta cứ đành đứng đây mãi à? Chờ cho mưa tạnh rồi nước tiêu hết đi thì biết đến bao giờ. Thôi, ta đành xuống lội để cho mấy tên vệ binh dắt ngựa vậy. Cô muốn ướt thì được ướt. Chà chà, vắt nhiều quá, cô che kín cổ vào.

- Nhưng đỉa nhiều thế kia tôi sợ lắm!

- Ồ, cô đi ủng mặc quần tây, đỉa cắn làm sao được. Cứ cố bắt ngựa đi, nhỡ nó què thì rầy rà to. Mà nó cũng không đi được nữa đâu. Chỉ có hai cây số là ra khỏi rừng này, công việc một giờ thôi. Cô phải bạo lên một tí chứ.

Trọng Khang nói xong, nhảy xuống ngựa. Bùn sâu, chàng vừa xuống thì đã ngập gần đến gối.

- Nào cô xuống đi. Ê, vệ binh, dắt giùm hộ ngựa.

Khánh Ngọc vừa cho chân xuống trước, thấy hai con đỉa trâu đen sì, dài gần bằng chiếc đũa, vội rú lên, rồi ôm chầm lấy Trọng Khang. Nàng sợ đỉa cũng có, nhưng nàng thừa dịp ấy để ôm Trọng Khang cũng có. Trọng Khang giơ tay với một con đỉa:

- Đây này, có cái gì ghê gớm đâu mà sợ.

Chàng rút dao, chặt ba cái gậy, đưa cho Giáp và Khánh Ngọc mỗi người một cái:

- Cô cứ nhìn thẳng mà đi, thì cô sẽ không trông thấy đỉa, cô sẽ không sợ. Cô không nhớ câu ngạn ngữ hay sao: “Người đi đường chậm trễ bởi vì chỉ mải nhìn ở hai bên, mà không biết chỉ nên nhìn có cái đích”.

- Câu ngạn ngữ của ông là một câu ngạn ngữ dỗ trẻ.

François đi mau lên đây. Cuộc du lịch của chúng mình hôm nay là một cuộc du lịch hãn hữu. À, François, chụp ảnh một cái đi để kỷ niệm.

Ba người đang lội lõm bõm ở trong bùn, trong nước, bỗng thấy mấy tên vệ binh đi trước rú lên, rồi quay trở lại. Trọng Khang đã tưởng xảy ra biến cố, vội vàng ôm Khánh Ngọc kéo lại nép ở dưới một thân cây, rút súng lăm lăm chờ.

Cành cây rào rào, rồi tiếp đến tiếng líu lô:

- Trăn, trăn gió to quá!

Trọng Khang bật cười:

- Đây cô xem, một con trăn mà chúng nó còn chạy tán loạn lên như thế, nếu gặp giặc, còn trông mong nỗi gì?

Chàng vốc nước té lên mình tên vệ binh:

- Thế súng của mày đâu, để làm gì mà không bắn?

Lúc ấy tên vệ binh mới vội vàng lấy súng khỏi vai. Khánh Ngọc cản lại:

- Ấy, để tôi bắn.

Nàng tiến lên mấy bước. Hai con trăn vì tránh nước leo lên cây đang vắt vẻo ở một cành giữa đường đi.

- Cô ngắm vào đầu cơ. Hễ con nào chạy trốn đã có tôi.

Trước khi giơ súng, Khánh Ngọc còn quay lại bảo François:

- Anh cố chụp cả tôi, cả hai con trăn đi.

Bốn tiếng súng nổ liền. Hai con trăn rơi xuống. Nhưng chưa chết hẳn, chúng còn quẫy làm cho nước đục ngầu. Mỗi lần thấy khúc nó vươn lên khỏi nước là mỗi lần Khánh Ngọc lại bắn.

Xuân, Viễn cầm một cành cây vớt chúng lên:

- À trăn đỏ đầu, giống này mà đi một mình thì khốn với nó đấy.

Khánh Ngọc lại gần.

- Xem nó trúng đạn ở đâu nào?

- Ở đầu, ở mình, ở khắp cả.

- Đấy ông xem những bài học của ông, tôi theo có khá không. Tiếc quá nhỉ, không lột được da nó đem về. À, Xuân, bác đem treo nó lên cành cây kia, tôi đứng cạnh để cho ông François chụp.

- Lúc quay đi, Khánh Ngọc còn tiếc rẻ quay lại:

- Để mai, nếu nó chưa thối thì ta đem về nhà lột.

- Điều ấy cô khá yên tâm, chỉ tối nay, sài cứu (chó sói) sẽ lột giùm cho cô, không còn một tí nào. Và từ đây đi, nếu cô muốn bắn thì có rất nhiều dịp. Nhưng tôi khuyên cô đến hôm về, hãy bắn thì hơn.

Khi mọi người ra khỏi rừng thì trời ngớt mưa. Gió rét là thế mà ai ai cũng đẫm mồ hôi. Khánh Ngọc mệt, ngồi nghỉ trên một mỏm đá. Trông ai cũng lấm như chôn, như vùi, nàng bật cười:

- Chúng mình toàn là cu-ly vác đất cả đấy. Ông Trọng Khang, hình như có vắt cắn tôi đây này.

Trọng Khang lại cởi chiếc khăn quàng, nhìn kỹ cổ và tai:

- Cô giỏi đấy, không bị một con vắt nào cắn cả. Tôi hình như bị một nốt ở cổ tay. Cô tháo giày ra dốc nước đi. và cởi bít-tất vắt cho khô nước, không nhỡ cảm.

Hoặc vì dây buộc chằng chịt, bị nước làm cho rít, cởi khó cũng có, hoặc vì Khánh Ngọc muốn được Trọng Khang hầu mình cũng có, nên nàng dềnh dàng cởi chầm chậm. Đến khi Trọng Khang tháo ủng của mình xong rồi, quay lại, thấy Khánh Ngọc còn loay hoay chưa xong liền hỏi:

- Sao lâu thế?

- Rít quá, tôi tháo không được.

Trọng Khang lại gần:

- Cái lối dây buộc giày thế này đi rừng rất là phiền phức. Tôi biết nếu hôm nay mưa thì tôi bảo cô đi đôi ủng như của tôi.

Chàng nói xong, quỳ xuống tháo dây giày, rồi kéo ra. Lại cởi luôn cả đôi bít-tất ra nữa. Những cổ chân như ngà ngọc hiện ra.

- Cô xuống suối kia rửa chân sạch đi, không nước ăn. Một bàn chân như thế này mà sần lên thì uổng quá có phải không, ông Giáp?

Giáp mỉm cười:

- Ai bảo thích đi chơi những lúc oái oăm.

- Ấy, tôi cũng định để cho chúng được mang một ít dấu vết phong trần mà chưa được đấy.

- Cô nói ít dấu vết nước bùn thì đúng hơn. Đây mới là dấu vết phong trần.

Trọng Khang vừa nói, vừa bóc ra những tảng da bị nắng làm cho đen kịt, bây giờ vì dầm nước nên bong ra từng tảng.

- Tôi ước một ngày kia được như ông.

- Điều đó rất dễ. Cô chỉ việc ra giang nắng từ sáng đến tối như tôi. Nhưng thật ra, nếu có thế thì về đến Hà Nội, bao nhiêu đàn ông trông thấy đều chạy cả. Thứ da phong trần nếu còn có chỗ coi được thì chỉ coi được ở người đàn ông, chứ ở người đàn bà thì nó thành ra quỷ dạ xoa.

Gần trưa thì đến chỗ núi sụt. Khánh Ngọc muốn lên xem ngay. Trọng Khang vội cản:

- Thì cô hãy chờ lúc cơm xong. Cô phải nghĩ đến những tên vệ binh theo chúng ta nó đã hết hơi rồi. Và chính tôi chỉ còn thiếu chút nữa là lả ra thôi.

Bàn ăn là một mỏm đá. Cơm nắm và thịt gà quay.

Khánh Ngọc mấy hôm nay không được ăn, bây giờ ăn nhiều quá và rất ngon lành.

Giáp nhìn nàng:

- Có lẽ Marie sinh ra để sống một cuộc đời hoạt động thật? Ở nhà thì buồn thiu, mà đi mưa gió lại mạnh khỏe và vui vẻ quá chừng.

- Có lẽ thế anh ạ. Bây giờ không hiểu sao tôi khác trước. Ở nhà thì như bị tù hãm. Đi như thế này, tôi thấy tôi sống một cách lạ lùng.

Nàng nói xong đặt một cái nhìn đầy yêu đương vào cái cổ cháy nắng của Trọng Khang.

Rồi liền đó, nàng mường tưởng đến những người đàn ông gặp trong những “xa-lông” tráng lệ ở Hà Nội. Một so sánh trong tâm trí làm cho nàng mỉm cười.

- Ông Trọng Khang bây giờ mà về Hà Nội, chắc sẽ bị các tiểu thư nhìn bằng một con mắt ngạo nghễ.

- Người ta nhìn tôi thế nào, đó là cái quyền của người ta. Tôi chỉ biết tôi nhìn tôi, tôi thấy tự bằng lòng là được rồi.

- Cái quyền đó là cái quyền ngu dốt của những người ngu dốt. Các cô ấy sống trong một hoàn cảnh eo hẹp, mà sự ỷ lại và sự ăn chơi đú đởn được nâng cao lên thành những đức tính thì hiểu làm sao được cái đẹp... “phong trần của ông”.

Sợ câu chuyện ấy làm đau đớn Giáp, Trọng Khang vội khôi hài:

- Cô thật có lắm ý tưởng kỳ quái. Lại còn cái thứ đẹp phong trần nữa.

Khánh Ngọc vẫn nghiêm trang:

- Ồ, có chứ. Mà cái đẹp ấy không phải ai cũng có thể có được như cái đẹp phấn sáp mượn của khoa học. Muốn có phấn sáp, người ta chỉ phải mất vài đồng bạc ra. Nhưng muốn cho mặt mình tráng được một lần bụi mỏng phong sương, ít nhất phải có một bản lĩnh. Không thế, người ta sẽ sợ gian lao như các cô gái bây giờ sợ nghèo. Mà rồi thì phong sương không có dịp để bám vào nữa.

Ra đi với tất cả một tấm lòng nhân nhượng, Giáp nhiều khi đã phải ngậm bồ hòn làm ngọt. Nhưng đến bây giờ thì Giáp tức lắm rồi không chịu được nữa. Tức nhưng vẫn phải ôn tồn:

- Marie xét thế thì thiên vị lắm. Mỗi người chúng ta là do hoàn cảnh gây nên. Chả nhẽ như tôi với Marie, cái hoàn cảnh cho phép được ở chỗ an nhàn, ta lại đi đâm đầu vào gió bụi, tìm những nguy nan mà ta có thể không cần phải gặp.

- Thế thì cái hoàn cảnh của chúng ta là một hoàn cảnh xấu. Chúng ta là những kẻ chẳng may. Và chúng ta đừng nên lấy cái địa vị ngày nay làm kiêu hãnh. Chúng ta đã có ở trong người một chút gọi là cái tinh túy của sự sống đâu.

Trọng Khang đứng dậy:

- Người ta bảo sự bàn cãi làm nảy ra chân lý. Nhưng tôi cho thứ chân lý ấy cũng chẳng bổ ích gì. Bởi vì loài người không sống bằng những cái mình biết, mà bằng những cái nó cấu tạo nên cái bản thể của mình.

Rồi trỏ tay lên hòn núi sụt:

- Chân lý ở trước mặt ta kia, sao cô cứ bỏ mồi mà đi bắt bóng? Đi, ông Giáp, để một mình cô ấy ngồi đây mà cãi lẽ.

Khánh Ngọc ném vội chiếc khăn ăn, đứng dậy:

- À, ra các ông định đi tìm chân lý một mình. Sao ích kỷ thế?

- Theo thổ nhân thuật lại thì núi này sụt đã ngoài ba mươi năm nay, sau một trận bão. Trước khi núi sụt, người ta thấy khói bốc nghi ngút, rồi thì những tiếng nổ long trời ầm ầm kế tiếp nhau trong một tiếng đồng hồ. Đất chuyền đi trong mấy giây. Khi đã yên lặng, người ta nhìn ra thì không thấy ngọn núi cao ngất trời kia đâu cả. Dân cư sợ hãi, ba tháng liền không ai dám mon men lại gần đấy.

- Có lẽ là cái điềm ở đây sắp có núi lửa bật ra.

- Cái đó thì mình chưa biết. Nhưng từ ngày núi sụt chẳng xảy ra chuyện gì cả.

Trọng Khang vừa nói, vừa trỏ những hầm đất rạn vỡ mà mấy chục năm vẫn để nguyên vẹn.

- Người Xạ-phang thì đào đất rỗng ruột, núi nặng nên sụt xuống.

Cả khối núi tuy chìm xuống nhưng ngọn nó còn nhô lên khỏi mặt đất chừng hai mươi thước. Xung quanh vây bọc những vết nẻ, vết rạn mà lúc ấy thì mới mưa nên nước đầy ăm ắp.

- Tiếc quá, chúng ta đến xem trong một ngày mưa. Chứ nếu tạnh ráo thì có thể nhìn rõ những dấu tích của khối đất bị lún. Lần đầu tiên, tôi đến đây, tôi có cái cảm tưởng như nhìn thấy một khối đá đặt trên một đống bùn sệt. Rồi cái trạng thái “vật đổi sao dời” hiện rành rành ra trước mặt. Tôi tự nhủ: “Ở đời, chẳng có cái gì bền cả, có chăng chỉ là cái luật lệ nó cai trị muôn vật và cái đà sống luôn luôn đi tới trong sự luân chuyển không ngừng của nó”.

Khánh Ngọc nắm lấy cánh tay của Trọng Khang để nhảy qua một khe nước:

- Cái luật lệ cai trị muôn vật biết đâu chẳng cũng có chỗ thay đổi. Ta không nhìn thấy thì ta bảo rằng không thay đổi đấy thôi.

Lội qua bao nhiêu khe nước, ba người trèo được lên đỉnh ngọn núi.

Khánh Ngọc dún dún hai chân rồi cười bảo:

- Giá trước kia nó chưa sụt, trèo được lên tới đây phải nhiều công phu lắm.

Trọng Khang nhìn nàng lặng im thì nàng lại nói tiếp:

- Nhưng công phu ấy lại được trả giá bằng những cái nhìn có thể xa đến tít mù khơi. Tôi đi từ Hà Nội lên đây kể thì vất vả lắm, nhưng được nhiều cái lợi to vô kể, ông Trọng Khang lợi to vô kể, ông Trọng Khang ạ.

- Mà cái lợi kiến kim ngay là đã biết được một chân lý...

- Một à? Nhiều nữa. Biết một cách sâu xa và rõ rệt. Trường đời to và rộng hơn trường học nhiều. “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Lại toàn là những cái khôn đích đáng tìm thấy ngay ở trong miếng thịt nóng hổi của đời. Còn ở trường học thì chỉ toàn...

- Cô đừng nên nói xấu sự học nhiều quá. Ít nhất nó cũng cho cô những khí cụ để ứng dụng trong cuộc đời.

Khánh Ngọc nhìn Giáp rồi cười:

- Ông nói thế, chắc anh François bằng lòng lắm. Thì sự học đã chẳng làm cho anh ấy thành một ông kỹ sư cầu cống, bây giờ bất cứ làm ở sở nào cũng kiếm được tháng vài trăm. Và bất cứ đi đến đâu, cũng làm cho nhiều thiếu nữ phải thèm khát. Vì ai mà không thích làm bà kỹ sư nhỉ?

Những lời nói chế giễu ấy làm cho Giáp vừa đau đớn, vừa bực tức nhưng sắc đẹp lộng lẫy và cái gia tài hàng vạn, vẫn có sức cám dỗ người ta một cách mầu nhiệm, nên sự ức uất cứ phải phát lộ ra một cách ôn hòa:

- Những ý tưởng của Marie bây giờ đều phát sinh ra bởi một khối óc thiên lệch. Sự Marie lên đây, những lợi gì tôi chưa biết, chỉ biết Marie bây giờ có ở trong đầu nhiều thiên kiến lắm. Marie xét việc chỉ theo một phương diện. Vì thế sự hiểu biết thành ra hẹp lại.

- Cái đó thì cũng rất dễ hiểu. Vì tôi xét việc không lợi cho anh, nên anh cho là óc tôi hẹp. Nếu tôi có thiên kiến thì anh cũng là người ích kỷ. Thôi, thế chúng ta ngang nhau, đừng cãi nữa.

Với một người đã nghĩ, cảm như thế, còn phân trần gì được nữa. Giáp tự biết nếu còn nói nữa thì làm cho mình thành lố bịch trước con mắt kẻ tình địch. Chàng quay lại bảo Trọng Khang:

- Thôi bây giờ ông đưa chúng tôi đi tắm suối nước nóng chứ.

- Bây giờ đã quá hai giờ rồi. Tuy suối ở ngay dưới chân núi này, nhưng đi đường quanh co cũng mất đến hai giờ, tối mất. Mà chúng ta cần phải tìm chỗ để ngủ đêm hôm nay. Vả lại, tắm suối nước nóng mà tắm buổi trưa thì nó nóng lắm, nước lại không trong. Ta chờ buổi sáng tắm tốt hơn. Bây giờ, ta hãy tìm chỗ để ngủ đêm. Ta ngủ một giấc cho thật kỹ, rồi bốn giờ sáng mai ta dậy sớm, kéo xuống núi. Tắm xong, ăn cơm thì về đến nhà vừa năm giờ. Tôi vì chiều ý cô Khánh Ngọc mà đi như thế này, chứ đêm nay thì chưa biết ra thế nào. Những xóm Mèo ở chung quanh đây toàn là cướp giặc cả. Biết chúng nó có để cho chúng mình ngủ yên không?

Khánh Ngọc đương hát, ngừng lại:

- Thì đến chúng nó bắt cóc bọn mình là cùng, chứ còn thế nào nữa.

Nàng nói xong, dang hai tay, rồi cười to:

- Tôi chưa biết mùi vị của sự bắt cóc là thế nào đấy. Nếm một tí cũng hay.

Trọng Khang nhìn nàng bằng một cái nhìn trách móc:

- Nghĩ liều như thế thì còn nói gì nữa.

-- XXI --

Cắm trại xong, Trọng Khang nhìn khắp xung quanh một lượt rồi bảo Giáp và Khánh Ngọc:

- Thành trì của chúng ta quyết chẳng ai có thể xâm phạm được, trừ phi bọn giặc cỏ mọc cánh, đằng vân đến.

Đúng như lời chàng, chỗ chàng cắm trại không sợ bị đánh úp. Sau khi đi khắp mấy xóm Mèo quanh đấy, thấy nhà nào cũng trống trải mà mặt ai cũng có vẻ hung ác, chàng liền tìm đến chốn này để căng lều. Đấy là một mỏm đá mặt bằng khá rộng, nhô ra khỏi sườn núi mà đường lên rất là cheo leo.

Trọng Khang đứng lên trên, trỏ tay xuống:

- Nói rằng thiên binh vạn mã thì cũng khí quá, bởi đường dốc hẹp thế kia, binh mã cũng chẳng có chỗ nào đặt chân, nhưng một tay súng đứng trấn ỏ đây thì nghìn người cũng không có thể lên, miễn là có đủ đạn để giết đủ nghìn người. Tối hôm nay, ta có thể ngủ yên. Và chắc thế nào cũng về đến nhà vô sự. Tôi thú thật rằng lúc đi, tôi lo lắm nhé. Nhưng chọn được chỗ này, tôi vững dạ lắm rồi.

Muốn phòng mọi sự bất trắc, Trọng Khang sai vần những tảng đá lại đặt gần đường lên, vừa dùng để làm chỗ để núp bắn, vừa để một khi cần phải lăn xuống.

Chọn được chỗ tốt để cắm trại Trọng Khang vui vẻ lắm, nhưng những vệ binh chẳng vui vẻ tí nào. Vì cái “tăng” chật, chỉ nằm đủ bốn người, bọn họ phải ngủ đêm ở ngoài trời lạnh.

Biết trước rằng thế nào họ cũng phàn nàn, Trọng Khang đã an ủi trước ngay:

- Anh em đi chuyến này vất vả, lúc về đến nhà, thế nào ông chủ cũng đãi mỗi người một món tiền. Còn như sự đêm lạnh thì anh em không cần phải lo. Tôi đã bảo người ở dưới xóm Mèo đưa củi lên. Ta đốt to thì chẳng còn lạnh gì nữa. Và nếu có lạnh thì anh em cũng không phải chịu lạnh một mình đâu, tối nay, tôi sẽ cùng ở ngoài trời với anh em. Tôi lại đã thuê cho anh em một chiếc bàn đèn và có nhiều thuốc phiện.

Chàng lại dặn Xuân, Viên:

- Hai bác đêm nay đừng có ngủ nhiều. Một bác thì canh đến nửa đêm, còn một bác thì từ nửa đêm cho đến bốn giờ sáng là lúc chúng tôi dậy. Bọn vệ binh, ta không thể tin được họ đâu. Lúc canh, phải đứng ngay trước cửa lều, cấm không cho ai được vào. Đường lên thì đã có vệ binh canh và đã có tôi. Tôi thì đêm nay tôi không dám ngủ.

Giáp nghe chàng nói thế, vội bảo ngay:

- Chả nhẽ tôi lại là một người vô dụng hay sao? Thôi thì ông thức từ tối cho đến mười hai giờ, còn thì từ mười hai giờ trở đi là về phần tôi.

Trọng Khang vội gạt ngay:

- Sự giặc đánh ở bên ngoài, ta không cần lo nữa rồi. Tôi sở dĩ cần phải thức là đề phòng những bất trắc ở bên trong. Vệ binh đây toàn là một bọn giặc cướp trở về đấy chứ gì.

Tôi biết tiếng, có mặt tôi ở đấy, chắc họ có muốn cũng không dám, vì khởi sự thì phải bàn luận. Mà bàn luận thì tôi nghe được. Ông đi đường mệt, cứ ngủ kỹ đi để mai tắm cho sung sướng.

Giáp gặng mãi, Trọng Khang nói:

- Ông muốn thế thì cũng tùy ông, nhưng tôi thì quyết tôi không dám ngủ.Vì lúc mà con người ta đổi lòng thì chỉ một thoáng.

Khánh Ngọc cũng đòi thức.

- Cô thức mệt, mai đi tắm còn thú vị gì nữa. Nhưng nếu cô muốn bắn chó sói thì cô chịu khó thức đến mười một giờ. Thế nào chúng đánh hơi thấy người ngựa cũng kéo đến. Nhưng đốt lửa thế này, có đến thì cũng gần nửa đêm, mà cũng chỉ lảng vảng ở xa thôi.

- Ồ, thế thì thế nào tôi cũng phải thức. Đem được cái kỷ niệm bắn chó sói về Hà Nội, danh giá biết mấy. Một khi tôi kể cho chúng nó nghe, chúng nó phải phục tôi biết chừng nào. À, mà hôm nay ông cho đem bàn đèn ở dưới xóm lên đây, ông phải cho tôi hút mấy điếu đấy nhé. Hút vào, tỉnh lắm, không buồn ngủ một tí nào. Chốc nữa, ta cùng hút với họ.

Giáp vội gạt đi:

- Marie nằm hút với họ, coi sao cho tiện.

Khánh Ngọc cau ngay mặt lại:

- Những thành kiến ở trong đầu anh mới là những thành kiến đáng bài xích. Trong lúc này mà anh còn phân biệt giai cấp được! Tỷ dụ tối nay, giặc kéo đến vây đánh đây, còn có giai cấp trước cái chết nữa không? Lúc ấy thì anh thích bình đẳng hơn ai hết. Người ta đã bình đẳng trước viên đạn giết người, tại làm sao người ta lại không bình đẳng trước cái bàn đèn? Lúc nào, anh cũng tưởng tượng như ở Hà Nội mà mảnh bằng kỹ sư và địa vị giàu có của anh cho quyền anh khinh những người khác. Anh bảo đầu óc tôi hẹp hòi, chữ hẹp hòi ấy, chính là cái đầu óc anh.

Trọng Khang lại phải đàn giải:

- Ông Giáp nói là không tiện, chứ có nói đến đồng đẳng và bình đẳng đâu mà cô lôi một núi những giai cấp ra thế?

Rồi sợ Khánh Ngọc lại còn nói lôi thôi để cho không khí càng thêm khó thở, chàng cười, đánh lảng sang chuyện khác:

- Tối hôm nay, cô có thể bắn chó sói nhưng cô bắn ít chứ nhỉ. Chúng ta cần phải dành đạn. Mà có bắn thì chớ bắn giữa khoảng hai con mắt đỏ ngầu của chúng nó nhé. Nhưng trúng hay không thì cũng không bao giờ cô được trông thấy xác...

- Tại sao thế?

- Không trúng thì nó chạy đi, mà trúng nó nằm xuống thì đồng loại của nó liền xé nó ra làm trăm mảnh nuốt ngấu, nuốt nghiến.

- Khiếp nhỉ. Thế thì đồng loại của nó ắt phải khấn thầm cho viên đạn của tôi trúng.

Sương chiều bắt đầu xuống. Khí núi ở các hốc đá đùn lên theo chiều gió, là bay về phương Bắc. Mặt trời lặn vào núi, ném cái ánh sáng hấp hối lên cảnh vật. Tất cả nhuộm một màu sắc linh động; trong một phút, đổi thay ra thiên hình vạn trạng những cái rực rỡ. Dãy ruộng chênh vênh ở các sườn núi hiu hắt một màu lam. Con Hắc Hà uốn quanh các chân núi lấp lánh những mảnh gương, hắt trả màu biếc lên da trời. Suối Ôn Toàn chỉ còn là một đám màu trắng xóa. Những thác nước bắt nguồn ở những ngọn núi đỏ như... ném châu, gieo vàng.

Khánh Ngọc ngồi trên mỏm đá lặng ngắm những biến thái của buổi chiều tà, lặng ngắm cái mung lung phiêu diêu của trời đất. Rồi hồn nàng vụt như bị chìm trong một cái gì lớn, rộng, lòng nàng xúc động bởi một cái gì tươi trẻ. Nàng đứng dậy dang hai cánh tay như muốn ôm ghì lấy một cái gì vui đẹp. Cử chỉ ấy đem đến một cái gì e thẹn, nàng quay lại: Giáp đứng sững sau lưng nàng, mắt chứa một thèm muốn. Mặt nàng đang tươi, bỗng sầm lại:

- Anh đứng làm gì đấy?

Giáp nói bằng một giọng van lơn:

- Tôi nhìn em.

Khánh Ngọc chỉ tay ra đám người:

- Trong khi mọi người ai cũng làm đổ mồ hôi trán, anh chọn được cái công việc nhẹ nhàng quá nhỉ?

Nàng quay đi thì Giáp tiến lên nắm lấy tay nàng:

- Có phải em không yêu anh nữa thì em bảo, hà tất em phải tìm hết cách làm cho anh đau đớn như thế?

Một tiếng khóc nấc lên trong cổ. Tiếng khóc làm cho Khánh Ngọc đã bực, lại càng thêm bực. Nhưng nó cũng làm cho nàng ái ngại mà không nỡ quyết liệt. Nàng khẽ rút tay ra.

- Nếu có phải tôi đã làm cho anh đau đớn thì đó cũng không phải tự ý muốn của tôi. Anh đã hiểu, tôi không phải là người độc ác.

Rồi sợ nếu còn nói chuyện nữa thì rồi nàng sẽ phải tàn nhẫn, nàng kéo tay Giáp lôi đi:

- Ta lại xem họ làm những cái gì ăn nào. Tôi đói một cách ghê gớm. Chắc anh cũng đói lắm chứ?

Không để Giáp trả lời, nàng rảo cẳng đi.

Những gốc củi khô đã chất lên, lửa cháy đỏ rực. Bọn vệ binh đang xúm xút xung quanh hơ chân tay. Xuân, Viên đang thổi cơm mà Trọng Khang thì đang loay hoay bày bàn ăn. Thấy hai người lại, chàng giơ cao cái cốc cắm mấy chục bông hoa cúc dại.

- Cô xem, bọn vệ binh họ đã biết tính cô chưa. Thằng Giàng-Khái-Phà trèo tít mãi trên kia, ngắt đem về cho cô đấy. Thôi, cô với ông uống rượu khai vị đi, rồi chúng ta ăn cơm.

Khánh Ngọc móc túi:

- Ồ, tôi chẳng có một đồng tiền nào cả để cho nó.

- Tôi đã cho nó rồi.

- Cám ơn ông. Đi với chúng tôi, những đồ ăn hại, ông thật là khó nhọc.

Thấy bộ mặt bần thần của Giáp, Trọng Khang vội gịuc:

- Ông Giáp, mở rượu ra uống đi, tôi xem ông hình như mệt lắm.

Thấy một tên vệ binh vừa buông đũa, đã nhảy ra sửa soạn bàn đèn, Trọng Khang bảo Khánh Ngọc:

- Kìa cô trông, họ cần hút hơn ăn.

Khánh Ngọc nhìn Giáp:

- Tối nay, tôi cũng thấy cần phải hút lắm. Hút để thức, thức để bắn chó sói.

Giáp cúi đầu không nói, cứ rót rượu uống mãi, hết cốc này tới cốc khác. Trọng Khang thấy thế phải can:

- Ông uống vừa chứ. Nhỡ say mà đêm nay động đụng thì rầy rà lắm.

Lời can của Trọng Khang đã chậm. Giáp đã uống nhiều rồi. Cơm xong thì chàng đã say mềm. Nằm xuống là thiếp đi.

- Cô đã làm gì cho ông ấy buồn, nên ông ấy mới uống nhiều quá. Bây giờ say thế kia, nhỡ giặc đến thì nguy biết chừng nào.

Khánh Ngọc nhìn Trọng Khang, rồi òa khóc:

- Nào tôi có muốn chi thế! Nào ai đè áp nổi lòng mình!

Tiếng khóc ấy là cả một lời thú. Trọng Khang thấy choáng váng cả người, nhưng chàng cũng cố điềm tĩnh, và tảng lờ như không biết.

- Nếu không phải tự cô thì thôi, việc gì cô phải khóc. Thôi bây giờ cô cũng đi ngủ đi chứ. Mai chúng ta cần phải dậy sớm cơ mà.

Chàng nói xong, bước rảo ra khỏi “tăng”, chẳng để Khánh Ngọc trả lời.

Chàng đi được ba bước thì Khánh Ngọc cất tiếng gọi:

- Thế ông không cho tôi bắn chó sói à?

Nhìn nét mặt buồn rầu của Khánh Ngọc, Trọng Khang bất nhẫn:

- Cái đó thì tùy cô. Nhưng tôi chỉ sợ cô thức, mai mệt, đi tắm mất vui.

- Đời tôi chưa được thức một đêm nào cả. Có thức một đêm cũng chẳng sao. Ông bằng lòng đi.

- Thế thì cô ra đây. Tôi phòng xa là phòng xa cho cô đấy thôi.

Cả bọn kéo đến, xuống bờ suối Ôn Toàn, thì trời vừa hửng sáng. Khánh Ngọc chỉ tay lên đỉnh núi đỏ rực, rồi cười bảo mọi người:

- Ở đời, dễ ít ai có một cái kỷ niệm đi tắm như chúng mình.

- Cô phải bảo ít ai có những cái thích oái oăm và nguy hiểm như cô. Bây giờ, tôi mới vững dạ đấy. Chiều được cái thích của cô bao nhiêu người phải đi sát ngay bên cạnh cái chết.

- Ông không tha thứ cho tôi từ trước đến nay chỉ sống một cuộc đời bình thản thôi hay sao? Tôi muốn nếm cái mùi mạo hiểm một tí.

Rồi cầm ngay lấy một kíp cốt mìn ở tay Trọng Khang:

- Ông phải cho tôi bắn cá với đấy.

Trọng Khang vội vàng giật lại:

- Chiều cô cái gì, chớ cái này thì xin chịu. Nhỡ ra, gãy tay, nát mặt ngay. Thôi cô xuống tắm đi, rồi ta bắn cá.

- Nhưng ăn cơm cá xong, rồi ta mới về chứ.

- Cái đó thì dĩ nhiên rồi. Chiều mới đến nhà, đói chịu làm sao được.

Suối nước nóng bắt nguồn ngay ở chân núi. Những mạch nước tụ trong một cái hồ nhỏ ở sườn núi, rồi mới gieo xuống đào thành một con sông nhỏ. Nước chảy xiết vướng những mô đá reo ầm ầm và bắn tung tóe như những mảnh bạc. Suối nước qua một đồng cát nhỏ, rồi lại lẩn ngay vào khe núi.

Lúc ấy khói bốc lên nghi ngút cách một thước không trông rõ mặt người.

Khánh Ngọc vùng vẫy dưới suối, trỏ dòng nước đang đổ từ sườn núi:

- Tại sao ông không cho tôi tắm ở trên hồ kia lại bắt xuống tận dưới này?

- Để nước cuốn cô ném vào ghềnh đá kia có phải không? Nếu nước không cuốn thì cũng không thể nào tắm ở trên ấy được, vì nước nóng bỏng. Chảy từ trên ấy xuống đây, qua bao nhiêu lớp đá, nó mới còn nóng vừa tắm như thế này đấy.

- Thế chốc nữa tắm xong, ta bắn cá ngay ở đây à?

- Ở đây nước chảy xiết và nóng như thế này làm gì có cá. Ta phải xuống dưới hạ lưu, sau rặng núi kia có một cái hồ khá rộng. Chỗ ấy nước không chảy, trong suốt đến đáy. Tôi đố cô với ông Giáp bơi ngược nước đến cái mô đá kia được.

Trọng Khang vừa nói đến đấy thì một loạt súng ở phía khe núi bắn ra, đạn vèo vèo bay trên đầu ba người. Sợ cuống quít, Khánh Ngọc và Giáp đều bíu lấy chàng. Chàng quay đầu về phía có tiếng nổ:

- Thôi chết rồi! Giặc nó phục bắn chết hết cả vệ binh rồi.

Miệng nói, tay lôi hai người chạy lên bờ về phía để quần áo và súng đạn. Giáp luôn miệng kêu khổ:

- Bây giờ thì làm thế nào! Bây giờ thì làm thế nào! Đi chơi thế này thì có chết người không?

Mọi người vớ được súng thì bọn giặc chỉ còn cách chừng một trăm bước.

Trọng Khang nhìn trước nhìn sau, rồi giơ tay cản không cho Khánh Ngọc bắn:

- Chống cự làm gì vô ích! Chết uổng mạng thôi cô. Họ đông lắm.

 

-- XXII --

Trọng Khang gạt tên giặc định trói mình:

- Không cần phải trói, chúng tôi không trốn đâu. Mà trốn làm sao được, các ông đông thế kia.

Tên ấy còn lững lự, thì tên chủ tướng đã quát:

- Cứ trói vào!

Trọng Khang giơ tay:

- Đây thì trói.

Rồi thấy mặt Giáp xám ngắt, chàng bảo:

- Ông đừng lo, họ không giết chúng mình đâu. Chẳng qua chỉ tốn tiền của chủ thôi.

- Tôi hiểu, nhưng nếu cô ấy nghe lời ông thì có phải chúng mình không đến nỗi khổ sở như thế này không?

- Thôi lúc này, ông còn trách oán làm gì nữa. Việc này lỗi tại tôi, không để ý phòng bị. Đêm qua yên ổn, tôi không dè họ dám đến cướp ban ngày. Thì ra họ biết mình cắm trại ở một chỗ hiểm trở, họ không đến. Họ đi đánh mình trong lúc bất ngờ. Nếu mình phòng bị thì bốn năm chục đứa này đã làm gì được mình. Ông đừng nên trách cô Khánh Ngọc nữa, lỗi tại tôi ngu dốt...

Khánh Ngọc ngắt lời Trọng Khang:

- Không phải lỗi ông, lỗi của tôi. Nhưng tôi cũng không hối hận. Có cái bước này, tôi mới rõ anh François, người chồng chưa cưới của tôi, can đảm lắm lắm.

Trọng Khang nhìn Khánh Ngọc bằng con mắt trách móc:

- Đứng trước cái chết, ai là người thản nhiên được? Cô nói chi những lời như thế.

- Ấy thế, mà tôi vẫn thản nhiên đấy.

- Tôi biết thế, cho nên tôi không muốn cô có cái bụng nhỏ nhen, nói những câu mát mẻ để làm đau đớn nhau một cách vô ích.

Khánh Ngọc bỗng òa khóc:

- Thôi tôi xin lỗi ông. Tôi muốn nói, nhưng anh François cứ oán trách, thành ra buộc lòng tôi phải nói.

- Thôi cô nín đi, không họ tưởng mình nhát sợ, họ khinh mình đi. Họ bắt chẹt mình được. Cô và ông nhớ hễ lát nữa, họ có bắt mình viết giấy má gì, tôi không bằng lòng thì đừng có viết nhé. Lúc ấy, mới là lúc cần can đảm.

Cả ba bị dắt đến chỗ bọn người nhà và vệ binh ngồi chờ, lúc trước khi xuống tắm. Tám cái xác nằm ngổn ngang. Lắm người chưa chết còn rên rỉ. Bọn giặc đang tranh nhau lột quần áo và khí giới.

Trọng Khang toan đứng che đi, không cho Khánh Ngọc trông thấy, nhưng đã muộn. Nàng khóc vang lên. Còn Giáp thì hoa mắt, run đầu gối đứng không vững. Một tên giặc thấy thế, lại hoa đao chém cổ những người ngắc ngoải, rồi giơ thanh đao đỏ lòe những máu lại gần mặt từng người. Giáp và Khánh Ngọc nhắm nghiền mắt, không dám nhìn. Đến lượt Trọng Khang, nó liền bị chàng đá mạnh vào bụng, ngã chúi ngay xuống, thanh đao văng khỏi tay. Nó lồm ngồm bò dậy, nhặt thanh đao giơ lên.

Trọng Khang vẫn chẳng nhúc nhích:

- Mày chém đi, tao có sợ đâu.

Khánh Ngọc thấy thế hét lên, rồi đâm bổ vào giữa hai người.

- Trời ơi! Đừng chém!

Chủ tướng thấy nhốn nháo chạy đến. Nghe xong đầu đuôi câu chuyện, y giơ tay toan tát Trọng Khang thì Khánh Ngọc liền đã đưa hai tay bị trói, hất tay y ra:

- Ông lấy bao nhiêu tiền chuộc, ba tôi cũng trả, đừng có trách!

Tên tướng ngơ ngác không hiểu thì Trọng Khang liền thông ngôn:

- Người đàn bà này bảo ông giơ tay định đánh một người đang bị trói là ông... anh hùng lắm. Ông có giận muốn giết tôi thì giết đi.

Tên tướng nhếch mép cười:

- Đàn bà nước anh bướng nhỉ?

- Nước tôi không có ai hèn, đi ra oai với những người bị trói bao giờ. Vì thế, nên chúng tôi chẳng ai sợ chết cả.

Tên tướng một tay nắm chặt lấy Khánh Ngọc, một tay rút súng chĩa vào Trọng Khang.

- Phải, ông nên bắn chết đi, đỡ phải nuôi cơm. Ông định bắt cóc chúng tôi để lấy tiền chuộc, nhưng không ích gì đâu. Người nhà chúng tôi không làm gì có tiền để chuộc chúng tôi đâu. Ông tính một khi giàu có thì ai hơi đâu sang làm ăn ở cái đất này.

Tên tướng tra ngay súng vào vỏ:

- Người nhà anh không chuộc đã có người khác chuộc. Chính phủ Trung Hoa mướn các anh sang đây làm thì đã có Chính phủ chuộc.

- Chính phủ Tàu có bằng lòng chuộc chúng tôi hay không thì điều đó tôi không được biết. Nhưng nếu ông hy vọng vào số tiền chuộc của người nhà chúng tôi thì chắc chắn là không có. Thương chúng tôi, nhưng không có tiền thì người nhà cũng đành chịu. Chúng tôi chỉ còn biết chết. Vì thế nên chúng tôi không để cho ai vô lễ với chúng tôi cả.

Bọn giặc lấy khăn bịt mắt ba người, rồi dắt đi. Giáp và Khánh Ngọc toan đi thì Trọng Khang kéo áo lại, rồi ngồi xệp ngay xuống, nhất định không đi.

- Ở đường núi, chúng tôi không biết đi bộ. Nếu các ông định giữ chúng tôi để chờ chính phủ Tàu đem tiền lại chuộc, thì các ông phải để cho chúng tôi đi ngựa. Chúng tôi không quen vất vả. Vất vả, chúng tôi chết đi thì các ông còn lấy đâu ra tiền chuộc nữa.

Tên tướng giặc nghe nói phải tai, liền bảo mọi người xuống ngựa, nhường cho ba người cưỡi.

Khánh Ngọc biết Trọng Khang yêu sách bọn giặc như thế là vì mình và vì Giáp liền bảo:

- Tôi làm cho ông bị khốn đốn như thế này, ông đã không trách oán, lại lúc nào cũng nghĩ đến chúng tôi, ông hơn chúng tôi nhiều quá.

- Tôi đã bảo cô, lúc này không nên nghĩ chi đến những điều đó. Trong lúc hoạn nạn, ta chỉ nghĩ làm sao để gìn giữ lấy nhau. Tôi dặn một điều cô và ông cần phải nhớ là nếu tôi không bằng lòng điều gì thì bọn giặc nó bắt viết đừng có viết. Tôi đã bảo với chúng nó: nếu hy vọng vào tiền chuộc của người nhà chúng mình thì không có đâu.

- Tại sao ông lại nói thế? Nhỡ nó giết thì sao?

- Điều đó thì ông và cô cứ tin ở tôi, không bao giờ nó giết chúng mình đâu. Nó bắt chúng mình là để lấy tiền chuộc. Giết chúng mình thì có lợi gì cho chúng nó. Tôi sở dĩ nói người nhà chúng ta không có tiền chuộc là muốn để mặc cho chúng nó với chính phủ Tàu xoay nhau. Nếu nó có bắt cô viết thư về nhà thì cô cũng nói với cụ như thế. Cụ sẽ chẳng phải tốn một xu nào. Bất quá chúng ta bị giam cầm ít ngày. Cô bảo cô muốn biết mùi vị phong trần, tôi tưởng chẳng có dịp nào may mắn hơn. Cái tiền mà cụ đáng lẽ phải bỏ ra chuộc chúng ta ấy, thì sau này sẽ đem phân phát cho gia đình những người vì đi với chúng ta mà bị giết. Tôi chỉ còn lo một điều cô và ông Giáp không chịu nổi cực khổ mà sinh ốm đau thôi. Nhưng điều ấy cũng không cần lo mấy. Tôi đã vòi được chúng nó cho chúng mình cưỡi ngựa, thì tôi cũng có cách bắt chúng nó phải đối đãi với chúng mình tử tế. Tôi chỉ còn lo một điều là nó... phạm đến cô, nhưng dù thế nào cô đừng rời xa chúng tôi, thì cũng không ngại.

Khánh Ngọc nghe Trọng Khang nói thế, bỗng rùng mình:

- Thôi mọi việc tùy ông, ông bảo thế nào tôi cũng xin nghe. Nếu xảy ra việc ấy thì tôi chỉ còn có chết.

- Thằng tướng giặc này tôi xem ra cũng là người biết điều không đến nỗi nào. Tôi nói thế là đề phòng xa đấy thôi. Cô đừng nên quá lo. Và cô cũng đừng nên nghĩ quẩn quanh cho nó hại sức khỏe. Dù sao việc cũng đã xảy ra rồi, không vớt lại được nữa. Ta chỉ nghĩ cách đối phó với những việc sắp tới thôi. Ông Giáp, ông cũng đừng nên buồn rầu lo lắng nữa. Tôi đoan với ông thế nào chúng ta cũng được bình yên trở về.

- Không, tôi không buồn. Tôi chỉ lo nó đòi số tiền chuộc nhiều quá.

- Ấy thế cho nên tôi mới dặn ông và cô phải nghe lời tôi. Bất cứ họ làm thế nào cũng cứ thản nhiên, để mặc tôi đối phó. Giá dụ nếu cụ ở nhà có vì thương cô Khánh Ngọc mà bỏ ngay số tiền ấy sau này, ta cũng có thể xin bồi thường ở Chính phủ Tàu được. Tôi chắc rằng họ cũng đã dò biết tung tích của mình rồi, nói dối rằng cô không phải là con gái cụ cũng không được nữa. Mà chỉ thêm hại cho mình. Làm sao cho chúng nó tin rằng: vì chúng ta nghèo, nên mới phải lăn lộn sang tận bên này làm ăn. Thế thì mọi việc trôi chảy cả. Chúng nó láo xược, ta phải phản đối ngay. Làm sao cho chúng nó không dám quá tay. Tôi ở vùng này đã lâu, được mục kích nhiều vụ bắt cóc, chỉ là già nắn rắn buông cả đấy thôi.

Vì bị bịt mắt, nên Trọng Khang cũng chẳng biết bọn giặc dắt mình qua những đường nào. Nhưng cứ nghe móng ngựa nện xuống đá, và xem con ngựa lắc lên, lắc xuống, chàng cũng đồ chừng rằng mình đi qua nhiều đường núi.

Đi chừng năm giờ đồng hồ thì cả đoàn dừng lại. Đi bộ độ một quãng dài thì nghe có tiếng cửa mở. Rồi khi có người đến cởi trói và cởi mảnh vải buộc mắt, ba người thấy mình ở trong một cái hang đá nhỏ tối om, chỉ lắt léo có một ngọn đèn dầu cá treo ở tường.

Trọng Khang xoa mắt, rồi vỗ lên vai Giáp lúc ấy, đang ngơ ngác nhìn sự chật hẹp và bẩn thỉu của cái nhà giam!

- Lâu đài của mình đấy!

- Bị giam ở đây lâu thì chết chứ sống làm sao được. Nằm ở đâu?

Trọng Khang trỏ đống cỏ tranh lù lù ở một góc:

- Tãi cái này ra mặt đá mà nằm, chứ còn nằm ở đâu nữa. Ông mệt muốn nằm à?

- Không. Thế họ không cho mình giường phản gì à?

- Đến họ cũng ít khi nằm giường, nữa là mình. Nhưng không sao. Tôi yêu cầu họ trả lại những giường mà họ đã lấy của chúng mình, may ra họ cũng bằng lòng.

- Ông cố đòi họ trả cả chăn nữa, chứ lạnh giá thế này, không có chăn thì đến chết rét.

- Ông cứ yên tâm, nhưng dù thế nào cũng không thể bằng ở nhà được.

Rồi chàng lại gõ những dóng cửa chắn song nhẵn bóng:

- Khó trốn lắm. Và hình như cái hang này đã có nhiều người đến ở trước chúng ta. Cô trông những vách đá nhẵn lỳ đi như thế kia. Chúng nó chắc ở chỗ mình xuống ngựa lúc nãy. Hang này cách chỗ chúng nó ở không bao xa. Kìa cô trông thằng chủ ngục đang ăn cái gì. À bánh ngô, giá nó cho chúng mình một cái thì cũng hay. Tôi thấy đói cào cả ruột.

- Tôi không đói, chỉ thấy khát nước thôi.

- Sao cô không bảo? - Ê, tiên sinh đứng góc kia, cho chúng tôi uống nước chứ.

Tên gác đeo súng, đủng đỉnh lại vụt một bát sách nước ở trong một chiếc chum mang đến.

- Ồ, chúng nó cho chúng mình ăn uống như chó.

Rồi cười hỏi tên gác:

- Tên bác là gì, nói cho chúng tôi biết để chúng tôi dễ gọi, chứ cứ gọi bác bằng “tiên sinh đứng gác” thì dài và lôi thôi lắm. Chúng ta chắc còn ở đây với nhau lâu.

Tên gác cười nhe bộ răng đã sún gần hết:

- Xần-lay-phá.

- À Xần tiên sinh! Giá tiên sinh có cái gì múc nước để vào đây cho chúng tôi thì hơn, chứ mỗi khi khát mà gọi tiên sinh thì phiền cho tiên sinh lắm.

- Cái đó còn phải chờ lệnh của Đại lão gia. Bây giờ hẵng uống ít chứ, không ai hầu được!

Trọng Khang quắc mắt:

- À! Chú lại định hạn chế cả nước uống của chúng tôi hả?

Rồi giằng lấy bát nước mà Khánh Ngọc đang uống, chàng hắt qua chấn song cửa vào đầy cả mặt tên gác.

Tên gác gầm lên; sáu bảy người ở người chạy vào, trong số đó có cả tên chủ tướng.

Trọng Khang dõng dạc:

- Tôi đã nói với ông rằng nhà chúng tôi không có tiền chuộc chúng tôi đâu. Ông có đem chúng tôi mà giết đi thì giết ngay đi. Chứ chúng tôi không đời nào để cái thằng quỷ họ Xần này nói láo với chúng tôi cả.

Xần-lay-phá cãi lấy, cãi để:

- Tôi bảo nó uống ít, rồi nó hắt nước vào mặt tôi, chứ tôi làm cái gì.

Tên tướng giặc bảo một người đứng cạnh:

- Thôi, anh thay gác cho nó. Xần-lay-phá đi lên!

-- XXIII --

Tên tướng giặc và bốn bộ hạ mở cửa vào. Giáp đang nằm trên đống tranh, toan đứng dậy thì Trọng Khang đã ra hiệu cho nằm im.

Bọn người đến sát sau lưng, Trọng Khang mới uể oải quay đầu lại:

- Tôi đã nói với ngài rằng nhà chúng tôi không có tiền chuộc đâu, ngài không giết còn chờ gì nữa? Đó ngài trông các bạn tôi. Chúng tôi chờ chết một cách vui vẻ lắm. Ở đời, chỉ có sống với chết, chúng tôi chẳng oán thán ngài.

Tên tướng ngồi xuống cạnh Trọng Khang:

- Nhà các ông không chuộc đã có chính phủ. Tôi chỉ cần các ông viết một bức thư về để cho người ta tin rằng các ông chưa chết.

Trọng Khang thấy tên tướng xưng hô với mình một cách tử tế, không khinh miệt như trước, mới ngồi dậy, làm bộ nghĩ ngợi:

- Các ông bắt chúng tôi viết giấy về nhà nhưng chúng tôi nhất định không viết. Bởi vì viết cũng chết mà không cũng chết! Nhà chúng tôi thật tình là không có tiền. Có tiền thì khi nào còn phải lặn lội sang kiếm ăn tận bên này. Ông nói rằng chính phủ Tàu sẽ chuộc chúng tôi; điều đó chúng tôi cũng ngờ lắm. Nhưng cho dù chính phủ Tàu có cái bụng tốt ấy nữa, chúng tôi cũng chẳng thế nào viết được. Tôi xin nói thực.

Tên tướng cướp giật nhanh mã tấu ở tay một bộ hạ, hoa lên:

- Tại sao?

Trọng Khang vẫn thản nhiên. Còn Giáp và Khánh Ngọc vì có lời dặn của chàng, nên cũng giữ được bình tĩnh.

- Còn tại làm sao nữa. Chúng tôi ốm yếu như thế này, ngài bắt giam một cách cực khổ, giường chẳng có nằm, chăn không có đắp. Chờ được Chính phủ Tàu bàn bạc xong, đem tiền lại chuộc thì chúng tôi đã chết cả rồi, còn đâu mà... viết với lách. Âu bằng chúng tôi thà chịu chết ngay bây giờ, để cho Chính phủ Tàu khỏi bị thiệt một món tiền, mà cũng vẫn chẳng cứu thoát được chúng tôi. Nếu ngài thương tình, xin cho được chết ngay, bằng không muốn đem khảo đả, chúng tôi cũng cam chịu.

Trọng Khang nói xong, cởi ngay áo ngoài. Tên tướng vội vàng ngăn:

- Về sự chăn chiếu và ăn uống, các ông không ngại. Tôi sẽ chu liệu tử tế. Tôi chỉ cần các ông viết thư về thôi.

- Nếu ngài đã hứa thế, chúng tôi xin chiều ý. Đời người cùng lắm thì mới chịu chết, chứ có ai thích chết bao giờ? Nhưng còn một điều này, tôi cần thưa thực: chúng tôi đây có một người đàn bà, ngài là một người lớn, nhưng còn các bộ hạ...

Tên tướng vội xua tay:

- Chúng tôi đây chỉ cần tiền. Những điều xằng bậy như thế, bộ hạ tôi mà làm, tôi giết chết ngay. Ông có thể tin rằng không bao giờ xảy ra những sự hèn hạ như thế. Năm bảy thứ giặc. Trước kia, tôi cũng làm quan, nhưng vì thù nhau với Đốc-bàn, mới phải đi làm nghề này.

- Ngài thì chúng tôi tin đã đành. Nhưng lúc vắng ngài, các bộ hạ của ngài, chúng tôi tin làm sao được. Bị ô danh, sao bằng cùng nhau chịu chết...

- Người đàn bà này là vợ ông?

- Không, là vợ người bạn tôi đây.

- Ông bảo với ông bà ấy không cần phải lo. Quân lệnh của tôi nghiêm lắm. Quyết không ai dám trái phép. Nếu ông không tin, tôi xin thề với ông.

Đến lượt Trọng Khang giơ tay ngăn:

- Ngài nói thế, chúng tôi xin tin rồi. Chúng tôi biết ngài là con người quân tử rồi. Nhưng ngài định đòi tiền chuộc bao nhiêu? Nhiều quá thì tôi sợ chính phủ Tàu không chịu bỏ ra. Nếu có thể được việc cho ngài, ngài bảo thế nào, chúng tôi cũng xin theo ngay. Còn như nhà chúng tôi thì quả tình là không có. Một vài nghìn bạc, đối với ngài, thấm tháp vào đâu.

Tên tướng ngẫm nghĩ một lát, rồi hỏi Trọng Khang:

- Hai mươi vạn, ông nghĩ thế nào?

Trọng Khang thấy tên tướng hỏi đến mình về số tiền chuộc, bỗng dưng cảm động, không dám giở mánh khóe lọc lừa ra nữa.

- Cái đó thì tự ý ngài định, chứ chúng tôi biết đâu.

- Không, tôi muốn hỏi ông xem bao nhiêu thì chính phủ Tàu có thể bằng lòng một cách dễ dàng.

- Hai mươi vạn đây là tiền Pháp hay tiền Tàu?

- Tiền Pháp, chứ tiền Tàu thì có được là bao.

- Nếu là tiền Pháp thì nhiều quá. Tôi e rằng với số tiền to như thế, người ta phải bàn bạc lâu la thì giờ. Mà có lẽ, người ta đành để cho chúng tôi chết. Chúng tôi chết, chúng tôi thiệt đã đành, nhưng nào có ích gì cho ngài?

- Thôi, tôi nhất định mười vạn.

Nhìn nét mặt tên tướng, biết rằng y đã quyết định, Trọng Khang không dám kỳ kèo nữa:

- Số tiền ấy kể cũng đã là to. Nhưng nếu phúc nhà chúng tôi mà đỏ thì may ra chính phủ bằng lòng. Thôi, ngài cho đi lấy giấy bút để chúng tôi viết. Chúng tôi cố khẩn thiết để giúp ngài, chứ về phần chúng tôi khi bước chân sang làm việc bên này, đã đành là nắm chắc chín phần chết, chỉ hy vọng có một phần sống. Cái thư này, ngài cứ sai người mật đưa cho người nhà chúng tôi, rồi người nhà chúng tôi lại bí mật đến cầu Đốc-bàn Mai-lin-phố. Ta tránh cái tiếng đi cho xin với chính phủ thì chính phủ mới có thể bỏ tiền ra một cách dễ dàng, ngài nghĩ thế nào?

Tên tướng mỉm cười:

- Ông nói có lẽ đấy.

- Thôi ngài cứ lên nhà, để chúng tôi bàn nhau viết thư. Tôi xin thề nói rất thống thiết, để chóng được việc cho ngài. Tuy chúng tôi bị ngài bắt, nhưng cách ngài đối xử khiến chúng tôi phải kính trọng ngài nhiều lắm. Nói thế này, thoạt nghe nó khí chướng tai, nhưng sự thực là thế: chúng ta bây giờ cùng một cảnh với nhau. Bởi nếu chính phủ Tàu không bằng lòng thì ngài không có tiền, mà chúng tôi đành phải chết. Chúng tôi không muốn chết, mà ngài thì muốn có tiền.

Tên tướng cười khà, rồi vỗ vào tay Trọng Khang:

- Ông nói phải lắm. Tôi cũng mong rằng chính phủ sẽ bằng lòng.

- Để ngài khỏi phải giết chúng tôi. Nhưng nếu có bị ngài giết, chúng tôi cũng chẳng oán. Chúng tôi cho là số chúng tôi như thế.

Tên tướng đứng dậy:

- Ông bảo với hai vợ chồng bạn ông đừng có lo lắng gì, tôi không để cho ai phạm đến đâu.

- Đa tạ ngài. Nhưng quên, ngài cho cái hẹn là bao nhiêu ngày chứ?

- Ông liệu xem chính phủ bằng lòng thì chừng bao nhiêu ngày có tiền?

- Thôi, ngài cứ lên, để chúng tôi bàn nhau xem, chốc nữa ngài xuống, chúng tôi xin thưa.

-- XXIV --

Họ bắt phải chuộc mười vạn. Nhưng mà họ bắt đây là bắt chính phủ Tàu, chứ họ không nói gì đến cụ nhà, bởi họ đã tin rằng cụ nhà không có tiền. Nhưng chờ được chính phủ Tàu bằng lòng thì lâu ngày lắm, có lẽ chúng ta đến ốm chết cả ở đây. Vả lâu như thế thì công việc ở nhà ai làm. Vậy bây giờ, cô phải viết giấy cho cụ, cứ xoay món tiền ấy chuộc chúng ta ra, rồi xin bồi thường chính phủ sau. Tiền ở nhà hiện nay còn hơn sáu vạn. Mà tiền làm thì chính phủ Tàu trả ở nhà băng Hà Nội. Thế nào cụ cũng phải lấy về, trong mười ngày mới có thể lên tới đây được. Cái số phận của chúng ta thì đành là không lo rồi, nhưng trong mười hôm, không có cụ ở chỗ làm, thiệt bao nhiêu là công việc!

- Ôi, lúc này, ông còn cần gì phải nghĩ đến công việc. Ba tôi được tin tôi chưa chết là ba tôi mừng rồi, cầm bằng như làm việc này không có lãi.

- Ồ, phải nghĩ đến tất cả chứ. Bây giờ, tôi tin rằng mọi việc sẽ ổn thỏa cả, tôi mới xin trách cô một điều. Cô đã biết cụ thương cô như thế, sao cô không nghĩ thương cụ bằng cách tránh đi cho cụ những nỗi phiền? Cô lại đem đặt những cái thích trẻ con của cô lên trên những cuộc mưu toan của người lớn. Ấy, may mà cụ giàu và ta còn hy vọng xin bồi thường được ở Chính phủ Tàu, chứ không thì có phải chuyến này, vì con mà cụ phá sản rồi không? Cô ở đây tuy khổ sở, nhưng cô thử tưởng tượng: cụ ở nhà khổ sở đến chừng nào.

Khánh Ngọc ngả đầu vào lòng Trọng Khang, rồi òa khóc:

- Em biết cái tội của em nhiều lắm rồi.

Trọng Khang đỡ Khánh Ngọc dậy:

- Cô nín đi. Tôi thấy cô là người có lòng, mới nói với cô như thế. Muốn được sống một cuộc đời ý nghĩa, đẹp đẽ, ta cần phải biết hy sinh những cái thích của ta đi một tí. Thôi cô nín đi, rồi còn viết thư chứ.

- Ông đọc cho em viết đi.

- Ấy, bút ta. Cô phải viết nhè nhẹ, chứ không nhòe hết. Đấy, đại để công việc như thế, cô liệu viết thế nào thì viết.

- Óc em loạn, lòng em rối, chẳng còn biết viết như thế nào.

- Thế ông Giáp viết vậy.

- Tôi sợ trong lúc hoang mang, tôi viết cũng không gẫy gọn. Ông viết đi, rồi chúng tôi ký cũng thế.

Nửa giờ sau tên chủ tướng xuống thì bức thư đã xong, Trọng Khang giảng qua loa cho y nghe.

- Thế được rồi. Tôi cho đem đi ngay thì đêm hôm nay độ nửa đêm người nhà các ông sẽ bắt được.

- Cái hẹn hai mươi hôm là để phòng những chậm trễ có thể xảy đến, chứ nếu người ta thương chúng tôi thì chỉ độ mười hôm thôi. Ngài kèm cả bức thư đòi tiền chính phủ vào đây, rồi người nhà chúng tôi sẽ đem cả lại bàn luận với Đốc-bàn Mai-lin-phố. Ở Mai-lin-phố không xong, có lẽ phải lên đến tỉnh trưởng Vân Nam. Ở Vân Nam thì ngã ngũ.

Trọng Khang nói đến đây, tủm tỉm cười:

- Sự sống chết của chúng tôi chính ra thì ở trong bàn tay ngài, ấy thế mà lại tự Vân Nam định đoạt, việc đời cũng lắm cái kỳ quái nhỉ! Giá lúc ngài làm quan mà ngài nhận được một bức thư tống tiền như thế này thì ngài nghĩ thế nào?

Tên tướng không trả lời, cầm bức thư đứng dậy:

- Lát nữa, chúng ta uống rượu rồi tôi sẽ nói cho ông nghe.

Y đi rồi, Trọng Khang bảo Giáp:

- Y đã mời chúng ta uống rượu, thế nghĩa là chúng ta sẽ được đãi vào bực thượng tân, ông không phải lo cực khổ. Tôi đã biết mà, tôi đem cái chết ra bắt chẹt y thì y phải mắc. Y không đãi chúng ta tử tế, chúng ta nhất định không viết thư.

- Thế ngộ bây giờ thư viết rồi, y trở mặt thì sao?

Trọng Khang nhìn Giáp một cách thương hại:

- Ông xét việc đời, theo những con số của công việc, nên ông đa nghi quá. Đời sống có phải chỉ là một vấn đề cơm áo đâu mà bảo lúc nào cũng phải nghĩ đến công việc, đặt công việc lên trên hết mọi sự. Cạnh cái sống của vật thể, còn cái sống của lòng, dù cho một người vụ thực đến đâu, cũng không thoát khỏi được. Y làm giặc, nhưng trong thằng giặc, còn có thằng người. Cái thằng người ấy có nhiều điều thắc mắc và cần dùng mà tiền tài không thể giải quyết. Thằng người ấy gặp những thằng người khác như chúng ta thì cái lòng y đã bị thằng giặc bóp chặt, cũng cố mà chồm dậy. Tôi quyết y không sai lời hứa đâu.

- Nhưng nếu y sai lời hứa thì chúng ta cũng chẳng làm gì được y.

- Đành thế. Nhưng chúng ta có quyền khinh y. Mà cái lòng khinh của thằng người đối với thằng người cũng là một khí giới ghê gớm lắm chứ. Trừ những linh hồn bạc nhược và cung độc thì chẳng kể, loài người sợ nhất là bị đồng loại khinh. Mà một khi mình có khinh mình trước, người khác mới khinh sau được. Y lừa dối chúng ta thì y xấu hổ với y trước. Tôi chắc con người này vì hoàn cảnh mà đi làm giặc, chứ lòng ruột y không đến nỗi đốn mạt. Chúng ta bây giờ là những thằng tù, chẳng còn gì để đánh cược với nhau, chứ không tôi dám đánh cược với ông rằng y không lừa dối chúng ta.

Môi Khánh Ngọc mấp máy... Nhưng khi thấy đôi mắt ngay thẳng của Trọng Khang nhìn nàng, nàng lại lặng im. Trước cái khuôn mặt hồn hậu và hùng dũng ấy, nàng thấy nàng không có quyền nhỏ nhen.

Ba người còn đương nói chuyện thì cửa mở. Hai tên giặc bưng một mâm rượu vào.

- Lão gia tôi nói các ngài chờ một chút lão gia tôi bận thay áo, rồi sẽ xuống ngay.

Khánh Ngọc nhìn mâm rượu, rồi bảo Giáp:

- Y đã uống rượu với chúng mình thì không khi nào y còn lừa dối. Ông Trọng Khang đoán đúng. Anh là cứ hay suy bụng ta ra bụng người.

Nói xong, nàng biết mình độc ác, lại vội đánh trống lảng:

- Thịt thà nhiều đấy, nhưng nấu nướng thế này thì có thánh ăn.

- Marie thật được voi đòi tiên. Giá dụ họ có bắt chúng mình ăn cơm ngô, mình cũng phải chịu. Nhưng ớt nhiều thế này, ăn cay thế nào được.

- Cô với ông cũng nên cố mà ăn. Ớt tuy cay, nhưng nó trừ được nước độc. Chúng mình ở đây, không có ký-ninh uống, lấy ớt mà thay vậy. Tôi chắc là họ giam mình ở trong có xó này không cho dời đi đâu một bước. Không khí u uất, nhỡ cô và ông ốm một cái thì thật khốn đốn to.

Tên tướng giặc bước vào với một chiếc áo “xường-xám” lót lông cáo. Cả ba đều đứng dậy vái. Y cũng vái trả, rồi quát bộ hạ:

- Tao đã bảo chúng mày trải chiếc chiếu mây cỏ mà.

Quay sang ba người:

- Chăn đệm quần áo của các ông thì vẫn còn nguyên, nhưng tiếc rằng ba chiếc giường vải thì bộ hạ tôi không biết, đã phá ra lấy vải dùng cả rồi. Thôi, các ông nằm tạm chiếc chiếu mây này vậy. Cũng chẳng bao nhiêu ngày. Lót tranh ở dưới cho nhiều thì cũng ấm. Tôi sẽ cho người đem nhiều gốc củi khô vào đây để các ông sưởi.

- Chúng tôi là những kẻ thất thế, ngài đã không khinh mà còn biệt đãi như thế này, thật là cái lượng của ngài, không còn biết lấy gì mà sánh kịp. Kẻ trượng phu bất cứ ở cảnh ngộ nào cũng xử sự ra kẻ trượng phu, câu cách ngôn của nước ngoài, hôm nay tôi mới hiểu hết nghĩa sâu xa của nó.

Tên tướng rót rượu mời ba người. Trước khi cầm chén, Trọng Khang lễ phép bảo y:

- Tuy thế này, nhưng cũng gọi là hạnh ngộ. Ngài cho biết quý tính đại danh để chúng tôi giữ một kỷ niệm trong bước đường...

Tên tướng cười khà khà:

- Trong bước đường giam cầm. Tôi hùng cứ ở chốn này, quan biết mặt, dân biết danh, tôi nói tên với ngài, dù khi ngài về có nói với Đốc-bàn Mai-lin-phố, tôi cũng không ngại.

Trọng Khang cứ lặng im, không cải chính.

- Y cũng đang tìm hết cách để bắt tôi mà tôi thì cũng đang chờ dịp để sửa tội y. May ra món tiền mười vạn có thể giúp tôi mộ thêm quân và mua thêm súng để báo thù. Tôi họ Vương, tên Nhân, quê ở Quảng Tây. Trước kia tôi làm tri huyện ở Mã Quán. Vì chống nhau với Đốc-bàn Mai-lin-phố mà phải đi làm nghề lạc thảo. Tôi đến cướp làng nào, dân cư mà chống cự tôi thường ra lệnh làm cỏ cả làng, nên người ta đặt cho cái biệt hiệu là Đa-sát-hổ.

Trọng Khang cúi đầu rồi trân trọng giới thiệu:

- Đây, bạn tôi ông Nguyễn Văn Giáp, kỹ sư cầu cống ở đại học đường bên Pháp, đây phu nhân họ Lê, cử nhân luật khoa, còn tôi Phạm Trọng Khang làm thư ký cho thân phụ Nguyễn phu nhân... Nguyễn tiên sinh với phu nhân là những người túc học, chính phủ Tàu mời mãi mới chịu sang đây đảm đương công việc. Tôi là người thô thiển, được gần các ngài cũng đã cho là một vinh dự.

Vương Nhân cúi đầu chào Giáp và Khánh Ngọc, rồi nói với Trọng Khang:

- Tôi vì tình thế bắt buộc phải xử trí như thế này, mong ông nói với Nguyễn tiên sinh và phu nhân thể tình mà lượng thứ cho. Tiên sinh sang đây giúp nước tôi, mà tôi bắt bớ như thế này, cũng tự lấy làm không phải. Ngài là người cao minh, tất cũng hiểu cho những chỗ bất đắc dĩ ở đời.

Trọng Khang trừng mắt ra hiệu để cho Khánh Ngọc đừng phản đối gì, rồi thông ngôn đúng lại những lời nói của Vương Nhân. Chờ cho Trọng Khang thông ngôn xong, Vương Nhân mới nhìn cái hang đá rồi nói:

- Tình thế không cho tôi tiếp đãi các ngài được trọng thể hơn. Nay tôi tính thế này: ngài lên ở xóm với tôi để cho Nguyễn tiên sinh và phu nhân ở dưới này, như thế thì có thể tiện hơn.

- Đa tạ tấm lòng ngài, có bụng tin tưởng ở tôi như thế, nhưng việc đó tôi cần phải bẩm mệnh với Nguyễn tiên sinh để tùy ngài định liệu, rồi tôi xin thưa với ngài sau.

Uống hết ba tuần rượu ngô, mặt Giáp và Khánh Ngọc đã đỏ bừng, Khánh Ngọc xin thôi không uống nữa.

- Phu nhân không uống được, xin phu nhân cứ xơi cơm, nhưng Nguyễn tiên sinh và anh phải uống với tôi thật say để kỷ niệm sự... hạnh ngộ như ông vừa nói chứ.

- Nguyễn tiên sinh cũng không uống được mấy, thôi để tôi xin ngồi hầu rượu ngài. À, bây giờ cái công việc ngài mưu toan đã thành, tôi xin hỏi ngài tại sao chúng tôi bí mật lên đây mà ngài cũng biết ngay? Và tại sao lúc đêm, ngài không đánh mà lại chờ đến sáng?

Vương Nhân uống cạn chén, vuốt bộ râu rậm, rồi cười khanh khách:

- Bí mật? Thì những hành vi của các ông từ lúc sang đây, nào còn điều gì là bí mật đối với tôi. Tôi sai người do thám các ông lâu lắm rồi. Đã mấy lần, tôi định đem thật nhiều quân xuống đánh đêm, nhưng tên do thám nhất định can, nói rằng các ông tổ chức sự phòng thủ một cách rất hoàn bị, và canh phòng cẩn mật lắm. Đánh được thì tất tổn hại nhiều quân, mà cũng vị tất đã được. Vả lại biết trong bọn các ông, có người giỏi cầm đầu, nên tôi chùng chình mãi. Bây giờ tôi đã đoán được ra rồi: người ấy tức là ông.

- Nào phải tài giỏi gì. Chẳng qua tôi sống ở đất này lâu năm, nên biết cẩn thận thế thôi.

- Ông có biết đã có lần tôi toan sai người đi ám sát ông không? Trừ được ông đi rồi, bọn vệ binh với tên phài-chướng của chúng, tôi chỉ mở bàn tay ra là chết cả.

- Thế sao ngài chưa cho thực hành?

- Vì biết ông bắn giỏi và can trường lắm, nên tôi còn do dự. Tôi chỉ lo nhỡ hạ thủ ông không nổi, việc vỡ lở, ông càng đề phòng rồi tôi không làm gì được nữa. Nhưng thế cũng là may.

Trọng Khang tủm tỉm.

Vương Nhân nét mặt nghiêm trang, nói bằng một giọng thành thực:

- Tôi cũng rất tiếc phải giết một người tài giỏi. Từ khi làm quan cho đến khi làm giặc, sống trong sự chém giết bao nhiêu năm, tôi đã biết rõ người tài giỏi là hiếm lắm. Quân? Chẳng qua là những hình nhân, cốt ở người cầm đầu. Nhiều khi chỉ có ba bốn mươi bộ hạ, tôi đánh lui quân lính hàng mấy trăm, tôi đã hiểu cái sức có thể làm được của ông chủ tướng. Người tài tiếc người tài, lẽ cố nhiên là thế.

- Đa tạ ngài, xin mời ngài xuống chén rượu này với tôi.

Vương Nhân uống cạn rồi đặt chén:

- Thì vừa may, hổ đã lìa rừng...

Rồi nhìn Khánh Ngọc:

- Tôi chắc ngài chiều ý Nguyễn phu nhân, chứ ngài thì không muốn vì một cái thú đi tắm mà để lụy như thế này?

- Ngài đoán đúng. Tôi đã hết sức ngăn, nhưng phu nhân không nghe. Mà chủ nhân tôi thì chiều con lắm. Tôi làm lỡ việc của chủ nhân như thế này, thật tự xét mình đáng bề tội lỗi.

- Điều đó không phải là tại ngài kém. Con hổ đã lìa khỏi rừng rồi thế nào cũng bị người ta bắt miễn là có những tay biết bắt. Ngài hỏi tôi tại sao tối hôm qua tôi không đánh? Nếu tôi đánh tối qua, thì bây giờ ngài chắc không phải ngồi đây, còn tôi thì có lẽ không còn được cái hân hạnh ngồi uống rượu với ngài nữa. Ngài cắm trại ở một chỗ hiểm trở như thế thì một nghìn quân tuy nhiều, nhưng cũng vẫn là ít. Ngài có biết tối qua, tôi đã định cùng một vài đầy tớ, lẻn lên đánh cái miếng bất thình lình không?

- Thế tại sao ngài không thực hành?

- Là vì không thực hành nổi. Đứng ở ngọn núi bên, tôi nhìn sang thấy các ngài lúc nào cũng tỉnh táo ngồi cạnh đống lửa, tôi biết rằng ngài không phải là hạng chủ tướng để cho người ta có thể đánh úp được.

- Ấy thế mà ngài vẫn đánh úp được tôi đấy thôi.

- Đó lại là một lẽ khác. Đêm hôm qua, tôi không đánh, mà ngài thì tin rằng bất thình lình, ngài bí mật đi chơi như thế không ai biết được.

Ngừng một khắc, nhìn Trọng Khang một cách hóm hỉnh:

- Người ta ở đời cũng không nên quá tin ở những sự bí mật của mình.

Rồi vỗ lên đùi Trọng Khang:

- Mà ngài thì quá tin ở... những điều bí mật ở ngài quá.

Trọng Khang giật mình, ngờ ngay rằng Vương Nhân đã biết được Khánh Ngọc yêu mình, mà nàng không phải là vợ đã cưới của Giáp. Cái sự mời mình lên ngủ ở trên xóm, chẳng qua là để trêu chọc. Chàng nghiêm sắc mặt:

- Trong công việc làm ăn, như ngài đã rõ, sự kín đáo là một khôn ngoan cần phải có, chứ còn như lòng tôi thì thật không có một điều gì uẩn khúc cần phải giấu diếm ai bao giờ.

Đôi mắt như lưỡi dao lướt trên má Trọng Khang:

- Tôi có nói đến... lòng ngài đâu. Tôi nói là nói đến công việc của ngài ấy. Tôi biết được bởi vì... bởi vì tôi cũng đọc được những bí mật của lòng người đôi chút. Nguyễn tiên sinh và... phu nhân không biết một tiếng Vân Nam nào đấy chứ?

Đã ngơ ngác, Trọng Khang lại càng ngơ ngác, nhưng chàng cũng trả lời xuôi:

- Biết một vài tiếng thôi.

Vương Nhân uống một hớp rượu, đặt cốc, rồi chậm rãi:

- Tôi tuy bây giờ làm việc thật, nhưng xưa kia cũng có đọc sách và thứ nhất đọc ở quyển sách rộng rãi mênh mang ở trước mắt chúng ta, tôi cũng hiểu chút ít nhân tâm và đôi điều nghĩa lý, ngài chớ nên thấy tôi làm nghề này mà khinh miệt tôi quá.

Trọng Khang vội vàng nắm tay Vương Nhân:

- Tôi xin lấy cái danh dự làm người suốt đời không bao giờ hèn nhát mà thề với ngài rằng: tôi không khinh miệt ngài. Nếu thật ngài coi tôi là bạn, thì tôi xin ngài có điều gì ở trong lòng cứ nói ra. Rồi về phần tôi, tôi cũng xin nói hết. Ở đời, gặp được người mà mình có thể thổ lộ can tràng là một việc rất hiếm và một hạnh phúc hãn hữu. Cái thế của chúng ta bây giờ, tuy gây ra những quyền lợi trái ngược nhau, nhưng lòng chúng ta thật là quý trọng nhau.

Giọng Vương Nhân đượm màu cảm khái:

- Vâng, vì quý trọng nhau, nên tôi có bắt chẹt ngài trong một tình thế rất có thể bắt chẹt được đâu?

- Nếu ngài bắt chẹt thì tôi đành xin chết.

- Phải... tôi rõ ngài là người “biết” chết trước những cảnh ngộ cần phải chết. Mà Nguyễn phu nhân cũng thế. Còn như Nguyễn tiên sinh thì có lẽ không biết nhìn cái chết bằng một con mắt bình tĩnh.

- Bạn tôi cũng can đảm lắm.

- Phải, tôi đã rõ. Lúc đánh ngài, tôi đi đầu. Vì... xin thú thực, bộ hạ tôi biết ngài bắn giỏi, đứa nào cũng chùn mình không dám tiến lên.

- Giá lúc ấy mà tôi lại chống cự...?

- Thì tôi là người chết trước tiên.

Vương Nhân nói xong cười vang hầm đá:

- Vì tôi còn sống, nên tôi biết rằng ngài ở vào một tình thế không thể liều mình. Ngài còn có cái bổn phận phải bảo vệ những người mà chủ nhân đem giao phó cho ngài.

Trọng Khang cúi đầu:

- Ngài biết nỗi khổ tâm của tôi, thật tôi được đội ơn vạn bội.

- Chẳng những thế, tôi lại còn biết rằng ngài tìm đủ mưu kế để bảo vệ cái túi tiền của người đã mượn ngài nữa.

- Ngài đoán thật không sai. Tôi vì quyền lợi của chủ nhân nên phải nói dối ngài. Ngài đã rộng dung cho tôi nhiều lắm.

- Tôi sẵn lòng bỏ qua. Mà tôi đã bỏ qua rồi. Một người có lòng và có trí khôn ở vào tình thế ấy, phải xử như thế. Tôi, tôi cũng đến phải xử như ngài.

Đập mạnh đùi xuống chiếu:

- Ở đời này, chỉ có Tào Tháo mới biết dụng Quan Công; và cũng chỉ có Quan Công mới biết tha Tào Tháo. Quan Công thật là đáng dụng, mà Tào Tháo thật là đáng tha.

Cầm hồ rượu rót vào chén của Trọng Khang:

- Hôm nay, ngài phải uống thật say, chúng ta còn cần phải nói chuyện nhiều.

-- XXV --

Tôi bắt cóc người ta đã nhiều, nhưng mới thấy có ngài là người đã bị trói, còn dám giơ chân đá vào bụng giặc là một. Ngài thật dám ngạo nghễ cả cái chết. Những người khác bị bắt, đều run như cái dẽ. Sự sợ chết của loài người nhiều khi bẩn mắt quá, khiến tôi không dám nhìn. Nguyễn phu nhân, cũng vậy. Tôi đem lòng quý phu nhân từ lúc phu nhân dám xông ra hắt tay tôi, không cho phạm đến ngài. Ngài nói với phu nhân, thế hộ cho.

Trọng Khang thông ngôn cho Khánh Ngọc nghe rồi nói:

- Cô chỉ nghiêng đầu đáp lễ là đủ rồi, đừng có trả lời gì, vì theo tục ở đây, người đàn bà ít nói mới được người ta trọng.

Chàng bịa ra cớ ấy vì chàng biết nếu để Khánh Ngọc nói thì nàng nói những câu có thể làm cho đau lòng Giáp. Chàng tìm hết cách để tránh không cho Khánh Ngọc có thể tỏ tấm lòng yêu đương đối với mình.

- Phu nhân là người can đảm. Và hình như quý ngài lắm.

- Vì tôi làm hết bổn phẩn một kẻ bề dưới.

- Tôi xem ra phu nhân đối đãi với ngài một cách rất kính trọng không coi ngài là một bề dưới tí nào. Câu này chỉ nói riêng với ngài thôi. Tôi rất tiếc cho phu nhân một người tài sắc như thế mà lại lấy phải một người chồng hèn nhát như thế.

- Nguyễn tiên sinh là một người học rộng.

- Học rộng mấy mà hèn nhát thì cái chỗ học rộng ấy có gì là đáng quý. Cái bằng kỹ sư của ông ta chẳng những không chuộc lại được cái chỗ làm người thấp kém mà lại còn...

Trọng Khang vội ngắt lời:

- Ngài nói ngài quý tôi, vậy tôi xin ngài tha cho cái sự phải nghe một người khác phê bình bạn mình. Dù sao, cũng là bạn tôi, người đã cùng tôi trải bước gian nguy.

- Tôi xin chiều ý ngài. Nhưng tôi nói điều này, ngài cũng đừng giận nhé, chẳng qua chúng ta bàn việc đời mà nghe với nhau thôi. Ông trời thật độc ác. Tại sao một người như Nguyễn phu nhân lại không lấy được một người như ngài mà lại đi lấy...

- Tôi đã xin với ngài tha cho ta mà...

- Thì thôi, tôi không nói nữa. Nhưng tôi cần nói để ngài biết tôi vì quý ngài mà không nỡ bức bách nhau, chứ ngài không thể đem cái chết mà dọa tôi được đâu, bởi tôi biết ngài ở vào một tình thế không thể chết.

- Điều đó bây giờ tôi đã rõ, và tôi rất lấy làm hổ thẹn. Nhưng thật ra, trước đây một giờ, quyền lợi của ngài cũng buộc liền với sự sống chết của tôi.

- Có thể.

- Giá dụ, tôi cứ liều chết không chịu viết thư thì ngài xử trí ra thế nào?

- Ông và Nguyễn phu nhân có thể gan được, nhưng đối với Nguyễn tiên sinh thì tôi chỉ trừng mắt, rồi tôi bắt ông ta viết văn tự bán đầu, ông ta cũng phải viết ngay.

- Bạn tôi đâu đến nỗi thế.

- Ông không tin thì để tôi thử cho mà xem.

- Thôi, tôi xin ngài.

- Thì vâng, tôi xin chiều ý. Nhưng nếu tôi là ông thì tôi cần phải đề phòng những người nhìn tôi bằng một con mắt không tốt như thế kia. Tôi xem ra Nguyễn tiên sinh không ưa ông.

- Lời ngài khuyên, tôi xin đa tạ. Nhưng tôi không thể. Tôi không có tính đi đề phòng những người mà tôi đã coi là bạn. Có lẽ là tôi dại nhưng tôi không thể làm khác được.

- Thế thì ông cao hơn tôi một bực. Tôi xin bái phục. Nhưng ông ơi, xưa kia tôi cũng vì không thèm để ý đến cái chỗ đê hèn của loài người mà bị du vào một tình thế chỉ có sự làm giặc mới có thể giải quyết. Đốc-bàn Mai-lin Phố bấy giờ là bạn tôi, ấy thế mà chính y phản tôi. Nếu tôi còn sống, tôi thề phải giết cho được đứa phản bạn ấy.

- Tôi đã được tiếp kiến ông ta mấy lần, tôi đã rõ tâm điền của ông ta, cho nên tôi vẫn khuyên chủ nhân tôi để ý đề phòng.

- Thằng ấy cứ cho nó “ăn” là mọi sự êm cả, chứ không thì anh ruột nó, nó cũng kiếm chuyện.

- Y biết ngài ở đây mà không đem quân tiễu trừ bao giờ à?

- Tôi vùng vẫy khắp vùng này, chứ có ở đâu nhất định. Vì thế, y không thể đem đại đội binh mã đến đánh tôi được. Ồ, nếu y biết tôi ở đây thì khi nào chịu để cho tôi yên. Tôi là lưỡi gươm treo ở trên đầu y. Y vẫn thường khoe với tỉnh trưởng Vân Nam rằng vùng y cai trị yên tĩnh lắm, vì thế cho nên... tôi giúp ông mà cũng là để trêu tức y một thể. Tôi đòi tiền chuộc ở chính phủ Tàu, chứ chủ nhân ông thì số tiền mười vạn không có ngay, nhưng vì con gái thì rồi cũng lo được.

- Ngài bảo lo được, nhưng mất mười vạn rồi thì còn gì để sinh nhai nữa.

- Vì nghĩ chỗ ấy mà tôi đòi tiền chuộc ở Chính phủ Tàu. Đằng nào tôi cũng có tiền, sao tôi nỡ làm hại ông là người mà tôi biết có phần nào trong cái công việc làm ăn này.

- Cái phần ấy là chủ nhân tôi thương tôi mà hứa cho đấy, chứ thật ra, tôi chỉ là một tên thư ký thôi. Nhưng dù sao, tôi cũng đội ơn ngài nhiều lắm, chủ nhân tôi mà nghèo thì còn gì để chia cho tôi nữa. Còn một điều này, tôi rất lo một khi Đốc-bàn Mai-lin Phố có thù với ngài thì y...

- Y không chịu đề nghị với Tỉnh trưởng Vân Nam bỏ tiền chuộc, rồi y đem quân đến đây đánh tôi, tôi phải buộc lòng giết các ông đi chứ gì? Điều đó ông chớ lo. Ở đây, núi rừng trùng trùng điệp điệp, y biết tôi giam các ông ở chỗ nào. Mà giả dụ có thế nữa, ông cứ yên lòng. Đã biết nhau, sao ta nỡ hại nhau. Tôi chỉ buồn một nỗi vì phải nghĩ đến mình và các thủ hạ mà không thể thả các ông về ngay được thôi.

- Ngài đối với chúng tôi thế này cũng là quá tử tế rồi, tôi đâu còn dám mong một điều phi lý như thế nữa. Tôi chỉ còn ngại một điều Nguyễn phu nhân là người có nhan sắc, trong khi đêm hôm, ngài xa đây, thủ hạ của ngài...

Vương Nhân cởi khẩu súng Luger đưa cho Trọng Khang, rồi ngắt lời:

- Đây, tôi giao cho ông khẩu súng này. Nếu thủ hạ tôi có đứa nào vô lễ, tôi cho phép ông cứ bắn chết. Khẩu súng này tuy không cùng kiểu với khẩu Mauser của ông, nhưng sức mạnh cũng tương tự, mà lại bắn được những ba mươi hai phát. Tôi đã dùng quen, rất đích. Thôi tôi xin đổi cho ông để làm kỷ niệm. Một khi ở đây về, ông còn làm công việc trong xứ này, tất còn phải cần đến súng lục tốt và bắn được xa.

- Lòng ngài đối với tôi thật rộng như bể, tôi biết lấy gì để đáp lại.

- Những người như tôi với ông, biết và gặp được nhau là hả hê lắm rồi, sao ta lại nói đến ơn làm gì. À thế nào, ngài thưa với phu nhân, nếu phu nhân bằng lòng, thì ngài lên trên xóm ở với tôi cho vui.

Tiệc tan, Vương Nhân đi rồi, Trọng Khang mới bảo với Khánh Ngọc và Giáp:

- Tôi muốn vì bảo vệ cô mà nói dối với Vương Lão gia rằng cô và ông Giáp đã lấy nhau rồi.

Khánh Ngọc phản đối ngay:

- Ai cho phép ông nói như thế?

- Tình thế cho phép tôi, mà chưa lấy nhau thì cũng sắp lấy nhau. Nào có cái gì là khác.

- Ấy thế mà khác nhau nhiều lắm. Tôi không thể nào...

Trọng Khang vội vàng ngắt lời:

- Những khi nguy nan như thế này, các điều nhỏ nhen không thể tính đến được. Tôi chỉ biết chúng ta đây như những kẻ cùng đi một chuyến đò chẳng may bị đắm, phải tìm hết cách để bảo toàn lấy nhau. Bao nhiêu điều tiểu tiết không nên nghĩ đến. Chỉ nên nghĩ cách làm thế nào cho toàn vẹn cả. Lúc này mà chúng ta không biết thương nhau thì không còn lúc nào nữa.

Chàng nói xong, nhìn Khánh Ngọc bằng một con mắt cầu khẩn:

- Nếu tôi có lỗi với cô, thì cũng xin cô mở rộng lòng ra mà tha thứ cho tôi.

Câu ấy còn một nghĩa khác nữa, Khánh Ngọc hiểu, nên nàng không nói nốt câu quyết liệt đối với Giáp. Tuy nàng không nói ra, nhưng Giáp cũng đã thừa rõ. Cái cử chỉ của nàng trong ít lâu nay cũng đã khiến Giáp biết thái độ của nàng đối với mình rồi. Chàng nhìn tương lai trong một cuộc nhân duyên như thế, chẳng còn gì là vui đẹp, nhưng tấm lòng yêu Khánh Ngọc vẫn mạnh hơn cái khí khái làm người của chàng.

Chàng vẫn hy vọng, cho nên khi thấy Khánh Ngọc không nói cái câu đoạn tuyệt, nét mừng lộ rõ ngay trên mặt chàng:

Nét mừng ấy, Trọng Khang nhìn thấy:

- Ông Giáp cũng tha thứ cho tôi nhé. Nhưng tôi biết lòng ông không còn ước muốn gì hơn, nên tôi tưởng cũng chẳng cần phải nói trước với ông.

Khánh Ngọc tức đầy ruột, nhưng vì nể Trọng Khang quá, đành phải lặng im.

- Nghe tôi nói thế, Vương lão gia hứa sẽ trông coi cho cô, chẳng để ai phạm đến. Vì muốn tỏ lòng kính trọng, Vương lão gia có mời tôi lên ngủ trên xóm, để ông và cô ở dưới này.

Khánh Ngọc hét lên ngay:

- Không thể thế được!

Rồi nhìn cái mặt cầu khẩn của Trọng Khang, nàng đổi giọng:

- Thế thì tôi chết. Không có ông ở đây, ai che chở cho tôi. François tuy quý tôi, nhưng sức François thì che chở cho ai được! Anh François anh đừng giận tôi, sự thực như thế thì tôi nói thế. Cửa không có then trong... Không, ông Trọng Khang, ông phải thương tôi. Chứ không bao nhiêu công lao và mưu kế ông bày ra để cứu tôi thoát chết, cũng không ích gì. Ngủ ở cái hang này một đêm với François thì tôi sẽ chết vì sợ hãi. Mà tôi dám chắc, François cũng sợ hãi không ngủ được đâu. Cái thằng ông hắt nước vào mặt lúc trưa, nếu nó thù mà đến đây thì chúng tôi làm thế nào?

- Tôi để khẩu súng này ở đây cho cô.

- Lòng run lên như dẽ, thì súng dùng gì được. Không, ông Trọng Khang, ông phải thương tôi. Và ông hỏi ngay anh François xem anh ấy có dám ngủ ở đây một mình không? Bao nhiêu nguy hiểm chờ chúng tôi. Không, ông phải thương tôi. Nếu không, tôi sẽ oán ông cho tới chết.

- Thế thì tôi biết trả lời Vương lão gia làm sao. Ông ta biết tôi nói dối thì ông ta không tha thứ cho tôi đâu.

- Ông muốn trả lời với y như thế nào, mặc ông. Y tha thứ hay không, tôi không cần biết. Tôi chỉ nói cho ông biết nếu ông để cho tôi ngủ ở đây một mình với François thì sáng mai lúc ông xuống đây, ông chỉ thấy có cái xác tôi thôi.

Giọng nói quyết liệt và cái vẻ đau buồn của Khánh Ngọc làm cho Trọng Khang thương xót. Càng thương xót từ khi bị bắt, chàng đã biết tâm hồn Khánh Ngọc cũng là một tâm hồn hùng dũng có họ hàng hơi hớm với tâm hồn mình. Chàng thấy phân vân. “Nàng ghét Giáp, nên không muốn nằm chung một nơi với Giáp, chứ nàng có sợ hãi gì. Bây giờ thuận nghe lời nàng thì một ngày kia, mình có thể thuận yêu nàng. Mà điều đó rất không thể được. Mình không thể cướp tình yêu của một người đã cùng lướt qua cái chết với mình. Nhưng nếu không nghe thì có lẽ...”.

Trọng Khang vừa nghĩ đến đấy thì Khánh Ngọc đã lê lại gần nắm tay chàng:

- Ông Trọng Khang, thật tình ông không thương tôi ư?

Trong con mắt nàng, thoáng hiện một cái gì... thất vọng ghê gớm như cái chết, Trọng Khang vội vàng nói ngay:

- Thôi được, để tôi liệu cách nói với ông ta. Nhưng cô nên nhớ thế thì nguy hiểm lắm.

Khánh Ngọc nắm chặt lấy tay chàng:

- Ừ có thế chứ, chả lẽ lòng một người như ông mà lại là đá, gỗ hay sao?

 

-- XXVI --

Trọng Khang cởi áo ngoài:

- Bây giờ rượu say, cơm no rồi, ta phải nghĩ đến chỗ ở và giường nằm chứ. Này tiên sinh nào đứng gác đấy?

Một tên đại hán nhòm vào.

- Tiên sinh làm ơn cho tôi xin một ít nước lạnh và một cái chổi để tôi rửa cái sàn đá lồi lõm này đi. Chứ bẩn và hôi thế này, chúng tôi ở đây lâu e có lẽ đến chết mất. Lúc ấy lại mất công tiên sinh phải chôn.

Tên đại hán mủm mỉm cười:

- Tiên sinh nói dại. Tiên sinh khỏe như thế, chết làm sao được. À, mà tiên sinh đừng có gọi tôi như thế. Tôi tên là Séo Súng.

Cửa mở, Trọng Khang ló đầu nhòm ra ngoài thì thấy ở phía đầu hang có chừng mười tên giặc đang xúm nhau vào hút thuốc phiện và đánh bạc.

- Gớm có ba chúng mình mà cái ông Vương Nhân này cắt những một vệ đội để canh. Lại những hai lần cửa. Này ông Giáp, ông thử tưởng tượng, nếu khẩu súng này không phải là của ông Vương Nhân cho chúng mình để bảo vệ, tôi bổ chết ngay tên đại hán đứng gác, rồi xông ra chỗ đang đánh bạc kia. Tôi bắt họ giơ tay, đoạt hết khí giới, dồn tất cả vào gian buồng này, khóa trái cửa lại, rồi chúng ta ung dung ra đi, có phải tiết kiệm được mười vạn đồng không?

- Thế ngộ nhỡ họ đuổi theo thì làm thế nào?

- Cứ xem đi bộ lúc nãy khá lâu, thì từ đây ra chỗ xóm cũng đến gần một cây số. Bọn bị giam ở đây có kêu cũng chẳng ai nghe tiếng. Đến khi họ biết thì chúng mình đã đi xa rồi.

Trọng Khang cười khà khà:

- Hay ta thực hành?

Giáp vội nắm áo Trọng Khang:

- Thôi, tôi can ông, nhỡ họ bắt được thì họ giết mất. Chúng mình lại không thuộc đường lối, biết đi ngả nào?

- Ta cứ liều, rồi khắc tìm được đường về. Mười vạn bạc to lắm, không liều chết sao có được.

Giáp lại van vỉ:

- Thôi đừng ông. Nhỡ một cái thì khốn cả. Kìa, Marie không can ông ấy đi.

Khánh Ngọc lúc ấy đang vun đống tranh, chạy lại:

- Ông định làm thật đấy à?

- Tôi cùng cô, ta thử mạo hiểm một phen.

- Tôi rất thích mạo hiểm. Nhưng dùng khẩu súng của người ta cho để bảo vệ danh tiết của tôi mà làm phản người ta thì tôi xem ra nó không đẹp. Mười vạn bạc tuy to, nhưng thôi ông ạ.

Khánh Ngọc nói đến đây thì tên đại hán xách một thùng nước và một chiếc chổi lại. Trọng Khang đổ thùng nước xuống sàn đá:

- Này chú, chú có biết chúng tôi đang bàn bạc gì không?

Séo Súng cười:

- Tôi có phép thần đâu mà bảo nghe được các tiên sinh bàn bạc.

- Chúng tôi đang định bàn nhau trốn đấy. Tôi khuyên các chú canh gác cho cẩn thận, chứ tôi xem ra hình như hớ hênh, chểnh mảng lắm. Giá tôi dùng súng này mà choảng vào đầu chú, rồi xông ra áp bách bọn đang đánh bạc kia phải tránh đường cho chúng tôi đi thì hẳn là trốn thoát.

- Nhưng lão gia tôi đã biết rằng các ông không bao giờ trốn. Còn dùng súng bắn chúng tôi thì ông không dám, vì là khẩu súng của lão gia tôi tặng. Ông có biết vì lão gia chúng tôi thương chúng tôi, không muốn cho phải thay nhau gác nhọc mệt, nên mới biếu ông khẩu súng ấy không?

- Thế thì lão gia chú ghê gớm lắm.

- Lão gia tôi cái gì cũng biết.

- Biết được cả lòng người.

- Chính thế. Nào ông dội nước đi, để tôi quét giúp.

- Thôi chúng tôi làm lấy cũng được. Lão gia các chú muốn cho các chú nghỉ ngơi cơ mà. À, nếu có tranh cho tôi xin một đống nữa thì hay quá.

- Được, ngoài kia thiếu gì.

Cọ rửa gian hầm sạch sẽ rồi, Trọng Khang đem tranh ra bện một cái bùi nhùi thật dài, thật to.

- Ông bện để làm gì thế?

- Để làm cái giường nắm. Cái bùi nhùi này để đóng góc bốn bên, tranh ta bỏ vào giữa, như thế ta vừa được cao mà không lả tả ra ngoài. Rồi cô xem, nằm ấm và êm không kém gì giường đệm lò xo. Chốc nữa, họ cho gộc củi, ta đốt ở xó kia thì gian hầm này biến ngay thành một lâu đài cẩm thạch.

Khánh Ngọc không nói, lặng lẽ nhìn Trọng Khang, quần xắn quá gối, ngồi xếp bằng tròn, tay đang dẻo quẹo như một người thợ lành nghề.

Nàng nhận thấy bất cứ một cảnh ngộ nào, chàng cũng đối đầu được, chẳng bỡ ngỡ một cái gì, mà cái gì cũng đã dự tính được từ trước. Lúc nào, chàng cũng vui vẻ, hồn nhiên, khẳng khái và đại lượng.

Khi Trọng Khang đã bện xong, xếp thành một cái giường rồi, Khánh Ngọc mới hỏi:

- Ông học làm những thứ này ở đâu đấy?

Trọng Khang nhíp mắt, nhìn chiếc giường một cách sung sướng:

- Cô hỏi tôi học ở đâu? Tôi cũng không nhớ, nhưng chắc chắn là không phải học ở trường.

- Chỉ học ở trường như chúng tôi thì thành ra những đồ vô dụng. Nhưng lúc này mà không có ông cáng đáng thì chúng tôi còn khổ sở biết chừng nào. Tôi, tôi muốn cũng được học ở cái trường của ông, để rồi đây tôi cũng được như ông, bất cứ ở tình trạng nào cũng xử sự rõ ra con người lớn, tự chủ được mình và sai khiến được cảnh ngộ.

- Điều ấy, cô chớ lo. Chuyến này, thoát chết về đến Hà Nội, cô mới hiểu hết việc đời bằng một ông cụ già đã sống một trăm năm, nhưng cô lại hơn ông cụ già ở chỗ lòng cô vẫn bồng bột và trẻ trung. Bản chất những con người hào hùng như cô càng lăn ra đời bao nhiêu càng đẹp, càng cao lên bấy nhiêu. Trong khi óc sáng thêm ra thì lòng cũng trong thêm lên.

- Ông quá khen tôi.

- Tôi nói thật đấy. Cô là một tên học trò sắc sảo và chăm chỉ của trường đời.

- Lời khen ấy ở miệng một người như ông khiến cho tôi sung sướng vô kể. Và tôi thấy những tội lỗi của tôi cũng nhẹ đi được đôi phần. Cái sự tôi vòi ba tôi lên đây như thế này cũng không uổng.

- Không uổng thì dĩ nhiên rồi. Nhưng những bài học của cô khí đắt quá mà thôi.

- Ông bảo không đắt thì sao thấm thía được.

- À, cái đó lại là một lẽ khác. Chà chà, giá có mấy cái đinh và một sợi dây gai, ta đóng vào khe đá để khi tắm rửa, hay thay quần áo, ta giăng cái chăn lên thì thú biết mấy. Nhưng thôi, tối rồi, để mai ta sẽ nghĩ cách. Lỗ Bình Sơn (Robinson) trong chốn hoang vu, còn tìm được đủ thứ để tự túc, huống hồ ta mới chỉ ở một cái hang đá bên cạnh lại có loài người. Mai, ta đem rấp nước những lá tranh này đi thì có thể bện thành một cái thừng được đấy. Chà, cái sàn này tuy lồi lõm, nhưng chỗ này thì lại nhẵn quá. Giá nhảy đầm ở đây thì sướng biết mấy.

Trọng Khang vừa nói, vừa nhảy mấy điệu “cờ-la-két”.

- Ông cũng biết nhảy đầm đấy à? Ông nhảy với tôi một bài nào.

- Nhảy với bài thì có lẽ tôi không biết. Khi tôi ở lán gỗ, buồn, tôi chỉ học nhảy “cờ-la-két” cho cứng chân để đi rừng.

- Ông nói dối. Sao lại có lẽ. Đã biết nhảy “cờ-la-két” thì phải biết nhảy “tăng-gô” và quay “van”.

- Thì nhảy, nhưng tôi quay valse nhanh khiếp lắm đấy, cô có theo được không?

- Theo được. Ta vừa nhảy vừa hát. Ông có biết Tây không?

- Hát Tây thì tôi không thạo và cũng không thích, tôi chỉ thích có cái khoa kiều lẩy. Cô thì chắc không biết.

- Tôi ít khi xem chữ quốc ngữ.

- Cái đó là một điều kém, khi về Hà Nội, cô cần phải bổ khuyết. Quyển Kiều là một quyển thơ hay nhất nước Nam mà bất cứ một người Nam nào cũng phải coi là một bổn phận thuộc lòng từ đầu đến cuối.

- Điều đó chẳng cần phải chờ về Hà Nội. Ông thuộc lòng thì ở đây ông dạy tôi đi.

- À, cô nghĩ thế mà hay đấy. Cái nghề giáo sư quốc văn cũng vui vui. Cà ngày ở xó buồng này, không kiếm được tí việc gì làm thì buồn đến chết. Nhàn cư vi bất thiện. Ông Giáp có học thì tôi dạy luôn cả một thể.

Nhảy đương dẻo, Trọng Khang thấy Khánh Ngọc đi sai bước. Chàng cúi xuống nhìn thấy Khánh Ngọc hai mắt nhắm, đang ngả đầu vào vai mình.

Nét mặt đã đẹp mà yêu đương lại làm cho càng thêm đẹp bỗng Trọng Khang xúc động. Nhưng cái xúc động ấy chỉ chạy qua trái tim chàng như một chớp nhoáng. Chàng nghĩ ngay đến sự đau đớn của Giáp là người bạn đã cùng mình trải gian nguy.

Chàng ngừng ngay lại, Khánh Ngọc mở choàng mở, đờ đẫn nhìn chàng:

- Cô nhảy dẻo lắm. Một tay quán quân quần vợt có khác. Thôi, bây giờ đến lượt ông Giáp, ông nhảy đi để khánh thành nhà mới của chúng ta.

Khánh Ngọc từ chối ngay:

- Thôi để mai, bây giờ tôi chóng mặt lắm rồi.

Rồi nhìn đến cái quần còn vén quá gối của Trọng Khang:

- Chỉ có đời chúng mình mới có cuộc khiêu vũ mà nam kỵ binh ăn mặc kỳ quái như thế kia.

Trọng Khang nhìn xuống chân, rồi cười khanh khách:

- Giá Vương lão gia trả chúng mình ống ảnh để chụp cái sân nhảy này. Kìa, ông Giáp, sao ông cứ buồn rũ ra thế? Ông nên nhớ lúc này buồn vô ích. Mà việc gì phải buồn, chẳng qua bị cấm cố mươi lăm hôm. Ông buồn mà sinh ốm đau thì khốn đốn lắm. Chẳng có thuốc thang gì đâu. Chúng mình phải lấy cái vui để chống với bệnh sốt rét nó đang rình chúng mình ở cái xó này. Cô nhảy với ông Giáp một bài cho khuây khỏe. Tiếc quá, không có cái gì kêu để đánh, giả làm jazz.

Khánh Ngọc lại kéo Giáp đứng dậy:

- François nhảy đi... Nhưng sự vui vẻ có phải là một điều cố gượng được đâu. Chỉ có những tâm hồn khỏe mạnh mới vui được. Chúng ta bị đầu độc bởi một kiến giải sai lầm, chỉ gục đầu vào sách vở để luyện óc cho thành con vẹt, mà quên lãng sự trau dồi tâm hồn cho thêm mạnh mẽ. Một giáo dục sai lầm đã làm tê liệt hết những sinh lực làm người của chúng ta. Kìa, không nhảy à?

- Tôi thấy hơi choáng váng trong người. Cái hầm này lạnh lắm.

- Anh mặc bao nhiêu áo mà còn rét. Ông Trọng Khang chỉ một chiếc sơ-mi thì sao?

- Sao Marie cứ đem tôi mà so sánh như thế? Tôi ví với ông Trọng Khang làm sao được.

Trọng Khang thấy câu chuyện sắp găng, lại vội vàng đàn giải:

- Ở hang đá thì hẳn là phải lạnh. Tại ông không vận động, nên nó rét đấy. Ông nhảy đi một bài cho nó hoạt máu. Từ sớm mai, chúng ta sáng phải dậy sớm tập thể thao. Tôi sẽ dạy ông và cô ít miếng võ. Thôi, ông cố đi, chỉ tí nữa là họ đem gộc củi đến cho ta.

Giáp uể oải nhảy, mà Khánh Ngọc cũng uể oải bước theo. Duy có Trọng Khang là ra sức đánh trống mồm.

Bọn giặc đang chơi bạc ở ngoài, nghe tiếng ầm ĩ chạy đến nhòm vào, rồi cười khúc khích. Trọng Khang chạy ra cạnh chấn song:

- Ê, cười gì? Các chú thì bao giờ hiểu được cái thú khiêu vũ này.

Séo Súng vừa nhìn, vừa bảo Trọng Khang:

- Tôi chưa thấy ai bị bắt cóc mà lại vui vẻ như các tiên sinh.

- Thế nghĩa là cái hang này đã giam nhiều người rồi?

- Ồ, tính biết bao nhiêu mà kể. Nhiều khi họ khóc như ri, chúng tôi phải đánh họ mới im.

- Thế bây giờ chúng tôi cười, chắc các chú cũng bực mình lắm.

- Không.

- Thế thì các chú đi đi để chúng tôi vui. À, thế nào, gần tối chưa?

- Cũng sắp.

- Thế có ai bị giam mà chết ở đây chưa?

- Cũng có năm bảy người. Trong số đó có hai người vì sợ mà chết.

- Hẳn là đàn bà.

- Không. Lại là đàn ông. Có khi ở đây giam đến ba bốn chục người.

- Thế họ nằm ngồi thế nào?

- Nằm lên nhau, ngồi lên nhau ấy.

- Thế các ông không thương họ à?

- Thương? Họ bắt được chúng tôi, họ có thương chúng tôi không?

- Tôi thì tôi thương đấy.

- À, tiên sinh... khác người ta. V

-- XXVII --

Một giờ sau, cửa mở. Người mang chăn, quần áo, người gánh củi, người bưng một mâm cháo. Lại kèm cả một cái bàn đèn.

Một tên giặc ăn mặc ra dáng một tên đàn anh nói với Trọng Khang:

- Lão gia tôi bảo bưng bàn đèn xuống để các tiên sinh hút cho đỡ buồn. Lão gia tôi vì bận việc không thể xuống hầu tiếp được.

- Chú về thưa với lão gia rằng ngài đối với chúng tôi tử tế quá.

Cả bọn ra rồi, Trọng Khang bảo Giáp:

- Đấy ông xem, có cái cảnh bị bắt cóc nào mà lại được sung sướng như chúng mình không? Họ đối với mình tốt lắm, ông đừng buồn. Để tôi đi đốt lửa, rồi chúng ta ăn cháo và hút thuốc phiện. Ông cứ nên coi những ngày chúng ta bị giam ở đây là những ngày chủ nhật, chúng ta nằm khàn để tĩnh dưỡng, là tự khắc hết buồn ngay. Nào bây giờ ta học làm hỏa đầu quân.

Trọng Khang vừa mó vào đống gộc tre thì Khánh Ngọc đã tranh lấy:

- Ấy, ông phải để tôi học làm nội trợ chứ. Tôi nhớ lại thì hình như trong đời tôi, tôi chưa nhóm bếp một lần nào cả. Nghe đâu thì đốt đèn cồn vài lần để đun sữa thôi.

- Thế thì được, xin mời cô cứ học.

Rồi Trọng Khang ngồi khoanh tay nhìn Khánh Ngọc lúi húi mãi mà không nhóm lên được.

- Cô đã thấy chưa? Đốt đèn cồn với gây lửa để nấu cám lợn như thế này chẳng hạn là hai thứ khác nhau. Cô cứ để cả những cái gộc tướng như thế này, cho vào lửa đốt thì bao giờ cháy. Mở đôi con mắt cho to ra. Và nhớ phải trả tiền công ông thầy dạy nhóm bếp đấy nhé.

Trọng Khang lấy con dao chẻ một cái gộc thành những mảnh nhỏ đặt lên trên một cái hỏm đá, rồi chàng mới chất mấy cái gộc lớn lên trên. Dí mồi lửa vào, tre bắt ngay, chỉ một loáng, lửa cháy đùng đùng.

- Cô đã thấy chưa? “Ăn vóc học quen”, câu phương ngôn thật là chí lý. Cô không nhóm được, vì cô không bao giờ học làm cả.

- Đời tôi có ngờ đâu có những lúc này mà học.

- Đời tôi chắc cũng không ngờ, nhưng tôi cứ chịu khó nhận xét để cho biết. Biết được bất cứ thứ gì là lợi thứ ấy.

Trọng Khang cười tủm tỉm:

- Nhiều cái trông người khác làm thì rất dễ, nếu khi mó tay vào mới biết rằng khó. Bây giờ, tôi đã rõ cái gì ta cũng nên nhiệm nhặt và không thể bình phẩm hồ đồ. Chuyến đi này, tôi khám phá ra rất nhiều chân lý và tôi nhìn đời bằng con mắt khác xưa nhiều lắm.

- Tốt lắm, tốt lắm. Thứ con mắt ấy là thứ con mắt của người đã trải, đã cảm, đã đắn đo kỹ càng, nghĩa là đã sống một cách hữu ích cuộc đời mình. Sau này, nếu cô làm thầy kiện thì cô sẽ là một tay thầy kiện rất sõi.

- Tôi không bao giờ làm nghề ấy. Có lẽ rồi tôi mở trường dạy học.

- Cô nhớ đừng có “cóp” cái món dạy nhóm bếp của tôi vào chương trình đấy nhé.

- Cái đó còn để xem. Nhưng có lẽ tôi làm báo để truyền bá cho chị em một quan niệm mới về nhân sinh mà tôi vừa sống và tôi cho là đẹp đẽ.

Trọng Khang hắt một cái tàn lửa nó bắn vào chân:

- Ấy, việc đó tôi xin can cô. Tôi rất sợ những nhà ngôn luận chưa ráo máu đầu. Tôi đã đọc nhiều tờ báo mà trong đó các ông văn “sỡi” mới rời khỏi ghế nhà trường, nói giăng nói cuội như những ông tướng.

- Bây giờ tôi không còn trẻ nữa.

- Cô bao nhiêu?

- Tôi hai mươi ba. Nhưng tuổi thì kể gì. Ông chẳng vừa bảo bước đường luân lạc này đã khiến cho tôi sống bằng người một trăm tuổi ư? Bây giờ, tôi đã hiểu thế nào là sống một ngày bằng người khác sống một năm. Và có người sống một năm không bằng kẻ khác sống một tháng.

- Cô nói giờ ra vẻ một nhà báo và một triết nhân rồi. Coi chừng rồi các bạn đồng nghiệp lại công kích là thứ triết lý rẻ tiền.

- Phải, ở đời cái gì là chả tiền với những kẻ chưa có dịp sống sôi nổi để ngẫm nghĩ. Việc đời thoáng nhìn, cái gì chả thường như sự nhóm bếp kia. Nhưng ta có lăn theo cái đà sống của nó, ta mới rõ nó chẳng thường tí nào. Biết được, làm được là khó lắm. Tôi không biết có thành một tay viết báo có tài không, nhưng nếu tôi viết báo thì quyết là tôi coi thường sự đồng nghiệp công kích. Bởi tôi có một lòng tin mãnh liệt ở những tư tưởng mà tôi viết ra. Những tư tưởng ấy đã được lọc qua bao lần kinh nghiệm...

- Thế có nghĩa là cô đã nhận thấy cái khó ở trong những việc rất thường. Được lắm, được lắm. Chân lý có gì cao xa, bí hiểm đâu. Chỉ có những đầu óc bí hiểm và cầu kỳ không chịu nhiệm nhặt, nhận xét lấy nó trong những việc xảy ra hàng ngày đấy thôi. Thì cô xem những châm ngôn của các cụ để lại, thật rất giản dị, dễ dàng. Tỉ dụ như câu: “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”. Thật là tầm thường, nhưng nó chỉ tầm thường với kẻ ngồi xó buồng, nhìn ra ngoài đời. Mà nó rất không tầm thường với kẻ đã đi một ngày đường. Tôi chúa sợ những người dòm vào quyển sách mà bàn việc thiên hạ. Cái gì họ cũng cho là tầm thường và rẻ tiền. Mà họ quên khuấy đi rằng rẻ tiền ấy là khối óc, trái tim họ chưa được đem ra thử thách với nước, lửa của trường đời. Những chân lý của cuộc đời chỉ là vật sở hữu của ta, khi nào ta đã sống nó. Chứ ăn cắp ở sách và nói thánh nói tường thì ai là chẳng nói được. Chê người rất dễ mà xét được lỗi ta rất khó.

- Xét mà lại sửa được.

- Biết được, nhưng làm được thì lại khó hơn một bực nữa. Thương người cũng dễ, nhưng có những cử chỉ thương người mới khó.

Trọng Khang vừa nói vừa nhìn Khánh Ngọc. Khánh Ngọc hiểu ý cúi đầu.

Đống lửa đã cháy to, than đã đỏ rực, Trọng Khang dập những mảnh tre nhỏ để cho lửa cháy nhom nhem.

- Thôi bây giờ hẵng xếp những triết lý lại, ta đi ăn, không cháo nguội.

- Tôi không đói, François có đói thì ăn đi.

- Tôi cũng không đói.

- Bây giờ ông và cô chưa đói, nhưng rồi sẽ đói. Thôi, húp tạm một bát, chứ không tối đói thì không thể như ở nhà, moi “bích-quy” ra ăn được đâu.

Trọng Khang khêu ngọn đèn dầu lạc:

- Tối nay, Vương lão gia có bụng tốt mời thì ta hút cho thật say. Nhưng mai có mời thì ta phải khước đi. Bởi ở vào cái cảnh buồn bã như thế này, cứ hút mãi thì nghiện mất.

- Phải đấy, hôm nay ông cho tôi hút say. Tôi thấy người tôi buồn bã thế nào ấy.

- Hút thế thì có thể hết. Nhưng cái lối này gọi là lấy thuốc độc mà chữa bệnh đây. Bệnh khỏi, thuốc độc ngấm vào người.

Trọng Khang tiêm luôn cho Giáp ba điếu.

Đến khi đưa mời Khánh Ngọc, Khánh Ngọc từ chối:

- Đêm qua tôi đã hút rồi.

- Cô không hút thì thôi. Nhưng tôi, tôi hút hết chỗ thuốc này, để thử sống cái đời lười biếng mơ màng một đêm xem sao. Thứ đời ấy, đã lâu lắm tôi không được sống. Nay có cơ hội, sao lại bỏ qua?

- Cơ hội? Chẳng qua bây giờ ông không sống thế, thì cũng chẳng còn cách sống nào hơn. Ông là hạng người biết lợi dụng tất cả các cơ hội, không bỏ qua một thứ kinh nghiệm nào của sự sống. Tôi đã hiểu vì lẽ gì, óc ông và lòng ông rộng rãi hơn tôi và François. Ông chớ cho François hút nhiều, nhỡ thoát đây về mà nghiện thì thật là tránh cái tai nạn này để đâm đầu vào cái tai nạn khác.

- Không hôm nay tôi phải hút say. Tôi thấy buồn lắm.

Khánh Ngọc lấy tay hắt lên nhứng sợi tóc xòa xuống má Giáp:

- Lấy thuốc phiện để chữa cái buồn là một việc dại dột. Mai đây thuốc phiện tan đi, cái buồn vẫn còn lại, lại đèo thêm bao nhiêu chất độc ở trong người. Thôi, tôi chỉ cho anh hút ba điếu.

Giáp đã bao phen bị Khánh Ngọc hất hủi, nay thấy nàng ôn tồn, thân mật với mình, mừng hớn hở:

- Marie đã cấm thì tôi thôi. Ông hút cả đi.

Chàng nói xong, cầm bàn tay Khánh Ngọc hôn, Khánh Ngọc không rụt tay lại, chỉ liếc nhìn Trọng Khang bằng một cái nhìn nó như bảo: “Tôi đã thực hành bài học thương người mà ông vừa dạy tôi đấy”.

Trọng Khang cứ nhìn vào cái diện, giả vờ như không hiểu gì hết.

- Thôi thế được, để tôi hút cả. Cô và ông có buồn ngủ, cứ đi ngủ trước đi. Tôi thì ít nhất cũng phải đánh vào lượt xái. Hôm nay tôi sẽ sống hoàn toàn một đêm cái đời của người nghiện.

Rồi rờ ấm tích:

- Chỉ tiếc nước không được nóng mấy. Và chúng nó móc cả, chẳng để cho mình một điếu thuốc lá nào.

Khánh Ngọc đang nằm nhổm dậy:

- Ấy, đấy tôi còn gói thuốc lá thơm để ở túi trong, chúng nó không móc đến.

- Ồ, thế này thì đêm nay, tôi sung sướng hoàn toàn. Nhưng chúng ta còn bị giam ở đây lâu, cô còn có những lúc phải cần đến thuốc lá, tôi chỉ lấy hai điếu thôi.

- Ông cứ hút cho thật sung sướng. Tôi chịu ông bất cứ bao giờ, ở đâu, ông cũng tìm được cách sống hoàn toàn và đầy đủ những phút sống của đời ông.

- Ấy, cái bí quyết những nguồn vui của đời tôi là ở đấy. Nhưng có một người lúc này không vui là ông Phó. Chắc ông ta khóc hết nước mắt.

- Và ba tôi nữa.

- Nhưng có những lúc khổ thế này thì cái phút vui khi chúng ta trở về lại càng vui hơn. Ở đời, bất cứ cái gì cũng có ích cho loài người để đi sâu vào sự sống.

- Có khác là có những cái sống đẹp đẽ và những cái sống thấp hèn.

Không một câu nào là nàng không ám chỉ Giáp.

Trọng Khang ngồi dậy, đánh xái không trả lời. Và từ đấy, chàng chỉ hút mà không nói chuyện gì nữa. Khánh Ngọc thì nằm chăm chú nhìn chàng và tìm hết cách để không cho Giáp đụng được vào người mình.

Khi đã hút hết ba lượt xái, Trọng Khang vừa bưng bàn đèn lại cất ở một góc buồng thì Khánh Ngọc đã lôi ngay chăn nằm ra giữa chiếu để bắt buộc Trọng Khang phải nằm cạnh mình.

Lúc ấy, Trọng Khang xét thấy không thể tàn nhẫn được nữa. Chàng lại ổ tranh, thản nhiên bảo Khánh Ngọc:

- Ấy, cô nằm thế không được. Cô nằm trong ông Giáp nằm giữa, tôi nằm ngoài. Nhỡ có xảy ra chuyện gì chẳng lành thì người ta phải bước qua hai lần người mới đến cô. Chiều nay lạnh, chăn dạ của chúng ta phải nửa nằm, nửa đắp.

Khánh Ngọc không phải là hạng người không biết chống cự một cách quyết liệt những tình cảm thiêng liêng của lòng mình.

- Cái lần người của François có nghĩa gì! Không, tôi phải nằm giữa, không nằm cạnh ông, tôi sợ lắm, không ngủ được.

Trọng Khang không làm sao được, phải bằng lòng. Nhưng trước cái cử chỉ rắn rỏi ấy, chàng thấy lòng mến phục lại tăng lên.

-- XXVIII --

Trọng Khang trở dậy trong khi Khánh Ngọc và Giáp còn ngủ li bì. Chàng quét nhà, thu gọn đống lửa, rồi mượn ấm nước pha trà và rửa mặt. Chàng đẽo hai cái đanh tre, xin một sợi dây thừng, rồi treo chiếc chăn dạ lên, ngăn một góc phòng thành ra một cái buồng tắm. Chàng đắc chí nhìn ngắm thì Khánh Ngọc trở dậy:

- Ông làm gì đấy?

- Cô trông như thế kia thì phòng tắm rửa và thay quần áo có tiện không?

- Vì tôi, ông phải khổ tâm nghĩ nhiều thứ quá.

- Sao lúc này, cô vẫn còn nói được những câu khách sáo? Có nước nóng kia, cô rửa mặt đi, và nếu cô thấy cần phải tắm, cô hẳn ra khánh thành buồng tắm của tôi đi. Người Xạ-phang hàng năm chưa tắm một lần, họ cho tắm luôn ốm. Nhưng tôi nghĩ trái lại: ở đây, mỗi ngày ít ra phải tắm một lần mới không ốm. Xát mình mẩy cho đỏ lên, máu chuyển mạnh thì bệnh sốt rét cũng phải chịu.

Trọng Khang rót một chén nước chè nóng đưa cho Khánh Ngọc.

- Tôi với François thật là đoảng. Biết bao giờ cho tôi tập được cái tính cần lao như ông.

Nàng uống nước xong, lại cạnh cửa sổ tập vận động. Khi thấy mồ hôi đã ra, nàng kéo bồn nước lại bồn tắm.

- Ấy khoan, để pha ấm nước nóng này vào, chứ nước lạnh như băng, tắm làm sao.

- Bây giờ, tôi cũng bắt chước ông tắm nước lạnh.

- Ấy chớ. Muốn tập gì thì hãy chờ khi về nhà.

Rồi mặc dầu Khánh Ngọc không nghe, Trọng Khang cũng đổ nước nóng vào bồn nước lạnh. Tiếng nước rào rào làm Giáp thức dậy. Nhưng vừa nhổm lên, lại quấn chăn nằm xuống.

Trọng Khang đặt xong ấm nước, chạy lại:

- Ông chưa muốn dậy cơ à?

- Tôi thấy người ê ẩm làm sao. Đêm qua rét quá, cái chăn dạ này không đủ ấm.

Trọng Khang sờ trán thấy nóng hâm hấp:

- Kìa có nước chè nóng, ông uống một hớp, rồi tôi lấy chiếc chăn nữa đắp lên cho, ra được mồ hôi, nhẹ đi ngay. Tại hôm qua, ông bị xúc cảm mạnh quá đấy mà.

- Tôi thấy mỏi chân tay và hơi nhức đầu.

- Ông uống thuốc đi, rồi tôi bóp đầu và chân tay cho.

Giáp ngồi dậy. Trọng Khang nhìn thấy mặt chàng đỏ lừ, liền sẽ ghé vào tai:

- Tôi thề sẽ bảo tồn hạnh phúc của ông, ông đừng nên buồn phiền gì. Miễn sao chúng ta khỏe mạnh mà về.

Giáp nắm chặt bàn tay Trọng Khang, tỏ ý cám ơn, rồi lại nằm xuống.

Khánh Ngọc tắm xong, biết Giáp ốm chạy lại.

- Còn rét run thế kia, lấy chiếc chăn trùm vào. Ốm cả ở đây thì thật khốn đốn.

- Tôi không thể ốm được. Có xoàng như anh François thì mới ốm.

Trọng Khang nhìn Khánh Ngọc bằng con mắt trách móc:

- Cô đừng nên nói thế. Cô bóp đầu cho ông ấy, để tôi bóp chân. Ông ấy sở dĩ bị bắt và bị ốm ở đây cũng là vì cô.

Khánh Ngọc cúi đầu không nói gì. Nhưng nàng cũng không chịu bóp đầu cho Giáp.

- Cái bổn phận của chúng ta bây giờ là phải bảo toàn sự yên vui cho đời người bạn đã cùng chúng ta trải những bước này.

Khánh Ngọc vẫn không nhúc nhích. Nhưng ở mắt nàng, nước mắt chảy quanh. Một giọt rơi xuống chăn.

Trọng Khang vờ đi như không nhìn thấy, cứ cắm cúi bóp chân cho Giáp. Khánh Ngọc ngồi một lúc lâu, rồi đứng dậy ra giặt quần áo. Trọng Khang liếc nhìn thấy nàng vừa giặt, vừa khóc. Chàng không dám nhìn nữa, quay đầu vào. Rồi tự nhiên không muốn, nước mắt chàng cũng cứ trào ra. Chàng vội vàng lấy tay gạt đi ngay. Chàng thấy như mình vừa làm một việc nó trái với lời thề mà chàng vừa thề với Giáp.

Bàn tay bóp nhanh và mạnh thêm. Các ý nghĩ miên man xô đến đầu.

“Mọi điều ngang ngửa trong cuộc tình duyên của người ta đều tự mình gây ra. Mình tuy chẳng làm cái gì để khuyến khích mối tình kia cả, nhưng nếu không có mình? Thì có phải thuận buồm xuôi gió, bây giờ người ta đang khắng khít với nhau không. Đâu có những sự ngang trái. Những sự ngang trái do cái duyên cớ có mình mà sinh ra cả. Mình bây giờ xử thế nào? Cự tuyệt trắng ngay thì Khánh Ngọc đau khổ. Mà Khánh Ngọc thì không đáng đau khổ. Không cự tuyệt, cứ để mập mờ thế này thì Giáp khổ. Mà Giáp có lẽ ốm vì sợ, mà cũng lẽ ốm vì buồn. Hay ta bảo phăng ngay cho Khánh Ngọc biết”.

Chàng quay đầu lại nhìn thấy Khánh Ngọc tay cầm chiếc áo đứng nhìn mình. Mặt nàng lúc ấy là tượng hình của thất vọng. Làn da gì mà tái nhợt như chẳng còn một chút sinh khí. Dưới ngọn đèn dầu cá lắt leo, đôi mắt xưa kia linh động biết bao, bây giờ như không còn chút ánh sáng. Cả cái cảnh tượng ấy đập ngay vào trái tim Trọng Khang. Cái miệng toan nói những câu quyết liệt, bỗng phác một nụ cười:

- Cô có thấy cóng tay không?

Khánh Ngọc sẽ lắc đầu, rồi quay đi phơi áo. Không nhìn thấy, Trọng Khang cũng thừa biết rằng đôi mắt nhung lúc này đang đẫm lệ.

Chàng cần phải nói huyên thuyên để trấn áp những cảm giác nó đang rạo rực ở trong người:

- Chà, hôm nay chắc tuyết xuống nhiều lắm. Không có lửa thì dễ thường đến chết rét. Ông Giáp ốm là phải. Cái gì mà lạnh như ở trong thùng nước đá.

Chàng nói đến đấy bỗng im. Một thứ gì giá buốt như vừa ở ngoài trời đột nhập vào trái tim chàng; cái cảm giác ấy đến cùng một lúc với cái ý nghĩ về tâm trạng của Khánh Ngọc. Chàng hình dung thấy cả cái giá buốt của lòng nàng lúc bấy giờ.

Trọng Khang đang thay áo cho Giáp thì tên tướng giặc vào.

- Có thư nhà gửi đến cho các ông đây. Nguyễn tiên sinh làm sao thế?

- Bạn tôi hình như phải cảm.

- Nặng hay nhẹ?

- Hình như có thể nặng, nếu không có thuốc.

- Ở đây, chúng tôi dùng toàn thuốc lá và rễ cây. Thôi hãy để xem, nếu bệnh không lui, tôi sẽ sai người đi lấy về.

- Đa tạ ngài. À thế nào, người nhà tôi nói những gì với ngài.

- Hẹn nội trong mười lăm hôm, sẽ đem đến chỗ ước định, nộp đủ số tiền. Và trong thời kỳ ấy, quan quân không hành động gì.

- Nếu thế thì may mắn cho chúng tôi lắm rồi. Bây giờ xin ngài thương đến bạn tôi. Cơm chắc là ăn không được. Vậy ngài làm ơn cho chúng tôi xin ít gạo và mượn cái nồi để lúc nào tiện, chúng tôi nấu cháo. Giá có vài quả trứng nữa thì hay quá.

- Cái gì chứ những thứ ấy thì rất sẵn. Ông cần dùng thứ gì cứ bảo, tôi xin chu biện đủ.

- Cám ơn ngài. Bây giờ ngài có muốn biết trong thư, người nhà chúng tôi nói những gì không?

- Không cần.

Tên tướng đi ra, Trọng Khang và Khánh Ngọc giở bức thư cùng đọc:

Con Marie yêu quý.

Ba biết được con không làm sao là ba mừng rồi. Con đừng có buồn gì cả. Ba không giận con đâu. Còn số tiền nội trong mười ngày ba sẽ về Hà Nội lấy lên. Nếu chính phủ Tàu không bồi thường thì cầm bằng như việc này, ba làm không có lãi. Nhưng nói thế thôi, chứ chắc ba đòi được. Con nói với François đừng có lo lắng gì cả. Chuộc được con xong thì với François cùng về Hà Nội, ba sẽ cho làm lễ cưới ngay. Để ông Trọng Khang một mình trông coi ở trên này cũng đủ rồi.

Đọc đến đoạn này, mặt Khánh Ngọc đang vui vẻ bỗng cau lại. Nàng lẩm bẩm:

- Về Hà Nội, về Hà Nội để làm gì?

Trọng Khang cứ đọc tiếp:

Ba chỉ lo con và François ốm và bị người ta hành hạ. Những lúc này, không phải là lúc có thể bướng được, con phải chịu khó nhẫn nhục cho qua. Nhỡ con thế nào thì ba và mẹ ở nhà không sống được đâu.

Khánh Ngọc xem xong òa khóc:

- Ba tôi chẳng nói gì đến ông cả. Mà không có ông thì chúng tôi bị ngược đãi đến chết. Ba tôi chỉ nghĩ đến con người vô dụng.

- Ồ, cô đừng nói thế. Cụ không trách móc tôi thế cũng là may lắm cho tôi rồi. Để tôi gọi ông Giáp dậy, đọc cho ông ấy nghe, may ra vui mà khỏi.

- Đọc làm gì?

Khánh Ngọc choài mình giằng bức thư toan xé, nhưng Trọng Khang đã nắm chặt được tay nàng.

- Cô... cô đừng nên...

Khánh Ngọc buông bức thư, chạy ra góc buồng ôm mặt khóc nức nở.

Trọng Khang mở chăn.

- Ông Giáp, ông Giáp, có thư nhà lại đây, chúng ta chắc chắn là thoát chết rồi.

Giáp đang rên khừ khừ, mở mắt.

- Để tôi đọc cho ông nghe nhé.

Trọng Khang đọc xong bảo Giáp:

- Đấy, ông đừng có buồn gì nữa. Cố cho khỏi đi. Chẳng qua cái hạn của ông trong mười ngày thôi. Rồi đây về Hà Nội, mọi việc ông sẽ được như ý cả.

Giáp quay nhìn thấy Khánh Ngọc đang khóc liền hỏi:

- Thôi, thầy đã không giận em sao em còn khóc.

Khánh Ngọc không trả lời. Giáp lại gọi:

- Marie, lại đây. Ô hay...

Khánh Ngọc càng khóc to. Trọng Khang sợ Khánh Ngọc bực mình nói những câu tàn nhẫn, vội can Giáp:

- Thôi đừng gọi nữa mệt. Để cho cô ấy khóc một tí cho hả. Ông đắp chăn vào không lạnh. Tôi bóp đầu cho ông nhé. À ông thấy trong người thế nào?

- Tôi thấy rét quá.

- Thế để tôi xê đống lửa lại đây.

Trọng Khang đứng dậy nhắc những gộc củi đang cháy để lại gần chỗ nằm. Rồi lại trèo lên chiếu bóp đầu cho Giáp. Khánh Ngọc vẫn đứng khóc.

- Quái, sao khóc nhiều thế?

- Đàn bà ai chẳng thế. Phương chi lỗi lại tự cô ấy mà ra. Thôi ông cố ngủ đi. À nếu ông thấy trong người bệnh tăng thì phải bảo tôi đấy nhé.

- Đầu nhức như búa bổ. Giá có mấy viên aspirine?

- Ở đây làm gì có những thứ ấy, nhưng tôi có biết mấy bài thuốc lá cũng rất công hiệu. Nếu ông thấy khó chịu quá thì ông bảo tôi, tôi sẽ nhờ người ra hái hộ.

- Thuốc lá thì tôi không dám dùng.

- Thôi cứ để xem.

Trọng Khang kéo chăn chùm lên đầu Giáp để cho khỏi nghe tiếng Khánh Ngọc khóc, nhưng Giáp hất chăn ra:

- Ông làm ơn dỗ Marie hộ tôi. Tôi thấy Marie khóc, lòng tôi không chịu được.

Trọng Khang vụt thấy mình bị du vào một tình thế rất khó xử. Dỗ làm sao? Nói làm sao? Chàng biết rằng nếu mình nói thì lại càng như gợi mối đau ở lòng nàng. Nhưng thương Giáp ốm và sợ Giáp nghi, chàng đành phải theo lời.

Chàng muốn nói một vài câu khôi hài để quấy quá cho xong chuyện. Nhưng chàng không thể nói, vì tâm trạng chàng lúc ấy, cũng đang nghiêm trọng. Chàng thấy bực dọc:

- Thôi cô nín đi. Không tôi nghe thấy cô khóc, tôi khổ lắm.

Khánh Ngọc càng nức nở. Trọng Khang càng bực dọc:

- Ô hay, thế ra cô không biết nể tôi một tí nào cả. Bọn giặc nó biết, còn ra thế nào?

Giọng nói khô khan và như có vẻ giận dữ.

Khánh Ngọc quay đầu lại:

- Thôi tôi xin lỗi ông. Tôi không muốn khóc, tôi biết khóc là hèn, nhưng lòng tôi nó cứ bắt phải khóc, biết làm thế nào.

Nàng nói xong, lại giường nằm kéo chăn trùm kín cả đầu.

Nhìn chiếc chăn động đậy, Trọng Khang biết rằng nàng còn đang thổn thức. Chàng thấy hoang mang cả người. Chàng giơ tay toan vuốt chỗ chăn mà chàng biết đấy là đầu nàng, nhưng cánh tay vừa giơ ra thì một ý nghĩ đã bắt rụt ngay lại.

 

-- XXVIX --

Cơm bưng vào, Trọng Khang xem đến Giáp thì ngủ mê man mà gọi Khánh Ngọc thì nàng trả lời gọn lỏn:

- Tôi không ăn.

Trọng Khang khẽ mở chăn:

- Cô thấy trong người làm sao không?

- Tôi chẳng thấy làm sao cả, nhưng tôi không thấy đói.

- Cô cố ăn một bát.

- Cố làm sao được hở ông!

Giọng nói đượm một chán chường và ủ một oán hận. Trọng Khang không còn biết nói làm sao, đành phải quay ra ngồi ăn một mình. Nhưng quái, hạt cơm chàng nhai sao không thấy có vị. Sự ngon miệng những ngày trước không thấy đến với chàng. Không ngon miệng mặc, chàng cũng theo lệ ăn đúng sáu bát. Ăn xong, chàng thẫn thờ ngồi nhìn hai người quấn chăn như hai con sâu nằm ở hai bên giường, lòng tràn ngập một phân vân và một buồn tẻ. Một bên cứ rên đều, một bên cứ nằm im không nhúc nhích. Chàng thấy thương cả hai, nhưng muốn cho một người vui phải bỏ một. Mà chàng thì không thể. Cảm tưởng chàng lúc ấy bông lông, tinh thần thì tán loạn, chẳng còn biết mình muốn gì và nghĩ gì.

Ngồi chán, bỗng chàng cau mặt vỗ mạnh xuống chiếu rồi bước xuống đất. Khánh Ngọc mở chăn rồi lại trùm kín.

Trọng Khang đi đi, lại lại ở trong hầm mấy chục lượt, rồi hình như sự cử động đã đem đến yên tĩnh cho tâm hồn, chàng đến kéo chăn Khánh Ngọc, Khánh Ngọc vẫn chẳng nhúc nhích. Chàng khẽ vuốt những sợi tóc bơ phờ rủ xuống mặt, rồi khẽ gọi:

- Cô, cô!

Khánh Ngọc mở mắt. Nhưng mắt vừa mở, nước mắt đã theo mí mà trào ra.

- Cô có muốn nghe lời nói ngay thẳng của một người bạn rất quý mến cô không?

Mi mắt chớp để rơi những hạt lệ xuống cánh tay.

- Chúng ta bây giờ có bổn phận đối với người ốm đang rên ở bên cạnh này. Tôi nói thế này thì có kẻ cho là chướng tai, nhưng cô đã gần tôi lâu, chắc cô hiểu: chúng ta nhiều khi cũng phải biết sống vì người khác, vì những lẽ khác, ngoài những lẽ gây ra bởi tấm lòng vị kỷ. Cô đừng nên làm cho tấm lòng tôi quý mến cô giảm đi. Tôi thành thực mà nói rằng: tôi quý mến cô nhiều lắm.

Khánh Ngọc nhắm mắt, rồi lại mở to, rồi bỗng mồm mếu xệch:

- Thế bây giờ ông bảo tôi phải làm thế nào?

- Cô dậy rồi chúng ta cùng nấu cháo búp cho ông Giáp ăn.

- Tôi có biết nấu cháo búp là thế nào!

- Tôi sẽ dạy cô.

Khánh Ngọc giơ tay, Trọng Khang nắm tay nàng đỡ dậy. Chàng lại bồn nước, vò chiếc khăn mặt rồi đưa cho Khánh Ngọc.

- Cô nên xử ra một người... can đảm, biết tự chủ được mình để xứng đáng với bài học mà cô đã lặn lội từ Hà Nội vào đây để học.

- Nhưng tôi còn hèn yếu thế này, thì nào đã học được gì đâu!

- Cô đã học được của trường đời nhiều rồi. Nhưng... biết coi thường nguy hiểm ở ngoài chưa đủ. Nếu cô biết sai khiến được lòng cô nữa thì cô sẽ hoàn toàn.

Khánh Ngọc nhìn Trọng Khang bằng một cái nhìn sâu thẳm:

- Ông tưởng sai khiến được lòng mình dễ đấy à? Nhưng tôi, tôi cũng nghe ông, tôi xin cố để xứng đáng là đứa học trò của ông.

- Cô là người quả cảm, Vương lão gia cũng phải kính phục, tôi tin rằng nếu cô...muốn, là cô có thể làm được.

Khánh Ngọc đứng dậy, sửa lại mái tóc, rồi thở dài:

- Nào ai muốn những cái gì nó giết đời mình.

Trọng Khang tảng lờ như không nghe thấy:

- Bây giờ tôi cọ nồi, cô vo gạo, rồi ta nấu cháo.

- Ông bảo cháo búp nấu thế nào? Tôi thật là một người đàn bà rất đoảng. Có lẽ kiếp này tôi chỉ có thể lấy một người đàn ông đoảng như Giáp, chứ một người đàn ông khá, chắc là người ta phải khinh tôi.

- Như cô bây giờ thì không ai có quyền khinh cô cả. Cô đừng nên tự mạt sát mình một cách vô lý như thế. Cô ở vào một hoàn cảnh nó không cho cô biết những thứ đó.

Khánh Ngọc kéo đôi ủng đi vào chân cho đỡ lạnh, rồi đem gạo đi vo.

- Ấy cô cho khá vào. Cô cũng phải ăn chứ?

- Bụng tôi đầy chẳng thấy đói tí nào cả.

- Nhưng cũng phải cố mà ăn. Những lúc này không phải như ở nhà. Bất ngờ có thể xảy đến từng giờ. Có no lòng khi gặp việc mới đủ sức mà đối phó.

- Thế hay mâm cơm họ chưa bưng đi, tôi ăn vậy.

- Thôi, cô đang... thế, ăn sợ đầy. Chốc cô húp bát cháo đập quả trứng được rồi. Cháo búp ăn nhẹ, dễ tiêu, À quên, tôi chưa giảng giải cho cô thế nào là cháo búp. Cháo thường thì cứ cho gạo vào nước đun. Cháp búp thì khi sôi nước đổ cái nước đầu đi, rồi lại cho nước vào đun. Tôi không phải là nhà khoa học, chẳng hiểu làm thế thì có ích gì, nhưng thấy các cụ ta vẫn nấu như thế cho người ốm ăn thì tôi theo.

Cháo nấu xong, Trọng Khang đập hai quả trứng vào bát, rồi múc đầy cháo đưa cho Khánh Ngọc:

- Cô quấy lên. Rồi húp đi. Cô xem có sánh không? Chúng mình cũng là những tay nuôi người ốm khá lắm đấy chứ.

Khánh Ngọc vừa toan húp, Trọng Khang đã lại cản:

- Ấy chết, chưa có muối. Thế mà cứ khoe khéo mãi. Gói muối đây, cô liệu dùng bao nhiêu thì cho vào.

Khánh Ngọc húp xong bát cháo, toát mồ hôi. Trọng Khang lấy khăn tay đưa cho nàng.

Lau mặt xong, Khánh Ngọc cười bảo:

- Ông đối với tôi săn sóc quá. Tôi có cái cảm tưởng như tôi là em bé của ông.

Một cái nhìn yêu đương kèm theo câu nói ấy.

- Thì những gian nguy mà ba chúng ta cùng chung sống đã kết chúng ta thành anh em rồi.

Nụ cười rụng ngay trên làn môi son.

- Thôi bây giờ cô lại đánh thức ông Giáp dậy cho ông ta tỉnh đã. Tôi múc cháo, rồi cô ép ông ta thì ông ta phải ăn.

Khánh Ngọc buồn rầu lại giở chăn lay gọi Giáp. Bỗng nàng hốt hoảng gọi Trọng Khang:

- Trời ơi! Sao nóng như lửa?

- Thì tôi đã bảo ông ấy mệt nhiều quá. Nếu cơn sốt cứ tăng mãi thế này thì nguy quá. Hay tôi nhờ người lấy thuốc lá cho ông ấy uống nhé? Nhưng chỉ sợ ông ấy không chịu uống.

- Không, ông cứ nhờ lấy, tôi ép uống thì phải uống.

- Cô thử gọi xem có tỉnh không nào?

Giáp mở mắt là kêu chết. Những câu than làm cho hai người rối ruột.

Khánh Ngọc cầm chiếc khăn mặt nóng ở tay Trọng Khang lau mặt cho Giáp, rồi dỗ dành:

- Chết làm sao được. Anh chịu khó húp mấy thìa cháo cho đổ mồ hôi là tự khắc khỏi.

Giáp lắc đầu:

- Chết mất! Ăn làm sao được!

- Nói dại nào. Cảm xoàng một tí có làm sao.

Trọng Khang đỡ lưng Giáp, còn Khánh Ngọc thì dùng thìa đổ.

Hết bát cháo hai người trùm kín cả ba cái chăn lên mình Giáp.

- Nếu toát được mồ hôi thì thế nào cũng đỡ.

Mồ hôi đã chẳng toát ra, mà mười phút sau, Giáp bỗng thổ hết. Nôn xong Giáp lại rên, lại than. Than dứt lại nôn.

Mặt đỏ như gấc, mà hơi thở thì nóng giẫy.

Khánh Ngọc thấy thế, vùng bưng mặt khóc:

- Nếu anh ấy có mệnh hệ nào thì thật là tôi giết anh ấy. Trời ơi! Tôi làm chết bao nhiêu người rồi! Tôi thật là một con khốn nạn, một đứa không lòng ruột.

- Ồ, cô khóc, cô than thế có ích gì? Có khỏi được người ốm đâu. Những lúc này, mới cần phải biết không rối loạn.

Khánh Ngọc bùi ngùi lau nước mắt:

- Thế bây giờ, ông bảo làm thế nào?

- Chỉ còn cách mời Vương lão gia và nhờ ông ta lấy thuốc lá hộ.

Trọng Khang nhờ tên gác đi mời thì nửa giờ sau Vương Nhân đến với một người thầy thuốc.

Trông thấy cái bộ dạng lẩm cẩm của tên thầy thuốc Khánh Ngọc nói ngay:

- Tôi chỉ sợ những ngữ này chẳng biết gì, uống thuốc vào chẳng công hiệu, lại thêm hại.

- Biết làm thế nào? Ở đây người ta ốm đều nhờ y cả. Chẳng có thuốc như ở Hà Nội mà người ta vẫn sống. Cô cứ để y bốc thuốc xem sao. Tôi ở rừng những lúc ốm cũng chỉ uống thuốc lá đấy thôi.

Người thầy thuốc nhể các mạch máu ở tay, ở chân, ở mặt, rồi lấy lá về cho uống.

Bệnh chẳng thấy thuyên chuyển, Giáp cứ mê man nói lảm nhảm. Khánh Ngọc lo, mặt héo lại.

Đêm hôm ấy cả hai đều không ngủ. Đến khuya, Trọng Khang mới lấy một chiếc chăn ở trên mình Giáp bảo Khánh Ngọc:

- Cô cứ lo buồn và vất vả quá, nhỡ lại ốm nữa thì thật là khốn đốn. Cô ngủ đi để tôi canh cho.

- Thôi để ông ngủ. Tôi nhỡ có ốm nữa cũng chẳng sao, chứ ông mà ốm thì thật là chết cả nút. Ông vì tôi đã khổ sở bao nhiêu rồi.

Khánh Ngọc nói xong, lại khóc.

Trọng Khang nắm tay Khánh Ngọc:

- Lúc này cô phải nên tỏ ra một người có đảm lực. Sống, ta phải can đảm từng phút, từng giờ chứ chỉ can đảm trước một cái chết không đủ. Bây giờ, những câu nói suông không ích gì cả. Lúc này là lúc cô phải biết nghe lời tôi. Cô ngủ đi. Tôi dầm sương, dãi nắng và chịu nhọc mệt đã quen, dẫu có thức luôn ba đêm, cũng chẳng sao cả. Cô mà ốm nữa thì còn làm cho tôi khổ sở gấp mấy.

- Vâng thế thì em xin ngủ.

- Ừ, là em thì bảo phải nghe.

- Nhưng đêm lạnh, ông cũng phải trùm chăn lên chứ, không em tưởng tượng ông lạnh, em không tài nào ngủ được.

Nói xong, nàng chẳng chờ Trọng Khang trả lời, khoác chiếc chăn lên chân Trọng Khang, rồi nằm xuống cạnh. Trọng Khang vì muốn cho nàng ngủ, nên phải để yên.

-- XXX --

Giáp mê man cho mãi đến gần sáng, mới đòi uống nước. Khánh Ngọc lúc ấy cũng thức dậy.

- Thôi ông để em lấy cho. Thế nào François đã thấy soang chưa?

Giáp cứ nhắm mắt chẳng trả lời, uống nước xong, lại nằm xuống rên khừ khừ.

- Cô cứ ngủ đi. Đã biết đòi uống nước là bệnh không nặng mấy.

- Thôi, bây giờ đến lượt ông, em ngủ thế cũng đã đủ rồi. Ông nên nghe lời em để cho em được vui vẻ một chút.

- Thế thì vâng. Nhưng tôi đã ngủ thì say lắm. Nhỡ có thế nào cô gọi tôi nhé.

Khánh Ngọc chèn chăn vào hai bên vai cho Trọng Khang rồi ngồi xuống cạnh lấy một điếu thuốc lá thơm ra hút. Thấy Trọng Khang chưa ngủ, nàng giơ điếu thuốc lá gần môi Trọng Khang:

- Cả ngày hôm nay, ông không có thuốc lá hút, chắc thèm lắm. Ông hút với em một hơi.

Tay Trọng Khang đang duỗi thẳng ở trong chăn khuỳnh lên để cầm. Chẳng may chạm phải đùi Khánh Ngọc, điếu thuốc lá ở trên tay nàng bỗng rơi xuống, lăn ngay vào cổ Trọng Khang.

- Trời ơi! Có bỏng ông không? Em thật vô ý.

Nàng nhặt vội điếu thuốc, rồi cúi xuống nhìn vào cổ Trọng Khang. Hai mặt gần giáp nhau, hơi thở của nàng phà vào má chàng. Bất giác, Trọng Khang nhắm mắt. Nhưng may, Khánh Ngọc đã ngửng đầu lên:

- Trời ơi! Tối quá, chẳng trông thấy gì hết. Thôi bỏng đâu để em xoa đền.

- Cái lối chữa bỏng của cô học ở đâu đấy? Thế thì có rát chết; kìa thuốc đâu, cô cho tôi hút.

- Em bối rối quên khuấy đi mất. Thôi ông đừng giơ tay ra nữa lạnh, để em cho ông hút. Em gái hầu anh trai mà.

Cứ hút xong một hơi, Khánh Ngọc lại để vào tận môi cho Trọng Khang. Mỗi lần, bàn tay nàng chạm vào môi chàng, nàng lại thấy lòng tràn ngập một khoái cảm. Nàng ao ước điếu thuốc không bao giờ hết. Nhưng vừa đến hơi thứ năm thì mắt Trọng Khang đã nhắm. Biết cái lối hút thuốc ấy nguy hiểm, Trọng Khang phải giả vờ ngủ.

Khánh Ngọc tần ngần nhìn cái khuôn mặt rắn rỏi như tạc vào đá ấy một lát, lâu, rồi không cầm nổi được lòng yêu mến, nàng lấy tay xoa khẽ vào trán. Lúc ấy, Trọng Khang cũng vẫn chưa ngủ, nhưng chàng cứ phải vờ ngủ. Chàng tự nhủ: “Nếu mở mắt ra lúc này thì thế nào cũng có những lời thú nó du mình vào một tình thế không đẹp đẽ”.

Chờ Khánh Ngọc nhắc tay, chàng mới giả vờ ú ớ, rồi quay đầu ra ngoài. Thì liền đó, một giọt nước mắt nóng hổi rơi xuống má chàng. Chàng nghiến răng, cố nghĩ đến Giáp. Rồi chàng thầm đếm: một, hai, ba, bốn. Đếm đến gần ba trăm thì giấc ngủ đến.

Gần đến bữa cơm, chàng trở dậy thì đã thấy có nước chè, nước rửa mặt sẵn sàng. Khánh Ngọc như chỉ rình chàng dậy là bưng đến.

- Ông uống nước rồi đi tắm đi. Ngủ ít mà tắm một cái thì cũng tỉnh lắm.

- Cô chịu khó nhỉ. Ha, ha, mình đã có một cô em gái để hầu mình.

- Em học cái nết chăm chỉ của ông đấy.

Trọng Khang vươn vai:

- À thế nào, ông Giáp...

- Cứ rên khừ khừ và ngủ li bì thế thôi. Em đã nấu sẵn cháo, nhưng muốn để ông ngủ, nên không đánh thức anh ấy dậy.

Trọng Khang lùa tay vào trong chăn:

- Còn nóng lắm. Nhưng bệnh không tăng. Để hôm nay, lại cho uống thuốc xem sao.

Khánh Ngọc lấy chiếc chăn treo ra góc hầm đá, rồi bưng bồn nước vào.

- Thế cô không tắm à?

- Em hai ngày một lượt. Tắm luôn sợ tốn nước, tốn củi. Người ta đối với mình, mình không nên lợi dụng.

- Thế cô bảo với họ thế nào mà có nước đấy.

- Em ra hiệu bằng tay, bằng mắt và bằng mồm.

Trọng Khang tắm xong, toan giặt quần áo thì Khánh Ngọc đã giằng lấy:

- Để em. Những việc này về phần đàn bà. Ông giặt nếu có ai trông thấy họ cười và khinh em đi.

- Nếu cô bị giam ở đây ba tháng nữa thì cô thành một người nội trợ số một.

- Quái, em làm việc thấy khoan khoái đáo để.

- Thì dĩ nhiên. Sinh thú của sự sống là làm việc. Bây giờ cô mới biết à?

- Em nghe nói thì đã lâu. Nhưng bây giờ em mới sống cái chân lý ấy. Thế thì bảo rằng bây giờ em mới biết cũng thế.

- Mà cái chân lý này cô cũng lại sống rồi: một chút vất vả, một chút gian nan, một chút khổ sở cần cho sự trau dồi bản ngã.

- Em đương sống thì đúng hơn.

- Bây giờ mà cô sống cái chân lý này nữa thì đạo của cô cao lắm: tình yêu làm cho người ta sung sướng, một thứ sung sướng đau khổ, nhưng tình thương thì bao giờ cũng làm cho người ta thư thái.

Khánh Ngọc nhìn thẳng ngay vào mắt Trọng Khang:

- Nhưng ông đã yêu bao giờ chưa?

Trọng Khang ngập ngừng:

- Chưa.

- Thế thì ông không có quyền nói.

Ngửng đầu một cách kiêu hãnh:

- Cái quyền nói ấy là về phần em, bởi em đã yêu. Thứ đau khổ của yêu đương là một phương diện của hạnh phúc. Hay nói một cách khác thì nó là một yếu tố để hiểu sự sống. Ông từng trải cái gì, chứ về lòng người thì phải kém em.

- Thì đành là tôi kém. Có lẽ suốt đời tôi, tôi gạt yêu đương đi, bởi tôi thấy nó làm phiền phức cuộc đời.

- Thế thì không bao giờ ông hiểu sự sống cả. Và cũng không bao giờ ông sống hết cái sức điện ở trong người ông cả.

Khánh Ngọc nói bằng một giọng tin tưởng nó làm như rung bốn bức tường đá.

Trọng Khang trố mắt nhìn nàng, nhìn cái vẻ đẹp của nàng lúc bấy giờ, rồi bỗng thấy mình như đứng trên một cái gì nó đang chuyển động.

Thì vừa may, có người mang cơm đến; chàng đỡ mâm cơm, rồi cố bông đùa:

- Chà, cô bây giờ nói bằng cái giọng của tín đồ trước một thần tượng.

Rồi thấy giọng bông đùa trong lúc ấy làm cho mình thấp kém, chàng lại vội chữa:

- Mỗi người chúng ta có một quan niệm riêng về nhân sinh do di truyền, tập quán và hoàn cảnh gây nên. Tôi không thể lấy quan niệm về nhân sinh của tôi mà chê cái quan niệm của cô được. Cô cứ sống quan niệm của cô mà tôi cứ sống quan niệm của tôi. Chúng ta đều còn trẻ. Biết đâu có một ngày kia, cô chả phải nhận cái quan niệm của tôi là đúng.

- Điều đó còn thuộc về tương lai. Nhưng em tin chắc rồi đây thế nào ông cũng phải cho cái quan niệm của em là đẹp.

Ngừng một khắc.

- Mà cái ngày ấy có lẽ không lâu, vì một người như ông thì không thể rung động tất cả những cảm giác đẹp đẽ của nhân loại.

- Thì hẵng chờ đến ngày ấy. Bây giờ, tôi và cô, ta hãy sống cho tình bạn. Cô múc cháo, tôi đánh thức ông Giáp dậy.

- Thôi ta hãy ăn cơm. Cứ để cho anh ấy ngủ. Cháo chưa được nhừ mấy.

- Thế bây giờ tôi cứ nhờ tên này mời thầy thuốc lát nữa đến nhé. Gớm, mới có một ngày một đêm mà ông ta đã róc cả người đi.

- Hay ông nhờ người ta lấy thuốc lá của ông. thế là chắc chắn hơn. Bởi ông đã dùng qua vài lần và thấy hiệu nghiệm.

-- XXXI --

Giáp sốt li bì trong bốn hôm. Hai người nâng giấc, săn sóc Giáp một cách rất chăm chút, nhưng vì không có thầy thuốc, nên cứ đành phải theo thuốc lá sì sằng của thầy Nùng.

Đã nhiều lúc nguy kịch, hai người ôm Giáp mà khóc nức nở. Nhưng đến hôm thứ tư, bệnh tình bỗng thuyên giảm. Đang lúc hai người khắc khoải ngồi cạnh Giáp thì Giáp mở mắt, rồi ngồi nhỏm dậy kêu đói.

Cả hai mừng rỡ ôm chầm lấy Giáp hôn lấy hôn để.

Khánh Ngọc vừa hôn, vừa xuýt xoa:

- May quá, tôi tưởng anh có bề nào thì đời tôi thật hối hận cho tới chết. Để tôi nấu cháo cho anh ăn nhé.

Giáp hổn hển:

- Nấu cháo thì lâu quá. Tôi đói lả.

- Thế anh ăn trứng “la-coóc” vậy. Thôi, nằm xuống để tôi đi đun nước.

- Tôi nằm mãi ê ẩm cả người rồi. Cho tôi ngồi một tý.

Trọng Khang đứng dậy:

- Thôi cô đỡ ông ấy. Để tôi đi đun nước, rồi tôi nấu cháo cho, chứ mấy quả trứng thì thấm tháp gì.

Khánh Ngọc nắm áo Trọng Khang lại:

- Để em.

- Ồ, cô lôi thôi lắm, ai làm chả thế.

Trọng Khang đặt nồi nước, rồi đi vo gạo. Nước sôi chàng rót một tí ra bát, thả mấy quả trứng vào, rồi đưa cho Khánh Ngọc. Ăn trứng xong, Giáp ngồi lặng lẽ nhìn Trọng Khang hì hụi nấu cháo, rửa bát và pha trà. Chàng thở dài rồi bảo Khánh Ngọc:

- Chúng ta không có ông Trọng Khang thì còn khổ sở chưa biết đến thế nào.

- Anh chưa biết, lúc anh mê man, ông ấy ngồi cạnh anh suốt đêm không ngủ. Anh mửa, nôn cả ra người, ông ấy trông nom anh chẳng nề hà một tí gì. Ông ấy thương anh như ruột thịt. Ông Vương Nhân cũng tốt lắm.

Giáp lặng im.

- Anh đã muốn nằm chưa?

- Chưa, ăn cháo xong nằm một thể.

Nồi cháo nấu xong, Giáp húp luôn hai bát. Ăn xong mồ hôi vã ra như tắm.

Trọng Khang vừa lấy khăn mặt lùa vào chăn lau khắp mình mẩy cho Giáp, vừa bảo:

- Thôi lần này thì thật là khỏi hẳn. Để tôi thay quần áo cho, rồi ông nằm ngủ một giấc đến sáng mai là ăn giả bữa đấy thôi.

- Tôi ngủ nhiều rồi.

- Bây giờ mới gọi là ngủ, trước kia là mê đấy thôi. Cô Khánh Ngọc, đưa bộ quần áo kia giùm tôi.

- Tôi ốm mấy ngày không tắm rửa, chắc hôi lắm đấy nhỉ.

- Tôi chẳng thấy hôi tí nào. Thôi để sáng mai, tôi sẽ đun nước cho ông lau mình mẩy rồi ba hôm nữa, tôi cho ông tắm. Bây giờ nằm xuống đi.

Giáp ngoan ngoãn nằm xuống.

- Bây giờ độ mấy giờ rồi nhỉ?

- Có lẽ quá nửa đêm. Bọn gác ở ngoài đã thôi đánh bạc. Ở trong cái hang này, sáng tối lúc nào cũng không hay, đồng hồ chẳng có, tôi chỉ nghe tiếng rì rầm của bọn giặc mà phỏng đoán đấy thôi.

- Ông ngủ đi chứ. Thôi tôi khỏi rồi, không cần phải ai canh nữa. Ông mệt nhọc vì tôi nhiều lắm rồi.

- Những lúc vui sướng như thế này ngủ làm sao được. Hễ chúng tôi nhìn thấy ông ngủ yên là chúng tôi ngủ rồi đấy. Thôi ông ngủ đi.

- Nhưng tôi không thể ngủ được. Chân tay đau như dần.

- Ê, cô Khánh Ngọc, cô bóp tay, tôi bóp chân. Và cấm không ai được nói gì nữa để cho người ốm ngủ.

Giáp vẫn chưa ngủ. Hai người ngồi bóp hai bên. Bỗng Giáp quay sang hỏi Trọng Khang:

- Tại làm sao ông đối với tôi tốt như thế?

Trọng Khang tủm tỉm cười:

- Thật là người ốm. Ông sắp lẩn thẩn rồi nên mới hỏi tôi một cách vớ vẩn như thế. À cô, còn mấy điếu thuốc lá thơm đâu? Hôm nọ chúng ta đã hẹn khi nào ông Giáp khỏi thì hút một điếu ăn mừng cơ mà. Nhịn bao nhiêu hôm, cực quá. Ông có muốn hút vài hơi không?

- Tôi thấy chua mồm lắm.

- Thôi ông cứ yên tâm. Thế nào chúng tôi cũng để dành một điếu cho ông.

Khánh Ngọc châm lửa hút một hơi, rồi đưa cho Trọng Khang:

- Ông quen hút “pít”, hút thuốc này chả thấm thía.

- Ấy thế mà cũng đỡ nghiện đáo để. À ông, tôi ngâm Kiều ru cho ông ngủ nhé?

Giáp thò tay ra khỏi chăn, nắm tay Trọng Khang để lên mặt:

- Ông đừng gọi tôi bằng ông nữa. Tôi là em ông. Không có anh, tôi không còn được sống đến ngày nay.

Giáp nói xong bỗng khóc hu hu. Trọng Khang vuốt má Giáp, rồi nước mắt chảy vòng quanh:

- Sao anh lại nói thế? Không có tôi, thì anh không lên suối nước nóng; không lên đến suối nước nóng, thì không bao giờ anh bị bắt. Cô Khánh Ngọc cũng như anh, tin tưởng ở tài sức tôi mà đi. Ai ngờ tôi bất cẩn để cho anh phải ốm đau khổ sở đến thế này.

Khánh Ngọc ngả đầu xuống, úp mặt vào bàn tay Trọng Khang đang để ở trên mặt Giáp:

- Lỗi chỉ tại tôi, không phải ở ông. Tôi là con đàn bà thấp kém, chỉ biết có sở thích của mình mà không chịu nghe lời nói phải.

Giáp giơ tay vít đầu Trọng Khang xuống ngực mình, rồi ôm cả hai người vào trong cánh tay:

- Thôi Marie đừng khóc nữa. Cũng chẳng lỗi tại Marie. Chẳng qua cái số chúng ta nó thế. Có thế này chúng ta mới biết kính trọng nhau và thương yêu nhau.

Nửa phút im lặng.

Trọng Khang ngửng đầu lên trước rồi nhìn thấy mặt ai cũng giàn giụa nước mắt, chàng bỗng phá lên cười:

- Ồ, chúng mình trẻ con thật.

Giáp nói bừng một giọng sốt sắng:

- Tôi phải sướt qua hai lần chết, mới biết sống cái phút mà anh gọi là trẻ con này đấy. Thôi Marie lau mặt đi. Rồi Marie thử tưởng tượng nếu anh Trọng Khang mà không có một nhân cách trượng phu để cho Vương lão gia phải kính phục, thì những ngày chúng ta bị giam ở đây, sẽ khổ sở đến thế nào? Tôi thì chắc là phải chết.

- Thôi, những chuyện đã qua, anh và cô cũng đừng nhắc tới nữa. Đã cùng nhau chung hoạn nạn, chung đau đớn...

Giáp giơ tay lên trời:

- Thì tôi xin thề: còn sống ngày nào, tôi sẽ tận tâm với những người mà hoạn nạn và đau đớn đã khiến cho tôi thành anh em. Marie, Marie cũng đừng gọi bằng ông nữa. Anh Trọng Khang thật xứng đáng là một người anh của chúng ta.

Trọng Khang nhìn Khánh Ngọc hiểu cái nhìn ấy. Mặt nàng đang hồng hào vì xúc cảm, bỗng tái đi vì lo sợ.

- Tôi cũng xin thề tìm hết cách để bảo toàn hạnh phúc những người đã cùng sống bước hiểm nghèo với tôi.

- Thì anh đã bảo toàn mãi rồi. Nhưng bây giờ, tôi đã hiểu hạnh phúc chỉ có giá trị khi nào tự tay ta tìm và tạo nên nó. Hạnh phúc ở trong ta, chứ người ngoài không thể mang lại cho ta được. Nhưng... dù sao tôi cũng cám ơn anh.

Ngừng một lát để thở, Giáp lại nói tiếp:

- Tôi xuất thân ở một cái trường hẹp hòi nên tôi chậm hiểu. Nhưng bây giờ, tôi cũng đã hiểu rồi: tôi có dư những điều kiện để làm kỹ sư cầu cống, nhưng tôi thiếu rất nhiều những điều kiện để làm người với cái nghĩa hoàn toàn của chữ ấy. Vì thế, tôi không xứng đáng với cái hạnh phúc... của thằng người, mà tôi chỉ có thể có được những lợi lộc đem lại bởi ông kỹ sư. Rồi đây, tôi có công noi theo con đường của anh, họa chăng sau đây, tôi mới có thể tìm thấy chân hạnh phúc. Những cái mà trước kia tôi cho là hạnh phúc, thì ra bây giờ tôi mới hiểu: chỉ là những thỏa mãn của thị dục. Là cái bóng của thằng người, tôi chỉ đi tìm cái bóng của hạnh phúc. Tôi đã không được huấn luyện ngay ở trong trường đời như anh. Tôi dò theo con đường lầm lạc mà cái xã hội lầm lạc đã vạch ra. Tôi nhìn, tôi nói, tôi nghĩ, tôi cảm toàn bằng sách vở và những tập quán của xã hội. Tôi chẳng có cái gì là của riêng tôi. Anh bảo như thế thì còn thứ hạnh phúc nào đến cho tôi được.

Giáp nói xong, thở hổn hển; Trọng Khang vội vàng ngăn:

- Thôi anh đừng nói nữa mệt.

- Xác thịt tôi mệt, nhưng tinh thần thì thấy khỏe khoắn lắm. Tôi không ngủ được đâu. Nếu quả thực anh vui vì tôi khỏi bệnh, anh không buồn ngủ thì xin anh ngâm mấy câu Kiều cho tôi nghe. Cái giọng anh trong lúc này, giữa hầm đá này là một điệu đàn khoái trá cho tâm hồn tôi.

Khánh Ngọc chộp ngay lấy cơ hội ấy để dùng ngay cách xưng hô mà nàng ao ước:

- Và luôn thể, anh dạy em nữa. François ốm thành ra chưa có lúc nào rỗi để dạy em cả.

- Ấy thế thì phải để tôi uống chén nước nóng để lấy giọng đã. Đã lâu lắm, chưa ngân nga đấy nhé. Giọng có rè như vại vỡ thì anh và cô cũng nghe vậy nhé. Ê, nhưng cấm cô không đưọc nhìn vào mặt tôi. Thế thì còn làm sao mà ngâm được.

Trăm năm trong cõi người ta,

Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.

Trải qua một cuộc bể dâu,

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.

Trọng Khang ngâm vang gian hầm. Hầm đá kín thành ra tiếng âm lại càng to. Bọn giặc đang ngủ ở ngoài, nghe thấy tiếng người không hiểu chuyện gì, choàng dậy chạy vào.

Thấy ba người vẫn ngồi nghiễm nhiên trên chiếu, Séo Súng liền hỏi:

- Các tiên sinh làm gì thế?

- Bạn tôi khỏi, chúng tôi hát ăn mừng đấy. Chắc các ông mất giấc ngủ phải không? Thôi, xin lỗi nhé. À, có nước chè nóng, ông nào muốn uống thì vào đây.

- Chúng tôi không thể vào được, vì lão gia ra lệnh cấm. Chỉ có ai bưng cơm mới được vào thôi.

- Bây giờ lão gia có đây đâu, vào nói chuyện cho vui.

- Nhưng nếu lão gia tôi biết thì chết.

- Các ông không dám vào thì thôi. Tôi không có thuốc lá hút mấy ngày nay, thèm quá, các ông có cái “dín-thừng” đấy cho mượn và cho mấy điếu thuốc lào thì hay quá.

- Thế ông ra đây mà lấy.

Trọng Khang hút coi bộ ngon lành, Khánh Ngọc cũng đòi hút. Nàng không biết hút, nước sặc cả lên mồm.

Thấy nàng nhổ phì phì, bọn giặc ở ngoài cười khúc khích.

- Họ chế cô đấy. Giọng cô, chịu khó học ngâm nga ít lâu thì hay biết mấy. Thật là có cái vẻ du dương và đài các của Đông phương; thế mà đi hát “gie đơ-da-múa” thì khổ lỗ tai con người ta biết mấy!

- Nhưng tôi đi sang Tây du học từ năm mười sáu thì còn ai dạy ngâm Kiều.

Giáp tủm tỉm cười:

- Giá có dạy thì cũng chẳng học. Lúc ấy, còn cho thế là hủ, là nhà quê....

........

- Hay là những con vẹt thì cũng thế. Nhưng thôi không nói đến nữa, nghĩ xấu hổ lắm. Ông dạy tôi đi.

Trọng Khang ngâm đến chỗ Kiều gặp Kim Trọng thì Giáp đã thiếp đi.

- Thôi, bây giờ chúng ta phải đi ngủ, khỏi rồi không phải canh nữa.

Rồi sực nhìn đến chăn, chỉ còn một chiếc, Trọng Khang lại chữa ngay:

- Hay cô ngủ để tôi gác.

- Không, anh cũng phải ngủ thì em mới ngủ được cơ.

- Thế để tôi nằm ghé vào chăn với Giáp.

- Anh ấy quấn một nửa rồi, bây giờ anh kéo thì sợ anh ấy dậy.

- Không sao, tôi rất nhẹ tay.

-- XXXII --

Bọn ba người bị giam hôm nay là đúng mười hôm. Giáp đã bình phục, nhưng còn yếu và xanh.

- Thôi, về Hà Nội anh tẩm bổ chừng vài tuần thì lại béo ngay. Không mai kia, tiền đến, chúng ta sẽ được tha. Ở trong cái hầm không có ánh sáng mặt trời và thiếu không khí như thế này một ít lâu nữa thì ở đây ra, chúng mình đến đem theo mầm bệnh lao mà ra.

- Mầm bệnh lao thì chưa biết, nhưng giá tôi và anh mà đem bộ râu đinh ghim này về Hà Nội thì phải biết, đàn bà họ nhìn mình như quái vật.

- Ồ, anh không nói, tôi quên mất đấy. Chúng ta nhiều... việc quá thành ra quên cả trang điểm. Cô Khánh Ngọc, cô trông chúng tôi bây giờ đã hết cả mỹ thuật chưa?

Khánh Ngọc vuốt bộ râu hai người:

- Không những bộ râu này hợp với cái cảnh này, gian hầm này. Tôi trông hai anh ra phết tướng giặc lắm.

- Hợp hay không thì mai kia ta cũng đã về nhà. Cũng phải sắm sửa cho ra dáng con người một chút. Biết lấy gì để bạt bộ râu đây. À, tôi xem những sách mạo hiểm thấy nói bọn lính thủy, thường lấy nến đốt râu. Ta không có nến, ta dùng cái đèn dầu cá kia vậy. Để tôi thử đốt cho anh.

- Sợ bỏng.

- Không, ta xớt ngọn lửa ở ngoài, bỏng làm sao được.

- Ừ, thế anh thử làm cho tôi.

Trọng Khang vừa giơ ngọn đèn lại gần cằm Giáp, thì Giáp đã kêu rối rít:

- Úi dà, nóng lắm! Thôi tôi chịu!

- Tôi mới “cạo xớt” đấy thôi mà.

- Anh cạo thực sự thì có lẽ cằm tôi thành tật.

- Anh xoàng. Thế anh cạo tôi.

Giáp vừa châm ngọn lửa vào râu thì Trọng Khang đã hét:

- À, không được! Cái lối cạo bằng “dao lửa” thế này thì thành tật thật. Tôi xin tôn ông tha cho.

Khánh Ngọc cười ngặt nghẽo:

- Các ông ơi, người ta râu xồm cơ mới làm thế được. Râu cơm của các ông mà cạo bằng lối thì khi hết bộ râu, cơm cũng không ăn được nữa. Giá có cái nhíp để tôi nhổ cho nhỉ.

Giáp đi treo chiếc đèn lên chỗ cũ:

- Ở đây thì đào đâu ra nhíp. Giá có hai đồng xu.

- Ở đây thì đào đâu ra xu. Anh ngớ ngẩn cũng chẳng kém tôi.

Trọng Khang ngẫm nghĩ một lát:

- À tôi tìm ra rồi. Tôi tìm ra một thứ không phải nhíp, không phải xu, nhưng cũng có cái công dụng như xu và như nhíp. Nhưng râu đã đâm dài như râu chúng mình thì mới nhổ được, chứ râu ngắn thì đành chịu. Vương tôn ông ơi ngài lấy của chúng tôi mười vạn đồng, chúng tôi chỉ xin ngài có một cái bát thôi.

Chàng bẻ một miếng bát, chặt làm đôi, rồi mài nhẵn và tròn như hình đồng xu.

- Anh ngồi dậy. Tôi nhổ cho. Ủa, tối quá, râu ngài biến đi đâu, chẳng trông thấy gì cả. Cô Khánh Ngọc, cầm giùm hộ chúng tôi cái đèn lại đây. À, khá quá, thế này thì kém gì nhíp. Nhưng tôi chỉ nhổ cho anh một nửa mặt thôi, anh lại phải nhổ nửa mặt cho tôi, chứ không nhỡ Vương lão gia đùng đùng vào đây nói với chúng mình: “Người nhà các anh đã đưa tiền chuộc rồi, các ngài về đi!” thì tôi thiệt.

Khánh Ngọc giằng lấy hai cái mảnh sành ở tay Trọng Khang:

- Thôi, để em nhổ cho hai anh. Chả nhẽ em không được cái tích sự gì. Em nhổ cho mỗi anh một cái một, như thế thì thật đều, chứ không hai anh nhổ cho nhau được nửa mặt rồi, mà Vương tôn ông vào thì để cho ma nó trông.

Trọng Khang và Giáp nằm dài ra giường, Khánh Ngọc ngồi giữa, chiếc đèn ở phía trên đầu hai người.

- Úi dà, nhổ từng chiếc thế này nóng ruột lắm.

- Anh còn đi làm gì được nữa bây giờ mà nóng ruột?

- Ấy thế mà nóng ruột. À thế này, cô nhổ cho anh Giáp nhiều chiếc, rồi lại nhổ cho tôi. Trong thời kỳ “đình chiến” ấy, tôi ngâm nga cho mà nghe.

- Ừ phải đấy. Chứ cứ chộp bên này một cái, chộp bên kia một cái, nó nhồn nhột làm sao ấy.

Khánh Ngọc vừa nhổ, vừa đếm. Đếm đến gần một nghìn thì Vương Nhân đẩy cửa vào.

- Các ông làm gì đấy?

Trọng Khang choàng dậy:

- Sắp đến ngày từ giã ngài, chúng tôi làm đẹp cho nhau đấy. Ngài đã có tin gì của nhà chúng tôi chưa?

- Người do thám nói cho tôi biết chỉ nay hay mai là tiền ở bên nước ông tải đến. Nhưng lại có tin ở phủ Đốc-bàn, người ta sửa soạn quân lính một cách tấp nập lắm. Tôi không hiểu là ý nghĩa gì? Ông ở đây đã lâu, tất đã hiểu những thể lệ của sự bắt cóc.

- Vâng, tôi đã hiểu. Nếu người ta can thiệp bằng võ lực trước ngày đưa tiền chuộc thì ngài phải buộc lòng giết con tin chứ gì.

- Ấy vì tôi và ông là cái chỗ “giang hồ lại gặp giang hồ” nên tôi thấy cần phải đến bàn với ông.

Thấy Vương Nhân và Trọng Khang có vẻ mặt nghiêm trọng, Giáp và Khánh Ngọc bồn chồn cả người. Trọng Khang đưa mắt bảo phải bình tĩnh:

- Việc ở phủ Đốc-bàn sửa soạn quân lính thì cũng dễ hiểu. Chắc Đốc-bàn lại muốn sau khi chuộc chúng tôi ra rồi, kéo quân đến đánh ngài. Nhưng tôi tưởng ngài chẳng lo điều đó, vì ngài đã tính trước đến nước ấy rồi. Chắc bây giờ Đốc-bàn cũng chưa dò được ra sào huyệt của ngài, nhưng y lại muốn cho mật thám theo vết những người tải tiền để biết tông tích ngài. Rồi chờ khi chúng tôi về rồi, y tiếp đánh...

- Nếu chỉ có thế thì tôi đã không đến đây, bởi toàn là những điều mà khi bắt các ông, tôi đã tính đến, và đã dự bị sẵn sàng. Tôi chỉ lo Đốc-bàn đã dò được chỗ này rồi, y không nghĩ đến các ông... bởi hôm nay, những do thám của tôi trông thấy nhiều người lảng vảng ở những con đường bên phía núi đằng đông.

Trọng Khang không đổi sắc mặt:

- Nếu chẳng may mà cơ sự xảy ra như thế thì chúng tôi xin chịu chết, bởi đó là lỗi người nhà chúng tôi không khéo thu xếp. Thề có trời đất, chúng tôi chết mà chẳng oán ngài, bởi đến cái tình thế ấy, ngài phải đánh cái nước bạc ấy. Chứ nếu ngài vì một tấm lòng trắc ẩn không phải đường, tha chúng tôi thì sau này còn ai sợ nữa.

- Lý thì như thế, nhưng có những trường hợp và những người mà ta đã không thể xử lý theo được. Đời ngài chắc đã gặp những trường hợp và những người ấy.

Trọng Khang cúi đầu, Vương Nhân lại nói:

- Nhưng tôi cũng còn mong đó chẳng qua là phỏng đoán thôi, chứ nếu mà người ở Mai-lin Phố lên thì tất phải do phía nam lại. Chứ đến phía đông thì thể nào cũng phải đi qua chân núi này.

- Họ đi đường vòng biết đâu?

- Vùng đây núi cao hiểm trở, không có con đường nào khác. Tôi biết y là người tàn nhẫn không có tình nghĩa, tôi chỉ ngại một điều là y muốn lập công và trừ tôi, y không nghĩ đến các ông thôi.

- Nếu thế thì chúng tôi đành với số mệnh. Cứ một điều ngài thắc mắc nghĩ đến chúng tôi thế này, chúng tôi cũng đã muôn phần cảm kích.

Rồi nắm tay Vương Nhân, Trọng Khang nói bằng một giọng thành thực:

- Sao số kiếp tai ác quá? Những kẻ có lòng như tôi với ngài sao lại ở vào hai phe thù địch mà quyền lợi khiến phải đi hai con đường khác nhau?

- Ấy, ông trời vẫn khăm thế. Nhưng dù sao, ta cũng là bạn tri kỷ của nhau.

- Chính thế. Dù khi tình thế buộc ngài phải cầm súng chĩa vào tôi, tôi cũng vẫn nhìn ngài bằng con mắt của người bạn. Và nghĩ rằng cái chết của tôi cần cho thanh thế của ngài.

Vương Nhân đi rồi, Trọng Khang đem đầu đuôi mọi việc thuật lại cho hai người nghe. Rồi kéo Giáp:

- Thôi, anh nằm xuống đây để cô ấy nhổ nốt cho bộ râu. Có chết thì cũng nhẵn nhụi, bảnh bao mà chết, chứ không đến nỗi làm con ma lông lá.

Đến khi thấy Giáp và Khánh Ngọc thờ thẫn, chàng nắm tay hai người và hỏi Khánh Ngọc:

- Em sợ chết lắm à?

Tiếng em, chàng mới dùng để xưng hô với nàng lần đầu. Khánh Ngọc có cái cảm giác như một cái gì vừa êm, vừa phớt qua ngực mình. Nàng nhìn Trọng Khang bằng một cái nhìn nó cởi mở cả tâm hồn:

- Không. Em không sợ. Vì nghĩ đến anh mà em không sợ. Nhưng giá ba chúng ta không chết mà cùng được sống mãi với nhau, có phải sung sướng biết bao nhiêu không?

Trọng Khang tắc lưỡi:

- Cái chết có thú vị gì mà muốn nó. Nhưng đến cái lúc không thể tránh được thì đời người, đâu là cũng một lần chết. Ta nhìn thẳng vào nó bằng một đôi mắt lạnh lùng, chẳng đẹp hơn là mếu máo, giẫy giụa mà cũng vẫn thế ư? Thôi, em nhổ đi cho anh. À lúc này đếm đến bao nhiêu rồi nhỉ?

- Chín trăm bốn hai. Bây giờ chín trăm bốn ba, chín trăm bốn tư...

Giáp dịch đầu lại gần Trọng Khang:

- Có anh bên cạnh, em cũng thấy không sợ chết. Không tin, anh sờ vào ngực em xem, trái tim không đập mạnh tí nào.

- Tôi biết. Cứ nghe giọng anh tôi cũng đã rõ hà tất phải sờ. Anh bây giờ với anh ngày trước là hai người chẳng những khác nhau, lại còn xa lạ nhau nữa. Người ta cứ chạm vào cái chết vài bận, và sống năm lần với tất cả sinh lực của trái tim, thì tự khắc rắn rỏi. Trường đời đã tôi cái thép người cho anh rồi đấy.

- Nhưng em phải thú thật rằng tôi chưa già và chưa kỹ. Tưởng tượng bây giờ họ bắn vào mặt, nát da thịt, thủng ruột gan, máu chảy tóe loe đỏ ối, em vẫn thấy ghê ghê. Chắc là đau đớn lắm đấy nhỉ?

Khánh Ngọc đập vào tay Giáp:

- Gớm, nghe khiếp cả người.

- Anh hỏi thế thì tôi trả lời làm sao được. Tôi đã bị bắn chết lần nào đâu mà biết. Còn như đến sự đau đớn, anh và em không lo. Nếu chẳng may phải chết thật, tôi đã có cách...

- Cách gì?

- Thôi, tôi đủ chục rồi. Em nhổ cho anh Giáp đi.

Chàng nói xong nhổm dậy:

- Tôi nhớ có một lần, tôi bắn một con nai sao suốt qua mang tai, nó ngã ngay xuống không cựa quậy. Giống sinh vật biết đau là do thần kinh. Phá tan bộ thần kinh thì chẳng còn biết đau đớn gì nữa.

- Thế nghĩa là anh sẽ cầm súng bắn vào mang tai tôi?

- Nếu anh sợ đau.

- Nếu tôi không sợ đau?

- Thế lại khác. Anh có biết người Nhật mổ bụng thế nào không? Rất thản nhiên, Theo rất đúng lễ nghi trong khi cầm dao rạch bụng. Nếu anh không sợ đau, thì cái chết nó đến bằng cách gì, mặc kệ nó. Chưa chết ngay, ta cũng được hiểu cái đau nó thế nào. Tôi thương nhất những người chết mà không biết rằng mình sắp chết đấy. Phí mất bao nhiêu cảm giác.

Trọng Khang nói bằng một giọng ôn tồn và ung dung như bàn về một lý thuyết. Khánh Ngọc nhìn chàng, bỗng thốt ra:

- François trông, lúc này anh của chúng ta đẹp lạ lùng. Trông như thiên thần ấy thôi.

Trọng Khang vuốt một bên râu chưa nhổ:

- Có lẽ là thiên lôi của phường tuồng. Hảo a. Hảo a! Em còn điếu thuốc nào không?

- Nghe như còn hai điếu.

- Bây giờ hút một điếu. Còn để một đến khi tiễn biệt nhau.

Khánh Ngọc châm thuốc rồi đặt vào môi Trọng Khang. Trọng Khang hút một hơi dài, rồi thổi vào mặt Giáp:

- Có thèm không?

- Anh cho tôi một hơi. Chúng ta thật vô tội mà cũng phải lâm vào cảnh tử tù chờ chém. Nhưng chẳng qua mới ức đoán thế thôi. Cho dù có thế nào thì Vương lão gia, tôi xem ra kính phục anh lắm, chắc cũng không nỡ đang tay đâu.

- Điều đó còn thuộc về tương lai. Vả là việc trời, ta không thể biết. Nhưng nếu Đốc-bàn Mai-lin Phố không theo những điều ước thật, và dò được ra sào huyệt rồi kéo quân đến đây thì chúng ta khó sống! Ông ta thương chúng ta, nhưng ông ta phải thương ông ta cùng bộ hạ hơn, ông ta phải đề phòng ngày mai cho họ. Anh thử tưởng tượng đã bắt cóc, người ta không chuộc, lại còn đem quân đến đánh, mà tha thì lần sau có ai sợ nữa, còn bắt cóc nổi ai để lấy tiền? Điều này, tôi cứ xét lòng tôi ra lòng người. Lúc tôi đánh bọn cu-ly Xạ-phang, tôi cũng thấy thương đấy chứ, nhưng đánh vẫn phải cứ đánh. Việc đời nhiều khi không thể làm theo lòng mình được!

Khánh Ngọc đang nhổ, bỗng dừng tay:

- Như thế thì đáng buồn cho cái kiếp người lắm nhỉ?

- Nhưng nó thế đấy. Trận phong ba chuyển trời có biết thương người đắm thuyền đâu? Nếu biết thương, đã không có phong ba. Mà đã không phong ba thì chuyện đời làm gì còn có nữa.

-- XXXIII --

Ba người cơm xong, đang cùng nhau đánh cờ chiếu tướng thì bỗng nghe ở phía xóm súng nổ vang trời. Tiếng kêu lùa vào hầm đá như gầm, như rú.

Cả ba nhìn nhau, im lặng. Trong những cái nhìn ấy, có cả một thế giới, những thế giới. Rồi bỗng Khánh Ngọc ôm chầm lấy Trọng Khang:

- Thôi, anh em ta chết thật rồi!

Câu ấy, trong lúc ấy, bằng cái cử chỉ ấy gợi lên ở Trọng Khang một xót thương không bờ bến. Chàng, một tay đỡ Khánh Ngọc, rồi cố sức lắng tai nghe. Bên ngoài, tiếng chân người chạy rầm rập hòa vào tiếng lắp đạn và tiếng rì rào. Chàng không nghe rõ họ nói gì. Tiếng súng ở phía xa nổ mỗi khắc mỗi nhiều.

Trọng Khang đặt một cái hôn lên trán Khánh Ngọc, rồi quay sang Giáp. Giáp lúc ấy, mặt tái đang trố mắt nhìn ra ngoài như tên tử tù nhìn cái máy chém.

- Thôi đành anh ạ!

Nhưng vừa nói dứt, chàng bỗng gầm lên:

- Không thể chết một cách oan uổng và vô lý như thế này!

Chàng đứng phát dậy, kéo Khánh Ngọc và Giáp du vào một góc hầm. Rồi nhanh như chớp, chàng vần chum nước và lôi cả cái ổ tranh ra chặn cửa. Chàng rút súng, lên cò, rồi dắt hai người lại nép đằng sau chum nước, chĩa súng ra ngoài chấn song:

- Hai em cứ ép sát mình vào tường ít nhất chúng nó cũng phải chết ba mươi hai đứa, rồi anh em ta có chết mới chết. Và biết đâu quân lính chẳng có đủ thì giờ đến cứu chúng ta?

Tiếng súng bên ngoài vẫn nổ đều. Ngoài cửa hầm đá, không một bóng người. Trọng Khang vai ẩy cửa; cửa cứng nhắc. Chàng lùa tay trái ra phía ngoài sờ ống khóa; sờ không thấy.

Thấy vọng, chàng rút tay vào, rồi bảo Giáp:

- Tắt cái đèn này đi cho chúng nó khỏi trông thấy mình.

Giáp vừa tiến ra một bước thì bỗng Khánh Ngọc lôi lại:

- Đừng tắt!

Rồi ôm chặt lấy Trọng Khang:

- Thôi anh đừng giết người ta nữa. Người ta không cho mình súng thì mình lấy súng đâu để giết người ta?

Trọng Khang quay lại:

- Thế em bằng lòng chết à?

Khánh Ngọc giơ tay vuốt tóc, vuốt má Trọng Khang:

- Em được cùng chết với anh, em sung sướng lắm rồi!

Trọng Khang đưa khẩu súng cho Giáp:

- Em Khánh Ngọc nói phải. Họ không cho chúng ta khẩu súng để giữ mình thì chúng ta có súng đâu mà giết họ. Anh có chống cự thì chống cự, chứ tôi thì đành lòng chờ chết.

Giáp ngắm nghía khẩu súng, rồi vùng ném ra khỏi chấn song. Thấy thế Khánh Ngọc vội buông Trọng Khang, ôm chầm lấy Giáp, khóc nức nở.

Trọng Khang giơ tay xoa đầu hai người rồi khẽ bảo:

- Thôi, hai em khóc thế đủ rồi, bây giờ ta còn phải dọn nhà cửa cho nó sạch sẽ chứ?

Chàng vần chum nước lại chỗ cũ. Còn Giáp và Khánh Ngọc thì kéo ổ tranh vào phía trong tường, trải chiếu mây lên tử tế.

Trọng Khang lấy chân quờ những lá tranh rơi khắp hầm, rồi đá vào đống lửa. Lửa cháy đỏ rực. Gian hầm sáng trưng chiếu rõ ba cặp mắt long lanh một quả cảm.

Trọng Khang đứng nhìn lửa cháy một khắc, rồi lại nắm hai tay Khánh Ngọc:

- Anh cám ơn em. Không có em thì một suýt nữa anh quên mất đấy.

Giáp khêu to ngọn đèn, rồi lại gần hai người:

- Còn em, em cũng cần phải cám ơn anh đã dạy em biết mở trái tim cho những tình cảm đẹp đẽ.

- Không bằng em chúng ta đã dạy cho chúng ta biết chết trong khi cần chết.

Chàng nói xong, bế bổng Khánh Ngọc lên:

- Bà thần của chúng ta đây!

Trăm năm còn có gì đâu.

Chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì!

Trọng Khang ngâm xong chỉ tay ra cửa:

- Cứ nghĩ thế thì tí nữa, súng nó chĩa vào kia, chúng ta cũng thấy an ủi biết bao nhiêu.

Khánh Ngọc đang ngồi, vịn vai Giáp quay lại:

- À, còn điếu thuốc lá, anh có hút không?

Trọng Khang nhỏm dậy:

- Chẳng hút bây giờ thì còn chờ đem xuống âm ti mới hút hay sao? Em không nhắc thì một suýt nữa lại bỏ phí mất điếu thuốc. Em tôi thật là cái gì cũng nhớ. Thế thì thưởng cho em hút trước.

Khánh Ngọc hút xong đưa cho Giáp. Giáp kéo một hơi dài, rồi bảo Trọng Khang:

- Anh ạ, sao bây giờ tôi nhìn cuộc đời từ trước đến nay, tôi thấy rõ mồn một.

- Ấy là lúc sắp giũ áo ra đi, linh giác nó vùng dậy, làm việc lần cuối cùng đấy.

- Tôi thấy đời tôi vô vị mãi cho tới ngày tôi...

- Im, im, cái gì? Các em có ghê thì quay mặt đi. Vương lão gia đấy à? Chúng tôi sẵn sàng chờ ngài đây.

Cửa mở, Vương Nhân, tay phải đầm đìa những máu cùng hai bộ hạ bước vội vào:

- Ông Trọng Khang, ông phải giúp tôi mới được!

Cả ba ngơ ngác không hiểu.

- Tôi bị đau không cầm súng được nữa rồi, mà bọn giặc thì đông lắm!

- Thế không phải quan quân à?

- Không. Chúng nó đến định cướp các ông. Tôi cần một người bắn giỏi...

Trọng Khang chạy vội ra cửa, nhặt khẩu súng.

Đến lượt Vương Nhân ngơ ngác không hiểu.

- Thì giờ cấp bách, ngài định sai tôi việc gì, xin nói mau.

- Ông hãy đi, tôi sẽ nói.

Trọng Khang chạy vào cúi xuống hôn vội hai người:

- Hai em hãy ngồi chờ anh nhé. Chúng ta chưa chết đâu!

 

-- XXXIV --

Tảng sáng thì Trọng Khang về.

- Mặc quần áo đi giày vào, ta lên ở trên xóm với Vương lão gia.

Khánh Ngọc và Giáp mỗi người chạy lại nắm một tay:

- Thế là thế nào anh?

- Chúng ta bây giờ... là thượng khách của Vương lão gia.

- Sao lại thế? Anh làm gì mà quần áo lấm láp như thế này?

Trọng Khang ngồi xuống chiếu:

- Bây giờ mới thật sống chắc chắn.

- Tiền nhà đến rồi ư?

- Chưa. Nhưng đến hay không đến, cũng năm hôm nữa thì về. Thì ra tiếng súng lúc nãy là bọn giặc cỏ ở Nam-Thoong đến đây đánh Vương lão gia, để định cướp lấy chúng ta mà đòi tiền chuộc. May quá, không thì chúng ta bị buôn hai lần. Vương Nhân nhờ tôi đến đốc thúc bộ hạ giữ mé trại đằng sau núi, vì đấy thấp và đường bằng, ông ta sợ chúng lên được.

- Thế bây giờ chúng đâu rồi?

- Chúng đánh không nổi rút đi cả rồi. Nhưng Vương lão gia sợ đêm nay, chúng lại kéo đến nữa, nên nhờ tôi lên phòng giữ hộ. Thôi ta lên, ông Vương Nhân đang chờ anh em ta để uống rượu.

- Nhân thể có nước nóng, anh tắm đi cái đã cho đỡ mệt, rồi hãy lên. Để em lau đất ở áo và quần đi đã, chứ tiều tụy thế này, ban ngày bọn họ trông thấy họ cười cho.

- Không có bàn tay thiện xạ của ông thì phen này chúng tôi nguy khốn. Chỗ tôi đóng quân đây, chỉ có phía ấy là lên được. Tôi chẳng may bị đạn thành ra không bắn được nữa. Mà quân thì đã cắt bốn mươi tên đi chờ để tải tiền, thành ra ở nhà còn ít quá. Mời ông xơi chén này gọi là để... tạ chút ơn giúp đỡ.

Trọng Khang đưa chén rượu cho Khánh Ngọc:

- Chén này tôi xin nhường cho Nguyễn phu nhân, bởi cái tình của chúng ta còn có bây giờ là nhờ ở phu nhân.

Bằng mấy câu vắt tắt, Trọng Khang thuật lại những việc đã xảy ra. Vương Nhân chắp hai tay vái Khánh Ngọc:

- Lòng dạ của phu nhân thật đàn ông chúng tôi phải thua.

Khánh Ngọc cũng vái trả lời:

- Tôi sở dĩ...

Trọng Khang vội gạt đi:

- Em định nói dây mơ rễ muống để làm gì.

Vương Nhân sai một bộ hạ tiếp đồ nhắm vào bát ba người:

- Tôi vì đạn gẫy xương tay không thể uống được rượu, tôi rất lấy làm tiếc, chứ không thì tôi phải uống thật say. Thôi ông thưa với phu nhân cứ yên tâm, ở lại đây, nếu quá cái hẹn mười lăm hôm mà tiền chưa đến, tôi cũng xin để cho các ông về. Nếu đến thì càng hay, bằng không thì cũng xin thôi.

- Tiếc quá, cái ống ảnh của chúng tôi bị họ làm hư mất, chứ không thì ta chụp một tấm làm kỷ niệm. Chúng tôi cứ đinh ninh đợi chết, ai ngờ còn phút này?

- Nếu không có phu nhân thì có lẽ tôi cũng chết bởi tay ông. Nhưng tôi tin trong một lúc bực tức với số mệnh, ông định xử thế, chứ một khi trông thấy tôi, ông cũng chẳng nỡ nào. Cũng như tôi không thể nỡ tâm được với ông...

- Điều đó thì chưa rõ, nhưng tôi thấy rằng sự phu nhân đòi đi chơi thật là một cái không may, ấy thế là lại chuyển thành ra rất may. May cho tôi để biết chỗ kém cỏi của lòng mình mà bổ khuyết lại. Nguyễn tiên sinh trong lúc ấy, cũng tỏ ra một người rất can đảm. Chính tiên sinh cầm súng vất ra ngoài.

Hai mẫu chuyện để thay lời kết

Đôi bên họ đã thỏa thuận, thân bằng cố hữu đã biết cả, nay con làm ngang trái như thế, không sợ người ta cười ba và mẹ ư?

- Nhưng con không yêu thì biết làm sao!

- Thế sao trước kia con bằng lòng?

- Trước kia con khác mà bây giờ con khác.

Ông Nam Long kéo ghế, ngồi lại gần Khánh Ngọc:

- Ba không biết trước kia và bây giờ, tính tình con thay đổi thế nào. Nhưng ba chỉ nói để con biết ba yêu và chiều con lắm. Con đã rõ. Nay ba chỉ muốn con nghĩ đến những việc thiết thực một chút. Ba thầu khoán, công việc thì nhiều mà nó thì đỗ kỹ sư cầu cống. Nó có thể giúp đỡ cho ba và làm nổi danh thế của ba nhiều lắm. Gia dĩ nó là người đỗ đạt to, có địa vị trong xã hội, con lấy nó rất xứng đáng. Con nghĩ sao?

Khánh Ngọc vặn chiếc mùi soa không trả lời.

- Thế sao trước kia con bảo yêu nó?

- Con đã bảo với ba trước kia khác mà bây giờ khác. Trước kia, con là con bé học trò mới rời khỏi ghế nhà trường. Chứ bây giờ... con đã từng trải việc đời, con nghĩ và cảm khác trước. Nếu đời người mà chỉ là một cuộc đi thầu để kiếm lãi, thì vâng con xin lấy một ông kỹ sư. Nhưng đời người không phải thế, mà sự sống là một cái gì thiêng liêng hơn sự đi tìm lợi lộc thì lấy chồng, con phải lấy một người... đàn ông, một người đàn ông thật đàn ông, thì đời sống của con mới thật đầy đủ.

- Thế con định lấy ai?

- Lấy ai rồi thì ba sẽ biết.

- Con định lấy ông Trọng Khang à?

- Vâng, con yêu người ta.

- Ông ấy thì tài giỏi và nhiều nết tốt thật đấy. Nhưng không có bằng cấp và địa vị... gì...

Khánh Ngọc ngắt lời cha:

- Ông ấy có nhiều bằng cấp giá trị bằng nghìn cái bằng luật khoa cử nhân của con, và cái bằng kỹ sư cầu cống của anh Giáp. Con vì theo ba lên trên ấy, trải mấy tháng nguy nan và trực tiếp ngay với cuộc đời, con mới biết được cái sự thật ấy. Mà Giáp cũng thế. Còn như cái địa vị của ông ta thì ở trong trái tim con.

- Nhưng con không nghĩ đến chỗ Giáp theo đuổi con trong bao nhiêu lâu, và vì con mà phải khổ sở ư?

- Con nghĩ lắm. Con thương lắm. Nhưng thương không thể đi với yêu được. Bây giờ con mới nhận ra trước kia, con chỉ thích anh ấy, chứ con không yêu anh ấy bao giờ cả.

- Anh về bao giờ mà không đánh dây thép cho tôi biết, để tôi ra ga đón. Thế nào công việc xong rồi chứ?

- Ô kìa, thế Khánh Ngọc không nói gì cho anh biết cả à?

- Có, tuần lễ trước đây gặp tôi ở bàn quần, cô ấy có bảo rằng công việc sắp xong. Nhưng tôi không ngờ chóng thế.

- Thế mấy hôm nay anh không gặp à? Tôi tưởng anh với cô ấy ngày nào cũng phải gặp nhau chứ. Tôi ngỡ năm ngoái ở trên ấy về là cưới ngay, sao để trùng trình thế?

Giáp lấy thuốc nhồi vào cái “píp” của mình, rồi đưa cho Trọng Khang:

- Anh hút thử cái “píp” của tôi xem, ngon đáo để. Khánh Ngọc thích lắm nhé, vẫn bảo tôi chờ anh về để biếu anh.

- Ừ, dáng đẹp lắm.

- Anh cũng thích?

Trọng Khang gật đầu.

- Khánh Ngọc biết lựa tính anh lắm. À còn câu chuyện tôi với Khánh Ngọc thì bây giờ... chúng tôi là bạn, Khánh Ngọc không viết thư từ gì cho anh cả à?

- Thì cũng như anh, tuần lễ viết hai lần, nhưng không thấy đả động đến chuyện nhân duyên...

- Cuộc nhân duyên ấy không có nữa. Vì... Khánh Ngọc không yêu tôi, và tự tôi xét thấy không xứng đáng.

- Có lý đâu thế! Đã cùng nhau sống những phút...

- Những phút đó làm cho tôi hiểu... Anh Trọng Khang, tôi với anh... chỉ có sự thành thực mới xứng đáng với cái tình của chúng ta nó đã nảy nở ở bên cái chết. Khánh Ngọc yêu anh, yêu anh lắm, yêu như người ta yêu một cái gì đẹp đẽ và cao quý nhất ở trên đời.

Trọng Khang đứng phắt dậy:

- Nhưng tôi không thể yêu như thế? Tôi với anh...

- Anh hãy khoan để cho tôi nói hết. Rồi anh muốn nói gì, tôi xin nghe. Trước nhất, tôi nói để anh biết: tôi không đau đớn mấy về chỗ Khánh Ngọc không yêu tôi. Mà Khánh Ngọc sẽ đau đớn vô cùng, nếu không lấy được anh, nghĩa là được anh yêu. Kìa thì anh hãy khoan để tôi nói. Anh đừng thương tôi, trước anh phải thương Khánh Ngọc, và yêu nữa. Bởi đối với một con người như thế mà không yêu, thì chúng ta thực không còn là con người nữa. Anh sở dĩ bắt trái tim anh phải câm là vì anh không muốn cướp mối tình của tôi. Nhưng mối tình ấy, có bao giờ thuộc về tôi đâu mà bảo anh cướp. Mối tình ấy mọc ra ở trong lòng nàng từ khi gặp anh, vì anh mà có. Còn đối với trước kia, chẳng qua là một thứ cảm tình ẻo lả, chạm vào những sự thực gay go là chết ngay. Sao gọi là tình yêu được! Lúc ấy, tôi là cái bóng một người đàn ông, mà Khánh Ngọc thì cái bóng một người đàn bà. Làm sao có chân ái tình. Mà nếu có thì cũng là cái bóng của ái tình thôi.

Bây giờ, nếu anh không yêu thì Khánh Ngọc đau đớn lắm; và cũng chẳng ích gì cho tôi. Mà có lẽ vì thế, tôi cũng đau đớn. Chắc chả cần phải nói, một khi đã sống một cuộc đời như anh, hay thấp hơn, một cuộc đời như tôi đã tập ở bên cạnh anh thôi, thì những cái hình thức bề ngoài và những thành kiến nhỏ hẹp chúng ta chẳng tính đến. Tôi biết anh không khuyến khích mối tình của Khánh Ngọc và anh đã tìm hết cách để làm cho thui chột đi, nhưng một khi mối tình đã chớm mọc lên trong một trái tim hào hùng như thế, còn cái gì làm thui chột cho được. Anh về hỏi cô Tuyết Vi xem Khánh Ngọc thờ phụng anh đến thế nào, hắt hủi một mối tình như thế là một cái tội. Bây giờ, tôi đã nhờ sống bên anh mà... thành... người rồi, có bằng cấp làm người rồi, tôi tưởng tôi có quyền nói với anh: “Không hèn nhát trước nguy nan, chưa đủ, phải không hèn nhát trước hạnh phúc nữa”.

Trọng Khang lấy que diêm cời cái “píp”:

- Tôi về nhà lúc bốn giờ. Tắm rửa, thay quần áo xong là lại thăm anh ngay. Em Tuyết Vi cũng chưa nói gì cho tôi biết cả.

- Mà cần gì phải ai nói. Mối tình Khánh Ngọc đối với anh sáng lòe ở đôi con mắt. Tôi tưởng anh biết rõ hơn ai hết.

- Tôi biết nhưng...

- Nhưng... vì một tình thương không phải đường, anh không thành thật được với anh chứ sao. À, Marie đến kia rồi. Chắc biết tin anh về đi tìm đấy.

Khánh Ngọc chạy đến nắm tay Trọng Khang:

- Em lại cô Tuyết Vi, nghe nói anh về, em đến thẳng ngay đây, vì em biết thế nào anh cũng đến đây trước. Anh về không đánh dây thép cho em ra đón, tệ thế thì thôi. Chà anh đen quá, thật bóng như Tây đen. Em ở nhà với cô Tuyết Vi, hai chị em chỉ lo anh ngã nước. Anh Giáp, hôm nay phải lại cả đằng nhà ăn cơm đấy nhé.

Không thấy Giáp trả lời, Khánh Ngọc quay lại đã chẳng thấy Giáp đâu.

Khánh Ngọc bỗng thẹn, má đỏ ửng:

- Ồ, lủi đi đâu chóng thế thì thôi.

Lê Văn Trương

Theo http://vietnamthuquan.eu/