Với nhà thơ Hoài Vũ: An nhiên của một người tử tế

Với nhà thơ Hoài Vũ:
An nhiên của một người tử tế

“Anh Hoài Vũ cùng tuổi với anh Nguyễn Quang Thân, sinh 1935. Nhìn vành tai Phật, vui cho anh, an nhiên của một người tử tế, dễ mà như là không dễ. Cảm ơn anh với những câu chuyện không viết hết ra đây, chuyện nào cũng thành chuyện cười được dù khi đang sự thì đều là chuyện hóc, chuyện khốc, chuyện ghê gớm cả” – nhà văn Dạ Ngân viết về nhà thơ Hoài Vũ.
Ca khúc Vàm Cỏ Đông (thơ Hoài Vũ, nhạc Trương Quang Lục) xanh ngát thời thanh nữ của tôi. Phải nói là hát hay và cũng hay hát. Năm 1969 dân trong Cứ bị đối phương phản công xấc bấc xang bang, Tiểu ban Báo chí tỉnh Cần Thơ rời căn cứ đồng Phương Ninh (Phụng Hiệp) về đóng áp ở một đầu huyện Long Mỹ, cách hai đồn của lính Việt Nam Cộng hòa tầm 500m đường chim bay. Người thanh niên còn lại của tiểu ban được lệnh đi theo bộ đội chiến trường. Trước đó anh Liêm đi chiến dịch Mậu Thân, bỏ mạng tức thì, nay anh Quốc – cũng quê ở ven thành Cần Thơ – lại đi, có lẽ chỉ có một phần sống, chín phần chết. Buổi trưa ấy, chỉ có hai anh em, anh Quốc bảo tôi “Hát tiễn anh bài Vàm Cỏ Đông đi”. Cô gái 17 tuổi hát liền, rưng rưng, tha thiết. Linh cảm đã đúng, lại một người đi không về. (Đến 1975, cơ quan 10 người thì đã có 5 người đi không về).
Ba tác phẩm mới xuất bản của Hoài Vũ
Tôi yêu thích nhà thơ Hoài Vũ từ sớm, như vậy. Sau nữa thì hay ư ử hát Anh ở đầu sông em cuối sông khi bắt đầu yêu xa. Mê Chia tay hoàng hôn nhưng mãi sau này mới biết ấy cũng thơ Hoài Vũ được phổ mà ngài nhạc sĩ “vô tình” không công báo tên nhà thơ (sau này có phát biểu xin lỗi). Và những bài thơ khác Đi trong hương tràm, Thì thầm với dòng sông, đều được phổ thành công cũng chính ngài nhạc sĩ lỡ một lần quên ấy. Thôi, thể tất và thể tất.
Được tháp tùng với anh Hoài Vũ thật thích. Ân cần, chừng mực, thấu đáo như anh trai, với tất cả các em cánh văn chương (khi ấy anh là Trưởng đại diện Văn phòng Báo Văn Nghệ ở 43 đường Đồng Khởi). Thập niên 80 ấy, chiến tranh khốc liệt hai đầu biên địa, đất nước ráo riết bao cấp, người vượt biển ùn ùn trôi dạt, buồn thảm khắp nơi. Chúng tôi đi khi có nông trường hay lâm trường mời mọc, chuyến Cà Mau ấy ở nhà sàn cây đước và nước ngọt tính từng thùng. Anh Hoài Vũ luôn để mắt xem cô Thiện (ở Pháp về, chị ấy sau này là vợ anh Nguyễn Ngọc Giao) và cô em Dạ Ngân tắm gội ở đâu, những chiếc mùng có bị rách không, các gã đàn ông rượu chè táy máy có làm phiền không… Luôn luôn có anh Hoài Vũ chu đáo, bảo bọc.
Khi vợ chồng tôi về hẳn Sài Gòn, anh Hoài Vũ là một trong những người đến ngay Thanh Đa xem Nguyễn Quang Thân và Dạ Ngân sống ra sao. Cái tình thẳng thớm hiếm hoi của thời buổi này. Khi anh Thân và tôi đến đáp lễ anh, anh đã thành người chồng chăm vợ đau ốm nằm một chỗ. Rồi anh góa, một cha một con và gia đình nhỏ của nó, anh được con gái và con rể chăm lại tận tình, âu là, anh thật dày phước, có lẽ vì anh sống tận tâm với mọi người. Trong 3 đầu sách in đầu năm nay, có tuyển tập truyện ngắn Trung Quốc đương đại do anh chuyển ngữ. Hóa ra anh không gốc Hoa gì cả, anh gốc Quảng, tập kết và hồi kết sớm, trong khi nhiều người học tiếng Nga thì anh thích tiếng Trung, thế thôi.
Từ phải sang: Nhà thơ Hoài Vũ, nhà văn Dạ Ngân và Nguyễn Quang Thạch
Lặng lẽ, né sâu, cho dù đã từng là trợ lý của Bí thư Thành ủy Võ Trần Chí. Anh chỉ kể duy nhất kỷ niệm vui khi ấy, rằng lúc đó Dương Thu Hương đang vào Sài Gòn và trong một lần họp giao ban, Bí thư Thành ủy được báo cáo “Cô ta dọa sẽ quậy khi mai kia Quốc hội họp, mẹ nầy nói là làm, coi chừng!” Chỗ thân tình với nhau thời làm Văn phòng Báo Văn Nghệ ở Đồng Khởi, Hoài Vũ tìm gặp Dương Thu Hương, dúi cho mấy triệu, dặn “Về Hà Nội ngay, ở trong đây coi chừng bị bắt”. Anh cho biết, đến nay, Dương Thu Hương vẫn thi thoảng gọi điện cho anh, bảo duy nhất Hoài Vũ tử tế mà không kèm một điều kiện nào.
Anh Hoài Vũ cùng tuổi với anh Nguyễn Quang Thân, sinh 1935. Nhìn vành tai Phật, vui cho anh, an nhiên của một người tử tế, dễ mà như là không dễ. Cảm ơn anh với những câu chuyện không viết hết ra đây, chuyện nào cũng thành chuyện cười được dù khi đang sự thì đều là chuyện hóc, chuyện khốc, chuyện ghê gớm cả. Bằng an anh nhé!
3/9/2023
Dạ Ngân
Theo https://vanhocsaigon.com/