Những cảm nhận về văn hóa về đất nước và con người Lào

Những cảm nhận về văn hóa 

về đất nước và con người Lào

Vốn có nguồn gốc lịch sử và văn hoá từ Vương quốc Lạn Xạng, quốc gia Lào hiện nay được mệnh danh là miền đất “Triệu Voi” (Lạn Xạng tức Triệu Voi). Nền văn hóa Lào được hình thành từ lâu đời, không ngừng bồi tụ, phát triển theo thời gian và rất phong phú, đa dạng. Văn hóa Lào nằm trong cơ tầng văn hóa Đông Nam Á nên mang những đặc trưng chung của văn hóa Đông Nam Á.

Một trong những nét chính của phần lễ Thạt Luổng - lễ hội 

truyền thống đặc sắc của Lào là lễ rước Phạ Sạt Phơng (lễ rước tháp) từ chùa Mẹ Xỉ Mương tới Thạt Luổng.(Nguồn: Internet)

Yêu nước là một trong những giá trị cơ bản nhất của văn hóa truyền thống các bộ tộc Lào. Người dân Lào thường xem trọng văn hiến, giàu truyền thống yêu nước, yêu hòa bình và hòa hợp dân tộc... Những hình tượng đẹp đẽ nhất trong các áng văn thơ và các tác phẩm nghệ thuật Lào là hình tượng nói về lòng yêu nước. Từ truyền thống yêu nước mà nhân dân các bộ tộc Lào cần cù, sáng tạo trong lao động bao nhiêu thì dũng cảm và lạc quan trong đấu tranh bấy nhiêu. Đặc biệt, tình đoàn kết giữa hai dân tộc, hai nền văn hóa Lào và Việt Nam vốn có lịch sử từ lâu đời, trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung cũng như trong kề vai sát cánh, chung sức chung lòng, hạt gạo cắn đôi, cọng rau bẻ nửa để xây dựng cuộc sống, đã hình thành nên nét đẹp văn hóa chính trị hết sức độc đáo, có một không hai trên thế giới.

Cũng như các nước trong khu vực Đông Nam Á, lễ hội tại đất nước Lào cũng chia làm 2 phần, phần lễ và phần hội. Phần lễ là phần nghi thức do chính con người đặt ra để giao cảm với thần linh và phần hội chủ yếu là vui chơi, giải trí. Phần lễ là phần nghi thức do chính con người đặt ra để giao cảm với thần linh và phần hội chủ yếu là vui chơi, giải trí.
Nằm ở nơi giao hội của hai nền văn minh vĩ đại và hùng mạnh nhất châu Á là Ấn Độ và Trung Hoa, người dân Lào đã hấp thụ những phong tục và tín ngưỡng của hai nền văn minh ấy để hình thành nên một nền văn hóa đặc sắc của riêng mình hết sức độc đáo. Tuy có những nét chung của văn hóa Đông Nam Á nhưng văn hóa Lào có rất nhiều nét riêng biệt, đó là bản sắc văn hóa của dân tộc Lào. Trong thế ứng xử với các nền văn hóa lớn, văn hóa Lào vẫn giữ được bản sắc dân tộc độc đáo và không ngừng phát triển.
Nói đến văn hóa Lào thường nói đến văn hóa Phật giáo, du nhập vào Lào từ đời Chấu Phá Ngum và dần dần trở thành quốc giáo. Tuyệt đại đa số dân Lào theo đạo Phật bởi hợp với truyền thống nhân ái và bao dung, ít kỳ thị của người Lào. Đạo Phật đã ăn sâu vào tư tưởng của người Lào, ảnh hưởng này được phản ánh trong ngôn ngữ và nghệ thuật, tạo nên một dân tộc Lào rất riêng. Nhân dân Lào có nhiều phong tục tốt đẹp được hình thành trong quá trình lịch sử. Những phong tục tập quán ấy trở thành lệ làng, được các thành viên trong bản mường thừa nhận và tự giác thực hiện.
Trên đất nước Lào đã tồn tại một nền văn hóa lâu đời với những nét truyền thống hết sức độc đáo. Đó là văn hóa núi rừng, cao nguyên, văn hóa lúa nước đan xen với văn hóa ngư thủy; lễ đâm trâu đan xen với hội té nước… Đó là nền văn hóa mở nhưng mang tính độc lập cao. Văn hóa vật chất độc đáo của người Lào thể hiện trong qua trang phục, nhà ở, thủ công mỹ nghệ truyền thống hết sức phong phú. Cũng như rất nhiều các quốc gia trong khu vực, nền ẩm thực của Lào đa dạng không kém, tất cả đều mang hương vị vừa quen lại vừa lạ, quen vì các nguyên liệu không quá khó tìm, nhưng lạ vì cách chế biến tinh tế và rất đặc trưng. Người Lào đặc biệt thích ăn các món nướng, tất cả những thực phẩm mà có thể nấu được bằng cách nướng thì họ đều sử dụng, từ thịt, cá đến cả rau củ và gia vị.

Văn hóa tinh thần của nền văn hóa Lào là nền văn hóa Phật giáo với rất nhiều lễ hội đặc sắc. Lào là nước có tỉ lệ chùa so với dân cao nhất thế giới, chùa chiền, đền tháp là nơi gắn bó cả đời với người Lào, cũng là chất keo cộng đồng gắn kết các bộ tộc Lào lại với nhau- chất keo văn hóa Phật giáo. Lễ hội gắn với chùa chiền, chùa chiền gắn liền với làng bản, là nơi để mọi người gặp gỡ, vui chơi, ăn diện và múa hát. Lễ hội cũng là biểu hiện của văn hoá tâm linh phật giáo từ, bi, hỉ, xả đã ăn sâu vào máu thịt bao đời người dân các bộ tộc Lào, góp phần tạo nên bản sắc văn hoá Lào trường tồn, lung linh mà quyến rũ.
Văn hóa truyền thống của người Lào là văn hóa của đất nước triệu voi, đất nước hoa chăm pa; ở nhà sàn, ăn cơm nếp, thổi khèn, múa lăm vông; phụ nữ mặc váy, búi tóc. Nét nhân văn mang tính truyền thống của các bộ tộc Lào còn thể hiện ở phong tục lễ hội (Hệt Bun), hành lễ hàng tháng (Hịt Xíp Xoong), tục kiêng kỵ (Khoong Xíp Xi). Thời gian chuyển tiếp từ mùa mưa sang mùa khô, người Lào làm lễ hội mừng năm mới (Bun Pi May); có tục làm lễ buộc chỉ cổ tay (Ba Si Su Khuận) và té nước (Hốt Nắm) mong xua đuổi cái xấu đi cùng năm cũ, để năm mới có tư duy mới, có cái tốt, cái thiện và gặp nhiều may mắn mới... Chính điều này góp phần làm nên bản sắc riêng và hình thành hệ giá trị văn hóa truyền thống của các bộ tộc Lào.
Di sản văn hóa truyền thống phi vật thể bao gồm tinh thần, tư tưởng, lý tưởng, niềm tin, bản lĩnh chính trị, đạo đức, phong tục, nếp sống văn minh, trình độ dân trí, các loại hình nghệ thuật… Cả những di sản văn hóa truyền thống vật thể và phi vật thể đều được chứa đựng trong cơ sở vật chất văn hóa, trong hoạt động xã hội, trong nhân cách mỗi người, trong các quan hệ cộng đồng…, đều được coi như tế bào sống hợp thành hệ giá trị văn hóa truyền thống của các bộ tộc Lào.
- Về đấy nước Lào: Đất nước Lào có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng đối với Đông Dương và Đông Nam Á. Lào là một quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á không giáp với biển. Lào giáp Trung Quốc ở phía Bắc, giáp Campuchia ở phía Nam, giáp với Việt Nam ở phía Đông, giáp với Myanmar ở phía Tây Bắc, giáp với Thái Lan ở phía Tây. Địa thể đất Lào có nhiều núi non bao phủ bởi rừng xanh. Diện tích còn lại là bình nguyên và cao nguyên. Sông Mê Kông chảy dọc gần hết biên giới phía tây, giáp giới với Thái Lan, trong khi đó dãy Trường Sơn chạy dọc theo biên giới phía đông giáp với Việt Nam.
Lào là một đất nước thanh bình, thiên nhiên hùng vĩ, giàu tài nguyên. Đất nước Lào xinh đẹp cũng không ít những thắng cảnh nổi tiếng, những vùng núi hoang sơ hay các vùng quê thanh bình. Được thiên nhiên ưu đãi, Lào có nguồn tài nguyên khá dồi dào và phong phú; có hệ thống sông ngòi giàu thủy sản và phù sa, có rừng với nhiều gỗ quý như đinh, lim, sến, táu, vàng tâm, pơ mu… và nhiều động vật quý hiếm như voi, hổ, trâu rừng, bò, báo, gấu… Đồng thời phải nói đến bàn tay cần cù, khéo léo và khối óc sáng tạo của con người Lào mà nhờ đó, ba đồng bằng trở thành ba vựa lúa phì nhiêu, các cao nguyên trở thành vùng đồi xanh ngút ngàn đủ thứ cây trồng công nghiệp: cà phê, chè, cao su, cây ăn quả…

Đất nước Lào có truyền thống lịch sử lâu đời, truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm anh dũng kiên cường. Lào là quốc gia đất không rộng, người không đông nhưng có truyền thống đấu tranh bất khuất chống giặc ngoại xâm và đoàn kết sát cánh với nhân dân Việt Nam, Campuchia đánh thắng nhiều kẻ thù xâm lược cùng tay sai phản động. Sau hơn 30 năm ròng rã đấu tranh, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, cuộc cách mạng Dân tộc Dân chủ Nhân dân Lào đã kết thúc thắng lợi trọn vẹn. Việc khai sinh nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (02/12/1975) đã kết thúc vẻ vang cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân các bộ tộc Lào kéo dài suốt 197 năm kể từ khi phong kiến Xiêm đặt ách thống trị Lào vào năm 1778. Đây là một thắng lợi oanh liệt nhất và vĩ đại nhất trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước hàng nghìn năm của nhân dân các bộ tộc Lào. Với thắng lợi này, nhân dân các bộ tộc Lào bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do, hòa bình và tiến bộ.
Nhân dân Lào cần cù, chăm chỉ và ham học hỏi. Lao động cần cù, thông minh, sáng tạo cũng là giá trị lớn của văn hóa truyền thống các bộ tộc Lào. Bằng sức lao động cần cù, trí thông minh và bàn tay khéo léo, nhân dân các bộ tộc Lào đã sáng tạo ra các công trình văn hóa lâu đời và lưu giữ những di sản văn hóa mang đậm nét bản sắc, truyền thống độc đáo đến ngày nay. Ngay ở các nơi có di chỉ đồ đá đã thấy thể hiện bàn tay khéo léo của người Lào cổ trong chế tác công cụ theo những hình dáng nhất định, đầy công phu và loại hình phong phú. Với bàn tay cần cù, khéo léo và khối óc sáng tạo của con người Lào mà nhờ đó, ba đồng bằng trở thành ba vựa lúa phì nhiêu, các cao nguyên trở thành vùng đồi xanh ngút ngàn đủ thứ cây trồng công nghiệp: cà phê, chè, cao su, cây ăn quả… Nền văn minh nông nghiệp lúa nước là đặc trưng của kinh tế - văn hóa Lào cổ, kết hợp với nông nghiệp lúa khô trên nương rẫy và ngư nghiệp, lâm nghiệp, nghề thủ công một cách tương đối ngang bằng. Phản ánh nền tảng kinh tế, văn hóa truyền thống của các bộ tộc Lào không hướng đến những sự khám phá vĩ đại mà luôn gắn liền với tinh thần nhân văn. Đặc biệt, các công trình kiến trúc điển hình của Lào là chùa và tháp đã thể hiện sự sáng tạo tìm tòi của người thợ thủ công. 
Con người Lào có tinh thần vươn lên khắc phục khó khăn trong lao động sản xuất cũng như chống giặc ngoại xâm. Đất nước, con người Lào gắn liền với sự nghiệp dựng nước đi đôi với giữ nước trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, vừa tập trung phản ánh vừa là động lực tinh thần lớn lao của lịch sử dựng nước và giữ nước ấy.

Từ Quang Hóa

Theo http://quangtritv.vn/