Chùm thơ song ngữ Anh-Việt của Mai Văn Phấn

Chùm thơ song ngữ
Anh-Việt của Mai Văn Phấn

Sinh 1955, tại Kim Sơn – tỉnh Ninh Bình, hiện sống và sáng tác tại thành phố Hải Phòng. Đoạt một số giải thưởng Văn học Việt Nam và quốc tế, trong đó có Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2010, Giải Văn học Cikada của Vương quốc Thụy Điển năm 2017, Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoàng gia Cộng hòa Serbia năm 2019, Giải thưởng của Hiệp hội Dịch giả văn học Cộng hòa Montenegro năm 2020, hai lần Giải thưởng văn học Cây bút vàng Liên bang Nga năm 2019…
From Our Home
You gather things according to their seasons
a bunch of grapefruit flowers for autumn
plums for spring
We are the pulse of air, deep abyss, breasts of soil
we choose warm places to set our furniture
uncluttered places to put our tables and chairs
We drop our worries at the dinner table
with chopsticks we pick vegetables from the field afar
the fish bites on the bait inside our clay pot
We love the footprints near the rice stubble
deep wells, streams and rivers, ponds and puddles
Don’t sit in the room too long
go out into the field, out to the riverbank
where leaves grow green and fish wriggle
Bite on fresh pineapple or sweet orange
and let juice drop on brown soil.
(Trans. by Nhat-Lang Le. Edited by Susan Blanshard)
Bitter Potion
(For Ngọc Trâm)
As fever is burning you on its pyre
I become ash too
The bitter potion cannot wait any more
Holding your hand
I pour
My grief into the empty bowl…
O’ daughter! As the mist falls
My hardship arches across the cold night
For frail flowers
To give off scent needs bitter roots.
Sweat becomes callused hands
Spring pours into the medicine bowl
My old age weeps with mute tears
While truth bursts out for no reason.
I wonder what you eat in your dreams
I put the bowl on the window
When you grow up to my age now
At the bottom of the bowl
There may still be a storm.
(Trans. by Nhat-Lang Le. Edited by Susan Blanshard)
Notes Taken at the Great Wall
Clouds are stacked like heavy boulders on my shoulders
My eyes blurring in the blowing sands
which fill my lungs with every breath
Is the Great Wall still being built?
In the air the voice of a eunuch blasts out a decree
Anyone who creates poetry while carrying boulders
will be beaten until they spew out blood
End of decree!
Looking up I see a sagging face
cold hands, leaden eyes, gravel voice
The roof of a beacon tower in crimson red
bares the shape of a bloody blue dragon saber on his neck
I bend my back to cart sunlight away
I thrust my legs to cart wind away
Anything to get near that flower
waving lively in strong wind.
Your Majesty/ Dear Sir/ Reporting to Comrade…
This lowly officer/ base citizen/ humble self…
will fulfill his responsibilities
Whether this is the top of sky
or bottom of abyss
I only feel your burning whip lash on my back
On gray stone, travelers’ sweat
blooms into poppies.
(Trans. by Nhat-Lang Le. Edited by Susan Blanshard)
Accompanying the Guest Out of the Alley
After brewing tea
When I returned
The guest was gone
Speaking on the phone
His family said he had been dead seven years
A misunderstanding
At home
All in turmoil
No memory of when the portrait was taken down
Where was the winding clock?
To whom was the fake ancient teapot given?
Dropping in on the neighbour
To check several food items
Some with higher prices
Some remained unchanged
In the house
The tea still hot
Pushing a cup towards the guest’s vacant place
A deadly vapour six meters high suddenly rose up
Bowing down in front once in a while.
(Trans. by Nguyễn Tiến Văn. Edited by Susan Blanshard)
Mothergate (*)
I
Mother nature caressing child as the moonlight
Sound passing from bough to bough, the howling
Skin and flesh of the woman I loved,
Our love child spreading deep into the dark
Entering into the dark night,
Skin and flesh erect lift the layered clouds for us
To make a watershed of rain over the sources of rivers
A bough quivers on the water’s surface
Where a bird suddenly perches
Only I can see that small bird so far away from the road
Far away from the garden, from the other flocks of birds
I quietly pass through the corona at the bottom of the water
And look up at the sky with open wings
Rising to the top of the tree where the bird’s beak
Bends down to feed into the mouths of its fledglings
Each sip of wind
Sound of chipped grain in the chest
The bare ground and green fruit
The dense-leaved canopy of the forest
Newborn child on the ground
Swim across the river the tadpole’s tail severing
Learning to flaps its wings, fanning the wind into the nest’s warm bowel
Sprouts the cotyledon leaves, flies away freely
Steam rises by the river-wharf
Space condenses the confusion of time
Smoke steams up high
I realize I am swimming in a sea mist
Not mist but rain
The tall tower glittering
Breathing, muscles firm, the leaf singing…
The dead return, suddenly, in the blossoming flowe
I shudder at a shoreline
The water surface choking where there are no breaking waves
A sip of cool water drifting slowly…
Suddenly remembers the high tide season submerging the cricket’s cave
Burble sound of bubbles gushing up by stages
So that I realize where the cave mouth is…
II
Place child on the ground
The riverbed has enough pain to tear off the body of night
Nature glossy wet
The trunk of trees disintegration turns into splinters
Water swift flowing
Flowing faster
I burst into tears to sweep away the spider web
Sound of the heron’s hoarseness
The ashes flashing up
Moon trembling
Pick up a pebble to draw on the ground
A field
The young calf bewildered
A clear outline as the calf bent down to graze
Another direction draws an extra eye
The eye of wild animals or eye of human
Write the words on the remaining empty boxes.
III
The voice very close
Under the light of dawn you must transform yourself!
Fruits
Firelights
Yin Yang bowl of water
While crawling over bowl of twilight
Pull the body gradually out of the shell
I sip the dewdrops
The ghastly shell heaped up high
Was out of reach
Groups of people helping each other towards incapacity
End of dawn.
IV
The shade of trees bursting out underfoot
Images on the map are torn off?
Or the half-bat half-mouse corpse?
I was so frightened, weaving the grating
Set booby-traps around myself
Sharpening the knife
Preparing a matchbox
As close to the horizon
The drifting darkness was terrible
Faster than emotion
I keep accumulating anxiety, the resentment
Until the blackness of night was completely
Erased off.
V
I chased small prey
Threw myself upon the wave’s crest, then lost direction
The low tide
In the dream near morning
My bones painful
The tail and dorsal fin frostbitten
There is a hand threading the strings
Dragging me slowly on the ground
They stopped to shelter from the rain
Suddenly release me
Near the foot of waves
I was grateful the rain
The loud thunder and cool wind.
VI
Father recently tried to get up after being bedridden, staggering out the door, he fell into a square block of light
He tried to point his finger, then said: “That green beetle on a leaf canopy, father sees it for the first time”.
I tell these unintentional stories about the time father was in a coma. A story of the large cloud that flew slowly through our home. The deep wells rising steam up to the window. One story about the song of the crypsirina temia bird, makes everyone look at the bowl of drugs.
The body of father is like shallow rivers, dry wood, and the empty paddy grain
The raceme of weighty fruits, swaying in the strong wind
Father suddenly whispering: Please help father go to rest
Sound of dried leaves sliding off the roof makes father and I shed tears together.
VII
The universe lays the black coat over me
Only eyes open to pray
Mumbling I still thought
… white hand black blood white tongue black tears white back black helix curl of white hair black sweat
The black spilt on everything will end us
Let’s pray to save the people of this world
Lighthouse…
Kitchen bright…
Look in any direction
Like learning to focus on the blackboard
Learning to separate the colors
To spell the letters
This crossroad of white
The earth’s surface, the seas surface white
Great old man, a chair, the woman in white
The inspector, the farmer in white…
The mouth reads aloud, the mind still holds sundry thoughts
…white tongue black tears white back black helix curl of white hair…
VIII
Curled up I sleep in cold wind
Dream to be a fetus
The navel-string connects to the solar
Fly above canopy of the trees
The eyes with a look, make the sound of sobbing… blue
Every tiny bud of limbs
Springing lightly in the body of Him
I wake up
That place starts on the road
The colt unsteady standing up
The flock of insects crawling out of the trunk
The tiny shrimp blasting off the throat of water.
IX
drum gong and eight ornaments
opens the festival of imperial court
sing and dance to heaven
the great merit of four palaces
opens the mind of a disciple
tolerant eyes look
the quiet weather
the special envoy giving out grace
sincerity respectfully kowtow
four gods flanking the lady god
garb and turban of sorceress are brocade and flower embroidery.
come and go refreshed
moving between heaven and earth
powdery cheeks and ruby lips
rhythm of bamboo beating and rhythm of castanets
string of coins
sacred dragon hovering
five great mandarins’
the hand swaying
high talent deep virtue
the flame glittering
fondle protecting
loving mason bee
silkworm spits out the silk cord
garb and scarf flapping
alluvial cuddling
wind coming back to the riverbed
cassaba melon pyriform melon
fragrance of lotus and areca pervading
boys and girls entering the region
prepare the sedge mat, prepare the blanket
as flower, as butterfly
faces glowing with pleasure
as the ground is to the sky
grass and trees in good verdant
raining fast and violently…
(Translated by Trần Nghi Hoàng. Edited by Frederick Turner)
(*) Mothergate – Mother in this poem does not mean “mother” as normal. It carries the meaning of “the Way”, the “philosophy of belief.”. As: “The Way that can be told of is not an unvarying way; The names that can be named are not unvarying names. It was from the Nameless that Heaven and Earth sprang; The named is but the mother that rears the ten thousand creatures, each after its kind” (Lao-tzu)
Từ nhà mình
Em gom mùa nào thức ấy
chùm hoa bưởi mùa thu
trái mận mùa xuân
Mình là mạch khí, vực sâu, ngực đất
chọn nơi ấm áp kê giường tủ
nơi thoáng đãng đặt bàn ghế
Cùng cố ý, vô tình đi lại
buông âu lo ngồi vào bàn ăn
gắp cọng rau từ cánh đồng xa tít
con cá cắn câu trong niêu đất kho nhừ
Thương lắm dấu chân gốc rạ
giếng sâu, sông ngòi, ao chuôm
Đừng ngồi trong phòng lâu quá
ra cánh đồng, ra bờ sông
nơi rau xanh, cá quẫy
Cắn miếng dứa thơm, múi cam ngọt
từng giọt rớt xuống đất nâu.
Thuốc đắng
(Cho Ngọc Trâm)
Cơn sốt thiêu con trên giàn lửa
Cha cũng có thể thành tro nữa
Thuốc đắng không chờ được rồi
Giữ tay con
Cha đổ
Ngậm ngùi thả lòng chén vơi…
Con ơi! Tí tách sương rơi
Nhọc nhằn vắt qua đêm lạnh
Và những cánh hoa mỏng mảnh
Đưa hương phải nhờ rễ cay.
Mồ hôi keo thành chai tay
Mùa xuân tràn vào chén đắng
Tuổi cha nước mắt lặng lặng
Sự thật khóc òa vu vơ.
Con đang ăn gì trong mơ
Cha để chén lên cửa sổ
Khi lớn bằng cha bây giờ
Đáy chén chắc còn bão tố.
Ghi ở Vạn lý Trường Thành
Mây xếp lên vai từng tảng đá nặng
nhòe mắt cát
thở đầy ngực cát
Vạn lý Trường Thành còn xây dở?
Trên không tiếng hoạn quan truyền chỉ
Bắt được kẻ nào vừa vác đá vừa làm thơ
đánh hộc máu mồm
Khâm thử!
Ngước lên gặp một khuôn mặt bì bì
tay lạnh, mắt chì, giọng mỡ
Mái Phong hỏa đài(*) màu huyết dụ
hình thanh long đao dính máu đang kề cổ
Còng lưng đẩy nắng đi
Chồn chân đẩy gió đi
Miễn sao gần được bông hoa
đang mởn mơ trong gió lớn.
Tâu Hoàng thượng/ thưa ngài/ báo cáo đồng chí….
Bỉ chức/ thảo dân/ em…
sẽ làm trọn bổn phận
Đây là đỉnh trời
hay đáy vực sâu
chỉ thấy trên lưng lằn roi bỏng rát
Mồ hôi du khách trên đá xám
nở thành hoa phù dung.
(*)  Phong hỏa đài: Điếm canh trên Vạn lý Trường Thành.
Vẫn trấn tĩnh tiễn khách ra ngõ
Pha xong ấm trà
Quay ra
Ông khách không còn ở đó
Gọi điện thoại
Người nhà bảo ông mất đã bảy năm
Nhầm lẫn
Nhà mình
Mọi sự đảo lộn
Không nhớ bức chân dung hạ xuống bao giờ
Đâu rồi chiếc đồng hồ chạy bằng dây cót?
Bộ ấm chén giả cổ ai cho?
Ghé sang hàng xóm
Thử hỏi mấy loại thực phẩm
Loại tăng giá
Loại còn giữ giá.
Trong nhà
Trà vẫn nóng
Đẩy chén nước về phía ông khách đã ngồi.
Luồng tử khí cao chừng một mét sáu dựng đứng trước mặt
Chốc lại cúi gập.
Cửa Mẫu
I
Mẫu nâng niu con ánh trăng
Tiếng chuyền cành, tiếng hú
Da thịt con yêu trải sâu đêm tối
Dựng tầng mây mưa nguồn
Cành cây la đà mặt nước
Một con chim vừa đậu
Chỉ mình con thấy chú chim nhỏ kia rất xa con đường
Xa mảnh vườn, những đàn chim khác
Con lặng lẽ đi qua vầng mặt trời đáy nước
Nhìn hướng bầu trời mở đôi cánh
Ngọn cây vươn mỏ con chim
Đang cúi xuống mớm vào miệng con từng hớp gió
Tiếng hạt vỡ trong ngực
Bãi trống và quả xanh
Qua rừng sâu tán lá rậm rạp
Con sơ sinh trên đất
Bơi qua sông con nòng nọc đứt đuôi
Tập vỗ cánh, quạt gió vào lòng tổ
Bật lá mầm bay đi thênh thang
Hơi nước bến sông
Không gian đặc thời gian nhầm lẫn
Ngọn khói lên cao
Biết mình bơi trong biển sương
Không phải sương mà đang mưa
Ngọn tháp cao sáng láng
Hơi thở, cơ bắp chắc, lá reo…
Người đã khuất bỗng về trong hoa nở
Con rùng mình một bến bờ
Mặt nước nghẹn nơi không sóng vỗ
Ngụm nước mát trôi chầm chậm…
Chợt nhớ mùa nước lớn ngập tràn hang dế
Lóc bóc tiếng bong bóng phun lên từng đợt
Cho con biết được đâu là cửa hang…
II
Đặt con lên đất
Lòng sông đau xé thân đêm
Thiên nhiên láng ướt
Thân cây rã rời từng đốt
Nước xiết
Chảy nhanh hơn
Con bật khóc cuốn đi lưới nhện
Tiếng con vạc khàn khàn
Tàn tro loé sáng
Mặt trăng run
Nhặt viên sỏi vẽ lên mặt đất
Một cánh đồng
Chú bê non ngơ ngác
Tô đậm nét chú bê cúi xuống gặm cỏ
Hướng khác vẽ thêm con mắt
Mắt muông thú hay mắt người
Viết dòng chữ vào ô trống còn lại.
III
Giọng nói rất gần
Dưới bình minh con hãy lột xác!
Hoa quả
Lửa đèn
Âm dương chén nước
Như trườn qua cơn chạng vạng
Rút dần cơ thể khỏi lớp vỏ bọc
Con hớp những giọt sương
Đống vỏ bọc xám xịt chất cao
Đã xa tầm tay với
Đoàn người dìu nhau bấy bớt
Cuối bình minh.
IV
Bóng cây oà vỡ dưới chân
Hình bản đồ rách nát?
Hay xác chết nửa dơi nửa chuột?
Con hốt hoảng đan lưới sắt
Đặt bàn chông quanh mình
Mài con dao
Thủ sẵn bao diêm
Chân trời càng gần
Bóng tối càng trôi khủng khiếp
Nhanh hơn cảm xúc
Con vẫn dồn lo âu, căm tức
Trên mặt đất bóng đêm đã xoá sạch.
V
Con đuổi theo con mồi nhỏ
Tung mình lên mặt sóng rồi mất hướng
Nước rút
Trong giấc mơ gần sáng
Xương cốt con đau
Đuôi và vây lưng tê cứng
Có bàn tay luồn những sợi dây
Kéo con lê lết
Họ đã dừng lại trú mưa
Bất ngờ phóng thích con
Gần chân sóng
Con biết ơn trận mưa
Sấm to và gió mát.
VI
Cha vừa gượng dậy sau trận ốm liệt, men dần ra cửa, lọt vào khối vuông ánh sáng
Người cố đưa ngón tay và bảo con cánh cam trên tán lá kia cha nhìn thấy lần đầu
Con kể những chuyện vô tình lúc cha hôn mê. Chuyện đám mây lớn thường bay chậm qua nhà mình. Chiếc giếng khơi dâng hơi nước lên cửa sổ. Chuyện tiếng con chim khách làm mọi người cùng nhìn bát thuốc
Cơ thể cha tựa sông cạn, củi khô, hạt lép
Chùm quả nặng đung đưa gió mạnh
Cha bỗng thều thào hãy dìu cha đi nghỉ
Tiếng lá khô trượt trên mái nhà làm cha và con cùng rơi nước mắt.
VII
Vũ trụ choàng áo đen lên con
Chỉ hở đôi mắt cầu nguyện
Lầm rầm con vẫn nghĩ
… bàn tay trắng máu đen lưỡi trắng nước mắt đen lưng trắng vành tai đen lọn tóc trắng mồ hôi đen…
Màu đen tràn lên mọi điều sẽ kết thúc
Hãy nguyện cầu cứu lấy nhân gian
Ngọn hải đăng…
Bếp sáng…
Nhìn hướng bất kỳ
Như tập nhìn lên bảng
Học cách phân màu
Đánh vần chữ cái
Đây ngã tư trắng
Mặt đất, mặt biển trắng
Cụ già, chiếc ghế, thiếu phụ trắng
Viên thanh tra, người nông dân màu trắng…
Miệng đọc to lòng còn tạp niệm
… lưỡi trắng nước mắt đen lưng trắng vành tai đen lọn tóc trắng…
VIII
Co quắp con ngủ trong gió lạnh
Mơ thành bào thai
Cuống nhau nối mặt trời
Bay trên tàng cây
Mắt nhìn xanh tiếng nấc
Từng chồi chân tay bé xíu
Bật nhẹ trong cơ thể Người
Con tỉnh giấc
Nơi ấy bắt đầu con đường
Chú ngựa con liêu xiêu đứng dậy
Đàn sâu bò khỏi thân cây
Con tép riu vọt lên họng nước.
IX
trống chiêng bát bửu
mở hội long đình
múa hát cao xanh
công đồng tứ phủ
mở lòng đệ tứ
bao dung mắt nhìn
mưa thuận gió êm
khâm sai ân huệ
tâm thành kính lễ
tứ vị chầu bà
khăn gấm áo hoa
đi tươi về tốt
thuận buồm xuôi ngược
má phấn môi son
lá phách sênh tiền
rồng thiêng bay lượn
năm toà quan lớn
phơ phất bàn tay
tài cao đức dày
long lanh ngọn lửa
vuốt ve che chở
thương con tò vò
con tằm nhả tơ
áo khăn lật phật
phù sa ôm ấp
lòng sông gió về
dưa gang dưa lê
sen cau ngan ngát
gái trai vào hạt
dẻo thơm ân cần
làm chiếu làm chăn
làm hoa làm bướm
mặt mày hơn hớn
làm đất làm trời
cây cỏ tốt tươi
mưa mau sầm sập…
(Mùa hè 2010)
Biography of Mai Văn Phấn
Vietnamese poet Mai Văn Phấn was born 1955 in Ninh Bình, Red River Delta in North Vietnam. Currently, he is living and writing poems in Hải Phòng city. He has won a number of Vietnamese and international literary awards, including The Vietnam Writers’ Association Award in 2010, The Cikada Literary Prize of Sweden in 2017, The Award of Serbian Academy of Sciences and Arts in 2019, The Literary award from Association of Literary Translators of Montenegro in 2020, Twice won the Golden Pen Literature Award of Russian Federation in 2019 (for poetry book “Два крыла / Two Wings”) and in 2020 (for epic “Время утиля / Era of Junk”), The Award Aco Karamanov of North Macedonia in 2020. 1st Prize in The International Creative Meeting and Festival “Together in the XXI Century” in Bulgaria 2020. He has published 16 poetry books and 1 book “Critiques – Essays” in Vietnam. 23 poetry books of his are published and released in foreign countries and on Amazon’s book distribution network.
Poems of Mai Văn Phấn are translated into 33 languages, including: English, French, Russian, Belarusian, Ucrainian, Spanish, German, Italian, Swedish, Dutch, Albanian, Serbian, Macedonian, Montenegrin, Slovak, Rumanian, Hungarian, Turkish, Uzbek, Kazakh, Arabic, Chinese, Japanese,  Korean, Indonesian, Filipino, Thai, Nepalese, Mongolian, Hindi, Bengali, Marathi, Telugu (India).
Đôi dòng về Mai Văn Phấn
Sinh 1955, tại Kim Sơn – tỉnh Ninh Bình, hiện sống và sáng tác tại thành phố Hải Phòng. Đoạt một số giải thưởng Văn học Việt Nam và quốc tế, trong đó có Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2010, Giải Văn học Cikada của Vương quốc Thụy Điển năm 2017, Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoàng gia Cộng hòa Serbia năm 2019, Giải thưởng của Hiệp hội Dịch giả văn học Cộng hòa Montenegro năm 2020, hai lần Giải thưởng văn học Cây bút vàng Liên bang Nga năm 2019 (cho tập thơ “Два крыла/ Đôi cánh”) và 2020 (cho trường ca “Время утиля/ Thời tái chế”), Giải thưởng Aco Karamanov của Cộng hòa Bắc Macedonia năm 2020, Giải nhất Lễ hội Sáng tạo quốc tế “Đồng hành vào thế kỷ 21” tại Bun-ga-ri năm 2020. Đã xuất bản 16 tập thơ và 1 tập phê bình – tiểu luận tại Việt Nam; 23 tập thơ ở nước ngoài và trên mạng phát hành sách của Amazon.
Thơ Mai Văn Phấn được dịch sang 33 ngôn ngữ, gồm: tiếng Anh, Pháp, Nga, Bê-la-rút, U-crai-na, Tây Ban Nha, Đức, Ý, Thụy Điển, Hà Lan, An-ba-ni, Serbia, Macedonia, Montenegro, Slovakia, Ru-ma-ni, Hung-ga-ri, Thổ Nhĩ Kỳ, Uz-bék, Kazakh, Ả-Rập, Trung Quốc, Nhật bản, Hàn Quốc, Indonesia, Phi-líp-pin, Thái Lan, Ne-pan, Mông Cổ, Hin-đi, Ben-ga-li, Marathi, Telugu (Ấn Độ).
26/1/2021
Mai Văn Phấn
Theo https://vanvn.vn/