Nguyễn Tiến Toàn - Người đưa xe lăn việt ra 43 nước

Nguyễn Tiến Toàn - Người
đưa xe lăn việt ra 43 nước

Khởi nghiệp từ phế liệu chiến tranh, bằng những chiếc xe lăn nhiều kiểu dáng, Doanh nhân Nguyễn Tiến Toàn, đã giúp bao nhiêu người ngỡ mãi mãi là phế nhân đứng lên làm chủ cuộc đời…
Doanh nhân, nhà văn Nguyễn Tiến Toàn bên chiếc xe lăn Kiến Tường do ông sáng chế
Tháng 4.2019, mặc dầu mấy năm nay Nguyễn Tiến Toàn đã chuyển giao chức Giám đốc Xí nghiệp xe lăn Kiến Tường cho con trai Nguyễn Kiến Quốc, và đang phải di chuyển bằng xe lăn, nhưng một Tổ chức Từ thiện quốc tế trước khi ký kết mua một số lượng xe lớn vẫn muốn mời đích thân người sáng chế ra những chiếc xe lăn Việt Nam mang nhãn hiệu Kiến Tường cùng cả gia đình ra Hà  Nội gặp mặt.
Trong câu chuyện giao lưu, vợ chồng ông bà Steven & Sheryl Holt, Trưởng Văn phòng dự án, vốn là một cựu chiến binh Mỹ từng có mặt ở miền Nam năm 19 tuổi, nhiều lần kinh ngạc khi nghe câu chuyện về cuộc đời và nguồn cội thúc đẩy người một thời là lính Quân lực Việt Nam Cộng hòa làm ra chiếc xe lăn đẳng cấp thế giới, được Chương trình Truyền hình Mỹ PBS TV Change of  the World (Sự thay đổi của Thế giới) phỏng vấn giới thiệu.
Sinh ra trong một gia đình yêu nước ở Phú Yên, nhưng làng quê heo hút, muốn đi học anh phải sớm xa nhà, sống cuộc đời tự lập. Rồi đến tuổi, phải  đi lính. Từng học lái trực thăng, làm thông dịch viên, rồi lính Thông tin Vô tuyến ở mặt trận. Sau 30-4-1975, là Trung  úy, phải đi tập trung cải tạo một thời gian.
Trở về, với hai bàn tay trắng, một vợ, hai con, hành trình kiếm sống thật là khốc liệt: Đất nước tan tác, bom đạn đầy khắp. Thu gom phế liệu chiến tranh là một lựa chọn khả thi: Tìm kiếm, đào bới, thu  gom sắt thép, nhôm, đồng, vỏ đạn, nhựa tái chế. Nhưng thời bao cấp, hoàn cảnh ngặt nghèo, ngăn sông cấm chợ, mọi sự buôn bán là bất hợp pháp. Phế liệu nhiều lần bị tịch thu, người thì bị giam cầm. Nhưng được tha ra, lại ngược bắc xuôi nam theo những chuyến tàu buôn bán ve chai, sắt vụn để kiếm cơm, kiếm tiền cho con đi học. Đã có thời gian, kiếm ăn quê nhà không xong, liều mạng, dắt vợ con sang Campuchia lập nghiệp. Quê người, tần tảo mấy năm, làm việc cật lực, có thêm cậu con trai, vẫn mộng mơ đặt tên Kiến Quốc, mà vẫn hoàn tay trắng. Cả nhà chỉa ra mấy nhóm mới về lọt  Sài Gòn. Hai con gái đi bán thuốc lá lẻ, mấy lần bị giật dọc kêu khóc. Không có nghề gì khác, ông lại trở về với nghề buôn sắt vụn. Được người quen mách mối, ông đã bao thầu mua lại các thùng Conex  vốn đựng hàng của Mỹ giờ rỗng ruột chất đầy các kho bãi mà không biết xử lý thế nào: chặt, cán thẳng thành thép tấm, cuộn lại làm khung sườn xe đạp, sản xuất cuốc, xẻng, lưỡi cày. Năm 1988, Nhà nước cho tư nhân tự do buôn bán, ông gom vốn mở 5 cây xăng, rồi sắm cả tàu cấp xăng cho tàu thuyền chạy trên sông. Cuộc sống gia đình được ổn định từ đó.
Là một người chuyên buôn bán phế liệu, nhiều lần phải tận mắt chứng kiến những phản ứng tuyệt vọng của những phế nhân chiến tranh từ cả hai phía, có lần ở bệnh viện, hàng chục thương phế binh, mà chỉ có hai chiếc xe lăn cũ kỹ, tranh nhau, phải dùng đến lựu đạn, ông nảy quyết tâm phải làm ra thật nhiều chiếc xe lăn để giúp đời. Nhưng con đường từ ước ao đến hiện thưc thật không  đơn giản. Nhà phát minh sáng chế bất đắc dĩ phải mất khá nhiều tâm sức, trí tuệ và thời gian để làm ra những chiếc xe lăn đầu tiên, mà buổi đầu là số không về kiến thức, thiết bị, quy trình. Thời gian ban ngày không đủ, ông còn phải nạp số liệu và dữ kiện để trong giấc ngủ, trí não sẽ giúp tìm ra lời giải cho mình. Ngày 22.12.1986, 30 chiếc xe lăn đầu tiên sau khi được kiểm tra vận hành, ông đã mang tặng Bệnh viên Quân đội, nơi ông từng chứng kiến người thương binh nhường xe lại cho đồng  đội. Ông cũng tặng riêng cho người lính ấy một chiếc xe phíaa sau có chỗ để hàng để còn đi bán dạo.
Nhiều năm, không chỉ đưa ra thị trường một nhãn hiệu xe lăn uy tín về chất lượng với giá cả phải chăng, Kiến Tường còn tài trợ và đồng hành với các cuộc đua của người khuyết tật TPHCM.
Năm 2004, mở đầu cho cuộc gặp gỡ của những người làm xe lăn quốc tế. Trường Đại học San Francisco, ra đời đã hơn 100 năm, có Khoa về những người khuyết tật. Giám đốc Khoa học, Tiến sĩ Marc Krizack phối hợp với một dòng tộc giàu có ở Na Uy đi khảo sát các cơ sở sản xuất xe lăn ở 64 quốc gia để tìm một nơi có khả năng sản xuất những chiếc xe lăn chất lượng cao cho người tàn tật. Sau hai năm đi lại, cân nhắc, họ đã chọn cơ sở KiếnTường. Trong buổi gặp thông báo quyết định, vị trưởng đoàn đã chân thành thừa nhận: “Chúng tôi sang đây với ý nghĩ sẽ dạy cho quý vị cách làm xe lăn, nhưng thực tế chúng tôi đã học được ở quý vị rất nhiều. “Một kết quả cụ thể của sự hợp tác, là cùng với TS. Ralf Hotchkiss và Marc Krizack, nơi đây đã sản xuất ra loại Xe lăn địa hình Rough Rider có độ bền suốt đời,phục vụ mọi nhu cầu khác nhau của người khuyết tật, với giá cả hợp lý, khi vận chuyển có thể xếp gọn.
Tháng 8.2004,Đại học San Francisco đã chính thức mời vợ chồng Nguyễn Tiến Toàn sang thăm và ký hợp đồng. Ông ngạc nhiên khi thấy trong bộ sưu tập hàng trăm mẫu xe lăn khắp thế giới, đã có vị trí trang trọng cho nhãn hiệu Kiến Tường từ Việt Nam. Trong cuộc hội ngộ đó, xe lăn Việt Nam đã được thử thách về độ bền. Đơn giản, bởi vì người tàn tật rất ít khả năng chống đỡ với những bất trắc.
Năm 2009, lần đầu tiên một chuyến hàng nhân đạo đặc biệt đã đưa những chiếc Xe lăn từ Việt Nam bằng tàu biển sang tặng những người khuyết tật Vùng Vịnh. Cho đến nay, Xe lăn Kiến Tường, với 78 loại hình khác nhau, chạy bằng những nguồn năng lượng khác nhau, kể cả năng lượng mặt trời, đã có mặt ở 43 quốc gia. Khẩu hiệu của Xí nghiệp là: “Cẩn trọng trong sản xuất, mềm dẻo trong kinh doanh”, với ý thức: Kinh doanh mềm dẻo để phù hợp với giá cả từng thời điểm, huống chi là với người yếu thế bởi bao nhiêu cảnh ngộ và thương  tật khác nhau. Làm sao cho loại xe và giá cả phù hợp với từng loại khuyết tật,nhất là với hoàn cảnh của từng người  trong nỗi khổ ải triền miên.
Theo một thống kê, ở nước ta, do thương tích chiến tranh, hậu quả chất độc da cam lên nhiều thế hệ, tai nạn giao thông, điều trị còn nhiều hạn chế, thiếu ý thức chăm sóc sức khỏe thường xuyên, nên có đến 6.000.000 người khuyết tật, trong đó có đến 700.000 người cần đến sự hỗ trợ của xe lăn. Xem ra con số đó có xu hướng ngày càng tăng. Nên việc của nhà sản xuất là tiếp tục nghiên cứu những mẫu mã mới:Xe chạy bằng bình điện, bằng tấm pin mặt trời, xe Honda 3 bánh, có số lùi, xe vận hành trong bệnh viện, xe lăn chuyển bệnh nhân, xe đa năng cho người bệnh…
Qua một số bạn văn như nhà văn Nguyễn Quang Sáng, các nhà thơ Thu Bồn, Nguyễn Duy, từ hơn 30 năm qua, tôi luôn kinh ngạc và khâm phục sức làm việc, và thái độ sống của ông, như chưa từng có quá khứ hai bên cầm súng đối đầu. Bao nhiêu bầm dập, đắng cay, tủi cực, lận đận những ngày sau kết thúc chiến tranh không làm mất ý chí của một tấm lòng nhân hậu, quả cảm, kiên trì, hiếu học, và khả năng lao động trí óc cũng như chân tay với một năng suất và cường độ cao. Không ít bạn bè gọi ông là Kỳ nhân. Nhà văn Nguyễn Quang Sáng gọi anh là Người làm vệ sinh chiến trường. Thu Bồn, Nguyễn Duy có những bài thơ hay tặng ông. Cảm phục nghị lực và khả năng tổ chức cuộc sống của ông, nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã động viên ông cầm bút. Mặc dầu công việc này không dễ, nhưng hơn 10 năm qua ông đã xuất bản một loạt Ký sự ghi lại những mảng sáng tối của cuộc đời mình: Những nẻo đường đi qua (1999, 2012), Khát vọng tuổi thơ (1999, 2012), Đất lạ (2006, 2012), Xứ sở nụ cười (2009), và sắp in Gió xoáy. Không mấy nhà văn có thể tự kể về những từng trải của mình thật thà, hồn nhiên mà cảm động như ông.
Niềm tự hào ông không chỉ là một sự nghiệp thành đạt, 4 người con và dâu rể đều học hành đến nơi đến chốn, vốn là ao ước tuổi thơ do hoàn cảnh chiến tranh, ông đã không làm được, hai đứa cháu ngoại ở Mỹ mới 12 tuổi đã vào đại học. Mà vui hơn là 35 năm qua, đã có hơn 300 công nhân Kiến Tường trở thành sinh viên, trong đó, giờ nhiều người là tiến sĩ, thạc sĩ, bác sĩ, kỹ sư, giám đốc hay lãnh đạo nhiều công ty lớn. Hầu như ai cũng nói nhờ noi gương ý chí ham học, và được ông tạo điều kiện vừa làm vừa học.
Niềm khát khao học tập ấy còn được anh gửi vào những ngôi trường Dân lập anh góp công sức, tiền của xây ở quê nhà.
Khởi nghiệp từ phế liệu chiến tranh, bằng những chiếc xe lăn nhiều kiểu dáng, Doanh nhân Nguyễn Tiến Toàn, đã giúp bao nhiêu người ngỡ mãi mãi là phế nhân đứng lên làm chủ cuộc đời.
7/5/2019
Vĩnh Hoàng
Theo https://vanhocsaigon.com/