"Quà con giáp", từ "Heo" đến "Rồng"

"Quà con giáp",
từ "Heo" đến "Rồng"

Dăm năm nay, cứ mỗi khi năm sắp hết, tôi lại đón chờ những người quen mà tôi biết thế nào cũng có một món quà tặng cho tôi vào dịp Tết sắp đến.
Người đầu tiên là chủ Doanh nghiệp Gốm Sứ Minh Long ở Bình Dương Lý Ngọc Minh rất nổi tiếng. Anh biết tôi thích sưu tập Heo nên ngỏ ý sẽ cho làm để tặng tôi một chú Heo “chất lượng ML”. Năm ấy không phải năm Hợi, nên tôi nghĩ rằng đây không phải là sản phẩm phục vụ Tết. Anh cho những tay thợ giỏi của mình làm thủ công một số lượng mang tính thử nghiệm phôi đất có kích cỡ khá to rồi điều các hoạ sĩ thạo nghề vẽ tay trang trí theo phong cách riêng của mỗi người, màu sắc và những đường gân nổi sắp đặt các mảng màu và hoạ tiết rất tinh xảo và đa dạng. Sau nung, tất cả sản phẩm ra lò cực hoàn hảo, rồi cho tôi ưu tiên được chọn trước cái mình ưng ý nhất. Tôi rất sung sướng có được món quà quý ấy (sau này tôi có thêm một món nữa) nhưng cũng rất ái ngại khi nghĩ đến sự ưu ái tốn kém mà Anh đã giành cho tôi…
Tôi hỏi nếu bán thì giá bao nhiêu, thì được biết giá chính thức sẽ là 20tr (hồi đó tương đương 1,000 USD, gồm cả thuế VAT là 2tr). Tôi hỏi, đắt thế có bán được không ?. Thì được trả lời, nước mình ngót trăm triệu dân chia ra 12 tháng (con giáp) thì số người cầm tinh tuổi Hợi (về lý thuyết) là 1/12 dân số, và số người có mối quan hệ với người tuổi Hợi thì còn nhiều nữa. Với giá cả cao như thế thì số người có khả năng hay nhu cầu mua sẽ rất nhỏ, nhưng cái rất nhỏ của số rất đông ấy thì lại không nhỏ theo quan điểm thị trường. Sẽ có một tỉ lệ những người tuổi Hợi (vì một lý do chính đáng hay không chính đáng nào đó) được tặng quà phải lựa chọn  nhận phong bì 1,000 USD tiền mặt hay nhận một sản phẩm Gốm Sứ đẹp mang hình con Giáp của mình? Có thể có người thích nhận tiền hơn, nhưng cũng có người thích nhận sản phẩm phô bày cho nhiều người biết về giá trị món quà và cả người tặng quà, còn tiền thì chẳng mấy người đem ra khoe.  Cái lý sự ấy khiến tôi nghĩ đến một loại hình sản phẩm tạm gọi là “Quà Con Giáp”.
Tôi không rõ là loại hình “Quà Con Giáp” (hiểu theo nghĩa là hàng hoá va sản xuất hàng loạt) có tự bao giờ và từ đâu. Nhưng Tết năm Đinh Hợi 2019  tôi được bạn bè giúp sức tổ chức trưng bày Bộ sưu tập “Lợn Sung Túc” tại Bảo tàng Phụ nữ (Hà Nội) thì  Minh Long gửi ra tặng tôi một số trong dàn sản phẩm là các chú Heo kích cỡ, màu sắc và thiết kế khác nhau rất phong phú được sản xuất bằng  dây chuyền công nghệ nhưng vẫn giữ được nét tinh tế và sang trọng. Và có thể chính đàn Heo gốm này đã khởi đầu cho một tập quán mới, một mặt hàng mới tạm gọi là “Quà Con Giáp” (?) tặng tôi
Năm đó, doanh nghiệp  Gia Tộc ở Bát Tràng biết tin cũng gửi sản phẩm tới triển lãm, nhưng ngoài mẫu vỏ chai rượu mà tôi gợi ý mẫu làm một số lượng không nhiều thì có một số sản phẩm khác nhỏ và số lượng chưa nhiều như tranh phù điêu, con giống hay  bình gốm…Hội Quán Di sản (Hà Nội) cũng ra những sản phẩm về Heo như bình rượu, chậu hoa… và hơn thế, từ đó đến nay mỗi Tết lại tổ chức một cuộc trưng bày những sản phẩm rất đa dạng mang tên “Con Giáp Của Tôi”. Riêng các nghệ nhân nổi tiếng của làng nghề Bát Tràng cũng cho ra mắt các sản phẩm vẫn mang nặng tính tác phẩm hoặc số lượng nhỏ làm quà tặng. BST của tôi năm đó có cả quà của các nghệ nhân Trần Độ, Vũ Đình Thắng… Riêng Anh bạn nghệ nhân Tô Thanh Sơn năm đó tạc cả “chân dung” tôi trong dáng hình chú “Lợn Thiền”… nay đặt ở vị trí trang trọng nhất trong Không gian trưng bày BST Heo tại Phương Nam…
Thế rồi các năm tiếp theo hình như việc làm sản phẩm (chủ yếu là gốm sứ) biểu tượng con giáp đã  thành nếp và đặc biệt đã trở thành quà tặng đầu năm ngày càng phố biến của những “người có điều kiện”, có cá một số nhà lãnh đạo kèm theo danh thiếp danh thiếp Mừng Năm Mới.
Đó là chuyện Năm Cũ. Qua năm mới này, chuẩn bị đón Tết Giáp Thìn tôi vừa nhận được “Tượng Rồng Khải Đức”, một trong những mẫu trong bộ sản phẩm năm Giáp Thìn của Gốm sứ Minh Long. Thành nếp, vợ chồng tôi luôn trang trọng đứng chụp ảnh cùng món quà gửi vào cảm ơn chủ nhân năm nào cũng gửi ra các con Giáp từ năm Hợi đến nay…
Năm nay, doanh nghiệp chuyên sản xuất các chai “Rượu Con Giáp” DOHA tại Thành Phố Hồ Chí Minh lấy chủ đề “Long Vân Hội Lộc” đã cho  ra măt một trong những sản phẩm gây ấn tượng về sự sang trọng và các giải pháp thiết kế sản phẩm mà tôi có ít nhiều tham gia tư vấn và dự sự kiện ra mắt mẫu trước Tết vài tháng. Quà  tôi nhận được lại là một phiên bản đặc biệt được vẽ tay bằng chất liệu riêng. Tôi cũng chuyển tặng sản phẩm này của chị chủ Hãng DOHA tới nhà ngoại giao Nguyễn Khánh Hoà, người đang sở hữu BST Chai Nghệ Thuật đựng rượu rất phong phú ở Hà Nội…
Nhà sử học Dương Trung Quốc tặng lại cho Bà Đại sứ Vương quốc Nauy cùng phu quân món quà của Hội quán di sản tặng ông
Tôi cũng nhận được từ Hội Quán Di Sản của bạn Trần Thanh Tùng chiếc đĩa gốm phù điêu hình rồng thời Lý được làm quà lưu niệm của Khu Hoàng Thành. Sản phẩm này tôi đã tặng lại cho bà Đại sứ Na Uy nhân việc bà mời tôi đến đàm đạo cùng chồng bà, một nhà nghiên cứu đang quan tâm và làm luận án sử học về chiến tranh ở Đông Dương. Giáp Tết tôi lại nhận được những bình rượu trang tri hình rồng rất tinh xảo do Hội quán thiết kế và tạo tác trong lễ tất niên quanh chủ đề “Vén Mây Rước Rồng”.
Và Tô Thanh Sơn, anh bạn nghệ nhân Bát Tràng tài hoa và thân thiết nhất của tôi, năm nay tặng một chú Rồng nhỏ bé “đặc sệt” chất gốm cổ  Bát Tràng (nghe đâu cũng được một VIP nào đó đặt làm quà) và đặc biệt là một chiếc bình khá lớn hình bàu men rạn với Rồng Vàng ôm uốn quanh bình rất điệu nghệ và tinh xảo, sản phẩm siêu “limited”.
Mỗi Tết với một con Giáp đến, tôi đều có cảm xúc mong đợi những món quà của bằng hữu như lời chúc phúc cho Năm Mới… Nhưng trong lòng tôi, điều mong chờ hơn cả vẫn là: “Bao giờ cho đến Năm… Hợi” (nhẩm tính phải 8 năm nữa, cố mà chờ, rồi đi đâu thì đi nhé!).
19/2/2024
Dương Trung Quốc
Theo https://vanvn.vn/