Nhân duyên trong cõi luân hồi

Nhân duyên trong cõi luân hồi

Tôi đã rất may mắn khi năm 2018, lần đầu tiên đến với Hang Hỏa Tiễn, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An. Cùng đi với vợ chồng tôi có anh Võ Văn Dũng Bí Thư thị xã Hoàng Mai, ông Hồ Phi Hùng – nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu, ông Nguyễn Hoàng – nguyên Giám đốc Mỏ đá Hoàng Mai, ông Đậu Ngọc Kim – Quản trang và cũng là người đã chứng kiến sự kiện ngày 28/4/1966 chạy về thôn kêu người ra ứng cứu, nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc, nhà thơ Nguyễn Hùng Vỹ và một số cán bộ của thị xã Hoàng Mai. Đó là, vào buổi sáng thứ 7 ngày 4/8/2018 một ngày đầu thu khi nắng xoà trên má, gió lùa trên tóc; nắng vàng ươm như mật ngọt không chói chang nhức nhối để rồi nhìn thấy rõ những giọt sương rưng rưng trên nõn lá; gió từ biển Quỳnh thổi vào khiến cho tâm hồn thư thái hơn, nhẹ hơn và cũng là phút giây để nhìn lại chính mình, để nhìn lại con đường mà mình đã chọn, đã đi qua và sẽ đi qua.
Thị xã Hoàng Mai nơi địa đầu xứ Nghệ, nơi điệp trùng núi, mềm mại sông, bao la biển… Nơi mà, ngày 27/4/1965 Bộ Giao thông vận tải đã thành lập đơn vị C271, đội 27 “ba sẵn sàng” gồm 150 cán bộ, chiến sĩ và chuyển giao cho Tổng cục Đường sắt để bảo vệ tuyến đường sắt huyết mạch khu vực Thanh Hóa-Vinh, trong đó tập trung tăng cường cho mặt trận Hoàng Mai.
Sau khi tiếp nhận quân số Thanh niên xung phong chi viện cho ngành Giao thông vận tải của Trung ương đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam, những thanh niên nhiệt huyết còn ở độ tuổi mười tám đôi mươi tràn đầy sức sống đến từ các tỉnh: Hải Dương, Hà Tây, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế… đã được phân thành nhiều tổ đội, mỗi tổ đội đảm nhiệm một nhiệm vụ khác nhau như: nạo vét kênh nhà Lê; bốc dỡ hàng hóa tại ga Hoàng Mai; bảo vệ an toàn đường sắt, đường bộ từ khe Nước Lạnh vào cầu Hoàng Mai,… trong đó, Tổ 4 có 36 đồng chí, 22 nữ và 14 nam với nhiệm vụ khai thác đá để xây dựng đoạn đường vào ga Hoàng Mai. Các anh chị đã tình nguyện về  nơi hiểm nguy sản xuất, san lấp, khắc phục kịp thời các sự cố trên tuyến đường sắt khi bom Mỹ đáng phá để cho những đoàn xe ra trận… được bố trí trú tại hang Khỉ nằm trong dãy núi Eo Kin (hay núi Nhọn), nay thuộc phường Quỳnh Thiện, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An cách đường quốc lộ 1A khoảng 2km.
Sau khi thắp hương ở Đài tưởng niệm phía bên ngoài, tôi và mọi người đi vào trong hang. Lúc này tôi và nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc đứng gần ông Đậu Ngọc Kim, qua lời kể của ông khiến tôi chợt nhận ra: cuộc sống vốn là vô thường không ai có thể biết trước ngày mai sẽ như thế nào, đặc biệt lại là trong thời kỳ chiến tranh những năm đầu chống đế quốc Mỹ thì cuộc sống vô thường có thể tính từng giây.
Một năm sau ngày thành lập đơn vị C271 (27/4/1965 – 27/4/1966), khoảng trưa ngày 28/4/1966, Tổ 4 đang làm nhiệm vụ trên công trường, không khí làm việc khẩn trương thì bất ngờ bị máy bay Mỹ ném bom, 36 Thanh niên xung phong đang làm việc cách đó 30m được lệnh vội chạy vào hang trú ẩn. Sau khi chạy được vào trong hang, có người nhanh chân thì chạy vào tận sâu trong hang, có người chậm chân thì vẫn còn ở phía ngay ngoài cửa hang thì một quả rốc-két bắn từ phía biển vào đúng miệng hang khiến hàng trăm khối đất đá đổ sập xuống, một tiếng nổ vang trời, cửa hang đã bị đánh sập.
Ông Đậu Ngọc Kim trầm ngâm, đôi mắt nhìn vào khoảng không vô định kể tiếp cho tôi và nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc rằng: Lúc đó ông là người đã chứng kiến cảnh ngày định mệnh ấy và đã chạy về thôn kêu người ra ứng cứu. Buổi trưa hôm đó khi lực lượng chi viện và công nhân mỏ đá nỗ lực tìm kiếm, đào bới còn dang dở mới tìm được 6 đồng chí ngay phía ngoài cửa hang thì máy bay Mỹ lại tiếp tục quay lại ném bom, lực lượng tìm kiếm phải rút về nơi an toàn, đến chiều tối, khi Mỹ ngừng ném bom, các đơn vị Thanh niên xung phong, bộ đội, dân quân, công nhân khai thác đá, tập trung về đây quyết tâm nỗ lực tìm kiếm với hy vọng còn đồng đội nào sống sót, với những dụng cụ thô sơ như cuốc chim, xẻng,… tích cực đào bới suốt đêm. Sáng hôm sau mới khơi thông được cửa hang, một cảnh tượng đau lòng hiện ra trước mắt, tất cả mọi người nằm bất động, người bị đá đè nát tay chân, có người cơ thể không được nguyên vẹn. Trong số các đồng chí mang ra khỏi hang thì có 3 đồng chí vẫn còn thở, được đưa đến bệnh viện cứu chữa nhưng cũng không qua khỏi; 2 đồng chí bị mất ngay sau đó, còn đồng chí Trần Thị Loan thì mất sau đó khoảng 4 tháng vì vết thương quá nặng đã được gia đình đưa về an táng tại quê nhà huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Hồi ấy, cha tôi cũng là một trong những người tham gia đưa các thi hài các anh chị ra nhập lượm. Đúng lúc chuẩn bị đến giờ làm lễ thì bỗng nhiên có một tiếng kêu nhỏ phát ra từ chiếc quan tài, khi ấy mọi người cũng rất sợ, nhưng tiếng kêu ngày một lớn, mọi người lại mở nắp quan tài ra thì thấy bà Nguyễn Thị Toán, mọi người vội đưa bà ra ngoài.
Hơn 52 năm trôi qua (1966 – 2918), 36 Thanh niên xung phong thời kỳ đầu ấy nay chỉ còn hai người, đó là bà Nguyễn Thị Toán ở Hà Nam “người sống dậy từ áo quan tài” và bà Đặng Thị  Doanh người đã không nghe lời chị gái của mình là Đặng Thị Châu chạy vào trong hang mà ở ngoài vì vậy mà đã may mắn thoát chết (nguyên quán xã Diễn Phú, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, hiện cư trú tại xã Thanh Sơn, huyện Tĩnh Gia, Thanh Hóa). Các anh các chị đã ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ, người trẻ tuổi nhất là anh Nguyễn Trọng Chiến mới tròn 17 tuổi, người nhiều tuổi nhất là anh Trần Đình Thắm 31 tuổi. Sau khi các anh các chị hy sinh, đồng đội đã khâm liệm và đem mai táng ở sườn đồi gần nơi các anh đã chị làm việc. Còn chỗ mà các chị đang đứng đây, là chỗ mà đồng chí Nguyễn Ngọc Lâm bị đá đè kẹt ở dưới sâu không thể cứu lên được, cứ kêu “các bác ơi cứu cháu với” vọng từ dưới lên nghe sót xa mà không biết làm sao có thể cứu lên được, bởi lúc đó không có máy móc, mà chỉ có xà beng bạy thủ công bằng tay, đến nửa đêm thì mất.
Nghe ông Đậu Ngọc Kim kể đến đây, tự nhiên tôi thấy cơ thể mình như vừa có một thứ gì đó chạy dọc sống lưng, lạnh toát, đồng thời cơ thể run lên bần bật như người bị sốt rét, chân chỉ muốn khuỵu xuống, cảm giác như trời đất đang quya cuồng, đảo lộn, tôi vội ngồi ngay xuống sát nấm mộ lớn ở trong hang để trấn tĩnh lại. Tôi không hiểu vì sao mình lại như thế, tôi nói với nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc rằng, tôi cảm thấy rất khó chịu trong người và đôi chân dường như đứng tại chỗ. Nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc khi đó có nói: chắc em bị say xe, đến giờ vẫn chưa hết với lại em bị huyết áp thấp có khi ra khỏi hang sẽ bình thường trở lại. Và, cho đến khi tôi và mọi người ra khỏi Hang, đến đường quốc lộ 1A thì tôi không còn cảm thấy run nữa. Nhưng sự việc này khiến tôi luôn bị ám ảnh, thi thoảng tôi lại nằm mơ về Hang Hỏa Tiễn, về một người con trai tôi không thể nhìn rõ mặt, về một người con trai mà tôi chỉ có thể nhìn thấy từ phía sau.
52 năm (1966 – 2018), ngày xương máu của 33 chiến sỹ Thanh niên xung phong hòa vào đá núi, để rồi không biết bao mùa xuân đi qua hoa vẫn nở trên đá, những bông hoa đỏ nhắc cho con cháu nhớ về một thời tọa độ lửa của “Quỳnh Lưu chiến địa, Mai Giang huyết hồng”.
Như là nhân duyên và cũng như là định mệnh. Tôi đang có ý định về Hang Hỏa Tiễn lần nữa thì nhận được điện thoại của nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc ngỏ ý cũng muốn về Hang Hỏa Tiễn thêm lần nữa. Được lời như cởi tấm lòng, tôi nói với nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc đại ý rằng: Cũng muốn đến Hang Hỏa Tiễn lần nữa, vì từ ngày đến Hang Hỏa Tiễn năm ngoái (4/8/2018) về em cứ có cảm giác mình bị làm sao ấy, lúc nào cũng cảm thấy như là có ai đi bên cạnh mình, nhiều lúc khiến mình cảm thấy khó chịu và cảm tưởng như là người con trai bị kẹt ở kẽ đá trong Hang Hỏa Tiễn chưa lấy lên được luôn theo em. Vì vậy lần này đến em muốn tự mình sắm một lễ, cũng đơn giản thôi, có hương hoa, trà thuốc, tiền vàng và sự thành tâm của em thì những ngày sau này em sẽ không còn có cảm giác như là có ai đó theo nữa. Chị Đàm Quỳnh Ngọc nói: – Việc em làm một lễ riêng là tùy ở em nhé!
Quay trở lại Hang Hỏa Tiễn lần thứ 2, vào tháng 11 năm 2019 (chủ nhật, ngày 10/11/2019) cùng đi với vợ chồng tôi có vợ chồng anh Võ Văn Dũng – Bí thư thị xã Hoàng Mai, ông Hồ Phi Hùng – nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu, nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc, nhà thơ Nguyễn Hùng Vỹ, vợ chồng anh Lê Văn Thuyết ở Vinh (bạn của nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc), anh Nguyễn Ngọc Đại bạn của nhà thơ Nguyễn Hùng Vỹ. Sau khi thắp hương và làm lễ ở tượng đài chung tôi đi vào trong Hang, kỳ lạ là lần này vào trong Hang tôi thấy bình thường, tôi thắp hương sau đó thành tâm làm lễ. Cũng lạ, là từ khi tôi làm lễ ở Hang Hỏa Tiễn thì không còn đau đầu vào những ngày mồng một hay hôm rằm nữa, đặc biệt là không còn nghĩ gì đến Hang Hỏa Tiễn và hình ảnh người con trai tôi chỉ nhìn thấy từ phía sau mà trước đó tôi vẫn thường nằm mơ đến.
Một năm, sau khi tôi đến Hang Hỏa Tiễn lần thứ hai, đó là thứ 2, ngày 30/11/2020. Tôi cùng đoàn văn nghệ sỹ Tao đàn mùa xuân Nghệ An đi thực tế sáng tác ở thị xã Hoàng Mai 3 ngày (từ 29/11 – 1/12/2020).
Cảm giác đi ngang qua Nghĩa trang đường sắt nơi yên nghỉ của các chiến sỹ Thanh niên xung phong ở Hang Hỏa Tiễn khiến cho tim tôi đập mạnh hơn, cảm giác như có ai đó đang mong ngóng, cứ rạo rực, cứ bồn chồn. Cảm xúc không còn như cách đây 2 năm về trước, không phải là tò mò, suy đoán mà là cảm xúc thật, chỉ mong được đến đây, thắp nén hương tri ân với tất cả những người con ưu tú từ Hải Dương, Hà Tây, Hà Nam, Nam Định, Nghệ An, Thừa Thiên Huế… đã quên đi tuổi thanh xuân của mình để bảo vệ độc lập, tự do cho quê hương, đất nước; để biết rằng ở nơi đây vẫn còn có một liệt sỹ mà 54 năm  – khoảng 20.000 ngày vẫn nằm lại dưới lớp đất đá chưa về được với ngôi nhà chung của 32 anh chị em trong Nghĩa trang đường sắt của thị xã Hoàng Mai.
Xe của Đoàn văn nghệ sỹ Tao đàn Mùa xuân Nghệ An dừng lại trước một dãy núi đá vôi cao lớn, sừng sững. Không khí thâm u, đã là mùa đông, còn ít người qua lại, bên trên là dãy núi đá cao vì thế càng làm cho khung cảnh ở đây càng thêm vắng lặng. Mọi người bắt đầu xuống xe, anh Hồ Văn Tình người của Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông thị xã Hoàng Mai là người dẫn đoàn và cũng là người quay phim, ghi lại những hình ảnh đoàn văn nghệ sỹ đi thực tế ở thị xã Hoàng Mai đưa cho tôi mấy thẻ hương, dì Đinh Hải Lợi đưa cho tôi 2 chai nước. Chuyện đi vào những nơi tôn nghiêm, linh thiêng thì ai cũng có một lễ nhỏ bao gồm: tiền vàng, hương hoa, trà thuốc, bánh kẹo… ít ai mang nước. Nhưng kỳ lạ là, nửa đêm về sáng ngày 30/11/2020 tôi nằm mơ, nghe thấy tiếng nói ngay sát bên tai: “Đi Hang Hỏa Tiễn thì nhớ mang nước nhé!” Tôi giật mình tỉnh dậy và thức luôn cho đến sáng. Khi đoàn lên xe đi đến Hang Hỏa Tiễn, tôi nói với dì Đinh Hải Lợi là có mua đồ lễ thì mua thêm 2 chai nước dì nhé! Vì vậy, mà khi chuẩn bị xuống xe dì Đinh Hải Lợi mới đưa nước cho tôi.
Vừa bước vào khuôn viên Di tích lịch sử quốc gia Hang Hỏa Tiễn, tôi quay lại đưa cho nhà thơ Vân Anh một chai nước và nói:
– Cô ơi! Cô cầm lấy một chai nước này lát nữa mang vào phía trong hang để làm lễ. Còn chai nước này thì để làm lễ ở đài tưởng niệm chung bên ngoài.
Đang thắp hương ở Đài tưởng niệm chung ở bên ngoài, tôi cảm giác như có một luồng gió mạnh vừa đi ngang qua, tôi nghĩ: “chắc là do mình ăn mặc phong phanh trong khi mọi người lại mặc áo ấm”. Kể cũng lạ, đang là tiết trời mùa đông, vừa ra khỏi phòng là thấy biển Quỳnh Phương âm u, gió thổi mạnh, trời thì rét, nhìn ai cũng áo khoác ngắn, áo khoác dài, khăn mũ để giữ ấm cơ thể trong khi tôi lại mặc bộ áo dài truyền thống màu trắng. Tôi cũng không cắt nghĩa được chuyện này, tôi đã chọn áo khoác ấm màu đỏ, màu vàng để mặc nhưng cuối cùng tôi lại chọn bộ áo dài truyền thống màu trắng trong khi tiết trời rét căm căm.
Sau khi thắp hương ở đài tưởng niệm phía bên ngoài xong, tôi quay ra tìm nhà thơ Vân Anh để nói cô mang chai nước vào bên trong hang làm lễ nhưng không nhìn thấy nhà thơ Vân Anh ở khuôn viên bên ngoài Hang, mà lại nhìn thấy chai nước để trên bờ tường bao quanh đài tưởng niệm, tôi cầm chai nước và thẻ hương đi vào trong hang. Vừa vào đến bên trong Hang thì cũng thấy nhà thơ Vân Anh, nhà thơ Hoàng Cẩm Thạch đi vào, tôi đưa cho nhà thơ Vân Anh thẻ hương và nói:
– Cô thắp hương, còn cháu mở chai nước này ra để làm lễ.
Không khí quanh tôi lúc này thật ngột ngạt, tim đập liên hồi, đôi bàn tay bắt đầu tê từ nhẹ đến mạnh hơn, cảm giác cơ thể rất nhẹ (nếu ai đã từng đi máy bay thì sẽ thấy khi máy bay chuẩn bị hạ độ cao để xuống đường bay thì sẽ thấy một cảm giác như bị rơi tõm xuống một hố sâu rất nhẹ, rất nhẹ). Một mùi hương lạ đang bao quanh lấy tôi, tôi ngửi thấy rất rõ, đó là mùi hương trầm tôi vẫn thường thắp hàng ngày ở ban thờ Mẫu trước sân nhà tôi. Tôi bắt đầu mở chai nước, tôi cảm thấy không chỉ hai bàn tay mà cả đôi chân tôi cũng bắt đầu tê, vừa rải nước quanh nấm mộ một vòng tròn, vừa khóc vừa nói:
– Đêm qua bác báo với cháu bác khát nước lắm. Cháu rải nước dâng bác đây, cháu rải nước dâng bác đây, cháu rải nước dâng bác đây!
Sau khi rải nước xong tôi đi vòng ra phía sau hai nhà thơ Vân Anh, vì lúc đó tôi đứng một mình một hướng. Tôi bắt đầu cảm thấy rất chóng mặt, không thể trụ được, tôi chạm tay rất mạnh vào một ai đó đứng trước mình, tôi còn nhớ rất rõ là tôi đã nói:
– Anh ơi! Em chóng mặt quá!
Sau câu nói này thì tôi không biết gì nữa.
Nghe nhạc sỹ Đinh Sóng Hồng kể lại thì, nhạc sỹ đứng ngay sau lưng tôi, tự nhiên thấy tôi ngã xuống, nhưng thật lạ là giữa mênh mông đá to, đá nhỏ mà tôi lại không bị chạm đầu xuống đất.
Anh Lê Vĩnh Hòa kể lại với tôi rằng:
– Anh đang thắp hương tự nhiên thấy ai đó vỗ mạnh vào vai anh. Anh quay lại thì thấy em đã bị ngã rồi. Anh vội vàng đưa em ra khỏi hang.
Lúc này nhà thơ Nguyễn Thị Kim Cúc cũng trầm ngâm nhìn tôi nói:
– Khi ấy mọi người rất lo cho em, một số người hỏi xem có ai mang dầu gió không để thoa cho em, vì nghĩ có lẽ em bị tụt huyết áp hoặc bị bệnh gì đó, nhưng lúc này nhà thơ Phạm Hùng nói, có lẽ bị vong của ai nhập, chứ không phải bị cảm đâu. Không hiểu sao lúc đó chị lại chạm vào em và hỏi:
– Là vong ở đây phải không?
– Vâng!
– Quê ở đâu? Ở Vinh à?
– Không!
– Ở Hưng Nguyên à?
– Không!
– Hay ở Diễn Châu?
– Không?
– Vậy quê ở đâu nói cho mọi người để mọi người còn biết.
– Ở…ở… Hải… Hải… Hải… Dương.
– Ở Hải Dương, vậy tên là gì?
– Tên… La…â….m… Lâm!
– Tên là Lâm, quê Hải Dương?
Nghe nhà thơ Nguyễn Thị Kim Cúc kể lại thì tôi không nói là dạ hay vâng mà chỉ gật đầu xác nhận. Và nói tiếp:
– Ở đây một mình, buồn lắm!
Nhạc sỹ Đinh Sóng Hồng kể tiếp:
– May mà trong đoàn có nhà thơ Thạch Quỳ am hiểu chuyện tâm linh này, vì thế anh đã nói nhà thơ Thạch Quỳ vào trong hang thắp hương, xin cho vong thoát ra.
Nhà thơ Trần Hà lúc này cũng lại gần tôi nói:
– Sau khi nghe Thảo nói tên và quê, mình có ra bia tưởng niệm xem thì trong danh sách các liệt sỹ ở đây có tên Nguyễn Ngọc Lâm, sinh 1944, quê quán Trường Thanh, Thanh Hà, Hải Dương. Mọi người cũng định hỏi thêm mấy câu nữa nhưng thấy Thảo lúc đó im lặng vì vậy thôi không hỏi nữa, chắc là khi ấy vong thoát ra rồi.
Nhà thơ Nguyễn Viết Lợi tiếp ngay sau khi nhà thơ Trần Hà, nói:
– Khi thấy anh Lê Vĩnh Hòa bồng Thảo ra khỏi hang, Thảo đã khóc rất to và tiếng khóc đúng là của một người đàn ông, khi nhà thơ Nguyễn Thị Kim Cúc hỏi thì không khóc nữa.
Đó là tất cả những gì tôi được nghe mọi người kể lại sau khi tôi bị ngất đi ở Hang Hỏa Tiễn.
Khi tỉnh lại, tôi rất mệt, cảm giác dường như có một thứ gì đó vừa trôi tuột khỏi cơ thể. Nhà thơ Phạm Hùng vẫn ngồi cạnh tôi, khoác cho tôi thêm chiếc áo ấm, mặc dù biết cơ thể này đã là của tôi nhưng vẫn chóng mặt,  đầu vẫn ong ong, tai chỉ nghe thấy tiếng ù ù và tôi có cảm giác rất buồn – một nỗi buồn không thể nói thành tên là nó buồn như thế nào.
Kết thúc chuyến đi thực tế 3 ngày tại Thị xã Hoàng Mai, sáng hôm sau là thứ 3 ngày 2/12/2020, tôi đến cơ quan làm việc như mọi ngày. Vừa thấy tôi đến, mọi người ở các phòng bên cạnh đều sang phòng tôi, bắt đầu hỏi rằng có phải là tôi bị vong nhập khi đến Hang Hỏa Tiễn không? Tôi hỏi là ai nói, thì được mọi người nói là đọc trên Facebook của nhà thơ Trần Hà có viết statut “Một chuyện tâm linh”.
Nghe mọi người nói vậy, tôi liền vào trang Facebook của nhà thơ Trần Hà  thì thấy nhà thơ Trần Hà viết vào buổi trưa ngày 30/11/2020. Và trong statut nhà thơ Trần Hà cũng nói đến chuyện được bác quản trang cho biết là, trước đây đã có hai trường hợp vong cũng ứng vào người nhà khi họ ở Nam Hà vào nhận mộ.
Tôi cứ tự hỏi mình, tại sao bác lại nhập vào tôi, trong khi tôi không phải họ hàng, cũng không phải đồng đội, có chăng tôi chỉ là người cùng quê với bác. Vì trước khi chia tách thành 2 tỉnh Hải Dương và Hưng Yên thì tôi và bác chung một tỉnh, đó là tỉnh Hải Hưng.
Tôi cứ trăn trở chuyện về liệt sỹ Nguyễn Ngọc Lâm, tôi đánh bạo nhắn tin cho nhà thơ Nguyễn Viết Lợi, vì bác cũng từng là một người lính, cũng đã từng đi tìm không biết bao nhiêu hài cốt liệt sỹ, rằng:
– Không hiểu sao cháu cũng trăn trở chuyện của bác Nguyễn Ngọc Lâm ở Hang Hỏa Tiễn, bây giờ làm như thế nào để có thể đưa bác lên về ở chung nghĩa trang với đồng đội?
– Có lẽ, phải làm một lễ cầu siêu cháu ạ!
– Cháu cũng có suy nghĩ như bác. Sẽ làm một lễ cầu siêu đơn giản thôi bác nhỉ!
– Theo bác, để làm được thì trước hết phải trao đổi với Lãnh đạo thị xã Hoàng Mai, hỏi ý kiến các sư Thầy ở gần đó, rồi nói chuyện với nhà thơ Thạch Quỳ, vì nhà thơ rất am hiểu chuyện tâm linh này.
Hai bác cháu trao đổi qua lại và thống nhất, sẽ hỏi ý kiến nhà thơ Thạch Quỳ, sau đó sẽ trao đổi với Ban chủ nhiệm Tao đàn mùa xuân Nghệ An (vì nếu không có chuyến đi thực tế do Tao đàn mùa xuân Nghệ An tổ chức thì có lẽ tôi sẽ không có mối nhân duyên này), và cuối cùng sẽ trao đổi xin ý kiến Lãnh đạo thị xã Hoàng Mai.
Tôi và nhà thơ Nguyễn Viết Lợi cũng chỉ trao đổi với nhau như vậy thôi, chứ làm sao mà có thể làm ngay được. Bởi, đang là cuối năm, bao công việc bận rộn cuốn tất cả mọi người vào guồng quay của công việc, hai bác cháu thống nhất là tính ra năm (2021) sẽ tính tiếp.
Có lẽ chuyện về liệt sỹ Nguyễn Ngọc Lâm cũng sẽ dừng lại ở và tôi sẽ trở lại cuộc sống hàng ngày như trước đây vẫn diễn ra. Nhưng, mọi chuyện không bao giờ xảy ra như mình muốn, không biết được những gì sẽ, đã và đang xảy ra với mình. Sẽ không phải hồi hộp, sẽ không phải chờ đợi, sẽ không phải hy vọng, sẽ không phải nghĩ đến chuyện mình ở hiền sẽ gặp lành, sẽ không phải nghĩ rằng… chắc là do nhân duyên từ trong tiền kiếp mà liệt sỹ Nguyễn Ngọc Lâm cho tôi có cơ hội gặp ở thời điểm hiện tại này. Nếu không có nguồn năng lượng tỏa ra giống nhau thì chắc gì tôi và liệt sỹ  đã bắt được tần sóng của nhau, mặc dù tôi và liệt sỹ ở hai thế giới hoàn toàn khác nhau.
Hai ngày, sau khi tôi trao đổi với nhà thơ Nguyễn Viết Lợi, tôi nằm mơ, vẫn là giọng người con trai nhẹ nhàng của lứa tuổi 20, đúng chất người quê tôi, nhưng tôi lại chỉ nhìn thấy anh từ phía sau, tự nhiên tôi buột miệng hỏi:
– Là anh à?
– Phải gọi là chú hoặc là bác.
– Dạ, em xin lỗi… à… quên… cháu xin lỗi bác ạ! Bác vẫn ở dưới đó bao nhiêu năm chưa lên được là thật ạ?
– Chưa cháu ạ!
– Mọi người đang có ý định làm một lễ cầu siêu cho bác. Ở dưới đó, bác thiếu gì không?
– Nếu được, bác chỉ xin một bộ quần áo bộ đội, một chiếc mũ cối, một đôi giầy… Tôi thấy bác ngập ngừng trong giây lát, liền hỏi:
– Bác chỉ cần có ngần ấy thôi à?
– Không… nếu được nữa… bác xin một chiếc đồng hồ đeo tay, và một chiếc xe đạp. Nhưng hai thứ này thì để bác và mọi người dùng chung. Trước đây bác cũng hay đọc sách, bao nhiêu năm rồi không được đọc, may mà năm ngoái có nhà văn gửi xuống dưới này một cuốn sách.
– Bác muốn cháu gửi sách xuống nữa không? Mà ai gửi sách xuống cho bác ạ…?
Tôi định hỏi thêm bác, nhưng miệng cứ ú ớ không nói được gì nữa. Tôi chợt bừng tỉnh và chưa biết được là ai đã gửi sách xuống cho bác. Tôi trằn trọc mãi cho đến sáng. Hỏi ai để biết được rằng có người đã gửi sách xuống. Ngay lúc này tôi nghĩ ngay đến anh Võ Văn Dũng – Nguyên Bí thư thị ủy Hoàng Mai nay đã chuyển về làm Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo tỉnh Nghệ An mà tôi đã có duyên đi cùng anh tới Hang Hỏa Tiễn hai lần (năm 2018 và 2019). Tôi mong mỏi cho đến sáng để gọi điện hỏi anh, tôi nói qua với anh về chuyện tôi bị nhập ở Hang Hỏa Tiễn, cả giấc mơ khi đêm tôi được bác Lâm cho biết. Tôi hỏi anh và đã được anh xác nhận là đúng: năm 2019 có nhà văn Nguyễn Ngọc Lợi viết cuốn tiểu thuyết Đá Xanh Máu Đỏ nội dung chính là về Hang Hỏa Tiễn. Tôi biết cuốn tiểu thuyết này, đó là cuốn tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Ngọc Lợi được Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An đặt hàng và được Nhà xuất bản Nghệ An in 600, tôi thuộc Hội Văn học Nghệ thuật Thị xã Thái Hòa (tỉnh Nghệ An) vì vậy cũng được Nhà xuất bản tặng 2 cuốn và tôi đã đọc trọn cuốn sách chỉ trong vòng 2 đêm.
Tôi đã suy nghĩ rất nhiều về chuyện của bác Lâm. Tôi đã tự mình đưa ra 2 câu hỏi: – Một là, bác Nguyễn Ngọc Lâm, lâu rồi chưa có thân nhân vào thăm vì vậy mà mượn thân thể của tôi nhập vào nói, để có thể qua tôi truyền đạt mong muốn gia đình vào thăm. – Hai là, bác Nguyễn Ngọc Lâm, chưa có thân nhân gia đình đến nhận, vì vậy mà qua tôi để mong tìm được thân nhân của mình. Nhưng tôi đã bác bỏ ngay suy nghĩ thứ 2, bởi vì: trong danh sách 33 liệt sỹ ở Hang Hỏa Tiễn đều có tên tuổi, năm sinh, quê quán rõ ràng, lý nào Phòng Lao động thương binh và xã hội huyện Quỳnh Lưu (trước đây) hoặc Ban Chỉ huy quân sự huyện Quỳnh Lưu (trước đây) không gửi giấy báo về tận quê quán của các liệt sỹ.
Mặc dù tôi đã bác bỏ suy nghĩ thứ 2 này, nhưng trong lòng tôi luôn cồn cào, luôn bị thúc giục phải làm một điều gì đó mà tôi chưa biết mình phải làm gì và bắt đầu từ đâu.
Và cũng như nhân duyên, như là sự chỉ dẫn của bác. Đã rất lâu rồi tôi chưa nhắn tin nói chuyện với em Hoàng Thị Nết – Phó Giám đốc Đài PTTH huyện Thanh Miện (cùng lớp Viết văn K8 – Trường Viết Văn Nguyễn Du khóa 2005 – 2009 với tôi) tự nhiên tôi lại nghĩ đến em. Tôi nhắn tin nói chuyện với em về trường hợp của bác (liệt sỹ) Nguyễn Ngọc Lâm. Em bảo:
– Chị vào trang Facebook của người Thanh Hà, sau đó viết bài lên đó để hỏi, hoặc chị viết trên Facebook của chị để em có thể chia sẻ về trang Facebook của em để những ai ở Hải Dương có thể đọc, và biết đâu sẽ tìm được thân nhân chị ạ!
– Nhưng chị ngại viết những chuyện như thế này trên Facebook, sợ sẽ bị hiểu lầm. Em có quen biết ai là Lãnh đạo ở huyện Thanh Hà không, cho chị xin số điện thoại, chị sẽ liên hệ.
– Em không biết ai chị ạ. Mà em Biên, học sau chị em mình, em ấy ở Thanh Hà đấy, chị  hỏi em ấy  xem.
– Chị cảm ơn nhé!
Tôi và Facebook tra tìm mà không thấy Facebook của em Biên đâu, tôi nghĩ đến những người bạn học cùng lớp Viết Văn K8 của mình ở Hải Dương, còn có em Vũ Thị Sang làm Bí thư huyện đoàn Bình Giang, anh Đinh Ngọc Hùng trước làm báo Hải Dương nay chuyển sang bên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Hải Dương. Tôi nhắn tin qua Zalo, kể lại toàn bộ sự việc với anh Đinh Ngọc Hùng và xin anh số điện thoại của em Biên. Anh đã nhắn cho tôi số điện thoại của em Biên nhưng tôi gọi điện thoại toàn ở ngoài vùng phủ sóng không gọi được. Tôi lại nhắn cho anh:
– Anh ơi! Anh có số điện thoại của Lãnh đạo ở huyện Thanh Hà không, em gọi cho em Biên toàn ngoài vùng phủ sóng.
– Em vào trang Cổng thông tin điện tử của huyện Thanh Hà, em thử liên lạc với Lãnh đạo ở đây xem như thế nào nhé!
Tôi vào ngay đường link mà anh Đinh Ngọc Hùng đã gửi cho tôi. Xem qua một lượt, trang điện tử có đầy đủ số điện thoại, địa chỉ Email của tất cả lãnh đạo từ huyện cho đến xã. Tôi xem mà không thấy xã Trường Thanh, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương. Tôi phân vân, có nên gọi hỏi hay không, vì không thấy có tên xã Trường Thanh ở đây. Tôi đánh liều sẽ nhắn tin hỏi anh Trịnh Văn Thiện –  Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Thanh Hà
Là sáng thứ 2 (ngày 7/12/2020) ngày đầu tuần, nhiều việc phải họp bàn vì thế tôi đợi đến 11h trưa mới vào Zalo nhắn tin gửi Bí thư – Chủ tịch UBND huyện Thanh Hà, nói rõ tình hình và ngỏ ý muốn nhờ anh tìm hiểu về liệt sỹ Nguyễn Ngọc Lâm. Anh đã cảm ơn tôi, anh nói là sẽ cho tìm hiểu ngay và nhắn cho tôi số điện thoại của Chủ tịch UBND xã Thanh Quang, Trưởng phòng LĐTB&XH huyện và của Ban chỉ huy quân sự huyện Thanh Hà.
Đầu giờ chiều, tôi liên lạc tới số điện thoại mà anh Trịnh Văn Thiện – Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Thanh Hà đã cho. Được biết Chủ tịch UBND xã Thanh Quang là anh Phạm Đức Ban, tôi cũng nói rõ tình hình với anh Chủ tịch UBND xã Thanh Quang thì được anh cho biết là đã được anh Trịnh Văn Thiện Bí thư – Chủ tịch UBND huyện Thanh Hà đã truyền đạt lại cuối giờ làm việc buổi sáng và đã bắt đầu cho người kiểm tra. Tôi có hỏi anh Phạm Đức Ban – Chủ tịch UBND xã Thanh Quang là không thấy tên xã Trường Thanh ở danh sách thì được anh cho biết là đã sát được sát nhập từ năm 2019.
Sáng hôm sau (thứ 3, ngày 8/12/2020) đợi cho đến cuối giờ làm việc buổi sáng tôi nhắn tin hỏi anh Phạm Đức Ban – Chủ tịch UBND xã Thanh Quang.
– Anh ơi! Tình hình thế nào rồi anh?
– Em đã cho người tìm hiểu nhưng chưa ai biết, chỉ sợ sai xã, không đúng địa chỉ.
– Nhưng bia đá ghi rõ là Trường Thanh, Thanh Hà, Hải Dương mà anh!
– Vâng! Em đã hỏi một số người ở xã cũ còn đang công tác ở đây mà không ai biết. Em cũng nhờ người tra cả hộ khẩu rồi mà không thấy.
– Anh cố gắng giúp em nhé. Vì chỉ còn mình bác ở trong hang chưa lấy lên được.
– Vâng. Em vẫn đang yêu cầu tìm người nhà đó!
Tôi bắt đầu thấy bất an, dường như mọi chuyện không dễ dàng, không đơn giản như tôi dự tính.
Sáng hôm sau (thứ 4, ngày 9/12/2020) vì luôn thấy bất an tôi lại nhắn tin hỏi anh Phạm Đức Ban – Chủ tịch UBND xã Thanh Quang ngay đầu giờ làm việc buổi sáng,
– Anh ơi! Mọi chuyện thế nào rồi ạ?
Tôi chờ mãi không thấy anh trả lời, bắt đầu lo lắng, bồn chồn không yên, chẳng lẽ là sai địa chỉ? Cũng vì quá bận tâm tới chuyện chưa tìm được thân nhân của bác Nguyễn Ngọc Lâm mà buổi trưa ngày 9/12/2020 tôi cứ chập chờn mãi mà không ngủ được nhưng rồi tôi cũng ngủ thiếp đi lúc nào không hay. Trong giấc ngủ, tôi mơ thấy mình nhìn thấy một ngôi nhà nhỏ gần bờ đê hay ở ngoài sông gì đó và có người lúi cúi đi lại trên sân nhưng tôi không nhìn rõ đó là đàn ông hay đàn bà (vì cái dáng đi ấy không còn trẻ nữa). Tôi choàng tỉnh giấc! Cơ thể cảm giác rất mỏi mệt. Tôi chưa hiểu rõ ý nghĩa của giấc mơ ấy như  thế nào thì tiếng chuông điện thoại, đó là cuộc gọi của anh Phạm Đức Ban – Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Thanh Quang:
– Chị ơi! Em đã trực tiếp tìm hiểu và cũng cho người tìm hiểu. Em có chuyện muốn trao đổi lại với chị. Tình hình là: Thứ nhất, trong danh sách các liệt sỹ có tên ở huyện Thanh Hà không có tên liệt sỹ Nguyễn Ngọc Lâm, có lẽ chưa được công nhận là liệt sỹ hoặc chưa có giấy gửi về. Thứ hai, bác Nguyễn Ngọc Lâm không phải quê quán ở đây, em đã về lại xã Trường Thanh, đây là một xã sát ngoài đê của sông Thái Bình, ngày 16 tháng 10 năm 2019 đã sát nhập 3 xã là Trường Thanh, Thanh Bính và Hợp Đức thành xã Thanh Quang để tìm hiểu thì được biết, trước đây bác làm nghề đánh cá, chài đáy trên sông. Sau khi có chủ trương đắp lại đê thì cũng có chủ trương đưa những người ở ngoài đê vào bên trong đê, lúc này gia đình nhà bác lại chuyển về Quảng Ninh sống. Sau một thời gian vợ có về lại đây thăm lại,  nhưng bây giờ nghe nói vợ đã mất, có một người con giờ cũng không biết ở đâu chị ạ! Mà em nghe mọi người nói lại là quê gốc của bác ở huyện Nam Sách.
– Như vây, có nghĩa là, trước khi đi TNXP theo ngành đường sắt, bác Nguyễn Ngọc Lâm làm nghề chài lưới trên sông, đã có vợ, có con, vợ con có thể đã chyển về Quảng Ninh, bây giờ vợ đã mất, con thì không biết có ở Quảng Ninh không, và quê gốc thì ở huyện Nam Sách?
– Vâng!
– Mọi chuyện cũng phức tạp quá anh nhỉ! Giờ mà tra ra được thì cũng khó! Để em hỏi lại Lãnh đạo ở mỏ đá Thị xã Hoàng Mai xem còn cất giữ giấy tờ gốc của tất cả các bác TNXP thời đó không, có gì em sẽ liên lạc lại với anh. Em cảm ơn anh nhiều nhé!
Nhờ một số người quen, tôi đã xin được số điện thoại cúa bác Đặng Văn Tiến – nguyên là cán bộ Tổ chức kiêm việc Y tế của Xí nghiệp mỏ đá Hoàng Mai giờ đã nghỉ hưu. Tôi cũng nói sơ qua về chuyện ở Hang Hỏa Tiễn và có hỏi bác một số chuyện, thì được bác cho biết thêm là: Theo giấy tờ gốc thì liệt sỹ Nguyễn Ngọc Lâm không phải là họ Nguyễn mà là họ Phạm – Phạm Ngọc Lâm. Tôi hơi bất ngờ, rõ ràng cả hai bia đá ghi danh sách tên các liệt sỹ đều ghi là Nguyễn Ngọc Lâm, tôi thắc mắc thì được bác Tiến cho biết, có lẽ là do người đánh máy sai, mà cũng có ai tìm đến bác để hỏi đâu. Tôi thiển cận nghĩ: Tại sao lại có thể có một sự sai sót bất cẩn như vậy sau 3 lần Hang Hỏa Tiễn được cải táng, tu sửa vào các năm 1966, 1996, 2001? Liệu rằng sai họ như vậy nên mới không tìm được thân nhân của liệt sỹ? Có lẽ phải trả lại họ cho liệt sỹ theo đúng như hồ sơ gốc là Phạm Ngọc Lâm dù là khắc ghi trên bia đá? Và có lẽ việc quan  trọng nhất là làm sao để cầu siêu cho vong hồn bác được đoàn tụ với đồng đội, được về với gia đình. Còn về mặt chính sách, phải tác động cho các cơ quan có thẩm quyền công nhận liệt sỹ và ghi công bác ở địa phương.
Tôi gọi điện nói lại ngay với anh Phạm Đức Ban – Chủ tịch UBND xã Thanh Quang về việc sai tên họ của liệt sỹ Nguyễn Ngọc Lâm (giờ là Phạm Ngọc Lâm). Sau đó, được anh gọi điện nói lại là, cũng đã kiểm tra lại nhưng không có ai là Phạm Ngọc Lâm.
Vì bận công việc của cơ quan, tôi chưa gọi điện cảm ơn anh Trịnh Văn Thiện – Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Thanh Hà được. Cho đến sáng thứ 2, ngày 14/12/2020 (tức ngày 01/11/2020 âm lịch), đầu buổi sáng làm việc tôi nhắn tin cảm ơn anh, và ngỏ ý xin anh số điện thoại của Lãnh đạo huyện Nam Sách.
Tôi không mê tín, cũng không bác bỏ chuyện tâm linh nhưng hôm nay là ngày mồng 1 tháng 11 năm 2020 (âm lịch), sau khi xin được số điện thoại của anh Lê Quang Thụ – Phó Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Nam sách từ anh Trịnh Văn Thiện – Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Thanh Hà, tôi đã gọi điện nói rõ tình hình về liệt sỹ Phạm Ngọc Lâm, anh hứa là sẽ cho người tìm hiểu sau đó sẽ báo lại với tôi.
Sau khi gọi điện cho anh Lê Quang Thụ  – Phó Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Nam Sách, tôi lấy 3 nén hương thắp trước ban thờ Mẫu nhà tôi, khấn xin, nếu quả thật tôi có duyên với bác Phạm Ngọc Lâm theo giấy tờ gốc (còn bia đá ghi là Nguyễn Ngọc Lâm) thì mong bác linh thiêng phù hộ cho tôi và mọi người sớm tìm được thân nhân của bác. Tôi không khóc mà nước mắt cứ tự trào ra, tôi biết là bác đã biết được những gì tôi nói, tôi sẽ, đã và đang làm.
Và lúc này tôi cũng chợt nhận ra: Ở trên đời này điều quý giá nhất là thân Người, khi được là thân Người thì bất kỳ ai cũng có những đam mê, có những người lại trôi theo những đam mê của dục vọng, của tham lam, của ích kỷ. Nhưng cũng có những người lại vứt bỏ lại phía sau tất cả để quên mình, quên tuổi trẻ, quên ước mơ, quên cả hạnh phúc riêng tư để sống hết mình cho lý tưởng lớn lao vì đất nước, vì dân tộc, làm tròn sứ mệnh thiêng liêng với Tổ quốc, mà không hề so đo tính toán. Những con người ấy dù người còn, người mất nhưng trái tim của họ luôn rộng mở, luôn bao dung và độ lượng với cả những người là kẻ thù của mình. Bởi họ hiểu cuộc sống là vô thường… để từ đó thoát khỏi vô minh. Đá ở núi Nhọn này ấm là bởi, 33 bông hoa bất tử ở đây đã truyền sự sống, truyền hơi ấm và những dòng máu đỏ vào đá. Vì thế, đá ở nơi đây rất biết trân trọng những gì mà nó nhận được, dù cho mưa gió, sấm chớp bão giông thì nó vẫn hiên ngang như những cây tùng ở phía bên kia dãy núi. Con người cũng phải như vậy, phải biết nhận về mình những khổ đau thì mới nhận ra được hạnh phúc. Từ trong cái diệt thấy được cái bất diệt. Trong buồn đau thấy hoan hỉ. Trong tàn bạo thấy được tình người. Trong sự xấu xa nhìn thấy điều tốt đẹp. Vô minh đã che lấp đi tầm nhìn của con người. Nếu chúng ta phá tan màn ảo tưởng đó thì hết thảy khổ đau sẽ không còn. Đóa hoa từ bi đã nở rộ trước mọi bão giông. Hương thơm ngào ngạt sẽ thông suốt lớp lớp người sau. Xác thân của các anh, các chị ra đi nhưng ngọn đèn của các anh, các chị thắp lên có thể điểm thêm triệu triệu ngọn đèn khác. Ở nơi đây! Đá có thể vô tri nhưng con người thì phải có tâm hồn!
Chính vì thế mà thời gian gần đây Trường THCS Quỳnh Thiện (thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An) đã lập một trang Facebook “Hang Hỏa Tiễn – Nơi tuổi 20 hóa thành bất tử” để giáo dục truyền thống yêu nước không chỉ cho học sinh Trường THCS Quỳnh Thiện, học sinh trên địa bàn thị xã Hoàng Mai nói riêng mà còn cho tất cả những học sinh trên mọi miền Tổ quốc biết đến để tri ân, tưởng nhớ những người con ưu tú đã quên đi tuổi thanh xuân đẹp nhất của mình, nơi mà tuổi 20 hóa thành bất tử, nơi mà dòng máu yêu nước không ngừng chảy theo thời gian.
Và cũng là nơi để mỗi chúng ta tưởng nhớ, biết ơn đến những người con của quê hương đã anh dũng hy sinh vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc. Đồng thời cũng mong muốn quảng bá rộng rãi về Khu di tích lịch sử quốc gia này để những mạnh thường quân, những thân nhân liệt sỹ, những người dân trong và ngoài nước có thể đóng góp một phần kinh phí để Hang Hỏa Tiễn ngày càng trở thành nơi tâm linh, để không những ngày lễ, ngày Tết, ngày Rằm, mồng Một mà bất cứ ngày nào trong năm ở nơi đây cũng luôn luôn có một mùi hương theo gió lan tỏa, không chỉ lan tỏa lên cao mà còn có thể theo những kẽ đá đi vào sâu trong lòng đất mẹ, để những anh, những chị còn một phần thân thể nằm yên trong lòng đất sẽ ấm nồng hơn khi bất chợt gặp một cơn gió lạnh tràn về. Và cũng là để cho những bông hoa nở trên đá xanh máu đỏ này sẽ mãi mãi là những bông hoa bất tử trong mọi thời đại.
1/11/2020
Lý Thu Thảo
Theo https://vanhocsaigon.com/