Du lịch Đông Âu: Poland - Warsaw

Du lịch Đông Âu: Poland - Warsaw

Bài viết này nói về Warsaw, Poland. Những địa danh được viết bằng Việt, Anh ngữ hay từ ngữ của quốc gia thăm viếng. Hình ảnh thuộc bộ hình riêng của người viết.

Poland

Ba Lan là một trong năm quốc gia được thăm viếng trong chuyến du lịch Đông Âu và là quốc gia thăm viếng đầu tiên theo chương trình đi từ Ba Lan, qua Hung Gia Lợi, rồi Austria, Tiệp và sau cùng là Germany. Chuyến du lịch qua Warsaw đầy hào hứng và rất phong phú về văn hóa và nghệ thuật.

Cộng hòa Ba Lan là một quốc gia ở Trung Âu, tiếp giáp với các nước Đức, Slovakia, Séc, Ukraina, Belarus, Litva, Nga và biển Baltic; dân số trên 38 triệu gần như thuần chủng người Ba Lan, đa phần (95%) theo đạo Công giáo La Mã do đạo được truyền bá vào đây khi nhà nước Ba Lan đầu tiên hình thành vào thế kỷ thứ 10. Lãnh thổ Ba Lan trong lịch sử có nhiều thay đổi, biên giới hiện nay có từ sau Thế chiến thứ hai theo Hội nghị Yalta vào đầu năm 1945 tại Cung điện Livadia gần thành phố Yalta, miền nam Ukraina (Wikipedia)

Thăm viếng Warsaw

Warsaw (Warszawa) là thủ đô và cũng là đô thị lớn nhất của Ba Lan. Nó nằm bên sông Wisla (Vistula). Dân số theo thống kê năm 2009 thì cỡ hơn 1.7 triệu người, và nếu kể cả vùng phụ cận thì cỡ gần 3 triệu người.

Công viên Lazienki với tượng đài kỷ niệm Fryderyk Chopin là nơi thăm viếng đầu tiên.

Łazienki Królewskie (còn được gọi là công viên tắm của Hoàng gia) là một hỗn hợp có suối nóng gồm 75 mẫu đất vườn và nhiều tác phẩm lịch sử bắt đầu xây từ thế kỷ thứ 17.

Sau khi Stanislaw August Poniatowski trở thành vua Ba Lan vào năm 1764, ông đã dành nhiều thời gian để cho xây cất và mở rộng công viên.

Khu công viên Lazienki rất xanh tươi mát mẻ, rất rộng và nên thơ. Trong đó có Dinh thự Lazienki còn được gọi là "Dinh thự trên mặt nước" vì nó nằm trên một đảo giữa hồ. Công viên cũng có một hí trường rộng mang tên "Nhà hát trên đảo" vì nơi khán giả ngồi cách sân khấu bằng một con kinh nhỏ.

Buổi chiều hôm chúng tôi tới thăm có hòa nhạc trong công viên có tượng đài nhạc sĩ Chopin nên rất đông người. Nhưng sáng sớm hôm sau trở lại thì công viên có được cái yên tĩnh và tuyệt vời của thiên nhiên.

Tượng đài Chopin được vẽ kiểu và xây dựng vào năm 1910 kỷ niệm một trăm năm sinh nhật Chopin nhưng vì trở ngại về kiểu và chiến tranh thứ I nên phải đến năm 1926 mới hoàn tất và được dựng trong công viên.

Ngày 31 tháng 5, 1940 Đức cho phá nổ hoàn toàn tượng đài Chopin. Tuy nhiên mô hình vẫn còn lưu trữ được và sau đó một bản khác được làm lại và hoàn tất vào năm 1958. Trong mùa hè mỗi ngày chủ nhật đều có buổi hòa nhạc ngoài trời ở tại tượng đài Chopin.

Tượng đài kỷ niệm Fryderyck Chopin

Những tượng kỷ niệm khác tại khu công viên Lazienki.

Trong và ngoài công viên có nhiều tượng đài, và nhiều tượng điêu khắc rải rác quanh dinh Lazienki, Orangery mới và Orangery cũ.

Joseph Pilsudski 

Henryk Adam Sienkiewicz

Ngay cổng vào công viên Lazienki có đài kỷ niệm của Joseph Pilsudski nằm trước căn nhà có văn phòng làm việc của ông trong những ngày ông còn tại chức.

Józef Klemens Piłsudski là Bộ trưởng Quốc phòng một thời, và sau đó giữ nhiều chức vụ quan trọng trong lãnh đạo Đệ nhị Cộng hòa Ba Lan. Ông là người có công mang lại độc lập cho Ba Lan vào năm 1918, sau 123 năm Ba Lan đã bị chia rẽ lãnh thổ. Tượng ông có đặt tại nhiều đô thị khác nhau của Ba Lan

Henryk Adam Sienkiewicz (1846-1916) còn được gọi là "Litwos", là một nhà báo Ba Lan và được giải thưởng Nobel văn chương vào năm 1905. Tượng ông đặt trong công viên Lazienki nằm giữa một khoảng rừng yên tịnh.

Gần đài tưởng niệm Chopin có một ngôi nhà nho nhỏ mang tên Căn Nhà Trắng Nhỏ (Biały Domek). Căn nhà này nguyên thủy được vua Ba Lan Stanisław August Poniatowski (1732-1798) cho xây cất vào năm 1774-1776 dành cho Elżbieta Szydłowska, người tình của ông.

Nhà Trắng Nhỏ

Tượng đài Fryderyck Chopin

Orangery

Dinh Lazienki

Thăm thành phố Warsaw

Bức tượng của Charles De Gaulle đặt ở một điểm rẽ (roundabout) của Warsaw

Tượng Charles De Gaulle đang bước nằm ở Rondo De Gaulle là món quà tặng của nước Pháp. De Gaulle sống ở Warsaw trong những năm 1920s và có công trong trận chiến Warsaw năm 1920. Ông chiến đấu hết lòng và sau đó được phần thưởng tối cao quân đội Virtuti Militar của Ba Lan. Bức tượng De Gaulle tại Warsaw là một copy của tượng De Gaulle đi bộ của điêu khắc gia Pháp Jean Cardot đặt tại đại lộ Champs Elysées ở Paris, Pháp.

Tượng De Gaulle cạnh cây dừa nhân tạo

Tượng Charles de Gaulle 

nhìn từ xe bus

Nhà thờ St Anne

Krakowskie Przedmiescie - Đường của nhà thờ

Con đường có lẽ nổi tiếng có nhiều nhà thờ và đẹp nhất của Warsaw là The Royal Route (Trakt Krolewski), bắt đầu từ Castle Square, đi dọc theo Krakowskie Przedmiescie và Nowy Swiat. Đại lộ Krakowskie Przedmiescie là con đường đã được vua, chúa, tổng thống, những nhân vật quan trọng trên thế giới, và những ngôi sao danh tiếng đi qua. Con đường có rất nhiều nhà thờ và được dân Ba Lan mệnh danh là tại đại lộ Champs Elysées của Ba Lan.

Nhà thờ St Anne

Nhà thờ St. Anna nguyên thủy có kiến trúc Gothic. Trải qua nhiều biến đổi lịch sử kiểu baroque được thêm vào. Bên trong tranh vẽ trần nhà rất đẹp. St Anne được coi như là nhà thờ của trường đại học Ba Lan ở Warsaw.

Nhà thờ St Joseph.

Nhà thờ được xây cất là hai giai đoạn, bắt đầu từ năm 1728-1733 rồi đến năm 1754 nới xây tiếp và hoàn tất vào năm 1763.

Nhà thờ này không hề bị phá hủy trong đệ nhị thế chiến. Trong nhà thờ có chứa nhiều tác phẩm nghệ thuật duy trì lại được từ thế kỷ 18.

Xế mặt tiền nhà thờ ở bên phải có bức tượng Cardinal Stefan Wyszynski.

Nhà thờ St Joseph

Cardinal Stefan Wyszynski

“Đơn giản là mục đích cao nhất, có thể thực hiện được khi ta vượt qua được tất cả mọi trở ngại". ["Simplicity is the highest goal, achievable when you have overcome all difficulties"] - Fryderyk Chopin (1810-1849).

Trên cửa tiền đình nhà thờ St. Joseph có treo một tấm bảng viết vài hàng cho hay là để vinh danh người nhạc sĩ tài hoa Frederick Chopin vào tuổi 15 đã chơi đàn piano ở nhà thờ này khi còn là học trò từ năm 1825 đến 1826, trước khi rời Ba Lan vĩnh viễn.

Hồng Y Giáo Chủ Stefan Cardinal Wyszyński (1901-1981) là Tổng chủ giáo của Ba Lan. Trong thời kỳ Ba Lan còn là nước cộng sản, Cardinal Wyszynski đã thương lượng với chính quyền đệ được phép điều hành Roman Catholic ở Ba Lan. Ông cũng giúp phân chia riêng biệt điều hành nhà thờ với chính quyền. Ông cũng chống đối đảng cộng sản để giúp Ba Lan mời được Pope John Paul II sang thăm viếng và ban phép vào năm 1979.

Nhà thờ Holy Cross.

The Church of the Holy Cross là một nhà thờ Roman Catholic đã được xây cất lâu đời từ thế kỷ 15, nguyên thủy là một nhà thờ nhỏ rồi dần dần qua biến đổi lịch sử và cho đến đầu thế kỷ 18, nhà thờ đã có những cấu trúc gần như giống hiện đại. Vào đầu thế kỷ 19, nhà thờ có chút thay đổi và vào năm 1882 một hũ đựng di cốt trái tim của nhạc sĩ Frederic Chopin được để vào một cột trụ tại trung bộ giáo đường. Vài chục năm sau, một hũ cốt tương tự chứa trái tim của nhà văn được giải Nobel Văn chương Władysław Reymont cũng được đặt trong nhà thờ này. Năm 1889 tại bậc thang lên cao dẫn vào giáo đường được sửa lại và một tượng điêu khắc chúa Chris mang thánh giá của Pius Weloński được thêm vào. Tại chân tượng mang hàng chữ Sursum Corda ("Lift Up Your Hearts"), biểu hiệu sự chịu đựng của người Ba Lan dưới sự phân chia cai trị của người Nga. Trong nhà thờ còn nhiều ghi tạc trên mộ bia của một số danh nhân Ba Lan.

Hầu hết những nhân vật quan trọng trong chính quyền, nhạc sĩ, họa sĩ khi có tang chế, lễ lạc đều cử hành ở nhà thờ này.

Thánh giá trước nhà thờ Holy Cross

Cột có chứa trái tim Chopin 

trong nhà thờ

Ghi chú.

Nhà thờ Holy Cross nằm cách không bao xa căn nhà cũ của gia đình Chopin và đối diện với khu trường đại học Warsaw trên cùng một con đường Krakowskie Przedmiescie nổi tiếng này.

Nhà Chopin

Đại học Warsaw

Nhà thờ St John nằm trong khu phố cổ Warsaw bên cạnh nhà thờ Jesuit. Có thể nhìn thấy hai nhà thờ này trong hình toàn diện khu Royal square.

Trong hình phía dưới từ trái qua phải là Cột tượng vua Sigmund III, ở giữa hình là nhà thờ Jesuit mái vòm màu xanh đằng xa, nhà thờ St John có mặt tiền phẳng, và bên phải là Royal Castle.

Cột Zygmunt hay Sigismund's Column (Kolumna Zygmunta), dựng lên vào năm 1644. Trên đỉnh của cột là tượng vua Zygmunt III Waza, vị vua đã quyết định rời thủ đô Ba Lan từ Krakow đến Warsaw vào năm 1596. Cột cao 20 m, tượng cao gần 3 m.

Royal Castle là một lâu đài để ở và là nơi cư ngụ chính thức của quân vương Ba Lan. Nó nắm ngay ở quảng trường Lâu đài (Castle square) và trên đường dẫn đến Phố cổ của Warsaw.

Nhà thờ St Casimir (St. Kazimierz) là một nhà thờ Roman Catholic. Nhà thờ này nằm trong khu thành phố mới. Nhà thờ nguyên thủy là dinh Kotowski, sau đó biến thành nhà thờ. Trong đệ nhị thế chiến nơi này được dùng làm bệnh viện và thường là mục tiêu bị quân Đức thả bom. Vào cuối tháng 8-1944, cả ngàn người người ẩn trú trong nhà thờ và 4 thầy tu, 36 bà sơ đều bị bỏ bom chết hết, nhà thơ bị phá hủy hoàn toàn, nhưng sau đó được xây cất lại vào thời kỳ 1947-1953.

Nhà thờ Casimir

Maria Skłodowska-Curie Museum

Marie Curie

Nữ bác học Marie Skłodowska Curie (7 November 1867 - 4 July 1934) sinh ra ở thủ đô Warszawa, Ba Lan trong thời kỳ Nga chiếm đóng Ba Lan. Curie là họ chồng bà mà bà thêm vào sau này.

Năm 1903 bà là người phụ nữ đầu tiên nhận giải Nobel vật lý cùng với chồng Pierre Curie và Henri Becquerel cho các nghiên cứu về bức xạ. Năm 1911 bà nhận giải Nobel hóa học trong việc khám phá ra hai nguyên tố hóa học Radium và Polonium. Bà là một trong hai người duy nhất đoạt hai giải Nobel (tuy có chia giải cùng khoa học gia khác) trong hai lĩnh vực khác nhau (người kia là Linus Pauling).

Bà sống và học ở Warsaw đến năm 1891 mới sang Paris, Pháp để tiếp tục học thêm. Bà đã dùng tên quê hương Ba-lan của bà để đặt cho nguyên tố Polonium. Bà là nữ Giáo sư dầu tiên dạy học tại đại học Paris (University of Paris).

Căn nhà bà ra đời ở Thành phố mới Warsaw, Ba Lan, hiện nay được dùng làm một bảo tàng viện mang tên Maria Skłodowska-Curie Museum. Bà chết ở Pháp vào cuối mùa xuân năm 1934 sau khi về thăm lại quê hương Ba Lan vì mắc bệnh thiếu máu có lẽ do vì bà làm việc và bị phơi nhiễm với những chất phóng xạ. Bà được chôn ở Sceaux. Sáu mươi năm sau (1995) thi hài của bà và chồng bà, ông Curie được chính phủ Pháp vinh danh và mang đặt vào điện Panthéon ở Pháp. Hình như cho đến hiện nay, bà là người đàn bà duy nhất được vinh danh ở điện Panthéon (tưởng cũng nhắc đến nữ văn sĩ George Sand mặc dù được rất nhiều người can thiệp để mong mang hài cốt bà vào Panthéon, nhưng không thành công). 

Maria Curie Museum Warsaw

Poland Panthéon. Paris. France

Krakowskie Przedmiescie - Phố của tượng kỷ niệm

Dọc theo Krakowskie Przedmieście có nhiều tượng đài kỷ niệm.

Adam Mickiewicz Monument. Adam Mickiewicz (1798-1855) được xem như là một nhà thơ lãng mạn nổi tiếng của Ba Lan. Tác phẩm thơ văn có chiều dài của ông mang tên Pan Tadeusz. Nhà thơ này thường nói Lithuania là đất tổ của ông và thường tự cho mình là một người Lithuania. Bức tượng được khánh thành kỷ niệm 100 ngày sinh nhật ông. Tượng điêu khắc ông đang để tay phải trước ngực, ngửng lên nhìn trời với một phong thái bình thản nhàn nhã. Chân tượng có mang hàng chữ "Gửi Adam Mickiewicz, từ những người đồng hương".

Gần ngay đó trước dinh Tổng thống, có tượng Hoàng tử Jozef Poniatowski.

Poniatowski, là một tướng của Napoleon Bonaparte đã chết trong trận chiến Leipzig và được dân Ba Lan xem như một vị anh hùng quốc gia. Vì thế bức tượng đã điêu khắc ông mặc một áo Cổ điển miêu tả ông là một vị anh hùng Cổ đi.

A. Mickiewicz Monument

President's Palace, Prince Jozef Poniatowski Monument

Tượng Cardinal Stefan Wyszynski đã nói đến ở trên đặt gần nhà thờ St Joseph

Và cũng trên Krakowskie Przedmiescie còn có một tượng của một danh nhân nổi tiếng trên thế giới, đó là đài kỷ niệm Nicholas Copernicus.

Nicolaus Copernicus (Polish: Mikołaj Kopernik) một nhà thiên văn học người Ba Lan. Tượng đài được dựng lên vào năm 1830 tại quảng trường Staszic, trước tòa Học viện Khoa học. Tượng điêu khắc là sáng tác của Bertel Thorvaldsen vào năm 1822 cho thấy Nicolaus cầm bên tay phải một compass và tay trái một trái cầu xem thiên văn (armillary sphere).

The Old Town Marketplace (Rynek Starego Miasta)

Tại trung tâm phố cổ là quảng trường phố cổ Rynek Starego Miasta. Bốn bề của quảng trường có những căn nhà cao hơn ba bốn từng đủ màu sắc bao bọc. Tại quảng trường không khí sinh hoạt nhộn nhịp vui vẻ với những rạp lợp vải trắng bán thực phẩm, vật liệu hay thức ăn. Xe ngựa kéo và nghệ sĩ trình diễn ngoài trời trong quảng trường mang thêm sắc thái linh động.

Nơi đây cũng có Viện Bảo tàng Lịch sử và nhà bảo tàng dành riêng cho nhà thơ Adam Mickiewicz.

Nằm chính giữa quảng trường là tượng Mermaid (Syrena Staromiejska) điêu khắc bởi Konstanty Hegel thực hiện năm 1855. Mermaid là biểu tượng cho Warsaw từ thế kỷ thứ 15. Hình Mermaid hiện diện trên coat of arms của Warsaw từ ngày đó đến giờ.

Mermaid - Trung tâm Phố Cổ

Truyền thuyết về Mermaid. Theo truyền thuyết kể bởi Arthur Oppman thì hai người con gái của Triton (con trai của thần Neptune), một thần có mình người đuôi cá (Merman), mở cuộc hành trình ra biển. Một mermaid quyết định ở lại dọc bờ Đan Mạch và hiện nay có tượng nhìn thấy trên con đường thủy vào hải cảng Copenhagen. Người mermaid thứ hai tới miệng sông Vistula thì trầm mình vào nước và tạm nghỉ tại một bãi biển gần làng Warszowa. Dân làng đến để chiêm ngưỡng sắc đẹp và giọng ca của nàng. Một người nhà buôn tham lam đã tìm cách bắt được mermaid. Một truyền thuyết khác kể rằng mermaid từ biển Baltic bơi tới Warsaw vì tình yêu với người hùng Griffin, một kẻ bảo vệ thành phố và bị giết chết trong trận chiến với Thụy Điển vào thế kỷ thứ 17. Mermaid muốn trả thù cho người yêu nên đã giữ vị trí phòng thủ Warsaw, và trở nên biểu tượng của thành phố này.

Palace of Culture and Science. Ngoài những di tích và thắng cảnh trên, Warsaw còn có Dinh Văn hoá và Khoa học. Dinh thự này được coi như cao nhất ở Ba-lan (231m), và nếu đứng từ lầu 30, chúng ta có thể nhìn thấy hầu hết thành phố Warsaw. Lầu này cao 114 m từ mặt đất. Cũng vì nó là tòa nhà cao nhất của Warsaw nên người ta thường nói đùa đó là nơi nhìn đẹp nhất của Warsaw và là nơi duy nhất của đô thị mà không thể thấy được khi đang đứng trên nó (giống như lời mà nhà văn Pháp Guy de Maupassant nói về Eiffel Tower.

Ngày nay tòa nhà này là một trung tâm đa dạng, gồm bảo tàng viện, khu thương mại, rạp chiếu movie, và phòng Congress hall (Sala Kongresowa) rất lớn chứa được 3000 người. Lầu 11 và 12 là địa điểm của trường đại học Collegium Civitas. Mặc dù nơi đây được nhiều du khách thăm viếng, nhưng người Ba-lan vẫn có một chút xa cách vì lý do toà nhà này do Nga sô xây cất và do Stalin ra lệnh làm.

The Palace of Culture and Science (Pałac Kultury i Nauki) được viết tắt là PKIN.

Do từ chữ viết tắt (Pałac Kultury i Nauki) này mà người ta gọi đây là "tòa nhà Pekin", hoặc còn gọi nó là "chiếc bánh cưới của Nga sô", hay "ống chích của Stalin".

Tòa nhà này nguyên thủy mang tên dinh Văn hóa và Khoa học Joseph Stalin (Pałac Kultury i Nauki imienia Józefa Stalina), được xây cất năm 1952 và hoàn tất năm 1955, và là món quà của Nga tặng cho Ba Lan. Sau này chữ Stalin được bôi xóa đi.

Tòa nhà Văn Hóa và Khoa Học ban đêm và ban ngày

Tòa nhà xây không thẳng cạnh cao ốc

Ngay gần tòa nhà và quảng trường PKIN là một trung tâm thương mại mang tên Złote Tarasy (Golden Terraces) nằm cạnh Trung tâm xe điện Warsaw.

Golden Terraces là một khu thương mại có nhà vòm kính với nhiều văn phòng, tiệm buôn bán cùng nhiều nhà hàng ăn uống.

Quảng trường PKIN, Golden Terraces và Trung tâm trạm Xe điện tọa lạc ngay gần khách sạn Marriott trên đường Jerozolimski, nơi chúng tôi tạm nghỉ chân rất thoải mái hai tối đầu tiên.

Bản doanh của Gestapo

Tại Warsaw có một tòa nhà ngày xưa là một bản doanh của Gestapo nằm tại số 25 Szucha Avenue. Căn nhà này xây vào khoảng 1927-1930 và được dùng như một trung tâm tôn giáo. Gestapo của Đức Quốc xã đã chiếm tòa nhà này vào năm 1939, và biến nó thành một trung tâm tra tấn, hỏi cung, một nơi khủng khiếp nhất ở Warsaw trong suốt năm năm ròng. Ngày nay tòa nhà này mặt trước là Bô Giáo. Bộ Giáo dục và Viện bảo tàng Trung ương Gestapo nằm ở phía mặt sau.

Auschwitz

Trại Auschwitz (Oswiecim) là nơi đã xảy ra biến cố kinh hoàng nhất trong lịch sử nhân loại với sự giết tập thể hơn 1.1 triệu người dân vô tội dưới lệnh của Hitler.

Ngày nay nơi đây là một nơi trưng bày những những di tích của nạn nhân Holocaust và cho thấy tội ác của Đức quốc xã.

Auschwitz ở cách cỡ 50 miles về phía tây của Krakow.

Auschwitz (OSWIECIM) gần Krakow này là trung tâm I. Cửa vào trại có mang hàng chữ "Arbeit Macht Frei" (Work makes one free/ Lao động giải phóng con người).

Nếu nhìn kỹ chữ ARBEIT thì sẽ thấy chữ B viết ngược. Cổng chính của trại Tử thần I này do những người tù đầu tiên được chuyển đến trại từ Wisnicz vào cuối năm 1940 hay đầu năm 1941. Đức quốc xã bắt tù nhân phải làm hàng rào quanh trại và bắt dây điện chăng trên những cột đổ xi măng. Hàng chữ Arbeit macht frei bằng sắt do tù nhân thợ hàn làm. Những người này đã cố tình tạo chữ B ngược để ẩn dấu hành động bất tuân lệnh của họ.

Vào ngày thứ Sáu 19 Tháng 12 năm 2009, tấm bảng mang hàng chữ Arbeit Macht Frei này bị kẻ trộm lấy cắp. Sự trộm cắp bảng cổng trại tập trung này đã gây phẫn nộ tại Isreal, Ba Lan và nhiều nước khác. Sau nhiều tìm tòi và ngay cả thỉnh cầu kẻ trộm trao trả lại tấm bảng sắt, chính quyền Ba Lan đã tìm được tấm bảng này hai ngày sau đó. Những kẻ trộm không phải thuộc tổ chức Đức quốc xã, người chủ chốt mướn họ ăn trộm là một người Thụy Điển đã có mưu đồ chính trị. Ba kẻ trôm đã bị xử tù, nhưng được tại ngoại và sau đó biến mất không dấu vết cho đến hiện nay.

Nói về hơi ngạt dùng để giết hàng triệu nạn nhân vô tội thì đó là chất Zyklon-B, một loại gas tiêu diệt sản xuất bởi hãng bào chế Hoechst. Zyklon B hay Cyclon B hay Cyclone B là tên thương hiệu của chất diệt côn trùng chứa hydrogen cyanide.

Những lon hơi ngạt Hàng rào gắn điện.

Sóng Việt Ðàm Giang

Theo http://chimviet.free.fr/