Từ cái thực chuyển sang cái mơ

Từ cái thực chuyển sang cái mơ

Thời kỳ tôi bắt đầu tìm hiểu về cái đẹp, sách vở, tạp chí tiếng Việt đề cập đến thật hiếm hoi.
Bài học đầu tiên về cái đẹp, nhờ ở tác giả Phạm Quỳnh, trong thượng chi văn tập. Bài viết rất ngắn gọn, cũng đã khai mở phần nào. Thời kỳ tiếp sau, đọc được những phát biểu về nghệ thuật của các họa sĩ người Trung Quốc như Thạch Đào, Tạ Hách… con cô đọng đọng hơn nên khi chưa bắt tay vào chuyện thực hành, không thể hiểu rõ. Ví dụ về mặt kỹ thuật đường nét, họ nói: nét bút mềm mại, mà phải mạnh mẽ.
Tới khi nhìn nét bút của các bậc danh họa Trung Quốc vẽ cây tre, cành trúc, mới nhận ra sự mềm mại của cành trúc khác với cái mềm mại của sợi bún, nét cứng rắn của cây tre khác với nét cứng của cây cột đèn. Tới được cái giá trị gọi là nghệ thuật cần đến kỹ thuật. Kỹ thuật ở mặt lý thuyết chỉ có thể sáng tỏ do việc quan sát, nhìn ngắm sự vật thiên nhiên, sự sống động, sức sống sẽ chuyển thành nét bút.
Những lý thuyết, khuôn phép, luật tắc về cái đẹp, về nghệ thuật cũng từ thiên nhiên, con người đã học hỏi được.
Nhìn ngắm bầu trời, trăng sao vận hành. Nhìn ngắm bốn mùa thay đổi, nắng mưa. Từ hạt mần trở thành hoa trái. Sự hòa điệu nhịp nhàng, cân đối tuyệt vời tạo thành giá trị cần thiết về phần kỹ thuật cho tác phẩm.
Tuy nhiên, để đạt tới giá trị nghệ thuật, con người còn phải gởi gấm những xúc động, niềm tâm sự để hòa điệu với thiên nhiên.
Không có thiên nhiên, tìm đâu ra cái đẹp để tạo thành giá trị nghệ thuật. Sáng tạo nghệ thuật luôn là cuộc hành trình trở về nguồn cội thiên nhiên, dù muốn dù không con người cũng là một phần tử nhỏ bé trong cái thiên nhiên bao la.
Tìm hiểu những quy luật thiên nhiên để tồn tại trong sự hòa đồng.
Tuy nhiên cũng có những tham vọng, những mơ ước vượt khỏi những quy luật. Giấc mộng trường sinh bất tử chưa thành, đã phải lo giải quyết vấn đề nhân mãn. Thật sự chỉ có những giấc mơ mới thoát khỏi quy luật thiên nhiên. Con đường nghệ thuật chính là những cơn mơ, giấc mộng, giúp cho con người một tầm nhìn rộng rãi, sáng sủa hơn về đời sống. 

6/7/2005

Thái Tuấn

Nguồn: Người Lao động

Theo https://www.chungta.com/