XXXXCái lưới 2

Cái lưới 2

Phần 4

Có điều lạ, Thắng đến đây cốt để giúp gia đình ông bà Hạ về vụ Di, nhưng nãy đến giờ, tên Di không hề được nhắc đến trong câu chuyện. Ông Hạ tự ái không đề cập đến, bà Hạ và Lan đều biết Di và Thắng xung khắc nhau, nên cũng cho Thắng tự ý nêu chuyện Di ra trước.

Sau khi hỏi Thắng vài câu về những hoạt động của đoàn Quân thứ, tình hình tại vùng quê, sức khoẻ và những công tác mới đây của Tô; Ông Hạ xem ý Thắng còn muốn ngồi lâu trò chuyện với Lan nên đứng dậy vào nhà trong, nằm dọc tiếp một cuốn sách ngoại quốc bỏ dở. Nói cho đúng, ông cũng hơi mếch lòng trước những câu trả lời cộc lốc cho đủ lệ của Thắng, và thầm bực tức trước thái độ thân mật của Thắng đối với Lan. Ngồi lâu trước mặt Thắng, ông ngại sẽ buột miệng thốt ra những câu xúc phạm đến Thắng, điều ông nên tránh. Nhất là trong giai đoạn gia đình ông gặp tai hoạ không lối thoát như hiện tại.

Bà Hạ than phiền với Thắng về thái độ cứng rắn, khó hiểu của Di. Bà không trực tiếp phê bình những hành động như ném truyền đơn, liên lạc với Việt Minh của Di, thốt lên một câu đầy tuyệt vọng và nhẫn nhục:

"Thời nay có con trai lớn thật khổ! Cái số của tôi nó vậy, khổ vì con suốt đời. Không biết đến bao giờ chúng mới lấy vợ, để tôi có cháu bế."

Lan mỉm cười, Thắng vẫn nghiêm trang. Bà Hạ ngượng ngập một chút, đoạn hỏi:

"Anh Thắng! Anh thân với Tô. Anh thấy Tô dạo này thế nào? Nó buồn hay vui?"

Bà và Lan đều chăm chú nhìn Thắng, chờ đợi. Thắng đưa tay lên vuốt tóc, nhún vai, đáp:

"Tô buồn hay vui? Làm sao biết được."

"Chắc em nó hay trò chuyện với anh?"

"Đôi khi. Thường thường Tô ít nói. Nhưng hễ mở miệng là nói hàng giờ. Nghe sốt ruột!"

Thắng ngừng một chút. Tự nhiên hắn bật nói, giọng bất mãn:

"Thật ra tôi không ưa nhiều chuyện Tô nêu ra. Không chịu nổi thì đúng hơn."

Lan tò mò:

"Lan tưởng hai anh hợp tính nhau chứ?"

Thắng cười:

"Lan nhầm!"

"Tại sao không hợp?"

"À! Tô nghĩ nhiều quá!"

Lan vặn:

"Anh nói làm như anh không nghĩ ngợi bao giờ."

"Đúng vậy! Tôi không muốn nghĩ! Nếu bó buộc lắm, nghĩ càng ít càng hay. Trong trường hợp tôi muốn làm một chuyện gì: Tích tắc! Một giây sau, tôi quyết định làm cái đó!"

Lan nhái giọng nói cả quyết của Thắng:

"Tích tắc! Anh Thắng đi Quân thứ Lưu động. Tích tắc! Anh Thắng về Hà Nội đi nhảy! Tích tắc! Anh Thắng lại trở lại Quân thứ Lưu động."

Bà Hạ lừ mắt, mắng yêu:

"Cái con ranh này! Lém vừa vừa chứ!"

Thắng vứt mạnh điếu thuốc hút dở xuống đất, lấy chân di mạnh.

"Lan nói đúng đấy! Tôi như vậy."

Lan ngẫm nghĩ một chút, đoạn ngửng đầu lên, khuôn mặt đầy kiêu hãnh, thách thức:

"Anh có thể yêu một cái gì lâu bền được không?"

Đôi mắt lim dim và luôn luôn chớp chớp của Thắng vụt mở nhìn thẳng vào mặt Lan. Dưới cặp lông mày rậm, hai con người mài thau của hắn nóng nảy, toả ra một sức say mê cuồng nhiệt. Hắn dằn mạnh từng chữ:

"Khi tôi yêu, tôi không hề nghĩ đến chuyện lâu hay chóng. Tôi yêu! Giản dị có vậy!"

Lan có vẻ lúng túng, cúi đầu xuống nhìn bộ ngực đầy đặn của nàng phập phồng dưới làn áo rồi từ từ ngửng đầu lên.

Thắng, Lan yên lặng nhìn nhau. Vẻ say đắm trong mắt khiến Lan nhớn bổng hẳn lên, và nở ra như một bông hoa lớn. Bà Hạ mải nghĩ đến Tô, nên cũng không để ý đến Thắng và Lan.

Sực nhớ một chuyện, bà hỏi:

"Hôm nhận được thư Lan và tôi, em Tô có nói gì với anh không? Và Tô có cho anh hay tại sao nó không về Hà Nội?"

"Dạ không? Tô lẳng lặng xem thư và rồi sửa soạn đi công tác như thường lệ. Đáng nhẽ tôi đi cùng với Tô nhưng vì vừa đọc xong thư Lan nhờ giới thiệu Vĩ, nên tôi quyết định về ngay Hà Nội. Sắp lên đường thấy tôi xếp quần áo Tô chỉ hỏi: 'Mày về Hà Nội hả? Thế có lẽ lại tiện.'"

Lan chêm vào:

"Anh Tô còn nói gì nữa không?"

"Tô có nói 'Di đâu cần ai giúp đỡ. Nhất là tao! Dù tao có về gặp nó chắc hai anh em lại gây gổ với nhau, chỉ càng làm buồn lòng bà cụ. Gia dĩ, có mỗi việc mướn trạng sự cần tao về, mày đã về thay, mày lại quen biết nhiều, cũng chẳng còn chuyện gì tao có thể làm được.... Về phần thằng Di, tao nghĩ... Có lẽ một chút tình yêu, săn sóc của đàn bà – me tao và Lan chẳng hạn – cũng không hại gì.'”

Bà Hạ và Lan đều lộ vẻ xúc động. Bà thở dài. Lan nóng nẩy nhận xét:

"Anh Tô ác thật! Sao đàn ông các anh nhẫn tâm thế?"

Bà Hạ chớp chớp mắt:

"Anh mày nói phải đấy chứ!"

Lan bực bội:

"Phải? Anh ấy khinh đàn bà đến thế, ai mà chịu nổi. Có đúng không anh Thắng? Anh Tô coi me với Lan như là...như là...."

Thắng ngắt lời:

"Như là những dụng cụ?"

Lan cáu thực sự:

"Còn anh nữa! Anh cũng đồng ý với anh Tô hả? Lan không nói chuyện với anh nữa đâu."

Bà Hạ hết nhìn Lan lại nhìn Thắng, hỏi ngơ ngác.

"Hai anh em nói chuyện gì rắc rối vậy? Me cũng đến chịu các cô các cậu, thật lắm chuyện. Thôi me để hai anh em trò chuyện, me đi nằm nghỉ sớm một chút."

Bà Hạ đứng dậy, nặng nề vào nhà trong, khuôn mặt đăm chiêu lo nghĩ. Sau mấy phút yên lặng hút thuốc, Thắng lên tiếng, môi hơi trề ra ngạo nghễ, châm biếm:

"Lan đừng vội kết tội Tô nhẫn tâm, không thèm ngó ngàng đến số phận của Di. Lan nhầm to lắm đấy!"

Lan lắc lắc cái đầu:

"Anh tưởng anh biết rõ anh Tô hơn Lan hả? Lan là em gái anh ấy kia mà?"

Thắng không khinh:

"Ấy! Vì là em gái nên mới chẳng biết mấy tí về 'ông anh'. Theo thiển ý của một 'người lạ' là tôi, hai anh em Tô, Di rất...rất 'yêu' nhau. Hừ! Gớm cái chữ 'yêu' nó mới khó tin và chướng làm sao."

Thắng cựa quậy trên ghế như người ngồi phải một ổ kiến. Hắn dằn mạnh:

"'Yêu', 'yêu', 'yêu nhau'! Merde alors! Tại sao mình lại ngại dùng đến danh từ này?"

Lan phì cười trước sự vật lộn ngộ nghĩnh của Thắng với những danh từ.

Câu chuyện đang quay chung quanh Tô Di, tự nhiên Lan hỏi một câu:

"Anh Thắng! Anh nói thực cho Lan biết, có phải vì anh Tô, nên mặc dầu đã xin thôi, anh vẫn quay trở về Quân thứ Lưu động làm không hưởng lương?"

Thắng gật đầu không ngần ngừ. Lan lim dim đôi mắt, hàng lông mi dài và cong rung nhẹ và nhìn Thắng nửa khêu gợi, nửa tinh quái:

"Không có gì cản được anh?"

Thắng lại gật đầu, mắt nhìn đăm đăm vào khuôn mặt đẹp của Lan. Lan hạ tầm mắt xuống, giọng nhẹ trong hơi thở:

"Nếu ví dụ Lan yêu cầu anh ở lại Hà Nội không đi Quân thứ Lưu động nữa, anh nghĩ sao? Và để đổi lại, Lan và anh sẽ..."

Lan ngừng nói, nhưng ánh mắt hứa hẹn của nàng còn nói nhiều hơn. Thắng soi mói quan sát Lan. Đoạn hắn ngửa người dựa lưng vào ghế, cười khô khan. Lan lộ vẻ phật ý.

"A! Bon! Thế ra Lan muốn thử sức mạnh của Lan...đến tôi phải không? Chà! Bây giờ mới thấy 'móng vuốt' của cô em ông Tô."

"Anh trả lời đi! Đừng lảng! Đi hay ở?"

Thắng tủm tỉm cười:

"Tôi cũng chưa biết. Để xem đã."

Lan lắc lắc cái đầu, nói nho nhỏ – giọng của một cô gái bướng bỉnh:

"Có phải anh ra đi anh sợ lưu luyến? Sợ bị cầm chân?"

"Lan muốn chê khéo là tôi chạy trốn một tình cảm...lưu luyến phải không? A không! Có lẽ tôi sợ khi tôi thay đổi, tôi sẽ làm khổ người yêu tôi... Hơn nữa Lan nên nhớ rằng tôi không giống Tô. Tôi không muốn đào bới trong tôi, tìm hiểu tôi là cái gì, tại sao tôi hành động thế này thế kia như Tô. Tôi sống, tích tắc! Tokhông muốn làm điều này, tôi làm. Tích tắc, tôi muốn làm thế kia, tôi làm. Comme ca!"

Lan mở mắt to nhìn Thắng, nàng như bị hấp dẫn, quyến rũ bởi những câu nói – không gì lay chuyển nổi – của Thắng. Một ánh sợ hãi thấp thoáng trong cặp mắt đẹp của Lan. Lan giống một con vật nhỏ bị mê hoặc.

"Lan… Lan sợ anh rồi đấy! Anh thật giống anh Di! Các anh làm Lan ớn lạnh cả xương sống."

Nghe Lan nhắc đến Di, Thắng cau mày ngẫm nghĩ, đoạn lừng khừng:

"Giống Di? Peut être! Tô cũng có lần bảo tôi như vậy."

Bà Hạ từ dưới nhà lên, mang theo ấm nước mới pha. Bà cười nói:

"Nằm mãi ngủ vẫn không được. Có ấm nước chè mạn nóng, anh Thắng uống cho tỉnh? Lan à! Con có nhớ sáng nay gặp anh Vĩ, anh ấy hẹn mấy giờ lại đây ấy nhỉ?"

Lan dửng dưng đáp:

"Giờ con đi học về chứ còn giờ nào nữa!"

Thắng, dáng mặt khinh bỉ, buông một câu:

"Vĩ! Hừ... cái thằng sợ vợ!"

Lan tủm tỉm:

"Lan đâu biết anh Vĩ đã là luật sư mà còn sợ vợ, nhưng...ngay từ lúc mới gặp, Lan đã thấy ngay anh Vĩ kỳ kỳ thế nào ấy. Khó tả lắm! Đôi khi anh ấy nhìn Lan, làm như Lan... như Phật bà ngồi trên toà sen..."

Bà Hạ mắng Lan:

"Chỉ nói bậy nào! Kể ra anh ấy có vẻ hơi gàn, nhưng tử tế và lịch thiệp."

Lan, ánh mắt tinh nghịch, trêu cợt:

"Cách đây mấy hôm, anh Vĩ ôm một bó hoa lớn bằng này này...đến tặng Lan. Ba đi làm chưa về, mê mải làm bếp, anh Vĩ quỳ ngay xuống chân Lan và trịnh trọng xin... xin phép... Lan cho anh ấy được yêu Lan, không cần được yêu lại. Xin phép được tặng Lan hoa, tặng quà và viết thư cho Lan. Thế có ly kỳ không anh?"

"Lan trả lời ra sao?

Lan thản nhiên đáp:

"Lan bằng lòng chứ sao! Với lại anh Vĩ đâu có bắt buộc, đòi hỏi Lan yêu lại đâu mà Lan sợ."

Thắng ngả người ra phía sau, phá lên cười. Từ dạo quen biết Thắng, đây là lần đầu tiên Lan và bà Hạ thấy hắn cười lớn và lâu như vậy. Lan tuy không hiểu Thắng cười vì thái độ khôi hài của Vĩ hay vì câu nàng vừa nói, nhưng cũng cười theo.

"Tại sao anh cười? Anh cười Lan hả? Liệu hồn đấy!"

Thắng gật gật đầu, vẻ mặt trở lại nghiêm trang.

"Tôi cười vì thấy trả lời, hành động như vậy đúng là Lan, không thể lẫn với ai khác được."

Đến lượt Lan thắc mắc:

"Lan đặc biệt khác người đến thế kia? Có xấu không?"

"Không! Hay là khác!"

Bà Hạ quay trở lại chuyện Vĩ:

"Vợ anh Vĩ gia thế ra sao? Có giàu không?"

"Phải nói là giàu triệu phú, nhưng Vĩ lấy vợ đã năm sáu năm nay vẫn chưa có con."

"Tội nghiệp! Chắc bà vợ phải buồn lắm!"

"Vĩ có vẻ khổ sở vì hai vợ chồng hiếm hoi. Để bù lại hắn cặm cụi học đỗ cho bằng được cái cử nhân. Bà vợ cũng thúc đẩy hắn một chút thôi. Ham danh mà!"

Lan ngẫm nghĩ một chút đoạn chợt hỏi:

"Theo anh, anh Vĩ có phải là người có thể chết vì tình được không?"

Thắng buột miệng một câu tiếng Pháp:

"Quelle question! À! Có thể lắm! Lan hỏi làm gì?"

Lan nói lảng sang vấn đề khác, và từ lúc đó Vĩ bị gạt ra ngoài câu chuyện.

Đêm đã khuya. Sau khi thiếp ngủ một giấc ngắn, chợt tỉnh dậy, trở người, ông Hạ đã thấy vợ nằm bên cạnh từ bao giờ. Thấy đèn nhà ngoài còn sáng ông hỏi vợ, giọng gay gắt và khá lớn:

"Thắng chưa về hả?"

Chưa mình ạ."

Tiếng Lan Thắng cười vang vào. Ông Hạ ngồi nhỏm dậy. Bà Hạ nhìn theo ông lo ngại hỏi:

"Mình đi đâu vậy?"

Ông không đáp, xỏ chân vào dép, lẹp xẹp ra nhà ngoài. Thắng Lan ngồi trên hai chiếc ghế kê sát vào nhau. Thắng không buồn quay đầu về phía ông, Lan vẫn tiếp tục câu chuyện nói dở. Tóc Lan hơi bù rối, má hồng mắt sáng, đôi môi mấp máy. Chợt ông Hạ nhìn thấy bàn tay lớn, thẫm màu của Thắng đặt lên trên bàn tay trắng nhỏ của Lan trên thành ghế. Mặc dầu sự xuất hiện của ông Hạ, Lan cũng như Thắng không ai rút tay về.

Ông Hạ bật nói, giận dữ:

"Tôi không hiểu sao anh còn ngồi tại đây. Anh Thắng! Anh nên tự trọng một chút!"

Thắng ngửng phắt đầu lên, nhưng hắn vẫn không nhìn về phía ông Hạ và không những không rút tay về, những ngón tay hắn còn siết chặt hơn tay Lan. Trước khi ông kịp nói thêm, hắn đứng dậy, bảo Lan:

"Thôi anh về để Lan ngủ. Khuya rồi."

Lan khe khẽ gật đầu không đáp.

Vẫn không nhìn ông Hạ, Thắng cúi đầu trong một cử chỉ gọn và ngắn:

"Xin phép ông!"

Hắn quay người tiến ra phía cửa. Thắng đi rồi, một bầu không khí im lặng bao trùm lên căn phòng. Lan vẫn ngồi yên trên ghế, mắt hướng ra đêm tối ở ngoài kia, đôi môi hé mở, một vẻ say đắm phảng phất trong khoé môi, ánh mắt. Lan đưa tay lên vuốt tóc và rồi mơn man trên hai cánh môi run nhè nhẹ.

Ông Hạ gắt:

"Lan! Đi ngủ, khuya rồi. Con gái nhớn mà..."

Lan quay người nhìn bố, tự nhiên mỉm cười nhẹ nhàng đáp:

"Ba cứ đi ngủ đi. Con ngồi đây một chút nữa."

Ông Hạ ngạc nhiên trước thái độ vẫn tự nhiên, không một chút ngại hay lúng túng của Lan. Lan có ý thức những hành động vừa rồi của Lan là tội lỗi và xấu hay không? Ông không hiểu nổi Lan. Có lẽ cô con gái bé nhỏ và nghịch ngợm của ông đã nhường bước cho một thiếu nữ khác hẳn, mà ông không thể nhận ra những nét quen thuộc.

Khuôn mặt ông Hạ cau có, nhưng ông lặng lẽ trở vào phòng trong.

Lan ngồi một mình nghĩ ngợi, mơ mộng ở phòng ngoài rất lâu rồi mới tắt đèn đi ngủ.

Ngày hôm sau, ngày hôm sau nữa, tóm lại suốt trong tuần lễ Thắng sống ở Hà Nội, trước khi quay trở vào đoàn Quân thứ Lưu động, Thắng luôn luôn có mặt tại gia đình ông bà Hạ. Lan Thắng quấn lấy nhau như bóng với hình. Tự coi mình là người nhà, Thắng ở lại dùng cơm trưa, cơm chiều, cùng với gia đình Lan, bỏ tiền mua hoa quả, gà vịt, bánh trái mang lại lẳng lặng trao cho bà Hạ hoặc Lan và cũng không hề nói là biếu tặng. Thái độ tự nhiên của Thắng khiến bà Hạ không biết từ chối cách nào, sau cùng đành để mặc Thắng cư xử theo ý hắn.

Tuy không trò chuyện với nhau về Lan Thắng, hai ông bà đều thầm biết Lan Thắng yêu nhau.

Trước mặt ông bà, Lan Thắng không hề trao đổi những lời âu yếm, những sự ve vuốt lộ liễu, hay những lời lẽ nỉ non ướt át tương tự những cặp tình nhân lãng mạn đa cảm, nên ông Hạ cũng không biết vịn vào duyên cớ nào để trách mắng con gái, hay cư xử cứng rắn với Thắng. Vào buổi tối, mặc dầu có mặt ông bà Hạ và tuy Lan Thắng ngồi xa cách nhau, trao đổi những câu chuyện nghiêm trang về Tô, về cuộc sống của Thắng: Lạ thay Lan Thắng vẫn cảm tưởng gần nhau, quấn chặt lấy nhau, yêu nhau vượt hẳn vùng kiểm soát của bất cứ ai. Vào một buổi trưa, Thắng nghỉ lại tại gia đình ông Hạ, trên chiếc đi văng thường khi dành cho Tô ở phòng ngoài.

Đến giờ đi làm, mặc xong quần áo bước ra ngoài, ông Hạ thấy Lan nằm trên đi văng, cuộn mình trong chiếc chăn mỏng, tóc bỏ xõa, một tay trần chống khuỷu để má tì vào. Thắng ngồi cạnh, hai chân bỏ xuống đất, người hơi cúi xuống mặt Lan.

Nghe tiếng chân ông, hai chiếc đầu rời nhau ra. Hai người vừa hôn nhau. Lan môi hé mở, mắt lim dim, cổ chiếc áo trong nhà hơi trễ chị để lộ một mảng da thịt trắng nhạt.

Không hiểu sao giọng nói của ông Hạ lại lạc hẳn đi, khàn khàn và đầy đe doạ:

"Lan! Đứng dậy! Vào trong nhà ngay! Còn anh Thắng tôi yêu cầu anh rời khỏi nhà tôi tức khắc, để con gái tôi yên."

Lan ngồi nhỏm dậy, mắt mở to nhìn bố. Thắng nhún vai, mặt cau lại có vẻ khó chịu và chán nản như một người phải xem đi xem lại một vở tuồng nhạt nhẽo. Không một phản ứng nào của Thắng chứng tỏ hắn quan tâm đến câu nói đầy xúc phạm của ông. Hắn dịu dàng bảo Lan:

"Lan à! Nhớ nhắc mẹ tối nay dùng cơm với chúng mình đấy!"

Lan chưa kịp trả lời. Ông Hạ đã cướp lời:

"Anh Thắng! Tại sao anh không trả lời thẳng tôi? Anh không coi tôi ra gì phải không? Vô phép!"

Thắng vùng đứng dậy, quay phắt, nhìn ông Hạ:

"Thưa ông! Tôi đã nghe rõ lời ông nói. Ngán lắm! Ngán lắm! Cái trò này diễn đi diễn lại hoài thật mauvais gout…"

Ông Hạ trừng mắt, Thắng khoa tay gạt đi:

"Bon! Nếu ông muốn, tôi xin rời khỏi nhà ông ngay bây giờ. Nhưng thế không thay đổi được cái gì hết! Ông không hiểu hay sao?"

Hắn cúi xuống, nhìn thẳng vào mặt Lan một giây, nói ngắn ngủi:

"Tối anh lại! Bẩy giờ đúng."

Hắn tiến thẳng ra phía cửa, dáng đi cả quyết và không quay đầu lại. Lan nhỏm dậy, chân đi đấy, chạy vội theo Thắng. Ông hạ gọi giật!

"Lan! Lại đây tao bảo!"

Ông toan theo ra cửa gọi Lan lại, thời một bàn tay níu áo ông. Ông vung ra. Bà Hạ đứng cạnh ông, vội can:

"Tôi xin ông! Can thiệp vào chuyện riêng của chúng làm gì?"

Ông nói gần như quát:

"Bà không thấy thế lá xấu hổ nhục nhã à! Con gái lớn chạy theo trai. Động cỡn! Đĩ!"

Bà Hạ đẩy ông lại gần chiếc ghế.

"Ông ngồi xuống đi! Ông nặng lời quá! Chúng có làm gì nên tội."

"Hừ! Bà lại còn bênh con! Không lẽ bạ thằng đàn ông nào đến nhà, con Lan đã quấn ngay lấy!"

Giọng bà Hạ đổi hẳn, tuy dịu dàng nhưng cương quyết:

"Ông đừng nói vậy oan cho Thắng. Trông bề ngoài cấc lấc, nhưng nó tử tế và kín đáo. Ông không biết chứ, trong một tuần nay nó giúp gia đình mình mấy nghìn bạc. Nào tiền trả trạng sư, nào tiền mua quà bánh gửi vào cho Di."

Ông nhỏm người dậy, hỏi dồn:

"Ai cho phép bà nhận tiền của Thắng đó hả? Tôi cấm bà!"

"Ông cấm tôi cũng đành phải nhận. Tôi không muốn con tôi khổ trong tù... Tại sao, tại sao ông thích làm khổ con cái làm gì? Biết thế tôi đừng nói chuyện này ra cho xong. Thằng Thắng giúp tôi tiền giấu tất cả mọi người. Nó cũng không nói cả cho Lan biết. Nó sợ Lan không nhận và hiểu nhầm nó. Ông cho nhận tiền của người khác là nhục, nhưng thà tôi ngửa tay xin Thắng còn hơn mang thân đi lạy lục vay nợ những người chỉ đáng làm đầy tớ mình..."

Sau khi nói một hơi dài, bà Hạ ngồi phịch xuống giường, hơi thở dồn dập.

Ông Hạ cố nén cơn giận và lấy lại bình tĩnh. Ngồi ngẫm nghĩ một lúc, ông hỏi vợ:

"Thắng có lúc nào đả động đến chuyện hôn nhân với Lan không?"

Bà Hạ lắc đầu.

"Thế nó có nói gì với bà không? Dò ý tứ bà hay nhờ bà dò ý tôi chẳng hạn?"

"Không! Thắng kín đáo lắm. Tôi cũng đã ngỏ ý mời bà mẹ Thắng đến đây chơi, hắn chỉ ậm ừ."

Ông ngẫm nghĩ một chút.

"Hay nó có vợ rồi và giấu không cho ai biết? Thằng đó lăng nhăng lắm, không tin được."

Bà Hạ lộ vẻ lo ngại:

"Chắc thằng Tô biết rõ về Thắng. Giá nó có ở nhà."

Hai vợ chồng im lặng nhìn nhau về điều tiếc sự vắng mặt của đứa con giai cả. Lần đầu tiên ông Hạ cảm thấy vai trò gạch nối quan trọng của Tô, giữa ông và bọn trẻ: Di, Lan, Thắng. Bất giác ông thở dài. Ông nảy ra ý tưởng biên thư hỏi Tô. Thật là một công việc khó khăn, xưa nay cha con ông chưa bao giờ viết thư cho nhau, và ông cũng chưa bao giờ phải hỏi “ý kiến"ai trước khi quyết định một vấn đề.

Lan từ ngoài cửa vội vã bước vào, qua mặt bố mẹ, môi mím lại cả quyết. Năm phút sau, Lan lại xuất hiện, quần áo chỉnh tề. Ông bà Hạ thắc mắc nhìn theo cô con gái. Lan đi đâu? Với Thắng? Ông vừa mở miệng định vặn hỏi, bà đã kéo tay áo ông, van xin nho nhỏ:

"Thôi mình! Kệ nó! Chắc Lan vào thăm Di."

Ông nặng nề đứng dậy. Đã đến giờ đi làm. Ông cảm thấy nản lòng và mệt mỏi vô kể.

Ra đến cửa, ông thấy xa xa ở đầu phố Lan và thắng đi cạnh nhau, tay nắm tay. Ông nhìn theo chúng, xa dần và khuất ở đầu phố. Trái tim ông thắt lại. Ông có cảm tưởng như vừa mất đứa con gái thân yêu. Lan như vừa chết trong tâm hồn ông. Ông cảm thấy già hẳn đi và lẻ loi...

Tất cả mọi người trong gia đình ông Hạ đều ngạc nhiên khi Di nhắn Vĩ là trong buổi các thân nhân được phép đến thăm các tù nhân ngày hôm nay, Di muốn gặp Lan, và chỉ Lan mà thôi. Nếu bà Hạ hay bất cứ người nào khác đi kèm với Lan, Di sẽ ở lì trong phòng giam không ra mặt.

Nghe tin đó, bà Hạ nhợt nhạt cả người. Hết nhìn Vĩ, lại nhìn Lan, bà lúng túng mãi mới nói lên lời:

"Hay anh Vĩ nghe lầm thế nào ấy chứ!"

"Dạ! Không. Di dặn đi dặn lại cháu mấy lần."

Bà Hạ cúi đầu, nói nho nhỏ:

"Nó không muốn gặp tôi! Chắc nó bị tra tấn đau lắm nên không muốn tôi trông thấy mặt."

Vĩ vừa buột miệng nói, “Cháu không nghĩ thế! Anh Di..."Lan lừ mắt. Vĩ vội im ngay.

Lan chỉ nói gọn lỏn:

"Nếu anh Di chỉ muốn gặp riêng con, con không vào thăm đâu."

Bà Hạ thúc dục, ép buộc mãi, Lan mới miễn cưỡng vâng lời.

Buổi chiều sau khi đã vào thăm Di, Lan về nhà trên xe hơi của Thắng. Lan, mặt có sắc giận, đi thẳng một mạch vào phòng trong, không nói một nửa lời với ông bà Hạ hay Thắng.

Thắng chào ông bà Hạ như thường lệ. Hắn hình như cũng không mấy lưu tâm đến chuyện xích mích khá gay gắt giữa ông Hạ và hắn hồi trưa. Hắn đứng giữa phòng, cặp lông mày rậm nhíu lại, nhìn theo Lan. Bà Hạ chưa kịp hỏi chuyện, hắn đã vội chào ông bà quay người ra khỏi phòng cũng nhanh chóng và đột ngột như lúc bước vào.

Tiếng động cơ xe Thắng rồ lên đoạn nhỏ dần và mất hẳn. Bà Hạ lên tiếng gọi:

"Lan! Con thay quần áo xong chưa? Ra me hỏi chuyện."

Không thấy tiếng Lan trả lời và cũng không một tiếng động nào vẳng ra chứng tỏ Lan đang thay quần áo.

Bà Hạ toan đứng dậy vào trong nhà, ông gạt đi và sẵng giọng:

"Lan! Ra ngay đây! Bà không việc gì phải đi đâu, tôi cũng muốn hỏi ít điều về Di."

Lan bước ra phòng ngoài, vẫn mặc nguyên áo dài, đầu hơi cúi, hai tay nóng nẩy vặn đi vặn lại chiếc khăn tay. Nàng ghé ngồi lên giường cạnh mẹ, vẫn im lặng.

Bà Hạ dịu dàng hỏi:

"Con vào thăm có giáp mặt anh Di không?"

Lan gật đầu:

"Anh Di có nói gì với con không?"

Lan lắc đầu. Ông bà Hạ đều thắc mắc. Chẳng lẽ nhắn Lan vào thăm, Di lại không có chuyện gì để nói.

Bà giục:

"Lan! Con nói đi chứ! Kể cho me nghe đầu đuôi. Con...con thấy anh Di vẫn như thường chứ?"

Lan lặng thinh, mặt nhợt đi, tuy nhiên nàng cũng chế ngự được phần nào niềm xúc động và miễn cưỡng đáp:

"Không! Con thấy anh Di như thường, chỉ hơi xanh một chút."

Ông Hạ nghi ngờ nhìn Lan. Chắc Lan cố ý dấu ông bà sự thật về tình trạng của Di.

Ông hỏi:

"Di có nói là sẽ làm theo lời khuyên của Vĩ khi bị ông Biện lý thẩm vấn hay không?"

Lan quay phắt người, đối diện với bố mẹ, mắt long lanh đầy tức giận phẫn uất, ghìm giữ mãi trong tâm hồn, bây giờ mới bùng ra.

"Ba me đừng hỏi gì con nữa! Con và anh Di đâu có kịp trò chuyện. Mà làm sao trò chuyện nổi cơ chứ. Hai người đứng cách nhau hàng thước, có đến hai tấm mạng thép ngăn cách. Thật kinh tởm! Nó nhốt người ta như nhốt một con vật. Đã thế hàng mấy chục người vào thăm các tội nhân nhao nhao như cái chợ, nhức đầu váng óc, mấy cái thằng gác tù bắng nhắng dục toắng lên trông thật khả ố."

Lan ngừng lại một giây để lấy hơi, môi run run.

"Con và anh Di chỉ biết đứng ngẩn ra nhìn nhau. Đôi mắt anh Di sâu hoắm nhìn con..." Lan rùng mình, hai bàn tay chợt nắm lấy nhau. "Con chẳng nhớ đứng như thế bao nhiêu lâu... Nhưng trước khi hết hạn năm phút, anh Di đã rời bỏ, đã quay trở về phòng giam sau khi dặn con... Không! Không phải thế! Con gọi lớn 'Anh Di! Anh Di'. Anh không ngừng bước chỉ quay đầu lại, dơ một ngón tay lên chỉ vào mắt ra hiệu bảo con đừng khóc. Và con ra về! Có vậy!"

Mọi người im lặng một lúc khá lâu. Ông Hạ với lấy chiếc điếu, nhồi thuốc, hút. Bà cầm lấy một bàn tay Lan, vuốt ve nhè nhẹ.

Giọng bà Hạ cất lên, mơ hồ như từ một nơi xa vẳng tới:

"Anh Di dặn con những gì?"

"Không! Lúc nãy con kể nhầm. Anh Di không nói gì với con hết."

"Lạ nhỉ? Me vẫn không hiểu tại sao anh Di không muốn me vào thăm. Nhỡ nó mệnh hệ nào..."

Lan ngửng đầu nhìn rất lâu khuôn mặt buồn bã và tuyệt vọng của mẹ. Lan đang bị giằng xé giữa nhiều ý muốn đối chọi nhau.

Cuối cùng, Lan đứng dậy lảng vào trong nhà, sửa soạn bữa cơm chiều.

Đột nhiên bà Hạ hỏi chồng một câu khiến ông ngạc nhiên không biết trả lời ra sao:

"Mình! Mình có nghĩ rằng Di 'cũng' chẳng yêu gì tôi hay không?"

Ông hừ một tiếng không đáp.

Thắng đến khi gia đình ông Hạ sắp dùng cơm chiều. Lan bận tay dưới bếp. Thắng quần áo tề chỉnh, mặc complet xẫm màu, thắt cravate cẩn thận. Sau khi chào ông bà Hạ, Thắng hỏi ngay bà:

"Chắc Lan đang sửa soạn, tối nay dùng cơm hiệu cùng ông bà như cháu mời hôm qua."

Ông đáp khô khan, lãnh đạm:

"Tôi xin khếu!"

Bà Hạ lúc đó mới sực nhớ ra lời mời của Thắng, lúng túng một chút, đoạn cũng thoái thác:

"Chết chửa! Tôi quên bẵng đi mất... Lan hư đến thế thì thôi chẳng nhắc nhở gì tôi."

Bà đưa tay lên bóp trán, giọng mệt mỏi:

"Anh giận tôi chịu lỗi, nhưng thú thật, tối nay tôi thấy người váng vất, đầu óc rối tung chẳng ra làm sao. Nhất là anh cũng biết em Di đang tù tội, chúng tôi cũng không tâm trí đâu mà vui được. Thôi! Anh để cho lần khác vậy."

Thắng không gặng mời, và trước sự từ khước của cả hai vợ chồng ông Hạ, hắn cũng không lộ vẻ phật ý.

"Vâng. Thế cũng được. Chẳng sao!"

Lan từ nhà dưới bưng mâm cơm lên. Trông thấy Thắng, nàng không nói gì, hai gò má ứng hồng một chút. Thắng hỏi, không nhìn Lan:

"Lan! Lan mặc quần áo rồi đi ăn cơm hiệu với anh. Ba me Lan chiều nay mệt không cùng đi với chúng mình."

Lan lắc đầu, thẳng thắn đáp:

"Lan cũng vậy, không thể đi được."

Thắng nhún vai:

"Lại vì Di phải không? À! Di, Di...vẫn lý do ấy?"

Lan giọng thách thức:

"Anh cho lý do đó không đủ hay sao?"

Thắng không đáp, đi đi lại lại trong phòng, dáng điệu nóng nẩy. Bà hạ chắc muốn làm nhẹ bớt bầu không khí căng thẳng giữa Lan và Thắng, nên dịu dàng bảo:

"Anh Thắng! Ngồi chơi một chút rồi dùng cơm một thể với chúng tôi. Để tôi làm thêm mấy món. Anh chắc cũng chưa thấy đói?"

Thắng ngồi xuống ghế châm thuốc hút. Chợt hắn nói:

"Ngày mai anh trở về với đoàn Quân thứ! Lan có gửi gì cho anh Tô không?"

Lan hơi giật mình và vẻ mặt thoáng bối rối. Lan lại gần Thắng, ngồi trên chiếc ghế đối diện với Thắng. Lan mỉm cười – một nụ cười cầu xin tha thứ của một cô bé vừa phạm lỗi – nhìn thẳng vào mắt Thắng và hỏi:

"Anh giận Lan hả?"

Lan nhún vai, sắc mặt không thay đổi.

"Anh giận Lan vì tối nay Lan thất hứa với anh. Anh giận, nên anh quyết định ngày mai trở về đoàn Quân thứ Lưu động."

"Hừ! Lan trẻ con nên tưởng anh cũng trẻ con như Lan. Bon! Lan muốn nghĩ thế nào về anh cũng được. Nhưng, mai anh đi."

Lan hất chiếc cầm nhỏ ra phía trước trong một dáng bướng bỉnh, dễ thương:

"Thế còn Lan?"

"Anh đi việc quái gì đến Lan!"

Lan bất mãn, gặng:

"Việc gì chứ! Mỗi lúc một khác. Trước đây mấy hôm khác, hôm nay lại khác. Anh trả lời thẳng vào câu hỏi của Lan đi."

Nét mặt Thắng căng thẳng, hắn im lặng nhìn Lan một cách kỳ lạ, dữ tợn và thoáng ác cảm.

Đúng lúc ấy có tiếng gõ cửa, một bó hoa mầu sắc tươi thắm thò vào, đoạn Vĩ xuất hiện, nửa người nấp sau bó hoa khá lớn. Hắn tiến lại gần Lan và vì Thắng ngồi quay lưng ra phía cửa, nên hắn không nhận biết là ai. Giọng hắn lắp bắp:

"Chào ông ạ! Cô... cô Lan, chiều nay cô đã vào thăm anh Di chưa? Cô có gặp khó khăn không? Tiện đây, tôi mang lại biếu cô bó hoa để..."

Thắng vẫn ngồi yên trên ghế, không quay đầu lại, cắt ngang:

"Anh Vĩ đó hả? 'Chị' có mạnh không anh?"

Vĩ sững sờ, đứng ngây ra. Đây là lần đầu hắn chạm trán với Thắng tại gia đình ông Hạ. Lan liếc nhìn Thắng, ánh mắt tinh nghịch, trêu cợt, và mời Vĩ.

"Anh Vĩ ngồi chơi! Gớm! Ngày nào cũng mua hoa biếu chị ấy, chắc chị phải cảm động lắm. Anh Thắng thường nhắc đến anh chị."

Thắng, giọng sai khiến:

"Vĩ à!Toa lại gần đây moa bảo cái này."

Đôi mắt lim dim sau cặp kính cận của Vĩ chớp liền mấy cái. Hắn nửa muốn lại ngồi cạnh Lan, nửa như muốn trốn chạy sự dàn mặt với Thắng. Hắn liếc nhìn Lan rất nhanh, hình như muốn thu hình ảnh, ghi khắc vào tâm khảm, đoạn đặt bó hoa xuống bàn, hắn lắp bắp:

"Xin lỗi, toa và cô Lan... moa có hẹn công việc, phải đi ngay... Để lần khác! Dạ! Kính chào ông! À! Thắng, toa ra ngoài này, moa có chút việc riêng muốn nhờ toa."

Vĩ kéo Thắng ra ngoài hành lang, thầm thì trò chuyện.

Tiếng Thắng cất cao, cợt nhạo:

"Ồ! Toa rắc rối lắm! Việc gì phải che đậy...!"

Tiếng Vĩ van nài:

"Toa nói khe khẽ chứ! Moa xin toa!"

Ông Hạ ngồi vào mâm nhấm nháp mấy món ăn, một mình. Ông vẫn có thói quen ăn trước gia đình như vậy, mặc dầu nhà có khách ăn cơm hay không.

Lan xuống nhà bưng thêm mấy món ăn lên, Thắng cũng vừa dứt câu chuyện với Vĩ, quay vào. Lan hỏi:

"Anh Vĩ nói chuyện gì với anh thế? Bí mật tệ!"

Thắng đột ngột hỏi lại Lan:

"Lan có quen và biết rõ vợ Vĩ không:"

Lan lắc đầu, giọng dửng dưng:

"Sao? Vợ anh Vĩ muốn quen Lan à?"

Thắng cười, ánh mắt thoáng vẻ khâm phục.

"Nếu Lan cho Vĩ biết ý kiến đó, chắc Vĩ ngã ngửa người. Vợ hắn ghen có tiếng!"

"Lan nghe nói bà ấy đẹp lắm, và giàu. Anh nói phải đấy! Hôm nào Lan phải đòi anh Vĩ dẫn đến thăm 'chị ấy' mới được."

Ông Hạ đằng hắng giục Lan:

"Lan! Xuống nhà mời me lên ăn cơm!"

Trước khi xuống bếp, Lan nghiêm trang bảo Thắng:

"Kể ra Lan thấy anh Vĩ thật tội nghiệp!"

"Tội nghiệp? Mais non! Nếu Lan biết rõ Vĩ hơn, Lan sẽ thấy khó mà dùng chữ 'tội nghiệp' cho một 'thằng hèn' được!"

Lan quay người nói với lại:

"Si tình mà anh chê là hèn kể cũng hơi quá."

Suốt trước bữa cơm, hầu như chỉ có Lan và Thắng trò chuyện. Ông Hạ không nói với Thắng một câu. Bà Hạ ăn uống uể oải, nghĩ ngợi đâu đâu. Thỉnh thoảng bà đưa mắt quan sát hai khuôn mặt Lan Thắng kế bên nhau, vẻ mặt tươi lên một chút.

Cơm nước xong, Thắng bảo Lan:

"Lan xin phép ba me đi chơi với anh một vòng."

Lan gật đầu, quay sang bố mẹ.

"Xin phép ba me cho con đi chơi quanh quanh với anh Thắng. Mai anh Thắng lên đường rồi."

Ông Hạ lưỡng lự một chút đoạn hỏi:

"Đi đâu? Có lâu không?"

"Độ nửa tiếng thôi ạ!"

Ông không đáp, nhưng Lan hiểu ngay ông đã ưng thuận, nên vào nhà trong thay quần áo.

Lan và Thắng đã đi rồi, ông bà Hạ ngồi bàn chuyện về mấy đứa con trai. Bà Hạ cho chồng biết tình trạng tài chính hao hụt của gia đình trong tháng này. Tô vẫn chưa gửi tiền về, Di ngồi trong tù, chủ nợ thúc dữ, bao nhiêu nỗi lo âu buồn phiền dồn dập đè lên hai vợ chồng. Ông đi đi lại lại trong phòng tựa một con thú bị giam trong cũi. Tuy khí hậu mùa thu dịu mát, không hiểu sao ông lại thấy người nóng hâm hấp như sốt. Chân tay ông hình như không phải là của ông nữa. Nghe hoài giọng nói đều đều, than thở của vợ, ông mất hẳn bình tĩnh, quát lên:

"Thôi! Bà im đi. Tôi xin bà!"

Tiếng quát của ông cũng như bị giam hãm trong bốn bức tường chật hẹp. Bà Hạ ngửng đầy nhìn ông. Bao nhiêu năm nay sống cạnh nhau, đột nhiên giây phút này, tự nhiên ông thầm mong muốn vợ ông chết đi và đôi mắt trách móc đang soi vào ông kia, khép lại mãi mãi.

Ông Hạ vội vã ra khỏi nhà, đi dọc theo hè phố. Bầu trời đen kịt không trăng sao. Gió thổi cuốn lá xào xạc chạy quấn vào chân ông. Cơn nóng bức trong cơ thể ông dịu xuống dần dần. Bao giờ đêm tối dài dằng dặc này của đời ông mới chấm dứt? Ông lang thang hàng tiếng đồng hồ, cho đến lúc hơi lạnh thấm vào người mới quay trở về.

Về đến gần nhà, một chiếc xe hơi lướt qua dưới đường: xe của Thắng. Chắc Thắng và Lan không nhìn thấy ông Hạ vì đèn đường ở quãng phố này hỏng gần hết, ông lại đi lẫn trong bóng tối. Xe Thắng đỗ trước cửa nhà, tắt máy, nhưng không thấy ai xuống.

Nhờ ánh sáng chiếc đèn đường gần nhà hắt xuống, ông nhìn thấy lờ mờ bóng Lan và Thắng ngồi cách xa nhau ở hàng ghế trước, mắt hướng vào nhau.

Chợt hai chân ông đứng khựng lại. Hai bóng người trong xe vừa ôm ghì lấy nhau trong một cử động say mê, dữ dội và đột ngột. Thắng và Lan hôn nhau rất lâu.

Chợt hai chân ông đứng khựng lại. Hai bóng người trong xe vừa ôm ghì lấy nhau trong một cử động say mê, dữ dội và đột ngột. Thắng và Lan hôn nhau rất lâu.

Người ông hừng hực và máu vụt chạy mạnh. Ông không thể rời mắt khỏi hai bóng đen đang quấn lấy nhau cách ông không bao xa. Một tiếng nói thầm kín vang lên trong ông, cho ông biết ông chưa già. Đã từ bao nhiêu năm nay, mải ngụp lặn trong những tham vọng làm giàu và những thất bại liên tiếp, ông hầu như lãng quên đã có thời ông trẻ, thân hình căng đầy dục vọng. Những ham muốn đòi yêu ngủ gục từ lâu, hình như vừa trỗi dậy.

Ông Hạ ghen với Thắng Lan, với tuổi trẻ của chúng. Giờ ông mới chợt hiểu tại sao ông không chịu nổi mọi người chung quanh ông tán tỉnh nhau, yêu nhau.

Tuy nhiên, kỳ lạ thay, ông đồng thời cảm thấy ý chí muốn thành công của ông hình như vừa được tiếp thêm sức.

Ông tự hứa một khi giàu có, ông sẽ tìm đủ mọi cách để hưởng lạc. Ừ! Tại sao ông không thể “có"một cô nhân tình trẻ, thân hình tròn lẳn, bộ ngực khiêu khích của riêng ông?

Thắng Lan xuống xe, vào nhà đã khá lâu, ông Hạ mới sực tỉnh, trở về với thực tại.

Ông đi qua phòng khách không nhìn tới chúng. Vợ ông đã thiếp ngủ, mấy vết nhăn khá xâu đả bắt đầu xuất hiện trên vầng trán và khoé mắt. Ông nhẹ nhàng nằm xuống bên cạnh vợ, tay vắt lên trán, mắt mở trừng trừng mà không trông thấy gì. Đầu óc ông trống rỗng không một tư tưởng. Ông nằm như vậy bao nhiêu lâu, ông cũng không rõ.

Ở phòng ngoài Lan nói nho nhỏ:

"Mai anh đi?"

"Ừ mai...!"

"Em yêu anh!"

Thắng im lặng. Lan nhắc lại, giọng tha thiết hơn:

"Anh! Anh nghe rõ em nói không? Em – yêu – anh!"

Giọng Thắng chớm bực bội:

"Nếu nhắc đi nhắc lại câu ấy làm em sung sướng hơn, anh không ngăn!"

Lan, giọng thoáng một vẻ nhẫn nhục, tuyệt vọng khó tả:

"Vậy mà anh vẫn đi!"

"Em im đi! Điều đó vô ích!"

"Điều gì?"

"Cố gây cho anh một mặc cảm phạm tội đối với em. Anh có cảm tưởng theo ý em, anh rời bỏ em vào lúc này là một tội... À!"

Giọng Lan ngỡ ngàng:

"Em... em không hiểu anh! Đúng ra em không hiểu nổi tất cả các anh! Anh Tô, Anh Di và anh. Lúc nào các anh hình như cũng muốn gạt em sang một bên, không cho em đả động đến, chứ đừng nói dự phần nào, những chuyện các anh làm... thế giới của các anh..."

Thắng chua chát đáp:

"Có lẽ, vì cái thế giới của đàn ông là thứ độc nhất của các anh còn có thể tin vào."

"Anh không tin vào tình yêu?"

"Không hẳn vậy! Nhưng... tình yêu không thể đủ được. Anh yêu em, em yêu anh say đắm, chúng ta sung sướng, nhưng vẫn chưa đủ..."

"Anh ích kỷ lắm! Anh chỉ nghĩ đến anh..."

"Ích kỷ? Em muốn hiểu như thế cũng được."

Hai người im lặng.

Giọng Lan lại cất lên, Lan có vẻ bị xúc phạm:

"Anh làm em buồn! Bây giờ em mới hiểu, trước đến nay anh vẫn khinh em. Anh coi em cũng như... Phương... Pauline..."

Thắng xô ghế, tiếng Thắng gay gắt, tàn nhẫn:

"Bon Dieu! Quả thật em chẳng hiểu cái gì hết! Tại sao em phải hạ mình xuống, so sánh em với những người đàn bà khác? Tại sao em không nghĩ rằng trường hợp chúng ta là một trường hợp đặc biệt, không thể đặt cạnh trường hợp nào khác! Trước khi gặp em, anh đã gặp nhiều người. Những chuyện đó đã xảy ra... Em muốn anh làm gì bây giờ? Hối hận? Thật khôi hài...! Mà làm sao anh hối hận nổi cơ chứ? Khi anh gặp họ, yêu họ anh đã biết có em trên cái cõi đời này đâu!"

"Em... em cũng biết vậy. Nhưng em chỉ là một người đàn bà, làm sao em ngăn nổi em, nghĩ đến những lúc anh sống 'họ', yêu họ, thân mật với họ..."

"Nếu vậy, em chỉ làm khổ em, làm em bực mình, và kém yêu anh."

"Anh Thắng! Lại gần đây em bảo! Tại sao anh cứ cau có và đứng quay lưng vào em như thế kia."

Thắng bước vội lại gần Lan và rồi im lặng bao trùm lên tất cả.

Hơi thở dồn dập của Lan lẫn với tiếng rên rất nhẹ, tiếng rên của một người đàn bà say đắm trong tình yêu. Lan gọi tên Thắng, âu yếm, níu kéo:

"Anh Thắng! Anh!"

Một khoảnh khắc qua, Lan Thắng lại tiếp tục trò chuyện. Lan hỏi:

"Anh định ở lại đoàn Quân thứ Lưu động bao nhiêu lâu?"

"Một tuần, có thể một tháng, khi nào đoàn bị giải tán, anh sẽ về."

"Tại sao lại bị giải tán?"

"Em không đọc báo à? Trong vòng mấy hôm vừa qua, đoàn Quân thứ Lưu động bị Việt Minh tấn công. Chẳng bao lâu sẽ đến lượt đoàn các anh. Chắc sẽ có lắm trò vui. Ồ! Anh đã thấy nóng ruột muốn đi rồi đây!"

"Hôm từ biệt anh Tô, anh có hẹn ngày nào trở lại không?"

"Không!"

"Nhưng em chắc anh Tô đoán biết rồi anh sẽ trở lại! Anh ấy tinh ý lắm mà!"

Thắng nhún vai:

"Có thể lắm!"

Lan lẩm bẩm một câu, như tự hỏi mình:

"Em vẫn chịu không hiểu nổi... Trở lại Quân thứ Lưu động, anh được cái gì? Anh bảo vì anh Tô, nhưng em vẫn không tin. Ở lại Hà Nội, đâu có gì thay đổi, anh Tô vẫn là bạn kia mà?"

Thắng ngẫm nghĩ, cặp mắt chớp chớp, môi hơi trề ra. Bỗng nhiên, hắn lắc đầu khá mạnh mấy lần liền.

"Không! Không! Anh không nghĩ rằng nếu anh ở lại Hà Nội, anh và Tô lại tiếp tục vẫn là 'bạn' được!"

"Sao kỳ khôi vậy? Em tưởng đã thân nhau, dù sống xa nhau, đâu vì thế mà kém thân.

Thắng đứng bật dậy, đi đi lại lại trước mắt Lan. Hắn vừa nói vừa lấy một bàn tay nắm lại đấm nhẹ vào lòng bàn tay kia mở rộng. Dáng điệu hắn kích thích, nóng nẩy."

"Lan không hiểu! Không! Lan hiểu tình bạn theo một nghĩa tầm thường và nông cạn. Bọn! Là bạn, khi một thằng này gặp mặt thằng con trai khác hợp tính nhau, quyến luyến nhau – Phải thế không? Để rồi hai thằng dắt tay nhau dung dăng dung dẻ ngoài đường phố? Như hai thằng oắt con đa cảm? Trời đất! Bạn kiểu vậy, anh lậy ba vái…!"

Thắng đứng sững, ngón tay trỏ vào mặt Lan.

"Lan! Lan vẫn nhầm tưởng anh có cảm tình với cái ông anh gàn dở của Lan phải không?"

"Dĩ nhiên rồi! Không cảm tình với nhau sao chơi với nhau nổi!"

"Đấy! Lan nhầm to ở chỗ ấy! Anh là bạn Tô không phải anh ưa bộ mặt ông ấy, khoái lối đi đứng, sống, yêu gái của ông ấy. Hoàn toàn không! Anh và Tô khác nhau về đủ mọi mặt. Ông ấy khoái suy nghĩ, trầm tư mặc tưởng, lúc nào cũng phân tích phân tiếc loạn cả lên... Anh ghét suy nghĩ thậm tệ, lắm khi anh thấy ông ấy sống thật vất vả, đăm đăm chiêu chiêu tìm tòi 'ý nghĩa sâu xa' của từng sự việc xảy đến cho ông ta, hay từng tình cảm 'tế nhị', 'uẩn khúc' trong tâm hồn... Ô là là! Điên cái đầu luôn! Trông anh đây này, anh sống đại đi, tích tắc, tích tắc, có tiện lợi hơn không? Tóm lại..."

Thắng ngừng nói, lầu bầu rủa:

"Merde alors! Chà! Khó nói thật! Anh chỉ quen hành động."

Lan tinh quái:

"À! Em hiểu rồi! Hai ông không giống nhau, không có cảm tình với nhau nên, hai ông trở thành 'bạn thân' của nhau? Khó tin quá!"

Thắng ngồi phịch xuống chiếc ghế cạnh Lan, đưa tay lên vuốt tóc liên hồi. Hắn chuyển câu chuyện sang một hướng khác.

"Để anh kể cho Lan nghe chuyện về mấy thằng bạn anh... Dạo anh là tự vệ, ở lại Hà Nội đánh Pháp với một lũ bạn cùng lớp, có mấy lần chiến xa Pháp tấn công phố bọn anh giữ, bọn anh say mê bắn, bò, ném xăng vào chiến xa. Vừa bắn vừa la hét gọi nhau. Ấy! Vào những giây phút đó, anh thấy yêu chúng nó ghê gớm, quên tất cả... Bao nhiêu sinh lực, ý chí trong người đều được anh đổ dốc ra sống cho bằng hết.

Anh cảm thấy anh sống thật 'đàn ông'! Voilà! Người cứ căng ra, đầy ứ và anh cười rất nhiều! Cười như chưa bao giờ anh có dịp được cười thoải mái đến như vậy. Nhưng sau đó, khoảng đời còn lại của anh khác hẳn. Anh hậm hực với me anh, với chính anh. Anh sống lủi thủi một mình, vất va vất vưởng. Tình yêu đàn bà, chơi bời, rượu chỉ lôi cuốn anh phần nào, trong một thời kỳ thường rất ngắn ngủi. Thằng đàn ông trong anh say ngủ, mê muội, abruti, cho đến khi anh gặp Tô."

Thắng lại đẩy ghế đứng dậy, đi đi lại lại.

"Mặc dầu anh phải nói ngay, anh ghét một vài đặc điểm của ông anh Lan, nhưng ghét yêu đâu quan trọng. Tình cảm, Sensibleries chỉ làm anh ghê tởm. Anh chỉ thấy Tô là một người thật hiếm hoi! Tô cũng là một người đàn ông như anh. Có lẽ cái type đàn ông ở hắn có khác anh, nghĩa là không hùng hùng hổ hổ, vũ phu tàn nhẫn, lao đầu ra phía trước. Nhưng, không thật formidable! Hắn thật thông minh và can trường, hắn không sợ một cái gì hết, dù có những phút mềm yếu trước đây của hắn. Ngồi nghe hắn nói về hắn, tra hỏi anh ác hơn cả một ông đội xếp, bắt anh nói hết về anh, thật sướng. Và khi cần đến hành động, hắn sẽ có mặt, hô ngay 'Présent!'"

Thắng rùng mình.

"Được cầm súng, chiến đấu cạnh Tô thật khoái hơn tất cả mọi thú trên đời..."

Lan cắt ngang, gay gắt:

"Anh lệ thuộc anh Tô! Kết luận là vậy."

Thắng nóng nảy đáp:

"Em nhầm! Không phải lệ thuộc! Đối diện, đối diện! Lạ thật! Đàn bà không bao giờ có thể sống ngang hàng với một người khác. Lúc nào cũng lôi vấn đề ai lệ thuộc ai vào cuộc sống mới nghe. Les femmes! Oh! Cesêtre inférieurs…"

Lan dằn dỗi:

"Em hiểu anh rồi! Em biết mà: các anh khinh em, khinh đàn bà! Đúng vậy không?"

Thắng tàn nhẫn:

"Anh đâu muốn vậy! Tự em, em làm anh khinh em đấy chứ! Em là đàn bà. Vào thời này, em ngồi nhà, em làm bếp, em đi học, em trang điểm, em săn sóc mọi người trong gia đình. Đối với em thế là đủ. Nhưng các anh, những người đàn ông, các anh bắt buộc phải sống khác, Tô nói đúng! Hắn có lần bảo anh 'Số mệnh đàn ông chúng mình – vào thời này – chia cắt mình, tách mình khỏi tình yêu của những người đàn bà'. Em tưởng anh sung sướng lắm hay sao, khi phải rời bỏ em…?"

Lan gần như kêu lên, đau đớn, say đắm:

"Anh Thắng! Đừng, anh đừng nói nữa... Anh lại đây với em... Em xin lỗi anh..."

Một phút yên lặng trôi qua. Đột nhiên bà Hạ nằm cạnh ông mê sảng, kêu thất thanh:

"Di! Di! Trời ơi! Tội me lắm! Đừng hắt hủi! Me xin con..."

Ông Hạ lay vợ, gọi:

"Dậy! Tỉnh dậy! Lại nằm mê hoảng rồi."

Bà Hạ mở mắt, ngơ ngác nhìn ông, và không nhận ra ông. Trán bà đẫm mồ hôi, hai tay ôm lấy ngực. Bà yếu ớt mỉm cười, ngồi dậy, vấn lại tóc, nói với ông như xin lỗi:

"Chà! Tôi mê hoảng sợ quá! Mình chưa ngủ à?"

Lan ở nhà ngoài vội vào, tay bưng chén nước nóng:

"Me uống đi cho tỉnh! Me đừng ngủ lại vội, ngồi một chút cho tỉnh trí đã."

Bà Hạ vẫn chưa hoàn hồn, đỡ lấy chén nước uống một hơi, đoạn dựa lưng vào tường, ngồi thở. Lan đứng nhìn mẹ, ánh mắt đầy lo ngại. Bà hỏi:

"Khuya chưa con? Anh Thắng đã về chưa?"

Lan lắc lắc đầu. Bà Hạ đuổi con gái:

"Con ra ngoài nhà tiếp chuyện anh ấy đi! Để mặc me! Tóc con làm sao bù thế kia?"

Lan hơi đỏ mặt, không đáp, quay trở ra nhà ngoài. Ông Hạ nhắm mắt nhưng không ngủ nổi. Ông tự hỏi, vợ ông hơi yếu tim, sống qua giai đoạn đầy những xúc động này, sẽ có tránh khỏi mang bệnh nặng hay không?

Thắng hỏi Lan:

"Me mê hoảng phải không?"

Khuôn mặt Lan thoáng lo ngại:

"Vâng! Lan lo cho me. Dạo này me có vẻ yếu, không đêm nào không mê hoảng. "

Thắng, Lan hạ giọng thầm thì về bà Hạ. Loáng thoáng những câu "nhỡ anh Di”, “nếu em cần anh sẽ đưa tiền mua thuốc.”

Một lát sau, Lan hỏi Thắng:

"Anh! Anh kể cho em nghe về ba me anh đi!"

Thắng miễn cưỡng:

"Có cái quái gì mà kể!"

"Tại sao anh không thích nhắc đến ba me anh?"

"Không thích? Lan moi đâu ra cái tư tưởng kỳ quái ấy! Ba anh, như em đã biết hôm nào anh kể cho Tô nghe. Còn me anh? Nếu em muốn, hôm nào anh giới thiệu em với me. Lan chưa biết me anh! Me anh chiều con, yêu con một cách quá đáng. Anh ít khi dám ngồi bên cạnh me anh, sự âu yếm của me làm anh ngạt thở. Lắm khi anh cáu, gắt um lên."

Lan cười:

"Em hiểu lắm! Đến như em thỉnh thoảng anh mới gặp em, mà em cũng đã nhiều lần khiến anh nghẹt thở, nữa là me anh nuôi anh, yêu anh từ thuở nhỏ."

"Lan thông mình lắm!"

Lan ngập ngừng:

"Thế còn anh, anh yêu me anh chứ!"

Thắng dửng dưng đáp:

"Anh không để ý. Thực ra anh cũng chưa bao giờ tự đặt câu hỏi đó cho anh. Anh chỉ biết anh không ghét me anh, thế thôi!"

"Thế còn ba anh... Ba anh chết có làm anh xúc động nhiều lắm không?"

Thắng ngửng phắt đầu, cặp mắt long lanh đầy giận dữ uất ức. Thắng đảo mắt nhìn vào nhiều điểm trên khoảng không như tìm tòi lục lọi một kẻ thù vô hình.

"Anh chỉ biết tin ba anh bị Việt Minh giết ít lâu trước khi Pháp Việt đánh nhau ở Hà Nội. Anh tưởng điên lên! Vô lý, vô lý hết sức! Tại sao tụi nó dám giết ba anh? Đảng phái, chính trị? Je m’en fous! Tụi Pháp còn chẳng dám giết ba anh nữa là. Bon! Ba anh trí thức gàn, ương ngạnh, quân tử sĩ phu Tầu, et quoi! Nhưng giết ba anh thời thật quá sức! Chúng là một lũ điên, dã man!"

Anh đã quyết định rời bỏ làng ngũ tự vệ thành, nhưng về sau, vì mấy thằng bọn công tử bột nhà giàu say mê giết Pháp, anh đổi ý kiến. Anh nghĩ rằng anh, cũng như chúng nó, chẳng đảng phái đếch gì hết, chỉ muốn đánh Pháp..

Anh đã ở lại Hà Nội! Anh đã giết vô khối Pháp và chính tay anh cũng đã bắn què một thằng cán bộ Việt Minh. Thằng này được cấp trên gửi xuống để chỉ huy bọn anh. Nó hèn! Lúc tụi Tây tấn công khu phố anh, nó bỏ chạy. Anh bắn liền! Vì không chết, nên nó ra lệnh cho tụi bạn anh bắt giam anh. Tụi bạn anh sợ liên lụy, ngầm giục anh trốn.

Anh không chịu, xỉ vả chúng một trận. Phiền một cái tụi chúng một hai thằng thân Việt Minh và biết ba anh là đảng viên Việt Quốc. Chúng nó lợi dụng một buổi tối đến phiên anh phải gác, họp nhau lại bàn tán. Chắc hẳn chúng tìm một giải pháp nào đó giải quyết sự có mặt của anh. Lan tưởng tượng xem... Anh ôm súng, gác ngoài ụ, trời tối lạnh, mưa phùn, đằng trước anh là Pháp, đằng sau lưng anh tụi bạn anh rập rình đâm anh sau lưng... Cuối cùng anh vứt lại khẩu súng, bỏ đi. Không phải là anh sợ! Không! Anh chán ngấy đến cổ, buồn nôn muốn ọe thì đúng hơn. Mỉa mai thay, anh ghét Pháp mà kết cục anh đã ở lại Hà Nội, không tản cư. Anh tìm đến me anh, sống lẫn trong khu người Tầu ở hàng Buồm. Voilà! Lan đã hài lòng chưa?"

phần 5

Lan dịu dàng:

"Tội nghiệp anh! Chắc anh buồn lắm!"

Thắng cười khô khan:

"Cám ơn Lan! Đàn bà lúc nào cũng thương hại được. Tài thật! Bon! Từ đó, anh sống như một người mang một cái bướu vô hình, trên lưng, đè nặng... Ăn chơi, nhảy nhót, tiêu tiền, rượu cũng không thể loại bỏ cảm tưởng mang cái bướu đó khỏi đời anh. Vì thế, tất cả, đều khiến anh bực bội: Tình yêu của anh, của đàn bà; sự giàu có, không thể tránh được của gia đình anh. Có một dạo, anh tự nhiên xấu hổ về sự giàu có của me anh. Thật kỳ khôi! Anh thấy xấu hổ khi anh phung phí những món tiền lớn không do chính anh kiếm ra. Nhưng, dần dần, anh khám phá ra. Không! Anh chấp nhận những cái khó chịu đó của đời anh: Tình yêu và giàu có. Comme cà! Tuy nhiên cái bướu vẫn còn! Cho đến khi anh gặp Tô, cùng sống trong hành động như Tô, đột nhiên anh trở lại thành một người đàn ông nhẹ nhõm, tự do hơn... Lan! Anh yêu em!"

Giọng Thắng nao nức, cuồng nhiệt, vụt ra như một mũi tên. Im lặng bao trùm lên phòng ngoài rất lâu.

Ở nhà trong ông Hạ đã bắt đầu buồn ngủ, mí mắt nặng dần. Thắng ra về vì phải, vì ông thấp thoáng nghe thấy tiếng hắn nói:

"Anh về!"

"Không! Anh đừng về vội!"

Tiếng ghế xô đẩy, tiếng Lan thở dài và rồi hai đứa thì thầm. Ông nửa thức nửa ngủ, gọi Lan:

"Lan! Đi ngủ, nhớ đóng cửa kĩ càng đấy!"

Tiếng cửa ngoài đóng lại. Đèn nhà ngoài vụt tắt. Im lặng.

Không biết bao nhiêu lâu sau, bà Hạ cựa mình nói lảm nhảm, khiến ông tỉnh giấc. Ông quài tay đập đập vào vai vợ. Hình như có tiếng cửa ngoài mở lạch cạch. Lan thì thầm. Lan nói chuyện với ai? Nói một mình? Ông cũng không rõ, vì giấc ngủ vụt đến, chiếm ngự lấy ông.

Thắng quay trở về đoàn Quân thứ đã được gần nửa tháng. Tâm tính Lan trong khoảng thời gian này, thay đổi khá bất ngờ, khiến cả ông lẫn bà Hạ ngạc nhiên. Rõ ràng, Lan đã trút bỏ xác cô con gái để biến thành một người đàn bà, nồng nàn và khó hiểu. Nhiều khi Lan ngồi ngẩn ra hàng giờ, cậy răng cũng không nói lấy một tiếng; nhiều khi lại cười nói ồn ào một cách quá đáng: Má hồng lên, mắt sáng quắc, thân hình căng thẳng, không chịu ngồi yên một chỗ. Hình như nguồn yêu đương tràn ngập trong người Lan, bắt buộc nàng phải tung ra khắp mọi phía, hướng vào tất cả mọi người chung quanh. Bà Hạ kêu lên:

"Cái con quỷ này! Điên đấy à? Ngồi yên nào, làm me chóng cả mặt!"

Lan trả lời bằng một chuỗi cười ròn rã:

"Me đuổi con phải không? Con đi thăm anh Di đây!"

"Hôm nay thứ tư, ai cho Lan vào thăm!"

"Thế thì con viết thư cho anh ấy vậy!"

Nếu không sửa soạn các món quà được để mang vào cho Di, nếu không viết thư cho Di, Lan cắm cúi viết – cứ hai ba ngày một lần, rất đều đặn – thư cho Thắng, Tô: Mặc dầu Thắng Tô không viết qua về nhà lấy một lá thư ngắn ngủi. Bà Hạ tò mò hỏi:

"Lan viết gì mà lắm thế? Các anh ấy đâu trả lời."

Lan khoát tay, tỏ vẻ bất cần, đáp:

"Con biết các anh thích nhận thư, đọc thư con là con viết. Đâu cần được trả lời."

Những dòng chữ to, nét cứng rắn đàn ông, của Lan, tiếp nhau phủ kín trang giấy này sang trang giấy khác. Ông bà Hạ chịu không hiểu nổi, Lan tìm đâu ra nhiều chuyện viết đến thế. Viết xong, Lan phải đi bỏ thư ngay, không thể chờ lấy một phút.

Lan cũng năng săn sóc ông bà Hạ. Nếu buổi chiều đi làm về, ông ngồi xem sách hoặc nghỉ ngơi một mình, Lan cũng mang truyện ngoại quốc đến ngồi ở bàn bên cạnh, đọc và chốc chốc lại quấy rầy, hỏi một chữ khó, hay nhờ ông giảng một đoạn khó hiểu.

Nhà vắng hai đứa con trai, được nghe tiếng Lan nói liến thoắng, cười, và nhìn khuôn mặt linh động nở nang của Lan, cũng là một nguồn an ủi cho ông bà Hạ.

Lan vừa háo hức, lại vừa e ngại, mong chóng đến ngày toà xử Di, và ngày Di trở về khung cảnh gia đình. Trong những buổi được vào thăm Di, hai anh em cùng chỉ trao đổi dăm ba câu ngắn ngủi. Đôi khi Lan lo ngại hỏi vô tội:

"Me! Con sợ anh Di sau khi nằm trong tù ra sẽ thay đổi nhiều đúng thế không me?"

"Sao lại thay đổi chóng thế được!"

"Biết đâu đấy! Anh Di sống chung đụng toàn với những người tù ghê gớm cả."

"Thay đổi hay không, anh Di vẫn là anh con kia mà!"

"Nhưng con vẫn ngại! Để con viết thư giục anh Tô cố về vài hôm trước khi anh Di mãn hạn!"

Ông Hạ mắng Lan:

"Đừng vớ vẩn! Toà xử nặng hay nhẹ thì ăn nhập gì đến chuyện anh mày về."

Lan không trả lời bố, quay sang van nài mẹ:

"Mẹ bằng lòng mẹ nhé! Có anh Tô, con yên tâm hơn."

Vĩ cho biết vụ của Di và mấy đứa bạn Di, chưa biết sẽ mang xử vào ngày nào. Đây là một vụ liên quan đến chính trị.

Dạo này Vĩ càng năng đến thăm Lan. Đối với hắn, Lan bớt gay gắt và cũng không lãnh đạm kiêu hãnh như trước kia. Lan bắt đầu thương hại anh chàng luật sư si tình. Lan nhận những bó hoa, hộp kẹo bánh, một vài món đồ trang sức nho nhỏ của Vĩ, không lộ vẻ khó chịu và cũng không thân mật hơn trong cử chỉ, lời nói. Lan cũng kiên nhẫn ngồi nghe những câu chuyện tâm sự của Vĩ, thỉnh thoảng hỏi dăm ba câu ngắn, hoặc điểm những nụ cười thương hại mà Vĩ sẵn lòng tin đó là những nụ cười khuyến khích.

Những câu chuyện Vĩ kể về gia đình và đời hắn, Lan thường mang thuật lại cho mẹ nghe vào buổi tối.

Trong ngày, chỉ vào những lúc trước khi ngủ, mái tóc đã ắt đầu điểm bạc kề bên mái tóc đen mượt của cô gái yêu, bà Hạ mới vui vẻ một chút, lắng nghe những lời tỉ tê và những câu hỏi ngộ nghĩ quái ác của Lan.

Vĩ là con trai độc nhất của gia đình giàu có. Thày Vĩ là một nhà doanh thương khôn khéo, có tăm tiếng trong giới thương mại của thành phố. Vĩ nhớn lên trong một thế giới toàn đàn bà: Bảy bà chị lớn trên Vĩ, bốn bà vợ của thày Vĩ, Vĩ là con bà vợ thứ tư. Ngay từ bé Vĩ đã được chăm sóc, chiều chuộng rất mực. Nhưng từ khi bắt đầu lớn và hiểu biết, Vĩ không cảm thấy sung sướng. Thảm cảnh gia đình đè nặng lên Vĩ, khiến Vĩ ngạt thở. Thày Vĩ, sau khi bà vợ trẻ thứ tư sinh hạ Vĩ, ông không còn lưu tâm đến bất cứ chuyện gì, "ngoài bộ bàn đèn thuốc phiện – và dĩ nhiên cũng thờ ơ cả bổn phận làm chồng đối với các bà vợ.

Cái gì phải xảy đến đã xảy đến: Me Vĩ dan díu với một con rể, chồng người chị thứ hai của Vĩ. Người con rể vô nghề nghiệp, không nuôi nổi vợ, nên đành phải sống bám vào sự giàu có của gia đình nhà vợ. Khi câu chuyện loạn luân này bị khám phá – nhờ sự dò xét và theo rõi của người vú già trung thành, bế ẵm Vĩ – mẹ Vĩ bỏ nhà đi biệt tích, cùng với tình nhân. Những biến chuyển dồn dập này đã khiến Vĩ ngơ ngác, đầu óc mụ đi trong một khoảng thời gian. Thày Vĩ nằm hút liên miên suốt ngày trong phòng riêng, không tiếp khách, và cũng không cho phép bất cứ ai trong gia đình được giáp mặt ông. Vĩ vẫn được các chị săn sóc, không hề thiếu thốn về phương diện vật chất và tiện nghi. Tuy nhiên Vĩ mơ màng cảm thấy giữa mọi người và hắn, một sự thay đổi lớn lao đã xảy đến: Hắn trở thành cái đích cho sự thương hại của tất cả mọi người. Bản tính đa cảm, Vĩ không dám có một hành động hay lời nói phản kháng ngay cả những khi mấy người đày tớ hay các bà chị bàn tán rè bỉu người mẹ sinh ra Vĩ, Vĩ cũng chỉ cúi đầu, ngồi im như một bức tượng, không dám thở mạnh và cũng không đủ can đảm đứng dậy bỏ đi.

Vĩ sống lủi thủi và lạc lõng đang cái thế giới toàn đàn bà ấy, đầy dãy sự thù hằn, tranh chấp quyền lợi nhỏ nhen giữa mấy bà vợ và những người chị cùng cha khác mẹ. Sau khi mẹ Vĩ bỏ đi, Vĩ cảm thấy lúc nào cũng bị ám ảnh bởi một mặc cảm phạm tội: Một cái tội không do hắn gây ra mà tự nhiên hắn phải gánh chịu, thay cho một người vắng mặt.

Vĩ cũng không phải là một đứa trẻ có thể sống cô độc với những đau khổ của mình. Hắn e ngại những câu nói châm biếm của mọi người, nhưng lúc nào cũng quấn lấy mọi người, hướng cặp mắt cầu xin được yêu vào mọi người. Thà nhận những tình cảm thương hại của bất cứ ai, còn hơn sống lẻ loi.

Đến mộ hôm Vĩ sực nhớ đến thày Vĩ, một người đàn ông khác sống cùng dưới một mái nhà. Trước kia, Vĩ luôn luôn được thày Vĩ gọi vào phòng cho ngồi cạnh bàn đèn, xem ông thoăn thoắt tiêm thuốc hay nằm mơ màng ngâm mấy câu thơ Tàu cổ. Từ dạo mẹ Vĩ bỏ đi, không hiểu sao thày Vĩ đóng chặt cửa phòng, không thò đầu ra ngoài, và cũng không sai người gọi đến Vĩ. Tuy nhớ bố, Vĩ cũng phải thầm sợ giáp mặt ông, vì theo lời các chị và chính chị cả thày Vĩ, Vĩ giống mẹ như hệt. Thày Vĩ ghét mẹ Vĩ, biết đâu trông thấy Vĩ cũng ghét luôn Vĩ. Vĩ e ngại nét mặt Vĩ gợi trong tâm hồn ông hình ảnh đáng khinh về người vợ phụ bạc.

Cho đến một buổi chiều, trời chạng vạng, Vĩ đang ngồi thù lù ăn một chiếc bánh ở góc chiếc vườn nhỏ, trồng toàn những loại hoa quý, hắn nhìn thấy thày hắn, hay tay chắp sau lưng, đầu hơi cúi, thơ thẩn dạo chơi trên lối đi trải sỏi. Vĩ ngừng ăn, chăm chú theo rõi những cử động chậm rãi trầm tĩnh của bố. Thấy bố tiến về phía hắn, cổ họng Vĩ thắt lại, nửa mong muốn, nửa e ngại ông khám phá ra sự có mặt của hắn. Thày Vĩ đi qua trước mặt Vĩ; trong vườn tối, chắc ông cũng nhầm tưởng Vĩ chỉ là một lùm cây vô tri giác. Không biết một sức mạnh vô hình nào đã thúc Vĩ bật đứng dậy, đến sau lưng kéo áo bố gọi, “Thày! Thày!" Thày Vĩ dừng bước, hơi cúi đầu xuống, bàn tay ông khẽ đặt lên tóc Vĩ, soa soa và lần xuống, lướt trên má, mũi và cặp mắt đầm nước của Vĩ. Vĩ nghe thấy bố thở dài. Một lúc sau ông nhẹ nhàng hỏi:

"Vĩ đấy ư con! Sao tối rồi con còn ngồi đây làm chi? Tội nghiệp thằng bé!"

Vĩ oà khóc, vì xúc động và sung sướng. Thày Vĩ đã nhận ra Vĩ và không quên Vĩ.

Thày Vĩ dắt Vĩ trở về phòng ông và chiều hôm ấy trở đi, ông sai người nhà kê một chiếc giường nhỏ và cho phép Vĩ được ngủ cùng phòng với ông. Suốt ngày Vĩ quanh quẩn bên bàn đèn, hoặc chơi những trò chơi lẵng lẽ cần ít cử động trên sàn nhà trải thảm. Thày Vĩ rất ít nói, Vĩ cũng không phải là một đứa trẻ liến thoắng và chỉ khi thày Vĩ hỏi câu gì Vĩ mới trả lời. Có khi cả ngày hai cha con không nói với nhau một câu. Điều đó đối với Vĩ không quan trọng, hắn chỉ cần được sống cạnh bố, không đòi hỏi gì hơn.

Đó là thời kỳ sung sướng nhất trong thời thơ ấu của Vĩ, tuy nhiên quá ngắn ngủi, vì khoảng gần một năm, thày Vĩ qua đời, ông chết vì bệnh tim.

Buổi tối hôm ông chết, Vĩ là người độc nhất có mặt cạnh ông. Đương tiêm thuốc hút, tự nhiên thày Vĩ ôm ngực rên lên một tiếng nhẹ, bỏ rơi chiếc tẩu xuống giường. Vĩ đang lúi húi chơi bi một mình dưới sàn, ngửng đầu lên, nhưng thấy ông nhắm mắt, hắn lại tưởng ông ngủ. Một lúc sau, Vĩ ngừng chơi, nghe ngóng. Sự im lặng o phòng có một cái gì khác thường rờn rợn. Vĩ đứng dậy lại gần bố lay khe khẽ vai ông, gọi:

"Thày! Thày dậy hút đi chứ! Đèn lụi bấc rồi đây này."

Không thấy ông cục cựa, bất giác Vĩ rụt tay về. Da thịt ông lạnh ngắt và mặt xanh như tàu lá. Vĩ kêu lên một tiếng ngắn, ngã khuỵu xuống sàn và ngất đi.

Tuy yêu bố, sau đám tang, Vĩ không dám ngủ trong phòng thày Vĩ nữa. Hắn cũng không bao giờ dám bén mảng đến căn phòng, trong đó hắn đã sống những phút giây êm đềm nhất trong đời. Vĩ ốm một trận thập tử nhất sinh trong mấy tháng trời. Vì mê sảng và suốt ngày gọi tên thày. Hình như mẹ Vĩ biết tin con ốm, có tìm đến thăm, nhưng không ai chịu cho bà bước chân qua ngưỡng cửa.

Vĩ được hưởng một phần gia tài thày hắn để lại. Cho đến tuổi thành niên, hắn sống với bà cả, người thủ hộ của hắn trước luật pháp. Bà cả đam mê cờ bạc, đồng bóng và sau khi vung phí hết phần gia tài của riêng mình, dần dần ăn lấn sang phần gia tài của Vĩ. Khi Vĩ đến tuổi thành niên, Vĩ đặt tay ký giấy bán nhà, bán ruộng hắn được thừa hưởng, để “mẹ"(bà cả) có vốn buôn bán “nuôi"hắn ăn học thành tài. Vĩ không thể và cũng không dám chối từ, nhất là bà cả khéo léo dùng những lời nói ngọt như đường đánh vào tâm hồn đa cảm của Vĩ.

Cũng nhờ bà cả mối manh vận động. Vĩ lấy được vợ giàu khi hắn thi đỗ lên lớp năm thứ hai trường luật.

Vĩ ra ở riêng. Vợ hắn giàu, nên Vĩ yên tâm tiếp tục học hành không phải lo kiếm sống. Tuy nhiên, vừa thoát khỏi sự lợi dụng thâm độc của bà cả, Vĩ lại rơi vào vòng kiểm soát và chi phối của một người vợ nhiều tham vọng. Vợ Vĩ thuộc một dòng họ giầu nhưng không một ai đỗ đạt cao. Vợ Vĩ thúc đẩy chồng học hành. Vĩ đã làm thoả mãn sự ham danh của vợ, Vĩ đỗ cử nhân luật, không trượt năm nào.

Cũng theo lời vợ xúi giục, hắn nộp đơn ở toà án kiện “bà cả"đã bán hết phần lớn gia tài của hắn, tiêu phí vào những công chuyện riêng, không chịu trao cho hắn lấy một xu. Hắn đã được kiện. Phải bồi thường cho Vĩ một số tiền lớn, bà cả khánh kiệt gia sản, sống nghèo khổ bệ rạc. Đã có lần, bà ta nhịn nhục, liều tìm đến Vĩ ở văn phòng, van xin tha thứ và yêu cầu Vĩ giúp đỡ ít tiền. Thực ra Vĩ không hề thù oán bà cả. Trước những giọt nước mắt cá sấu của “mẹ”, hắn mềm lòng rất chóng. Hắn thú thật, hắn muốn giúp lắm nhưng trong túi không có lấy một xu. Bao nhiêu tiền kiếm được đều giao cho vợ hết. Bất mãn vì thấy công mình là công cốc, bà cả trở mặt chửi mắng Vĩ một trận thậm tệ, trước mặt nhiều người dưới quyền Vĩ, và bỏ đi. Vĩ không hề giận, hắn nhận phần lỗi về hắn. Hắn “thành thật"tiếc không có tiền giúp bà cả.

Không biết ai đem câu chuyện đó nói đến tai vợ Vĩ, Vĩ lại bị vợ mắng cho một trận “là luật sư không thạo luật pháp mà đành chịu để một con 'nặc nô' mạ lỵ công khai. Sao không tống cổ 'nó' ra cửa, hay gọi đội xếp can thiệp bắt đi." Một lần nữa Vĩ lại phải xin lỗi vợ vì tội hắn đã tỏ ra quá nhu nhược, để mặc kẻ khác động chạm đến danh dự của hắn và vợ hắn,

Vợ Vĩ chỉ là con một phú thương, nhưng lại rất xinh đẹp. Tuy nhiên nếu hỏi Vĩ vợ hắn đẹp hay xấu, hắn ngớ ra không biết trả lời ra sao. Hắn không nhìn vợ hắn với con mắt của một người đàn ông yêu đương. Hắn chỉ biết vợ hắn là một người đàn bà khôn ngoan, rất “đáng kính”, thế thôi.

Lan tình cờ đã có lần gặp vợ Vĩ ở văn phòng Vĩ. Vợ Vĩ thuộc hạn đàn bà đẹp như một bức tượng, da trắng xanh, môi mỏng và hồng, mắt sắc lạnh lẽo, dáng điệu đài các, dáng đi kiểu cách và không nhìn đến bất cứ ai ở chung quanh. Cảm tưởng của Lan sau khi gặp vợ Vĩ? Lan chỉ nói gọn lỏn: “Bà ấy đẹp và lạnh như đá. Tội nghiệp anh Vĩ.”

Cuộc đời Vĩ là như vậy cho đến khi hắn gặp Lan.

Trước sắc đẹp quyến rũ và nồng nàn của Lan, Vĩ chắc cũng cảm thấy e ngại kính nể, như hắn đã từng kính nể e ngại những người đàn bà trước đây có một ảnh hưởng mạnh mẽ đến hắn. Nhưng thêm vào tình cảm kính nể đàn bà cố hữu đó, Vĩ “yêu"Lan: một tình yêu thờ phụng đối với một thần tượng. Tuy yêu Lan, thoạt đầu Vĩ cũng không cảm thấy hắn phạm tội ngoại tình với vợ. Chỉ có ngoại tình khi người ta hết yêu một người này và dồn tình yêu đó sang cho một người khác mà Vĩ đâu có “yêu"vợ hắn!

Vĩ để mặc tình yêu đầy mới mẻ và kích thích, tuy một chiều, lôi cuốn hắn, thúc đẩy hắn làm những hành động quá si ngây đối với một người có địa vị và đứng tuổi như hắn. Rất đều đặn, chiều nào hắn cũng đến thăm Lan, và ôm theo một bó hoa, hoặc biếu Lan những món quà nho nhỏ, đồ trang sức, phấn sáp, kẹo bánh. Nhưng, đến thăm Lan hắn phải nói dối vợ bận nhiều việc phải làm thêm ở văn phòng; muốn có tiền mua quà biếu hắn phải giữ lại riêng cho hắn một số tiền. Dần dần mặc cảm phạm tội lừa dối vợ thành hình trong tâm hồn hắn. Bản tính yếu mềm đa cảm, hắn không thể tự kiềm chế, tìm cách xa lánh Lan. Nếu hắn mua hoa tặng Lan, hắn cũng mua hoa tặng vợ. Vợ Vĩ ngạc nhiên thấy chồng săn sóc đến mình nhiều hơn trước, biết mua quà tặng – một điều xưa nay Vĩ không hề nghĩ tới chứ đừng nói thực hiện. Tuy hài lòng, theo Thắng cho biết, vợ Vĩ chớm nghi ngờ trước sự thay đổi đột ngột của chồng.

Trước đến nay, Vĩ chỉ quan tâm một cách vừa phải đến việc biện hộ cho các thân chủ. Thực ra, hắn cũng chẳng ưa gì nghề luật sướng và cũng không màng kiếm nhiều tiền. Khi phải bênh vực cho Di, anh người hắn yêu, Vĩ tận tâm hăng hái mình cách không ngờ. Hắn cố gắng vận động tất cả những giới chức tư pháp, hắn quen biết nhờ sự giao thiệp khá rộng của vợ. Hắn chịu khó tìm gặp ông Biện lý có trách nhiệm thẩm vấn Di, nói hộ Di, chỉ còn thiếu điều van lạy ông này nữa là hết.

Về phần ông Hạ, ông bắt đầu cảm thấy lo ngại trước tấm tình yêu vô vọng của Vĩ.

Nếu vợ Vĩ, người đàn bà khôn ngoan nhiều tham vọng ấy, khám phá ra tình yêu vụng trộm của chồng, ông e gia đình ông sẽ gặp phải nhiều chuyện rắc rối.

Ông tự nhủ khi có dịp thuận tiện, ông sẽ nói chuyện thẳng với Vĩ, yêu cầu hắn giải quyết vấn đề một cách dứt khoát.

Chỉ trong vòng mấy hôm nữa, toà sẽ xử vụ Di và mấy người bạn hắn. Gia đình ông Hạ và Vĩ đều không ngờ toà xử vụ này sớm thế. Lan biết dù có viết thư, Tô cũng không về Hà Nội kịp để dự phiên toà. Tuy nhiên, nó cũng bận bịu viết những lá thư dài dằng dặc, gửi cho Thắng và Tô: Sửa soạn dọn dẹp nhà cửa, giường chiếu cho ngày Di về. Không hiểu Vĩ nói với Lan ra sao, mà Lan lại tin tưởng Di sẽ được tha bổng. Ông Hạ bi quan hơn, dự đoán Di sẽ lĩnh ít ra cũng vài năm tù.

Buổi sáng hôm toà xử, vợ chồng ông Hạ và Lan được Vĩ mang xe đến tận nhà đón. Gia đình ông ngồi chờ suốt buổi sáng nhưng toà vẫn chưa xử đến vụ Di, nên đành trở về nhà.

Buổi chiều, khoảng ba giờ mọi người trở lại toà, tiếp tục chờ đến sáu giờ hơn, toà mới xử đến vụ Di và cũng là vụ cuối cùng. Ngoài sân trời đã nhá nhem tối. Hành lang toà án vắng tanh. Trong phòng xử chỉ còn gia đình ông Hạ và những thân nhân của mấy người bạn Di. Các vị quan toà, và ngay cả đến mấy người lính gác đều lộ vẻ mệt mỏi trên nét mặt và trong dáng điệu.

Lan suốt từ sáng đến giây phút đó, luôn luôn ngồi thẳng trên ghế, một tay nắm chặt tay mẹ, một tay nóng nảy vò nát chiếc khăn tay nhỏ. Hai mẹ con hầu như không trao đổi với nhau đến một câu.

Khi toà gọi đến tên mấy người bạn Di và Di, Lan hơi nhỏm người dậy, môi mím chặt, nét mặt căng thẳng. Di theo mấy người bạn, cùng trẻ tuổi như hắn, tiến ra và đến ngồi ở hàng ghế dành cho các bị cáo. Sau mấy tháng xa cách, Di đã đổi khác hẳn đi, thân hình gầy gò, làn da xanh mướt, quầng mắt trũng xâu. Hắn có vẻ buồn và chán nản, thờ ơ với mọi sự việc quanh mình. Khuôn mặt hốc hác nhưng vẫn đẹp trai, thanh tú của Di hướng ra phía mấy rặng cây sấu ngoài sân toà. Không một lần Di quay mặt nhìn đến gia đình. Dấu hiệu nóng nảy bực bội độc nhất ở hắn là hai bàn tay xương xẩu ngón dài bấm chặt vào nhau hằn lên những vết đỏ máu tụ lại.

Sau khi thẩm vấn các bạn Di, Toà gọi đến Di, bị cáo cuối cùng. Nghe gọi đến tên mình, trong một giây ngắn ngủi, đôi mắt Di rực sáng lên: Nhưng rồi nét mặt hắn trở lại thờ ơ. Hắn mệt mỏi trả lời những câu hỏi của ông chánh án. Giọng Di hơi nhỏ, gia đình ông Hạ ngồi ở hàng ghế đầu, nghe cũng không rõ.

Qua những câu hỏi của Toà và những câu trả lời đều đều như đã được học thuộc lòng từ trước của Di, ông Hạ khấp khởi mừng thầm. Không có chứng vớ rõ rệt nào buộc tội Di. Mấy người bạn Di hình như đều cố ý gỡ tội cho Di, không hề nhận Di có dúng tay trực tiếp vào việc ném truyền đơn.

Luật sư Vĩ đứng dậy cãi cho Di. Thật không ngờ! Vĩ cãi rất hùng hồn, không lắp một chút nào. Chốc chốc hắn lại ngoảnh nhìn xuống chỗ Lan ngồi. Trông thấy mặt Lan, hắn được tiếp thêm sức, biện hộ hăng hơn. Nhưng Lan đâu có nghe lời hắn cãi. Lan còn mãi chăm chú quan sát khuôn mặt người anh thân yêu.

Khi ông Chánh án hỏi Di muốn nói gì để tự bào chữa, Di hình như không nghe thấy câu hỏi, vẫn ngồi yên, nét mặt bất động. Ông Chánh án gặng hỏi lần thứ nhì, Di miễn cưỡng lắc đầu khe khẽ, không buồn đáp. Ông Hạ nghĩ kể hắn im lặng là phải. Tự bào chữa, nhỡ Di không máu lên, không thận trọng lời nói không chừng lại hoá thành tự buộc tội.

Lúc toà đứng dậy vào phòng nghị án, bà Hạ khuôn mặt tái ngắt, ngồi lặng trên ghế hồi hộp và xúc động. Trong mấy phút chờ đợi lâu hàng thế kỷ, Di ngửng đầu lên nhìn Lan, và mẹ, trong im lặng, vì bị cáo không được phép nói chuyện.

Di được trắng án! Mấy người bạn hắn – trừ một người cũng được trắng án như Di – đều lãnh án, người ba năm, người năm năm.

Di chưa được trả tự do ngay, vì phải quay về nhà giam làm xong mấy thủ tục giấy tờ. Khi toà tuyên án, Di chậm rãi đưa mắt nhìn một lượt, ông chánh án, biện lý và mỉm một nụ cười dữ tợn, cạnh môi cong xuống. Nụ cười khó hiểu của hắn khiến ông Hạ lo ngại không đâu.

Sau khi mấy người lính đã đưa các bị cáo ra xe trở về nhà giam, Vĩ khuôn mặt nở nang hớn hở rảo bước về phía hàng ghế gia đình ông Hạ. Mặt hắn ửng đỏ, mắt hấp hay sau cặp kính. Ông bà Hạ cám ơn hắn. Hắn cảm động, lắp bắp mấy câu nhún nhường, liếc nhìn Lan và vẻ sung sướng lộ hẳn lên nét mặt, khi Lan mỉm cười khen hắn:

"Anh Vĩ cãi hay lắm! Chiều mai mời anh lại chơi và dùng cơm với chúng tôi. Phải không me? Mai nhà mình mời anh Vĩ để cảm ơn anh ấy chứ."

Ông bà Hạ đồng ý với Lan. Đây là lần đầu tiên ông bà mời Vĩ dùng cơm với gia đình.

Vĩ dẫn ông bà Hạ ra xe. Hắn đi trước, cạnh Lan. Khuôn mặt Lan rạng rỡ. Lan lơ đãng trả lời những câu hỏi của Vĩ. Một chiếc xe hơi đen tiến lại và dừng lại cách Vĩ Lan không bao xa. Người tài xế chạy vòng sang phía bên kia xe, trịnh trọng mở cửa. Một người đàn bà nhỏ nhắn khoan thai vén áo bước xuống. Tự nhiên Vĩ đứng khựng lại, như trời trồng ở giữa lối đi. Tai và gáy hắn đỏ lên. Người đàn bà không nhìn Vĩ, lạnh lẽo quan sát Lan từ đầu đến chân. Lan làm ra vẻ không lưu ý tới và không nhận ra vợ Vĩ – người đàn bà đó là vợ Vĩ – ngửng đầu cao, cầm đưa ra phía trước kiêu hãnh. Lan vẫn tiến bước, nên Vĩ bị tụt lại phía sau. Vợ Vĩ vẫn đứng yên tại chỗ không lại gần chồng và cũng không nói một câu. Vĩ lật đật đến bên vợ, vợ Vĩ hỏi chồng, giọng trong trẻo, hơi kéo dài đài các:

"Toà mới xử xong phải không mình? Muộn rồi đấy!"

"À! Vừa mới xong! Anh Di, thân chủ của anh được trắng án. Anh giới thiệu với mình... cô... cô Lan, em gái anh Di..."

Hắn gọi với Lan, giọng lạc hẳn đi:

"Xin lỗi! Cô... cô Lan!"

Lan quay người lại nhìn Vĩ, ánh mắt khinh bỉ và thương hại. Vĩ tiến đến gần Lan. Hắn đứng giữa hai người đàn bà, một tay giơ về phía vợ, thân hình hướng về phía Lan.

"Cô Lan! Xin giới thiệu... nhà tôi."

Ông bà hạ vừa tiến đến chỗ vợ chồng Vĩ. Vĩ cũng giới thiệu luôn. Vợ Vĩ hơi cúi đầu lạnh nhạt chào ông bà. Lan lại gần mẹ, ung dung nói:

"Ông Vĩ hay nhắc đến bà. Hôm nay chúng tôi mới được gặp."

Lan nhìn Vị, tiếp luôn:

"Ba me tôi có mời ông bà ngày mai lại dùng cơm chiều. Chắc ông chưa kịp chuyển lời mời tới bà."

Vợ Vĩ hơi nghiêng đầu, nhìn chồng soi mói nét mặt không hề lộ vẻ ngạc nhiên. Vĩ lúng túng chưa biết đáp sao, vợ Vĩ đã lãnh đạm trả lời, mặt hướng về phía ông bà Hạ.

"Chúng tôi rất tiếc! Cám ơn ông bà, ngày mai chúng tôi có bận chút việc nhà."

Ông Hạ thẳng thắn đáp:

"Không hề gì! Chúng tôi chỉ có ý định mời ông bà dùng cơm để cám ơn ông về việc ông đã tận tâm bênh vực cho con trai chúng tôi. Xin phép ông bà."

Ông Hạ cáo từ vợ chồng. Vĩ và cùng vợ ra về. Vĩ chạy theo lúng mời ông bà lên xe hắn. Ông Hạ gạt đi, giọng cả quyết.

Một lúc sau, gia đình ông Hạ đang đi trên bờ hè, chiếc xe của Vĩ lướt qua dưới đường. Khuôn mặt đẹp và nửa người trên của vợ Vĩ bất động như một bức tượng bằng đá. Hai vợ chồng ngồi cách xa nhau trên hàng ghế sau, không ai nói chuyện với ai. Vĩ không dám liếc ngang về phía Lan. Chỉ nhìn cái gáy ửng đỏ của Vĩ, người ta hình như cũng đã thấy mặc cảm tội lỗi của Vĩ nổi rõ lên mồn một.

Lan tủm tỉm cười nhìn theo hai vợ chồng Vĩ. Chợt nhớ ra lời mời có vẻ quá tự ý của Lan khi nãy, ông Hạ mắng con gái. Lan chỉ cười, lém lỉnh đáp:

"Ba đừng mắng con tội nghiệp! Trông thấy bà Vĩ con đã biết ngay bà ta sẽ từ chối lời mời của gia đình mình. Càng may phải không ba?"

Tuy bực mình với Lan, ông cũng vẫn phải thầm công nhận Lan nói đúng.

Di trở về với gia đình đã được một tuần lễ. Không khí gia đình ông Hạ không vì sự có mặt của một người con trai mà vui vẻ ồn ào hơn chút nào. Sau những ngày bị giam giữ Di càng ít nói hơn trước. Hắn không hề đả động đến những chuyện đã xảy đến cho hắn trong nhà tù. Bà Hạ và Lan đôi ba lần khéo léo gợi chuyện Di nhưng Di chỉ gạt đi, giọng phũ phàng: “Con xin me! Lan! Đừng hỏi!”

Bà Hạ vội lảng sang chuyện khác, còn Lan tò mò nhìn anh, ánh mắt thắc mắc.

Tuy vậy, đối với hai người đàn bà trong gia đình, thái độ Di dịu dàng và âu yếm hơn xưa. Có lẽ những ngày sống lẫn lộn với các tù nhân đủ mọi hạng người đã mở mắt hắn phần nào về giá trị tình thương yêu của đàn bà.

Lan đã có lần vặn hỏi anh:

"Hồi anh trong tù tại sao anh không chịu gặp mặt me và chỉ muốn gặp mặt em thôi? Me giận anh nhiều lắm đấy!"

Khuôn mặt Di tối sầm lại. Hắn không nổi giận, chỉ lẩm bẩm một câu nghe không rõ. Lan gặng thêm, Di trả lời ngắn ngủi:

"Vì anh không đủ can đảm nhìn mặt me vào lúc đó."

Đoạn hắn ngồi bó gối im lặng. Nghe câu trả lời bất ngờ của anh, Lan lộ vẻ hối hận và xúc động. Trong mấy ngày đầu mới về nhà, chiều nào Di cũng nhờ Lan đun cho một nồi nước sôi. Di đổ ra thau, cho một nhúm muối vào, ngâm hai cánh tay và bắp chân. Khi Di vén tay áo và ống quần lên bà Hạ và Lan mới nhìn thấy lần đầu, những vết tím và mấy vết thương bắt đầu lên da non. Bà Hạ đứng lặng người, đau với cái đau của con. Di đầu cúi, lặng lẽ nhìn chân tay mình. Nụ cười dữ tợn nhợt nhạt khiến khuôn mặt Di méo mó.

Hẳn đuổi mẹ và Lan, không cho đứng cạnh. Di lộ vẻ không bằng lòng khi bà Hạ ngồi thụp xuống trước mặt hắn, dùng hai bàn tay bóp nhẹ hai bắp chân tím bầm của con.

Sau khi mẹ và em đã lảng ra phòng ngoài thì thầm trò chuyện, Di ngồi một mình tách biệt, ngâm chân trong nước nóng, hút thuốc lá, đắm mình trong những suy tưởng thầm kín.

Tuy không nói ra miệng, Lan và mẹ đều thầm mong thời gian qua sẽ làm dịu bớt hay xoá nhoà, những ẩn ức của Di và Di sẽ trở lại đời sống bình thường.

Lan gửi một bức thư cho Tô, báo tin Di đã được tự do và đã về nhà. Mấy hôm sau gia đình ông Hạ nhận được một lá thư bảo đảm cho Tô; bên trong đựng một bưu phiếu 2.000 đồng và mấy hàng chữ, không đề cả đến ngày tháng:

Cả nhà,

Đã nhận được thư Lan. Me lĩnh bưu phiếu 2.000 đồng kèm theo đây, trả cho luật sư Vĩ. Bọn này đều mạnh khoẻ, bình yên. Đừng lo, chưa ai chết đâu! Chưa rõ ngày nào về Hà Nội.

Hết.

Trong thư tuyệt nhiên Tô không đả động gì đến Di. Nhận thư, Lan bực mình mất mấy ngày. Lan càu nhàu than phiền với me.

"Không viết thư về thì không viết hẳn đi, anh Tô ác thế thì thôi! Viết vỏn vẹn mấy dòng, xem bực cả mình. Sao không đánh giây thép có phải tiện hơn không."

Tuy bất mãn với anh, Lan cũng vẫn chịu khó viết một lá thư dài, tường trình tỉ mỉ những chuyện xảy ra trong gia đình và những nhận xét riêng của Lan về mọi người. Và cũng như thường lệ, Tô vẫn không trả lời thư em gái.

Sau những ngày xa cách, lầu đầu phải dàn mặt nhau, ông Hạ và Di không hé răng chuyện trò và người nào cũng cố ý làm ra vẻ không chú ý đến sự hiện diện của người kia. Ngày này qua ngày khác, sự im lặng giữa hai cha con tiếp tục kéo dài. Ông Hạ không thúc giục và cũng không đả động đến chuyện Di trở lại trường học. Ông chịu đựng sự có mặt của hắn như một ung nhọt vô phương cứu chữa và cũng không có cách nào cắt bỏ nổi.

Trên bề mặt, Di hình như cũng không có oán thù bố sâu xa và mãnh liệt như trước đây. Trong bữa cơm, nếu ông Hạ trách móc vợ về chuyện đã dùng 2.000 đồng Tô gửi trả tiền luật sư để trang trải một món nợ gấp, Di không bênh me, gây gổ với bố, hay đứng phắt dậy vùng vằng rời khỏi nhà, phản ứng thông thường của hắn. Trái lại, tuy vẻ mặt nóng nảy, chán ngán, Di vẫn im lặng tiếp tục ăn.

Tối đến Di cũng không hay đi chơi khuya và ngủ lang. Hắn cũng không đọc sách. Hắn chỉ ưa ngồi bó gối ngắm Lan và mẹ khâu vá dưới ánh nến lung linh. Đôi khi, hắn cũng biết cười trước những câu nói ngộ nghĩnh của em gái. Trong bữa cơm, hắn ăn ngon lành những món mẹ cặm cụi làm vì biết hắn ưa thích. Hắn lấy lại sức rất chóng, da mặt đã bớt xanh và tay chân đã có da thịt hẳn hoi, tuy nhiên vẫn húng hắng ho.

Thỉnh thoảng bà Hạ và Lan nói chuyện về Tô, Thắng. Khi bà trêu Lan, một cách kín đáo, về chuyện yêu đương giữa Lan và Thắng, trước khuôn mặt rạng rỡ, gò má ửng đỏ của em gái. Di lộ vẻ ngạc nhiên. Lan Di bắt đầu nhắc đến những cô bạn gái của Lan.

Tuy không cố ý, Lan vẫn không thể ngăn mình có một giọng của “kẻ biết nhiều chuyện”, khi cùng Di bàn đến tình yêu. Những lời lẽ say mê của Lan khiến Di suy nghĩ. Trong cặp mắt sâu dữ tợn của Di thoáng đôi ánh mơ màng, háo hức.

Đột nhiên một hôm, Di đòi Lan giới thiệu hắn với một cô bạn gái xinh xẻo, bạn cùng lớp với Lan, trước kia thỉnh thoảng đến thăm Lan tại nhà. Lan cười, thú vị đắc thắng, nhận lời.

Cuộc sống gia đình ông Hạ dần dần trở lại bình thường, nhưng cũng không kéo dài được bao lâu.

Chìu anh, Lan tìm cách giới thiệu Di một loạt mấy cô bạn học cùng lớp. Lan có rất nhiều bạn cả trai lẫn gái. Sắc đẹp Lan cuốn hút những thanh niên như ngọn đèn sáng quyến rũ côn trùng.

Sở dĩ họ, dạo này, ít dám đặt chân đến gia đình ông Hạ vì bộ mặt hầm hầm, thái độ lạnh nhạt của ông hạ đã khiến họ e dè sợ hãi. Thực ra ông không ghét riêng một người nào. Ông chỉ không chịu được sự vui vẻ khoái hoạt của người khác – trường hợp điển hình Thắng – Lan chẳng hạn. Những ánh mắt tươi trẻ, những tiếng cười ròn rã, những câu chuyện đùa bỡn, tán tỉnh nhau làm ông nóng nảy, bực tức và đôi khi thốt lên những câu khiếm nhã thô lỗ, không hiếu khách chút nào.

Hai anh em Di Lan có nhiều dấu hiệu thân với nhau hơn trước. Vào buổi chiều hai đứa hay rủ nhau dạo bước dọc theo phố ra phía bờ sông Hồng Hà. Lan nói cười luôn miệng, hỏi han ý kiến Di về cô bạn thường đi học về cùng một đường với Lan mà Di vừa gặp; Di vụng về tìm ý, diễn tả những nhận xét của hắn về đàn bà con gái, và vụng về cười trước những câu trêu cợt của em.

Di chú ý đến con gái và tình yêu thật là điều khá ngạc nhiên cho gia đình.

Mấy năm trước đây, Di cũng rất ác cảm với sự vui vẻ của người khác. Khi Tô Lan và mấy cô bạn nhỏ của Lan ríu rít trò chuyện, dự tính những cuộc đi chơi chùa Láng hay những vùng phụ cận, Di chỉ ngồi yên một chỗ, cách biệt. Dù Tô Lan tìm đủ mọi cách lôi kéo Di vào bầu không khí vui chung, hỏi Di một vài câu, rủ Di đi cùng, Di cười ngượng ngập, trả lời ngắn ngủi và rồi đứng dậy lầm lủi ra cửa đứng, hoặc đi biệt. Lan mới đầu còn chạy theo níu anh lại, thầm thì vào tai anh, nét mặt trách móc hờn giận, nhưng cũng không làm Di thay đổi thái độ. Cho đến một hôm Di hất tay em gái, giọng gay gắt: “Mặc kệ bạn em. Anh không thích vui vẻ. Anh không muốn ai có cảm tình với anh hết!”

Mới đây, Lan đã có lần thủ thỉ với mẹ:

“Me ạ! Giá con làm thế nào để anh Di yêu được một cô gái, có phải hay biết mấy. Bận tán tỉnh không chừng anh Di không còn nghĩ đến những chuyện liên can đến chính trị nữa.”

Trong gia đình, Lan là người độc nhất phần nào gần gũi với Di, nên nàng tin tưởng vào ảnh hưởng tình cảm đến anh và hi vọng kéo Di lại cuộc sống bình thường. Lan cũng không quên hồi bé hai anh em đã thân nhau đến mực nào.

Lan thuở nhỏ rất ít khi bị ông Hạ mắng. Thỉnh thoảng Lan bướng bỉnh quá lắm, nếu ông tức giận phát cho mấy cái, thời sau đó cũng phải mềm lòng trước đôi mắt to đẫm nước, khuôn mặt xinh đẹp giận dỗi của Lan và lại chiều chuộng “cô con gái rượu của ba"hơn trước. Ngay đến Di, lầm lì và khó tính là vậy mà cũng phải nể cô em gái. Mỗi khi Lan sụt sịt khóc, hay la hét giậm chân bành bạch, Di bịt tai lại và bỏ chạy thật xa. Di rất khổ sở khi phải chứng kiến những giọt nước mắt của người khác, nhất là phái nữ. Khi đã bắt đầu lớn và hơi chút hiểu biết, Di cũng có vẻ thân với em gái hơn với Tô. Tô còn mải đi chơi xa, bơi thuyền, không để tâm và cũng không mấy thú vị trong những trò chơi trẻ con, cần nhiều óc tưởng tượng hơn cử động. Di trái lại, sẵn sàng bỏ hàng giờ, nằm phục xuống đất, giảng cho Lan nghe ý nghĩa của những hình ảnh nhiều mầu trong những cuốn sách ngoại quốc. Ngay hồi đó, Lan đã tỏ ra thực tế và quả quyết hơn anh, mặc dầu nàng chỉ là con gái. Lan hay đòi hỏi Di phải làm điều này điều nọ cho bằng được. Tuy nhiên khi không đồng ý với những ý muốn rất vô lý của Lan, Di cuối cùng vẫn phải nhượng bộ chiều Lan. Di hay bị mọi người chế là “nhớn thế mà chịu thua em gái”.

Biết được chiều chuộng, nên Lan hay tìm cách bênh vực Di mỗi khi Di bị bố mắng. Có lần đang ngồi trên lòng ông Hạ; Lan tụt xuống đất dỗi với ông, vì ông la Di cứ ngồi ỳ một xó đọc sách, không chịu ra nắng chơi đùa cho thân thể cứng cáp. Di chạy đi một chỗ kín đáo để khóc và nung nấu lòng oán giận. Lan tìm Di an ủi. Di tức giận xô đẩy Lan: “Đi đi! Tao không cần cái mặt mày. Tao ghét tất cả mọi người!" đoạn chui vào một căn phòng sép chứa đồ đạc cũ, chặn cửa lại, ngồi lì trong đó suốt buổi tối. Lan bướng bỉnh không chịu bỏ đi, ngồi chờ anh ngoài cửa. Cuối cùng quá mệt, Lan thiếp ngủ nằm còng queo trên mặt đất. Đi qua trông thấy, ông Hạ bế Lan vào giường. Sáng hôm sau, Di bị thêm một trận đòn vì đã gián tiếp làm em gái bị lạnh và cảm mất mấy ngày.

Di rất ít bạn cùng lứa tuổi. Hiếm khi Di rủ các bạn học về nhà chơi đùa. Lan là người độc nhất trong gia đình chịu khó ngồi nghe Di kể những chuyện thần tiên quái đản chính Di nghĩ ra, những mộng tưởng lớn lao về tương lai hay những nhân vật cảnh tượng chỉ riêng hắn nhìn thấy nổi. Lan mở to mắt vì nghe anh thêu dệt thêm thắt tình tiết cho những câu chuyện, không chán. Di đôi khi vô tình làm Lan sợ hãi xúc động vì những câu chuyện ma quỷ hoang đường hắn kể. Nhưng Lan vẫn thán phục anh, gặp ai nàng cũng khoe anh có tài hơn người.

Có lần Lan chạy đến ôm lấy bố, nói cuống quít:

"Ba! Ba ra cứu anh Di mau lên không anh ấy chết đến nơi. Anh Di sắp nhảy trên cây liễu xuống đấy."

Ông Hạ vuốt tóc Lan vỗ về:

"Im nào! Cái thằng Di thật hư, chỉ doạ em thôi. Đừng tin nó! Có các vàng nó cũng không dám trèo lên cây cao chứ đừng nói là nhảy xuống. Nó nhát như cáy ấy."

Tuy vậy ông cũng dắt Lan ra sân. Ông ngạc nhiên. Di ngồi vắt vẻo trên một cành cây rất cao, mặt đeo những chiếc mặt nạ cho trẻ con chơi. Chắc Di tự cho nó là ma cà rồng có thể bay từ ngọn cây nầy sang ngọn cây khác. Ông hét lên mắng. Mãi sau Di mới chịu tụt xuống. Lan lon ton chạy đến gần anh, nắm lấy tay anh, láu táu:

"Lần sau anh đừng doạ em nữa nhé! Em sợ lắm."

Di hất tay Lan ra. Liếc thấy bố đang nhìn hắn chế nhạo, Di đỏ mặt giận dữ, tát luôn Lan một cái và quát lên:

"Ai khiến mày mách lẻo! Cút đi!"

Lan oà khóc, chạy lại ôm lấy chân bố. Ông Hạ lôi ngay Di vào nhà, đánh cho một trận nên thân, bắt nhịn cơm trưa.

Trong bữa cơm Lan vẫn vui vẻ như thường lệ. Mọi người bắt gặp Lan để riêng phần hoa quả tráng miệng không dùng tới. Lan định ý nhường phần cho anh. Đối với Lan, hành động đó quả thật là một hy sinh lớn lao. Trong gia đình ai còn lạ gì tính ham ăn ham uống của Lan.

Thực tế, ham hưởng thụ, nhưng khi cần Lan vẫn có thể hy sinh quyền lợi riêng, hay cả đến thân mình như sau này khi đã lớn, để giúp những người thân yêu.

Sau những ngày hoạt động chính trị, đầy những kích thích mạnh, vừa quay trở về cuộc sống êm đềm của gia đình được ít lâu, tình yêu trai gái thúc đẩy trong tâm hồn Di, lại thúc đẩy Di lao mình vào một cuộc săn đuổi tình yêu cuồng nhiệt.

Hắn yêu Thủy. Thủy là con gái một công chức cao cấp, nhà cùng một phố gia đình ông Hạ. Thủy hao hao giống một thiếu nữ Nhật: Thân hình thanh thanh mềm mại, đôi mắt đen láy, mi mắt hơi cụp xuống. Thủy nói như hát, hễ cười là giơ khăn tay lên che mấy chiếc răng khểnh. Nghe những lời nói ríu rít trẻ con của Thủy, nhiều người – nhất là Di – tưởng tâm hồn Thủy rất đa cảm mềm yếu. Nhưng Thủy rất thực tế, sắc mắc. Thủy giống một mũi kim nhọn ẩn dưới một lớp nhung mịn màng. Thoạt đầu, Thủy cũng có vẻ cảm tình với khuôn mặt đẹp trai, đôi mắt bốc lửa của Di. Sau vài lần gặp gỡ, mặc dầu với sự có mặt của Lan, Thủy cũng có vẻ hơi e ngại Di, nhưng không hiểu sao Thủy vẫn đến chơi đều đều và gặp Di.

Di rất ít nói. Hắn nghe Lan Thủy trò chuyện, nhiều hơn là dự vào câu chuyện. Hắn chỉ ngồi nhìn Thủy chăm chắm. Tia mắt sỗ sàng của Di hình như muốn ăn sống nuốt tươi thân hình tươi trẻ, bộ ngực con gái, chiếc cổ trắng muốt thanh tú của Thủy. Đôi khi cái nhìn của Di dai dẳng đến độ khiến mọi người ngồi chung quanh cảm thấy ngượng khó chịu thay cho Thủy.

Nếu Di chỉ nhìn Thủy suông thôi còn đỡ. Thỉnh thoảng hắn bật nói một câu, khen sắc đẹp của Thủy. Lời khen sống sượng quá đáng khiến tất cả đàn bà có mặt đều đỏ mặt – kể cả Lan. Quen tính anh, Lan chỉ cười xoà, hoặc cùng lắm đuổi Di ra chỗ khác. Thủy cũng ngượng nhưng đôi khi nàng liếc xéo Di, che miệng rúch rích cười, kín đáo khêu gợi và khuyến khích.

Di ăn nói vụng về thô lỗ, vì xưa nay hắn chưa hề tán tỉnh ai. Muốn thành công hắn phải ăn nói mềm mỏng, pha trò duyên dáng và khéo chiều phụ nữ, những đức tính hắn không có. Có lẽ để đánh át cái mặc cảm vụng về trước mặt phụ nữ và bù đắp phần nào cho những sở đoản của hắn, Di đành phải dùng tới một lối nói sỗ sàng khinh bạc và vô luân.

Nhờ sự can thiệp của một giáo sư quen biết vợ chồng Hạ, nên tuy gặp vài chuyện rắc rối, Di vẫn xin được phép quay trở lại trường học công lập cũ. Năm nay Di chuẩn bị thi tú tài phần I, nhưng hắn quan tâm đến chuyện yêu đương nhiều hơn là học hành.

Chiều nào Di cũng chịu khó đến đón Thủy, Lan tại cổng trường nữ học, và sau khi Thủy đã từ biệt Lan trước cửa nhà ông bà Hạ, Di còn thân hành dẫn Thủy về tận nhà. Thủy năng đến thăm Di, Lan nhiều hơn trước và đôi ba lần Thủy còn nán ở lại sau buổi học để trò chuyện riêng với Di, trong khi bà Hạ và Lan bận sửa soạn bếp nước.

Đoạn tự nhiên bẵng đi mấy hôm không thấy mặt Thủy. Di trở lại thái độ câm nín, tăm tối trước kia, tránh trò chuyện với em gái và đến tối hắn quay về với thói quen cũ, mặc quần áo, rời bỏ khung cảnh gia đình đi đâu đến khuya mới về.

Hơi lo ngại, bà Hạ hỏi Lan về Thủy và Di. Lan lắc đầu và cũng không biết gì hơn mẹ. Mọi người đã tưởng vì một hành động bạo tợn nào đó, Di đã khiến Thủy sợ hãi, đoạn tuyệt với Di: Nhưng đâu ngờ một lần nữa sự đam mê rồ dại của Di lại gây cho gia đình nhiều buồn phiền. Ba Thủy đột ngột xuất hiện ở nhà ông bà Hạ vào một buổi chiều thứ bảy, mục đích muốn gặp ông về chuyện Di.

Vừa mở cửa, khuôn mặt hầm hầm của ông khách đã khiến ông Hạ chột dạ. Ông Viết – tên ba Thủy – nói oang oang, giọng hách dịch:

"Xin lỗi! Ông là thân sinh cậu Di?"

"Vâng."

"Tôi là 'Thày' con Thủy. Tôi mong được nói chuyện riêng với ông vài phút. "

Ông Viết tiến thẳng vào nhà theo lời ông Hạ mời. Ông cúi đầu chào bà Hạ, đoạn đứng sừng sững giữa nhà, cặp mắt to hơi lồi, vằn ngang dọc những tia đỏ, nhìn lướt qua khung cảnh nghèo nàn.

Ông Hạ chưa kịp hỏi han, ông khách đã đi thẳng vào vấn đề, chăm chắm nhìn vào mặt ông.

"Tôi có việc khẩn cấp phải đi ngay, nên vắn tắt chỉ có mấy lời. Tôi không ưa đe doạ bất cứ ai. Tôi yêu cầu ông cấm hẳn 'cậu' Di, từ nay không còn được theo đuổi tán tỉnh con gái tôi. Nó còn vị thành niên! Tôi là người có chức vị! Tôi sẽ bảo vệ danh tiếng gia đình bằng bất cứ cách nào. Nếu trong tương lai, cậu Di tiếp tục có những hành động bậy bạ, xâm phạm đến tiết hạnh con Thủy, tôi bắt buộc phải nhờ đến pháp luật can thiệp. Chắc ông bà hiểu tôi?"

Mặt ông Hạ nóng bừng. Ông Viết tưởng ông là ai? Thái độ khinh miệt, giọng nói của người trên với kẻ dưới của ông Viết khiến ông bất mãn. Ông cố kìm giữ để giọng nói vẫn bình tĩnh.

""Xin lỗi ông! Dĩ nhiên, tôi có bổn phận ngăn cấm con trai tôi không cho làm bất cứ chuyện bậy bạ nào. Nhưng có điều khiến tôi thắc mắc. Chẳng hay những chuyện bậy bạ ông kết tội Di là những chuyện gì vậy? Có chính ông chứng kiến vụ 'xâm phạm tiết hạnh' đó không? Hay ông chỉ cứ đoán vô căn cứ?"

Mặt ông Viết đỏ lên, quai hàm bạnh ra. Ông nhìn ông Hạ một giây như muốn đánh giá bản lĩnh người đối thoại. Ông dằn giọng:

"Nếu không có chứng cớ tôi đến đây làm chi!"

Ông rút trong túi ra một tập thư dầy, quẳng lên bàn. Ông Hạ cầm tập thư lên liếc xem qua. Toàn là thư Di viết cho Thủy. Ông Hạ thản nhiên hất hàm, giọng mỉa mai:

"Thưa ông chỉ có vậy thôi sao? Trai gái thời nay trao đổi thư từ có gì là lạ!"

Ông Viết trừng mắt cười gằn:

"Tôi đâu có ngu đến nỗi chỉ dựa vào mấy lá thư vớ vẩn này mà đã đưa con trai ông ra toà. Ông nên biết, những hành động của con trai ông mà chính mắt tôi chứng kiến – ông nghe rõ chưa? Không toà án nào không kết tội nặng. Ngay buổi trưa nay, tạt qua nhà con gái tôi chạy ra níu lấy tôi, mặt mũi nhớn nhớn tóc sõa sợi và một bên tay áo tả tơi. Ai là người dám xâm phạm đến con gái tôi? Con trai ông chứ ai! Tôi đây này! Tôi là bố nó mà xưa nay con không nỡ nặng lời chứ đừng nói đánh đập nó. C’est un brute! Trông thấy con ông đứng trong phòng riêng con gái tôi, tôi lộn ruột, nắm cổ tống luôn ra cửa. Cậu ấy không chịu nhận mình có lỗi lại còn dám gạt tay tôi ra, cãi bướng 'Ông không có quyền đụng chạm vào tôi! Ông không cần xô đẩy, tôi đi ngay bây giờ đây!' A ha! Tại sao tôi không có quyền tống cậu ấy ra cửa? Nhà là nhà tôi, con gái là con gái tôi. Thế mà còn dám mở miệng lý sự. Hấp! Một cái bạt tai! Chưa hết chuyện."

Lưỡi ông líu lại vì giận. Chợt khuôn mặt ông tái ngắt, cặp môi dầy run rẩy. Ông ôm lấy ngực. Bà Hạ vội bảo Lan, đã lên nhà trên khi nghe thấy mọi người to tiếng:

"Lan! Chạy lấy cốc nước nóng! Mau lên! Ông! Xin ông bình tĩnh..."

Ông Viết ngồi phịch xuống chiếc ghế ông Hạ vừa đẩy về phía ông, thở hổn hển, uống một hơi hết cốc nước. Một lúc sau ông mới hoàn hồn, mặt hồng hào trở lại. Trước những ánh mắt dò hỏi của vợ chồng ông Hạ, ông gượng gạo hỏi:

"À! Quả tim! Tôi hơi bị yếu tim. Không sao! Không sao!"

Ông rút khăn tay lau trán, dáng điệu nóng nảy, mệt mỏi, đoạn hỏi ông bà Hạ:

"Bây giờ ông bà đã rõ đầu đuôi câu chuyện, ông bà tính sao? Tôi cũng xin nhắc ông bà, tôi đã tra hỏi con gái tôi. Nó khóc lóc, nhất định chối không yêu cậu và không hề ưng thuận để cậu Di gặp riêng nó tại nhà. Nó còn cho tôi rõ, không phải đây là lần đầu. Trước đây đã rất nhiều phen cậu Di ép buộc nó làm những chuyện tồi bại. Nó yêu cầu tôi, van nài tôi, tìm đủ mọi cách cấm cửa, tôi còn làm hơn thế nữa. Nếu cần tôi sẽ kiện, bò tù kẻ đã manh tâm..."

Chợt ông bà Hạ ngạc nhiên. Lan vừa ngửng phắt đầu lên nhìn ra phía cửa. Ông Hạ quay mặt lại. Di đứng sừng sững ở cửa vào từ lúc nào không ai hay. Ông vừa bối rối vừa oán giận. Sự xuất hiện của Di làm hỏng hết mọi chuyện. Tại sao hắn không khôn ngoan lánh mặt? Chiếc xe hơi ông Viết để ngoài cửa, hắn mê ngủ hay sao mà không nhìn thấy? Hay hắn nhìn thấy, nhưng vẫn cứ vào? Ông Hạ đã thầm lựa chọn sắp đặt những lý do sẽ nêu ra để làm ông Viết yên lòng, và cố tìm đủ mọi cách để hoãn binh, dù phải dùng tới những lời lẽ nhún nhường, mềm mỏng.

Ông trừng mắt, nghiêm khắc mắng phủ đầu:

"Di! Mày đi đâu chơi đi! Để người lớn nói chuyện."

Di lừ lừ lần lượt nhìn ông Viết, bố mẹ, tập thư trên bàn. Khuôn mặt chán chường, ánh mắt dữ tợn của hắn khiến ông Hạ ngấy đến tận cổ. Hắn định giở trò gì đây? Ông Viết cau có nhìn ông Hạ, chờ đợi những phản ứng của ông Hạ. Giọng ông Hạ gay gắt hơn:

"Mày còn đứng đây làm gì nữa? Không nghe thấy lời tao nói hả?"

Cặp mắt sâu của bà Hạ nhìn chăm chăm vào khuôn mặt thoáng một vẻ khác thường của con trai. Môi hơi run run, bà yếu ớt can thiệp:

"Thôi mình! Mình đừng vội nóng. Di con! Con hãy nghe lời ba!"

Ông Viết sấn tới, dang tay tát Di. Cái tát quá mạnh và bất ngờ, Di tránh không kịp. Mấy vết ngón tay hằn đỏ trên má Di. Ông Hạ sửng người. Di đi quá xa. Mạ lỵ một người có quyền thế như ông Viết thật là một sự dại dột không thể tha thứ được. Ông phải bình tĩnh lại, bỏ qua tất cả những lời lẽ xúc phạm tới chỗ sâu xa nhất của con người, can thiệp ngay để kéo Di ra khỏi tình trạng nghiêm trọng này.

Di lặng lẽ đưa tay lên xoa má. Đôi mắt hắn dữ tợn đến nỗi ông Viết đang hùng hổ vậy mà bất giác cũng phải lùi lại một bước.

Giọng Di cất lên lạnh lẽo, hăm doạ:

"Này! Ông hãy dóng tai lên nghe tôi! Vào khoảng nửa đêm, mỗi tối thứ năm, một người gầy mặc quần áo thợ thuyền, má có một vết sẹo, lẩn vào nhà ông. Để làm ông, ông thử nói tôi nghe?"

Mặt ông Viết đang đỏ, vụt tái ngắt. Mắt ông trợn trừng, mồm há ra. Tấm thân phì nộn của ông lảo đảo, không đứng vững. Vợ chồng ông Hạ sửng sốt liếc nhìn nhau. Tại sao vừa nghe một câu doạ nạt bóng gió của Di, ông Viết đã lộ vẻ kinh hãi đến như vậy.

Di đưa tay áo lên quệt mấy giọt máu rỉ ra một bên mép. Hắn nhìn vết máu đỏ nổi bật trên vải trắng một giây, môi mím lại. Cặp mắt hắn tràn ngập một vẻ kinh tởm, khó tả. Hắn nhìn cặp má phì phị, cặp môi dầy tái ngắt, cái cổ núng nính mỡ của ông Viết, đoạn lẩm bẩm như tự nói với mình:

"Đừng lo! Không ai thèm hạ mình tố cáo cái hạng ròi bọ, thối nát này đâu mà sợ. Bỏ tù à, còn quá nhẹ! Một ngày kia, rất gần, người ta sẽ..."

Di đưa tay lên cổ hắn, làm một cử chỉ cắt cổ nhanh và gọn. Bà Hạ, Lan rùng mình.

Ông Viết buông người rơi xuống chiếc ghế gần ông nhất, lắp bắp:

"Thế... thế ra chúng mày... cùng một bọn...."

"Bây giờ ông mới biết hả? Càng tốt! Tôi khuyên ông chớ có dại tìm cách hãm hại bọn tôi. Hiện nay bọn tôi còn cần đến ông nên tạm thời ông sẽ sống yên ổn ít lâu."

Đột nhiên Lan lên tiếng:

"Không! Anh Di! Anh đừng nói giọng như vậy. Em xin anh! Em không dám tin anh lại có thể... "

Di quay sang nhìn em. Đôi mắt đỏ ngầu của nó hình như nhìn suốt qua người Lan, không hễ nhận ra Lan. Giọng nó bực tức:

"Ai dám ngăn tôi? Không ai có thể ngăn tôi được hết! Không ai cấm nổi tôi giết cái lão..."

Lan cắt ngang, giọng tha thiết:

"Kìa anh! Anh không nhận ra em à? Em đây mà, Lan đây, đang nói với anh, đâu có phải những người anh thù ghét. Anh…!"

Khuôn mặt đương căng thẳng của Di chợt dịu lại. Hắn đứng bất động, suy nghĩ, đầu hơi cúi. Đoạn hắn từ từ ngửng đầu lên, nhìn mẹ và Lan, môi mỉm một nụ cười nhợt nhạt, cay đắng. Hắn như vừa tỉnh một cơn ác mộng.

Sau đấy, hắn lục trong ngăn kéo bàn học, lôi ra một tập thư, lẳng lặng trao cho ông Viết: Tập thư Thủy viết cho hắn, buộc một chiếc nơ hồng nhạt.

Hắn bảo ông Viết, giọng hơi sẵng, thoáng mệt mỏi:

"Ông về đi! Tôi không muốn trông thấy mặt ông nữa."

Trước dáng điệu băn khoăn của ông, hắn bực bội:

"Con gái ông còn nguyên vẹn mà! Ông đừng lo! Mà làm sao có chuyện xảy ra nổi cơ chứ! Ông nói đúng! Thủy không yêu tôi! Chứng cớ? Thủy đã đuổi tôi khỏi nhà. Ông còn muốn gì nữa?"

Tuy chưa có vẻ tin hẳn vào những lời cam quyết của Di, ông Viết cũng đành đứng dậy ra về.

Ông Viết về rồi, Di ngồi lầm lì ở bàn hắn, mắt nhìn chăm chăm vào bức tường trước mặt, môi mím lại, câm nín.

Hắn rời khỏi nhà, chiều cũng không về ăn cơm. Trong bữa cơm không ai nhắc đến Di. Tuy nhiên tất cả mọi người đều thầm nghĩ đến hắn. Riêng ông Hạ, vẫn bực bội, cay đắng khi nhớ lại những lời Di nói với ông hồi chiều. Hắn thật bất công và nhẫn tâm. Nhưng ông không thể chối cãi, đến một phạm vi nào, hắn có lý.

Khoảng hơn mười một giờ đêm, Di mới trở về nhà. Ông bà Hạ đi ngủ. Lan đang cắm cúi viết thư, nghe tiếng cửa lạch cạch, ngửng đầu lên.

Di hỏi ngay:

"Me ngủ rồi à?"

Di chỉ hỏi đến me. Tiếng Lan:

"Rồi anh ạ! Anh ăn cơm chưa? Em có phần cơm cho anh."

Di không đáp, kiểng chân nhìn lên mấy nóc tủ, tìm tòi.

"Lan tìm hộ cái va ly nâu."

"Anh đi đâu bây giờ mà cần tới va ly?"

Di bực mình:

"Tôi yêu cầu cô im ngay đi cho tôi nhờ! Va ly! Va ly!...Để sắp quần áo, để cút đi cho khuất mắt!"

Một phút trôi qua.

Bất chợt Di bật hỏi:

"Tại sao cô nhìn tôi như thế kia? Trông tôi buồn cười lắm hả?"

Lan đáp, vẫn dịu dàng:

"Không những buồn cười mà còn lố bịch là khác!"

Di xấn tới gần Lan, nắm lấy cổ tay Lan lay lay. Lan kêu nho nhỏ đau đớn:

"Anh Di! Anh làm em đau! Sái cả cổ tay đây này."

Di hừ một tiếng. Lan tiếp, giọng bướng bỉnh:

"Nhưng, để em nói cho anh rõ: Em không sợ anh đâu đấy! Nào, bây giờ anh trả lời rõ ràng cho em: Anh đi đâu?"

"Đi đâu hả? Đi ngủ với một người đàn bà!"

Di tưởng hắn có thể làm em câm miệng, nếu hắn ăn nói thật sống sượng. Lan đâu chịu thua.

"Sao anh xoàng thế? Anh chỉ tìm được mỗi cách ấy thôi à: Ngủ với một người đàn bà! A, em hiểu rồi, bị một người đàn bà cự tuyệt đuổi ra khỏi phòng, anh đi ngủ với một người khác, ngay tức khắc, để chứng tỏ anh cóc cần chứ gì!"

"Sao cô tinh thế! Cùng là đàn bà cả có khác. Ừ! Đúng thế đấy! Tôi coi đàn bà như nhau hết!"

Im lặng, Di lại hỏi:

"Cô không tin tôi phải không? Tôi biết cô không tin tôi..."

Lan chậm rãi:

"Nếu anh không đưa thư Thủy và cả thư anh viết cho em đọc, chắc em sẽ tin anh."

Tức giận, điên dại khiến giọng Di run rẩy:

"Cô làm tôi buồn nôn! Phải! Tôi đã lầm... Tôi đã lầm một cách khốn khổ, ngu dại. Tại sao tôi lại yêu Thủy đến thế! Thật nhục nhã! Cô nói đúng lắm, cô khôn ngoan lắm! Cô cứ xỉ vả, khinh bỉ tôi đi! Ai cũng có lý cả, trừ tôi!"

Lan mắng khẽ anh:

"Khe khẽ chứ anh. Anh trẻ con tệ!"

Có tiếng chân ghế cọ mạnh trên sàn gạch, Di vừa buông người ngồi xuống. Lan nhẹ nhàng hỏi anh. Lan hình như cố ý gợi chuyện Di về tình yêu giữa Di và Thủy.

"Em nghĩ rằng sở dĩ trưa nay Thủy xua đuổi anh là vì anh làm Thủy sợ hết hồn. Chuyện! Anh dữ chết đi thế này! Em biết hễ anh mà đòi cái gì, ai không làm anh vừa lòng thời phải biết."

Tuy trách móc anh, giọng Lan vẫn phảng phất một vẻ âu yếm, rộng lượng.

Di cay đắng:

"Một khi đã yêu nhau tại sao lại sợ: yêu là phải cho bằng hết! Anh có tiếc Thủy cái gì đâu? Thủy vừa nói Thủy thích mặc những hàng lụa mềm mại, anh đã mua tặng ngay Thủy mấy hàng áo; Thủy thích của ngọt, thích hoa Glaieul, anh đâu có quên mua mỗi khi đến thăm Thủy. Anh! Trước đây chế giễu và ghét thậm tệ những kẻ hễ tán tỉnh đàn bà là phải bận tâm đến những chi tiết vật chất đó!"

Lan dụt dè hỏi:

"Anh lấy tiền đâu ra nhiều vậy?"

"Tiền? Ồ! Thiếu gì! Đằng nào cũng là tiền sẽ chui vào túi ông Viết. Bớt đi một chút, đâu ăn thua gì."

"Em không hiểu, ông Viết dính dáng..."

"Có gì mà em không hiểu. Cái lão béo bội phản ấy, chuyên môn buôn hàng lậu, giao dịch với cả ngoài khu. Đời nào hắn dám kiện anh. Anh biết nhiều chuyện có thể khiến hắn mất chức dễ như bỡn."

"Anh yêu Thủy, anh mua quà cho Thủy. Nhưng em thấy nó thế nào ấy, tiền đó dầu sao đâu phải của anh."

Di xô ghế, đứng dậy, đi đi lại lại.

"Anh xin em đừng nói nữa! Em làm anh điên lên bây giờ đây! Mấy thằng bạn anh xỉ vả anh cũng đã nhiều, nay lại đến lượt em."

Lan im lặng.

"Mà em có biết tại sao những thằng bạn anh, chính em, làm anh điên lên không hả? Anh điên không phải vì anh hối hận thắc mắc đã làm một điều xấu, thiếu đàng hoàng về mặt tiền nong. Anh không hề hối hận kiểu đó, em hiểu chưa? Anh cáu vì thấy mọi người hẹp hòi, bất công và vô lý! Anh hoạt động đắc lực, anh đã vào tù ngồi, rồi đây anh còn có thể bị bắt đánh đập tra tấn nhiều lần nữa. Tại sao người ta lại để tâm, trách móc anh? Thế người ta nói năng ra sao trước những vết thương tích chưa hoàn toàn lên da non này trên da thịt anh? Hả? Anh liều mình không hối tiếc, không e ngại, người ta cũng không kể đến hay sao? Không! Đối với anh tiêu lạm một món tiền nhỏ 'không thể' là xấu xa, đó là cái quyền của anh!"

"Nhiều người bạn anh, cũng hoạt động như anh, họ đâu đòi cái quyền đó?"

Di cười khô khan:

"Sao biết được là không! Không chừng chúng còn tệ hơn anh là khác, Chúng chỉ tài hơn anh ở chỗ khéo biết che đậy, không lộ liễu như anh mà thôi."

Giọng Lan thoáng vẻ cứng rắn:

"Em chỉ hỏi anh vậy thôi, em không có ý trách móc anh. Nhưng, em không hiểu tại sao anh lại tốn tiền tặng quà cho một cô gái như Thủy? Riêng ý em, em thấy Thủy không đáng được nhận và cũng không đáng được anh yêu say mê đến thế. Em cứ nghĩ rằng, trong lúc me đang lo rạc người đi vì nợ, trong khi em không có lấy một chiếc áo lành lặn, anh lại tặng quà Thủy. Nói thế, tức là em ghen với Thủy phải không anh? Anh để em nói nốt đã, đừng ngắt lời. Có chứ, em có ghen, phần nào thôi, vì nghĩ đến me. Nhưng thực ra, ghen thì ít, mà bực bội với anh thì nhiều. Em buồn, vì em không hiểu anh. Không hiểu tại sao anh có những hành động thật mâu thuẫn. Anh thường bảo anh yêu me, yêu em, sở dĩ anh chưa rời gia đình cũng vì không nỡ bỏ rơi me trong cảnh khổ. Vậy mà, vừa yêu một người đàn bà khác, anh đã..."

Di cắt ngang, tàn nhẫn:

"Em đang kể công với anh phải không? Nếu anh biết me và em yêu anh, 'ban phát' cho anh ít tình cảm, mà đòi anh trả công như vậy, chắc hồi ngồi tù, anh đã không cho bất cứ ai gặp anh hết! Anh đâu có ngửa tay xin mọi người yêu anh. Mà, một lần cuối cùng anh muốn nói trắng ra một điều, để mọi sự đều rõ ràng. Anh yêu cầu em nghe cho kĩ! Mọi người yêu anh thì cứ việc yêu, nhưng đừng bao giờ "anh xin em – tưởng nhầm rằng yêu anh như thế tức là anh đã automatiquement lệ thuộc vào mọi người. Yêu anh là một chuyện còn anh lệ thuộc vào mọi người lại là một chuyện khác hẳn."

Giọng Di vụt đau khổ, tuyệt vọng:

"Em không hiểu, cảm thấy mình lệ thuộc vào những người mình yêu nó kinh tởm đến mức nào."

Hai anh em cùng yên lặng. Lan, giọng xúc động:

"Anh đã nói như vậy, em cũng chịu anh luôn. Anh thật kỳ lạ! Ai lại nghĩ yêu, lệ thuộc vào mọi người là kinh tởm. Em thời trái hẳn lại. Em yêu me, em yêu các anh, em cảm thấy tự hào là khác."

Di cay đắng:

"Hừ! Đã lệ thuộc còn tự hào vào chỗ chó nào được!"

Lan cúi đầu, nói nho nhỏ:

"Anh làm em sợ! Cứ tưởng tượng từ nay trở đi, mỗi khi em săn sóc anh, tỏ ra quyến luyến âu yếm anh, em lại 'biết' sau đó anh sẽ khổ sở, kinh tởm những tình cảm yêu thương nẩy nở trong tâm hồn anh, em biết cư xử làm sao cho phải bây giờ? Mà tại sao anh lại rắc rối đến thế cơ chứ! Tại sao anh lại nói những chuyện đó cho em nghe làm chi? Để mặc mọi người yêu anh có được không? Anh đi đi! Anh điên rồi..."

Lan thút thít khóc. Di lẳng lặng tiếp tục xếp quần áo vào va ly.

Một lúc sau, tiếng Di lại cất lên:

"Hừ! Bây giờ mọi người đâm ra sợ tôi. Tôi đã hoá thành một con quỷ hay sao? Thật mỉa mai, có phải tôi làm mọi người sợ vì tôi lạnh lùng, trơ trơ không tình cảm, inhumain? Không! Mà vì tôi yêu mọi người quá mạnh mẽ. Sao? Tôi méo mó, tôi không bình thường chỉ vì khi tôi yêu, tôi quên hết và đâm đầu làm những chuyện rồ dại. A, hoá ra mọi người xua đuổi kinh hãi tôi là vì vậy phải không?"

Ngừng một chút, Di lại tiếp tục, nghẹn ngào:

"Kỳ thật, Thủy cũng nói y hệt vậy: 'Anh đi đi! Thủy không muốn thấy mặt anh nữa. Thủy sợ lắm'. Không ai bảo ai, mọi người đều đứng cả về một phe. Còn mỗi mình tôi lẻ loi. Ha! Đúng ra, chính mọi người mới ác và tàn nhẫn đối với tôi. Cô Lan! Cô là đàn bà, cô khoe khoang với tôi cô đã biết thế nào yêu say mê. Bây giờ cô thử giải thích tôi nghe thái độ của Thủy đối với tôi là thế nào?

Tại sao, từ lúc đầu, nếu biết không theo kịp với sự say mê cuồng nhiệt, đòi hỏi đến điều của tôi, Thủy lại không tỏ ra lãnh đạm xua đuổi tôi như một con chó? Ngay từ lúc đầu! Nếu vậy, tôi sẽ hiểu và bỏ đi ngay. Tôi cũng biết tự ái chứ? Nhưng không, Thủy không làm như vậy. Thủy chỉ muốn đùa rỡn với tình yêu của tôi. Thủy kích thích tôi, chơi cái trò 'nếu nó gần ta, ta xa nó; nếu nó xa ta, ta gần lại'. Nếu tôi thổ lộ ước mong được hôn vào làn sa trắng mịn ở gáy Thủy trong một bức thư, hôm sau tôi đến Thủy mặc áo mỏng hở cổ ra tiếp tôi. Biết tôi hằng tha thiết được ngắm, được ngồi trong căn phòng con gái của Thủy, Thủy nhất định từ chối không cho tôi bước chân qua ngưỡng cửa. Tôi đòi được hôn lên môi Thủy, Thủy đẩy tôi ra, nhưng để an ủi tôi, thỉnh thoảng Thủy cho tôi cầm tay..."

Lan lẩm bẩm một mình:

"Cái con ranh thật ác!"

Di gay gắt:

"Cô nói gì? Cô cho tôi là quỷnh là ngố phải không và tôi chỉ là một trò chơi trong tay đàn bà? Cô đâu có biết, Thủy đâu có biết, mỗi khi đụng vào da thịt Thủy, người tôi đã run rẩy, phát sốt, phát rét. Chắc cô tự hỏi tại sao tôi lại không đè nén những ham muốn mê đắm của tôi xuống? Bởi vì tôi không thể quên hồi trong tù, sau mỗi lần bị tra tấn, chân tay còn đau buốt, không hiểu sao tôi lại thấy hiện rõ ra trước mắt – tưởng như có thể sờ thấy nắm được – thân hình óng ả mềm mại của một thiếu nữ. Tôi cố gắng xua đuổi ám ảnh dai dẳng đó. Tôi xỉ vả tôi 'Đâu phải lúc mơ tưởng đến đàn bà, tình yêu? Mày hãy mở mắt ra! Hãy để thân thể mày quặn đau vì những vết tra tấn chứ không phải say đắm trong những khoái cảm do sự tưởng tượng đến yêu đương gây ra.' Nhưng tất cả đều vô ích!...Và tôi nằm co quắp trên sàn lạnh ngắt của nhà tù, cô độc với lòng ham muốn của chính mình – lòng ham muốn mà tôi tự biết không cách nào thoả mãn nổi... Vì vậy sao bắt tôi ngồi im, ngoan ngoãn trong khi ngay trong tầm tay tôi có một người con gái tôi yêu như Thủy..."

Lan thốt lên một câu:

"Bây giờ em mới hiểu tại sao đàn ông các anh lại có thể tàn bạo và dữ tợn đến như vậy. Nhưng, nếu chúng em không theo kịp các anh thời đâu phải lỗi ở chúng em."

"Dù lỗi không phải ở các cô, mọi sự đối với tôi vẫn không thay đổi. Vì tôi vẫn phải cứ sống, cứ ham muốn. Tôi biết hướng lòng ham muốn mê say của tôi vào đâu? Vào khoảng không à? Vô lý! Trong tù, mỗi khi phải đối diện với những khuôn mặt bỉ ổi của mấy thằng công an Tây lai, tim tôi thắt lại như bị ai bóp mạnh. Tôi tự bảo, 'Tao trông thấy cái mặt nhày nhụa của mày! Tao sẽ giết chết chúng mày! Một ngày kia tao sẽ giết mày cũng chắc chắn như khi được tự do, tao sẽ tìm cho bằng được người con gái tao sẽ yêu, chiếm người đó hoàn toàn!' Nhưng cái đó có thật chứ! Lòng oán hận của tôi hiển nhiên có đối tượng hẳn hoi, tại sao tình yêu của tôi lại không thể hướng được vào một ai? Cô không làm tôi ngã lòng được đâu. Không có Thủy, sẽ có một người khác."

Lan im lặng không cãi anh. Di đóng mạnh nắp va ly bước thẳng ra phía cửa.

Lan ngập ngừng hỏi với:

"Anh Di! Anh không để lại cho em địa chỉ của nơi anh sẽ ở hay sao?"

"Sao cô không nói thẳng ra cô muốn biết người đàn bà tôi sẽ sống cùng là ai. Ngân là một nữ giáo viên. Ngân yêu tôi và lúc nào cũng sẵn sàng sống chung với tôi. Ngân có nghề nghiệp, Ngân sẽ nuôi tôi. Cô biết thế đã đủ chưa?"

"Anh vẫn chưa cho em biết địa chỉ."

"Khỏi phải biết! Cô cứ nói với me, thỉnh thoảng tôi sẽ về qua nhà. Cô yên tâm, nếu Thắng và cô lấy nhau tôi sẽ có mặt trong đám cưới mà. Ấy là ví dụ hắn sẽ hỏi cô làm vợ."

Giọng Lan thoáng vẻ giận dữ:

"Anh đi đi! Đi luôn đi, đừng về nữa."

Tiếng cửa ngoài đóng mạnh. Im lặng trở lại.

Khoảng nửa tiếng sau, đèn nhà ngoài vẫn chưa tắt, ông Hạ nhỏm dậy ra xem Lan tại sao chưa đi ngủ. Ông thấy Lan đang ngồi ở bàn, lúi húi viết. Lan không ngửng đầu lên. Ông đằng hắng, Lan vẫn không ngừng tay. Tự nhiên ông cảm thấy cần phải nói với con gái một câu, bất cứ câu gì.

"Lan à! Ba... con tìm cho ba mấy viên thuốc aspirinne."

Lan lẳng lặng đứng dậy, đến gần bàn cạnh bố, mở ngăn kéo lục lọi. Gò má Lan hơi hồng, cặp mắt đỏ hoe. Ông lại hỏi:

"Dạo này con có nhận được tin tức gì về anh Tô không?"

Lan lắc đầu nhè nhẹ.

"Thế còn Thắng? Bao giờ Thắng về Hà Nội?"

Lan nhìn ông Hạ đăm đăm. Không hiểu sao ông trở nên ngượng ngập thoáng bực bội trước ánh mắt Lan.

Ông vội vã quay vào phòng ngủ, quên bẵng cả chuyện vừa nhờ Lan tìm hộ mấy viên thuốc.

Sau hôm gia đình ông Hạ tình cờ gặp vợ Vĩ ở Toà Án, bẵng đi gần nửa tháng không thấy Vĩ đến thăm Lan. Mọi người đã tưởng dù yêu Lan, Vĩ chắc đã không có đủ can đảm hành động trái ý vợ.

Nhưng ông bà Hạ, và nhất là Lan ngạc nhiên thấy Vĩ lại xuất hiện, vẫn không quên mang bó hoa tặng cố hữu. Tuy nhiên những buổi đến thăm của Vĩ không còn được đều đặn như trước.

Di vừa rời khỏi gia đình được mấy ngày, thời Tô về.

Tô về đột ngột, không một lá thư báo trước. Chiều hôm ấy trời u ám, khí hậu khô gây gấy lạnh. Ông bà Hạ và Lan đều có mặt ở phòng khách, Lan đang lơ đãng tháo một chiếc áo len cũ của Tô.

Tiếng cửa ra vào mở. Mọi người đều ngửng đầu. Lan bật đứng dậy reo lên:

"Anh Tô! Anh Tô về!"

Người xuất hiện trong khung cửa đúng là Tô. Đầu để trần, Tô cũng mặc bộ đồng phục tương tự Thắng hôm nào. Hắn mang một chiếc ba lô trên vai, một chiếc khác xách tay.

Bà Hạ thò hai chân xuống đất, khuôn mặt rạng rỡ, tiếng nói run run:

"Kìa Tô! Con tôi! Trời ơi, me mừng quá! Mong con hàng ngày."

Lan chân không kịp xỏ vào dép, tay vẫn cầm chiếc ao len đang tháo dở, chạy vội đến gần anh, thoăn thoắt như một con hoẵng nhỏ. Lan rướn người, kiễng chân, chạm khẽ khuôn mặt ửng hồng vào khuôn mặt xương xương của anh.

Lan, một tay níu lấy vai anh, một tay đỡ hộ anh một chiếc ba lô, miệng hỏi tíu tít:

"Anh! Anh tệ thật! Chỉ thích làm mọi người ngạc nhiên là không ai bằng..."Mắt Lan long lanh sáng, và cả đến chiếc tai nhỏ trắng của Lan cũng hồng lên. "Thế anh Thắng đâu hả anh? Hai anh chắc cùng về chứ? Anh có mệt không? Chà! Dạo này anh hơi gầy."

Thái độ Tô hơi khác thường. Hắn đứng dậy lặng lẽ và ngay khi thân hình tươi trẻ của em gái áp vào người, hắn cũng không làm một cử động nhỏ kéo em lại gần, một tay hắn buông lỏng, một tay vẫn nắm chặt quai chiếc ba lô.

Tô nhìn em chăm chắm, như đo lường, cân nhắc một cái gì. Những nét trên khuôn mặt bất động, cứng và sắc tựa một bức tường, chỉ cặp mắt long lanh của hắn là sống, giống hai con vật nhỏ ẩn sâu dưới cặp lông mày dậm.

Lan hơi ngạc nhiên, lay lay vai anh:

"Anh vào hẳn nhà đi chứ! Sao đứng ngẩn ra nhìn em hoài thế kia?"

Đột nhiên Tô bật gọi “Lan!” Không hiểu sao tự nhiên Lan rùng mình, trước lời gọi tên mình rất thường của anh. Lan nhìn theo cánh tay anh giơ lên, đặt trên vai mình, những ngón dài và gầy bấm sâu vào da thịt. Tô buông một câu:

"Thắng chết rồi! Việt Minh tấn công, bắn chết."

Ông Hạ giật mình thảng thốt. Bà đưa tay ôm lấy ngực. Bất giác, hai ông bà đều hướng tia mắt vào khuôn mặt Lan.

Lan lặng người, tay chân đờ đẫn, chiếc ba lô và áo len rơi xuống mặt đất. Cặp mắt Lan mở to, ngây dại như một đứa trẻ trước một nỗi kinh hoàng quá lớn. Hai anh em Tô Lan nhìn nhau.

Đôi môi Lan mấp máy:

"Anh Thắng... anh Thắng chết rồi! Chết!"

Đột nhiên Lan loạng choạng như người vừa bị một vật nặng đập mạnh vào đầu. Lan bắt đầu run rẩy, mặt tái ngắt. Nàng đưa hai tay lên ấp lên hai bên vai, cố giữ cho thân hình bớt run. Nhưng tuyệt nhiên Lan không rên rỉ hay kêu than. Lan đứng đấy, chẳng khác nào một con chim non dưới cơn mưa.

Một phút trôi qua dài như một thế kỷ. Lan đã hết run, đôi môi trắng bệch mím chặt, mắt ráo hoảnh.

Lan cúi đầu, nhìn xuống ba lô dưới chân, rồi ngửng lên nhìn anh. Tô gật đầu.

Lan rứt khỏi sự níu giữ của anh, lầm lủi xách ba lô của Thắng đi thẳng vào nhà trong, không nhìn ai.

Tô nhìn theo em. Vai Lan lệch sang một bên dưới sức nặng của chiếc ba lô. Cánh tay Tô vẫn giữ nguyên trong tư thế giơ cao, những ngón tay từ từ quắp lại, nằm vào trong khoảng không.

Tô quay về phía bố mẹ. Sau khi báo tin cho em gái về cái chết của Thắng, những nét cứng nhắc căng thẳng trên khuôn mặt Tô trùng lại. Chỉ có sự đau khổ của một người thân mới có thể in hằn trên mặt Tô những nét rõ rệt, còn trước đến nay sự đau đớn của riêng Tô bao giờ cũng nấp dưới một chiếc mặt nạ đóng kín, bí ẩn. Hình như, khi bị bó buộc mang sự đau đớn của người khác trong người, Tô phần nào không còn là nó nữa.

Tự nhiên vợ chồng ông Hạ cảm thấy e dè, xa lạ trước đứa con trai. Ông bà không nhận ra Tô, ngày nào về nhà nghỉ phép đầy sinh lực và háo hức trước đời sống.

Mãi cho đến lúc Tô mỉm cười dịu dàng – nụ cười quen thuộc – lặng lẽ nhìn khuôn mặt hốc hác âu yếm của mẹ, nói giản dị: “Me!”. Vợ chồng ông mới thở ra nhẹ cả người! Tô đã về gia đình.

Tô lại gần mẹ, quay lưng lại.

"Me đỡ hộ con chiếc ba lô."

Bà Hạ nước mắt rưng rưng nửa vui nửa buồn. Bà giúp Tô tháo quai chiếc ba lô, đặt nhẹ một bàn tay lên làn da rám nắng của chiếc gáy dài và gầy của con.

"Con tôi dạo này gầy quá!"

Tô nhún vai rất nhẹ, trả lời:

"Nhưng con hãy còn sống mà!"

Bà rùng mình,

"Con đừng nói thế! Trông con đứng đây... cạnh me... mà me vẫn còn sợ. Nhỡ con mệnh hệ nào..."

Tô quài một tay qua vai, nắm lấy bàn tay của mẹ. Hắn lơ đãng lẩm bẩm:

"À phải! Đâu phải chuyện dễ dàng gì cho những người còn sống."

Bà Hạ nghiêng đầu hỏi:

"Con nói gì đấy Tô?"

"Không! Di đâu me?"

Vợ chồng ông Hạ không ai trả lời câu hỏi của Tô, không phải lúc!

Tô kéo một chiếc ghế, ngồi xuống trước mặt bố mẹ. Hắn vấn thuốc lá, châm hút, và cũng không buồn thay bộ quần áo bám đầy bụi đường. Hắn ngồi trầm ngâm, hai tay khoanh trước ngực, cặp chân dài ruỗi thẳng. Sự im lặng cố ý của Tô thật khó hiểu. Hắn ngồi đấy mà hình như không ngồi một mình. Hình bóng của cái chết nhiều khi gần gũi hơn người ta tưởng.

Ông Hạ đằng hắng, hỏi Tô:

"Việt Minh tấn công đoàn con hôm nào, sao không thấy báo đăng? Ngoài Thắng ra còn có nhiều người bị thương hay bị giết không?"

Những câu trả lời của Tô ngắn và gọn, không chút ngập ngừng. Hắn hình như chỉ muốn thuật lại người sự việc đã xảy ra, một lần, để rồi không bao giờ phải nhắc lại.

"Cách đây ba hôm, Việt Minh tấn công đoàn vào ban đêm. Khá nhiều binh sĩ Bảo Chính đoàn bị giết và bắt đi. Tiếng súng vừa nổ, Thắng nhỏm dậy chạy về phía bộ chỉ huy đóng gần đấy. Chắc hắn vớ lấy vũ khí của người lính nào bị thương, nên khi bọn này lôi được hắn về: tay Thắng còn nắm chặt khẩu súng. Đạn phá vỡ lồng ngực Thắng. Mất quá nhiều máu. Gần sáng Thắng mới chết."

Đó là tất cả những điều Tô cho ông bà Hạ biết về Thắng. Tuy nhiên, ẩn dưới một sự miêu tả giản dị – hình như từng chữ từng câu đã được Tô chọn lựa, cân nhắc từ trước – Ý nghĩa khủng khiếp của cơn hấp hối dài, và cái chết của Thắng, vẫn khiến vợ chồng ông ớn lạnh cả người.

Tô cố gắng ghìm giữ những lời diễn tả trong một cái khung cứng ngắc. Có lẽ hắn sợ hãi trước cái chết, nhưng hắn lại có ý nghĩ khác dấu vết của bản chất hắn trên tình cảm sợ hãi tự nhiên đó.

Sau khi Tô đã ngừng nói, một bầu không khí im lặng bao trùm lên mọi người. Không bảo nhau, vợ chồng ông Hạ đều lắng tai nghe ngóng. Không một tiếng động từ phòng trong vọng ra. Lan đang làm gì trong đó với những đồ vật mới đây Thắng dùng tới hàng ngày.

Bà Hạ đứng dậy, định vào với Lan. Đoán được ý mẹ, Tô lắc đầu liền mấy cái. Bà do dự một chút, đoạn ngồi xuống, vẻ mặt thương xót.

Hai bàn tay chắp lại trước ngực, bà ngập ngừng hỏi:

"Tô! Con đã báo tin? Mẹ Thắng đã biết anh Thắng chết?"

Tô hơi nhướng một bên lông mày, mấy vết răn thấp thoáng trên vừng trán.

"Vâng! Chính con sẽ mang tin đó báo cho mẹ Thắng."

Tô chậm rãi đứng dậy, đầu hơi cúi.

"Con về ngay bây giờ. Con lại qua nhà Thắng."

Tô đã ra gần đến cửa, bà Hạ gọi với:

"Con vừa về đến nhà chưa kịp nghỉ ngơi. Để đến tối hãy đi."

Tô chưa kịp trả lời thời tiếng Lan vẳng lên sau lưng ông bà Hạ.

"Anh Tô! Anh cho em cùng đi."

Lan, mặt nhợt nhạt, những lọn tóc đen sõa xuống hai bên mặt, càng khiến cặp mắt thêm to, sâu thẳm, Chân tay Lan không run dáng điệu cũng không nóng nảy, nhưng nhìn Lan người ta vẫn cảm thấy khó có thể tưởng tượng hình ảnh sự tuyệt vọng lại có thể khác thế được. Lan vịn một tay vào khung cửa, tay kia xách chiếc ba lô.

Tô hỏi em, giọng thoáng mệt mỏi:

"Đi cùng với anh? Tại sao mới được chứ? Có ích gì đâu?"

Chiếc cằm nhỏ của Lan đưa ta phía trước – một dáng bướng bỉnh quen thuộc.

"Em muốn gặp mẹ anh Thắng... lúc này hơn bao giờ. Anh không ưng, một hôm khác em sẽ gặp riêng, cũng vậy."

Tô không lưu ý đến sự đòi hỏi bướng bỉnh của em, giọng nó thoáng trách móc:

"Em không hiểu! Có phải nhìn tận mắt sự đau khổ của người khác, cái đau của mình đã dịu bớt được."

"Anh đừng nói thế! Anh hiểu lầm, em không có ý định."Lan cúi xuống nhìn chiếc ba lô như nhìn một sinh vật đang thở, sống…"Em chỉ nghĩ, chắc me anh Thắng rất mong được thấy những vật thuộc về anh Thắng."

Tô khoác tay làm một cử chỉ không rõ rệt:

"Em cứ giữ lại vài ngày. Anh sẽ trao cho mẹ Thắng sau cũng được."

Những ngón tay Lan siết chặt quai chiếc ba lô, kéo sát gần mình, nhưng Lan vẫn lắc đầu.

"Không! Em không thể... em không muốn giữ..."

"Tuỳ em! Nhưng còn một thứ thuộc về em, anh trao lại."

Tô lại gần chiếc ba lô của Tô, lấy ra một tập thư khá dầy, đưa Lan. Lan hơi ngơ ngác, đỡ lấy. Tô có vẻ xúc động. Hắn đứng yên, chờ đợi. Đồng thời vào giây phút Lan nhận ra những dòng chữ đề trên phong bì là do chính tay nàng viết, Lan – cũng như ông Hạ – lưu ý tới mấy giọt máu đã khô đen vấy lên chiếc thư ngoài cùng.

Lan đưa một tay áp vào miệng, ngăn một tiếng kêu, người lặng đi. Mọi người đã tưởng Lan sắp ngất, nhưng không, Lan chỉ dương to cặp mắt, nửa kinh hãi, nửa như bị mấy giọt máy khô hấp dẫn, làm mê muội. Miệng Lan mấp máy, hình như nàng gọi tên Thắng.

Thân hình mảnh khảnh của Tô chế ngự hẳn Lan một cái đầu. Tô lên tiếng, giọng khô khan, đứt đoạn:

"Bức thư cuối cùng em gửi, Thắng giữ trên mình... Những lá thư thuộc về em, anh không thể để lọt vào tay ai."

Lan áp tập thư vào ngực trong một dáng điệu ôm ghì, mê say. Mắt Lan từ từ nhắm lại, ngực phập phồng, người lảo đảo không vững. Hai dòng nước mắt lặng lẽ chạy dài trên má.

Tô giơ cánh tay đỡ ngang người em. Lan dựa đầu vào vai anh, bật khóc nức nở, thốt lên những lời trẻ thơ, vô nghĩa:

"Không! Em không muốn làm như vậy. Sao anh ác thế? Trao thư cho em. Không! Anh làm như vậy phải lắm. Anh Thắng chết rồi, không còn gì nữa. Tất cả những lời yêu đương... vô ích..."

Tô mỉm một nụ cười âu yếm, như chịu lỗi với em. Tay Tô vỗ nhẹ trên vai Lan. Tô cúi đầu, chạm nhẹ làn môi trên tóc em, miệng thầm thì:

"Khóc đi! Khóc cho nhiều... Chỉ còn thiếu những giọt nước mắt khóc người chết để làm người ấy chết hẳn. Phải, chỉ còn thiếu có vậy."

Lan đã ngừng khóc. Tô dìu em lại bên mẹ. Bà Hạ, nước mắt rưng rưng, đỡ Lan ngồi xuống bên mình, quàng tay ôm con, vai kề vai.

Lan ngồi, người thẳng đơ, mắt nhìn không rời tập thư đặt trên đùi. Lan như ngây như dại, không nghe không trông thấy bất cứ tiếng động hay sự vật nào chung quanh mình, trừ tập thư. Thỉnh thoảng, Lan nấc lên, vai hơi rung rung, chẳng khác một đứa trẻ vừa trải qua một cơn xúc động mạnh.

Lan cũng không hay biết Tô rời khỏi nhà vào lúc nào, mang theo chiếc ba lô của Thắng.

Tô đã đi rồi, ông Hạ ngồi bó gối cạnh hai người đàn bà. Thắng đối với ông vẫn chỉ là một người xa lạ, nhưng không hiểu sao ông thầm biết từ hôm nay trở đi, không khí gia đình ông phần nào sẽ đổi khác, vì cái chết của Thắng. Ông yêu con gái, nhưng chắc chắn ông không muốn chứng kiến nó đau khổ. Ông đã quá quen với khuôn mặt tươi mát, những tiếng cười ròn rã của Lan. Nếu con gái ông đổi thay, sầu não, ông sẽ bực bội. Tình trạng gia ông chưa đủ tối tăm bi thảm hay sao mà lại còn phải chịu đựng thêm sự ám ảnh của cái chết.

Khi người ta bắt đầu già như ông, người ta tránh nghĩ đến cái chết như tránh nghĩ đến những bệnh truyền nhiễm ghê khiếp.

Buổi tối hôm ấy kéo dài tưởng chừng vô tận. Sau khi Tô báo tin cho mẹ Thắng trở về, nhìn khuôn mặt lầm lì của hắn, vợ chồng ông Hạ thầm hiểu không nên đả động hay nhắc đến tên Thắng trong câu chuyện.

Trong bữa cơm – Lan không ăn – câu chuyện rời rạc. Tô trả lời nhát gừng những câu hỏi gượng gạo của bố mẹ về thời kỳ hoạt động vừa qua. Tô chỉ mỉm cười mỗi một lần, khi trao cho mẹ 3.000 đồng, tiền lương tháng cuối cùng. Tô hỏi qua về mấy món nợ của mẹ, những nguyên nhân khiến Di bỏ nhà ra đi. Tô cũng không quên hứa với mẹ, sẽ đi tìm Di, nói chuyện với Di và lôi Di trở về gia đình. Tính Tô như vậy, ngay trong những giây phút đen tối nhất, hắn cũng vẫn không xao lãng những vấn đề còn cần phải giải quyết. Bà Hạ, mỗi khi có mặt đứa con cả, là cảm thấy vững tâm hơn.

Bà bận bịu chân tay, sửa soạn giường chiếu, chỗ làm việc cho Tô. Bà cũng vào nhà trong ngồi cạnh Lan khoảng hơn tiếng đồng hồ. Không nghe tiếng hai mẹ con trò chuyện như thường lệ. Ông Hạ cũng vào phòng trong một hai bận, tìm một cuốn sách hay cặp kính. Lan nằm ngửa trên giường, mắt mở lớn, đuôi mắt rung rung và nhìn thẳng lên trên nhà. Tập thư Lan áp vào ngực, hai bàn tay thon và xanh đè lên trên. Bà Hạ ngồi dưới chân con gái, lặng lẽ khâu vá. Không nghe Lan thở dài và cũng không thấy Lan cử động.

Trông hai mẹ con tự nhiên ông Hạ liên tưởng đến cảnh tượng một người hấp hối trên giường bệnh. Nhưng ngay đến Tô cũng không nỡ tâm khuấy động bầu không khí nặng nề bi thảm không hợp với tâm tính Tô chút nào – đang đè nặng tâm hồn mọi người.

Xếp gọn xong sách vở giấy bút trên bàn, dáng điệu chậm chạp như tuân theo một tục lệ thầm kín, Tô ngồi xuống ghế, tay ôm lấy trán, đăm chiêu.

Ông Hạ ngạc nhiên thấy hắn lúi húi viết. Vào giây phút này, em hắn đang nằm ôm tập thư còn vấy máu một người bạn thân của hắn, Tô còn để tâm trí được vào việc viết lách kể cũng lạ. Mà Tô có thể viết được những gì?

Bà Hạ từ dưới bếp lên, bưng trên tay một tách cà phê, bốc khói nghi ngút. Khi bà đặt tách xuống trước mặt Tô, hắn ngửng đầu lên, mỉm cười – nụ cười của một đứa trẻ hài lòng vì được chiều chuộng. Chỉ khi cười với những người đàn bà hắn thương yêu, Tô mới trở lại là đứa bé xưa cũ, đứa con vợ chồng ông Hạ nuôi nấng chăm sóc cẩn thận nhất.

Tô mỉm cười hỏi mẹ:

"Me vẫn cho ít đường đấy chứ?"

Câu hỏi rất thường Tô đã hỏi mẹ, nhưng tới nay mới phát lộ phần nào bản chất sâu kín của Tô. Câu nói ngang với một lời thách thức, ngạo mạn và thật dễ yêu của Tô, hình như vượt lên trên những biến cố và không chừng cả những đau khổ của mọi người cũng như của chính Tô.

phần 6

Tô kéo nhẹ áo mẹ, ra hiệu mẹ ngồi xuống ghế cạnh hắn. Hắn uống cà phê, từng ngụm nhỏ và kín đáo nhìn ngắm kĩ càng từng nét răn trên khuôn mặt hốc hác của mẹ.

Tiếp tục viết được một lúc, Tô chợt hỏi:

"Me! Lan thức hay ngủ?"

"Còn thức con ạ!"

"Lan có khóc không?"

Bà Hạ lắc đầu. Những tình cảm khắc khoải lại thấp thoáng trong cặp mắt Tô.

Hắn đưa ngón tay trỏ lên vuốt nhè nhẹ theo sống mũi, đoạn đứng dậy lặng lẽ và cả quyết:

"Con vào nói chuyện với Lan một chút."

Bà Hạ ngập ngừng:

"Con nên nương nhẹ em... Lan như mất cả hồn người... Me sợ..."

Tô đi thẳng vào phòng trong. Một phút sau, tiếng Tô vẳng lên: "Lan! Nhìn anh đây này! Em phải nghe anh nói đến Thắng cho xong."

Tiếng Lan nửa trách móc, nửa van lơn:

"Không! Không anh! Em xin anh! Em không muốn nghe tất cả. Anh để em yên..."

Ông Hạ cau mặt. Tô quả thật đã đi quá giới hạn.

Ông Định lên tiếng can thiệp, thời Lan đã tiếp:

"Tại sao anh cứ muốn mọi người như anh? Không phải vì yêu em mà anh làm thế! Anh nói đi! Em đau đớn chưa đủ cho anh hay sao?"

Im lặng.

Tiếng Tô vụt cất lên, hơi run.

"Xin lỗi Lan! Em nói phải, anh không có quyền gì hết, ngay cả đến giúp em."

Tô trở ra, ngồi vào bàn, hay tay thít chặt lấy nhau.

Hắn đã lầm tưởng sự đau khổ của hắn và Lan, cùng về một người, mặc dầu bản chất khác nhau, sẽ ràng buộc hai anh em hắn chặt chẽ hơn. Hắn đâu ngờ khi mang một người chết trong xương tủy, người ta lẻ loi vô kể.

Tô trở về gia đình vào chiều thứ bảy. Suốt ngày chủ nhật Lan không đi đâu, làm những công việc trong nhà như cái máy, đến bữa ăn lưng bát cơm, không cười hay trò chuyện với bất cứ ai – kể cả Tô – và nhiều lúc ngồi một mình, mắt nhìn vào khoảng không, miệng mím chặt.

Ngày thứ hai, thứ ba Lan không đi học, bỏ cơm, ngồi như tượng tại một chỗ, không buồn cử động đi lại, và hình như nửa mê nửa tỉnh, lúc nhận ra mọi người xung quanh, lúc thì không.

Ngày thứ tư Lan nằm liệt giường.

Từ ngày thứ năm trở đi tay Lan yếu đến nỗi không cầm nổi bát cháo. Bà Hạ lấy thìa xúc thức ăn đưa vào miệng Lan. Bắt ép Lan mới ăn lưng bát cháo, nếu bỏ mặc dám chắc Lan nhịn ăn mà cũng không tự biết. Tuy thân hình Lan không run rẩy nhưng hễ Lan đặt chân xuống đất là khuỵu ngã, không đi nổi lấy một bước.

Nếu mọi người để Lan nằm, Lan nằm; nếu đỡ Lan ngồi dậy dựa vào thành giường, Lan ngồi yên như vậy giờ này sang giờ khác. Nhưng nằm hay ngồi, Lan cũng không chịu rời tay khỏi tập thư. Có lần đỡ Lan dậy, tập thư rơi khỏi tay Lan rớt xuống đất. Lan rên lên một tiếng nhỏ, vươn tay cố với, trông thật thương.

Một buổi chiều ông Hạ đi làm về, vừa bước chân qua cửa, ông sửng sốt suýt kêu lên, vì thấy Lan nửa người ngồi xệp xuống đất, nửa người ngã lên thành đi văng. Tô có việc đi đâu vắng, bà Hạ bận làm cơm dưới bếp, Lan cố gắng lết ra ngoài làm chi? Ông gọi vợ và hai vợ chồng đỡ Lan trở vào nhà trong. Lan cưỡng lại, mắt hướng về phía đi văng. Bà Hạ lo ngại thầm thì, “Lan đòi gì thế mình?”

Ông Hạ lắc đầu. Ông cũng không biết gì hơn vợ.

Cho đến hôm Lan bình phục, Tô nhường chỗ nằm của nó trên đi văng cho Lan.

Lo ngại trước tình trạng sức khoẻ càng ngày càng sút kém của Lan, bà Hạ mời một bác sĩ quen đến thăm bệnh cho Lan, bắt mạch. Khi tiêm cho Lan một ống thuốc an thần, Lan cũng ngoan ngoãn giơ tay như một đứa trẻ. Nhưng, khi mũi tiêm vừa được rút khỏi tay, tình cờ Lan nhìn thấy mấy giọt máu – của chính nàng – rướm trên vết tiêm, người Lan vụt cứng nhắc, môi run run, ánh mắt kinh hãi, miệng rên rỉ “Không! Không! Máu... máu! Anh Thắng...! Máu!”

Bác sĩ lắc đầu, chịu không tìm nổi căn nguyên cơn bệnh kỳ lạ của Lan.

Trong gia đình, Lan cũng giống bà Hạ và Tô, đêm ngủ hay nằm mê nói lảm nhảm. Ông Hạ trái lại không bao giờ ngủ mê. Ban ngày, Lan mê muội không nói không khóc, nhưng đêm đến cả nhà nhiều phen sực tỉnh vì những tiếng kêu hét của Lan. Lan người run rẩy, quằn quại, quấn tròn người trong chăn. Bà Hạ lay Lan thức tỉnh. Dưới ánh nến khuôn mặt Lan tái mét, ràn rụa nước mắt.

Tô thường khi bình tĩnh, vào giây phút ấy, nhìn khuôn mặt méo mó của em, cũng phải rùng mình xúc động.

Bà Hạ lấy khăn mặt ướt đắp lên vừng trán nóng bỏng, đẫm mồ hôi của Lan, và ngồi cạnh Lan cho đến khi Lan mệt lả, thiếp ngủ. Tô đứng, đầu hơi cúi cạnh giường em, bàn tay nhẹ nhàng vuốt mi mắt còn mấp máy rung động của Lan. Đột nhiên hắn nói giọng bực bội:

"Tại sao Lan bướng thế không biết! Nó là đàn bà mà! Phải để cho những tình cảm đau đớn thoát ra mới được chứ? Con đã khuyên me lôi Lan đi dự đám ma Thắng, me không nghe... Phải để con kể hết những chi tiết dù kinh hãi. Thắng chết ra sao, làm khổ Lan bằng 'sự thật'. Thật xấu hổ khi đau khổ trong mê muội!"

Bà Hạ yếu ớt cãi:

"Nhưng Tô, con có nói Lan cũng không hiểu con nói gì."

Mặt Tô đanh lại:

"Không hiểu! Thời phải tìm đủ mọi cách, dù phải bó buộc. Đằng nào cũng một lần."

Lần đầu tiên khi nói với Tô, bà Hạ có một giọng trách móc chua chát:

"Con muốn giết em con hay sao?"

Tô mỉm một nụ cười nhợt nhạt, khó hiểu.

"Me không biết rõ Lan! Hạng người say mê tha thiết với đời sống như nó đâu dễ mấy lúc chết vì tuyệt vọng. Rồi me xem..."

Vào buổi sáng ngày thứ mười, bà Hạ đang dọn dẹp nhà cửa, Tô ngồi viết ở bàn trước cốc cà phê, Lan tì tay ngồi dậy, lặng lẽ nhìn mọi người hồi lâu, đoạn tự nhiên bật nói:

"Me! Con đói me ạ!"

Bà Hạ quay phắt lại, nhìn Lan, sững sờ. Tô ngửng đầu lên, mỉm cười.

"Me có sẵn thức gì cho con ăn không?"

Khuôn mặt bà Hạ rạng rỡ. Lan đã tỉnh! Bà lại gần con gái, miệng lắp bắp:

"Con thấy trong người thế nào? Trời! Con không biết chứ, con nằm liệt giường liệt chiếu, mê man gần mười hôm nay."

Vẻ mặt hơi tối lại, Lan yếu ớt lẩm bẩm:

"Mê man gần mười hôm? Con cũng chẳng biết nữa..."

Lan lắc lắc cái đầu như muốn xua đuổi cơn ác mộng vừa qua, định đứng dậy. Bà Hạ vội giơ tay ngăn đoạn quày quả xuống bếp nấu cháo. Tô đến ngồi bên em, nhìn sâu vào cặp mắt quầng đen của Lan. Môi Lan vẫn bất động, nhưng một ánh cười thoáng hiện trong cặp mắt. Tô đưa tay lên vuốt mấy sợi tóc mai loà xoà trên trán em.

"Lan mê hoảng nhiều lắm đấy! Lan mê những gì vậy? Kể anh nghe xem nào."

Giọng Lan trách móc:

"Anh...! Anh vẫn vậy! Em vẫn còn giận anh. Anh cứ liệu hồn!"

Tô cười:

"Chà! Vừa tỉnh giấc đã lại dữ rồi!"

Lan quay người, ngắm mấy bông hoa cắm trong lọ trên chiếc bàn nhỏ cạnh giường. Lan giơ tay mân mê những cánh hoa mịn màng. Lan nhìn bàn tay mình, trắng xanh nổi mờ mờ mấy đường gân, xen lẫn giữa những bông hoa, thầm thì, giọng nghẹn ngào:

"Hoa đẹp quá! Em tưởng như đã lâu lắm không biết đến hoa là gì. Chắc anh Vĩ tặng?"

Tô gật đầu, rút thuốc lá, châm hút. Lan nhìn theo làn khói uốn éo, hít hít nhẹ, mắt lim dim.

"Ngay cả đến khói thuốc của anh ngửi cũng dễ chịu."

Hai anh em im lặng. Tô ngồi cho một chân lên giường, dáng điệu uể oải, như một con báo phơi nắng, chờ đợi. Lan bừng mở mắt, hỏi anh:

"Anh Thắng chôn ở nghĩa địa nào hả anh?"

Từ ngày Tô về, mang theo hung tin, đây là lần đầu tiên Lan nhắc đến Thắng. Tô không đáp ngay, cặp mắt soi mói nhìn em đăm đăm. Lan cầm tập thư đặt cạnh gối lên, nhìn một giây mấy vết máu, đoạn nói khe khẽ như trả lời câu hỏi thầm kín của anh.

"Em muốn thăm mộ anh Thắng. Bây giờ, em nhớ lại rõ mồn một, cạnh mộ anh Thắng là một dàn hoa xác pháo."

Ánh mắt Tô thoáng nghi ngờ, lo ngại.

"Em mơ phải không anh? Em muốn tin như vậy, nhưng nhiều khi em sợ hãi: em khó lòng phân biệt nổi cái gì là thật, cái gì là mơ… Em chóng mặt, ngây ngất! Em đã đi đưa đám anh Thắng và anh Thắng chết là thật? Hay cả hai chuyện đều là mơ?"

"Thắng chết rồi và chôn ở nghĩa trang Hợp Thiện!"

Lan không lưu ý đến câu nói khô khan trần trụi của Tô. Lan thu nhỏ người.

"Em đi sau chiếc xe bò chở quan tài anh Thắng, một con ngựa gầy kéo, không người cầm cương. Rất nhiều người, không trông rõ mặt quây chung quanh em. Gần huyệt anh Thắng, một dàn hoa xác pháo vàng thắm. Khi hạ huyệt, nắp quan tài bật ra và em thấy rỗng không, chẳng có gì. Em hét lên, khóc nức nở..."

Khuôn mặt Lan ràn rụa nước mắt. Tô rút khăn mùi xoa, trao cho Lan. Sau một phút yên lặng. Tô đặt một tay lên vai em, không cất cao giọng nói, nhưng dằn vào từng tiếng:

"Lan! Khi nào em đi vững, anh và Lan sẽ đi thăm mộ Thắng. Cạnh mộ, không hề có dàn hoa xác pháo; còn xác Thắng, anh đã từng ôm trong tay gần tiếng đồng hồ. Em xem..."

Lan bất giác rùng mình.

"Em muốn tin anh... Em muốn lắm! Vâng... em khoẻ, sẽ đi thăm mộ với anh."

Tô nói như dỗ dành:

"Em ngoan lắm! Em sẽ không mê hoảng nữa! A, me mang cháo lên đây rồi."

Ăn xong cháo, Lan có vẻ tỉnh táo hơn, hai gò má thoáng hồng. Tô thản nhiên hỏi:

"Me! Con và Lan định dăm ba hôm nữa sẽ đi thăm mộ Thắng. Me có đi không?"

Bà Hạ liếc nhìn khuôn mặt trầm ngâm, nghiêm trang của con gái, gật đầu.

Lan bình phục rất chóng và tịnh không đả động đến những giấc mơ hoảng trong thời kỳ nằm liệt giường.

Nửa tháng qua. Lan hầu như bình phục hẳn. Sau buổi đi thăm mộ Thắng cùng anh và mẹ, không mặt Lan lại càng thêm đăm chiêu, u tối. Trong nhà vắng hẳn tiếng cười ròn rã, trêu cợt của Lan. Tuy nhiên, Lan cũng đi học trở lại và tiếp tục một cuộc sống, bề ngoài không khác trước bao nhiêu.

Một buổi chiều ông đi làm về, bà Hạ cho ông rõ hồi trưa me Thắng hớt hải tìm đến nhà, gặp Lan Tô về chuyện hai đứa con của Thắng. Ông ngạc nhiên, Thắng có con? Tại sao chính bà mẹ lại không hay biết mà phải hỏi đến người ngoài. Bà cũng thắc mắc không kém ông và lại còn cho biết thêm một chi tiết khó hiểu hơn nữa: Lan lên xe hơi của mẹ Thắng, dẫn bà ta và Tô đến “chỗ ở"của các con Thắng. Hai vợ chồng ông Hạ đồng ý sẽ hỏi Tô Lan cặn kẽ hơn.

Sau bữa cơm tối, ông hỏi thẳng Tô:

"Ba nghe nói hồi chiều Lan và con dẫn me Thắng đến nhà hai con Thắng ở. Thế là nghĩa thế nào? Thắng lấy vợ giấu gia đình hay đấy chỉ là những đứa con hoang?"

Cặp lông mày của Tô nhíu lại.

Tô lộ vẻ khó chịu, nhưng cũng trả lời:

"Không phải con hoang! Trong khai sinh, bố chúng là Thắng. Tên mẹ không thấy ghi."

Bà Hạ liếc nhìn Lan, rụt rè:

"Còn... mẹ chúng?"

"Con cũng chưa gặp lần nào. Thắng có kể cho Lan biết gì về người đàn bà đó không?"

Lan lắc đầu.

"Cô ta là gái nhảy thì phải. Trước đây có sống với Thắng hơn một năm."

Ông Hạ nhìn khuôn mặt không đổi sắc của Lan, hỏi:

"Hồi Thắng đi Quân thứ Lưu động với con, hai người còn ở với nhau không?"

Tô lắc đầu, giọng thoáng chế riễu, hắn nói đến Thắng như nói tới một người hiện còn sống:

"Cái thằng ấy kỳ khôi! Cách đây một năm, sau khi cho cô ta một số tiền khá lớn, Thắng tống cổ tình nhân khỏi nhà, giữ hai đứa con lại."

Lan tự nhiên bật nói:

"Tại sao đuổi?"

Ông Hạ nhìn Lan, ngạc nhiên: ông tưởng Lan phải biết rõ đời tư của Thắng hơn Tô chứ. Chứng cớ Lan biết chỗ ở của hai con Thắng, Tô thời không.

Tô đưa ngón tay trỏ lên vuốt theo sống mũi.

"Tại vì hắn thích làm thế! Lan còn lạ gì tính Thắng."

Lan nói nho nhỏ:

"Phải! Đàn bà đâu giữ nổi anh ấy."

Tô nhếch một nụ cười, tiếp lời Lan:

"Nhất là một người đàn bà hắn không yêu. Còn tại sao không yêu mà lại sống với nhau hàng năm trời, nếu anh nhớ không lầm, Thắng đã có lần giải thích: 'Tao không thể ngủ một đêm không có đàn bà.'"

Ông Hạ cau mặt, bà hơi ngượng, còn Lan mím môi, hàng mi cong dài cụp xuống cho đến cặp mắt. Khó mà đoán biết Lan nghĩ gì trước sự phát giác sống sượng của Tô về Thắng.

Ông Hạ lẳng lặng đứng dậy vào nhà trong, cầm theo cuốn sách. Từ dạo đi Quân thứ lưu động, Tô có một lối ăn nói tàn nhẫn ông không ưa. Giã dĩ sự trò chuyện về Thắng và đời tư của Thắng không liên can gì đến ông.

Tô quay sang phía me, nụ cười thú vị vẫn chưa rứt trên môi.

"Me biết không? Hai đứa con Thắng lại là con sinh đôi mới khôi hài chứ, một trai một gái. Trông rất dễ thương và thông minh."

Lan đột ngột lên tiếng:

"Lan muốn nuôi chúng! Lan yêu chúng!"

Tô nhìn em hỏi:

"Chắc Thắng đã nhiều lần dẫn Lan đến thăm các con hắn. Con hắn dễ thương như vậy, nhưng không hiểu sao hắn không yêu, và hắn cũng không chịu cho mẹ biết là bà có hai đứa cháu nội."

Lan ngửng đầu.

"Lan đâu biết anh Thắng giấu mẹ! Lan vẫn tưởng bà ta biết mình có cháu nội, nhưng anh Thắng chắc vì một lý do nào đó, không muốn các con sống với mẹ mình."

Bà Hạ ngẩn ngơ. Câu chuyện càng ngày càng rắc rối!

Tô nhìn Lan đăm đăm.

"Thắng không kể cho Lan rõ những chuyện bí ẩn giữa mẹ Thắng và 'chú Sâm' à?"

"Không! Chú Sâm có phải cái ông gầy gầy hồi chiều lái xe cho me Thắng đến đây phải không?"

"Đúng vậy! Chính hắn đấy – 'Dượng ' của Thắng!"

Lan mặt sa sầm.

"Dượng nào của anh Thắng! Mẹ Thắng gọi ông ta bằng 'chú' và xưng chị cơ mà."

Tô không đáp, nhỏm dậy ra đứng cạnh cửa sổ vắt hai tay phía sau lưng, mặt lầm lì.

Bà Hạ lên tiếng hỏi:

"Ông Sâm có họ hàng gì với ba hoặc me Thắng không?"

Giọng Tô lạnh lẽo:

"Không có họ hàng gì hết! Em nuôi của ba Thắng. Ba Thắng nuôi hắn ăn học từ khi hắn mới mười mấy tuổi. Hồi hoạt động cách mạng, hắn là thư ký riêng của ông, và..."

Tô bỏ lửng câu nói, quay trở về ghế, ngồi xuống, hai tay khoanh trước ngực. Sau một phút yên lặng, Tô ngửng đầu nhìn Lan, mắt lờ đờ chẳng khác cặp mắt của một bức tượng đá, cạnh môi hơi nhếch một chút. Hắn cười?

Thân hình Lan chợt cứng nhắc trước cái nhìn kỳ lạ của anh. Lan mở miệng định nói, nhưng rồi lại thôi. Tiếng Tô vang lên, khô khan:

"Và là tình nhân của mẹ Thắng! Dĩ nhiên là thế rồi… Lan! Em đã hiểu tại sao Thắng ghê tởm mẹ và không muốn con mình sống cạnh một người đàn bà như vậy không?"

Cặp mắt đẹp của Lan rực sáng.

"Em cũng đã nhiều lần cãi nhau và không đồng ý với anh Thắng về chuyện này. Dạo đó, em không hay biết câu chuyện dan díu giữa mẹ anh Thắng và ông Sâm. Vì vậy em đã nhất định cho rằng mẹ anh Thắng yêu và chìu anh Thắng hết mực, chỉ mong mỏi con lấy vợ để cho mình vài đứa cháu, thời không có lý gì anh Thắng lại giấu mẹ. Em nhớ, hễ bị em dồn đến chỗ bí là anh Thắng cau có, bực tức với em, lảng sang chuyện khác."

Tô ngắt lời:

"Bây giờ em biết rõ về tư cách mẹ Thắng rồi, em nghĩ sao? Em có cho Thắng cư xử như vậy là phải không?"

Lan ngẫm nghĩ, đoạn đáp:

"Em cũng không biết nữa... Nhưng, câu chuyện lăng nhăng giữa bà ta và ông Sâm có thật không? Có phải nhờ anh Thắng kể lại anh mới biết hay do một người khác đồn đãi?"

Tô mỉm cười:

"Em vẫn không tin là Thắng có thể giấu em một chuyện gì phải không? Em yêu Thắng! Nhưng có những chuyện một người đàn ông không thể kể cho một người đàn bà, dù là người yêu đi chăng nữa. Kể cho bạn trai thì được."

Một ánh uất ức, bối rối thoáng hiện trong cặp mắt to của Lan. Giọng Lan hơi run.

"Em hiểu rồi! Các anh thật ác! Các anh lúc nào cũng muốn dành riêng cho mình cái quyền hành hạ những người đàn bà yêu các anh. Cứ cho rằng chuyện anh Thắng kể cho anh về bà mẹ đúng sự thật đi, em thử hỏi anh có quyền gì kết tội mẹ anh Thắng! Ngay cả anh Thắng, tại sao lại ghê tởm chính mẹ mình...? Các anh biết gì về đàn bà mà dám lên giọng khinh rẻ đàn bà? Các anh thật bất công!"

Tô để mặc Lan nói, cặp mắt dịu dàng đầy hiểu biết của hắn vẫn nhìn em. Lan ngừng bặt, má ửng đỏ, nhưng môi mím lại và không xin lỗi anh. Tô hỏi em:

"Bây giờ đến lượt em chê trách thái độ của bọn anh phải không?"

Lan im lặng.

"Anh không giận em đâu. Anh biết em chỉ thẳng thắn nói những điều em nghĩ. Tuy nhiên, em còn lạ gì anh! Xưa nay, có bao giờ em thấy anh đưa vào những ý niệm luân lý cứng nhắc để phán đoán những đau khổ thực sự sâu đậm của người khác, bất kể là đàn ông hay đàn bà. Đối với anh, khi người ta đau khổ... người ta đau khổ. Tất cả gói tròn chỉ có vậy. Rất đầy đủ, thêm cái gì vào là thừa cái ấy, kể cả luân lý. Người ta có thể e ngại, cố tránh đau khổ, hay gán cho nó nhiều ý nghĩa khác nhau, nhưng, người ta không thể phủ nhận nó..." Giọng Tô đổi sang cứng rắn: "Trong trường hợp me Thắng: Anh công nhận me Thắng yêu con, khổ vì con. Làm sao lòng thương yêu Thắng của me Thắng lại khiến anh kinh tởm, khinh bỉ bà ta cho được? Gác vấn đề đó sang một bên, me Thắng – theo ý anh – rất đáng trách và đáng khinh, không phải hồi ba Thắng còn sống me Thắng đã dan díu phạm tội với một người trẻ hơn chồng mình. Anh không hồ đồ kết tội những người anh biết rất ít. Lỗi tại ba Thắng thờ ơ với vợ, không yêu vợ? Lỗi vì me Thắng lẳng lơ? Ai biết được! Chỉ biết một điều: Anh không thể tha thứ cho một quả phụ lợi dụng danh tiếng và cái tên rất đáng kính của một người đã chết. Lợi dụng một người sống còn khả trợ, vì người sống còn có thể phản ứng lại mạnh mẽ, hay khiếp nhược và bất lực (đó cũng là một thái độ), nhưng trơ trẽn đến độ bám vào tên chồng mình để làm affaires, đi đâu cũng mang tên chồng ra để xin xỏ nhờ vả những người bạn cũ có thế lực của chồng mình." Tô nhăn mặt, "Là điều anh khinh bỉ nhất trên đời. Người chết không nói được, không thể có thái độ. Hãy để họ yên nghỉ!"

Anh cũng không chối cãi me Thắng còn trẻ đẹp, còn cần phải thoả mãn nhiều đòi hỏi về sinh lý cũng như tình cảm.

Mắt Tô long lanh sáng, giọng cất hơi cao, sắc giận lộ rõ trên nét mặt. Không giống Di, hễ giận là mặt méo mó mắt bốc lửa, giọng hằn học và làm nhiều cử động mạnh, khi giận Tô trái lại kìm giữ những bộc lộ tình cảm đến độ tối thiểu.

"Nếu vậy thì tại sao không lấy 'chú Sâm' làm chồng ngay sau khi chồng nằm xuống, có phải giản tiện và minh bạch hơn không? Đổi tên mình đi! Bà 'quả phụ' Hừ! Giả dối đến thế là hết. Người đàn bà đã vậy nhưng còn người đàn ông trong câu chuyện này mới càng tệ hơn. Thú thật, anh không hiểu cái anh chàng Sâm là hạng người gì? Hắn mang tiếng đàn ông chỉ làm nhục cho phái đàn ông. Hắn còn trẻ, có địa vị, sao không chịu lấy vợ? Thắng còn cho biết, từ bao năm nay Sâm không hề có cảm tình hay tán tỉnh lăng nhăng với một cô gái nào cùng tuổi. Hắn chỉ sống trung thành với một người đàn bà độc nhất: Vợ ân nhân của hắn. Mối liên hệ giữa cặp tình nhân này thật kỳ khôi!"

Tô ngừng nói, khuôn mặt trở lại đăm chiêu, bí ẩn. Ánh giận dữ trong mắt hắn mất đi đột ngột cũng như khi xuất hiện. Lan bứt rứt ngồi không yên, liếc nhìn khuôn mặt khép kín của anh. Nàng có cảm tưởng anh chưa nói hết lời. Tất cả những gì Tô vừa nói mới chỉ là phần nhập đề. Lan, hai tay xoắn lấy nhau miệng mấp máy:

"Anh Thắng... chắc anh ấy phải khổ lắm...! Làm sao một người như anh ấy sống nổi trong một tình cảnh oái oăm như vậy. Anh Thắng rất yêu và phục ba. Nhưng, tại sao anh Thắng không chịu thổ lộ với em."

Lan ngoảnh mặt đi, cố dấu những xúc động hiện quá rõ trên khuôn mặt hốc hác.

"Mà tại sao nhất định mang theo lòng oán hận ghê tởm đàn bà, mẹ anh ấy, xuống mồ? Em hoá ra chẳng là cái quái gì?"

Tô nhẹ nhàng:

"Lan đừng vội trách Thắng không chịu tâm sự với em. Như thế, em không hiểu rõ cho lắm về con người thật của Thắng. Anh không tin Thắng khổ sở lâu vì bất cứ ai. Thắng không phải hạng người hay nung nấu, sống với những tình cảm oán hận, cay đắng, làm khổ mình trong những suy tưởng dai dẳng, trừu tượng. Thắng rất giản dị! Đối với hắn, chỉ có hành động. Nhờ hành động, hắn có thể thoát khỏi bất cứ tình trạng nào dù khúc mắc đến đâu. Khi ba hắn bỏ nhà theo Việt Nam Quốc dân đảng lên Vĩnh Yên, tình cờ một buổi tối hắn bắt gặp Sâm và mẹ hắn ôm nhau trong phòng ngủ của ba me hắn, hắn rời ngay gia đình, theo đoàn tự vệ đánh Pháp. Lan cũng đừng vội nhầm tưởng hắn tìm quên trong hành động, trốn tránh thực tại trong hành động! Vì thực ra trong trường hợp hắn, hành động có tác dụng kỳ lạ là bao trùm lên tất cả mọi thứ, làm lu mờ tất cả. Hắn với hành động hoà với nhau làm một! Khi ba hắn chết, Thắng quay trở về với mẹ và sau một trận cãi nhau dữ dội với Sâm và mẹ, Sâm đã bắt buộc phải rời khỏi gia đình hắn. Hắn sống với tình nhân, nhưng khi tình nhân tỏ ra nhiều dấu hiệu muốn lợi dụng, làm tiền hắn, hắn đuổi phăng. Còn tại sao hắn không chịu mang con về sống với mẹ hắn, là vì mẹ hắn vẫn không chịu theo lời hắn đoạn tuyệt hoặc lấy hẳn Sâm, vẫn tiếp tục dan díu vụng trộm với Sâm, lợi dụng tên ba hắn làm affaires. Hắn đã thuê một căn phòng riêng, mượn người trông nom con hắn, không cho một ai hay biết... Và ngay cái hành động cuối cùng của hắn: Chết, cũng đúng là hắn. Có ai bắt buộc hắn trở lại đoàn Quân thứ Lưu động đâu? Hắn về Hà Nội đi nhảy, uống rượu, yêu em, và rồi đùng đùng hắn xếp va li, lùng đoàn Quân thứ Lưu động hàng mấy ngày, qua bao nhiêu làng, mới thấy. Gặp hắn anh hỏi 'Mày còn đến đây làm gì?' Hắn đáp cộc lốc 'Tao nhớ mày, tao trở lại đoàn.' Anh cũng không tin vì 'nhớ' anh, hắn trở lại. Hắn không chịu ngồi yên một chỗ, không hành động thì đúng hơn, bất cứ hành động gì đều tốt hơn kéo dài một tình trạng đều đều..."

Giọng Tô trở nên mơ màng, thoáng khắc khoải:

"Đôi khi, anh thèm muốn được như Thắng. Có lẽ sống chỉ là hành động. Giản dị biết bao. Nhưng thèm muốn mà không thể lựa chọn một lối sống như vậy. Không thể là không thể! Anh có đời sống của anh, cách sống của anh."

Lan lắc lắc đầu, ánh mắt thoáng say mê.

"Không! Em không tin anh nói đúng! Anh Thắng khác thế! Anh than với anh Thắng, hoạt động bên anh ấy, nhưng em, em yêu anh Thắng! Anh Thắng mà anh biết, không phải người em yêu. Các anh đàn ông thật kỳ khôi, các anh hình như hiểu lầm nhau. Em không ưng anh, gói tròn cả cuộc đời anh Thắng trong có mấy câu. Anh Thắng đâu chỉ biết có hành động, ngoài ra không biết đau khổ, thất vọng, buồn bã, yếu mềm là vì đối với em, anh Thắng gần gũi hơn bao nhiêu. Em không thể thuật lại rõ ràng những điều em cảm thấy, trong những phút sống bên anh Thắng. Trời ơi!"

Lan ngừng lại lúng túng, xúc động.

"Khổ quá, làm sao diễn tả để anh hiểu. Khi nhớ đến anh Thắng, em hình dung rõ trước mắt cặp mắt nóng nảy của anh ấy, thân hình rắn chắc của anh ấy, cặp đôi môi khi bĩu ra dễ thương lạ lùng, bàn tay anh ấy, làn da, giọng nói tiếng cười... Và bây giờ, được anh cho biết thêm về thảm kịch gia đình của anh Thắng, em càng yêu anh ấy hơn. Những giây phút đau khổ dằn vặt anh ấy đã trải qua, chắc đã khiến anh Thắng khóc, điên lên được."

Tô nhẹ nhàng ngắt lời:

"Thắng mà khóc! Anh không tin."

"Anh im đi! Các anh lúc nào cũng chỉ muốn tỏ ra mình cứng rắn, trơ trơ. Ừ thì các anh kìm giữ được nước mắt! Nhưng trong thâm tâm các anh vẫn muốn khóc lắm đấy! Thế cũng chẳng khác gì khóc oà lên thành tiếng! Chính anh Thắng hôm rời Hà Nội quay trở về đoàn Quân thứ Lưu động với anh, đã thú thật với em, anh ấy rất đau đớn khi phải xa em. Anh thấy chưa! Đấy, em yêu cái anh Thắng biết đau đớn, biết giận hờn, đôi khi đòi hỏi đến điều, không được cũng biết cáu kỉnh như một đứa trẻ thơ và thật là bướng, thật là ngang tàng độc đoán, chế ngự được em, làm em sợ, run rẩy vì tức, vì yêu"

Bà Hạ lo ngại nhìn con gái. Mắt Lan sáng quá, hơi khác thường. Lời lẽ mê mải quá bạo dạn đối với tâm tính Lan khiến bà ngại Lan vừa bình phục xong không nhẽ một lần nữa, lại rơi vào tình trạng mê hoảng, kích thích quá độ. Bà nắm lấy bàn tay run run của Lan, miệng dỗ dành:

"Lan con! Con đừng nói nhiều, không tốt. Con hãy đi nằm nghỉ."

Tô khuôn mặt đăm chiêu lẩm bẩm:

"Có lẽ Lan nói đúng! Anh có cái tật tệ hại là hay tìm cách xếp hạng mọi người, mọi sự. Không chừng anh biết rất ít về Thắng."

Một tư tưởng thoáng qua trí óc Tô: “Có lẽ mình không bao giờ quên nổi chính mình, muốn soi thấu tâm hồn người khác, người ta phải hy sinh phần nào bản ngã của mình?”

Nhưng, Lan đâu còn nghe anh, dựa đầu vào vai mẹ, mắt nhắm lại, khuôn mặt xanh lướt. Bà Hạ dìu Lan lại đi văng, đỡ Lan nằm xuống, đắp chăn lên người con.

Quay về chỗ ngồi cạnh con trai, bà ngẫm nghĩ đoạn hỏi:

"Tô à! Ai cho me Thắng biết Thắng có con? Theo con, Thắng giấu mẹ kia mà?"

Tô lơ đãng đáp:

"Tình nhân của Thắng! Đọc tin Thắng chết trong báo cô ta tìm đến me Thắng định xoay ít tiền, viện cớ để nuôi con. Dĩ nhiên, em Thắng mừng rỡ hết sức và sẵn lòng đổi bao nhiêu tiền cũng được, miễn lấy lại được mấy đứa cháu. Nhưng khi nghe me Thắng đòi mang các cháu về nuôi, cô ta lúng túng, không biết cả chỗ ở của con mình. Hiện giờ con Thắng sống với bà nội."

"Còn cô tình nhân của Thắng?"

Tô nhún vai không đáp. Câu chuyện chấm dứt ở đấy.

Mấy hôm sau vào buổi chiều Lan đến thăm me Thắng, đón hai đứa con Thắng về nhà. Cả hai đứa trẻ, nhất là đứa con trai cứ quấn lấy “cô Lan" không rời nửa bước. Đứa con trai giống bố như lột, cũng cặp mắt lim dim dưới hàng lông mày dậm, vừng trán nhô ra bướng bỉnh, mái tóc đen mượt, chân tay hơi gầy nóng nảy luôn luôn cử động không chịu để yên. Hễ giận dỗi, nó dậm chân xuống đất nghe bành bạch và la hét vỡ nhà cửa. Đứa con gái tròn trĩnh như hòn bột, khuôn mặt phảng phất vài nét hơi nặng nề, chắc thừa hưởng của người mẹ thuộc một giai cấp hơi thấp kém; tuy nhiên đôi môi chum chúm đỏ chót cặp mắt một mí đen láy, chiếc mũi nhỏ hơi hếch ngộ nghĩnh khiến nó có một vẻ đẹp sắc sảo, hơi thiếu phần thông mình thanh tú, nhưng bù lại rất lôi cuốn.

Lan thiên vị đứa con trai ra mặt. Lan trêu chọc nó, làm bó hét lên vung tay đập vào người Lan bồm bộp, để rồi lại ôm nó thật chặt nâng niu. Tô trái lại chỉ lưu ý đến đứa con gái, bế nó, hôn không chán cặp má phính, đặt nó ngồi vắt vẻo trên vai hay dắt nó tung tăng dạo chơi dọc theo hè phố.

Ngắm hai đứa trẻ dễ thương, lòng ông Hạ cũng nao nao.

Giá Tô đi lấy vợ đẻ con, ông sẽ có mấy đứa cháu quấn quít bên mình. Đối với một người đàn ông, khi con cái đã trưởng thành, tự nhiên phần nào chúng không còn là con mình nữa. Hiện nay, cha con ông chỉ là những người lớn chống đối nhau, khinh ghét hoặc khâm phục nhau, những sự ràng buộc ruột thịt đã hầu mất hẳn! Những kỷ niệm cũ mờ mịt không còn có thể gây cho ông những xúc động êm dịu thành thật.

À! Nếu các con ông mang lại cho ông vài đứa cháu, không chừng cuộc sống gia đình sẽ dễ thở, thoải mái hơn.

Ông hỏi Lan, đang ngồi trên mặt đất, nhìn đăm đăm mặt đứa con trai, như cố tìm vài nét hay dáng quen thuộc của người yêu:

"Bao giờ bà chúng lại đón?"

Lan ôm ghì đứa trẻ vào ngực, miễn cưỡng đáp:

"Đến tối ba ạ! Con muốn giữ chúng ở lại đây mãi mãi."

Ông Hạ vuốt làn tóc mượt đứa con trai, bàn tay ngập ngừng. Có lẽ ông nên vuốt sang cả làn tóc dài của con gái ông, ngay trong tầm tay. Giọng ông dịu dàng:

"Đâu có được! Bà chúng chỉ còn có chúng ở trên đời. Đời nào bà chịu rời bỏ. Con đừng nghĩ ngợi, mong ước vẩn vơ làm chi."

Lan bật nói:

"Anh Thắng không bao giờ ưng con anh ấy sống với bà và cái anh chàng S... Anh Thắng có lý!"

"Nhưng Thắng chết rồi!"

Khuôn mặt Lan sa sầm, Lan ôm đứa trẻ đứng phắt dậy.

"Vâng, anh Thắng chết rồi. Nhưng con tin chắc nếu còn sống, không ai có thể khiến anh ấy đổi ý."

Tuy không muốn, giọng ông Hạ tự nhiên vẫn thoáng nghiêm khắc:

"Lan! Con nhớ rằng đối với gia đình Thắng, con chỉ là một người xa lạ! Dù con muốn, con cũng không thể làm gì hơn được!"

Hàng lông mi cong dài của Lan cụp xuống. Lan không trả lời bố, lẳng lặng bế đứa trẻ ra ngoài hiên.

Bà Nam – me Thắng – đến đón các cháu vào khoảng 8 giờ tối. Bà vào nhà cùng với một ả sẫm chắc mới mướn để trông nom hai đứa trẻ. Không thấy anh chàng Sâm.

Chỉ nghe lời Tô thuật về me Thắng, ông Hạ đã tưởng nếu gặp bà, ông không tránh được khinh ghét. Nhưng sự thật xảy ra trái hẳn lại; sau vài câu chuyện xã giao, ông khám phá ra một sự kiện khá ngạc nhiên. Riêng cá nhân ông, quả ông khó ghét được me Thắng.

Đó là một người đàn bà hiếm khi ông gặp trong xã hội. Bà Nam khéo đủ mọi đường. Ăn mặc khéo, nền nếp và sang trọng; ăn nói khéo mềm mỏng lịch thiệp, đi đứng khéo, nhẹ nhàng khoan thai.

Mới gặp lần đầu, bà Nam đã chinh phục ngay được cảm tình của vợ chồng ông Hạ.

Ông kín đáo quan sát bà Ban khi bà trò chuyện về những kinh nghiệm nuôi trẻ với vợ. Ông thắc mắc tự hỏi, “Có phải chính người đàn bà ngồi kia đã phạm tội ngoại tình? Thật khó tin!" Nếu không được vợ ông kể lại câu chuyện mâu thuẫn của bà Nam, làm ông dám nghi ngờ một người đàn bà bề ngoài đoan trang như vậy.

Me Thắng cũng nhắc lại mấy kỷ niệm về Thắng hồi nhỏ và khóc ngay được, cũng rất khéo. Cũng hơi lạ, Thắng được mẹ nuông chiều đến thế – mùa hè chạy ra đường chơi luôn luôn có người nhà theo bén gót để quạt và lau mồ hôi – tại sao lớn lên hắn lại tỏ ra quá cứng rắn đối với mẹ?

Khi bà Nam từ biệt ra về, ông bà Hạ tiễn ra tận ngoài cửa? Tô bế đứa con gái Thắng trên tay, me Thắng ôm đứa con trai, Lan khuôn mặt lãnh đạm chỉ hơi gật đầu chào bà ta, không nói một lời.

“Chú Sâm"vội xuống xe, mở cửa hàng ghế trước để me Thắng bước lên. Sâm người dong dỏng cao, khuôn mặt thông minh, trán cao, mũi thẳng, cặp mắt lạnh lẽo lấp lánh sau cặp kính cận. Cách phục sức của Sâm hơi khắc khổ, toàn những màu xẫm. Nhìn hắn, không hiểu sao người ta liên tưởng đến một thầy tu vừa bỏ đạo, quay về với đời sống trần tục.

Sâm giúp me Thắng lên xe, đóng cửa, vòng sang phía biên kia trèo lên xe ngồi vào trước tay lái, cử chỉ điềm đạm thận trọng. Hắn không chào bất cứ ai trong gia đình ông Hạ và hình như chỉ quan tâm đến sự có mặt của mỗi bà Nam.

Bà Nam trao đứa trẻ cho ả Sẩm ngồi ở hàng ghế sau, vén áo ngồi dịch lại gần Sâm và hơi nghiêng đầu nói khẽ với Sâm một câu. Đầu hai người sát vào nhau. Cử chỉ rất tự nhiên đó hơi quá thân mật – không lọt khỏi những cặp mắt quan sát soi mói của Lan và Tô.

Chẳng biết Sâm trả lời ra sao, mẹ Thắng vội quay người về phía sau và vì trong xe tối nên mọi người không thể theo rõi những biến chuyển trên vẻ mặt của người đàn bà ấy. Mãi đến khi bà ta ló đầu ra ngoài cửa xe, giơ bàn tay vẫy chào, mọi người mới thoáng nhận thấy một vẻ ngượng ngập và thiếu tự nhiên trong câu nói tha thiết một cách quá đáng, nên thành giả tạo của bà Nam:

"Xin kính chào ông bà! Hôm nào rảnh mời ông bà lại thăm chúng, lại thăm tôi và các cháu."

Chiếc xe của bà Nam đã khuất ở đầu phố. Tiếng Lan từ trong hiên vẳng ra nhẹ nhàng nhưng cay độc:

"'Lại thăm chúng tôi và các cháu'. Thật khéo nói!"

Tô mỉm cười trước nhận xét sắc mắc của cô em gái. Hắn giơ tay lên xoa xoa chiếc cằm, nói một mình:

"Chà! Thói quen tai hại thật!"

Tô nhẹ nhàng mở cửa. Chìm trong khoảnh tranh tối tranh sánh, căn phòng đã vắng lại vắng thêm. Lan chắc đi học chưa về. Ông bà Hạ đi thăm một người trong họ từ hồi chiều. Tô bỏ chiếc chìa khoá vào túi, đến cạnh chiếc ghế bành cũ độc nhất trong nhà, lặng lẽ ngồi xuống, ôm đầu nghĩ ngợi.

Ngồi được một lúc khá lâu, Tô chợt ngửng đầu. Hình thù trắng nhạt của một người đàn bà xuất hiện từ lúc nào trong khung cửa thông xuống nhà dưới. Tô lên tiếng, giọng hơi khô.

"Ai đấy…?"

"…"

"Lan phải không? Em về từ bao giờ vậy? Sao không thắp đèn lên?"

Lan lại gần anh, dáng điệu hơi cứng, Tô giương mắt, cố phân biệt những nét trên khuôn mặt mờ ảo của em gái.

"Lan! Em vừa khóc đấy à?"

Lan ghé ngồi xuống phản, người hơi nghiêng về phía trước. Lan gật gật đầu.

"Em đã nghĩ đến Thắng? Chắc vậy?"

Lan ngồi thẳng hẳn dậy, cặp môi nhỏ ngậm chặt một lọn tóc đen. Sáu phút im lặng, Tô lại nói, giọng hơi lạc đi.

"Lan à! Em có muốn biết trong những giây phút cuối cùng Thắng có nói gì không? Nhắc đến tên em chẳng hạn?"

Lan thở dài nhẹ, thu hai đầu gối vào ngực, cằm tì lên hai bàn tay, giọng yếu ớt trong hơi thở:

"Vâng, anh cứ nói đi! Đằng nào cũng một lần em phải nghe anh cho đến hết."

Mấy thớ thịt nhỏ bên cạnh môi Tô rung nhẹ. Cặp mắt hơi khép lại. Hắn ngập ngừng:

"Nhưng, trước hết anh muốn hỏi em một điều. Tình yêu của em có giảm bớt phần nào, sau khi Thắng chết hay không? Hay em càng yêu hắn hơn?"

Lan đưa hai tay lên áp chặt lấy má, bắt đầu nói, những âm thanh chập chững?

"Vâng! Trong những ngày gần đây, em cũng đã nhiều lần băn khoăn tự hỏi như vậy. Nhưng, càng băn khoăn, em càng cảm thấy ngây ngất. Tất cả quay lộn như trong cơn bão lốc. Đúng thế, bão lốc. Em chỉ biết, hình như trong em một cái gì vừa đứt đoạn không thể chắp nối lại được, và cũng chẳng biết đầu mối ở đâu. Sau cái phút anh báo tin anh Thắng chết, người em rã rời từng mảnh. Không còn gì là quan trọng nữa. Bây giờ, anh có kể lể tỉ mỉ, ngày này qua ngày khác, về những giây phút hấp hối ghê khiếp của Thắng, em chắc sẽ cảm thấy đau đớn, những đau đớn vô vọng, không vì một cái gì cả."

Tô chậm rãi:

"Em nói phải. Chỉ còn sự đau khổ của em!"

Lan cười khan một tiếng:

"Anh muốn em làm gì với sự đau khổ của em? Để đẩy em đến chỗ tự tử chết theo anh Thắng hay sao?"

Tô hơi rùng mình.

"Thật Lan có ý định...?"

Nước mắt trào ra hai bên khoé mắt Lan, nhưng trước sự lo ngại của anh, Lan vội tiếp:

"Không! Em chỉ nói vậy thôi. Em đâu có bán được sự đau khổ của em để lấy tiền giúp me, giúp các anh, phải không anh!"

Tô mỉm cười, một ánh khâm phục thoáng hiện trong cặp mắt. Tô dịu dàng nhìn em.

Hai anh em yên lặng một chút, đoạn Lan hỏi:

"Em thấy anh có vẻ buồn. Cũng vì anh Thắng hay sao?"

Tô khoanh hai tay trước ngực, đẩy ghế ngả về phía sau, người đu đưa, mắt đăm đăm nhìn vào một điểm vô hình trong không gian.

Lan cúi đầu giọng thì thầm:

"Anh nói đi! Thà nghe anh nói đến anh Thắng còn hơn. Để mặc em nghĩ ngợi miên man, em điên lên mất."

Tô ngừng đạp chân, người cứng nhắc. Hắn hình như không nghe Lan. Cặp mắt Tô thoáng một vẻ nửa sợ hãi, nửa thách thức khó tả. Với cặp mắt đó, Tô đang chú mục vào một cái gì chỉ riêng hắn thấy và chỉ khiến chính hắn sợ hãi mà thôi. Tiếng hắn như phát ra ở ngực.

"Em yêu Thắng. Thắng chết! Em mang sự đau đớn của em ở đây, trong tim. Anh ưa cái lối đau khổ của em, của đàn bà. Đau bằng tim, bằng da thịt, tình cảm."

Em đau, vì khi hồi tưởng lại những kỷ niệm say sưa, em hối tiếc tuyệt vọng. Nhưng, không hề tìm hiểu ý nghĩa cái chết của tất cả mọi người và cả chính em. Nghĩ, suy luận về cái chết hoàn toàn xa lạ đối với em. Phải vậy không?"

Đôi mắt xếch của Lan hơi cau lại. Lan cố gắng tập trung tư tưởng, theo dõi những câu trừu tượng của anh.

"Cái chết của Thắng gây cho em cảm tưởng 'một cái gì đứt đoạn', nhưng đối với anh – thật kỳ khôi và bất ngờ – Thắng chết lại đánh thức những ám ảnh ray rứt, ngủ say trong anh từ bao năm nay. Hồi anh 17, 18, yêu đời, lý tưởng, hăm hở muốn cắn vào đời sống, ôm đời sống trong vòng tay tham lam, anh cũng đã nhiều phen băn khoăn nghĩ ngợi cho đến rục đầu choáng váng về cái chết của anh. Chết là thế nào, kết liễu tất cả? Không còn được nghĩ, được lo lắng, e sợ, ham muốn? Anh muốn kêu lên. Anh muốn kêu lên. Em còn nhớ dạo ấy, cái bà già ở cùng với nàng dâu, cạnh nhà mình? Bà ta chửi mắng, rỉa róc con dâu suốt ngày, nhưng đến thời kỳ nằm hấp hối một mình, không còn sức chửi mắng, bà ta nằm ngửa, mắt nhắm và nghiến răng ken két suốt mấy ngày mấy đêm. Cả khu phố sợ tiếng nghiến răng của bà ta. Con dâu bế con sang hàng xóm ngủ nhờ, không dám nằm cùng phòng với mẹ. Anh, có lần đi qua cửa nhà bà ta, đã đứng lại lắng nghe tiếng nghiến răng, anh vẫn tiếp tục nghe thấy những âm thanh quái ác đó, mãi mãi về sau, trong anh..."

Tô mỉm cười buồn, hỏi Lan:

"Có lẽ anh đã nghĩ đến cái chết sớm quá đối với tuổi đó chăng? Tuy nhiên, lớn thêm vài tuổi nữa, cuộc đời quyến rũ đã mạnh hơn, làm mờ nhạt những ám ảnh cũ, cuộc đời rõ nét, và không luẩn quất hình bóng cái chết! Trong những năm gần đây, anh đã tưởng ám ảnh đó không 'có' nữa, biến mắt không dấu vết. Anh còn mãi bận bịu về những vấn đề sống, hành động, yêu ghét, gần gũi hơn, cấp bách hơn. Cho đến đêm, ôm thân hình quằn quại, đẫm máu của Thắng trong tay, tất cả những ám ảnh cũ ùa đến, không làm sao ngăn nổi. Anh nhìn Thắng nhăn nhó, chống cự với cái chết. Hắn cố mỉm cười, hổn hển nói 'Merde! Tao đen quá, phải không mày!' Với bàn tay anh, anh đã sờ thấy, theo rõi cái chết lấn dần, lấn dần. Chân lạnh, rồi đùi, rồi bụng. Thắng nhắm mắt một lúc lâu, anh tưởng hắn ngất đi. Bất chợt, hắn mở mắt nhìn thẳng vào mặt anh. Không bao giờ anh quên nổi tia mắt Thắng, vào giây phút ấy. Thắng không dối dăng một câu, chỉ nhìn anh. Chỉ một người sắp chết nhìn một người đang sống, ánh mắt mới như vậy! Và anh, anh cũng không nói một câu. Không phải cổ họng anh tắc nghẹn mà vì đúng như em nói hôm nào, dù nói gì chăng nữa cũng vô ích. Tất cả đều vô ích! Dù anh muốn phản đối, điên lên, dù em có mặt cạnh Thắng với tất cả lòng say mê cuồng nhiệt của em, không ai ngăn nổi Thắng chết! Tuy vậy, suốt trong khoảng thời gian quen biết, sống cạnh nhau, chưa lúc nào anh cảm thấy gần gũi Thắng như trong những giây phút cuối cùng đó của Thắng. Hai người lặng lẽ nhìn nhau. Cũng cái chết trói buộc một kẻ hấp hối và một kẻ còn sống, nhưng cũng cái chết ngăn cách muôn trùng. Thật mâu thuẫn và phi lý phải không em? Nhưng mọi sự phải như vậy. Mặc dầu tất cả, người ta vẫn phải chết cái chết của riêng mình."

Lan rùng mình, ngập ngừng:

"Anh đã... Anh đã cảm thấy sợ?"

Trán Tô nhăn lại.

"Anh không nghĩ là chỉ có sự sợ hãi không thôi, tệ hại hơn thế trăm lần: Anh còn cảm thấy cô độc, chơ vơ. Không còn gì có nữa đối với anh, ngoại trừ mình anh và cái chết."

Lan lắc lắc cái đầu. Tô ngừng nói, nhìn em.

"Em không giống anh! Em cũng đã cảm thấy sợ hãi, trước cái chết của anh Thắng, nhưng em không cô độc. Còn các anh, me, mọi người chung quanh em, mà em yêu. Thú thật, em cũng có lần nghĩ đến chuyện tự tử. Nghĩ suông vậy thôi. Bây giờ em thấy em khó lòng có đủ can đảm hủy hoại thân mình, dù em muốn lắm đi chăng nữa."

Tô không tiếp lời em gái. Hai người ngồi yên lặng trong bóng tối khá lâu. Đoạn Lan đứng dậy, vào nhà trong, thắp chiếc đèn Hoa Kỳ, mang đặt lên chiếc bàn giữa phòng ngoài.

Lan nhìn khuôn mặt khắc khổ của anh, giọng êm dịu:

"Anh Tô à!"

Tô ngước mắt lên.

"Anh không hiểu..."

"Tại sao anh cứ sống một mình với anh nhiều như thế? Không tốt đâu."

"Cám ơn lời nhắc nhở của em!"

Lan không lưu ý đến ý nghĩa chua chát trong câu nói của Tô, tiếp luôn, giọng nồng nhiệt:

"Không hiểu sao em lại có cảm tưởng anh không giống một ai trong gia đình. Anh không giống me, em; anh cũng không giống anh Di. Anh..."

Tô mỉm một nụ cười khó hiểu. Miệng cười nhưng ánh mắt xa cách.

"Em nói thật câu này, anh đừng cười..."

"Em nói đi! Úp mở hoài."

"Em muốn nói, anh Di mặc dầu say mê dữ dội như vậy, nhưng anh Di... không! Me và em vẫn cảm thấy gần gũi anh Di hơn anh."

"Tại sao em không nói thẳng ra là em và me yêu Di hơn anh."

Khuôn mặt đẹp của Lan thoáng lộ vẻ bất mãn. Lan khoa tay làm một cử chỉ nóng nảy, giọng trách móc:

"Anh ác lắm! Chỉ thích bắt nọn và dồn người ta vào chỗ bí. Em cảm thấy gần gũi anh Di không thể có nghĩa là em yêu anh Di hơn anh!"

"Em bào chữa khá đấy!"

Lan mắt long lanh sáng, lặng lẽ nhìn anh một giây, đoạn tự nhiên nghiêng người về phía anh, đặt nhẹ một bàn tay trắng xanh lên bàn tay ngón dài dám nắng của Tô. Tô mỉm cười, nắm ngón tay út của Lan giơ lên, nghịch ngợm:

"Này cô bé! Cái gì cậy?"

Lan rút tay về, nói nho nhỏ.

"Em biết mà! Anh có bao giờ cần đến ai đâu."

Khuôn mặt Tô thoáng vẻ sững sờ. Hắn nói như một cái máy:

"Thật thế ư em?"

Lan gật đầu khe khẽ, giọng đầy tin tưởng:

"Vâng! Từ xưa đến nay, anh vẫn sống không cần đến một ai."

"Căn cứ vào đâu mà em lại có ý nghĩa kỳ khôi vậy? Anh tưởng anh cũng yêu mọi người trong gia đình không kém bất cứ ai. Có lẽ nhìn bên ngoài, anh có vẻ lạnh lẽo hơi cứng rắn nhưng anh thừa biết cũng nhiều tình cảm và dễ xúc động. Đâu đến nỗi tệ!"

"Anh yêu mọi người, nhưng anh vẫn không cần đến mọi người. Em không có tài lý luận như anh và anh Di, em chỉ biết nói những điều em cảm thấy. Anh thường chẳng vẫn khuyên em phải thành thật là gì."

Tô ngẫm nghĩ. Lan chớp mắt nhẹ, hai bàn tay nóng nảy.

"Thôi! Chúng mình nói chuyện khác đi anh. Em biết là đã nêu vấn đề này ra..."

Tô thẳng thắn:

"Em làm thế là phải! Nhận xét của em đúng đấy chứ."

Ánh sợ hãi thoáng qua cặp mắt to đen của Lan.

"Vì, vì em biết em đúng nên em càng cảm thấy có lỗi. Em không nên..."

"Em muốn hỏi anh, anh có quan niệm sống là phải cảm thấy mình cần đến mọi người, và mọi người cũng cần đến mình hay không?"

Tô đáp ngay:

"Đến một giới hạn nào thôi!"

Lan chắp hai tay vào nhau.

"Đấy! Anh khác em và mọi người ở chỗ ấy! Riêng em, em không thể nghĩ ra được một cách sống nào khác là cần đến mọi người và mọi người cần đến em. Em sẽ khổ sở đến chết được, nếu không một ai trên đời."

Giọng Lan nghẹn ngào, Lan ngừng lại.

"Em không thể quên câu chuyện giữa anh Di và em hôm nào. Anh ấy đã bảo em: 'Em không hiểu cảm thấy mình lệ thuộc vào những người mình yêu nó kinh tởm đến mức nào'. Em thấy anh Di thật tội nghiệp. Anh Di khổ sở vì yêu mọi người quá đáng. Mặc dầu ngoài miệng anh ấy oán trách mọi người không yêu trả anh ấy mãnh liệt, và khinh bỉ chửi rủa sự yếu mềm đa cảm của chính mình. Nhưng, em không giận anh Di chút nào, vì em biết anh Di luôn cần đến mọi người. Em sợ cho anh Di!"

Giọng Tô thoáng chế giễu:

"Em thương và sợ cho Di, nhưng anh sợ thay cho những kẻ chẳng may yêu phải thằng Di."

"Anh hơi quá lời đấy! Trong chuyện anh Di và Thủy, em thấy chỉ anh Di là thiệt thòi."

"Anh không nghĩ vậy! Thủy đuổi Di ra cửa, không cho Di tất cả là phải lắm. Vì cho Di, để rồi được cái quái gì? Di nằm trong tù, mơ tưởng, ham muốn một người đàn bà, vừa được tự do hắn yêu luôn người con gái đầu tiên hắn gặp là vì hắn tưởng hắn sẽ tìm thấy tình yêu tuyệt đối ở một người đàn bà. Ảo tưởng! Dù chiếm được Thủy, hắn cũng sẽ chán Thủy rất chóng! Rồi đây em xem...! Thực ra, Di chỉ khoái sự say sưa hắn tìm thấy trong tình yêu. Hắn không yêu Thủy, và hắn cũng không thể yêu bất cứ người đàn bà nào."

Lan thốt lên, nghẹn ngào:

"Kể ra anh Di và anh Thắng giống nhau à?"

"Không đúng lắm! Di tìm tuyệt đối trong tình yêu, mọi sự, không được hắn khổ sở, nổi loạn, oán hận. Còn Thắng, hắn giản dị nhiều hơn. Hắn chẳng có chú ý tìm cái quái gì hết! Vì thế Thắng không khổ sở như Di. Hơn nữa Thắng với anh, chơi với nhau ngang tàng."

'Sống cạnh anh nhưng không bao giờ Thắng tỏ vẻ cần đến những lời khuyên của anh. Thắng cũng không hề dập hành động, suy tưởng, coi anh như một người mẫu, và hắn cũng không cần anh phải công nhận hắn sống thế này là phải là hay, như Di. Còn Di, tại sao nó cần đến anh mới được chứ! Đàn bà cần đến anh, em và me chẳng hạn, còn được đi. Nhưng đàn ông mà bám víu vào anh, anh không chịu nổi. Nhất là Di!'

Lan ngạc nhiên, ánh mắt thắc mắc.

"Anh biết anh Di cần đến anh mà anh lại cứng rắn như vậy với anh Di. Em không hiểu..."

Tô dằn giọng.

"Dĩ nhiên anh vẫn biết. Nhưng mặc xác nó! Đã đến lúc Di phải sống cho ra một người đàn ông. Anh rũ bỏ hoàn toàn mọi trách nhiệm về hắn."

Lan nhìn anh. Tô nhìn lại em trong một giây đoạn đưa tay lên bóp trán.

"Anh biết em nghi ngờ câu nói cả quyết của anh." Tô thở dài nhẹ, "Không dễ mấy lúc rũ bỏ nổi trách nhiệm về một người nào. Em cũng như nhiều người cho rằng rũ bỏ trách nhiệm là hèn nhát. Tuy nhiên, đôi khi rũ bỏ một trách nhiệm còn khiến anh đau đớn hơn chấp nhận nó. Nhất là, anh lại tự biết – nếu anh muốn – anh sẽ có thể làm trách nhiệm đó không đến nỗi dở."

Lan nhìn anh, làm như lần đầu tiên Lan gặp anh. Tô đứng dậy, chậm dãi lại gần cửa sổ tì khuỷu tay lên thành cửa, nhìn vu vơ ra ngoài trời đêm. Một lúc sau, Tô quay lại, tay nghịch với một chiếc lá khô vàng. Khuôn mặt xương xương của Tô, lẫn lộn bóng tối ánh sáng và những nét đầy sắc của đường mũi, gò má nổi bật lên. Tô nói với em giọng trầm trầm.

"Nhờ buổi nói chuyện với em, anh mới khám phá ra một điều anh không ngờ tới, hay không lưu ý tới, ở anh: Anh yêu mọi người nhưng, theo một lối riêng biệt của anh. Hình như, vì cái hình thức yêu của anh kỳ khôi sao ấy, nên anh có cảm tưởng anh càng yêu mọi người anh càng làm mọi người oán anh hơn, Di chẳng hạn! Và cả em nữa."

Lan lắc lắc đầu. Giọng Tô thoáng bí ẩn.

"Em cứ tin anh đi. Anh có tài làm những người anh yêu quay lại oán anh mà!"

"Em ghét anh khi anh cứ cố ý nói những lời cay đắng và cứ làm ra bộ mình tiên tri được hết mọi sự."

Tô cười khẽ. Câu chuyện giữa Tô Lan chấm dứt ở đấy.

Khoảng một tuần sau ngày bà Nam đến thăm, buổi chiều đi làm về, ông Hạ lên tiếng gọi, khi thấy nhà cửa vắng lạnh.

"Mình có dưới nhà không đấy? Chúng nó đi đâu cả rồi?"

Câu trả lời của bà Hạ vẳng lên:

"Tô đến thăm anh Bằng. Chắc nó cũng sắp về."

Ông lắng tai. Bà Hạ không nhắc đến Lan. Ông cau mặt khô khan:

"Còn Lan?"

"Hồi chiều anh Vĩ có lại chơi, chắc Lan đi nhờ xe ra phố mua hộ tôi mấy thứ lặt vặt."

Ông kéo mạnh một chiếc ghế, giọng gắt gỏng:

"Bà để mọi thứ đấy! Lên đây ngay tôi hỏi cái này."

Bà Hạ lên nhà trên. Bà không nhìn ông, khuôn mặt thoáng đăm chiêu.

"Tại sao tôi đã căn dặn nhiều lần, bà vẫn cứ để Lan đi chơi với Vĩ là nghĩa thế nào? Vĩ có vợ, vợ hắn lại không phải tay vừa. Hừ! Còn cái con Lan, người tình vừa chết bất đắc kỳ tử đã lại cặp kè ngay với thằng khác. Được! Tôi sẽ 'chỉnh' cho 'ông luật sư' một trận."

Bà Hạ nhìn ông mà hình như không nhìn thấy ông, môi mấp máy, ngập ngừng. Ông giục:

"Bà biết gì, nói ra đi!"

"Ông, ông có thấy dạo này Lan làm sao ấy không?"

"Làm sao? Nó khoẻ hẳn rồi mà!"

Đầu bà Hạ lắc nhè nhẹ.

"Vẫn biết Lan khỏi rồi, đêm ngủ không mê, nhưng nó hình như chẳng lưu tâm đến làm ăn, học hành. Nó lầm lầm lì lì, tôi có gợi chuyện nói vùng vằng, đôi khi gắt cả với tôi. Ông có để ý đến lối cười của nó không?"

Ông gạt đi:

"Bà chỉ lẩn thẩn! Tôi thấy nó vẫn vậy!"

Ông Hạ ngẫm nghĩ. Ông thầm đồng ý với nhận xét của vợ. Lan đã bắt đầu cười trở lại, tuy nhiên lối cười gay gắt, vụt vẳng lên để rồi tắt đi bất chợt, khác hẳn trước, như chọc vào tai ông, khiến ông khó chịu, bực bội, Lan cười như thách thức mọi người chung quanh. Cử chỉ bộ điệu nóng nẩy bứt dứt, ngồi chưa ấm chỗ đã đứng dậy, cầm cuốn sách lật vài ba trang đã quay đi.

Lan không nhắc đến Di. Lan quên có người anh là Di, bỏ nhà đi biệt? Lan lại hay đi chơi riêng với Vĩ, những buổi chiều đi học về sớm và ông đi làm chưa về. Ông Hạ nghi ngờ dám Lan gây áp lực, đòi Vĩ chiều theo ý muốn của Lan.

Đột nhiên ông bật nói:

"Đã đến lúc lo gả chồng cho Lan thì vừa. Lấy chồng là hết rắc rối. "

Bà Hạ bất mãn:

"Gả chồng? Đâu có được. Thắng chết đã làm Lan suýt điên dại, ông không thấy hay sao?"

Ông mỉa mai:

"Khối đứa con gái điên thật ra đấy mà gả chồng còn khỏi nữa là."

Người bà Hạ cứng đờ, hai bàn tay lóng ngóng chùi vào chiếc khăn quàng ngang người, liếc nhìn ông rất nhanh. Ông có cảm tưởng bà e ngại ông. Ông nói tiếp và tuy không cố ý, giọng vẫn dịu lại, như muốn bào chữa biện minh.

"Đấy là tôi bàn với bà thôi, chứ chuyện gả chồng cho Lan đâu dễ thực hiện ngay được."

Bà Hạ cúi nhìn xuống đất, giọng âm thầm, oán trách.

"Nhưng… Tại sao ông lại nghĩ đến chuyện đó vào lúc này? Ông không yêu con cái hay sao?"

Cơn giận bừng lên trong tâm hồn ông Hạ.

"Bà, bà thật quá quắt! Hễ tôi đả động đến các con bà là bà bênh chầm chập."

Bà Hạ ngẩng đầu nhìn ra phía cửa. Có tiếng xe hơi đỗ, cửa mở và Lan bước vào nhà, tay cầm một bọc hàng gói giấy xanh đỏ. Lan mặc một chiếc áo dài mới, hàng đắt tiền mà ông bà Hạ trông thấy lần đầu. Khuôn mặt đẹp đẽ hơi xanh xao của Lan thoáng mệt mỏi. Lan nhìn qua khuôn mặt cau có của bố và khuôn mặt lo ngại của mẹ, Lan hơi mỉm cười.

Ông Hạ hất hàm, gay gắt:

"Đi đâu bây giờ mới về? Vĩ đâu? Sao hắn không vào?"

Trước câu căn vặn của bố, Lan ngước đầu nhìn ông một giây. Lan trả lời, giọng bình thản.

"Anh Vĩ trở lại văn phòng lo một vụ kiện dở dang. Ba cần gặp anh ấy à?"

Lan trao gói đồ cho mẹ.

"Me mở ra đi! Anh Tô chưa về hở me?"

Bà Hạ đỡ lấy, nhìn chồng, ngần ngại.

"Cái gì đây hở Lan?"

Ông Hạ tiến lại gần vợ và Lan, giơ thẳng tay ra, dằn giọng:

"Đưa gói ấy cho tôi!"

Bà Hạ nhìn Lan. Lan giọng mệt mỏi, dịu dàng.

"Me cứ đưa cho ba đi! Chỉ có mấy hàng áo của me và con."

Ông Hạ xé mạnh lần giấy bọc ngoài. Ông nhìn chăm chăm mấy hàng áo len đắt tiền, cổ họng nghẹn ngào. Một giọng nói cay đắng vẳng lên trong tâm hồn, “Con gái ông nhận quà biết đắt tiền của người đàn ông. Nó đã mất hết tư cách! Thật nhục nhã! Không chừng nó đã nhận tiền là khác. Làm tiền. Con gái ông làm tiền." Hàm răng ông thít lại, hai bàn tay nắm chặt lấy chất len mềm mại. Ông muốn xé nát, vứt xuống đất, gí chân lên.

Ông quắc mắt, giọng hằn học, đe doạ, khinh bỉ.

"Tao còn sống đây mà mày dám làm thế à? Thật như chửi vào mặt tao!"

Bà Hạ bất giác bước lại gần Lan, như muốn che chở bênh vực. Lan mặt hơi tái, cặp mắt mở rộng nhìn khuôn mặt bố, bàn tay bố nắm chặt mấy hàng áo. Ánh mắt Lan kinh hãi, xa lạ.

Một cảm giác tuyệt vọng, giận dỗi, ghê tởm đến buồn nôn xâm chiếm lấy ông Hạ. A không! Ông sẽ không đánh Lan, cô con gái rượu mà ông đã yêu chiều.

Tuy nhiên ông Hạ vẫn làm một cử chỉ hơi trẻ con. Ông ném mạnh mấy hàng áo vào người vợ và Lan.

"Đem trả ngay mấy hàng áo khốn nạn này! Và cởi ngay cái áo mày đang mặc kia ra! Bẩn mắt lắm! Xấu hổ lắm!"

Hai gò má Lan ửng đỏ, mắt long lanh sáng, môi mím lại. Chiếc đầu nhỏ hơi ngửa về phía sau, cầm hất lên, ngực phập phồng; Lan nhìn bố lặng lẽ không chớp mắt.

Ông Hạ giận dữ quay đầu sang phía khác, tránh tia mắt Lan. Ông kéo một chiếc ghế ngồi phịch xuống. Ông nửa muốn cắt ngang mọi sự ở đây, nửa muốn tiếp tục đi xa hơn, gay gắt thô tục hơn. Đối với ông, lựa chọn thái độ lúc này thật nặng nhọc. Ông thầm mong Lan lộ vẻ sợ hãi, hối hận, vợ ông khuyên nhủ Lan vâng lời ông. Ông sẽ dễ xử trí.

Nhưng Lan làm một hành động ông không thể tha thứ. Lan từ từ cúi người và tuy cử chỉ hơi cứng, bàn tay run nhẹ, Lan vẫn cố gắng làm ra vẻ ung dung thản nhiên, và cư xử y như tất cả những sự ồn ào la lối của bố đã không hề xảy ra, ông Hạ không có mặt trong phòng.

Lan lần lượt nhặt từng hàng len, đứng thẳng người, không nhìn bố, chọn lựa đoạn trao cho mẹ một hàng mầu vàng xẫm.

"Hàng này anh Vĩ biếu me. Màu này mặc vừa ấm vừa nhã."

Bà Hạ sững sờ, hai tay buông xuôi hai bên sườn, mắt chớp chớp. Lan cầm một bàn tay mẹ lên, đặt hàng áo vào, nhẹ nhàng thúc giục:

"Kìa me cầm lấy đi chứ!"

Đột nhiên bà Hạ đưa hai tay lên bưng lấy mắt, nức một tiếng nhỏ, quay người đi thẳng xuống nhà dưới, bước chân như chạy trốn, để mặt hai bố con đối diện với nhau.

Lan vội vã theo gót mẹ, tay vẫn cầm hàng áo. Tuy nhiên, trước khi ra khỏi phòng, Lan ngoái lại nhìn ông Hạ rất nhanh, ánh mắt kết tội và oán hận.

Ông Hạ ngồi một mình trong căn phòng vắng lặng, thật giận dữ và cũng thật lẻ loi. Ông nhổ mạnh một bãi nước bọt xuống sàn nhà. Ông muốn phỉ nhổ lăng nhục cuộc đời. Với tất cả những tình tiết phức tạp trớ trêu của nó – trong sự biểu lộ hơi kém phần thanh nhã đó. Đồng thời, ông cảm thấy khổ sở vì thái độ này của ông.

Có tiếng cửa mở. Ông quay đầu. Tô về.

Tô lại gần bàn làm việc, đặt xuống một tập giấy. Hắn ngồi xuống ghế coi giấy. Dạo này Tô gầy đi nhiều, mắt trũng sâu. Hắn hay làm việc rất khuya trước một tách cà phê đậm và bao thuốc lá đen. Mọi người trong nhà không ai rõ Tô viết lách những gì, vì tất cả những giấy tờ của hắn, hễ làm việc xong Tô đều cất vào một ngăn kéo, tự tay khoá lại.

Nhìn thấy hàng áo vứt ngổn ngang trên mặt bàn, Tô cầm lên ngắm nghía. Ông Hạ rình mò, chờ đợi phản ứng của Tô.

Tô gọi:

"Lan! Lên đây anh bảo."

Lan xuất hiện, bước chân thoăn thoắt, tay bưng một cốc nước chè đặc bốc khói. Lan vẫn mặc nguyên chiếc áo dài mới may.

Tô đỡ cốc nước, nhìn Lan từ đầu đến chân, đoạn hất hàm về phía mấy hàng áo, hỏi em:

"Lại của mexừ luật sư tặng phải không?"

Lan môi dưới hơi bĩu, tựa người vào thành bàn, nhìn thẳng vào mặt anh.

Tô uống nước, một tay nghịch nghịch với những đầu ngón tay trắng muốt của Lan. Tô suy nghĩ một chút, đoạn lơ đãng cầm mấy hàng áo trao cho em, giọng thản nhiên:

"Em cất đi chứ! Em bầy bừa ra bàn, anh lấy chỗ đâu mà làm việc."

Lan hơi ngạc nhiên, ông Hạ cũng vậy.

Ông Hạ bực bội, lên tiếng:

"Đấy! Anh về mà xem cô em gái yêu quí của anh. Thằng bố già này xin chịu thua rồi. Con gái lớn, con nhà, ai lại cứ cặp kè với thằng có vợ. Không biết nhục!"

Tô ngửng đầu lên, cặp lông mày hơi cau lại. Hắn lấy bao thuốc trong túi ra, rút một điếu, châm hút, cử chỉ điềm đạm như trêu tức ông Hạ. Đoạn, Tô khô khan nói:

"Nếu ba muốn bàn chuyện với con, ba đừng nóng và cũng đừng vội dùng lời lẽ quá nặng nề. Cãi nhau to tiếng, quan trọng hoá một việc nhỏ nhặt chỉ tổ thêm hiểu lầm nhau."

"Hừ! Anh em chỉ được cái che đỡ cho nhau là giỏi. Chuyện đó mà coi là nhỏ nhặt được à? Anh là anh nhớn, anh phải bảo nó chứ?"

Tô cầm một hàng áo lên, mỉm một nụ cười cay đắng.

"Ba đã hỏi con, con cũng xin hỏi lại ba một câu. Ba thử nhìn Lan đây này! Có phải Lan đã lớn...và đẹp hẳn ra hay không? Vậy mà thử hỏi cả ba, cả con, thằng Di, ba người đàn ông trong gia đình này, đã ai mua nổi cho Lan một hàng áo đẹp và đắt tiền như thế này không?"

Tô đẩy ghế, đứng dậy lại gần chiếc cửa sổ trông ra đường. Đến lượt ông Hạ ngỡ ngàng: Câu chuyện xoay hẳn sang một hướng ông không ngờ tới.

Tô giơ tay vịn vào chấn song cửa, những đường gây nổi hẳn, nói rõ từng chữ:

"Trong một gia đình, bất cứ chuyện gì xảy đến, lớn hay nhỏ, đều là lỗi của người đàn ông!"

Giọng hắn chợt trầm xuống, khắc khoải.

"Khi người ta có một trách nhiệm, đừng bao giờ tìm cách trốn tránh. Vì, nếu vậy, sẽ phải chịu một cực hình kéo dài."

Ông Hạ ấm ức bực bội trước lối suy luận của con trai. Ông bảo Tô:

"Nói như anh không nghe được! Bố mẹ không nuôi nổi con cái không phải lý do để con cái vịn vào để làm đĩ, trộm cắp."

Tô quay người lại, buông một câu:

"Nếu thế ba đừng lên giọng mắng mỏ, kết tội các con! Ba không làm tròn trách nhiệm về Lan thời ba cũng phải có can đảm đừng đụng chạm đến sự tự do của Lan chứ?

Câu nói của Tô vừa khiến ông Hạ căm giận, vừa e ngại. Ông nói gần như quát:

"Không đời nào! Tao còn là chủ cái nhà này, tao còn có quyền đụng đến chúng mày. Muốn tự do thì bước khỏi đây rồi tha hồ tự do. Mày khinh bố mày đến thế kia à? Mày coi tao là một thứ bù nhìn hay sao?"

Tô không quan tâm đến lời lẽ hàm ý hăm doạ của bố. Tô nhìn Lan giọng chua xót.

"Ba có biết không? Thằng Di có lần nói với con 'Điều khó không phải là ra đi rứt bỏ, mà là ở lại". Vậy mà hắn đã chọn con đường dễ dàng. Chính con, đôi khi, cũng cảm thấy nên bắt chước Di."

Ông Hạ vùng dậy, mắt trừng lên giọng đanh thép:

"Đứa nào bước chân ra khỏi cái nhà này, không còn là con tao nữa!"

Ông Hạ đi thẳng vào nhà trong.

Khi ông Hạ đã rời khỏi phòng, Tô lại gần em, ngồi xuống một chiếc ghế. Sau một phút yên lặng, Lan lên tiếng:

"Em tin chẳng chóng thì chầy anh Di sẽ trở về nhà."

Tô cười nhẹ, giọng châm biếm.

"Di bỏ đi nguyên nhân chỉ vì một người đàn bà, anh hùng thật! Hắn đã tự ý đi thời để mặc hắn tự ý về. Anh chắc chắn không bao giờ mắt công đi tìm. Dù điều đó làm phiền lòng me."

Ánh mắt Lan trở lại tinh ranh, nghịch ngợm như trước đây.

"Anh giận anh Di lắm phải không?"

"Dĩ nhiên là tôi giận nó rồi! Còn cô nữa đấy, cô Lan ạ! Cô thừa biết nếu cô muốn nô lệ cho sắc đẹp của cô, để mặc sắc đẹp của cô lôi cuốn cô, thời đó là cô muốn vậy. Vậy tôi không ngăn cấm cô đâu! Dù tôi sẽ có thể giận cô."

Khuôn mặt Lan tối lại. Lan liếc nhìn anh, nghi kỵ.

"Em... em không hiểu anh lôi sắc đẹp của em vào câu chuyện để làm gì?"

Tô ngần ngại. Lan tiếp luôn, vừa thách thức vừa ngây thơ vô tội.

"Thế anh không muốn em đẹp hay sao? Em đẹp đâu lỗi tại em! Ba me sinh em ra vậy kia mà!"

Tô không cười.

"Anh đâu có điên mà chê trách em đẹp! Sắc đẹp của đàn bà là điều rất đáng để say mê...," giọng Tô đổi sang khinh bỉ. "Nhưng, có nhiều hạng đàn bà suốt đời chỉ là nạn nhân, hoặc tệ hơn nữa, nô lệ cho sắc đẹp của mình. Sắc đẹp chẳng khác con dao hai lưỡi. Nếu cố gắng sẽ hy vọng làm chủ được nó, nếu để mặc nó sẽ cứa những vết sâu vào tâm hồn mình. Tuỳ ở mình hết! Em rõ chưa?"

Lan mở to cặp mắt nhìn anh, không nghĩ đến đối đáp vặn hỏi. Tô quay sang phía em, nét mặt dịu xuống.

"Lan à! Anh không làm em buồn đấy chứ! Em bận tâm về những lời nói của anh làm chi."

Lan thở dài, trách móc.

"Anh thật dễ ghét! Anh nêu ra những điều khiến người ta đau lòng thắc mắc, rồi anh bảo 'Đừng suy nghĩ bận tâm!' Thật khó chiều nổi anh!"

"Anh đâu có bó buộc em, hay bất cứ ai, chiều theo ý muốn của anh."

Lan cười hơi gắt.

"Cái lối không bó buộc của anh còn ác hơn anh ra mặt bó buộc!"

Tô lảng sang chuyện khác.

"À! Còn cái anh chàng Vĩ của Lan dạo này ra sao? Khổ nhiều hay ít hơn trước?"

"Anh, thế ra anh vẫn nhất định cho rằng anh Vĩ rất khổ khi yêu phải em?"

"Anh không rõ lắm! Nhưng nếu hắn sung sướng nổi nông một tình yêu như vậy thời rất đáng ngạc nhiên!"

Lan tiếp luôn:

"Và chắc anh cũng thầm trách em, 'Cái con bé đến tệ, biết rằng làm người ta điêu đứng mà vẫn đùa rỡn với tấm tình chân thật của người ta.'?"

Tô nhún vai.

"Có lẽ!"

Lan ngồi thẳng người, kiêu hãnh:

"Em không phải hạng con gái như Thủy!"

"À ra thế! Cô em bé hành động cũng có chủ đích hẳn hòi. Càng hay!"

Gò má Lan ửng hồng trước câu nói ám chỉ ngụ ý xúc phạm của anh. Hai bàn tay Lan nóng nẩy siết vào nhau.

"Có thực anh nghĩ em cậy em đẹp, lợi dụng anh Vĩ?"

Tô hơi ngượng nhưng hắn nhún vai, nhìn em chăm chắm.

Lan cất cao giọng:

"Cứ ví dụ là em lợi dụng anh Vĩ đi, anh cũng để mặc em à?"

Tô gật đầu. Giọng Lan lạc đi, xúc động:

"Ra đấy là sự tự do anh dành cho em?"

Tô chữa lại:

"Không riêng cho em mà cho tất cả mọi người."

Ngực Lan phập phồng, giận dỗi, giọng như sắp khóc:

"Nhưng, nếu em không muốn thế? Em muốn anh khuyên bảo em, chỉ dẫn, bắt ép em..."

Vẻ mặt Tô buồn bã, giọng cay đắng.

"Miệng em yêu cầu anh, nhưng thực ra đâu có chịu để anh ép buộc."

Tô lẩm nhẩm một câu tiếng Pháp:

"Reconnaitre la liberté d’un autre, c’est lui donner raison contre sa propre souffrance...”

Lan thu người, đầu cúi nhìn những ngón tay nàng đan vào nhau, vẻ giận dỗi đòi hỏi, lẫn lộn van xin, dần dần mờ nhạt trên khuôn mặt Lan.

Lan ngửng đầu lên, hơi mỉm cười, giọng bình tĩnh:

"Anh nói thế mà có lẽ đúng! Em thú nhận nhiều lần trong những ngày gần đây, em suy nghĩ rất nhiều về thái độ của các anh đối với em, và em cảm thấy rằng sau khi anh Thắng chết đi, chẳng trước thì sau em cũng sẽ có ngày làm những chuyện khiến các anh phiền lòng."

Lan càng nói, giọng càng lưu loát. Hình như nàng đã suy nghĩ kĩ càng đến những chuyện nàng đang giãi bày cùng Tô.

"Từ dạo em lớn lên đến nay, mọi người trong gia đình không hiểu sao cứ vẫn tiếp tục coi em như một con bé con, ích kỷ, cứng đầu cứng cổ, hay đòi hỏi và thích làm đỏm. Các anh cũng không chịu cho em dự vào việc lo lắng cho gia đình. Hễ em đề nghị điều gì là các anh đã phản đối. 'Lan mà đi làm ấy à? Anh còn đây, Lan không thể làm công cho ai được.' 'Lan mà học đánh máy chữ? Điên đấy ư? Nữ thư ký xinh đẹp như Lan dễ bị lợi dụng lắm. Với lại, tay em đẹp thế kia, đánh máy hỏng đi'. Các anh yêu chiều em quá đến nỗi thấy những tính xấu của em cũng đáng yêu. Em lười biếng,các anh bảo 'lười đẹp như mèo xiêm', em vụng về các anh bảo 'vụng về một cách quí phái'. Em vừa khen một hàng áo đẹp. Dĩ nhiên em thèm muốn được may, nhưng nếu em biết trước anh cậy cục đi Quân thứ Lưu động mấy tháng trời mới để sang bên được một số tiền mua mấy hàng áo cho em và mẹ, thà em câm còn hơn. Em biết lắm, mua cho me được món quà các anh sung sướng không kém em. Các anh dắt em đi ngoài phố để mọi người 'chiêm ngưỡng' sắc đẹp vô ích của em và tự hào với nhau 'Tha hồ thiên hạ giầu. Chúng ta vẫn đẹp và cao quý hơn họ'. Kiêu mà làm gì! Anh Di sống bám vào một người đàn bà, me thì sức khoẻ càng ngày càng sút kém, già hẳn đi. Rồi đây, me sẽ chịu nổi không, nếu gia đình nghèo mãi?"

Lan ngừng lại, mắt long lanh sáng hướng vào anh. Tô không ngắt lời, tiếp tục hút thuốc, cạnh môi hơi trễ xuống.

"Các anh đàn ông. đâu rõ có nhiều chuyện đàn ông không thể hiểu được. Em vẫn dấu, sợ nói ra các anh sẽ chê em tầm thường. Đó là những chuyện nợ nần vay mượn của me. Các anh tuy vẫn cố gắng giúp gia đình, nhưng các anh lo lắng nó 'đàn ông' thế nào ấy. Me và em lo lắng khác! Các anh chỉ tìm cách kiếm thêm tiền, trầm ngâm suy nghĩ hay lao đầu vào những chuyện đâu đâu. Chỉ có thế thôi! Sự lo lắng của các anh vẫn xa xôi, nghĩa là..."

Lan lúng túng, ngập ngừng.

"Em nói chưa được rõ phải không? Chẳng hạn, các anh chỉ lo đưa tiền để me làm bếp, nhưng các anh đâu có biết làm bếp khó chịu bẩn thỉu đến mức nào. Các anh ăn, khen ngon, em me hả dạ, nhưng me và em mệt chết người. Các anh đâu có phải rờ tay vào soong chảo bù đầu toát mồ hôi trong bếp.

Chuyện vay nợ của me cũng từa tựa như vậy. Me đẹp, me hiền, cao quý nền nếp như thế mà anh có thể tưởng tượng được không, đã phải hạ mình van vỉ nói khó với những con mẹ buôn bán bần tiện, chỉ đáng làm công cho mình, để vay tiền, chăm sóc bù đắp cho các anh và em. Mới đầu, em ghét đi theo me vì sợ phải nhìn mặt họ. Thật kinh tởm! Me thời không kể, me càng nhẫn nhục me càng đáng yêu hơn.

Nhưng về sau, em thấy em có bổn phận phải kèm theo me, chia sẻ những nỗi nhục nhã đến cùng cực đó mà chỉ đàn bà mới cảm thấy thấm thía những nỗi chua chát.

Nhiều khi em khóc thầm, chẳng phải vì buồn hay tuyệt vọng mà đúng ra vì điên lên tức giận. Tại sao mọi sự lại bất công như vậy! Các anh đáng nhẽ phải được đi học, lo những chuyện lớn lao, công danh sự nghiệp. Vướng me và em, các anh đành luẩn quẩn trong gia đình, bận chân cướng cẳng trong những mối lo sinh kế tủm mủn. Nếu như thế này mãi các anh sẽ ra sao! Me! Và, còn em nữa chứ? Em chán nghèo lắm rồi! Làm bếp, giặt rũ mãi, em dần dần thấy em mụ người đi, ngớ ngẩn."

Môi Lan hơi run run, giọng cảm động.

"Ngoài ra, em cũng không còn có thể mơ mộng hão huyền, chờ mong người tình lý tưởng đến với mình như trước kia. Anh Thắng chết, em già dặn hẳn lên. Thật vậy mà, em cảm thấy em lớn thêm hàng chục tuổi, anh đừng cười. Nhưng, điều...khiến em đau khổ lại không phải là ôm ấp hình ảnh một người yêu đã mất, mà là cảm thấy mình ham sống hơn bao giờ. Cứ nghĩ vậy, em lại xấu hổ..."

Tô ngắt lời, nồng nhiệt:

"Em lẩn thẩn tệ! Ham sống có gì đáng xấu hổ! Chỉ trừ khi em hèn nhát, trốn tránh thực tại trong những kỷ niệm, than khóc vật vã, trách trời trách đất một cách ngu xuẩn mới đáng khinh."

Lan ngây thơ.

"Nhưng cũng phải lâu lâu một chút chứ, đâu chóng như vậy được?"

Tô nhìn thân hình nẩy nở của em gái, tủm tỉm cười.

"Nồng nàn như em, chóng thế đâu có gì đáng ngạc nhiên."

Khuôn mặt Lan ửng hồng nhưng nàng không lộ vẻ giận trước câu nói sống sượng của anh.

Lan thẳng thắn nói:

"Anh nói cũng đúng, nhưng có điều là em ham sống không có nghĩa là em chóng quên. Ngay vào giây phút này, em vẫn có cảm tưởng rõ rệt là anh Thắng đang sống tại một nơi nào đó, mà vì một số lý do không thể hiểu nổi, em không còn được liên lạc gặp lại anh Thắng. Anh Thắng hình như lúc nào cũng luẩn quất trong tâm hồn em mà không bao giờ gặp lại! Em như bị đánh lừa, bội phản... còn người nào bội phản em không rõ."

Bối rối Lan ngừng lại, nhìn anh cầu cứu. Tô ngẫm nghĩ, cặp mắt lờ đờ, ngón tay gõ gõ trên mặt bàn. Mãi sau hắn mới lên tiếng.

"Có lẽ sau khi cuộc đời đập vào đầu mình một cái choáng người, người ta thường có cảm tưởng bị đánh lừa. Anh cũng đã tơi vào một tình trạng như vậy, khi ôm xác còn nóng của Thắng trong tay. Nhưng giữa hai trường hợp anh và em có điều khác biệt. Em oán hận cuộc đời vì đã cướp mất, cắt đứt ngang mối tình cảm của em, còn anh là vì trong một khoảng khắc ngắn ngủi, anh đã từ chối, không dám nhìn thẳng vào thực tại. Anh đã..."

Hàm Tô cứng lại, không thể tiếp lời. Khuôn mặt Tô thoáng hiện nét đau đớn. Tô nặng nề giơ tay lên bóp trán.

Trước ánh mắt dò hỏi, thoáng lo ngại của em, Tô ngồi thẳng dậy khoa tay như muốn xua đuổi những ám ảnh thầm kín và trở lại câu chuyện dở dang.

"Nãy đến giờ anh nghe em giải thích hơi nhiều rồi đấy! Bây giờ chắc em sẽ cho anh biết ý kiến và kết luận của em.

Lan nhìn xuống chân giọng nhỏ nhưng bình tĩnh.

"Em sắp đi làm! Em sẽ nghỉ học hẳn."

"Làm thư ký riêng cho luật sư Vĩ?"

Lan thở dài, nhìn anh trách móc.

"Anh đoán lại sai rồi! Em sẽ làm thư ký tại văn phòng Chương, nơi anh Vĩ đang tập sự."

Ngừng lại một chút, Lan tiếp:

"Anh đừng nghi ngờ anh Vĩ xui đẩy gì em. Chính em nẩy ra ý kiến đi làm và chính em yêu cầu anh Vĩ giới thiệu giúp."

Tô khoanh hai tay trước ngực. Vẻ cứng rắn lẫn lộn mỉa mai thường xuất hiện trên khuôn mặt Tô trong những ngày gần đây, biến hẳn không để lại dấu vết. Tô có vẻ buồn rầu và lơ đãng một cách khác thường.

Lan rụt rè.

"Anh... anh bằng lòng cho em đi làm chứ?"

Khuôn mặt Tô không lộ một dấu hiệu chứng tỏ hắn nghe thấy câu hỏi của Lan.

Lan đặt một tay lên vai anh lay khẽ, thúc giục:

"Anh nói đi chứ anh! Anh mãi nghĩ gì vậy?"

Tô cau mặt, mệt mỏi ngả mình dựa vào lưng ghế, giọng hơi gắt gỏng:

"Em đã quyết định rồi, em còn muốn gì nữa! Thôi! Thế cũng xong!"

Tô uể oải đứng dậy và cũng không buồn ngó đến khuôn mặt ngỡ ngàng của em gái, lặng lẽ lại gần phản, nằm xuống, mắt nhắm lại.

Lan ngồi thẳng trên ghế, môi run run, cặp mắt mở to long lanh giận dữ. Lan liếc nhìn mấy hàng áo trên bàn, khuôn mặt đẹp đẽ đau đớn, kinh tởm. Hai hàng nước mắt từ từ chạy xuống gò má.

Duy Lam

Theo http://vietnamthuquan.eu/