Nhà thơ Phùng Hiệu với
"Dấu chân biển cả" - Nguyễn Thanh
Tôi nhận tập thơ Dấu chân biển cả của Phùng Hiệu gửi
tặng ngay từ những ngày đầu mùa dịch nghiệt ngã gây trở ngại không yên cho nhân
dân thế giới trong đó có anh em văn nghệ sĩ. Dù tình trong như đã, nhưng anh em
ở xa cách nhau, nhà thơ Phùng Hiệu vẫn ưu ái gửi đến tôi qua đường bưu điện. “Dấu
chân biển cả” – cũng là tựa đề của một bài thơ trọng tâm (44 câu) đăng ở đầu
tác phẩm – với lời đề tặng rất chân tình. Qua một thời gian đọc để suy nghĩ về
một tác phẩm văn học được sáng tác công phu, tôi mới dám nói lên đôi lời cảm nhận
của mình về đứa con tinh thần tâm huyết của một nhà thơ quen thuộc trong xã hội
văn chương nước nhà.Trong môi trường văn chương nghệ thuật
của nước nhà hôm nay, nhà thơ Phùng Hiệu (sinh năm 1976) không phải là một chân
dung văn học xa lạ. Nhà thơ năng nổ quen thuộc này quê ở Đà Nẵng, lớn lên ở Đồng
Nai và tốt nghiệp Đại học Khoa học Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. Hiện nay, anh là
Chi hội trưởng Chi hội Nhà văn Bến Nghé – Hội Nhà văn TPHCM và là Chủ biên
wesite vanchuongphuongnam, diễn đàn văn học của Hội Nhà văn TPHCM. Tác phẩm
của nhà thơ Phùng Hiệu gồm có 5 tập thơ: Tình không dám ngỏ (Nxb. Văn học-2007),
Thức giấc (Nxb. Thanh niên - 2010), Trong thế giới ngụy trang (Nxb. Trẻ -
2014), Dấu chân biển cả (Nxb. Văn hóa – Văn nghệ – 2019), Biên bản thặng dư
(Nxb. Hội Nhà văn - 2019). Nhà thơ Phùng Hiệu là hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí
Minh, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.
Với sắc lam nhẹ nước biển hòa điệu cùng gam vàng lục của đá
núi đại dương và màu quân phục chiến sĩ, trong khổ 13 x 20 gọn gàng, thi phẩm của
nhà thơ Phùng Hiệu trước tiên đã tạo cho tôi cái cảm giác nhẹ nhàng dễ chịu khi
nâng niu nó trong lòng tay. “Dấu chân biển cả” là bài thơ chủ lực hiển
thị đầu tiên trong thi tập cùng tên với 36 thi phẩm nội dung kết tinh từ trái
tim nóng bỏng của một nghệ sĩ vần điệu không xa lạ với thi khách bốn phương. Dù
tựa đề các bài thơ đa dạng nhưng tất cả đã tập trung nhất quán vào một chủ
đề. Đó là bài ca về lòng yêu biển cả, tình cảm núi sông quê mẹ và tinh thần bảo
vệ tổ quốc thiêng liêng gắn liền với hình tượng cao đẹp của những anh lính biển
quả cảm ngày đêm cầm súng bảo vệ tổ quốc.
Lời giới thiệu trang trọng mở đầu của Liên hiệp các Hội Văn học
nghệ thuật TPHCM về tập thơ “Dấu chân biển cả” của nhà thơ Phùng Hiệu
không khác một lời mời gần gũi ân tình những bạn yêu thơ để cùng dạo bước vào
thế giới vườn hương nghệ thuật của một nhà thơ quen thuộc trên văn đàn. Chưa
nói đến những bài thơ khác hiện diện trong tập thơ để hỗ trợ cho chủ đề mà vẫn
đảm bảo tính tư tưởng nghệ thuật cho thi phẩm, gần nửa số lượng những bài thơ
chủ lực đã minh họa tập trung vào nội dung thi phẩm đều trực tiếp thuyết minh
cho nhan đề tập thơ: Hồ biển đảo từ bao mộ gió, Cánh chim bám biển, Tình
xuân lính đảo, Màu xanh từ biển, Biển hát khúc quân hành, Biển đảo là anh, Ngày
mai xa biển, Cánh thư gửi đảo xa, Em về với biển, Hoang đảo và anh…
Trong văn chương thế giới xưa nay, người đọc am tường đã có
không ít hình ảnh những con đường, dòng sông và biển cả được xem là biểu tượng
nghệ thuật: Đẹp Hậu Giang (Kiên Giang), Vàm Cỏ Đông (Hoài
Vũ), Cửu Long cuộn sóng (Trần Hiếu Minh), Trường ca sông Lô (Văn
Cao), Dòng sông xanh Danuble (J. Strauss), Sông Đông êm đềm (Mikhail
Sholokhov), Biển (Xuân Diệu), Ngư ông và biển cả (E.
Hemingway), Sóng (Xuân Quỳnh),… Dù là con đường, dòng sông hay biển cả, hình ảnh
nào cũng thể hiện một ý nghĩa cao đẹp, liên quan đến sứ mệnh thiêng liêng của
con người.
Bài thơ “Dấu chân biển cả” của thi sĩ Phùng Hiệu
cũng không nằm ngoài phạm trù văn học đó. Mỗi bài thơ trong 36 tác phẩm tinh
huyết của nhà thơ dù không sắp xếp lo-gic theo từng tiêu đề tư tưởng nhưng cũng
đã minh họa cho chủ đề chính của tập thơ, mà nội dung đã hình thành nên một
bản họp sắc long lanh từ tia sáng trí tuệ của nhà thơ. Chịu khó hành trình từ
chữ, câu, vần điệu của những bài bài thơ tư tưởng thâm thúy sáng trong suốt gần
trăm trang viết đậm đặc tứ thơ chọn lọc, người đọc có cảm tưởng như cùng tác giả
lâng lâng chia sẻ qua từng dòng xúc cảm chân thành.Tập thơ “Dấu chân biển cả” của Phùng
HiệuTình cảm trong sáng thể hiện trước tiên của nhà thơ là lòng
yêu biên giới và biển đảo quê hương kết tinh ở tâm hồn nhà thơ từ sau chuyến đi
thực tế 11 ngày (29/4/2018- 9/5/2018) tại hai hòn lớn của miền Trung: đảo Lý
Sơn (Quảng Ngãi) và đảo Phú Quý (Bình Thuận). Nhận thức sâu sắc được tinh thần
bất khuất, ý chí quyết tâm bám biển khơi giữ đảo nhà của quân dân nơi đây, nhà
thơ cảm thấy cảm xúc dâng trào, không thể không nói lên cùng đồng bào về lòng cảm
phục và niềm tự hào về những chiến sĩ biên cương hôm nay và thế hệ cha
ông một thời đi mở cõi.
Bao trùm lên không gian tư tưởng chủ đề bài thơ là sự ca ngợi
những con người ra đi giữ nước rất khả kính trong bài thơ chủ lực vốn được đặt
trước tiên trong thi phẩm: Theo cánh sóng ngược về bao thế kỷ/ Thuở cha
ông nòi giống Tiên Rồng…// Theo bước gió của đoàn binh Nam tiến/ Vượt Trường
Sơn xuôi về phía đồng bằng…(Dấu chân biển cả). Cảm phục và tự hào về những người
đi trước dũng cảm mở đường, nhà thơ như cảm thấy có bổn phận phải nói lên những
nỗi khổ cực gian nan lẫn nguy hiểm chết chóc khi họ phải đối đầu trước thiên
nhiên hoang sơ nghiệt ngã và những ác thú hung dữ vô nhân: Họ vác cuốc
ngày băng rừng khai khẩn/ Đêm gối đầu lên thác đá hoang sơ/ Tay vung giáo xua
tan bầy thú dữ/ Tiếng gầm vang còn vọng đến ây giờ. Tình cảm về nguồn của
nhà thơ Phùng Hiệu khá gần gũi với vần thơ bất hủ của thi tướng Huỳnh Văn Nghệ
trong “Nhớ Bắc”: Từ thuở mang gươm đi mở cõi/ Trời Nam thương nhớ đất Thăng
Long. Nhà thơ Phùng Hiệu hoài niệm, trong thế hệ tiền nhân đi mở nước trên bước
đường Nam tiến, các chúa Nguyễn đã có những công lao to lớn mà hậu thế không thể
nào quên: Qua mấy đời chúa Nguyễn khai hoang/ Lưng tựa núi hồn xuôi về biển
cả/ Nghe trùng khơi réo gọi bước quân hành…// Đêm sóng vỗ/ Chúa Hiền trăn trở…/
Phía đảo hoang, lòng con luôn tưởng nhớ/ Biển thiêng liêng từ thuở bước cha về.
Nhà thơ Phùng Hiệu không quên huyền sử Rồng Tiên và thể hiện
lòng biết ơn những chiến sĩ từ đất mẹ dũng cảm vượt phong ba ra bảo vệ biển đảo
Trường Sa, nhà thơ vinh danh những con người đẹp nhất của quê hương đã ra
đi đầu không ngoảnh lại và quyết tử chiến đấu với kẻ thù mà không hẹn
ngày về đoàn tụ với gia đình vợ con: Theo chiếu chỉ đoàn hùng binh vượt
sóng/ Tiến về Hoàng Sa khẳng định chủ quyền/ Đoàn tướng sĩ không hẹn ngày trở lại/
Với hải trình quên mất sự đoàn viên. Thật vô cùng cao quý cho những con
người trong cảnh nước nhà nguy biến đã biết chia sẻ rạch ròi theo từng
tình cảm riêng chung.
Bài thơ chỉ 36 câu nhưng đã có đến 4 câu tác giả ân tình nhắc
đến Trường Sa biển đảo máu thịt của quê hương: Trường Sa cũng là mục tiêu nhân
dân nuôi ý chí tiến đến đánh đuổi kẻ thù cướp đất hung tàn: Tiến
về Hoàng Sa khẳng định chủ quyền; là cõi cheo leo đầy nắng gió, mưa
bão giữa trùng khơi ngày đêm sóng gầm biển hét: Giữa nắng gió
Hoàng Sa như vời vợi. Trường Sa là tiếng kêu thương réo gọi với
đồng bào: Kìa Hoàng Sa đang réo gọi đoàn thuyền; và nơi đó cũng là sa
trường bao chiến sĩ đã gửi luôn thân xác ở biển đảo khơi xa: Các anh
không về thân xác gửi Hoàng Sa.
Phùng Hiệu đau đáu thừa hiểu rằng các anh ra đi chiến đấu
không về, thân xác đã gửi lại nơi mảnh đất tổ tiên đã dày công khai phá như một
phần xương thịt của tổ quốc, hiện nay còn hằn in dấu chân của những người đi
trước, còn rành rành những cột mốc quê hương từng thắm giọt máu hồng của bao liệt
sĩ anh hùng. Với ngôn ngữ dung dị có chọn lọc, bài thơ mới tám chữ (alexandrin)
cách tân, câu thơ đôi lúc dài ngắn tạo nên giai điệu khác biệt để thích hợp với
từng tứ thơ và thi cảnh từ một vùng đất lịch sử nơi biển khơi. “Dấu chân biển cả” là
một đóa hoa thơ đẹp, long lanh hương sắc trong khu vườn nghệ thuật dân tộc hôm
nay: lành mạnh về nội dung tư tưởng và điêu luyện về phong cách nghệ thuật rất
đáng trân trọng.
Tập thơ “Dấu chân biển cả” của nhà thơ Phùng Hiệu xứng
đáng là một bản tình ca ấm nồng giai điệu tình tự quê hương, đậm ý nghĩa của những
trang hùng sử viết bằng vần điệu văn chương. Tôi có cảm nhận đây là một bài thơ
hay về lòng hoài niệm tình yêu đất nước, mang tính cách của một thông điệp về
nguồn, kêu gọi nhân dân ta quyết tâm đánh kẻ thù xâm lược để bảo vệ miền biển đảo
quê hương.
6/6/2020 Nguyễn Thanh
6/6/2020
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét