Nhạc dân gian
Việt Nam, một quốc gia đa dân tộc với một nền văn minh lâu đời, có một nền
âm nhạc dân gian phong phú. Những âm điệu, tiết tấu đặc trưng của dân ca, dân
vũ là ngọn nguồn vô tận cho những tác phẩm của nhiều nhạc sĩ qua các thời kỳ.
Dân ca Việt Nam bắt nguồn từ ca dao và thơ mà trong đó chiếm phần
nhiều là thơ lục bát, qua thời gian của lịch sử dân tộc, được chắt lọc, bổ sung
trở thành những thể loại ca hát dân gian khác nhau của từng địa phương, vùng miền,
từng dân tộc.
Gần với thơ nhất là thể ngâm. Ru cũng vậy, là một lối phổ nhạc cho những
bài ca dao lục bát. Hò là thể loại phổ biến cả nước, đặc biệt là miền Trung và
miền Nam. Hò có thể kết hợp chặt chẽ với các động tác lao động như hò kéo gỗ,
hò giã gạo... mang tính chất tập thể, một người xướng rồi có những người cùng
làm việc hò theo, nhưng cũng có những thể Hò mang tính chất giao duyên và hò hội
với các hình thức đối đáp.
Vùng Trị Thiên có đầy đủ các hình thức khác nhau của Hò. Người ta
chia thành Hò trên cạn và Hò dưới nước. Các điệu hò của miền Nam là Hò trên nước
có tính chất trữ tình, thanh nhàn.
Vùng Nghệ Tĩnh còn có hát giặm, là loại hát có thể dùng lúc làm việc,
nghỉ ngơi hay hội họp. Lý là những bài hát giao duyên phổ biến ở miền Trung và
miền Nam như Lý chuồn chuồn, Lý ngựa ô, Lý con sáo...
Miền Nam thì có rất nhiều điệu Lý. Những câu ca dao không được dùng
trong Hò thì được đưa và Lý. Có thể nói, miền Nam là kho tàng vô tận của các điệu
lý như Lý bông lựu, Lý cây chanh, Lý xăm xăm, Lý cây bông...
Hát Ví: phổ biến ở Trung du Bắc bộ và vùng Nghệ Tĩnh. Đây là một
hình thức hát giao duyên.
Hát Quan họ: có nguồn gốc ở Bắc Ninh, là lối hát rất phong phú về âm nhạc.
Hát Chầu văn: là hình thức hát nhà thờ, có tính chất tôn thờ thần
linh. Hình thức này có ở cả 3 miền. Miền Trung và miền Nam gọi là hát bóng, phục
vụ cho việc lên đồng. Hát Chầu văn gồm một cung văn là thầy cúng chuyên nghiệp
đánh đàn nguyệt giỏi, có giọng hát hay, thuộc nhiều điệu hát. Ngoài ra còn có
trống, thanh là phụ hoạ.
Hát Ả đào: là hình thức đặc biệt của miền Bắc, thịnh hành khoảng thế
kỷ XIV. Hát Ả đào gồm có một người hát (đào nương) hai tay gõ phách, một nhạc
công đàn đáy, một trống chầu dùng để người nghe (quan viên) khen thưởng những
âm, những giọng hay. Đây là lối hát những bài thơ nên cách hát rất khó và có
giai điệu phát triển mạnh.
Ca Huế: là một thể loại ca nhạc thính phòng dân gian. Ca Huế được
phát triển vào miền Trung và miền Nam, gọi là ca Quảng và nhạc tài tử miền Nam.
Nghệ thuật ca Huế là sự sáng tạo những ngón đàn hay. Các nhạc công đánh đàn
mang tính ngẫu hứng là chính, miễn sau cuối bài hát họ gặp nhau ở chủ âm. Dàn
nhạc ca Huế gồm: đàn tranh, đàn tỳ bà, đàn nguyệt, đàn nhị, đàn tam, đàn bầu và
sáo. Người hát sử dụng bộ phách để gõ nhịp. Ngoài những hình thức trên, chúng
ta còn có những thể loại Chèo, Tuồng, Cải lương.
Tất cả những hình thức của âm nhạc dân tộc cổ truyền Việt Nam đều đang
được bào tồn và phát triển. Đó là nguồn vô tận cho các tác phẩm thanh nhạc và
khí nhạc của nhiều nhà soạn nhạc Việt Nam. Đã có rất nhiều ca khúc lấy cả một
làn điệu dân ca rồi đạt lời mới như: Trông cây lại nhớ đến Người, Một khúc tâm
tình của người Hà Tĩnh, Những cô gái quan họ, Nổi trống lên núi rừng ơi...
Nghệ thuật âm nhạc dân gian, cổ truyền là kho tàng vô giá cho nhiều nhạc
sĩ nghiên cứu, sáng tác.
Nguyễn Thị Nhung
Dân ca Huế
Dân ca Nghệ An
Nguyễn Thị Nhung
Dân ca Bắc
|
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Chiếc khăn piêu (ram)
|
Doãn Nho
phát triển dân ca Xá
|
Kiều Hưng
|
Đêm trăng (ram)
|
Dân ca Gia
Lai
|
Thuý Lan
|
Đi cấy (ram)
|
Lời cổ dân
ca Thái
|
Hồng Kiên
và tốp nữ
|
Đi cấy (ram)
|
Dân ca
Thanh Hóa
|
Ngọc Lan
|
Đố Hoa (ram)
|
Lời cổ
|
Hồng Liên
và Phan Muôn
|
Em chưa có nơi
nào (ram)
|
Lê Nhất
Vũ, Lê Giang
|
Phương
Thuỳ - Lê Giang
|
Giã bạn (ram)
|
Dân ca
Nùng
|
Dương Liễu
|
Hát ru (ram)
|
Lời cổ
|
Thanh
Huyền
|
Mời rượu (ram)
|
Dân ca
Thái (Lời cổ)
|
Lê Kim
Oanh
|
Người Mông xuống
chợ (ram)
|
Đào Việt
Hưng
|
Thu Lan và
Phan Muôn
|
Soi bóng bên hồ (ram)
|
Dân ca Dáy
|
Hoàng
Thành
|
Tây Thi (ram)
|
nhạc cổ
|
Ban nhạc
Thăng Long
|
Xe chỉ (ram)
|
Lời cổ
|
Hồng Liên
|
Xoè hoa (ram)
|
Dân ca
Thái
|
Tạ Tấn và
Tạ Đắc
|
|||
 | |||||
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Thơ Nguyễn
Du
|
Bạch Vân
|
Trang Nhung
|
Thơ Khuyết
Danh
|
Bạch Vân
|
Tản Đà
|
Quách Thị Hồ
|
Tản Đà
|
Trang Nhung
|
Thơ Khuyết
Danh
|
Bạch Vân
|
Thơ Tản Đà
|
Bạch Vân
|
Thơ Nguyễn
Quý Tân
|
Bạch Vân
|
Tản Đà
|
Kim Đức
|
Lời cổ
|
Bạch Vân
|
Thúy Đạt
|
Thúy Đạt
|
Dương Khuê
|
Quách Thị Hồ
|
Trang Nhung
|
Kim Dung
|
Kim Dung
|
Thơ Dương
Khuê
|
Bạch Vân
|
Kim Dung
|
Tản Đà
|
Quách Thị Hồ
|
Cao Bá Quát
|
Quách Thị Hồ
|
Chu Mạnh Trinh
|
Quách Thị Hồ
|
Cao Bá Quát
|
Quách Thị Hồ
|
Nguyễn Du
|
Kim Đức
|
Cao Bá Quát
|
Quách Thị Hồ
|
Thơ Tản à
|
Bạch Vân
|
Thơ Cao Bá
Quát
|
Bạch Vân
|
thơ Lý Bạch, Ngô Linh Ngọc dịch
|
Quách Thị Hồ
|
Trang Nhung
|
Nguyễn Công Trứ
|
Bạch Vân
|
|||
 | ||||
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Lời cổ
|
Thu Huyền
|
Chèo cổ
|
Minh
Phương
|
Lời cổ
|
Thúy Mùi
|
Đại Tây
Dương
|
Thu Hiền
|
Chèo cổ
|
Minh
Phương
|
Chèo cổ
|
Tốp ca nam
nữ - MP
|
Chèo cổ
|
Minh
Phương
|
Hề cu cậu (ram)
|
Lời cổ
|
Vũ Ngọc
|
Hề mồi đồn rằng (ram)
|
Lời cổ
|
Quốc
Trượng
|
Quý Bôn
|
Hề mồi xuống nghề (ram)
|
Trích đoạn
|
Quốc
Trượng
|
Làng đồi (ram)
|
Thu Yên
|
Thanh Hoài
|
Chèo cổ
|
Minh
Phương
|
Chèo cổ
|
Minh
Phương
|
Quý Bôn
|
Chèo cổ
|
Minh
Phương
- Duy Thường |
Ru bống (ram)
|
Lời cổ
|
Như Hoa
|
Sắp mưa ngâu (ram)
|
Lời cổ
|
Đặng Nam
|
Chèo cổ
|
Minh
Phương
|
Thị Mầu lên chùa (ram)
|
Trích đoạn
|
Thu
Huyền
|
Chèo cổ
|
Minh
Phương
|
Trên đồi cây Vật
Lại (ram)
|
Nguyễn Đỗ
Lưu
|
Bạch
Phượng
|
Tri âm tri kỷ (ram)
|
Tản
Đà-Phan Văn Khiêm
|
Văn Ty
|
Vỉa Bát môn (ram)
|
Lời cổ
|
Thanh
Ngoan
|
 |
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
 Ba Giá Đồng (
21 phút) |
Vân Quyền,
Khắc Tư
|
Thỉnh mẫu (ram)
|
Lời cổ
|
Thanh
Ngoan
|
Người hát
: Xuân Hinh / phụ họa : Trọng Quỳnh
|
| Chầu Lục (
8 phút) |
Người hát
: Xuân Hinh
|
| Chầu Mười (
6 phút) |
Người hát
: Xuân Hinh
|
| Chầu Bé (
7 phút) |
Người hát
: Xuân Hinh
|
| Ông Hoàng Bơ (
10 phút) |
Người hát
: Xuân Hinh
|
Khắc
Tư&Trọng Quỳnh
|
| Lục đầu giang ( 7 phút) |
Khắc
Tư
|
| Vịnh Hương Sơn ( 7 phút) |
Thanh
Bình
|
Quý Bôn
& Bạch Phượng
|
|||||
 | |||||
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Xẩm chợ
|
Hà Thị Cầu
|
Xẩm chợ
|
Hà Thị Cầu
|
Xẩm chợ
|
Hà Thị Cầu
|
Xẩm chợ
|
Hà Thị Cầu
|
Xẩm chợ
|
Hà Thị Cầu
|
Xẩm chợ
|
Hà Thị Cầu
|
Xẩm chợ
|
Hà Thị Cầu
|
Xẩm Thập ân phụ mẫu (ram)
|
Lời cổ
|
Ngọc Viễn
và tốp nữ
|
Xẩm Hà Nội
|
-
|
thơ: Á Nam
Trần Tuấn Khải
|
Văn Ty - Xuân Hoạch
|
thơ:
Nguyễn Bính
|
Tuyết Hoa
|
thơ Dân
Gian
|
Thanh Ngoan
|
thơ Dân
Gian
|
Xuân Hoạch
|
thơ:
Nguyễn Bính
|
Thanh Ngoan -Tuyết Hoa
|
thơ Dân
Gian
|
Đoàn Thanh Bình
|
thơ :
Nguyễn Khuyến
|
Văn Ty
|
||||
 | |||||
Bài hát
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Ai xuôi về (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
B
|
Ba Vì (ram)
|
Quan
họ
|
Thuý Hường
|
Bèo dạt mây trôi (ram)
|
Quan họ
|
Thanh
Huyền
|
Cây kiêu bông (ram)
|
Quan họ
|
Quý Tráng
|
Cây trúc xinh (Lời cổ) (ram)
|
Quan
họ
|
Thuý Hường
|
Quan
họ
|
Thuý Hường
|
Còn duyên (ram)
|
Quan họ
|
Ba
Trọng
|
Còn duyên (ram)
|
Quan họ
|
Thanh Hiếu
|
Quan họ
|
Thanh Hiếu
|
Còn duyên (ram)
|
Quan
họ
|
Thuý
Hường- Quang Vinh
|
Con nhện giăng mùng (Lời
cổ) (ram)
|
Quan họ
|
Thanh
Huyền.
|
D
|
Dọn quán bán hàng (ram)
|
Quan
họ
|
Thuý Hường
|
Đ
|
Đêm qua nhớ bạn (ram)
|
Quan họ
|
Quý Tráng
- Thuý Hường
|
Quan họ
|
Nguyễn Thị
Túc - Tạ Thị Hinh
|
Em là con gái Bắc Ninh (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Cải -
Khánh Hạ
|
Quan họ
|
Lê Huy
Cần, Tạ Thị Hinh
|
Quan
họ
|
Thu
Hiền
|
Quan họ
|
Ái Vân
|
Giữa tối đêm rằm (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Gọi đò (ram)
|
Quan họ
|
Quang Vinh
|
Gọi đò (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Gọi đò Hiên Vân (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Quan họ
|
Ái Vân
|
Hoa thơm bướm lượn
(Lời cổ) (ram)
|
Quan họ
|
Quảng Hàn
|
Làng quan họ quê tôi (ram)
|
Thơ:
Nguyễn Phan Hách
Nhạc: Nguyễn Trọng Tạo |
Thanh Hoa
và tốp nữ
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Lệnh ngự (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Cải
|
Quan họ
|
Thuý Hường
- Quang Vinh
|
Lý cây đa (ram)
|
Quan họ
|
Quý Thăng
|
Quan Họ
|
Thanh
Thanh
|
Quan họ
|
Thanh Hiếu
|
Ngồi tựa mạn thuyền (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Ngồi tựa Sông Đào (ram)
|
Quan họ
|
Thanh Hiếu
|
Ngồi tựa Sông Đào (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Người ơi người ở đừng về (ram)
|
Quan họ
|
Quan họ
|
Ái Vân
|
Quan họ
|
Tốp nữ
|
Nguyệt gác mái đình
(Lời cổ) (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Như ruộng năm sào (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Cải
|
T
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Quan họ
|
Quý Tráng-
Đức Vượng
|
Thoả nỗi nhớ mong
(Lời cổ) (ram)
|
Quan họ
|
Quỳnh Trúc
|
Trăng thanh gió mát (ram)
|
Quan họ
|
Xuân Cương
|
Trèo lên trái núi Thiên Thai (Lời
cổ)
|
Quan họ
|
Khánh Hạ
|
Trống cơm (ram)
|
Dân ca Bắc
Bộ
|
Trống cơm
(Lời cổ)
|
Quan họ
|
Quý Tráng
|
Tuấn Khanh (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Tương phùng tương ngộ (ram)
|
Quan họ
|
Quang Vinh
|
V
|
Vào chùa (ram)
|
Quan họ
|
Thuý Hường
|
Quan họ
|
Thanh Hiếu
|
Xe chỉ luồn kim (Lời
cổ)
|
Quan họ
|
Thanh
Huyền
|
||
 |
||||
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Ai về Phú Thọ cùng ta (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Anh em nào phải người xa (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Cái cò mày đi ăn đêm (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Con ơi con ngủ cho lành (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Ru con
miền Trung
|
Hoàng
Thanh
|
Dòng suối thức (ram)
|
Lời thơ:
Quang Huy
Ru con miền Nam |
Vương Hà
|
Ru con
miền Bắc
|
Hoàng
Thanh
|
Làng tôi có luỹ tre xanh (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Lời ru của mẹ (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Lời ru đêm xanh (ram)
|
Lời thơ:
Trương Hữu Lợi
Ru con miền Nam |
Vương Hà
|
Lời ru đôi cánh (ram)
|
Lời thơ:
Trương Hữu Lợi
Ru con miền Nam |
Vương Hà
|
Mẹ ru (ram)
|
Lời thơ:
Vũ Kim Oanh
Ru con miền Trung |
Hoàng
Thanh
|
Ru con
miền Trung
|
Vương Hà
|
Ru con
miền Bắc
|
Hoàng
Thanh
|
Ru con
miền Bắc
|
Hoàng
Thanh
|
Rủ nhau đi cấy đi cày (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Hoàng
Thanh
|
Rủ nhau xem cảnh Kiếm Hồ (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Tháng ba (ram)
|
Ru con
miền Trung
|
Vương Hà
|
Thằng Bờm có cái quạt mo (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
Trâu ơi ta bảo trâu này (ram)
|
Ru con
miền Bắc
|
Vương Hà
|
||
 |
||||
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Nguyễn
Viết Hoài
|
Hoàng
Thanh
|
Dân ca
Trung Bộ
|
Hương Nhu
|
Dân ca
Trung Bộ
|
Nguyên
Minh-Ngọc Linh
|
Dân Ca
Trung Bộ
|
Nhất Sinh
- Tốp ca nam
|
Dân Ca
Trung Bộ
(chỉnh biên Y Vân) |
Tốp ca nam
|
Long ngâm (ram)
|
Lài Tâm
(sưu tầm)
|
Lài Tâm
|
Dân ca
Trung Bộ
(Trần Hồng) |
Đào Đức
|
Dân ca
Thừa Thiên
(Nguyễn Hữu Ba) |
Kim Ngọc
|
Dân ca
Trung Bộ
|
Thanh Loan
|
Lý ngựa ô (ram)
|
Lời cổ
|
Hoàng
Thanh
|
Nam ai Nam bình (ca Huế) (ram)
|
Lời cổ
|
Thanh Tâm
|
Thu
Bồn
|
Mai Lý
|
Lý mười thương (Huế) (ram)
|
Lời cổ
|
Hoàng
Thanh
|
Ru em (ca Huế) (ram)
|
Lời cổ
|
Hoàng
Thanh
|
Lời cổ
|
Ngọc
Bé
|
Vui xuân năm nay (ram)
|
Phan ích
Giáp
|
Hoàng
Thanh và tốp nữ
|
Ái Hoa
|
Khánh Vân
|
Kim Liên
|
Thúy Vân
|
Kim Liên
|
Khánh Vân
|
Khánh Vân
|
Thúy Vân
|
Văn Phi
|
Ái Hoa
|
Lệ Thanh
|
Thu Hiền
|
Tiến Dũng
- Lệ Thanh
|
Tiến
Dũng
|
Lệ Thanh -
Tiến Dũng
|
Tiến Dũng
- Lệ Thanh
|
Tiến Dũng
|
Tiến
Dũng
|
Nguyễn
Trung Phong
|
Lệ Thanh
|
Lệ Thanh
|
Lệ Thanh
|
Tiến Dũng
- Lệ Thanh
|
||||
 |
||||
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Trần Kiết
Tường
|
Nhất Sinh
|
Dân ca Nam
Bộ
(Lư Nhất Vũ) |
Bích
Phượng
|
Dân ca Nam
Bộ
(Trần Kiết Tường) |
Bảo Minh
|
Dân ca Nam
Bộ
|
Hồng Liên
|
Dân ca Nam
Bộ
(Lư Nhất Vũ) |
Nhất Sinh
|
Dân ca Nam
Bộ
(Trần Kiết Tường) |
Bích Phượng
|
Lý giao
duyên (ram)
|
Ái Xuân
|
Cao Văn Lý
|
Bích
Phượng
|
Hò mái ba gò công (ram)
|
Trang
Nhung-Xuân Vinh
|
Lời: Xuân
Nhật
|
Hà Vi
|
Ru con Nam Bộ (ram)
|
Thu Hiền
|
||||
 |
|||||
Bài hát
|
Tác giả
|
Ca sĩ / trình diễn
|
lời
|
Chuyến xe Tây Ninh (ram)
|
Thanh Hiền
|
Minh Bằng
|
Cô bán đèn hoa giấy hồng: (ram)
|
Viễn Châu
|
Thanh Kim Huệ
|
Kim Sinh
|
Sáu Lầu
|
Phương Trang
|
Dòng sông bến hẹn (ram)
|
Văn Chí Mỹ
|
Thi Lan,
Đức Thảo
|
Phong
LanMinh Cảnh
|
Pháp sư giải nghê (ram)
|
Viễn Châu
|
Hề Sa
|
Kim Sinh
|
Quê mẹ (ram)
|
Trường
Giang
|
Hoàng Tuấn
|
Quê ngoại mùa nước lũ (ram)
|
Hoàng Yến
|
Hồng Hạnh - Trung Kiên
|
Hương Lan
|
Hữu Phước
- Thanh Nga
|
Minh Cảnh
|
Nguyễn Thị Nhung
Nguồn sách giảng nhạc
Nhạc viện Hà Nội 1988
Theo http://chimvie2.free.fr/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét