Đôi lời chiêu tuyết cho Thúy Vân
Đã nhiều thế hệ lần giở trang Kiều, theo dấu mòn người đời
trước mà thương cảm Kiều 15 năm đoạn trường, uất ức “Thanh lâu hai lượt thanh y
hai lần”. Vì vậy người em gái Thúy Vân, người đời hững hờ, lạnh nhạt để Vân mất
hút, rơi vào quên lãng. Nếu xuất hiện cũng chỉ tô đậm thêm cô chị. Ta vô tình
hay vô tâm, tẻ nhạt đối nhân vật đáng trân trọng (?)
Thói thường, nói về Kiều hay đặt
Vân bên cạnh để so sánh. Buồn thay là kiểu so sánh “hơn – thua”: “Kiều đẹp hơn
Vân, Vân làm nền điểm tựa để tôn vinh, nâng cao vẻ đẹp Kiều… Nghệ thuật đòn bẩy...” Có đắng lòng không cô em gái, cảm thấy mình bị xúc phạm làm điểm tựa?!
Thôi thì thói đời mà, lâu dần có
người nhận ra: so sánh Vân – Kiều là so sánh sự khác biệt. Vẻ đẹp của Vân là
phúc hậu, đoan trang, là kết tinh những gì tinh túy, cao sang nhất cõi đời:
trăng, hoa, ngọc, mây, tuyết. Kiều lại mang vẻ đẹp khác, vẻ đẹp mê hồn, vẻ đẹp
mà người đời chỉ tưởng tượng, hình dung. Không phải vẻ đẹp trần thế. “Làn thu
thủy, nét xuân sơn” là gì??? “ý nói đôi mắt đẹp trong sáng như làn nước mùa
thu, đôi mày đẹp thanh thoát như dáng núi mùa xuân” (Văn 9). Dè chừng thắc mắc: “làn nước mùa thu, nét núi mùa xuân” sao gọi đôi mắt? nếu không chỉ ra điển
tích “Nhãn quang như thu thủy/ Mi đạm tựa xuân sơn”. Có gì để khẳng định
Kiều đẹp hơn Vân? Cùng lắm là “Giai nhân nan tái đắc” vẻ đẹp hiếm gặp trên đời.
“càng… lại là phần hơn” theo thiển ý chỉ là chức năng chuyển ý giữa hai phần, nhấn
mạnh phần sau, tạo thêm ấn tượng người đọc. Vân – Kiều hai chị em với hai vẻ
khác nhau “mỗi người một vẻ” mà Nguyễn Du đã báo trước rồi đó sao! (tôi cũng đẹp,
chị tôi cũng đẹp - mười phân vẹn mười). Sao người đời cứ so sánh ai đẹp hơn ai
làm chi.
Càng thương cảm Vân hơn khi đặt Kiều
– Vân ở vị thế đối lập, tương phản theo lối khen cái này ắt chê cái kia(!) Kiều
có tâm, có lòng thương người nhưng người ơi, đừng cho Vân là vô tâm, vô hồn. Sự
việc ba chị em trở về sau ngày chơi xuân, gặp mộ Đạm Tiên. Kiều nghe câu chuyện
“đầm đầm châu sa”, Vân nhìn chị lại “Khéo dư nước mắt khóc người đời xưa”. Cả
ba đều buồn thương số phận người kĩ nữ. Vương Quan, người kể chuyện, chắc hẳn
cũng động lòng trong lời kể chứ. Cớ gì Vân không thương cảm. Có điều nỗi buồn,
cảm thương ở Kiều là nỗi xót xa của người con gái “đa sầu, đa cảm”. Niềm tiếc
thương ở Vân tỉnh táo hơn, lý trí hơn, đời thường hơn. Dẫu sao cũng chỉ nấm mồ
hoang giữa đường thì đâu đến mức “đầm đầm châu sa”. Đây chỉ là cách để Tố Như
nhấn nhá thêm tính “đa đoan, đa sầu, đa cảm” ở Kiều chứ Vân nào có vô tâm đến mức
vô cảm đâu! Oan lắm!
Rồi chuyện sau cơn gia biến, Vân tròn giấc
nồng, Kiều thì day dứt năm canh “Bên tình bên hiếu bên nào nặng hơn” lần nữa,
Vân bị kết vô tâm mà quên đi cô em “chợt tỉnh giấc xuân/ Dưới đèn ghé đến ân cần
hỏi han…một nhà để chị riêng oan một mình”. Người đọc chả nhẽ không nhận ra sự
đồng cảm, muốn sẻ chia từ sâu thẳm tâm hồn Vân đó sao? Cớ gì lại kết tội người
em gái thơ ngây, trong sáng là vô tâm chỉ vì “giấc xuân nồng”. Hơn nữa chính vì
lời hỏi han, ân cần đã gỡ rối tâm trạng như tơ vò mà trước đó Kiều chưa nghĩ tới
nhờ cậy em thay mình nối tình Kim Trọng. Từ đó lời trao duyên sắc sảo, thừa
khôn khéo để buộc duyên chị vào duyên em, không để cho vân có lời giãi bày. Nhận
lời hay từ chối, không thể! Khi mà Kiều “Cạn lời hồn ngất máu say”. Tình cảnh
này Vân biết làm gì, bàng hoàng, ngơ ngác đem tín vật tình yêu báo gia đình.Gán
ghép khập khiễng Vân – Kim đã dập tắt tương lai tội nghiệp em gái có phần ngây
thơ trong sáng. Vân có than vãn, khóc than đâu, chỉ lặng lẽ, hi sinh chấp nhận
để rồi mãi là người vợ hờ của Kim Trọng! Thật bẽ bàng lắm thay!!! Mười lăm năm
đạo nghĩa vợ chồng, Vân “vẫn đi bên cạnh cuộc đời/ Ái ân lạt lẽo của chồng
”Vân. Mười lăm năm Vân chịu cảnh “tù tội trong chiếu chăn của hạnh phúc với người
chồng bất đắc dĩ”. Có ai nhận ra giọt nước mắt âm thầm chịu đựng chảy ngược vào
trong mà che lấp phiền não người vợ hờ không? Trong khi mười lăm năm ấy, dù có
trầm luân trên dòng đời cay nghiệt chí ít Kiều cũng có được thời gian hạnh
phúc, tuy ngắn ngủi qua mau. Đấy là lúc trở thành mệnh phụ phu nhân, Kiều
đón Từ Hải trở về sau thời gian xa cách “Cùng nhau trông mặt cả cười/ Dang tay về
chốn trướng mai tự tình”. Nụ cười viên mãn hạnh phúc đấy chứ! Nghĩ lại Vân mà
thương cảm, xót xa, sao người đời nỡ lãng quên (!?)
Cuối cùng màn đoàn viên Kim – Kiều
tái hợp, cả nhà vui vầy, lúc này ai hiểu thâm tâm Vân nghĩ gì, nói gì, người thừa
trong cuộc vui này. Đợi đến lúc “tàng tàng chén cúc dở say” Vân cất lời để hóa
giải tình cảnh dở khóc dở cười mà gợi mở hạnh phúc tái sinh Kim – Kiều “Còn
duyên may lại còn người/ Còn vầng trăng bạc còn lời nguyền xưa”. Vân cũng thật
là… trọn tình trọn nghĩa quá, người phụ nữ hiện hữu đời sống ngày xưa: cam phận,
chịu đựng, lặng lẽ hi sinh. Đừng gán cho Vân hai chữ vô tình, vô tâm nhé!
Thử nghiệm lại, trong tình cảnh này, Kiều nói gì “duyên
đôi lứa cũng là duyên bạn bầy” lời từ chối có phần tự trọng nhưng thiếu nghĩa
tình đối với em mình. Rõ là Kiều không dám, không thể nói thêm được lời vun vén
cho tình vợ nghĩa chồng Vân – Kim. Ai vô tình hơn ai (?!)
Thế mới biết thói đời chưa thoát được
“Yêu nhau yêu cả tông chi - Ghét nhau ghét cả đường đi lối về”. Xin một lần cùng
những ai CHIÊU TUYẾT (rửa oan) nàng Vân đáng thương, đáng trọng!.
7/11/2011
7/11/2011
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét