Kẻ hát rong không cần quen biết

Kẻ hát rong không cần quen biết

Đàn bò nhẩn nha bên từng nấm mộ. Riêng gã ngồi dựa lưng vào một tấm bia

hướng mặt lề đường. Mắt nhắm, mồm gã vẫn ê a hát mãi. Trần dừng xe gần đó, bảo thằng bạn ngồi sau:

- Mi vô nhanh ra, tau đợi.

Hắn chưa chịu đi, ngơ ngác:

- Mày chờ chỗ nào? Đoạn quốc lộ đâu quán xá gì, trống không hà.

- Không cần biết, cứ ra có tau... Mi rườm rà hoa lá cành khi mô rứa? Bỏ Huế đi mấy chục năm học đâu cái tật, hở chút ngồi quán ni quán nọ. Người Huế thân, về nhà. Không chơi quán xá nghe mi. Nhớ lại chưa? Tau đứng đây hút thuốc, không đi mô hết.

Hắn mang xách tay, rú ga chạy vào xóm tre tìm người thân sau nhiều năm lưu lạc. Lúc đi trẻ, nay trở về tóc đã thay màu, Trần biết rõ hắn vẫn chưa chút gì thanh thản. Ngoài sinh kế, hai thằng đâu có khác gì nhau về tâm tư chất chứa. Thời còn ngồi cà phê Góp Gió, uống đen và 5 điếu lẻ Capstan, hai đứa đèo nhau qua giảng đường Văn khoa bằng xế điếc... Cho đến khi dòng đời đổi thay, mỗi đứa một đường biệt dạng. Đằng đẵng cuộc phong trần tan hợp. Hơn nửa đời người, gặp lại nhau không đủ nói nên lời. Thì ra, thời gian vẫn là bộ sưu tập triền miên khẳng định cô đơn của bước người giữa tiếng tru loài lang sói. Mỗi đứa, một nẽo hoang xứ miền và đôi tay trơn che gió lạnh tê lòng.

Trần bật lửa, nghe rõ hơn câu hát quen tai "Đàn bò vào thành phố. Reo buồn tiếng hạt chuông. Một người vào thành phố. Nghe hồn giá lạnh băng". Bước qua lề đường gần bụi cây, Trần xoay nhìn gã chăn bò lạ hoắc. Cây roi tre khẳng khiu cắm xuống đất trước mặt. Mũ lưỡi trai nhàu nát móc lên đó, nhịp đong đưa theo gió đồng hoang dã.

Gã vẫn hát không cần biết người tới gần trước mặt "Đàn bò vào thành phố. Không còn ai hỏi thăm. Đàn bò tìm dòng sông. Nhưng dòng nước cạn khô. Đàn bò bỗng thấy buồn. Bỗng thấy buồn. Rồi một hôm đứng mơ mây ngàn". Khuôn mặt xạm đen, chừng trên năm mươi hoặc sáu mươi xấp xỉ. Gã cao  ốm, râu mép rậm điểm đã nhiều sắc bạc. Không khó để Trần nhận biết gã ta cùng thế hệ như mình. Cảm giác chạnh lòng và câu ca ngùi ngùi màu hoang phế bể dâu "Một người vào thành phố. Đếm từng bước buồn tênh. Một người vào thành phố. Không còn ai người quen. Người tìm về đồng xanh. Nhưng đồng đã bỏ không. Rồi người bỗng thấy buồn. Bỗng thấy buồn.Người chợt nghe xót xa đất mình...". Trần đọc sau lưng gã hàng chữ khắc bia đá lộ ra: Thân mẫu chi mộ. Năm Ất Mão 1975 Toàn gia đồng phụng lập.

Tiếng hát kiểu một mình nghe. Như hơi hám ngàn cỏ cây thoảng qua đồng không tan, mãi ẩn khuất mây trời, lăng mộ... Mấy con bò già ốm o quanh quẩn. Tiếng hát vỗ về? Hay tặng phẩm của kẻ hát rong đang chia phần cho  cả chúng.

Tiếng xe máy trở lại, thằng bạn bước vào trố mắt nhìn quanh. Trần lặng yên khoát tay. Rồi hắn hiểu, cả hai cùng ngồi xuống bên một vành lăng mộ tình  cờ. Không thân thích nhưng có cần phân biệt? Khi dưới mộ vẫn da vàng và xương trắng Việt Nam."Ôi quê hương đã lầm than. Sao còn, còn chiến tranh. Mẹ già hết chờ mong. Đã ngủ yên... Mẹ già mãi ngủ yên...".

Xách tay thả xuống đất, trong lòi ra ống kính tele máy chụp hình loại xịn. Thằng bạn trụt xuống đất, kẻ mất hồn mắt trừng trừng xuyên ngọn cỏ. Hắn đã quên, không chụp hình như hôm vừa mới bước xuống xe. Ôm choàng lăng mộ của người ta, đôi vai hắn rung từng cơn bần bật. "Buông lời ru cho muôn năm... Buông vòng nôi cho hư không. Cho hư không buông bàn tay... Con đi hoang. Con đi hoang một đời. Con đi hoang phận này..."

Tiếng khóc buông ra, xới lên không kìm hãm như nước tràn bờ. Gã chăn bò mở mắt nhìn khoảng không, ngừng hát. Trần lóng cóng chưa biết nói gì. Gã ngồi dậy bước ra, cúi lượm điếu thuốc thằng bạn vừa buông rơi lên cỏ. Đưa nguyên gói lẫn Zippo ra trước mặt, Trần nói:

- Mời anh, xin lỗi. Hắn gần ba mươi năm xa xứ mới về.

Gã từ chối không ngần ngừ:

- Cám ơn, bỏ lâu rồi. Mà cái ni - gã đưa mẫu thuốc lá còn bốc khói về phía mũ lưỡi trai đang đong đưa trên cây roi cắm đất - tui mời hắn. Chừng đó đủ rồi. Hắn à? Là hiện ảnh, là thế đứng điêu tàn giữa trùng trùng thân phận...

Một lỗ thủng mũ lưỡi trai, vừa vặn gã chui thẳng mẫu thuốc vào mặc cho đến khi tàn lụn lấy. Khói um nhẹ đựng đầy lòng chiếc mũ. Kiểu hút ngược  kì dị nhả khói vào bên trong, hướng nội. Xoa tay, gã lầm bầm nói với mũ lưỡi trai chắc cú, rõ ràng:

- Yên tâm ngẩng đầu lên! Tau lượm mót, vẫn chưa từng cúi xuống xin ai.

Trần gật chào trước khi gã lại dựa bia, mắt nhắm và một bài ca khác tình cờ vừa chợt đến "Cúi xuống cho máu ngược dòng. Cho nước sông cạn nguồn. Cho cây khô trên cành trút lá bơ vơ. Cúi xuống cho bóng đổ dài... Cho xót xa mặt trời... Cho da thơm trên người nay cũng phôi pha...Cúi xuống...".

Hai đứa bước ra quốc lộ chở nhau về. Thằng bạn úp mặt sau lưng Trần co ro không thiết chuyện trò. Tới nhà, hắn nằm hết buổi trưa không đi đâu một bước. Hoàng hôn, hắn chợt hỏi khi ngồi mái hiên lặng lẽ nhìn trời:

- Ông ta quen khi nào? Hình như cũng không thân mày gì lắm.

- Ai nói tau quen? Tình cờ nghe, nhảy vô đứng một chặp mi về. Tau gặp cha nớ lần đầu. Tên tuổi biết chi mô, lạ hoắc.

Thằng bạn ngớ người:

- Chết mẹ. Tao cứ tưởng...

Hắn còn mãi nỗi bồn chồn không tìm ra giải thích:

- Ô, mấy con bò, bia mộ, mũ lưỡi trai và cây roi trước mặt... Lời và kiểu hát hoang vu hết chịu nổi. Được khóc xong, mới thấy nhẹ trong lòng. Đâu người hát rong thôi mày, ngay nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trước đây đã gặp qua nhưng tao vẫn chưa bao giờ quen biết.

- Cần chi quen biết? Mà quen biết thì ra răng? Kẻ hát cứ hát, ai nghe cứ nghe không lập trình sửa soạn. Đừng lộn sòng chuyện biểu diễn nhạc Show với phơi bày Tâm thức Việt. Nhạc Trịnh cho tất cả con người và đất nước Việt Nam. Là giây phút đồng cảm bất ngờ, mi vượt mọi qua phân để nhìn ra cùng thân phận... Quen biết Trịnh Công Sơn chi mi? Điều quan trọng có hay là không? Với ông ta, cùng nhìn về một hướng.

Thằng bạn bỗng bất ngờ:

- Nhạc Trịnh, kiểu khai thị một phần Tâm-thức-Việt.

- Mi chộ đó, cho những ai vốn chưa biết nhau cần trải qua và chứng nhận. Đã quen biết, tính bất ngờ của khai thông bùng vỡ sẽ không tồn tại đủ như ý thức Trịnh Công Sơn hằng chú trọng.

Thằng bạn lôi ngay chai uýt ky còn đầy ra năn nỉ, vẫn cái tật lần đân:

- Cho rót ly. Không cho tao cũng uống.

Trần ngó hắn, cười khặc khặc:

- Ưa uống mấy, kệ chó mi. Tau một ly. Đừng có say khóc lóc giống y con nít báo hại tau. Sáng ni khóc chưa bưa à?

Thấy hắn lễ mễ bày ra đến bốn ly cơ đủ bộ, Trần trợn mắt:

- Bốn ly ai uống? Đừng bốc. Nửa chai thôi, còn đưa tau cất.

Hắn cầm chai rượu bằng cả hai tay đứng dậy, nói không hề cười cợt:

- Một, để kính hồn thiêng nhạc Trịnh. Một, để kính người hát rong bên mộ bia tình cờ hồi sáng sớm. Hai người mà kẻ rót rượu, tao đây vẫn chưa hề quen biết.

Trần đứng dậy, kéo thêm hai ghế trống đặt xoay vào hai ly cơ đang được rót... Hai thằng cùng nâng ly nốc cạn.

Thành nội Huế - 24/1/2011

Trần Hạ Tháp

Theo http://www.vanchuongviet.org/