Truyện Kiều là một trong những tác phẩm lớn và xuất sắc nhất của Nguyễn Du. Để
viết nên tuyệt tác này ông đã sử dụng rất thành công các phép tu từ, đặc biệt
là bút pháp tả cảnh ngụ tình.
Tám câu thơ cuối trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích có lẽ là tám câu thơ tả
cảnh ngụ tình hay nhất trong tác phẩm, qua đó đã diễn tả sinh động tâm trạng
Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, để lại ấn tượng không thể nào quên
cho người đọc:
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chăn mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Khung cảnh thiên nhiên của cửa biển trước lầu Ngưng Bích như
hiện lên trước mắt ta: một nỗi buồn chiều hoàng hôn đẹp nhưng buồn và quạnh
hiu. Đó là những con thuyền với những cánh buồm trắng nhấp nhô, con sóng bạc dập
dềnh cuốn trôi từng cánh hoa, lác đác rơi trong ánh nắng cuối chiều, trảng cỏ
xanh ươm nối liền đường chân trời xanh vô tận. Cùng với âm thanh dữ dội của biển
khơi như một nét chấm phá cho cảnh vật, bức tranh thiên nhiên chứa dựng trong
nó biết bao nỗi niềm chất chứa của con người...
Qua những ngôn từ và hình ảnh miêu tả cảnh vật, bằng cách sử
dụng khéo léo và tinh tế bút pháp tả cảnh ngụ tình, Nguyễn Du đã cho ta hiểu và
cảm thương với tâm trạng nàng Kiều.
Điệp ngữ buồn trông được sử dụng xuyên suốt đoạn trích tạo
thành điệp khúc cho đoạn thơ và cũng tạo nên điệp khúc tâm trạng Thúy Kiều. Nỗi
buồn trong Kiều như trào dâng như lớp sóng ồ ạt dồn về phía đại dương mênh
mông. Nỗi niềm đó cứ triền miên, cứ dai dẳng, đeo bám, tạo thành cái vòng luẩn
quẩn không lối thoát, con người ta có muốn vùng thoát ra mà cũng không thể nào
được. Mỗi cảnh vật như đều nói lên nỗi niềm tâm sự ấy.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Con thuyền không bến đậu, không nơi chốn quay về gợi nhớ nỗi
nhớ, nỗi cô đơn của người đi xa, muốn trở về bên gia đình êm ấm, bên bạn bè
thân thương, điều này vô cùng phù hợp với cảnh ngộ của Kiều.
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Cuộc đời Kiều bây giờ như cánh hoa mỏng manh trước sóng to
gió lớn, chỉ biết mặc cho bảo bùng, mưa giông vùi dập. Câu thơ bộc lộ nỗi lo lắng,
xót xa, buồn tủi về cảnh ngộ lênh đênh chìm nổi trước sóng gió cuộc đời.
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Thảm cỏ, biển cả với màu xanh vô vọng thật buồn và ảm đạm. Liệu
có phải cánh cửa tương lai đang khép lại trước mắt Kiều, hố đen tuyệt vọng của
số phận như lấp hết cả ước mơ và khát khao.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Ngoài kia, biển xanh đang cuộn sóng. Những âm thanh gợi sự việc
kinh khủng, hãi hùng, như dự báo tai biến, nguy nan như chực đổ xuống thân phận
bé nhỏ của Kiều.
Lần lượt từng câu hỏi tu từ vang lên như muốn xoáy sâu vào tâm can người đọc.
Ta như hiểu, cảm thông, thương xót cho những lo lắng rối bời cùng nỗi hoảng sợ
tuyệt vọng của Kiều trước tương lai vô định.
Có thể nói, đây là tám câu thơ tả cảnh ngụ tình hay nhất
xuyên suốt tác phẩm. Qua bức tranh thiên nhiên, ta xót xa, thương cảm cho số phận
người con gái tài hoa bạc mệnh, qua đó cũng bày tỏ niềm đồng cảm, trân trọng của
Nguyễn Du đối với số phận người phụ nữ dưới chế độ phong kiến xưa.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét