Trần gian người đời 3

Trần gian người đời 3

CHƯƠNG 13
Sau cái chết của Đào, Bức trở nên lầm lỳ suốt ngày chẳng thèm nói một lời với Đô, không rõ điều gì đã làm tâm tính Bức thay đổi hẳn. Lúc giao hết số thương binh về tuyến sau, Đô trở lại trận địa, Bức kéo tay Đô ra một chỗ nói nhỏ nhưng với thái độ dứt khoát.
- Mày thấy đấy, tao còn đủ sức để quay lại trận địa với mày. Dứt khoát là như vậy, không nói nhiều.
- Tao không có quyền quyết định - Đô nói và bỏ đi. Bức chộp lấy cổ tay Đô kéo lại, mắt nó gườm gườm nhìn thẳng vào mặt Đô.
- Tao nói cho mày biết, tao cần mẹ gì cái quyền của mày. Tao chỉ báo cho mày biết vậy để hai thằng cùng nhau về trận địa. Tao tình nguyện ra chỗ chết chứ có phải chạy trốn đâu mà tao sợ. Chỗ tao với mày tao chả ngại gì mà không nói thẳng rằng tao không thích về tuyến sau nó yếu người đi. Tao không tài nào chịu nổi ánh mắt các bố nhà ta cứ nhìn tao khang khác.
- Khác gì - Đô nói - mày chả sốt sắp chết đấy là gì.
- Ừ thì sốt, nhưng mày trông cái thể lực của tao còn hơn chán vạn những thằng đang còn dưới trận địa. Tao không mượn mày phải thương hại tao. Với lại cái tạng tao có về tuyến sau cũng chỉ ba bữa là các bố phải tống tao đi. Mẹ kiếp, lớ ngớ lại phải nhảy sang đơn vị khác thì hỏng. Tao muốn về với anh em mình...
Bức đã nói đến thế, Đô đành phải chịu. Đêm cuối tháng trời tối đen, Đô và Bức lần theo lối mòn trở về trận địa. Đêm nay bỗng dưng không gian lại yên ắng tới mức đáng ngờ. Từ lúc tối không hề có tiếng máy bay, không một tiếng pháo nổ. Mặt sông Thu lặng lẽ trôi nghe rõ cả tiếng cá quẫy lúc búc. Con trâu bị thương vẫn nằm nguyên chỗ cũ đã bốc lên mùi khăn khẳn. Có tiếng chuột chít chít chúng đang bậu vào vết thương con trâu đục khoét xâu xé. Đô và Bức cắm đầu chạy. Trận địa trên dãy đồi trọc lờ mờ hiện lên một vệt đen mờ dọc theo quốc lộ 14. Có tiếng nổ "bụp" trên không, một chùm pháo hiệu đỏ chói sáng rực cả khoảng trời trước mặt.
- Mẹ kiếp, biết ngay mà - Bức nói - Nó bắt đầu rửng mỡ đấy.
Bức vừa nói dứt lời, một loạt pháo 105 từ quốc lộ 14 bắn cấp tập lên trận địa. Mặt đất rung lên từng đợt. Trên trời tiếng phản lực gầm rít dội bom xuống trận địa. Dãy đồi trọc thành khối lửa khổng lồ tưởng chừng như đang rữa ra trong ánh sáng chớp giật của bom pháo. Đô và Bức nằm xuống vệ sông. Lại một loạt bom nổ gần và nước sông trào lên, Đô bị sức ép của bom nằm ngất lịm. Khi tỉnh dậy Đô thấy đất trời lặng ngắt chìm trong màn đêm đen đặc. Cả thế gian này đã bị hủy diệt tan biến đi đâu hết. Một sự im lặng rùng rợn làm Đô hoảng sợ.
- Bức, Bức ơi - Đô gọi - Mày có sao không Bức. Đô nghe tiếng Bức rên khe khẽ. Đô nhào đến bên Bức. Giọng Bức yếu ớt đứt quãng.
- Đô... Đô ơi, tao chết... chết. Mày không phải nghĩ ngợi về tao, mày nhớ lời tao dặn... Nga vẫn yêu mày đấy...
Đô bối rối xúc động hét lên:
- Mày lảm nhảm gì vậy. Mày phải sống, phải sống.
Đô bật dậy chạy. Đô chạy như điên trong đêm tối. Lên tới dãy đồi trọc. Đô không nhận ra vị trí đường hướng của giao thông hào ngang dọc trên trận địa. Bom pháo cày xới đất đá ngổn ngang. Mùi da thịt cháy lẫn mùi thuốc bom pháo khét lẹt. Đô lần mò trong đêm tối rờ rẫm tìm đồng đội. Tất cả đã chết trong im lặng. Chết trong lòng đất, chết trên giao thông hào. Đô chạy loạn lên tìm kiếm xem có ai sống sót. Đồng đội của Đô người bị cụt đầu, cụt chân, đứa bị vùi lấp nửa người, thằng bị cháy thui nằm co quắp trên đất. Đô không còn nhận ra ai với ai. Đô áp tai xuống từng cái xác lắng nghe cố tìm kiếm sự sống trong cái thế giới đầy chết chóc. Không có chút dấu vết của sự sống. Đô quay trở lại với Bức.
 
Chiến dịch kết thúc cũng là lúc mùa mưa đến, mưa dầm dề ngày đêm. Mưa thối đất rừng, Bức phải cưa mất cả hai chân và một bàn tay. Sự mất mát đau đơn về thể xác kéo theo sự sụp đổ về tinh thần làm Bức nổi khùng lên với tất cả mọi người. Dịp này Đô xin trung đoàn mười ngày vệ trạm xá để có điều kiện trông nom Bức. Không ai hiểu rõ tâm tính Bức bằng Đô. Đô tìm mọi cách an ủi động viên để Bức yên tâm điều trị cho vết thương mau lành để chuẩn bị ra Bắc. Bức suốt ngày nằm bất động trên chiếc võng ny lông chẳng nói chẳng rằng. Đô cố tình gợi chuyện, Bức bảo:
- Giá hôm đó mày để tao chết quách đi còn hơn.
- Này anh bạn, anh phát biểu mất cả lập trường quan điểm - một người lính già bị cụt tay nằm cạnh Bức phản đối. Anh giơ một cánh tay cụt ngủn lên, như cố tình khoe với Bức. Giọng anh ta có vẻ gay gắt - tớ nói để anh bạn biết,  anh bị mắc căn bệnh tự ti rồi đấy. Giữa thời buổi bom đạn đầy trời mà còn giữ được cái gáo mang về là phúc tổ rồi đấy. Chú mày có nghĩ tới những anh em nằm lại vĩnh viễn nơi này thì sao? Tớ là tớ chả thấy buồn tý nào. Việc quái gì phải buồn, trường hợp như anh bạn, ra được đất Bắc theo chế độ là anh bạn được xếp vào loại đặc biệt, có người hầu hạ cơm bưng nước rót chả sướng sao? Cái "món kia" của anh bạn vẫn còn chứ hả? Còn à? Ôi thế thì nhất rồi còn gì. Nghĩa là cái ấy còn thì cuộc đời còn biết tới cái sung sướng. Thú thực với anh bạn, tớ là tớ chỉ lo mất mỗi cái ấy.
Người lính già vừa nói vừa nháy mắt nhìn Đô. Bức vẫn không cười. Đô cúi xuống bảo Bức:
- Tao cõng mày sang lán bên kia chơi nhé, phải vận động đi một tý cho khỏe. Nay là tối thứ bảy, lán bên kia có cái đài Nationa của một tay mới vào điều trị bệnh sốt rét nghe ngon lắm, sang bên ấy nghe sân khấu truyền thanh.
Dù Đô có dụ bằng mọi cách Bức vẫn không chịu rời khỏi chiếc võng của mình.
Đô lững thững bước ra ngoài. Trời đêm tối đen. Ngoài suối tiếng nước chảy ào ào, những giọt mưa vẫn rơi lộp bộp trên lá. Đô bước vào trong lán số ba dành riêng cho những người bị sốt rét. Mọi người ngồi quây quần quanh  đống lửa nghe đài Hà Nội. Điều bất ngờ làm Đô bàng hoàng xúc động là giữa chốn rừng xanh núi thẳm này Đô lại được nghe chính cái vở chèo "Huyền thoại tình yêu" do anh sáng tác từ mười năm trước do đội chèo làng Nguyệt Hạ biểu diễn ngày ấy. Điều làm Đô sửng sốt khi nghe người ta giới thiệu nghệ sĩ Thu Nga nào đó nữa. Chả lẽ Thu Nga của Đô và Bức đã trở thành nghệ sĩ chèo thực sự rồi sao? Đô nhìn vào tất cả gương mặt những người lính ngồi quanh đống lửa, không ai hiểu gì hết. Ai mà ngờ, ai mà tin vở chèo "Huyền thoại tình yêu" mọi người đang nghe mà tác giả của nó lại chính là Đô. Ai mà ngờ rằng nghệ sĩ Thu Nga đang hát lại là vợ Bức và là người yêu cũ của Đô. Nhưng mà sự thực là như vậy. Đô nhận ra giọng hát Thu Nga đúng là Nga của Đô xưa. Đô đứng bật dậy chạy vụt ra cửa.
- Bức, Bức ơi - vừa chạy Đô vừa gọi Bức - Bức ơi, tao cõng mày sang bên này có tin mừng, thật là mừng....
Đô xốc Bức dậy, cõng Bức sang lán số ba. Đô đặt Bức ngồi ngay trong lòng mình.
- Người ta đang diễn vở chèo "Huyền thoại tình yêu" của tớ đấy - đô khẽ thì thào vào tai Bức - Hãy nghe đi đã, đừng khoe với ai vội. Đấy, Nga của mày đóng vai công chúa Nguyệt Cầm đấy. Cô nàng của mày vào đoàn chèo chuyên nghiệp rồi. Nghệ sĩ ưu tú cơ đấy, thật mà, tao vừa nghe giới thiệu.
Đô nhận ra Bức cũng đang xúc động không kém gì mình, Bức cũng chẳng nói được lời nào cứ ngồi lặng trong lòng Đô. Tiếng hát của Thu Nga tha thiết vang lên trong gian lán giữa rừng. Mọi kỷ niệm cũ lại trào dâng trong lòng Đô. Vở chèo "Huyền thoại tình yêu" kết thúc, Đô cõng Bức về lán của mình. Ngoài trời mưa vẫn rơi lộp bộp trên lá.
- Khi nào về ngoài đó cho mình gửi lời chúc mừng Nga - Đô nói.
- Mừng cái con khỉ - Bức gắt lên - Thế là hết rồi. Hết thật sự.
- Hết cái gì? Đằng ấy không mừng sao?
- Không - Bức trả lời - Tao không bao giờ chấp nhận chuyện này. Tao không thể tưởng tượng nổi Nga lại bỏ nhà ra đi. Giá mày để tao chết quách đi còn hơn. Tao sẽ không bao giờ thèm nhìn mặt cô ta nữa. Đấy rồi mày xem. Cái sân khấu chèo của nàng có thể hợp với mày nhưng với tao thì tao căm thù... căm thù, mày hiểu chưa.
- Mày điên rồi sao - Đô gắt - Có thể mày còn ghen... tao khinh bỉ cái thói ích kỷ ghen tuông của mày. Nga là người tốt...
- Tốt thì mày đi mà yêu lấy, còn tao thì tao khinh bỉ. Mày hãy bình tĩnh mà ngẫm lại coi, từ bao năm nay cô ta vào văn công chuyên nghiệp, hà hà... "Gái văn công - mông lính" với lại cô nàng bây giờ là một nghệ sĩ... còn tao thì thế này, liệu cô nàng có còn muốn nhìn mặt nữa không chứ?
Đô yên lặng. Anh biết nói gì với Bức lúc này cũng là vô ích. Hơn nữa, những điều Bức nói chưa hẳn là phi lý. Niềm vui trong anh chưa kịp nhen lên đã tắt ngấm! Đô cũng rơi vào trạng thái buồn bã như Bức.
CHƯƠNG 14
Hoàng Đô đang ngồi bỗng đứng vụt dậy, bật lên tiếng cười man dại. Cặp mắt thâm quầng của anh vằn đỏ lên rơm rớm nhìn khắp căn phòng xinh xắn quen thuộc của mình để quyết định chia tay với nó vĩnh viễn. Anh cay đắng cười mai mỉa chính mình. Sắp vào tuổi năm mươi mà anh lại có ý nghĩ ngông cuồng, vừa nuôi hy vọng vừa lo sợ. Anh soi gương nhận ra chân dung mình. Một lão già khốn khổ, tóc lốm đốm bạc, hai hốc mắt thâm quầng, râu lởm chởm, da nhăn nheo. Anh lại mỉm cười. Sự trẻ trung lại có ngay trong cái già cỗi. Với vợ, anh  chỉ sống theo bổn phận làm chồng. Anh đau đơn nhận ra sự hèn hạ của mình và muốn chạy trốn. Anh thấy bải hoải, chán chường mỗi lần cô ta đi với kẻ khác về khuya, khẽ đẩy nhẹ cánh cửa nhón gót rón rén vào phòng như chơi trò ù tim với anh. Giọng cô ta trong trẻo ríu rít như hót lên: "Ồ, Anh thân yêu  đã ngủ chưa, chàng Đông - ky - sốt, kẻ muốn chinh phục toàn thế giới của em? Hôm nay chúng mình ngủ chung chứ? "Anh chưa ngủ. Anh lặng im. Anh vẫn còn nhận ra vẻ mãn nguyện trên gương mặt nhòe nhoẹt bóng nhẫy phấn son của vợ. Anh vẫn còn nhận ra từng động tác rất điêu luyện và khiêu gợi khi cô ta trút hết mọi thứ trên người đến đứng trước gương uốn éo ngắm nghía tấm thân nõn nà của mình rồi mới chụp lên đầu chiếc váy ngủ mỏng tang có những cánh hoa phớt hồng. Cái bóng của thiên thần rực lên xoay gót lao tới khẽ hôn lên môi anh. Anh cố giữ cân bằng thần kinh nhắm mắt thở đều: "Chúc ngủ ngon" cô ta thốt lên, lao về giường mình. Anh liếm đôi môi khô nẻ cảm nhận rõ mùi đàn ông lạ mà cô ta vừa làm vương lên môi anh. Vài phút sau đã nghe tiếng cô ta ngáy. Có lẽ anh chóng già vì tiếng ngáy của vợ. Anh đã thức trắng vào những đêm như thế để nghe cô ta ngáy. Có lẽ anh chóng già vì tiếng ngáy của vợ. Anh đã thức trắng vào những đêm như thế để nghe cô ta ngáy. Có một điều anh thấy kỳ lạ, cô ta cứ trẻ mãi, còn anh thì cứ già đi. Chính sự chênh lệch về tuổi tác làm anh càng nhận ra gương mặt đẹp với cách sống vẻ quý tộc của vợ chứa đầy sự giả dối, đê tiện nhơ nhớp. Anh đã cố "tiết kiệm thần kinh" cho qua mọi chuyện mà không được. Anh nghĩ con người có lẽ sinh ra để yêu thương nhau, và cả hành hạ nhau. Kẻ xấu luôn làm hư hỏng người tốt. Ngu dốt và thô thiển luôn hủy hoại trí thông minh và sự tinh tế. Không, anh không chịu đựng mãi được, dù anh chẳng còn gì ngoài thân hình tiều tụy và hai bàn tay trắng. Anh hiểu mình hơn ai hết, sự già nua của thân xác luôn bừng lên cái tươi trẻ rất mới mẻ ở đâu đó chứ không phải trong căn phòng này. Chính cái rực rỡ bề ngoài ở đây đã gặm nhấp sức lực của anh. Lâu nay anh đã u mê trì độn bởi tấm hình của anh và vợ chụp chung trên khung kính lộng lẫy treo rất kiểu cách trên tường, ánh mắt nụ cười của anh và vợ lúc nào cũng vuốt ve lừa phỉnh mỗi khi anh ngồi vào bàn viết và những khi anh mỏi mệt nằm vật ra giường.
Anh định lao tới xé tan nụ cười và ánh mắt kia để không bao giờ còn bị ám ảnh bởi thần tượng huy hoàng đó nữa. Cánh cửa bật mở. Lại một lần chậm trễ lỡ dở. Cả cuộc đời anh luôn lỡ dở. Cái bóng thiên thần đứng sững lại giữa cửa nở nụ cười kiêu hãnh nhìn anh rồi đến đứng trước gương bình thản, kiểu cách.
- Xin lỗi! Xin lỗi nhé! Tôi ngỡ anh đã đi...
- Tôi cũng đang chuẩn bị...
Anh xách chiếc va li thấy nhẹ bẫng. Chiếc gương lúc này phát huy tác dụng tốt nhất cho cả anh lẫn cô ta đều nhận ra vẻ mặt của nhau qua sự phản chiếu. Mặt anh bì bì, mặt cô ta sáng rực nụ cười:
- Bai bai! Chúc anh hạnh phúc.
- Cảm ơn!
- Anh sẽ đến với chị ấy chứ?
- Có thể.
- Sao lại có thể. Có hoặc không?
- Bây giờ thì không.
- Vậy đêm nay anh ngủ đâu?
- Cơ quan.
- Anh không tủi thân khi người ta chỉ có thể cho anh ngủ ở phòng họp à?
- Tôi có thể ngủ bất kỳ nơi nào, trừ nơi này.
- Ồ, chàng Đông - ky - sốt, lúc này chàng nói thế thôi. Chàng cứ đi tùng hoành khắp thế gian đi. Khi nào muốn... cứ về đây nhé. Chỉ cần chàng gõ cộc  cộc nhẹ vào cánh cửa thế là chúng ta lại tiếp tục. Và bây giờ trước lúc chàng đi, em sẽ biếu không chàng lần nữa để chúng mình chia tay vui vẻ. Nào xin mời.
Lại những ngón tay sơn móng tím lịm với động tác điêu luyện, cô ta giật phăng hàng cúc áo...
- Thật khốn nạn!
Anh hét lên đóng sầm cánh cửa lao xuống cầu thang mà vẫn nghe rõ tiếng cười hơ hớ của cô ta đuổi theo anh ra tận đường phố. Anh không nhận ra trong giây phút này anh và cô ta đang điên. Anh suýt cười phá lên bởi anh vừa nhận ra giữa anh và cô ta có một điểm giống nhau. Cô ta vừa hiện đại vừa nguyên thủy còn anh đang đi tìm cái mới mẻ trẻ trung bằng một thân xác già nua. Đường phố sáng rực lên cảnh sắc huy hoàng, người xe lao vun vút. Anh đứng lại ngã tư phố chờ xe buýt. Chiếc đồng hồ quả lắc vàng chói mặt to bằng chiếc mâm đồng gắn trước cửa ngôi nhà cao tầng đang ngân lên tiếng chuông điểm mười hai giờ trưa. Người ta thường kiêng đi vào giờ Ngọ, thế mà anh lại ra đi đúng vào giờ Ngọ. Đúng vào lúc anh nhìn lên chiếc đồng hồ vàng chói nghĩ tới điều kiêng kỵ, thì có kẻ giật giật tay áo anh. Anh cúi xuống bắt gặp ánh mắt buồn thẳm của cô bé ăn mày ngước nhìn cầu xin. Anh chợt gai người nhận ra gương mặt măng non của cô bé thoáng hiện nét già cỗi. Sự già cỗi của tuổi thơ. Anh bối rối thọc tay vào túi tìm tiền, tránh ánh mắt cô bé. Chiếc đồng hồ vàng cứ sáng lóe lên trong nắng và ánh mắt của cô bé cũng sáng lên khi nhận được hai trăm đồng tiền bố thí của anh. Anh bám theo cái dáng vừa bé vừa già đi tới cửa hiệu có tấm biển đỏ chót "Hồng Phúc - cơm bình dân". Trong cửa hiệu có đủ loại món ăn theo sở thích của đủ loại người với đủ dáng vẻ khác nhau. Kẻ nhởn nhơ no đủ, mặt phừng phừng men bia. Kẻ hau háu đói khát, còm nhom chúi mũi vào đĩa cơm rẻ tiền. Và trong cái đám hỗn tạp kia có cả kẻ gian manh lấc láo mưu mô toan tính, và có cả kẻ lẳng lơ đàng điếm. Tất cả khi đứng dậy đều phải rút hầu bao trả tiền mụ chủ quán.
Mụ chủ quán béo núng nính sáng rực đồ trang sức ngồi chéo chân chữ ngũ trước bàn nước kê lấn chiếm vỉa hè. Tay mụ cầm chiếc máy tính điện tử chăm chú tính toná khoản thu chi nào đó. Những chữ số xanh lẹt nhẩy trên chiếc máy tính nhấp nháy ẩn hiện gương mặt của cô bé ăn xin lấp ló. Bàn tay rụt rè lem luốc chìa ra. Gương mặt phúc hậu của mụ chủ quán chợt đanh lại, đôi khuyên vàng rung rinh rung rinh:
- Xéo! Mày làm bà lú lẫn.
Đứa bé ăn xin giật mình, và anh cũng giật mình vội quay đi. Chiếc xe buýt đã đỗ đón khách từ khi nào đang từ từ chuyển bánh. Anh vội lao tới bám được vào thành xe thì vừa lúc cánh cửa xe tự động đóng sập ngay trước mũi. Lại một lần chậm trễ lỡ dở. Anh không còn đủ sức đứng giữa trời nắng. Bên kia ngã tư chiếc ghế đá cạnh hồ nước rợp bóng mát đã quyến rũ anh. Anh vừa lao xuống lòng đường chừng dăm bước thì đèn đỏ bật sáng "Tuýt" tiếng còi rúc lên, người công an chỉ đường mũ kê pi, quần sọc đỏ đứng trên bục tròn giữa ngã tư lạnh lùng nghiêm trang đang thao tác nghiệp vụ chỉ đường bằng bàn tay đeo găng trắng, cầm côn đưa lên hạ xuống thật điêu luyện và dứt khoát. Anh đứng sững lại. Người xe trên đường dồn ứ xung quanh anh với đủ mọi sắc mầu, và dậy lên mùi mồ hôi của cánh xích lô xe ôm lẫn mùi nước hoa của những chủ xe con, xe cúp bóng nhoáng và những chiếc xe đạp gỉ. "Tuýt" đèn vàng bật sáng. Dòng người lại trôi thành một khối sắc màu lấp lánh dưới nắng và anh cũng trôi đi. Bản tin trưa của đài quốc gia đang phát từ chiếc loa công cộng đưa tin về vụ bê bối của Thứ trưởng Thân Trung Hiếu, tiếp theo là một cụ già tám mươi ở Hà Nội từ bao năm này có các con cháu hi sinh trong chống Pháp, chống Mỹ vừa bị đẩy ra phơi nắng trên vỉa hè thành phố! Tiếp theo nữa là tin về hội nghị gì đó vừa được tổ chức trọng thể và kết thúc thành công rực rỡ. Cuối cùng là bản tin thế giới đưa tin một nhân vật nào đó vừa đắc cử tổng thống. Anh ngồi lặng trên ghế đá. Chưa bao giờ anh có tâm trạng và ấn tượng mạnh mẽ về những gì anh đang nung nấu. Đang được viết ra trên những trang bản thảo trong cặp. Anh cũng chỉ là hạt cát trong biển cát. Cuộc sống vẫn sôi động, con người vẫn thương yêu nhau và cả nguyền rủa nhau. Nắng chói lọi, mặt hồ lung linh. Ngay trước mặt anh, cạnh gốc liễu có cặp sinh viên nằm bò trên bãi cỏ vừa ôn bài vừa hôn nhau. Bên mép nước là một thanh niên ăn vận khá lịch sự, áo kẻ quần bò mốc, tay cầm tờ báo thản nhiên đứng đái. Chiếc máy ảnh treo lủng lẳng trước ngực người khách ngoại quốc được nâng lên hướng về phía trước chàng trai "rẹt" một cái. Trong nháy mắt nhà nhiếp ảnh đã ghi được một hình ảnh thật lạ lùng. Anh chàng phớt đời vừa đi vừa đóng cúc quần tiến về phía đôi trai gái đang hôn nhau, buông một câu lơ lửng giữa trời: "sướng nhỉ".
- Xin lỗi! Con không để ý bố già ngồi đây.
Anh giận sôi máu định túm cổ áo tống một quả vào giữa mặt anh ta cho bõ tức nhưng anh đã ngửi thấy mùi bia từ cái miệng còn bóng nhẫy của anh ta phả vào mũi anh nồng nặc.
- Bố khinh con chứ gì? - Chàng trai ngồi xuống cạnh anh - Bố cứ việc mà khinh bỉ! Con xin thưa với bố rằng con không đến nỗi tồi tệ như bố nghĩ đâu. Bản tính con luôn sống thẳng thắn. Tâm hồn con trong sáng, căm ghét kẻ dối trá, độc ác và tham nhũng. Bởi vậy nên tay giám đốc cơ quan con nó căm thù con. Nó tìm cách hại con nhưng cuối cùng nó cũng chẳng làm gì được con. Con vừa lập chiến công hiển hách sút cho nó một quả cực mạnh. Không tin bố xem báo đây này. Có được bài báo này con đã tốn bao công sức, thời gian theo dõi, điều tra khai thác tài liệu mới có được chứng cứ sống động, hì hì....
Chàng trai dúi vào tay anh tờ báo, miệng vấn liến thoắng:
- Thú thực với bố là con vừa uống mừng chiến công của con ở cái quán "bình dân" kia, nên mới buồn đi tè quá, buồn mà chẳng có chỗ nào mà đi. Hớ hớ.. bố già ơi, chính cái lúc tức khí ấy con mới nhận ra rằng người ta chỉ quan tâm xây dựng những công trình thế kỷ mà xem thường chỗ đi tè. Bố ạ, con thấy nguồn gốc của sự hư hỏng có lẽ bắt nguồn vì lẽ đó. Bố nhìn kia kìa, giữa cái trong xanh huy hoàng kia đang bốc mùi hôi thối mà không ai biết hoặc giả vờ không biết. Con thì con cứ thích tè ra đấy. Tè công khai cho mọi người nhìn thấy... thế còn hơn lại có kẻ đêm đến mới lại lén lút ị cả ra đây mà vẫn không ai biết gì.
Những mẫu người hăng hái kiểu này anh không lạ gì chỉ cần một cốc bia với nhau là tâm trạng lắm, đau đớn lắm, căm giận lắm, muốn cải tạo, muốn gây sự với tòan thế giới.
- Sao? Bố không đồng nhất quan điểm với con sao? Thế thì xoàng! Phí lời con tâm đắc...
- Anh có thể cút đi chỗ khác thì hơn.
- A... thì ra ông chẳng lịch sự chó gì. Đã thế thì thằng này đ...đi đâu hết.
- Câu nói thô tục của gã đã làm ảnh nổi giận. Anh túm cổ áo gã. Quả thực là anh chỉ định cho gã một quả đấm cảnh cáo. Đúng thế! Anh chỉ tống nhẹ một quả vào mặt gã. Gã quỵ xuống, đầu va vào thành ghế đá... gã nằm quay đơ ra đấy và kết quả cuối cùng là anh phải gọi xe cấp cứu đưa gã vào bệnh viện.. Có những việc ngỡ đơn giản nhưng lại khá rắc rối. Tới lúc này anh mới cảm nhận số phận con người thật chênh vênh và mỏng manh như sợi chỉ. Gã vừa mới huênh hoang muốn cải tạo toàn thế giới bỗng trở thành nạn nhân của một quả đấm nhẹ. Còn anh thoắt cái đã trở thành tên tội phạm...
Cánh cửa phòng giam bật mở đón chào đời sống mới của anh bằng những cái đầu trọc lốc, những bộ mặt hằn in dấu vết hận thù dao búa, chai sạn, lì lợm câm lặng. Cánh cửa phòng giam lạnh lùng đóng sập sau lưng anh. Tiếng gót giầy của người quản trại gõ lộc cộc trên nền xi măng xa dần, xa dần. Anh đứng sững giữa căn phòng tối hôi hám cười phá lên. Cười như điên. Anh chạy trốn khỏi căn phòng nhơ nhớp của vợ để rồi lại phải chui vào căn phòng nhơ nhớp khác. 
- Mẹ ơi! Tối nay con chọn áo mầu nào thì đẹp hả mẹ?
- Tùy con! Vẻ đẹp trước hết ở chính trong tâm hồn mình đấy con ạ.
- Ôi mẹ thân yêu! Mẹ lại triết lý với con rồi. Thu Nguyệt lao tới hôn chun chút lên má mẹ. Nay là ngày sinh nhật của con gái tròn mười tám tuổi. Thu Nga cảm nhận giây phút này, hạnh phúc đến với chị rõ nhất. Suốt cuộc đời đau khổ, đớn hèn có, vinh quang có và kiêu hãnh có, nhưng hạnh phúc thì chưa một lần. Người ta quan niệm hạnh phúc là gì đó phải thật trọn vẹn. Còn chị, giây phút này chị quan niệm hạnh phúc thật giản đơn. Đó là tình cảm của một người mẹ đối với con gái duy nhất của mình bước vào đời. Thu Nguyệt của chị lạ lùng, vừa rực rỡ vừa dịu dàng sáng trong như bông huệ. Chị cứ nhìn vào ánh mắt con gái tìm kiếm bóng dáng mình năm nào. Tuổi mười tám của chị đóng một dấu ấn đau buồn vào tâm não chị. Chị đặt tên con gái chị là Nguyệt cũng có ý nghĩa riêng về tình cảm thiêng liêng đối với làng Nguyệt Hạ quê hương chị. Từ bao năm nay chị chờ đợi giây phút này, giây phút hạnh phúc đang đến làm chị nao nao. Nỗi xốn xang của chị còn vì lẽ khác, chị đang đợi một người. Đó là Hoàng Đô - mối tình đầu của chị tan vỡ ngay từ ngày đầu. Trước khi chị quyết định mời Hoàng Đô tới dự sinh nhật của con gái, chị đã phải đắn đo trăn trở mãi. Từ bao năm nay chị và Hoàng Đô cùng sống trong một thành phố mà cả anh và chị đều lảng tránh nhau, cố tạo ra một khoảng cách vừa đủ để quan sát lẫn nhau, vừa giữ gìn, vừa đeo đuổi một cái gì đó thật thiêng liêng cao quý. Chưa bao giờ nói với nhau lời nào nhưng chị và Đô, cả hai đều hiểu rằng họ đang ở bên nhau âm thầm mà dữ dội. Chị nhận ra chưa một đêm diễn nào của chị mà anh bỏ qua. Từ trên sân khấu chị thấy anh ngồi cạnh người vợ trẻ và đẹp. Chị thừa nhận cô vợ anh thật sống động quá, rực rỡ quá so với tuổi của anh. Chị vừa mừng vừa lo cho anh. Trên gương mặt thoáng vui thoáng buồn của anh, chị đoán đời sống tinh thần của anh chắc không ổn. Có một lần trong đêm liên hoan Chèo toàn quốc, chị tí ngất xỉu khi thấy anh bất ngờ xuất hiện với bó hoa tươi rói bước lên sân khấu tặng chị. Cả hai người đều im lặng trong khoảnh khắc ngắn ngủi ấy chị nhận ra hết thảy niềm vui sướng hiện rõ trong mắt anh. Và lúc này chị lại tưởng tượng ra anh chắc cũng đang háo hức chuẩn bị mang hoa đến nhưng không phải tặng chị mà anh còn tặng cho con gái chị. Chị liếc nhìn đồng hồ... chừng nửa tiếng nữa anh sẽ đến. Chị yên tâm nhìn mọi thứ hai mẹ con đã chuẩn bị đâu vào đấy. Mâm nến mười tám ngọn, bánh ga tô vàng rộn điểm bột màu xanh đỏ trắng vàng, kẹo sô cô la, kẹo cà phê, hạt hướng dương. Thu Nguyệt từ phòng trang điểm bước ra rực rỡ với một màu trắng muốt. Váy trắng, tất trắng, giầy trắng, bông hoa trắng điểm trên mái tóc đen nhánh, tất cả trên thân hình mềm mại trắng tinh khiết của Thu Nguyệt nổi bật nên chiếc nơ hồng rực rỡ trên cổ áo.
- Ôi! Thiên thần của mẹ!
Chị reo lên nắm chặt bàn tay con gái.
- Mẹ ơi! Mẹ cũng phải trang điểm tý chút đi chứ. Mẹ có vui không?
- Có! Con gái mẹ thế này không vui sao được.
- Khách của mẹ, mẹ mời những ai hả mẹ?
- Hôm nay là ngày vui của con, mẹ muốn con vui với các bạn con là chính. Khách của mẹ chỉ có một người.
- Ai đấy mẹ? Chắc là ông giám đốc nhà hát?
- Không phải.
- Hay thứ trưởng Tòng?
- Không phải.
- Con không thể đoán ra ai đâu. Lát nữa con sẽ biết.
- Vậy mẹ hãy vào trang điểm đi mẹ, bạn con chúng nó kéo đến ngay bây giờ đấy.
- Chị nghe lời con gái vào phòng trang điểm và thấy mặt nóng ran. Chị đứng trước gương, chưa kịp thoa phấn, chị đã nhận ra đôi má chị thoáng hồng nên. Đã gần trọn một đời diễn viên đánh phấn tô môi để bước ra sân khấu, chưa lần nào chị có tâm trạng thổn thức như lần này. Sự súc động trên sân khấu là nghệ thuật nhập vai vào những cuộc đời khác. Còn lúc này chị xúc động vì nỗi niềm riêng tư sân kín trong trái tim chị. Chị còn chiếc áo nâu tươi cắt theo lối cổ trong các vai đào hát của đội chèo làng Nguyệt Hạ xưa. Kiểu áo quá cổ, tụi trẻ lại khen chị có mốt áo mới nhất, đặc biệt nhất... phòng ngoài các bạn của Thu Nguyệt đã cười nói rúc rích:
- Thu Nguyệt ơi bạn sẽ trở thành hoa hậu. Cứ nhìn bạn là biết, bạn sinh ra để bọn mình được chiêm ngưỡng.
- Còn mình chúc Thu Nguyệt sẽ đạt giải đặc biệt cuộc thi giọng hát hay toàn thành phố năm nay.
Thu Nga bước ra, bọn trẻ reo lên chào đón chị.
- Ôi, cô Nga bữa nay trẻ ra bao nhiêu.
- Cô Nga hát đi, chúng cháu thích nghe cô hát.
- Các cháu đã nghe cô hát rồi. Bữa nay cô muốn nghe các cháu hát.
- Thời chúng cháu là thời của âm nhạc hiện đại là Rock, là pop... cô chịu khó nghe vậy...
- Bọn trẻ thi nhau hát.
Chiếc kim đồng hồ treo trên tường nhích dần, nhích dần. Hoàng Đô chưa tới và Hoàng Đô không tới. Đã mười giờ đêm. Thời gian trôi veo. Mọi cái đều vô nghĩa. Thu Nga vào phòng trong nằm. Bọn trẻ bắt đầu nhảy, tiếng gót giày lướt trên nền gạch men âm vang. Mười một giờ đêm khi các bạn về hết, Thu Nguyệt lao vào phòng mẹ với nụ cười tươi rói mãn nguyện.
- Mẹ! Mẹ hứa tặng con...
Chị bừng tỉnh. Chị đâu có quên, điều này chị đã chờ đợi suốt hai mươi năm nay... và từ chập tối, chị đã đợi Hoàng Đô đến để chứng kiến giờ phút thiêng liêng chị đã trao cho con gái món quà đặc biệt - một kỷ vật gia truyền, một lời thề... Thu Nga bối rối lấy từ trong chiếc hộp nhỏ ra chiếc vòng bạc trao cho con gái.
- Chiếc vòng này con hãy giữ lấy - chị xúc động nhìn vào mắt con gái. Thu Nguyệt thoáng chút ngỡ ngàng - con hãy ghi nhớ lời mẹ. Không! Không phải lời mẹ mà là lời của tổ tiên - chiếc vòng này con chỉ một lần duy nhất được trao cho một người mà con sẽ chọn làm chồng.
- Nó bằng bạc hả mẹ?
- Vấn đề không phải là vàng hay bạc, đối với mẹ, với tổ tiên nó còn quý hơn cả vàng, nó là tượng trưng cho tình yêu con hiểu không. Chỉ vào tuổi mười tám như con mới hiểu được. Chính chiếc vòng này bà đã trao cho mẹ năm mẹ tròn mười tám như con hôm nay. Con biết không, mẹ đã giữ gìn nó suốt hai mươi năm nay và đã một lần mẹ đã trao cho một người mẹ yêu bằng cả cuộc đời.
- Người đó có phải là bố con không hả mẹ? - Ánh mắt con gái chị bỗng sáng bừng lên.
- Không. Không phải là bố con. Đến bây giờ mẹ có thể nói điều này ra với con. Cuộc đời nó thế đấy con ạ. Mẹ không bao giờ yêu bố con... tiếc rằng đó là sự thật...
- Nhưng con muốn biết bố con là ai?
- Con đã hỏi mẹ câu này không biết bao nhiêu lần rồi. Nhất là những ngày con còn nhỏ... nhưng bây giờ con đã lớn rồi mẹ nhắc lại với con lần cuối là đừng bao giờ hỏi mẹ câu ấy nữa. Con cứ coi như bố con đã chết. Như thế tốt hơn, con gái yêu của mẹ ạ.
Ngoài ga, tiếng còi tàu hú vang trong đêm. Thành phố lặng đi. Đã lâu lắm, đêm nay hai mẹ con chị mới lại nằm chung. Chị lùa những ngón tay lên mái tóc con gái và cảm nhận từng hơi thở nhè nhẹ phả vào má chị, y hệt như ngày nào chị nằm bên mẹ.
- Nguyệt! Con... con đã ngủ chưa?
Con gái khẽ hôn lên má chị, nó lặng im lần hai bàn tay chị đặt lên ngực nó. Khuôn ngực phập phồng... tuổi mời tám của nó - tuổi dậy thì... của chị... của tất cả những người đàn bà làng Nguyệt Hạ từ bao đời nay. Tuổi mười tám... 
Vẻ mặt người quản trại thường ngày khó đăm đăm, hôm nay bỗng nhiên lại cười sởi lởi nói như reo:
-  Hoàng Đô! Có người nhà tới thăm!
Anh thoáng bối rối đi theo người quản trại. Ai đến thăm anh? Không lẽ lại là cô vợ lẳng lơ của anh? Hay mẹ con Thu Nga? Hay họa sĩ Thuận, người bạn tâm giao nhất của anh?
Nay là thứ năm, ngày phạm nhân được gặp người nhà. Khu cổng trại nhốn nháo, người túi du lịch, người bị, người ôm gói ôm đồ đứng xếp hàng đăng ký kê khai bày ra bàn những món quà của mình trước bàn cán bộ quản trại. Chỉ nhìn những món quà bày ra cũng nhận rõ hoàn cảnh sang hèn của từng người. Người thì xôi thịt, thuốc lá loại sang, kẻ cơm nắm muối vừng, rau bắp cải luộc, người gạo rang, ngô rang với những lọ thuốc hắc lào, thuốc ghẻ. Người quản trại bảo Hoàng Đô đứng chờ người nhà của anh còn đang tiếp chuyện ông giám đốc trại. Anh đứng lặng nhìn cảnh người ta gặp gỡ nhau. Có người xúc động khóc rống lên, có kẻ thì e ngại ngậm ngùi thương xót, có kẻ lại tủi nhục giận hờn. Một cụ già rách rưới đeo bị, lom khom chống gậy đến gần Hoàng Đô, ngước đôi mắt hom hem lên nhìn người quản trại.
- Các ông ơi làm ơn làm phúc cho già hỏi thăm thằng cháu Tô nhà tôi nó có bị bắt vào đây không?
- Mời cụ vào phòng thường trực đăng ký - Người quản trại lạnh lùng nói.
- Tôi vào rồi! Nhưng người ta bảo ở đây không có phạm nhân nào tên là Tô. Đúng là thằng cháu Tô đã bị bắt bốn hôm nay vẫn chưa được về. Ở thành phố này có bao nhiêu nhà giam hả các ông?
- Thắng cháu cụ mắc tội gì?
- Tôi xin các ông, nó còn trẻ người non dạ, bố mẹ nó mỗi người một nơi, nên nó ở với tôi. Ngày nó còn nhỏ tôi nuôi nó. Giờ tôi già rồi, nó lại nuôi tôi. Tôi thề với các ông, thằng cháu tôi chưa một lần làm điều ác. Nó làm cửu vạn ở bến xe, bến tàu từ năm ngoái lấy tiền nuôi tôi. Đúng thế, tôi cấm nói sai. Ai thuê nó làm gì nó cũng vui vẻ nhận lời. Ôi, cũng tại nó thương tôi. Tối hôm ấy nó bảo tôi ở nhà nó phải đi làm đêm, sáng ra nó sẽ đi may cho tôi bộ quần áo dài để tôi đi chùa. Ôi, tuổi trẻ thật ngông cuồng đến kinh người. Các ông biết nó làm gì không? Đêm ấy nó với kẻ nào đó đến nghĩa địa đào trộm một ngôi mộ mới của gia đình giàu, họ giàu đến mức thời bây giờ còn đeo vòng vàng cho người chết để cho kẻ nghèo đói như thằng cháu Tô nhà tôi phải làm cái việc thất đức từ cổ chí kim chưa ai dám làm...
Người quản trại đưa bà cụ vào phòng trực. Câu chuyện của bà cụ làm anh bải hoải. Từ hôm vào trại anh mới hiểu rằng thời bây giờ con người ta vẫn cơ cực và làm lắm điều ác. Hoàng Đô nhìn những đường dây điện trần trên hàng rào dây thép gai vây kín xung quanh bờ tường trại cao ngất. Những mũi thép gai nhoi nhói nhọn hoắt... Những múi thép gai nhọn mà anh và Bức đã từng đạp lên xông vào căn cứ địch dưới làn đạn pháo gầm rít. Và lúc này vừa bước chân vào phòng khách, anh đã nhận ra người đàn ông đến thăm anh là Tòng - Đặng Xuân Tòng vị thủ trưởng tối cao của anh - Một thằng đểu, tên vô lại. Anh nghiến răng rít lên căm phẫn nhưng miệng lại lắp bắp "chào anh". Vị thủ trưởng có phong thái đĩnh đạc kiêu ngạo cười khẩy nhìn anh bằng nửa con mắt. Anh đứng lặng nhìn mãi vào đôi bàn tay đầy đặn với những ngón tay thon thả và cái miệng rộng của Tòng. Đôi bàn tay đầy đặn với những ngón tay thon dài đã từng mơn trớn vuốt ve tấm thân nõn nà của vợ anh. Cái miệng rộng tươi tắn kia cũng đã từng quyến rũ, đã từng chà xiết lên cặp môi đỏ mọng của vợ anh...
- Thật không ngờ... không ngờ! - Giọng Tòng ngân dài ra - Đúng vậy ai mà ngờ cậu lại vào đây. Cái chốn này không phải dành cho cậu.
- Hẳn là phải dành cho anh?
- Ấy, cậu chớ vội vô ơn. Tớ vừa bảo với tay giám đốc trại giam, cậu là người tốt nhưng khờ dại. Cậu sáng tác văn học mà chả tâm lý chút nào. Hành động điên rồ của cậu bỏ nhà đi là xúc phạm tới cô ấy. Và... và xúc phạm với cả tôi nữa đấy - giọng Tòng gay gắt - hành động bỏ đi của cậu gây tai tiếng cho tôi, khiến dư luận hiểu lầm mối quan hệ chân thành giữa tôi với vợ chồng cậu. Vợ chồng đang ấm êm hạnh phúc, đùng một cái bỏ nhà đi để lao đầu vào cái chốn tù tội này. Bây giờ đã thấy khổ chưa. Khổ chưa?
- Thưa ông tôi biết rõ mình phải làm gì - Hoàng Đô rít lên - đã là một con người phải biết thế nào là vinh là nhục. Tôi có tội, tôi chịu tội trước pháp luật.
- Đã đành thế. Vì mối quan hệ tốt đẹp của chúng tôi đối với vợ chồng cậu, để dập tắt dư luận xấu về tôi, tôi sẽ xin cho cậu được tư do nhưng với điều kiện cậu phải về sống chung với cô ấy. Không được ích kỷ. Là đàn ông phải đại lượng. Phụ nữ thời này họ thích bay nhảy. Cậu tối ngày lao đầu vào viết lách thì phải để cô ấy tự do một chút chứ? Chiều vợ là đức tính vô cùng quý ở người đàn ông. Đây! Quà của cậu đây - Tòng nhấp nháy cặp mắt đặt lên một cây thuốc thơm và một gói quà vuông vắn lên bàn.
- Cám ơn ông! Tôi bỏ thuốc.
Hoàng Đô đứng vụt dậy lao qua cửa.
- Vẫn còn thời gian! - Người quản trại chờ sẵn ngoài cửa đuổi theo anh vắn véo.
- Cảm ơn! Tôi đã được gặp ông ta - vừa nói dứt câu Hoàng Đô đã nhận ra hai mẹ con Thu Nga từ ngoài cổng trại bước vào.
- Tôi xin ông cho tôi về phòng ngay. Tôi bị mệt. Nếu có ai.. có ai đăng ký gặp tôi, xin ông nói rằng tôi không muốn gặp bất kỳ ai trong lúc này - Đô nói rồi vội vã chạy về phòng giam.
- Không kiếm chác được gì à? - Vừa bước vào phòng, anh đã bị cánh phạm vặn hỏi đủ điều.
- Chắc lại liếm hết rồi chứ gì?
- Này lão già! Nói cho mà biết, đã vào đây là không ăn mảnh một mình. Liệu đấy!
- Các ông thông cảm, tôi không có quà thật mà.
- Mẹ kiếp! Đến đây không có "quả tắc"  thì đến ngửi cứt à?
Cánh cửa phòng giam lại bật mở. Người quản trại bước vào đưa cho anh một lá thư và một túi bánh kẹo. Anh quẳng gói quà cho những kẻ đang hau háu nhìn anh đói khát.
Anh run rẩy bóc lá thư ra đọc:
"Anh thân yêu! Mẹ con em đến thăm anh. Em đã rõ hết mọi chuyện. Em tự hào và thấy hạnh phúc bởi trên đời này chỉ có mình em hiểu anh. Em hiểu cả sự im lặng của anh. Em đã không cầm lòng muốn mời anh tới dự sinh nhật của cháu Nguyệt. Không ngờ anh lại gặp nạn. Trong chuyện này cả em và anh đều đã lầm lẫn, lầm lẫn một cách đáng tiếc.
Dù anh cố tình tránh xa em nhưng lúc nào tình cảm mẹ con em cũng ở bên anh.
Thu Nga!
TB: Em đã trao vòng cầu hôn cho cháu Nguyệt!."
CHƯƠNG 15
Bước ra khỏi cổng trại giam anh còn ngó lại lần cuối cùng nhìn vào mảnh rào thép gai cao ngất cứ sáng lên trong nắng. Từ lâu anh nung nấu một ý muốn thoát khỏi nơi ô trọc của đời sống mà mãi phút giây này mới đến. Hoàng Đô nhanh chóng hòa nhập vào dòng người đang hối hả trên đường phố. Anh khao khát một cuộc sống yên ổn để có thời gian yên tĩnh viết nốt những trang bản thảo còn dang dở. Anh sẽ xin thôi việc để thoát khỏi Tòng, vị thủ trưởng tối cao của anh. Mặt hồ trong xanh hiện ra lấp lánh dưới nắng. Anh trở lại chiếc ghế đá anh đã ngồi trước lúc anh trở thành kẻ phạm tội. Vẫn chiếc ghế đá trơ trơ mòn nhẵn bởi biết bao kẻ bất hạnh, người thành đạt, kẻ đói khát, người giàu sang đã ngồi lên đấy. Bao ý nghĩ bùng lên dự định cho những ngày cuối cuộc đời. Anh phải làm được gì đó, anh lặn ngụp kiếm tìm cái đẹp, kiếm tìm tình yêu và thấy nó bí ẩn cao xa quá, con người ta chưa vươn tới được. Nhiều lúc anh hoang mang nghĩ rằng người ta đưa ra tiêu chuẩn của đức hạnh chỉ là sự lừa dối để làm khổ những kẻ bất hạnh, những kẻ nhẹ dạ ngớ ngẩn như anh. Đôi lúc anh lại kinh hãi nhận ra xã hội càng văn minh hiện đại, tham vọng loài người càng lớn, tham vọng vật chất càng lớn thì tâm hồn càng tẻ nhạt, càng hư hỏng...
Và lúc này từ trong tù ra, anh có cảm giác hoàn toàn mới mẻ. Cuộc sống thật kỳ diệu. Anh vừa phát hiện ra vẻ đẹp dường như lại nảy nở từ trong đau khổ. Cũng giống như từ chỗ tối ta nhìn ra chỗ sáng bao giờ cũng sáng hơn từ chỗ sáng nhìn vào bóng tối. Phát hiện này ít ra cũng đúng với hoàn cảnh anh. Niềm tin vào cuộc đời này lại đến với anh khi anh viết lên những trang bản thảo ngay trong ngục tối, giữa những tiếng khóc nỉ non, những tiếng cười man rợ của những kẻ không có quyền công dân và cả không còn quyền làm người. Còn bản thân anh thì mất hết tất cả- tình yêu, công việc, tài sản, danh dự. Trong chiếc va li lúc này còn lại duy nhất là những trang bản thảo. Từ sáng anh vẫn chưa được miếng gì vào bụng. Suất cơm từ buổi sáng và bộ quần áo Thu Nga gửi cho anh, anh cũng cho bạn tù. Anh thấy đói. Cái khổ nhất của con người là cứ phải ăn. Giá mà con người ta không phải ăn thì có lẽ cuộc đời này tốt đẹp và trong sạch biết bao nhiêu.
Anh nhìn qua ngã tư, vẫn là người chỉ đường đứng trên bục tròn, tay đeo găng trắng cầm côn, vẫn cái quán ăn có tấm biển đỏ chót "Hồng Phúc - quán ăn bình dân" và con người vẫn phải lao đầu vào đấy. Và cả anh nữa, lúc này anh vẫn phải lao đầu vào quán Hồng Phúc. Như sợ có ai nhìn thấy, anh ngồi xuống  chiếc ghế mãi trong xó góc, gọi suất cơm thường ăn ngon lành. Khi ra tới đường anh nhận thấy mọi người dường như cứ hay để ý nhìn mình. Có lẽ bởi bộ quần áo anh đang mặc hơi khác thường. Anh phải kiếm đâu bộ quần áo mới. Anh nghĩ tới ông thợ may ở đương Quang Trung mà anh và họa sĩ Thuần quen sơ sơ. Đã một lần ông ta ca ngợi hết lời về bài báo của anh mà ông ta tình cờ đọc được. Bữa gặp anh, ông ta vỗ đùi đen đét khoái trí bảo: "phải viết như thế chứ, phải nhìn thằng vào sự thật..."
- Chào ông! - Anh mạnh dạn bước vào gian hàng của ông thợ may bày la liệt đủ mốt quần áo mới. Ông thợ giương kính nhìn anh ngơ ngác.
 - Sao? Ông không nhận ra tôi à... tôi là người mà ông từng mê đấy!
- Xin lỗi quả thực tôi không nhận ra anh.
- Tôi là Hoàng Đô....
- Ờ... ờ... a, đúng là anh, nhưng sao...
- Tôi mới ở tù ra.
- Anh mà phải vào tù... à, nhưng mà cũng dễ hiểu thôi... cái thời buổi - ông ta nói luyến thắng về thời cuộc dường như đã quên mất lẽ ra phải mời anh uống nước. Cuối cùng anh cũng đã ngắt được lời ông ta.
- Xin lỗi ông! Tôi đến đây có việc phiền ông, hiện giờ tôi không có tiền. Tôi muốn mua chịu ông bộ quần áo...ông hiểu chứ. Tôi muốn đến nhà người bạn mà không muốn để vợ con anh ta thấy tôi trong bộ quần áo này.
- Lại túng quẫn đến thế sao? Ô, thật chẳng mấy khi nhưng mà thật tiếc... tiếc quá đấy. Những thứ treo đây toàn là của khách...
Anh lao vội ra đường. Anh đã hiểu thêm về một loại người như ông thợ may.
Hoàng Đô ngước nhìn lên căn gác có ô cửa sổ nhỏ - thế giới riêng của họa sĩ Thuần. Anh khẽ cất tiếng gọi. Một cái đầu bù sù ngó ra khuôn cửa nhỏ. Ánh mắt Thuần sáng lên khi nhận ra anh. Tiếng gót giày của người bạn vang lên trên bậc thang gỗ ọp ẹp.
- Chà, về hẳn rồi hả? Sao không báo tin để đằng này đi đón.
- Anh làm như tôi đi nước ngòai về không bằng.
- Thì chúng mình vẫn thường bảo với nhau rằng cậu đi nghỉ mát. Mà thôi, nghe đâu chuyến này về, thủ trưởng Tòng sẽ lo cho cậu về nhận chức phó ở Hội văn nghệ.
- Thôi dẹp chuyện ấy. Tôi đã làm đơn nghỉ.
- Có mà điên. Anh nhu nhược mất rồi. Anh phải sống cho đàng hoàng...
- Cậu lầm đấy! Từ trước tới nay mình đã nhu nhược, chính từ phút này mình mới bắt đầu sống cho ra con người.
- Anh định làm gì?
- Viết.
- Ôi giời! Thế kia đấy? Sống bằng gì để viết?
- Ngồi trong tù mình viết được thì ngoài tù chắc sẽ thuận lợi hơn. Cậu có thể cho mình nghỉ lại đây ba tháng được không.
- Ôi, chuyện đó thì anh còn phải nói. Nhưng theo tôi anh nên đến với mẹ con Thu Nga thì hơn....
- Rốt cuộc cậu vẫn chẳng hiểu cái quái gì cả. Cậu không hiểu tình cảm của mình với Thu Nga nó thiêng liêng đến mức nào đâu. Thu Nga là mối tình đầu của mình, cô ấy chính là một phụ nữ đáng trân trọng. Nhưng cô ta đã có chồng có con, mình không thể.
Hoàng Đô uống cạn chén rượu. Người sảng khoái. Anh ngước mắt ngắm những bức tranh của Thuần bày la liệt quanh phòng. Bỗng anh hào hứng muốn nói với bạn những điều vẫn giữ kín trong lòng.
- Thuần ạ, cậu là thằng bạn thân thiết nhất của tớ trong cái thành phố này. Tớ biết cậu thương tớ, vì thế mới sợ tớ trở thành thành điên. Không, cậu đã lầm và tất cả chúng ta cũng thường hay lầm lẫn. Tớ ví dụ, cậu đã vẽ được bức tranh tuyệt vời, có thể coi đó là một kiệt tác mà cả đời họa sĩ cậu mới làm được. Cậu muốn con cháu cậu thấy được giá trị đích thực của tác phẩm đó, cậu muốn con cháu cậu sau này phải tôn thờ cái thành quả của cha ông nó - Lẽ ra cậu chỉ việc nuôi dạy chúng ăn học, chăm lo đến đời sống của chúng. Khi chúng có tri thức, có văn hóa, có cuộc sống tốt đẹp, tự nó ắt nhận ra công sức của bố nó - dù cậu có đặt tác phẩm của cậu ở trong xó tối nào đó thì chúng cũng sẽ lôi ra đặt lên vị trí tôn nghiêm nhất. Đằng này cậu chỉ lo tính chuyện xung quanh tác phẩm đó, đại thể cậu chỉ lo đặt các tác phẩm của cậu vào vị trí trang trọng nhất, cao sang nhất nhất, và cậu bày đặt ra mọi phép tắc, thủ tục vớ vẩn bắt con cháu phải tuân thủ nhất nhất trong khi đời sống tinh thần của chúng còn nghèo nàn, thậm chí  ngu dốt thì có ngày chính chúng - chính những đứa con của cậu chứ không ai khác, chúng sẽ coi thường và hủy hoại các tác phẩm vô giá của cậu. Như vậy chính cậu đã làm mất lòng tin những đứa con của cậu, chính cậu đã tự bôi nhem lên mặt mình mà không biết. Tổn thất to nhất, tội ác lớn nhất của chúng ta  là để mất lòng tin. Sự buồn tẻ nhất trong tâm hồn con người là sống không có niềm tin. Sống không có niềm tin, con người dám làm mọi chuyện. Chỉ một kẻ điên khùng có thể thiêu cháy toàn nhân loại.
- Và chỉ một vần thơ làm sáng bừng thế giới. Hoạ sỹ Thuần mỉa mai- Ha ha thật là viển vông xa vời quá đấy ông bạn ạ. Hãy nghĩ đến chính bản thân mình cái đã.
- Cậu lầm! Mọi chuyện đều liên quan đến từng con người, đến chính mình.
- Vậy anh muốn kêu to lên điều gì?
- Mọi sự kêu gào đều vô ích - Men rượu đã làm người Đô nóng bừng. Chưa bao giờ lòng Đô lại thấy rạo rực muốn tâm sự với họa sĩ Thuần như lúc này - Tất cả đều tuân thủ theo quy luật muôn đời. Ta gieo gì gặt ấy. Nuôi vịt không thể thành bồ câu. Mình không kêu gào mà mình chỉ mơ ước. Mình mong mỗi người hãy làm tốt công việc của chính mình. Như tôi không phải mẫu người làm Phó chủ tịch Hội văn nghệ như cậu vừa nói mà tạng mình già rồi. Muốn viết cái gì đó. Như thế tốt hơn... công việc của người nông dân là nuôi trâu, cày ruộng, còn công việc của họa sĩ như cậu phải nhận ra vẻ đẹp đích thực của con trâu với người nông dân cày ruộng. Còn thiên tài của nhà lãnh đạo làm sao cho tất cả mọi người biết tự  nguyện lăn lộn với chính công việc của mình....
- Anh quan tâm tới nhiều vấn đề quá đấy - Thuần lại tiếp cho anh chén rượu nữa. Thôi được, tôi sẽ dọn cho anh một cái ổ để anh nghỉ ngơi đã rồi tôi còn tranh luận với anh đến cùng.
Thuần kê cho Hoàng Đô một cái giường cá nhân trong góc và lấy tấm phông ngăn riêng ra để anh yên tĩnh nghỉ ngơi. Từ lâu lắm, nay anh mới được uống rượu với bạn thật vui vẻ. Anh vừa đặt lưng xuống giường, cảnh sắc huy hoàng Thuần vẽ trên tấm phông xanh để cho các đám cưới thuê lại hiện lên trước mắt anh đôi trai gái dắt tay nhau háo hức, bước qua nhịp cầu bắc qua dòng sông xanh hướng về lâu đài cổ nguy nga có đôi chim tung bay trên bầu trời lồng lộng. Chính tấm phông xanh này Thuần đã trang trí phòng cưới cho vợ chồng anh cùng với những cảnh sắc tương tự. Vậy mà giờ đây... đối với anh, tất cả chỉ là một dĩ vãng xa xăm.
Hoàng Đô bật dậy cầm bút ghi thư cho Thu Nga:
"Cám ơn mẹ con Nga đã quan tâm gửi quà động viên tôi trong những ngày vừa qua. Bây giờ tôi đã được tự do, tôi đã quyết định đi thật xa khỏi thành phố này. Phải vậy thôi Nga ạ. Em đừng tìm kiếm tôi vô ích.
Chào tạm biệt!
Hoàng Đô" 
Thu Nga đã dành hẳn một ngày đạp xe đi khắp thành phố đến những nơi chị biết Hoàng Đô thường lui tới mà vẫn không tìm được anh. Về tới nhà, người mệt rã rời, Thu Nga đẩy cửa bước vào nhà. Chị sững người khi nhìn thấy phong thư nằm trên sàn nhà. Chị vồ lấy phong thư và đứng lặng giữa nhà đọc. Chị đọc đi đọc lại mãi câu cuối cùng của lá thư "phải vậy thôi Nga ạ. Em đừng tìm tôi vô ích". Chị bàng hoàng không rõ nguyên nhân gì khiến anh phải chạy trốn khỏi thành phố. Chị lo ngại có thể một áp lực vô hình nào đó đã đẩy anh tới chỗ cùng quẫn. Chị lấy mảnh giấy ra viết cho con gái mấy chữ: "Mẹ có việc về muộn. Con nấu cơm ăn trước! Con gái yêu quý của mẹ". Chị đặt mảnh giấy lên bàn, tất tả dắt xe ra phố. Chị chăm chú nhìn vào tất cả những người đi trên đường phố. Là nghệ sĩ ưu tú, chị đã đóng đủ các vai, kể cả vai giết người. Chị đã nghiên cứu kỹ tâm lý của kẻ giết người, nhưng giờ đây chị thấy lẫn lộn. Chị huy động tới mức tối đa khả năng của giác quan thứ sáu để phán đoán mọi chuyện. Có lúc chị muốn gào to  lên để báo cho cả thành phố biết có một người sắp đi xa, đi vĩnh viễn. Chị muốn không một ai biết nỗi bất hạnh lớn lao của chị. Chỉ cảm thấy căm thù cái vẻ bình thản của những người đang đi trên đường kia. Sau lúc tâm thần náo loạn, chị quyết định tìm đến Tuyết, cô vợ trẻ của Hoàng Đô. Mới cách đây ít phút chưa bao giờ Thu Nga lại nghĩ mình sẽ tới nơi ấy. Chị khẽ lách chiếc xe đạp vào chân cầu thang hít một hơi dài bước lên từng bậc thang gỗ. Chị gõ cửa và nghe cả tiếng gõ của nhịp tim mình. Có tiếng động mơ hồ bên trong rồi tiếng dép lẹp xẹp đi về phía cửa. Cánh cửa khẽ ken két dè dặt. Gương mặt cô vợ trẻ của Hoàng Đô hiện ra tươi rói. Thu Nga giật thót người nhận ra trong căn phòng xinh xắn có bóng Đặng Xuân Tòng. Chị bỗng hiểu rõ mọi chuyện. Mọi chuyện xảy ra thật đúng với ý nghĩ của chị từ trước tới nay. Cái gì đến vẫn cứ đến. Chị muốn quay đầu chạy trốn. Nhưng cửa đã mở. Chị vẫn phải bước vào. Trái tim nghệ sĩ của Nga cảm nhận được hết thảy - Cả hai mặt, vừa cuộc đời, vừa sân khấu. Chị chợt nhận ra trên đời này có nhiều kẻ không là diễn viên nhưng họ coi cả cuộc đời này chỉ là một sân khấu. Cuộc đời bên ngoài sân khấu có mảng thật đen tối vậy mà trong căn phòng này vẫn sáng bừng. Diễn viên đóng vai chính lúc này là Tuyết, chủ nhân của căn phòng, bỗng rực rỡ tươi tắn lạ thường, lịch thiệp lạ thường - Gương mặt trẻ trung đôi má phớt hồng. Còn diễn viên phụ là Đặng Xuân Tòng - Thủ trưởng tối cao của Hoàng Đô, và cũng là thủ trưởng duyên nợ đưa Thu Nga vào con đường nghệ thuật thoát khỏi gia đình nhà chồng tăm tối ở làng Nguyệt Hạ. Đặng Xuân Tòng đang đứng trước mắt Thu Nga rõ là trịnh trọng, rõ là bình thản và cao đạo. Mái tóc Đặng Xuân Tòng bồng bềnh đen bóng và đôi giầy cũng đen bóng. Trông họ thật lành nghề, còn chị, một diễn viên chuyên nghiệp, một nghệ sĩ ưu tú mà lúc này thấy lúng túng.
- Xin lỗi, tôi nghe tin anh Đô được ra trại nên muốn tới thăm...
- Ồ, xin chân thành cảm ơn chị - Tuyết reo lên - Anh Tòng cũng vừa thông báo với tôi tin ấy mà sao chờ mãi không thấy anh ấy về.
- Tôi còn sáng suốt hơn Thu Nga nên mang cả hoa đến đón mừng cậu ấy nữa đây này.
Tòng xoay gót bước tới ngồi xuống cạnh Thu Nga, đưa tay khẽ nâng bó hoa tươi rói cắm vào bình hoa để giữa bàn.
- Chị xơi nước đi - Tuyết đưa hai tay nâng chén nước mời Thu Nga - Anh ấy cứ làm khổ mọi người. Đang tự nhiên đùng đùng bỏ nhà đi đánh nhau với bọn côn đồ để rồi phải chui đầu vào nhà đá.
- Cũng tại cô đấy - Thủ trưởng Tòng cao giọng nghiêm nét mặt nói - cô phải chiều cậu ấy. Đàn ông chỉ sướng nhất khi được vợ chiều. Và cái giỏi của phụ nữ phải biết giữ chân chồng chứ.
- Là thủ trưởng của anh ấy, anh còn lạ gì cái tính đồng bóng của anh Đô - Tuyết gắt lên - Đàn ông có người được vợ chiều thì tốt nhưng có người được vợ  chiều chỉ sinh hư.
- Thôi chuyện quá khứ ta bỏ qua - Tòng khẽ liếc mặt nhìn Thu Nga - lần này cậu Đô về, tôi đã có cách. Tình nghĩa với cậu ấy lắm, chuyến này tôi mới giúp lo chuyển cậu ấy sang hội văn nghệ hợp hơn. Sang đấy cậu ấy tha hồ mà viết. Mà cậu ấy cũng kỳ lạ thật, đã được tự do mà không về nhà còn lần mò đi đâu.
- Đấy chị xem - Tuyết phụ họa - Bạn bè thì quan tâm nhiệt tình vậy mà cứ dở dở ương ương. Thú thật với chị, khi nghe anh Tòng báo tin anh ấy được tự do em cứ nôn nao cả lên. Em cũng vừa bàn với anh Tòng, nếu từ giờ đến tối anh ấy không về thì em và anh Tòng cũng sẽ đến nhà chị. Em đinh ninh là nếu anh ấy không về đây thế nào cũng chỉ ở nhà chị.
Thu Nga giật mình vì không ngờ câu chuyện lại chuyển hướng về phía mình nhanh đến vậy. Sự đóng kịch đã trở lên lố bịch đến mức chị không đủ sức chịu đựng được nữa. Chị đứng vụt dậy, cố kìm nén cơn giận đang bùng lên chỉ muốn đập phá hết mọi thứ trong căn nhà này.
- Tôi xin các người hãy chấm dứt ngay cái trò đê tiện này đi. Các người không che nổi mắt thế gian đâu. Các người còn định dở trò gì với anh ấy nữa. Thật là ghê tởm. Các người không thấy rằng chính hành động nhơ bẩn của các người đã đẩy anh ấy đến chỗ cùng quẫn sao?
Phản ứng bất ngờ của Thu Nga không làm cho cô vợ trẻ của Hoàng Đô và Đặng Xuân Tòng giận dữ. Họ âm thầm nhìn nhau cười nửa miệng. Lòng chị chợt nhói lên một cơn đau tê tái. Có ai ngờ rằng người đàn ông có nụ cười nửa miệng giống như một bóng ma đã ám ảnh suốt cuộc đời chị. Có ai ngờ giữa chị và Tòng lại có có chung với nhau một đứa con gái tuyệt vời- đó là Thu Nguyệt, tình yêu máu thịt của chị. Suốt mười tám năm nay chính chị cũng không ngờ người đàn ông có nụ cười nửa miệng kia lại tiến nhanh về đường công danh đến vậy. Từ một anh cán bộ quèn của Ty văn hóa tỉnh làm công tác văn hóa quần chúng, mới ngày nào còn về dự hội  diễn chèo trên sân đình Nguyệt Hạ, bây giờ đã bệ vệ là thủ trưởng tối cao của Hoàng Đô. Dù sao thì lúc này đứng trước mặt Tòng, chị vẫn nhận ra ánh mắt y còn đọng lại điều gì đó của sự nuối tiếc.
- Chị đừng cáu bẳn giả vờ như những người đàn bà vô học ghen tuông tầm thường - Tuyết chậm rãi, từng tiếng rành rọt - Chị nên nhớ rằng Hoàng Đô là chồng tôi. Chị không thấy rằng anh ấy bỏ tôi mà đi chỉ vì chị sao - Tuyết đưa tay kéo Thu Nga ngồi xuống ghế làm lành - Thôi, chị đừng vờ nữa. Đàn bà chúng ta rõ thật là khổ. Chị không nhận ra ánh mắt anh ấy đau đáu suốt một đời chỉ chiêm ngưỡng mình chị sao? Chị không nhận ra chị đã hút hết phần hồn anh ấy sao? Chị không hiểu rằng tôi đã đau khổ khi nhận ra mình là vợ anh ấy nhưng chỉ nắm giữ được phần xác. Và giờ đây thể xác anh ấy cũng đã rời xa tôi. Chị tưởng tôi không biết mối quan hệ xưa cũ của chị và anh ấy sao? Tôi biết hết. Tôi đã cố gắng hết sức để tỏ ra là người phụ nữ đáng yêu để chiếm giữ, để thức dậy trái tim anh ấy bằng cách của đàn bà là nói xấu chị. Lâu nay tôi kiêu hãnh ngấm ngầm thách thức quyết ganh đua với tài sắc của chị. Tôi tin trong cuộc đua này tôi sẽ thắng, và chiếm giữ trọn vẹn trái tim anh ấy - Nhưng cuối cùng tôi đã lầm - Tuyết khẽ thở dài - Tôi đã thua cuộc, dù rằng tôi cũng trẻ đẹp và đâu thua kém gì ai. Tôi yêu anh ấy, yêu điên cuồng nên tôi đã căm thù chị. Chính chị đã phá vỡ hạnh phúc của tôi. Chính chị đã làm khổ anh ấy.
- Cô lầm rồi - Thu Nga bối rối - Từ ngày anh ấy ở chiến trường về, chưa bao giờ anh ấy đến với tôi.
- Tôi biết. Anh ấy không đến với chị nhưng ngay cả khi ngủ với tôi anh ấy cũng nghĩ đến chị. Anh ấy mơ màng ham mê những gì đó như người mất hồn, viết lách suốt ngày. Đêm đêm ngồi thức chong chong. Chị hiểu chưa? Tôi còn trẻ, tôi cũng phải sống cho tuổi trẻ của mình chứ. Rồi đến lúc không thể chịu được nữa, tôi đã chân thành khuyên anh ấy đến với chị, chị thấy lạ không, chính vì thương anh ấy mà tôi đã khuyên bảo anh ấy đến với chị đấy.
- Nếu đúng là như vậy thì cô đã coi thường anh ấy, coi thường tôi. Có nghĩa là cô định nhường anh ấy lại cho tôi.
- Đúng vậy. Nhưng tôi lại mắc sai lầm, không hiểu sao, anh ấy yêu chị mà vẫn không dám đến với chị cả khi tôi đồng ý. Anh ấy cứ gan lì mãi ở đây. Cuối cùng tôi phải bày trò bồ bịch với anh Tòng để trêu ngươi anh ấy để anh ấy đến với chị. Nhưng không ngờ anh ấy lại lao đầu vào tù.
- Cô Tuyết, cô sống với anh ấy mà cô không hiểu được anh ấy. Cô chẳng hiểu gì tình yêu và hạnh phúc gia đình. Tình yêu đâu phải là sự chiếm giữ. Còn đối với riêng tôi, cô nên hiểu rằng tôi vẫn là người đàn bà đã có chồng. Dù cuộc hôn nhân giữa tôi và chồng tôi có kỳ quặc, dù năm tháng qua tôi có hư hỏng, thậm chí dù có xấu xa thì tôi vẫn có bổn phận của một người làm vợ. Cô Tuyết ạ, tôi không muốn nói với cô chuyện riêng của tôi, nhưng hoàn cảnh bắt buộc tôi phải nói để cô hiểu. Tôi không sống chung cùng một nhà với chồng tôi là do anh ấy bị thương tật nặng ở trại an dưỡng chứ không phải như cô nghĩ đâu.
- Chị là nghệ sĩ mà chả nghệ sĩ tí nào - Tuyết cười the thé nhấp nháy cặp mắt với Tòng - Chị giữ quan điểm bổn phận của người phụ nữ theo lối cổ xưa thì chỉ khổ. Ai bắt chị phải sống với kẻ tật nguyền suốt đời. Tội ác của chiến tranh đã đổ lên đầu ai người ấy phải chịu. Gắng mà chịu. Sự hi sinh của chị đâu có làm cho anh ta lành lặn trở lại. Trái lại chỉ làm cho một con người nữa phải thiệt thòi - người đó chính là chị. Ha ha thật là nực cười khi chị cứ phải sống hờ mãi với người chồng bằng một cuộc hôn nhân bắt cóc. Đã thế anh ta bây giờ chỉ là cái xác không hồn, không tình yêu, không cả tình dục... hí hí hí.
- Thôi đi! Thu Nga lại đứng vụt dậy thét lên - cô chỉ là kẻ ích kỷ và tàn nhẫn.
Thu Nga lao ra cửa. Đặng Xuân Tòng lặng lẽ bước theo. Thu Nga không quay lại. Chị bối rối cúi xuống mở khóa xe đạp. Chiếc xe bị hóc khoá mãi mới bật đánh "tách" một tiếng khô khốc. Cổ chị cũng khô rát. Tòng đã đứng sững sau lưng chị bên chân cầu thang.
- Ông đã vi phạm lời thề danh dự của một người đàn ông - chị cố lấy sức mà giọng vẫn run run.
- Thu Nga! Tôi... tôi - Tòng lắp bắp - Một lần nữa tôi van xin em, hãy độ lượng tha thứ cho tôi. Thu Nguyệt đã trưởng thành. Nó sẽ hiểu và thông cảm cho hoàn cảnh của tôi. Em cho phép tôi nhận con...
- Ông muốn nhận con hay nhận tôi?
- Thu Nga, sao lúc nào em cũng cay độc với tôi thế... Nếu em cho phép tôi nhận... em thấy không, hoàn cảnh anh bây giờ không thiếu thốn thứ gì - danh vọng tiền bạc, nhưng anh vẫn thấy khổ vì thiếu tình cảm của con và...
- Xin lỗi, ông thôi đi, nếu ông còn chút tình thương ông hãy thương người vợ của ông, những đứa con của ông. Thu Nguyệt sẽ không bao giờ là con của ông. Ông nên tỉnh táo và nhớ rằng ông đang là ông thứ trưởng.
Thu Nga dắt chiếc xe đạp ra khỏi cầu thang rồi hộc tốc đạp ra đường phố. Cuộc gặp gỡ này làm chị rất bất ngờ. Những lời bộc bạch của Tuyết càng làm chị bất ngờ hơn, có phải cô ta đóng kịch như chị vẫn tưởng? Tuy chưa thật rõ nhưng chị cảm thấy những điều Tuyết nói không phải là không có lý. Đường phố tối thứ bảy. Những tà áo hồng rực rỡ phơi phới, những đôi trai gái ngồi ôm nhau trên xe cúp lao vun vút. Họ đang chạy trốn hay kiếm tìm gì đó. Rẽ và ngõ nhà chị, chị nghe thấy tiếng Thu Nguyệt đang hát. Giọng trẻ trung trong trẻo của nó vang lên bên ô cửa sổ. Chị khẽ đẩy cửa, Thu Nguyệt lao tới ôm chầm lấy mẹ.
- Mẹ đã gặp được bác Hoàng Đô chưa hả mẹ?
Thu Nguyệt nhìn mẹ. Ánh mắt của nó bao giờ cũng trong sáng. Vẻ đẹp rực rỡ của con gái vừa là niềm tự hào vừa là nỗi lo của chị. Nỗi lo mơ hồ thi thoảng lại nhói lên trong lòng chị.
- Mẹ ơi, sáng nay con nghe cái Thảo ở khoa thanh nhạc bảo với con, bác Hoàng Đô đã bỏ cô Tuyết... Nó còn bảo... nó bảo bác Đô yêu mẹ.
- Con có tin điều đó không?
- Con không biết. Đó
- Thu Nguyệt này, mai mẹ định về quê ít ngày, tối con đến rủ cái Phượng bạn con ở nội trú về đây ngủ cho vui.
- Lần này mẹ phải đón bà lên ở hẳn với mẹ con mình nhé.
- Để mẹ xem đã. Bà không lên đâu. Hồi này bà cũng yếu lắm rồi.
- Vậy hè tới phải cho con về quê đấy. Năm nào mẹ cũng kể về làng Nguyệt Hạ và hứa cho con về mà chả năm nào mẹ thực hiện lời hứa. Năm nay mẹ không cho con về thì mình con, con cũng về được.
- Ừ, năm nay hai mẹ con mình sẽ về.
- Hoan hô mẹ! Mẹ nhớ lời hứa đấy. A, để con đi dọn cơm mẹ ăn. Con sẽ cho mẹ thưởng thức tiết mục canh cải cúc tuyệt vời.
Thu Nguyệt nhảy nhót háo hức chẳng khác gì chị ngày xưa yêu Hoàng Đô. Thu Nguyệt dọn cơm cho mẹ xong, đến đứng bên cửa sổ cất tiếng hát. Tiếng hát của con gái lúc này gợi lên trong lòng chị một cảm xúc mạnh mẽ về những ngày xa xưa. Với chị, tiếng hát là tiếng lòng - là nguyên nhân của mọi nguyên nhân dẫn tới cả vinh quang và bất hạnh của cuộc đời chị.
CHƯƠNG 16
Con đường từ bến xe về trại nuôi dưỡng thương binh nặng dài bốn cây số. Mặt đường rải gạch vụn thỉnh thoảng lại có cỗ xe ngựa lộc cộc chạy qua cuộn lên lớp bụi mỏng. Giữa trưa nắng mà mặt đường vẫn rợp bóng cây xanh. Miền đất nửa quê nửa tỉnh này từ mấy năm nay đã trở nên quen thuộc đối với Thu Nga. Thu Nga xách túi đi bộ sau mấy bà gồng gánh đi chợ tỉnh về, thỉnh thoảng lại có người nghiêng nón nhìn chị. Mỗi lần về thăm Bức, đi bộ trên đoạn đường này Thu Nga lại có tâm trạng thật lạ. Về được với Bức, chị thấy lòng mình thanh thản hơn, dù Bức cố tình xua đuổi chị.
Chị bước vào cổng trại đúng giờ nghỉ trưa. Nắng gay gắt. Dưới cái lùm cây của khu vườn, thương bệnh binh nằm nghỉ trên võng, trên các xe đẩy, trên các ghế đá. Vừa nhận ra chị, họ đã reo lên vui mừng như đón người thân quen trở về. Từ lâu chị đã trở nên thân thiết với tất cả mọi người ở đây. Chị đã hứa với anh em sẽ có dịp đưa một số bạn bè của chị trong đoàn văn công, tình nguyện về đây biểu diễn nhưng tới nay vẫn chưa thực hiện được.
- Ôi! Thu Nga đã về, Thu Nga!
Những tiếng reo vui gọi tên mình làm Thu Nga xúc động. Đời nghệ sĩ, chị đã đi khắp mọi nơi, đã nghe biết bao lời chào đón, tán dương, mời mọc trên sân khấu, trong các hội nghị, nhưng không ở đâu chỉ cảm thấy xúc động bằng những tiếng gọi ở nơi đây. Những người lính cùng cảnh ngộ như Bức, chồng chị suốt ngày đêm nằm trên võng, trên những chiếc xe đẩy sáng bóng kia, lại có cả những người mù cả hai mắt không nhìn thấy chị, họ chỉ nghe tiếng hát của chị và tỏ ra xúc động quý mến chị. Tiếng gọi của họ thật chân tình, thật thiết tha. Những tiếng gọi ấy cứ ngân vang mãi trong lòng chị.
Chị nhận ra ông trại trưởng mặt rạng rỡ đón chào chị.
- Ôi, anh em chúng tôi chờ chị mãi.
Chị cười đưa tay vẫy chào anh em thương binh đang nằm dưới bóng cây soài ngoài vườn, rồi xách túi bước vào nhà khách.
- Anh em chúng tôi đoán thế nào chị cũng sẽ về.
Ông trại trưởng nhắc đi nhắc lại mãi câu nói ấy làm chị thấy ngờ ngợ.
- Có chuyện gì vậy anh? Sức khỏe của nhà tôi thế nào?
- Xin lỗi, thành thực xin lỗi chị - Không... không có chuyện gì cả. Nhưng có lẽ tôi phải báo trước cho chị biết rằng anh ấy đã về quê. Vâng đúng vậy. Anh ấy đã về quê được gần một tháng rồi.
- Tạo sao anh ấy không báo trước cho tôi biết trước? Chị bỗng nổi nóng, gắt lên với ông trại trưởng...
- Ấy, chị bình tĩnh đã nào. Việc này không phải chúng tôi quyết định mà do yêu cầu của gia đình muốn xin chuyển anh ấy về ở hẳn nhà để tiện chăm sóc. Chị thông cảm, chúng tôi không có quyền trong chuyện này. Nhưng dù sao chị đã về hãy ở lại với anh em chúng tôi. Ôi, anh em thương binh mong chờ chị mãi.
- Không, tôi phải về - Thu Nga buồn rầu nói - lần này thì tôi không ở lại được, tôi hứa với anh dịp khác tôi sẽ về. Vâng nhất định tôi sẽ về.
Chị vội vã đi chào tất cả anh em thương binh rồi tất tả ra bến đón xe về huyện.
Chiếc xe khách đưa Thu Nga về tới con đê làng thì bóng chiều vừa tàn. Dòng sông cái thoáng hồng lên trong hoàng hôn. Bến Đá vắng lặng mênh mang trơ ra những mảng tường đổ nát của ngôi nhà vịt hợp tác xã đã bỏ hoang từ mấy năm nay. Mụ Bông và lão Vòng đã bỏ quán bán hàng kéo nhau về làng ở để dưỡng già. Làng Nguyệt Hạ chìm trong khói sương. Con cừ giữa như nhỏ lại chỉ còn một vệt sáng mờ vắt qua cánh đồng lúa đang thì con gái lao xao trong gió. Đồng quê thôn xóm bỗng gợi lên nỗi xót xa khi bước tới đoạn đường có lát những viên đá xanh- dấu tích của cuộc hôn nhân gượng ép giữa chị và Bức. Chính vì cuộc hôn nhân gượng ép giữa chị và Bức đã làm mất đi cái phong tục trao vòng cổ xưa của làng Nguyệt Hạ. Thu Nga không ngờ chính mười viên đá của vợ chồng chị lại là những viên đá cuối cùng trên đoạn đường đá của làng Nguyệt Hạ. Nếu tục lệ trao vòng còn giữ được tới bây giờ thì con đường đá của làng phải kéo dài ra tới chân đê. Có lẽ đến muôn đời sau con đường đá vẫn chấm hết lơ lửng ở gốc cây đại xóm giữa. Nó cũng dang dở như mối tình đầu giữa Đô và chị, nó cũng lửng lơ như cuộc hôn nhân ngang trái giữa chị và Bức.
Thế mà gần hai mươi năm, Thu Nguyệt đã tròn mười tám tuổi, đó là cả quãng đời Thu Nga phải sống xa quê hương. Con đường đá đã trải qua bao thời gian mưa gió, đất cát trôi lở, những viên đá xô lệch đi. Nhưng dù sao những viên đá vẫn còn đó, mãi mãi vẫn còn đó...
Về tới nhà, Thu Nga nhào vào lòng mẹ. Bao giờ cũng vậy, mỗi lần về tới nhà là chị lao vào lòng mẹ sờ nắn gân cốt chân tay  mẹ già và cảm nhận mỗi lần về với mẹ, chị lại thấy mẹ già đi nhanh quá.
- Sao không cho con Nguyệt về chơi với tao mấy hôm hả?
- Cháu còn đang bận học mẹ ạ. Hè tới con sẽ cho cháu về với mẹ.
- Năm nào mày cũng hứa mà chả năm nào mày cho nó về cả. Nó đã mười tám tuổi rồi đấy.
Câu nói của mẹ nhắc nhở Thu Nga quan tâm tới tương lai của Thu Nguyệt giống như ngày xưa mẹ đã quan tâm lo lắng tới chị, lo lắng tới tuổi mười tám...
- Mẹ, mẹ ơi, vừa rồi con đã trao vòng cho cháu Nguyệt.
- Con vẫn còn muốn giữ cái phong tục trao vòng sao?
- Mẹ! Thu Nga lại xúc động ôm choàng lấy mẹ.
Bữa cơm tối dọn ra với niêu cơm con tý mà hai mẹ con ăn vẫn không hết. Mẹ rì rầm kể đủ mọi chuyện làng xóm, chuyện Bức trở về do yêu cầu của anh cả Lạnh.
- Thằng Bức nó về cũng phải - Mẹ nói - giữa thời buổi đói kém này đằng nào nhà nước cũng phải trả lương người phục vụ nó. Đưa nó về đây người nhà phục vụ chả hơn, vừa có tình cảm, gia đình nó lại kiếm đồng rau mắm.
Câu nói chân tình của mẹ khiến Thu Nga lạnh cả người. Mẹ không thể hiểu được những ý nghĩ xót xa của chị.
- Còn thằng Đô - Mẹ nói tiếp - tao không ngờ hồi này nó lại sa sút đến thế. Gần năm chục tuổi đầu rồi mà còn đi đánh nhau để vào tù.
- Ai nói với mẹ thế.
- Thì làng nước người ta đồn ầm cả lên.
- Lâu nay mẹ có thấy anh ấy về không mẹ?
- Đã bảo là nó đi tù rồi. Sao bảo mày ở gần chỗ nó mà không biết gì à? Rõ khổ, từ ngày con Hà đi lấy chồng, dượng Quất nó phải sống trơ trọi một mình. Ông ấy mê muội, mụ mẫm cả người chả còn biết ra sao. Mẹ Nga thở dài- Ngày còn trẻ thì phá phách nổi loạn vô sừng vô sẹo, vô tư vô sách, vậy mà bây giờ lại tín quá hóa mê. Cứ như trời hành. Chùa nào cũng vào, đình nào cũng đến. Chịu ăn đói mặc rách thắt lưng buộc bụng leo lên nóc đình mái chùa để gắn lại những viên gói vỡ. Thế đấy, ở đời chả biết thế nào mà ngờ. Mai mày sang an ủi ông ấy vài lời.
Nói chuyện với mẹ một lúc, Nga xin phép sang gặp Bức. Lối ngõ nhà chồng suốt mười tám năm nay Nga chưa hề đặt chân tới mà Nga vẫn nhớ từng viên đã lát ngõ bị vỡ, nhớ từ cái rãnh nước đêm nào chị đã chạy hoảng loạn từ nhà chồng về với mẹ bị ngã. Từ bao năm nay xóm thôn nhà nào cũng kiến thiết xây dựng nhà cao cửa rộng, tường giậu cao ngất, riêng gian nhà tranh vách đất của vợ chồng chị và Bức vẫn như xưa. Chỉ có điều nó mới được quét vôi lại, các kẽ nứt được trát kín trông có vẻ sáng sủa hơn xưa. Nhưng dù sao nó vẫn là gian nhà đất thấp tè nằm giữa hai khoảng sân gạch của anh cả Lạnh và anh Mát. Hai người anh của Bức không thể phá bỏ ngôi nhà tranh vách đất của vợ chồng chị đi được. Gian nhà này là tài sản riêng của vợ chồng Bức - phần đất chia ba của ba anh em Bức - mồ hôi công sức của vợ chồng Bức tạo dựng lên. Nó kia, gian nhà tranh vẫn tượng trưng cho cuộc hôn nhân giữa Thu Nga và Bức vẫn tồn tại. Nó vẫn tồn tại trong hoang vắng từ ngày vợ chồng Bức ra đi mỗi người một ngả. Nó vẫn tồn tại lay lắt, bất hạnh, cô đơn giữa cuộc đời này. Trước khi đón Bức về, theo chế độ ưu tiên, người ta mắc cho anh một ngọn điện của nguồn điện dành riêng cho trạm bơm tưới tiêu của xã. Quả thực là anh xứng đáng được hưởng cái phần ưu tiên ấy. Nhưng chính vì thứ ánh sáng ấy, chị lại thấy nhói lên nỗi đau đớn. Ngôi nhà tranh vách đất của vợ chồng chị cứ sáng bừng lên trong đêm. Ai cũng nhận ra nỗi cô đơn bất hạnh của Bức. Chính cái thứ ánh sáng choi chói kia lại chiếu sáng thêm những vết rạn nứt nham nhở trên các tấm vách. Bức vẫn nằm câm lặng trên chiếc xe tay sáng bóng nước thép. Vẫn chiếc chậu nhôm đặt bên cạnh để hứng nước tiểu và phân, vẫn một khúc ngắn cũn của thân thể  Bức nằm  lọt thỏm trên xe. Và vẫn là ánh mắt lờ đờ không thần sắc, không niềm vui, không nỗi buồn, không hờn giận, không khao khát điều gì. Hai đứa cháu út con anh cả Lạnh và con anh Mát nằm bò ra chiếc chiếu trải giữa nhà học bài dưới ánh sáng của ngọn điện treo lơ lửng giữa nhà. Thu Nga bước vào cửa, bậc cửa vẫn là mảnh cối đá thủng Bức đã đặt vào đây từ ngày khánh thành gian nhà này. Mảnh cối đá vỡ vẫn nằm trơ trơ dưới ánh sáng của ngọn điện. Hai đứa trẻ ngơ ngác nhìn Thu Nga. Bức hơi giật thót người. Nhưng chỉ khoảnh khắc ngắn ngủi, Bức lại vẫn là Bức - lạnh băng câm lặng. Hai đứa trẻ nhận hai gói kẹo từ tay Nga rồi chạy lộc tộc ra cửa. Thu Nga quỳ xuống, một tay bám vào khung thép lạnh ngắt của chiếc xe đẩy, một tay chị nắm chặt lấy bàn tay Bức. Nước mắt chị bỗng trào ra. Chị khóc. Tiếng khóc nghẹn lại đau đớn.
Chị muốn biểu lộ với chồng tình cảm thương yêu chân thành của mình. Dù sao chị vẫn là vợ anh. Dù anh và gia đình anh đã coi chị là kẻ hư hỏng, kẻ phản bội chồng, kẻ làm nghề xướng ca vô loài. Những lần chị về thăm mẹ, chưa bao giờ hai ông anh Bức giáp mặt chị, tất cả những chuyện ấy chị không quan tâm. Điều mong muốn duy nhất lúc này của chị là Bức hãy nói với chị vài lời:
- Bức, anh hãy tha lỗi cho em.
Bức vẫn câm lặng. Chị lại cầm cánh tay cụt ngủn của anh đặt lên ngực mình. Chị nhìn mãi vào cái cùi tay thành sẹo nhẵn thín tím bầm teo lại của Bức. Bàn tay lành lặn còn lại của Bức khẽ cựa quậy đẩy chị ra. Anh tỏ ý xua đuổi chị như mọi lần chị gặp Bức ở trại nuôi dưỡng thương binh trên tỉnh. Chị nhận ra sự mất mát vô cùng to lớn giữa chị và Bức - Bức của thời trai tráng hừng hực dục vọng khát thèm mê mẩn bởi thân thể trẻ trung của chị. Lúc này không còn gì làm Bức xúc động, chị nghe thấy tiếng nói của Bức khẽ thều thào như hơi thở khó nhọc thoát ra từ lồng ngực lép kẹp của anh. Lần này là lần đầu tiên kể từ ngày anh ở chiến trường về chị được nghe anh nói.
- Đừng làm thế. Hãy đi đi đừng bao giờ bước về căn nhà này nữa. Hãy quên thằng Bức này đi. Hãy quên đi mọi chuyện, quên đi tất cả. Như vậy tốt hơn.
Giọng anh yếu ớt nhưng đầy uy lực đến ghê sợ. Thu Nga chạy sang nhà ông anh cả, chị không ngờ cuộc gặp gỡ bất đắc dĩ này lại có mặt đầy đủ tất cả mọi người trong gia đình Bức. Anh cả Lạnh và anh Mát ngồi xếp bằng trên giường hút thuốc lào. Vẫn cái điếu bát nhẵn thín từ thời cụ Kình. Hai bà chị dâu và mấy đứa trẻ vẫn phải tuân thủ bổn phận dâu con trải chiếu dưới đất ngồi rì rầm bàn tán chuyện của chị và Bức. Thu Nga muốn xóa tan đi mọi mặc cảm nặng nề giữa chị và gia đình Bức - Tới giờ thì mọi chuyện đã rõ ràng. Mọi chuyện đều đã phải trả giá và thời gian đã chứng minh cho sự trả giá ấy. Thu Nga lặng lẽ ngồi xuống cạnh hai người đàn bà và hai đứa cháu. Chị cảm nhận thấy hết thảy nỗi khó khăn vất vả của cảnh sống nghèo khổ túng quẫn hiện rõ trên gương mặt khắc khổ của họ. Những gương mặt già cỗi xám ngắt với mọi đồ vật cũ kỹ, cuộc đời cũ kỹ, ý nguyện cũ kỹ và mọi thứ tất cả đều cũ kỹ.
- Chúng tôi ngỡ chị không bao giờ về tới ngôi nhà này nữa - anh cả Lạnh nói
- Thôi, em xin tất cả các anh, các chị đừng nói tới chuyện cũ làm gì nữa - Thu Nga đưa tay nắm chặt lấy bàn tay đứa cháu, giọng chị xúc động - bây giờ em chân tình mong các anh các chị hiểu và thông cảm cho hoàn cảnh của em. Ngần ấy thời gian không đủ để mỗi người trong chúng ta thấy cần phải làm gì sao? Các anh các chị tưởng rằng đời em sung sướng lắm sao? Đành rằng em có lỗi với các anh các chị, có lỗi với Bức. Suy cho cùng thì cũng chẳng ai bắt được em phải về đây. Em về đây chính là vì cái tình cái nghĩa ở đời với nhau. Nó cũng giống như tình cảm ruột thịt giữa các anh các chị đối với nhà em. Dù thế nào đi nữa em bây giờ vẫn là vợ anh Bức, là em dâu của các chị. Chúng ta phải sống thế nào cho con cháu chúng nó hiểu, cuộc đời này bớt đi những lỗi lầm. Nhà em bây giờ bị tàn phế, dù anh ấy cố tình xua đuổi em, em vẫn cứ đến với anh ấy.
Thu Nga ngừng nói, căn nhà lặng đi. Ông anh cả lại rít đẫy hơi thuốc lào, mở to mắt nhìn trân trân lên trần nhà miệng nhả khói. Tất cả đang im lặng chờ đợi lời phán quyết của vị đứng đầu gia tộc. Lời cả Lạnh là lời cụ Kình xưa.
- Tôi nói lời này với tất cả mọi người - Giọng anh cả Lạnh đanh lại. Đôi mắt nhìn xoáy vào Thu Nga - Tất cả phép tắc nhà này vẫn phải giữ gìn nghiêm chỉnh. Vẫn phải mãi mãi vững bền như cái thủa cụ tôi còn sống. Gia đình tôi đã tuyên bố từ mặt cô kể từ ngày cô bước chân ra đi. Đã bước chân ra đi cấm kỳ trở lại. Cô đã ngủ với thằng khác mà còn dám về đây xưng là dâu nghe nó ngượng lắm. Cô là kẻ phản bội thằng Bức mà bây giờ còn dám anh anh em em với chúng tôi thì quả thực là láo, láo quá đấy. Tôi nói để cô biết, cô đừng mơ hồ đeo đuổi hy vọng gì về lại mảnh đất này. Tôi biết tỏng âm mưu đàn bà của cô là muốn bám lấy thằng Bức để chờ ngày nó chết thì sẽ được làm chủ mảnh đất này chứ gì. Mẹ con cô đã lầm. Dù cô và thằng Bức chưa có giấy ly hôn nhưng cô nên nhớ rằng thời bây giờ đổi mới rồi. Ai có công nuôi thương binh người ấy được hưởng. Bây giờ gia đình con cái tôi nuôi chú Bức... cô nên hiểu rõ điều ấy. Cô đừng hòng lửa phỉnh được tôi. Thằng này đã sống bạc đầu rồi, mọi sự ở đời chẳng lạ. Cô chỉ giỏi được cái nịnh bợ trẻ con.
Cả Lạnh tức tối cầm hai gói kẹo Thu Nga cho hai đứa trẻ lúc nãy ném ra trước mặt chị. Thu Nga nghẹn ngào. Chị đứng vụt dậy giọng đanh lại.
- Đúng là tôi vẫn lầm. Thì ra các người vẫn thế, vẫn tầm thường, nhỏ nhen, ích kỷ, độc ác và tăm tối như xưa.
- Chi đau đớn chạy về với Bức, Bức vẫn mở hai cặp mắt vô hồn lờ đờ nhìn chị. Căn nhà tranh vẫn bừng sáng thứ ánh sáng quái ác. Thu Nga bấu hai bàn tay vào vai bức giọng hoảng hốt.
- Anh hãy nói thật đi, chỉ lần này nữa thôi anh hãy nói để tôi biết có đúng anh cũng nghĩ về tôi giống như các anh chị của anh phải không? anh hãy nói đi, có đúng là anh xua đuổi tôi vì sợ tôi về với anh để cốt giữ lấy ngôi nhà này hay sao? Anh nói đi, chỉ một lời thôi, tôi sẽ vĩnh viễn ra đi không bao giờ trở về đây nữa.
Thu Nga nhìn thật sâu trong mắt Bức dưới ánh sáng chói gắt của chiếc bóng điện treo lơ lửng giữa nhà, chị nhận ra trong mắt Bức có những tia máu vàng bệch đang biến đổi dần thành màu tím bầm...
- Anh nói đi - Thu Nga rít lên - Đành rằng tôi có lỗi không giữ trọn vẹn được mình...
- Không. Không phải thế - Bức chọc cùi tay cụt xuống mặt miếng vải bạt dưới lưng như muốn trồi mình lên khỏi chiếc xe đẩy. Bàn tay lành lặn còn lại run rẩy bám lấy cổ tay Nga. Từ ngày ở chiến trường về chưa bao giờ Thu Nga thấy Bức biểu lộ tình cảm với chị như lúc này- Thu Nga không có lỗi gì đâu. Đừng tự hành hạ mình cho khổ. Đúng là các anh các chị tôi nghĩ thế đấy. Nhưng cũng đừng trách họ làm gì. Họ có được đi đến đâu đâu. Suốt cả cuộc đời cứ phải ru rú ở đất này. Suốt cả đời người, để có được miếng ăn, có được manh áo cho bản thân, cho con cái, họ phải nai lưng ra làm quần quật mọi công việc ruộng đồng. Vừa làm vừa phải lo tính bổn phận làm người, lo cúng giỗ, ma chay, cưới xin. Ngoài ra còn phải chống chọi với mọi tai biến thiên tai hạn hán gió bão và lại phải toan tính mưu mô thủ đoạn giữa con người với con người gây ra, họ ganh ghét, giành giật nhau từng tấc đất bởi cuộc sống này quá khó khăn, âu cũng là lẽ thường tình. Tôi nói nhiều với Thu Nga chuyện này chẳng phải để bênh vực cho gia đình tôi mà cái chính là để Thu Nga hiểu rõ rằng họ cũng vô cùng cực khổ. Có hiểu thế mới thương họ và nhận ra những gì tốt đẹp ở họ. Sự chân thành nằm ngay trong sự gian dối. Sự sâu sắc ở họ cũng là thứ sâu sắc cũ kỹ lạc hậu đến tối tăm.
Bức vừa nói vừa thở khó nhọc. Bàn tay anh xiết lấy cổ tay chị. Ánh mắt vô hồn của anh bỗng rực lên. Giọng nói của Bức tuy yếu nhưng lời lẽ tâm huyết như vắt ra từ cơ thể đau đớn của anh lâu nay phải chịu đựng bao mất mát về cả thể xác lẫn tinh thần.
- Thu Nga, hãy tha thứ cho họ - Bức vẫn rì rầm bên tai Nga - Định kiến và thù hận đã ăn sâu vào máu luôn hủy hoại cuộc sống vốn đã khốn cùng của họ. Lòng tốt và sự chân thành của họ lại chính là lòng tin. Họ đã tin và tôn thờ điều gì họ sẵn sàng đổi cả tính mạng mình để giữ lòng tin ấy. Dẫu họ có phải ăn đói mặc rách quanh năm nhưng đến ngày giỗ bố phải có manh quần tấm áo mới ngồi trước mâm cỗ đầy ắp xôi thịt. Họ dám nhảy vào lửa để cứu người, dám xoay trần ra, vật lộn với dông bão để cứu lúa, họ dám xả thân nơi bom đạn tiêu diệt kẻ thù... miễn là đừng lừa dối họ, họ là thế đấy.
Bức ngập ngừng vì cơn ho nghẹn lại trong cổ anh, Thu Nga kéo cổ áo lại cho Bức.
- Thôi, anh khỏi phải nói những điều ấy. Em muốn biết rõ thái độ của anh, chính anh đối với em. Tại sao anh lại xua đuổi em? Anh cũng nghĩ về em như họ nghĩ về em sao?
- Đừng nghĩ về tôi thế Thu Nga! Tôi không muốn nói ra những ý nghĩ của mình về Thu Nga, Thu Nga chỉ nên hiểu rằng tôi không tồi tệ thế đâu. Có thể ngày xưa tôi còn khờ dại nông nổi nhưng từ ngày ra đi tôi đã được trải qua những năm tháng chiến trường, những năm tháng ấy xa quê hương, xa Thu Nga tôi mới nhận ra mình đã có tội với Nga, có tội với Hoàng Đô. Đúng là đứng trước cái chết con người ta mới nhận ra sự sống nó quý giá biết nhường nào. Đúng thế. Con người ta có nhận ra giá trị của cuộc sống mới có thể sống tốt đẹp được. Giá mà Thu Nga hiểu được những ngày tôi và Đô cùng sống trong chiến trường, cùng hứng bom trên trận địa, những giây phút tôi và Đô tâm sự với nhau dưới hầm chờ bom nổ. Giá mà Thu Nga được chứng kiến cảnh tôi và Đô cùng ngồi nghe Nga hát trên đài. Nga không thể tưởng tượng được Đô nó xúc động tới mức nào, háo hức tới mức nào khi nghe Nga hát. Đấy mới là tình yêu, đấy mới là hạnh phúc. Không, không ai hiểu đâu. Chính lúc ấy tôi mới lại càng nhận ra tội ác của tôi, tội ác của gia đình tôi đối với Đô và Nga.
- Em hiểu, chuyện ấy thì em hiểu. Nhưng cái chính là em muốn biết tại sao anh lại cố tình xua đuổi em?
- Ôi, tôi đã nói thế mà Thu Nga không hiểu sao. Là nghệ sĩ mà Thu Nga không cảm nhận được điều ấy sao? - Bức khẽ thở dài - Có thể Thu Nga không hiểu thật. Bởi Thu Nga vẫn nhìn tôi bằng ánh mắt khinh bỉ như xưa. Tôi... tôi muốn Thu Nga và Đô về sống với nhau. Tôi đã có tội, chính tôi là người có tội chứ không phải Thu Nga. Thu Nga không có lỗi gì hết. Hồi ở chiến trường tôi đã nói xấu Thu Nga với Đô cũng là để cho Đô đến với Thu Nga. Tôi hành hạ Thu Nga và Đô cả một thời son trẻ. Giờ đây tấm thân què quặt của tôi chả lẽ lại còn hành hạ thu Nga mãi đến bao giờ. Hãy đi đi đừng bao giờ về đây nữa Thu Nga ạ. Sự quan tâm của Thu Nga càng làm cho tôi thêm đau đớn. Chính vì sự quan tâm quá nhiệt tình của Thu Nga khiến các anh chị tôi và mọi người hiểu lầm Thu Nga.
- Ôi Bức - Thu Nga thổn thức - thì ra là như thế. Sao anh không nói với em ngay từ đầu để em phải khổ đau mãi về thái độ lạnh lùng của anh...
- Hiểu được Bức, mặt Thu Nga nóng bừng lên. Chị sung sướng biết nhường nào. Anh cao thượng và đẹp đẽ biết bao nhiêu. Anh xua đuổi chị không phải vì khinh ghét chị. Không, anh có quyền, anh hoàn toàn có quyền đón nhận nơi chị một tình cảm chân thành nhất chị dành cho anh. Anh đã phải hy sinh chịu đựng đau đớn nhiều rồi mà bây giờ anh lại muốn chạy trốn khỏi chị để được thanh thản đi tìm hạnh phúc ở nơi khác. Chị bỗng nhận ra mình thật bé nhỏ trước anh. Đúng là anh đã cảm nhận được những lần chị đến với anh cũng chỉ là bổn phận làm vợ và lòng thương hại. Chị thấy xấu hổ về những ý nghĩ tầm thường của mình. Lòng anh còn cao đẹp và nhân ái hơn chị nhiều. Thu Nga thấy bần thần cả người. Chị nhìn anh và nhận thấy anh bây giờ và Bức ngày xưa thật khác xa.
- Ôi, anh rõ ngốc! - Thu Nga ghé sát vào tai Bức nói nhỏ - Anh chẳng hiểu Đô gì cả. Làm sao mà em đến với Đô được. Anh ấy đã có vợ. Em mong cho anh ấy được hạnh phúc. Mặc dù cuộc đời mỗi người một hoàn cảnh chả ai giống ai. Ngay từ ngày Đô ở chiến trường ra, chính em đã khuyên anh ấy nên xin vào học ở trường viết văn Nguyễn Du đấy. Anh ấy học xong, chính em đã nhờ Đặng Xuân Tòng xin cho anh ấy về công tác ở Sở văn hóa của Thành phố. Anh còn nhớ Đặng Xuân Tòng không? Nhân vật mà ngày xưa đã về dự hội diễn văn nghệ ở sân đình làng ta đấy. Em đã tưởng Đô được như vậy là mừng, ai ngờ cuộc đời anh ấy vẫn khổ, bao nhiêu năm vẫn cứ sống trơ trọi mỗi mình chẳng chịu lấy vợ. Nghề cầm bút đã tàn phá sức lực của anh ấy. Anh ấy lấy vợ cách đây hai năm, cô vợ thật trẻ và đẹp...
Thu Nga định kể hết cho Bức nghe chuyện về Đô, nhưng nghĩ thế nào chị lại thôi. Thu Nga đẩy chiếc xe tay tới sát chiếc giường và lấy cam trong túi bóc cho anh ăn. Đêm làng Nguyệt Hạ tĩnh lặng. Mãi lúc này chị mới nghe rõ tiếng sáo diều vẳng lên trong không gian. Hai con thạch sùng lấp ló trốn tìm nhau trong kẽ nứt của mảng tường đất. Chị đứng dậy khép hai cánh cửa và bỗng thấy bực mình với ánh sáng chói gắt từ chiếc bóng điện cứ rừng rực lên. Những con thiêu thân từ đâu bay loạn lên, thi nhau lao đầu vào thứ ánh sáng chói lòa ấy. Chị đưa tay tắt công tắc điện. Căn nhà tối bưng. Chị ngồi xuống cạnh anh và cảm nhận lòng dịu lại. Chính bóng tối lại làm chị thấy mát mẻ và gần gũi anh hơn. Gian nhà tranh vách đất bỗng trở nên quen thuộc với chị. Chính bóng tối lúc này đã an ủi che lấp được nỗi đau nhức nhối của chị về Bức. Chị đưa cả hai bàn tay lên đôi má anh.
- Đừng. Nga hãy về với mẹ bên nhà thì hơn. Đừng...
- Không, đêm nay em sẽ ở bên anh. Chúng mình có quyền được sống bên nhau. Hoàn cảnh của em bây giờ không cho phép em được về ở hẳn với anh, em thấy mình có lỗi với anh nhiều lắm. Em không về chăm sóc anh không phải em ngại ngần gì đâu, cái chính là vì tương lai con Nguyệt, tương lai của nó lại ở nơi khác.
- Anh hiểu, anh hiểu Nga hơn ai hết, anh hiểu tấm lòng cao quý của Nga. Nhưng giá mà Nga đừng về đây vẫn hơn.
- Không, anh không phải nghĩ ngợi gì hết. Em muốn anh thật thanh thản.
Thu Nga cúi xuống áp má mình vào má anh rồi hôn lên đôi môi khô nẻ của anh. Một lần nữa chị đặt bàn tay anh lên khuôn ngực đang phập phồng của chị. Chị cảm nhận rõ thấy những ngón tay anh run run. Đó chính là dấu hiệu tốt lành của sự sống mà chị ngỡ nó đã lụi tàn trong cơ thể què quặt của anh đang cựa quậy nẩy mầm một sức sống tốt đẹp. Chị thấy xúc động mạnh, đưa hai tay cởi cúc áo và chưa bao giờ từ gần hai chục năm nay chị lại thấy tim mình đập mạnh như lúc này. Chị không hiểu bằng tình cảm chân thành, với cử chỉ dịu dàng âu yếm của đôi bàn tay mềm mại, bằng tấm thân còn tràn đầy sức sống và bộ ngực nở nang của một cơ thể nghệ sĩ như chị có còn khơi gợi lên trong cơ thể què quặt của anh một xúc cảm dục vọng nào không? Chị không hiểu. Nhưng với chị, chị muốn bù đắp, muốn nối lại tình cảm vợ chồng trong bao năm xa cách. Chị muốn giữa anh và chị phải có một hạnh phúc thực sự bền vững giống như những viên đá lát trên đường làng Nguyệt Hạ này. Chị muốn giữ trọn cho anh một niềm tin tình cảm giữa anh và chị chân thành chứ đâu phải chị muốn kích động trong anh thứ nhục dục tầm thường. Chị thực sự xúc động với ý nghĩ trong vắt cao đẹp của mình. Chị thấy cuộc gặp gỡ với Bức lần này lấp lánh màu sắc của nghệ thuật mà suốt cả cuộc đời nghệ sĩ chân chính như chị mới có được. Và chị cũng hiểu rằng chỉ có tâm hồn nghệ sĩ mới cảm nhận rõ điều kỳ diệu đang xảy ra với chị nó thiêng liêng tới mức nào. Năm ngón tay trong bàn tay anh lúc này như có phép thần biến hóa mơn man lướt nhẹ trên khuôn ngực chị.
- Chỉ lần này nữa thôi, lần cuối cùng - Giọng anh thảng thốt bên tai chị - Nga hãy đi khỏi nơi đây vĩnh viễn đừng bao giờ trở lại hành hạ tôi nữa. Tôi van em... Em hãy hứa đi.
Thu Nga khóc. Chị khóc tấm tức. Chỉ để cho những giọt nước mắt nhỏ xuống ngực anh. Đó là những giọt nước mắt kiêu hãnh sung sướng lẫn xót xa đau đớn...
Đêm làng Nguyệt Hạ lạnh trong. Bỗng có tiếng gà vỗ cánh phành phạch cất tiếng gáy vang.
CHƯƠNG 17
Đã hai tháng, họa sĩ Thuần bày đủ mọi mưu mẹo để kéo được Hoàng Đô ra khỏi căn phòng tranh của anh mà không được. Hoàng Đô đã làm cho cả nhà họa sĩ lo sợ trước thân hình tiều tụy xanh rớt của anh. Anh không dám soi gương nhìn bộ mặt hốc hác và đôi mắt thâm quầng của mình. Anh xao nhãng cạo râu, tắm rửa, quần áo xộc xệch lười giặt. Anh không nghĩ đến bản thân mình nhưng khổ nỗi cái diện mạo của anh như bóng ma suốt ngày đêm cứ ru rú trong xó nhà, luôn ám ảnh gia đình bạn. Mỗi lần bước chân của anh gõ lộc cộc trên cầu thang xuống nhà vệ sinh, bọn trẻ lại len lén nhìn anh bằng ánh mắt sợ hãi. Anh đã cố gắng tránh phiền hà cho gia đình bạn, kiên quyết từ chối ăn cơm cùng gia đình. Anh hợp đồng với quán ăn cạnh nhà mang cho anh ngày hai suất cơm thường.
- Dẹp chuyện viết lách đấy! Đi đánh chén đã - Có bộ mới đây rồi - Hoạ sĩ Thuần từ dưới nhà xồng xộc bước lên tay cầm bộ com lê còn bọc trong giấy bóng đặt lên bàn. Tôi tặng anh. Mầu sẫm hết ý. Chắc là vừa với anh. Mặc đi. Hôm nay tôi và anh sẽ đến đám cưới, không cần tiền mừng đâu, thằng cha này giầu lắm. Cánh mình sẽ đánh chén một bữa, hà hà... Anh đã trở thành con ma xó rồi. Mẹ kiếp, phải đi lấy không khí rồi về mà cày nó mới ra văn ra vẻ chứ.
- Cậu để tớ yên! Tớ lúc này đâu có cần quần áo mà cậu cứ bày vẽ. Tớ không có đi đâu hết.
- Anh không đi?
- Không.
- Được rồi. Tôi sẽ kéo mấy thằng cha đến để rước anh đi bằng được.
- Thuần! Mình nói nghiêm túc. Nếu cậu làm thế mình sẽ đi khỏi đây ngay bây giờ... Cậu cứ đi đi, đừng quá nghĩ về tớ. Chúng ta đâu còn non trẻ nữa.  Mình hiểu vợ chồng cậu thật tốt. Tớ suốt đời mang ơn vợ chồng cậu.
Hoàng Đô ngồi lặng trước bàn viết nghe tiếng gót giầy của bạn lộc cộc, lộc cộc gõ trên cầu thang. Chừng hai tiếng sau, tiếng gót giầy của Thuần lại khua vang. Gương mặt Thuần rạng rỡ tay cầm hai chai bia "Hà Nội" và một xâu nem chua.
- Tôi thủ ở đám cưới về đây. Cỗ to ơi là to. Mọi thứ thừa mứa cả ra. Anh không đi thật tiếc.
Từ hai tháng nay thỉnh thoảng Thuần vẫn mang về cho anh những món quà tương tự và bảo của Hội nghị này, hội thảo nọ hoặc đám cưới, sinh nhật ai đó. Và lúc này cuộc tâm giao đang độ say nồng thì thằng nhỏ con chủ quán ăn lao lên, miệng lem lém.
- Bác Thuần ơi! Bố cháu tính nhầm tiền bia và nem cho bác. Bác còn thừa bốn trăm.
Thằng nhỏ xòe hai tờ giấy loại hai trăm ra đặt lên bàn rồi lao xuống cầu thang. Thuần ngồi ngớ ra ngượng ngùng. Thế đấy! Thì ra từ hai tháng nay chẳng có hội nghị, hội thảo, đám cưới, sinh nhật nào hết. Mọi thứ Thuần đều mua ở quán cạnh nhà. Hoàng Đô lặng người nhìn hai chai bia đã cạn một nửa và những gói nem còn lại nằm trơ trên bàn.
- Thi tôi mua đấy, đã sao - Thuần chữa ngượng  - Bây giờ thì tôi nói thật, tôi vừa mới trúng quả. Bán được mấy bức tranh. Tôi chiêu đãi anh. Thôi cạn cốc - Thuần nhanh nhảu mở nốt chai bia còn lại và gói ném ấn vào bát Hoàng Đô. Cái không khí tâm giao trở lên nhạt hoét. Căn gác lạnh tanh. Cốc bia cuối cùng anh thấy đắng ngắt. Thuần định bóc gói kẹo còn lại thì Hoàng Đô chộp lấy, giọng nghiêm khắc:
- Anh để đấy cho tôi. Lần sau anh đừng hòng đánh lừa được tôi.
Thuần dọn dẹp qua loa căn gác rồi khoác chiếc áo túi bạt lên vai, giọng đầy hào hứng.
- Tôi không lừa anh đâu. Chiều nay thế nào tôi cũng sẽ bán được hai bức tranh "Hoàng hôn trên sông" và "Chọi trâu" cánh mình cứ gọi là xả láng...
Thuần lao ra phố. Hoàng Đô mang gói kẹo xuống cho bọn trẻ rồi lên gác ngồi vào bàn viết. Anh cầm bút mà đầu óc cứ ong ong, viết lại gạch, viết rồi lại gạch, cả buổi chiều chẳng được trang nào. Người anh mệt mỏi, đau bụng râm ran. Hai tuần nay, anh đã mắc chứng bệnh đau bụng đi kiết nên thời gian vào ngồi trong nhà vệ sinh khá lâu. Anh bật cười một mình vì không ai tin rằng anh lại có thể tư duy sáng tác cả trong lúc ngồi lặng đi trong nhà vệ sinh, trí tưởng tượng của anh lại bùng nổ ra những chi tiết mới mẻ. Và lúc này anh lại lọc cọc bước xuống cầu thang vào ngồi trong nhà vệ sinh. Giờ này tụi trẻ đi học vẫn chưa về. Ngòai đường vẫn ồn ã thứ âm thanh muôn thuở của phố phường. Có tiếng lau láu của vợ Thuần đi làm về nói với chồng. Tiếng líp xe đạp rèn rẹt.
- Gạo nay lên hai hai rồi đấy! Khiếp thật. Em nghe người ta đồn tăng lương. Kiểu này gạo còn lên. Tiền lương đưa em đong gạo! Em muốn đong thêm một ít, lỡ ra...?
- Anh tiêu hết lương mất rồi - Tiếng Thuần như lạc đi - Anh vừa vác tranh đi bán, khi nào lấy được tiền anh bù.
- Thôi đi! Lúc nào anh cũng đưa mấy bức tranh ra nhử em. Em không cần tiền bán tranh của anh. Em chỉ cần anh đưa lương cho em. Đã hai tháng nay anh chưa đưa đồng nào. Em phải chi đủ mọi thứ tiền: tiền gạo, tiền thực phẩm, tiền điện, tiền nước, tiền cho con học, tiền may vá, tiền, tiền...
- Thôi thôi! Anh xin em.
- Lại còn ông bạn thân của anh - Giọng vợ Thuần khe khẽ. Em tin là anh ta bị bệnh gan nặng đấy, da cứ vàng ệch ra. Anh phải báo cho cơ quan anh ấy đưa ngay đi bệnh viện. Lỡ ra anh ta lăn đùng ra nhà mình mang tiếng chết. Ơn chả bõ oán...
Hoàng Đô khẽ nâng nhẹ cánh cửa nhà vệ sinh lẻn qua cửa sau gian bếp ra ngõ như thằng trộm. Anh gặp mấy người trong ngõ cứ trố mắt nhìn anh. Anh đứng lại trước cửa, lấy lại bình tĩnh bước vào cửa chính. Vợ chồng Thuần ngỡ ngàng nhìn anh.
- Ồ, Hôm nay thầy tu ra khỏi chùa - Vợ Thuần nói vui.
- Anh đi đâu về đấy? - Thuần hỏi, mắt nhìn anh chằm chặp - Anh ăn vận như kẻ hành khất mà dám ra phố sao?
- À, cái số tôi hôm nay rõ là hẩu - Hoàng Đô khoát tay ra oai, miệng cố gượng nở một nụ cười rõ tươi - Cô chú biết không, cứ như trời khiến, đang ngồi viết bỗng nhiên tôi lại ra cửa sổ ngóng và nhận ngay ra thằng em kết nghĩa. Cô chú có biết hắn là người may mắn thế nào không. Hắn mới đi Đức có ba tháng mà được đền bù những năm năm với số tiền cả đời mình cũng không góp được. Ha ha nó rủ mình đi đánh chén một bữa đã đời. Tiếc cho cái bụng mình bé quá, hà hà...
Đô nói rồi lại vội lên gác ôm bụng nằm vật vã trên giường. Tình cảm vợ chồng Thuần làm anh xúc động. Lúc này anh mới thấy rõ vì anh mà gia đình Thuần lâm vào cảnh túng quẫn.
Sáng hôm sau vợ chồng Thuần đi làm, anh thu dọn thật gọn mọi thứ trong căn gác rồi ngồi vào bàn viết:
"Rất cảm ơn vợ chồng Thuần đã cưu mang mình mấy tháng nay. Thằng em đi Đức về sáng nay mang xe đến rước mình tới chốn thiên đường của nó. Chuyến này mình cứ gọi là tha hồ mà ăn tiêu thoải mái. Đừng lo gì cho mình cả. Mình phải ngồi tu vài tháng nữa. Hẹn gặp lại sau. Cảm ơn vô cùng.
Hoàng Đô"
Với bộ com lê của Thuần tặng. Hoàng Đô bước ra phố tay chân còn run lẩy bẩy. Cảnh phố phường hoa lên trong mắt anh. Anh đi đâu? Chẳng biết nữa. Anh nhẩm tính tiền trong túi nếu vào nhà trọ hạng bét cũng chỉ được một tuần là sạch. Đầu óc cứ lung bung nhưng anh vẫn cười. Anh cười về sự sáng tạo thật tài tình về cuộc chạy chốn khỏi nhà bạn. Anh lại đi lang thang vô định và cuối cùng vẫn hướng về chiếc ghế đá, nơi đã chứng kiến giờ phút anh bỏ nhà đi, nơi xảy ra sự kiện khiến anh phải vào tù... Anh thấy người lảo đảo. Dòng người xe lao qua ngã tư hối hả. Vẫn người chỉ đường đứng trên bục tròn tay đeo găng trắng cầm côn. Chiếc bục tròn dường như đang quay tròn. Và người đời vẫn lao đầu vào quán "Hồng Phúc". Bụng anh đói cồn cào. Một cơn gió từ mặt hồ lộng lên. Anh thấy ớn lạnh nổi da gà cố lê bước tới chiếc ghế đá và ngã gục xuống bất tỉnh...
Phút giây đầu tiên anh không nhận ra mình đang nằm ở đâu. Anh có cảm giác đang bay lơ lửng trên không trung, có lẽ tiếng nói cười trong trẻo của đàn bà. Anh khẽ mở mắt, một mầu sáng trắng bừng lên. Một căn phòng xinh xắn vừa lạ vừa quen... chiếc gương sáng lấp lánh kia, nụ cười và ánh mắt của anh và cô vợ trẻ trung của anh trong tấm kính treo trên tường ngày nọ anh chưa kịp xé đi giờ vẫn còn kia. Hai bóng hình lộng lẫy kia đang cười mỉa mai anh đấy. Cả chiếc giường anh đang nằm vẫn là chiếc giường của anh đã từng lăn lộn, dằn vặt thao thức bao đêm. Và tiếng nói trong trẻo của đàn bà cũng chính là vợ anh. Cô ta vẫn giữ dáng hình thon thả với gương mặt tươi rói. Và cả Tòng nữa. Vị thủ trưởng tối cao của anh. Tòng vẫn giữ phong thái bao dung, đại lượng và kiêu hãnh...
- Ồ, tỉnh rồi kìa - Tòng reo lên.
- Ôi, chàng Đông - Ky - sốt đáng thương của em, người anh hùng của thời đại vừa đi chu du toàn thế giới trở về. Giọng vợ anh như hót lên - Nào ăn sữa nhé! Đói rồi còn gì...
Bàn tay mềm mại trắng muốt với những ngón tay sơn móng tím lịm, thon nhỏ cầm thìa. Tiếng thìa cốc chạm lanh canh lanh canh. Cặp môi đỏ hồng, gương mặt đỏ hồng. Mùi nước hoa, mùi xà phòng thơm nức. Cổ anh khô cháy. Có tiếng nói mơ hồ của chính anh- nào hãy há ra, cái miệng... cái miệng mày sẽ phải há ra, mày không thể chỉ nuốt nước bọt. Mày phải sống cho hết kiếp người, bổn phận của mày còn lớn lao lắm. Những bản thảo vẫn còn dang dở...
- A!... Đã tự há được rồi đấy. Sữa ông Thọ chính tông đấy - Tiếng vợ anh reo lên.
Chiếc cùi thìa chạm vào răng anh. Dòng sữa nóng trôi tuột xuống cổ anh ngọt lịm. 
Cuộc liên hoan giọng hát trẻ toàn thành phố đêm nay đã bước vào vòng chung khảo. Đặng Xuân Tòng ngồi lặng khi Thu Nguyệt bước ra sân khấu. Từ mấy ngày nay dư luận cho rằng Thu Nguyệt sẽ là một trong những đối tượng đoạt giải A lần này. Càng nhìn Thu Nguyệt, ông càng thấy nó cách xa vời vợi.
Nó đấy! Nó chính là con gái ông. Điều này chỉ có ông và Thu Nga biết.
Lúc này ngồi nghe Thu Nguyệt hát, ông thấy tiếc cho thời gian trôi qua bao năm tháng ông đã không tìm cách bắt mẹ nó phải cho ông nhận con. Nó là nỗi khát khao luôn làm ông day dứt, nhưng chưa bao giờ ông lại thấy thực sự muốn nhận nó như lúc này. Ông vẫn chưa rõ vì lý do gì đấy thật nghiêm trọng nên từ bao năm nay Thu Nga vẫn khăng khăng không cho ông nhận con Nguyệt.
Lần tình cờ gặp Thu Nga ở nhà Hoàng Đô, ông đã liều cầu xin, nhưng vẫn bị Thu Nga từ chối một cách tàn ác. Ngay từ ngày con Thu Nguyệt mới sinh, Thu Nga đã ra một điều kiện khắc nghiệt, không cho ông gặp nàng. Nàng kiên quyết cắt đứt mọi quan hệ với ông. "Nếu ông còn để cho mẹ con tôi ở lại thành phố này thì ông phải coi như tôi và ông chưa từng quen biết nhau. Sau này nếu vì lí do nào đó Thu Nguyệt biết ông là bố nó thì bắt buộc mẹ con tôi phải vĩnh viễn biến khỏi thành phố này. Ai chứ Thu Nga thì ông tin nàng dám làm chuyện đó. Ngày ấy ông chả bận tâm với lời tuyên bố của nàng bởi ông cần phải gì phải nhận đứa trẻ ngoài giá thú với nàng. Ngày ấy ông ngỡ nàng chỉ lớn tiếng với ông như vậy để ông giữ kín chuyện cho nàng dễ lấy chồng. Nhưng năm tháng cứ trôi đi, nàng vẫn sống cô đơn. Tại sao nàng phải sống cô đơn? Ai có quyền bắt nàng phải sống suốt đời với người chồng tàn phế không tình yêu, không tương lai? Ông được chứng kiến suốt mười tám năm nay, có không biết bao kẻ mày râu săn đuổi tán tỉnh ve vãn nàng, nhưng cuối cùng đều thất vọng. Nàng là một mẫu người điển hình về lòng cao thượng và nhân hậu. Nàng là người đàn bà rất hiếm có trên thế gian này. Còn cái anh chàng Hoàng Đô thì cứ bỏ mặc cô vợ trẻ trung  cho ông để chạy theo nàng. Và lúc này cùng ngồi trong nhà hát, ông đưa mắt nhìn về phía vợ chồng Hoàng Đô và Tuyết ngồi cách ông hai hàng ghế. Tuyết vẫn rực rỡ trước Hoàng Đô nhưng Hoàng Đô vẫn hờ hững lạnh lùng. Ông cười thầm thấy lạ lùng về cặp vợ chồng hờ này. Hoàng đô bỏ nhà đi chán lại phải quay về. Một cặp vợ chồng điển hình của thời hiện đại. Ông cho rằng Đô là một thằng ngố, kẻ nhu nhược. Còn Tuyết, vừa đam mê, vừa nông nổi. Đặng Xuân Tòng thừa hiểu rằng cô ả chẳng yêu thương gì mình. Ông chỉ là con đực để cô ả thử nghiệm. Tuyết ngủ với ông cũng giống như ông ngủ với những cô gái khác chả để lại mảy may vương vấn gì trong lòng. Tuyết trẻ hơn, cuồng nhiệt hơn nhưng không thể sánh với Thu Nga. Thu Nga thực sự cao quý và vĩ đại. Nghĩ về Thu Nga của ngày xưa, có lần ông và Bẩu, đoàn trưởng đoàn chèo ngồi xem Thu Nga diễn thử vai Súy Vân tại căn phòng của ông. Thời gian đã qua mười tám năm mà sao lúc này ông cứ ngỡ vừa mới đây thôi. Rõ là có cái đêm ấy thì mới có Thu Nguyệt hôm nay. Nhưng dù sao trong thâm tâm ông lúc này cứ lo cho Thu Nguyệt. Nó còn trẻ đẹp hơn cả mẹ nó xưa, nó là con ông, ông lo sợ biết đâu đời nó rồi sẽ gặp một kẻ nào đó cũng giống như ông đã gặp mẹ nó ngày xưa. Thu Nguyệt - Một tài năng thực sự - con gái ông kia nhưng ông lại không mảy may có quyền che chở cho nó. Địa vị của ông, nó cần gì mà chả có, xin gì mà chả được. Vậy mà giờ đây ông muốn xin ở Thu Nga cái quyền làm bố Thu Nguyệt thì lại thật khó...
Tòng đưa mắt nhìn một lượt quanh nhà hát, ông có cảm tưởng tất cả mọi người đang nín thở nghe Thu Nguyệt hát. Tiếng hát Thu Nguyệt vừa dứt, tiếng vỗ tay lại dậy lên kèm theo những tiếng hô tán thưởng.
- Chúc mừng Thu Nguyệt.
- Hoan hô Thu Nguyệt.
- Thật tuyệt vời! Tuyệt vời.
Trên hàng ghế giám khảo lần lượt hiện lên những tấm biển báo điểm - tất cả đều điểm mười. Tiếng vỗ tay triền miên không dứt, bạn bè của Thu Nguyệt nhào lên sân khấu, tặng hoa chúc mừng Thu Nguyệt. Máy ảnh chớp sáng xanh lẹt. Giữa lúc cả nhà hát náo nhiệt, Hoàng Đô bất chợt xuất hiện ôm một bó hoa bước ra sân khấu trao cho Thu Nguyệt.
Thu Nga bàng hoàng, vô tình nhìn sang Tuyết, cùng một lúc bắt gặp ngay ánh mắt của Tuyết cũng đang nhìn chị. Ánh mắt Tuyết làm lòng chị se lại. Chị không bao giờ muốn để Tuyết nhìn chị như thế. Nhưng dù sao chị cũng cảm ơn Đô đã tặng hoa con gái chị.
- Chúc mừng cháu! - Đô cúi xuống nói nhỏ vào tai Thu Nguyệt - Cháu mang hoa xuống tặng mẹ đi.
Ánh mắt Thu Nguyệt lại một lần nữa sáng lên lấp lánh. Hoàng Đô đã nhắc Thu Nguyệt nhớ tới mẹ. Giữa giây phút quá vui sướng, Thu Nguyệt đã quên mất mẹ đang ngồi lặng dưới hàng ghế kia. Thu Nguyệt lao xuống trao bó hoa cho mẹ. Thu Nga cảm động ôm hôn con gái. Trong khoảnh khắc chị bắt gặp ánh mắt Tòng đang dõi nhìn hai mẹ con chị. Đôi mắt rực lửa của Tòng làm chị giật thót người. Tòng bất chấp lời cam kết, bất chấp cả vợ, cả con cháu ông đang ngồi cạnh, ông lao tới chỗ hai mẹ con Thu Nga giọng như lạc đi.
- Thu Nga! Thu Nga. Tôi... tôi mong....
- Ông cút đi! Cút đi.
Thu Nga khẽ rít lên đau đớn. Mặt Tòng bỗng tái đi, ánh mắt ông bỗng đờ đẫn.
- Mẹ, mẹ làm sao vậy hả mẹ?
- Không... Không! Mẹ không làm sao hết. Ôi con gái của mẹ. Mẹ mừng quá hóa lẫn...
CHƯƠNG 18
Cơn mưa chiều bất chợt. Tiếng mưa rào rào trên mui xe trôi thành vệt loang loáng trên lớp kính. Chiếc gạt nước ngúc ngoắc xua tan đi bao ảo ảnh về một thời xa vắng. Giây phút này bỗng sống động trong lòng Thu Nga. Bức điện khẩn của mẹ mang nội dung thật bất ngờ đang còn nằm trong túi áo chị. "Bức đã chết con về ngay!". Tin này chỉ có chị và Hoàng Đô biết. Chuyến này chị cho Thu Nguyệt về nhưng vẫn giấu con gái mọi quan hệ riêng tư của chị ở làng Nguyệt Hạ. Đây là lần đầu tiên chị đưa con gái về thăm quê. Chị lặng lẽ và Hoàng Đô cũng lặng lẽ. Sự im lặng của cả Đô và chị, hai người đều hiểu rằng trong giây phút này chưa cần nói với nhau điều gì. Suốt hai mươi năm nay có lẽ đây là lần đầu tiên Thu Nga và Hoàng Đô được ngồi với nhau trong một khoảng không gian nhỏ hẹp của chiếc xe La-đa màu sữa đang lao vun vút trên đường giữa cơn mưa mù mịt. Thu Nguyệt ngồi giữa chị và Hoàng Đô miệng cười nói vui vẻ. Chiếc xe vẫn lao đi. Tiếng bánh rèn rẹt lướt trên mặt đường lẫn tiến động cơ và tiếng gió rít bên ngoài thành xe. Hai bên đường, những bóng người đội nón lầm lũi đi trong mưa. Người lái xe vẫn giữ tốc độ đều đều, hai bàn tay anh ta như dính chặt vào vô lăng. Trong xe thỉnh thoảng lại có những phút im lặng quá mức cần thiết. Thần kinh Thu Nga như giãn ra, mọi ý nghĩa lại xới tung lên...
Cuộc đời Thu Nga đã trôi đi quá nửa. Quá nửa cuộc đời mình, Thu Nga lại tạm chia làm hai nửa - một nửa thời gian chị sống trên quê hương, một nửa ở thành phố. Cả hai khoảng thời gian có ranh giới rõ ràng khác xa như hai thế giới riêng biệt. Vậy mà chị lại thấy cả hai thời gian ấy cứ nhào quyện vào nhau không tài nào phân chia nổi. Ý nghĩa này vừa thoáng qua trong tâm trí chị khi chiếc xe vừa ngoẹo vào con đường ruột huyện. Chỉ lát nữa chị đã đưa con gái chị về tới làng Nguyệt Hạ. Suốt mười tám năm nay hai mẹ con chị sống giữa thành phố đầy sôi động và đỏ thẫm vết son trên môi với những đợt đi biểu diễn triền miên hết nơi này đến nơi khác. Dù đi đến đâu, lòng chị vẫn canh cánh nhớ về làng Nguyệt Hạ của chị với bao nỗi buồn vui lẫn lộn. Mỗi tiếng guốc gõ lộc cộc vui vui, mỗi nhành hoa trong đêm sinh nhật hàng năm của con gái, chị cũng thấy xúc động liên tưởng về cuộc đời mình. Những kỷ niệm xưa cứ quyện với thế giới hiện đại chị đang sống... Cả nhân loại đang phô bày trên màn vô tuyến truyền hình, trên sân khấu nghệ thuật. Từ những cô gái hoa hậu phường đến hoa hậu thế giới, từ những vị nguyên thủ quốc gia hôm nay còn là tổng thống bỗng chốc trở thành kẻ tử tù. Nhưng với chị có lẽ suốt đời chị vẫn là chị...
- Bác Đô ơi, nhà bác và nhà bà cháu cách nhau bao xa?
- Chừng năm trăm mét.
- Ôi, thế thì gần nhỉ.
Hoàng đô trả lời Thu Nguyệt xong, anh lại ngồi lặng nhìn Thu Nga. Mỗi lần anh nhìn chị, bắt gặp ánh mắt chị, mặt anh lại nóng bừng. Thu Nga ngày xưa và Thu Nga bây giờ đang ngồi trước mặt anh...Đã có bao biến động thời gian nhưng với Thu Nga, lòng anh vẫn luôn giữ một ý tưởng vô cùng tốt đẹp không bao giờ phai mờ. Đôi lúc anh hoài nhớ về làng quê mình, về câu chuyện huyền thoại về nàng công chúa Nguyệt Cầm, nhớ tới những ngày tháng trên chiến trường với Bức, anh lại nảy ra một sự so sánh kỳ quặc - anh so sánh về hai chiếc váy. Đúng vậy! Chiếc váy của những người đàn bà làng Nguyệt xưa và những chiếc váy của những cô gái thành phố ngày nay - chiếc váy mỏng tang của Tuyết, vợ anh. Từ ngày cầm bút nhiều lúc anh cứ ngỡ mình ngớ ngẩn và luôn tự dằn vặt suy nghĩ về mọi chuyện. Kể cả cái chuyện bỗng nhiên anh bị vào tù. Chính vì ngày ở tù ra và phải cay đắng trở về sống với Tuyết anh càng nhận rõ hơn những gì có lý và những gì phi lý luôn xảy ra với con người. Thiện và ác có từ cái thời hồng hoang qua câu chuyện huyện thoại về nàng công chúc Nguyệt Cầm - Qua thời gian trên trần gian này, con người đã làm nên bao điều kỳ vĩ tốt đẹp và cũng chính con người đã gây bao tội ác và bất công...
Xe đã lướt trên mặt đê làng. Bến Đá hiện ra, dòng sông cái loang loáng trôi. Đồng cỏ kia mà cánh diều tuổi thơ không còn nữa. Và cũng chẳng làm gì có chú ngựa trắng...
Chiếc xe bỗng phanh khự lại trước lối rẽ về làng Nguyệt Hạ. Thu Nga lấy tiền trả cho người lái xe. Thu Nguyệt háo hức nhảy ra khỏi xe. Một luồng gió lạnh lùa vào làm Hoàng Đô bừng tỉnh. Anh lập cập ra khỏi xe và đứng ngây ra một lúc nhìn Thu Nga. Mặt Thu Nga lại tái nhợt. Chiếc xe rồ máy lao đi.
Thu Nga đưa bàn tay vuốt lại mớ tóc xõa ra trước trán. Bàn tay kia, những ngón tay mềm mại kia ngày nào đã trao cho anh chiếc vòng cầu hôn...
- Mẹ! Mẹ ơi, đi về phía nào hả mẹ?
- Kia kìa, đình làng ta đấy - Hoàng Đô trả lời thay cho Thu Nga. Thu Nga nheo nheo mắt nhìn về phía đình làng rồi xách túi đi trước thỉnh thoảng lại ngoái đầu nhìn lại mỉm cười. Bầu trời làng Nguyệt Hạ lặng thinh không một cánh diều, không một tiếng sáo. Cả Hoàng Đô và Thu Nga đều lặng người nghe vẳng lên độc một thứ âm thanh buồn bã của tiếng kèn đám ma và tiếng trống lung bung lung bung. Bầu trời sau cơn mưa bỗng hửng lên một mầu hồng hồng. Những viên đá vừa được rửa sạch bụi đường cứ ánh lên một mầu xanh ngắt. - Những bông sen lấp ló trên mặt ao đình và vẫn cây gạo già nghiêng nghiêng soi bóng nước. Dưới gốc gạo kia, đêm nào Đô đã đứng ngẩn ngơ nhìn Thu Nga tập chèo trên sân đình Nguyệt Hạ...
Và lúc này bước ngang qua cổng đình, hai mẹ con Thu Nga và Hoàng Đô đều đứng lại sững sờ nhìn thấy một cảnh tượng hết sức lạ lùng. Trên sân đình, một lão già rách rưới gầy còm hai chân không giầy dép, bụng thắt một đoạn dây chuối khô, hai tay giữ khư khư chiếc thúng trên đầu đứng sừng sững im phắc như người chết đứng. Lão già đứng mãi như trời hành. Hoàng Đô bỗng lao tới, nhận ra lão già chính là dượng Quất.
- Dượng làm gì vậy? - Hoàng Đô thảng thốt kêu lên.
Ngô Quất vẫn đứng trơ trơ giương đôi mắt trắng dã nhìn Hoàng Đô. Anh không ngờ dượng Quất bây giờ lại ra nông nỗi này. Gương mặt xưa nay đã gầy choắt bây giờ càng răn dúm teo tóp lại, trên chiếc cằm nhọn hoắt của dượng lưa thưa dăm bảy sợi râu cong queo bạc trắng.
- Dượng, dượng ơi! Dượng không nhận ra con sao? - Hoàng Đô lắp bắp run rẩy - Con là Đô đây mà dượng...
Ngô Quất vẫn nhìn Hoàng Đô bằng ánh mắt ngơ ngác đờ dại, hai tay vẫn khư khư chiếc thúng trên đầu.
- Anh đừng có xạo! Thằng Đô nó bị đi tù rồi.
- Không. Con đây mà dượng, con đã được ra tù rồi. Con về thăm dượng đây mà.
Thu Nga khẽ ghé tai vào Hoàng Đô bảo.
- Ông ấy bị điên rồi.
Hoàng Đô đưa tay nâng bổng chiếc thúng trên đầu dượng Quất đặt xuống đất. Trong thúng toàn những gạch vỡ là gạch vỡ.
- Ai bắt tội mà dượng phải khổ thế này hả.
Đôi mắt Ngô Quất vẫn đờ đẫn hết nhìn Hoàng Đô lại nhìn hai mẹ con Thu Nga rồi bất chợt bê lấy thúng gạch đội lên đầu đứng sững lại như trước. Tụi trẻ từ trong đình làng chạy túa ra ngơ ngác nhìn Hoàng Đô và hai mẹ con Thu Nga.
- Để mặc kệ ông ấy - Một đứa trẻ nhanh nhảu lên tiếng - Ông ấy mới bị điên đấy. Cứ khi nào trong làng có trống đám ma là y rằng ông ấy lại ra đây đứng như thế này.
- Thành Hoàng trong đình hành ông ấy đấy. Bố cháu bảo thế - Một đứa trẻ khác nói.
- Láo toét! Chúng mày láo toét - Ngô Quất trợn mắt quát tụi trẻ - Cả bố chúng mày cũng ngu. Ông làm như vậy để khi nào chết, xuống âm phủ được thanh thản khỏi bị ma quỷ ám...
Một lần nữa Hoàng Đô vồ lấy thúng gạch trên đầu Ngô Quất đổ xuống ao đình.
Ngô Quất gườm gườm nhìn Hoàng Đô rồi lại vồ lấy chiếc thúng như sợ ai đánh cắp mất. Hoàng Đô lắc đầu thở dài nhìn theo Ngô Quất cầm thúng đi tha thẩn quanh sân đình tìm những viên gạch vỡ cho vào thúng. Trong xóm, tiếng kèn đám ma vẫn tru lên ai oán.
- Thu Nga và cháu Nguyệt về trước đi, tôi phải tìm cách đưa dượng tôi về nhà đã.
Thu Nga đứng lặng đi một lúc rồi bước ra khỏi sân đình. Vầng mặt trời đỏ ối trong ráng chiều. Hai mẹ con bước về tới ngõ, Thu Nguyệt đã reo lên gọi bà.
- Bà ơi, bà ơi cháu được về với bà đây này.
Khuôn mặt người mẹ già nua đã hiện ra bên khuôn cửa. Lưng mẹ đã còng xuống, má nhăn nheo, ánh mắt mẹ thoáng ánh lên niềm vui nhìn thu Nguyệt.
- Ôi, cháu bà đã lớn thế này rồi sao?
- Cháu sắp lấy chồng được rồi chứ bà, hý hý, chỉ mỗi tội chả ai người ta lấy cháu.
- Cha tiên tật mày - Mẹ nói.
Mẹ vẫn dùng cái từ xưa cũ mắng yêu cháu. Thu Nguyệt nhào vào lòng bà rít rít như tiếng chim non rồi chạy ra ngoài cửa háo hức ngó nghiêng khắp mọi nơi. Thu Nga thấy mắt mẹ đau đáu nhìn con gái chị nhón chân ton tót víu cành ổi lựa những quả chín cho vào miệng ăn ngon lành. Chị ngồi lặng bên mẹ chờ đợi...
- Nó chết rồi! Vừa đưa ra đồng lúc chiều. Đang thổi kèn thờ đấy. Thế cũng là xong, mồ yên mả đẹp. Đám ma chu đáo đông đủ và có cả trống cà rùng - Mẹ mấp máy cặp môi khô nẻ mắt rơm rớm cố giấu những giọt nước mắt - Tao định không điện cho mày về nhưng nghĩ cái tình... nó chết đúng ở chỗ bà lão Kình chết ngày xưa dưới gầm cầu ao.
- Anh ấy tự tử sao mẹ.
- Ừ, nó tự tử. Người lớn đi làm cả, trẻ con thì mải chơi bên nhà anh cả Lạnh. Nó tự bò ra đấy mà không ai biết.
- Con phải sang bên ấy, mẹ ở nhà với cháu...
- Khoan đã con ạ, tao cứ ngỡ là mày sẽ về kịp để được nhìn thấy nó. Nhưng bây giờ thì muộn rồi. Chả nên sang bên ấy làm gì trong lúc này. Con không thể tưởng tượng nổi đâu. Đến như mẹ đây, mẹ sang để đưa thằng Bức ra đồng mà cả Lạnh nó còn hằm hằm định sinh sự. Lần trước con về anh em nó tung tin nói xấu con. Nó bảo mục đích của con bây giờ năng đi lại với thằng Bức chẳng qua là chỉ muốn giữ lấy miếng đất bên ấy.
- Mẹ chấp làm gì chuyện ấy.
- Nào mẹ có chấp gì đâu. Ấy là mẹ nói thế để con biết. Mình cốt giữ cái tình nhưng người ta cứ bám mãi lấy mối hận thù để gây chuyện. Con đã về đây, lúc nào ra mộ thắp cho nó mấy nén hương con ạ...
Nghe mẹ nói, nước mắt Thu Nga trào ra. Vừa thoáng thấy bóng Thu Nguyệt từ ngoài vườn nhao vào lòng bà rỉ rả đủ chuyện. Chị vào buồng đong gạo nấu cơm. Chị run rẩy lần tìm hũ gạo của mẹ. Vẫn cái hũ gạo bằng sành thủa nào đặt nguyên trong xó tối thoang thoảng mùi hôi mốc. Có tiếng chuột rinh rích chạy trốn quanh bồ thóc. Chị lập cập rờ rẫm đong gạo cố nén xúc động để khỏi bật khóc. Chị bê rá gạo ra giếng vo, cố nở nụ cười gượng gạo. Lòng giếng sâu hun hút đen thăm thẳm. Tiếng nước trào ra miệng gầu rơi lóc tóc xuống giếng. Bóng hai bà cháu chơi vơi ngoài đầu hè và vầng trăng nhạt nhòa treo lở lửng trên ngọn cây cau, vẫn một thân cau thẳng đứng trơ vơ bên vại nước mưa như thể từ ngàn đời nay.
- Nguyệt ơi ra đây hái với bà nắm rau ngót cho mẹ mày nấu canh - Tiếng bà run run gọi cháu.
Chị vào bếp nhóm lửa. Ánh lửa bùng lên sáng rực gian bếp. Chị lơ đãng nhìn những dây mồ hóng đen nhánh bám nhằng nhịt trên mái bếp, chúng đã bám két vào đấy từ cái ngày Thu Nga còn bé tý và chúng sẽ còn bám mãi vào đấy. Cả chiếc cối xay lúa thấp tè tè cũ kỹ như lùn hẳn xuống theo năm tháng. Tiếng kèn bên nhà cả Lạnh lặng đi được một chốc giờ lại tru lên ai oán. Ngoài vườn tiếng con gái chị vẫn ríu rít hỏi bà:
- Bà ơi, bà nuôi được mấy chú gà? Bà ơi, cây đu đủ... Bà ơi cây mít! Hè tới cháu dẫn người yêu cháu về bà để dành mít cho cháu nhé. Cháu sẽ chiêu đãi người yêu cháu bữa mít...
- Cha tiên tật mày...
- Bà ơi, ở nhà quê thổi kèn đám ma hay nhỉ.
Mặt Thu Nga nóng bừng. Chị cứ dụi mãi cây que cời than vào bếp cho nó cháy, cháy mãi. Mắt chị đau đáu nhìn vào ngọn lửa cháy lem lém trên chiếc que cời than. Ngọn lửa sẽ cháy cụt cây que cời than và cháy cụt mất cả cánh tay, cháy bốc lên toàn thân chị, rồi cháy cả gian bếp cũ kỹ này và lửa sẽ cháy lan khắp làng Nguyệt Hạ và thiêu đốt hết thảy cả thế gian này. Chị nghĩ mình sẽ  lên cơn điên. Chị muốn gào lên cho con gái chị hiểu rằng tiếng kèn đang tru lên chính là tiếng kèn tiễn đưa mối tình đau khổ của mẹ nó với người đã chết- Bức của chị đã tự tử chết giống như cái chết của bà cụ Kình chui rúc dưới gầm cầu ao. Đã về đến đây chị nghĩ mình không thể không sang lại nhà chồng lần cuối cùng. Ăn cơm xong, mặc mẹ can ngăn, chị dắt con gái cùng đi với chị. Chị lấy khăn tang quấn lên đầu (chiếc khăn tang chị đã chuẩn bị từ trước khi về đây). Vậy là đời chị đã phải đội ba lần tang bên nhà chồng. Tang vợ chồng lão Kình, tang Bức. Hai mẹ con chị vừa bước vào cửa nhà cả Lạnh vừa lúc tiếng kèn trống lặng đi kết thúc một bài kèn cúng cơm. Trên bàn thờ hương khói nghi ngút. Các bức trướng treo kín xung quanh tường nhà. Mọi ánh mắt đổ dồn vào hai mẹ con chị. Ánh mắt chị nhìn vào cả Lạnh như thách thức lần cuối cùng với người có uy quyền lớn nhất trong nhà này. Gương mặt cả Lạnh bỗng tái đi, mắt nhìn xoáy vào hai mẹ con chị. Ánh mắt cả Lạnh cháy rực lên nỗi đau đơn lẫn ghen tức. Sự xuất hiện cả hai mẹ con chị lúc này là điều sỉ nhục cho gia đình cả Lạnh. Hình ảnh mẹ con Thu Nga cứ rực rỡ lên trước mắt cả Lạnh. Cuộc đời này nó chẳng chiều theo ý của cả Lạnh, ý nguyện của lão Kình. Cả Lạnh đau đớn rít lên:
- Chị cút khỏi nhà tôi đi, cút ngay! Hai mẹ con chị cố tình rủ thằng Đô về đây chọc tức cái nhà này đấy hả? Thằng em trai tôi nó đã khốn khổ vì chị. Gia đình tôi đã lụi bại tan nát đi vì chị. Thử hỏi từ ngày lấy thằng Bức chị đã làm được gì cho nó. Chị... chị là con quỷ cái...
- Cả Lạnh! Mày thật tàn ác - Bà Bông gào lên. Con ơi là con, con mà cứ nghĩ thế thì suốt đời sẽ khổ mãi. Nghĩa tử là nghĩa tận con ạ. Người ta về đây vì cái tình cái nghĩa. Mày nỡ lòng nào lại ăn nói thế hả cả Lạnh.
- Cả bà nữa. Bà cũng nên đi đi - Cả Lạnh càng nổi nóng, mắt long lên nhìn bà Bông - Tôi nói cho bà biết, chính bà đã làm hư hỏng cả cái gia phong nhà này.
Bà Bông ôm mặt tu lên khóc. Bà khóc than kể lể từ cái thời chồng bà bị treo cổ dưới giá gầu sòng của Ngô Quất. Tiếng khóc của bà Bông cứ vang lên và  vợ cả Lạnh, vợ Mát cũng bật khóc òa theo. Cả Lạnh ngồi thừ ra, mặt tái đi dưới ánh sáng của ngọn điện choi chói treo ở cửa. Và một điều xưa nay chưa bao giờ xảy ra bây giờ đã xảy ra mà không ai ngờ tới, đó là tiếng khóc của cả Lạnh. Suốt đời cả Lạnh chưa bao giờ khóc như vậy mà bây giờ bỗng nhiên cũng bật khóc rống lên. Tiếng khóc của cả Lạnh làm mọi người sững sờ...
Thu Nga dắt con gái chạy ra cửa. Chị thấy rờn rợn nhìn lại ngôi nhà tranh vách đất của vợ chồng chị lúc này sao hoang vắng chông chênh dưới ánh trăng. Trong nhà tối đen bởi ngọn điện đã được kéo sang nhà cả Lạnh.
Có tiếng bước chân chạy phía sau, dưới ánh trăng chị nhận ra Hoàng Đô và cậu con trai cả của cả Lạnh chạy tới. Ngày chị mới về làm dâu nhà này, cậu con trai của cả Lạnh còn để truồng bây giờ đã trở thành một chàng trai lớn ngồng giống y như Bức xưa.
- Cô cảm thông cho bố cháu - Giọng cậu con trai của cả lạnh rầu rĩ - tính bố cháu thế...
Trăng rực sáng. Làng Nguyệt Hạ ngan ngát hoa xoan và hương hoa gạo. Mặt ao đình vẫn sóng sánh ánh trăng như đêm nào. Cậu con trai cả Lạnh dẫn hai mẹ con Thu Nga và Hoàng Đô ra thăm mộ Bức. Con cừ giữa đào từ thời Đinh Tử Túc và Vũ Bách Thiên lúc này cũng sáng rực lên lấp loáng. Gió từ sông cái lộng lên. Cánh đồng lúa đang trổ bông lao xao. Trên cánh mả những vòng hoa tang cũng sáng rực trên ngôi mộ mới. Những chú ngựa trắng từ thời hồng hoang kéo về đứng ngẩn ngơ dưới trăng.

23/6/2015

Dương Hướng

Theo https://vnthuquan.net/