Mùa Xuân Thơ và Nhạc

                                  Mùa Xuân Thơ và Nhạc                                                                                                    Phương Chi

     Mùa xuân đang về với đất trời.

    Thời tiết trở nên ấm áp hơn. Bầu trời trong xanh, mây trắng, nắng hồng. Cây cối vụt rạo rực đâm chồi nẩy lộc. Hoa đua nhau khoe sắc. Chim chóc cất tiếng hót ríu rít. Ong bướm rập rờn bay lượn…

     Trước sự đổi thay của thiên nhiên, trong sự giao mùa, tâm hồn mọi người trở nên mênh mang nhẹ nhàng, thư thái hòa vui cùng cảnh sắc rồi cảm xúc trước vẻ đẹp tuyệt vời của tạo hóa. Tức cảnh, sinh tình… các thi nhân đã sáng tác ra nhiều tác phẩm ca ngợi về mùa xuân.

Truyện Kiều của Nguyễn Du gồm 3254 câu thơ, có đến 55 lần nhắc đến từ xuân. Tùy theo văn cảnh mà từ xuân có nghĩa khác nhau. Trong số đó có những từ tả cảnh mùa xuân.

     Mùa xuân được mô tả một cách nhẹ nhàng, xinh tươi qua những câu thơ:

Ngày xuân con én đưa thoi

Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.…

Gần xa nô nức yến oanh

Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.…

Sen tàn cúc lại nở hoa

Sầu  dài ngày ngắn đông đà sang xuân.

Tả hoa lá mùa xuân:

Cỏ non xanh rợn  chân trời

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.

Nhà Thơ Xuân Diệu nói về mùa Xuân theo cách riêng của mình. Mùa xuân gắn liền với tuổi trẻ tràn đầy sức sống như trong bài thơ Vội Vàng:

Của ong bướm này đây tuần tháng mật

Này đây hoa của đồng nội xanh rì

Này đây lá của cành tơ phơ phất

Của yến oanh này đây khúc tình si…

Xuân đang tới nghĩa là xuân đương qua

Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già

Với Xuân Diệu mùa xuân luôn bất tận:

Một ít nắng, vài ba sương mỏng thắm

Mấy cành xanh, năm bảy sắc yêu  yêu

Thế là Xuân, tôi không hỏi chi nhiều

Xuân đã sẵn trong lòng tôi lai láng

Xuân không chỉ ở mùa xuân ba tháng

Xuân là khi nắng rạng đến tình cờ

Chim trên cành há mỏ hót ra thơ

Xuân là lúc gió về không định trước.

                             (Xuân không mùa)

Nhà thơ Nguyễn Bính không những rất dung dị, rất “chân quê” mà còn được mệnh danh là thi sĩ của mùa xuân:

          Đã thấy xuân về với gió đông

          Với trên màu má gái chưa chồng

          Bên hiên hàng xóm cô hàng xóm

          Ngước mắt nhìn giời đôi mắt trong. (Xuân về)

Hay:

          Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay

          Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy

          Hội chèo làng Đặng đi qua ngõ

          Mẹ bảo: Thôn Đoài hát tối nay. (Mưa xuân)

Mùa Xuân nồng ấm, rạo rực đón chờ:

          Đây cả mùa xuân đã đến rồi

          Từng nhà mở cửa đón vui tươi

          Từng cô em bé so màu áo

          Đôi má hồng lên nhí nhảnh cười. (Thơ xuân)

Thi sĩ còn đưa chúng ta đắm cả một “Mùa xuân xanh” :

          Mùa xuân là cả một mùa xanh

          Giời ở trên cao, lá ở cành

          Lúa ở đồng tôi và lúa ở

          Đồng nàng và lúa ở đồng quanh

Cỏ nằm trên mộ đợi thanh minh

          Tôi đợi người yêu đến tự tình

          Khỏi lũy tre làng tôi nhận thấy

          Bắt đầu là cái thắt lưng xanh. (Mùa Xuân xanh)

Xuân về Tết đến nhà nhà sum họp. Sẽ mang nặng nỗi niềm quay quắt nhớ thương nếu không về...

          Tết này chưa chắc em về được

          Em gởi về đây cả tấm lòng. (Xuân tha hương)

Cảnh xuân bao giờ cũng làm xúc động lòng người nhất là cảnh chiều về. Nhà thơ Quách Tấn trong Chiều xuân:

          Chim mang về tổ bóng hoàng hôn

          Vàng lửng lơ non biếc đọng cồn

          Cành gió hương xao hoa tỉ muội

          Đồi sương sóng lượn cỏ vương tôn.

Thi sĩ Hàn Mạc Tử tả đan xen tả cảnh và người của mùa xuân đẹp và lôi cuốn:

          Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc

Trên giàn thiên lý bóng xuân sang. (Mùa Xuân chín)

Mưa Xuân hình ảnh độc đáo rất đẹp, man mác buồn:

Mưa đổ bụi êm êm trên bến vắng

Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi

Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng

Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời. (Chiều xuân-Anh Thơ)

Và Huy Cận thanh bình với Mưa xuân trên biển:

          Mưa xuân trên biển thuyền yên chỗ

          Tôm cá chất đầy phiên chợ mai

          Sắm tết thuyền về dăm khóm đỗ

          Đảo xa thăm thẳm vệt mưa dài.

Không phải ai cũng mong muốn xuân về? Vì nhiều khi xuân đến dấy lên trong lòng họ bao nỗi sầu lụy. Hãy nghe Chế Lan Viên nức nở:

          Tôi có chờ đâu có đợi đâu

          Đem chi xuân lại gợi thêm sầu?

          Với tôi tất cả như vô nghĩa

          Tất cả không ngoài nghĩa khổ đau

          Ai đâu trở lại mùa thu trước

          Nhặt lấy cho tôi những lá vàng

          Với của hoa tươi muôn cánh rã

          Về đây đem chắn nẽo xuân sang. (Xuân)

Mùa Xuân về, không thể không nhắc đến những bài thơ hay của Đoàn Văn Cừ.

          Dải mây trắng đỏ dần lên đỉnh núi

          Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà tranh

          Trên con đường viền trắng mép đồi xanh

          Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết. (Chợ Tết)

Hay là:

          Bà tôi ở một túp nhà tre

          Có một hàng cau chạy trước hè

          Một mảnh vườn bên rào giậu nứa

          Xuân về hoa cải nở vàng hoe. (Tết quê bà)

Đón xuân người ta cũng thường hoài niệm về những ngày tháng cũ. Bài thơ Ông Đồ của Vũ Đình Liên như là cầu nối thực tại với quá khứ. Để rồi Tết đến mọi người luôn lưu giữ được những truyền thống tốt đẹp của tổ tiên.

          Mỗi năm hoa đào nở

          Lại thấy ông đồ già

          Bày mực tàu giấy đỏ

          Bên phố đông người qua…

          Năm nay đào lại nở

          Không thấy ông đồ xưa

          Những người muôn năm cũ

          Hồn ở đâu bây giờ.

 

Ngoài các thi nhân sáng tác rất nhiều bài thơ ca ngợi mùa xuân, còn các nhạc sĩ cũng cho ra đời nhiều tác phẩm đem lại cho mùa xuân nhiều sắc màu, nhiều rạo rực, nhiều xôn xao:

Hãy lắng nghe bài hát Mùa Xuân đầu tiên :

Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về. Mùa bình thường mùa vui nay đã về. Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên….(Văn Cao)

Bao nhiêu thương nhớ gom nhặt đầy anh trở về thăm em. Bao lần ngồi thâu đêm, nghe mùa xuân vừa đến. em ơi hoa thắm rơi ngập đường, Trời nắng xế vương vương…(Tuấn Khanh)

Xuân về, Tết đến không ai mà không thấy lòng mình rộn vui khi nghe những bài hát thật dễ thương:

Hoa lá nở thắm đẹp làn môi hồng, Xuân đến rồi đây nào ai biết không. Mang những hoài mong đi vào ngày tháng. Bao nhiêu mơ ước đến khi mùa xuân sang…(Cánh thiệp đầu xuân-Minh Kỳ-Hoài Linh).

Hay lắng nghe Câu cuyện đầu năm của nhạc sĩ Hoài An:

Trên đường đi lễ xuân đầu năm. Qua một năm ruột rối tơ tằm. Năm mới nhiều ước vọng chờ mong. May nhiều rủi ít ngóng trông. Vui cùng pháo nổ rượu hồng…

Nhạc sĩ Phạm Duy trong Hoa Xuân:

          Xuân vừa về trên bãi cỏ non. Gió xuân đưa lá vàng xuôi nguồn. Hoa cười cùng tia nắng vàng son. Lũ ong lên đường cánh tung tròn…

Nhẹ nhàng tình yêu trong mùa xuân với nhạc sĩ Trịnh Công Sơn:

          Mùa xuân yêu em đồi núi thênh thang. Hồ nước long lanh ngàn cánh vàng. Ngày ta yêu em màu lá thanh xuân….(Người về bỗng nhớ)

          Thật dễ thương với Gửi người em gái miền Nam:

          Cành hoa tim tím bé xinh xinh báo xuân nồng. Cành đào phong kín cánh mong manh như hoa lòng. Hà Nội mừng đón Tết, hoa chen người đi, liễu rủ mà chi…(Đoàn Chuẩn Từ Linh)

          Bình yên và nhẹ nhàng khi nghe bài Mùa Xuân trên đỉnh bình yên – Từ Công Phụng.

          Rồi mai, có một lần tôi đưa em, về trên đỉnh yên bình hiền hòa. Một mùa xuân trên cao, hôn lên làn tóc xõa, theo mây trôi bềnh bồng…

          Mùa xuân là mùa của sự đoàn tụ và yêu thương.

          Xuân đã đến bên em. Dáng xuân tuyệt vời. Xuân đã đến bên người. Xin người hãy cùng em vui xuân…(Xuân yêu thương)

          Mùa xuân là mùa của tình yêu. Hãy cùng nhạc sĩ Ngọc Châu Thì thầm mùa xuân:

     Từng chồi non xanh mơn man. Từng hạt mưa long lanh rơi… Mùa xuân. Và trong ánh mắt lấp lánh. Lời yêu thương ai…ngập ngừng. Mùa xuân đã…

Sẽ không có bút mực nào mà có thể kể hết các tác phẩm thơ và nhạc về mùa Xuân. Trên đây chỉ là góp nhặt một chút gì chỉ để gợi nhớ lại những tác giả và tác phẩm làm cho mùa xuân thêm xinh tươi, thêm màu sắc. Mùa xuân luôn đem đến bao nhiêu niềm vui, bao nhiêu hy vọng, bao nhiêu điều tốt lành cho tất cả mọi người.

       Và để kết thúc bài viết này, xin hãy nâng ly chúc nhau trong giai điệu dịu dàng bài Ly Rượu Mừng của Phạm Đình Chương:

    Ngày xuân nâng chén ta chúc nơi nơi. Mừng anh nông phu vui lúa thơm hơi. Người thương gia lợi tức. Người công nhân ấm no. Thoát ly đời gian lao nghèo khó…há ha ha hà…muôn lòng xao xuyến duyên đời….

Mùa Xuân 2014.

Phương Chi.