Romance de Amour

Romance de Amour

Romance 

Khúc nhạc đằm thắm làm rung động hàng triệu con tim

Buổi chiều và những cơn mưa lớn đã rơi nhanh trên thành phố.

Em ngồi đây đã bao nhiêu ngày rồi, một mình trong căn gác nhỏ. Dẫu biết gió mưa ngoài kia rất lạnh và lá vàng rơi đầy trên con đường mà chúng mình đã đi qua.

Nước mắt em lặng lẽ rơi như những hạt mưa ngoài song cửa. Và thế là chúng ta đã đi qua một đoạn đời, và em biết anh sẽ chẳng bao giờ trở lại nơi này, bỏ lại mình em với những bụi hoa dại ven đường.

Đêm. Đêm một mình, đêm dài như chưa hề qua. Hàng cây khô sẽ trổ lá đơm hoa khi xuân về. Nhưng em biết, mắt em sẽ chẳng bao giờ làm thắm lại tình yêu của chúng mình.

Ngày đã lên, 

đêm đã xuống và giông bão đã qua. 

Nơi đây lá vàng phủ kín dấu chân anh.

Nhưng, một ngày em yêu anh.

Một ngày em có anh,

Tình yêu đó, là thiên thu!.

Mùa thu lá Bay

Nửa đêm ngòai Phố - Kim Anh

Có nhiều người thường hiểu Romance chỉ là bản tình ca nhưng không hẳn như vậy, tình ca chỉ là một khía cạnh trong nghệ thuật Romance vô cùng phong phú và đa dạng.

“Romance - đôi khi còn mang tên gọi “Ca khúc nghệ thuật” là một thể loại âm nhạc hòa tấu thính phòng dành cho giọng ca và bè đệm đàn. Thuật ngữ này xuất hiện ở Tây Ban Nha thoạt đầu mang ý nghĩa “Bài hát thế tục” được sáng tác bằng tiếng Tây Ban Nha để phân biệt với các ca khúc Tôn giáo bằng tiếng Latinh. Dần dần, ngôn từ Romance được phổ biến, phát triển rộng rãi ra ngoài biên giới Tây Ban Nha và trở thành tên gọi cho một thể loại thơ  ca trữ  tình và một thể loại âm nhạc dành cho giọng ca. Trong âm nhạc Pháp thế kỷ 18, Romance đồng nghĩa với “Chanson” - đơn giản là một bài hát không cần bè đệm đàn. Thời gian sau đó, ngôn từ này được hiểu đồng nghĩa với “giai điệu” và chỉ đến đầu thế kỷ 19, Romance mới được khẳng định như thể loại ca khúc nghệ thuật hàn lâm, nhất thiết phải có phần đệm.

Tính chất âm nhạc của Romance vô cùng phong phú, xen kẽ cùng với những bản nhạc trữ tình đặc trưng cho thể loại âm nhạc này là những bản nhạc mang tính chất vui nhộn, chất anh hùng ca … ở Romance, các đường giai điệu thường tinh tế, tỷ mỉ hơn ở  các tác phẩm này thường được sáng tác dựa trên thơ ca. Âm nhạc không chỉ biểu hiện tính chất chung của đoạn thơ hay cấu trúc của khổ thơ mà còn phải biểu hiện rõ hình ảnh, đường nét phát triển của nhịp điệu, ngữ  điệu. Trong Romance, bè đệm đóng vai trò biểu cảm vô cùng quan trọng như một nhân tố cấu thành bình đẳng trong hòa tấu thính phòng chứ không đơn thuần chỉ là bè phụ họa cho giọng ca. Từ đây đã sinh ra một số thể loại có gốc Romance như Ballade, Elegie, Barcarolla, Romance theo các nhịp của vũ điệu như  Menuete …

Romance như thể loại tổng hợp giữa thơ ca và âm nhạc đã trải qua quá trình phát triển đa dạng và phong phú bắt đầu từ nửa sau thế kỷ 18, trong sự nghiệp sáng tạo của các nhạc sĩ trường phái Đức – Agrikola, E.Bach và trường phái Pháp - Méhul, Berton, Dalayrac. Sang thế kỷ 19, trong sáng tạo nghệ thuật của các nhạc sĩ thuộc trường phái âm nhạc lãng mạn, Romance trở thành một trong những thể loại hàng đầu biểu hiện một cách đặc sắc những trào lưu của thời đại - đó là xu thế hướng nội nhằm biểu hiện những chiều sâu tinh tế nhất của tâm hồn con người đồng thời kết hợp và phát huy những tinh hoa quý báu nhất của dân ca. Từ đây, giá trị nghệ thuật của Romance không ngừng được nâng cao đặc biệt trong sự  nghiệp sáng tạo của các nhạc sĩ trường phái Đức - áo: Schubert, Schuman Bramhs, Wolf, trường phái Pháp: Berlioz, Gounod, Bizet, Massenet và trường phái Nga: Glinka, Tchaikovsky, Rachmaninov.

Cùng với các tác phẩm Romance kinh điển mẫu mực mang nội dung trữ tình, nửa sau thế kỷ 19 đã xuất hiện các bản Romance mang tính chất dân dã dành cho ca hát đại chúng có phong cách gần gũi với ca khúc thường nhật. Hai khía cạnh này của Romance không tách biệt và đôi khi được kết hợp nhuần nhuyễn trong sáng tạo của các nhạc sĩ như Alyabev, Varlamov mà vẫn không mất đi ý nghĩa nghệ thuật cao của loại hình này. Điều đáng chú ý là lịch sử phát triển Romance liên quan mật thiết đến lịch sử phát triển thơ ca. Cụ thể là các bản tình ca bất hủ của Schuman với Heine, Glinka với Puskin và Tchaikovsky với Tolstoi. Trong sự phát triển của nghệ thật Romance thế kỷ 19, các nhạc sĩ đặc biệt chú trọng đến tính chất hát nói. Các bản Romance của Tchaikovsky và Rachmaninov đôi khi gần gũi với thể loại Aria trong Opera với sự phát triển kịch tính giao hưởng mang quy mô lớn. Một hướng đi khác của thể loại này ở chỗ, các nhạc sĩ thường tập hợp các bản Romance thành tổ khúc thanh nhạc lớn, trong đó bao hàm các ý tưởng và chủ đề âm nhạc vô cùng đa dạng thường mang tính chất tương phản rõ rệt - những điều khó có thể đạt được nếu chỉ  sáng tác trong phạm vi một bản Romance. Từ  đây đã hình thành nên thể loại. Tổ khúc thanh nhạc gắn liền với tên tuổi những nhạc sĩ tiên phong - Beethoven (Đến với người yêu dấu phương xa 1816), Schubert (Cô thợ xay xinh đẹp 1923. con đường mùa đông 1827) và nhiều nhạc sĩ khác.

Sang thế kỷ 20, ngay từ những thập kỷ đầu tiên, nghệ thuật Romance đã tạo nên bức tranh phát triển phức tạp. Song song với việc phát huy những truyền thống tốt đẹp của thế kỷ 19, các nhạc sĩ luôn cố gắng tìm tòi những phương thức sáng tạo mới. Mỗi tác phẩm là một cách xử lý riêng biệt không lặp lại trong sự kết hợp giữa âm nhạc và thơ ca.

Từ đây hình thành nên loại hình mới của Romance có tên gọi “thơ với âm nhạc” đặc biệt rõ nét trong sáng tạo của Debussy (năm bài thơ của Baudelaire) và prokofiev (Năm bài thơ của Achmatov). Dựa trên thẩm mỹ âm nhạc mới, các nhạc sĩ cố gắng để cho Romance gần gũi đến mức tối đa với ngữ điệu tự nhiên của ngôn ngữ. Chính vì vậy nên họ thường tìm đến các thể thơ tự do, thậm chí cả văn xuôi (những bài ca Bilitis của Debussy, Con vịt xấu xí của Prokofiev). Nhưng có lẽ bước đột phá táo bạo nhất theo phong cách hát nói phải kể đến tổ khúc Pierrot Lunaire Lunaire của Schonberg được sáng tác vào năm 1912. Mặt khác, nghệ thuật Romance thế kỷ 20 đặc biệt đề cao vai trò của bè đệm. Bè piano chưa bao giờ mang tính chất độc lập với hình tượng sắc nét như trong các tác phẩm của Debussy và Rachmaninov, chính vì vậy nên các tác phẩm kiểu này còn mang tên gọi Ramance – Prelude. Một khía cạnh quan trọng khác, đó là Romance mang ảnh hưởng của dân ca như trong các tác phẩm của Stavinsky, Ravel và De Falla. Mặc dù nghệ thuật Romance thế kỷ 20 đạt được nhiều nhiều thành tựu mới nhưng cũng không biện hộ được cho một số khía cạnh làm mất đi tính chất đại chúng vốn đặc trưng cho thể loại này. Từ  giữa thế kỷ 19, Romance đã được mở rộng thành phần biểu diễn đánh dấu sự ra đời của các tổ khúc Romance cho vài giọng ca hoặc cho một giọng ca với bè đệm gồm nhiều loại nhạc cụ. Điều này làm cho tổ khúc thanh nhạc  gần gũi với Kantate và các tác phẩm giao hưởng hợp xướng. Tổ khúc kiểu mới này đã trở thành tinh hoa âm nhạc thế kỷ 20 trong sự nghiệp sáng tạo của Bulez, Britten, Prokofiev, Schostakovich, Sviridov và nhiều nhạc sĩ khác.

Vino de Amor

Đây là phần trình bày bản nhạc Romance de  Amour bằng lời do ca sĩ Andy William thể hiện:

Vino de Amor from the magical vine
Once you’ve taken a sip of that sweet summer wine
You’ll be lost in its spell
Then I know you’ll be mine
So let’s drink to el vino de amor
Vino de amor and the taste of your lips
Leave a heavenly glow when I’ve stolen a kiss
It’s a moment in time like a total eclipse
So let’s drink to el vino de amor
As evening falls you are here in my arms
And the sound of the sea’s like a million guitars
We’ll lie beneath the blanket of stars
And we’ll drink el vino de amor
We’ve tasted love on a warm starry nights
As I look in your eyes in the soft morning light
No I’ll never forget such a beautiful sight
Here’s a toast to el vino de amor

Vino de Amor, từ  những nhánh nho huyền bí và diệu kỳ
một lần tôi đã từng nhấp một  ngụm đầy hương vị mùa hè với tất cả ngọt ngào chan chứa qua từng giọt rượu
Em sẽ mất hết ý thức như  vừa bị dính bùa mê của nó
Sau đó tôi biết rằng em sẽ là của tôi
Thế thì, đôi ta hãy cùng nhau uống
Bỏ quên những cảm giác lâng lâng như  tựa chốn thiên đường khi tôi trao em một nụ hôn vụng dại
Khoảnh khắc hiện thực như  hoàn toàn bị lu mờ
Thế thì, đôi ta cùng nhau uống
Khi màn đêm buông xuống, em vẫn ở nơi đây, trong cánh tay của tôi
Và âm thanh của tiếng sóng biển vỗ rì rầm tựa như  hàng triệu chiếc guitar cùng hòa nhịp.
Đôi ta sẽ cùng nhau uống
Đôi ta sẽ cùng nhau nếm giọt tình ái trong một đêm ấm cúng và đầy sao
Khi anh nhìn vào đôi mắt của em qua một tia sáng yếu ớt của buổi sớm mai
Không, anh sẽ không thể nào quên được khung cảnh ấy đẹp như  thế này đâu
Nơi mà đôi ta đã cùng nâng cốc cùng nhau uống những giọt rượu cay nồng.

Một bài hát rất nổi tiếng được hát bằng tiếng Tây Ban Nha có tựa đề

Quizás, Quizás, Quizás (dance)

“Quizás, Quizás, Quizás”

Siempre que te pregunto
Que, cuándo, cómo y dónde
Tú siempre me respondes
Quizás, quizás, quizás

Y así pasan los días
Y yo, desesperando
Y tú, tú contestando
Quizás, quizás, quizás

Estás perdiendo el tiempo
Pensando, pensando
Por lo que más tú quieras
¿Hasta cuándo? ¿Hasta cuándo?

Y así pasan los días
Y yo, desesperando
Y tú, tú contestando
Quizás, quizás, quizás

Estás perdiendo el tiempo
Pensando, pensando
Por lo que más tú quieras
¿Hasta cuándo? ¿Hasta cuándo?

Y así pasan los días
Y yo, desesperando
Y tú, tú contestando
Quizás, quizás, quizás

English translation of original Spanish lyrics:

“Perhaps, Perhaps, Perhaps”

I am always asking you
When, how and where
You always tell me
Perhaps, perhaps, perhaps

The days pass this way
And I am despairing
And you, you always answer
Perhaps, perhaps, perhaps

You are wasting time
Thinking, thinking
That which you want most
Until when? Until when?

The days pass this way
And I am despairing
And you, you always answer
Perhaps, perhaps, perhaps

You are wasting time
Thinking, thinking
That which you want most
Until when? Until when?

The days pass this way
And I am despairing
And you, you always answer
Perhaps, perhaps, perhaps

English lyrics:

“Perhaps, Perhaps, Perhaps”

You won’t admit you love me and so
How am I ever to know
You only tell me
Perhaps, perhaps, perhaps

A million times I ask you and then
I ask you over again
You only answer
Perhaps, perhaps, perhaps

If you can’t make your mind up
We’ll never get started
And I don’t want to wind up
Being parted, broken hearted

So if you really love me say, “yes”
But if you don’t, dear, confess
And please don’t tell me
Perhaps, perhaps, perhaps

If you can’t make your mind up
We’ll never get started
And I don’t want to wind up
Being parted, broken hearted

So if you really love me say, “yes”
But if you don’t, dear, confess
And please don’t tell me
Perhaps, perhaps, perhaps
Perhaps, perhaps, perhaps
Perhaps, perhaps, perhaps

Có lẽ, có lẽ, có lẽ

Anh sẽ chẳng yêu em phải không?
Làm sao em biết được
khi anh chỉ nói:
“có lẽ….có lẽ….có lẽ…”
Em đã hỏi anh cả triệu lần rồi
Và em lại hỏi anh một lần nữa
nhưng anh vẫn chỉ trả lời:
“có lẽ… có lẽ… có lẽ…”

Nếu anh không nhứt quyết được
Thì chúng ta sẽ chẳng bao giờ bắt đầu được
Và em chẳng muốn làm ầm lên
Để rồi chia tay, tan vỡ….
Vậy thì nếu yêu em, xin anh hãy nói “yêu em”
Còn nếu anh không yêu em thì hãy xám hối đi
Xin đừng nói với em nữa hai từ:
“có lẽ… có lẽ… có lẽ…” nữa….

Một vài bài hát tiếng Spanish (Tây Ban Nha) chuyển ngữ sang tiếng English (Anh ngữ)

No More

Elvis Presley

No more do I see the starlight caress your hair
No more feel the tender kisses we used to share
I close my eyes and clearly my heart remembers
A thousand good-byes could never put out the embers

Darling I love you so and my heart forever
Will belong to the memory of the love that we knew before
Please come back to my arms, we belong together
Come to me let’s be sweethearts again and then let us part no more.

No more do I feel the touch of your hand on mine
No more see the lovelight making your dark eyes shine
Oh how I wish I never had caused you sorrow
But don’t ever say for us there is no tomorrow

Darling I love you so and my heart forever
Will belong to the memory of the love that we knew before
Please come back to my arms, we belong together
Come to me let’s be sweethearts again and then let us part no more.

Dịch ý

Tôi không còn thấy ánh sáng của vì sao lấp lánh trên mái tóc em
Không còn cảm thấy những nụ hôn dịu ngọt chúng ta từng chia sẻ
Tôi nhắm mắt lại và trái tim tôi rõ ràng vẫn nhớ
Một ngàn lời tạm biệt không bao giờ  có thể dập tắt được những hy vọng nhỏ bé

Em ơi, tôi yêu em thật nhiều và trái tim tôi mãi mãi
Sẽ thuộc về kí ức của tình yêu mà chúng ta đã có trước đây
Xin hãy quay về trong vòng tay tôi, chúng ta thuộc về nhau
Đến với tôi, hãy là người yêu của nhau lần nữa và rồi đừng bao giờ để chúng ta chia xa

Tôi không còn cảm thấy bàn tay em chạm nhẹ lên tôi
Không còn nhìn thấy tia sáng tình yêu làm đôi mắt em lung linh
Ôi, tôi ước tôi đã không làm em đau khổ
Nhưng đừng bao giờ nói với chúng ta là không còn ngày mai

Em ơi, tôi yêu em thật nhiều và trái tim tôi mãi mãi
Sẽ thuộc về kí ức của tình yêu mà chúng ta đã có trước đây
Xin hãy quay về trong vòng tay tôi, chúng ta thuộc về nhau
Đến với tôi, hãy là người yêu của nhau lần nữa và rồi đừng bao giờ để chúng ta chia xa

Bài hát này có nhạc giống hệt như bài La Paloma (Spanish) và được ca sĩ Elvis trình bày bằng English với tựa đề là No More

Bài hát “La Paloma”:

“La Paloma” thuộc loại bài hát phổ biến rộng rãi nhất thế giới. Trong tiếng Tây Ban Nha, “La Paloma” là chim bồ câu. Giai điệu đằm thắm mang phong vị “habanera” từ điệu nhảy dân gian của những người dân vùng Habana trên hòn đảo Cuba thời đó nên có nơi đã lầm tưởng “La Paloma” là một bài dân ca. Lời ca thể hiện xúc cảm trước biển rộng bao la, sóng xô lớp lớp, những con tàu ra khơi với các chàng thủy thủ mang theo hình ảnh những người thân yêu mắt ngấn lệ trên bờ dõi theo và những chú chim câu để chuyển những bức thư  tâm tình về quê nhà. Những lời ca của bài hát được diễn tả bằng đủ loại ngôn ngữ trên thế giới nhiều đến mức không thể kể xiết. Ngay ở Việt Nam cũng vậy, mỗi ca sĩ hát lời theo ý thích khác nhau, song nói chung họ vẫn lưu giữ “hồn” nguyên tác. Một trong những lời ca đã được đặt từ hơn 50 năm trước như  sau:

“Khi tôi rời quê hương Habana làng quê mong chờ
Trên cao cánh bồ câu đang lướt nơi chân mây xa mờ
Thuyền ai đang lênh đênh, làn khói biếc sương bay ngang lưng trời
Lớp lớp sóng vỗ mênh mông đua theo cánh chim tuyệt vời

Ôi! Chim câu trắng nhỏ xinh
Qua quê ta chim dừng đôi cánh
Hãy giùm ta đưa tấm lòng thương nhớ thiết tha
Về tận nơi mái nhà xa…”

Huyền thoại về các chàng thủy thủ thời xưa mang theo chim câu để đưa tin về nhà đã lưu truyền từ xa xưa. Khoảng thế kỷ thứ V trước công nguyên, những trận chiến ác liệt đã diễn ra giữa Hy Lạp và Ba Tư (nay gọi là Iran), mỗi bên đều có lúc thắng, lúc thua. Một trong những trận ác liệt có tiếng nhất là trận Marathon. Khi thắng trận, một người lính Hy Lạp đã chạy một mạch vượt qua quãng đường 42,195 km về đến đại bản doanh báo tin và chỉ kịp thốt lên: “Quân ta đã thắng!” thì gục ngã và chết vì kiệt sức. Để kỷ niệm sự kiện này, các cuộc đua thể thao Olympics sau đó và cho đến ngày nay đều có thi chạy đường dài marathon với cự ly 42,195 km.

Còn một lần khác, hải thuyền của quân Ba Tư đang chuẩn bị đổ bộ lên chỗ dãy núi nhô ra biển của bán đảo Athos, phía tây bắc Hy Lạp, thì gặp bão. Toàn bộ 300 chiến thuyền và hàng vạn chiến binh Ba Tư  bị chìm.

Đứng trên núi nhìn xuống, người Hy Lạp thấy những đàn chim câu trắng bay ra từ  những chiến thuyền đang chìm và người ta cho rằng các thủy thủ Ba Tư đã mang theo chúng để nhắn tin về nhà. Trong giờ phút lâm chung, các chú chim câu ấy đã được thả ra để đưa về quê nhà tin nhắn cuối cùng của họ.

She Wears my Ring – Elvis Presley

She wears my ring to show the world that she belongs to me
She wears my ring to show the world she’s mine eternally
With loving care I placed it on her finger
To show my love for all the world to see

This tiny ring is a token of tender emotion
An endless pool of love that’s as deep as the ocean

She swears to wear it with eternal devotion
That’s why I sing, because she wears my ring

She swears to wear it with eternal devotion
That’s why I sing, because she wears my ring

This tiny ring is a token of tender emotion
An endless pool of love that’s as deep as the ocean
She swears to wear it with eternal devotion
That’s why I sing, because she wears my ring
That’s why I sing, because she wears my ring.

Đây cũng có thể là một bài hát Spanish nổi tiếng được Elvis trình bày bằng English, theo cảm nhận của riêng tôi thì các bài hát bằng tiếng Spanish nghe không hay, vì vậy cho dù bài hát đó có nhạc nền rất hay nhưng nếu nghe bằng tiếng Spanish thì tôi chẳng có chút cảm xúc gì cả.

Dịch ý

Cô ấy đeo chiếc nhẫn tôi trao cho thế giới biết rằng cô ấy thuộc về tôi
Cô đeo chiếc nhẫn tôi trao để cho thế giới biết rằng cô ấy thuộc về tôi mãi mãi
Với niềm quan tâm thương yêu tôi đặt chiếc nhẫn vào ngón tay cô
Để thể hiện tình yêu của mình cho cả thế giới biết

Chiếc nhẫn nhỏ bé này là một dấu hiệu cho cảm xúc dịu dàng
Một bể nước tình yêu vĩnh cửu sâu thẳm như  đại dương
Đó là lí do tôi hát ca vì cô ấy đeo chiếc nhẫn tôi trao

Cô ấy thề đeo nó cùng với sự  hiến dâng vĩnh cửu
Đó là lí do tôi hát ca vì cô ấy đeo chiếc nhẫn tôi trao

Chiếc nhẫn nhỏ bé này là một dấu hiệu cho cảm xúc dịu dàng
Một bể nước tình yêu vĩnh cửu sâu thẳm như  đại dương
Đó là lí do tôi hát ca vì cô ấy đeo chiếc nhẫn tôi trao
Đó là lí do tôi hát ca vì cô ấy đeo chiếc nhẫn tôi trao.

 Theo https://elysium6561.wordpress.com/