Bên dòng sông quê
Đường lên nhà chú Thế ghồ ghề, khúc khuỷu. Đường bê tông nhưng qua thời gian lũ lụt
và các loại xe lớn chở đất cát cày xới - đã dần tạo nên những ổ gà, ổ voi; còn
những con đường hẻm vào làng nhỏ hẹp, lầy lội. Chú Thế định cư ở làng này cho đến
nay đã hơn ba đời rồi. Đôi khi tôi tò mò hỏi chú sao không chuyển nhà xuống ở
thành phố hay ít nhất là thị trấn cho cuộc sống vui và đỡ vất vả hơn. Nhưng lần
nào chú cũng thuyết phục tôi bằng những lí lẽ không cãi vào đâu được:
- Ở thành phố,
ở thị trấn thì vui rồi, nhưng để tìm thấy sự bình an, và tình làng nghĩa xóm
thì cũng hiếm - chỉ ở nơi đây mới có cháu à.
Tôi đuối lý
nhưng vẫn ngoan cố chống chế:
- Nhưng chỉ cần
tâm mình an thì ở đâu mà không an vui hả chú?
Chú Thế cười hiền,
có vẻ suy nghĩ - chậm rãi đáp lời tôi
- Cháu nghĩ vậy
không đúng rồi. Làm sao mà giữ tâm an giữa cuộc sống hối hả, xô bồ dễ dàng được
chứ? Mình là phàm phu, đâu phải bậc thánh mà an nhiên “thõng tay vào
chợ”? Cháu có thấy ai đi qua chợ cá mà không bị tanh mùi của cá hắt vào mũi không?
Tôi không biết phải trả lời sao, thì chú Thế đã
tiếp lời – giọng say sưa, nồng nhiệt:
- Tâm hồn của
chúng ta cũng như vải vóc, vật dụng vậy - nó cũng rất dễ bị vấy bẩn, mà một khi
đã bẩn rồi thì rất khó để làm nó sạch lại như cũ cháu à.
- Dạ! Cám ơn
lời khuyên chí tình của chú - Cháu biết rồi….
Tôi im lặng một lúc rồi lẩm bẩm với mình không để
chú nghe thấy
- Chú lý tưởng
hóa cuộc sống quá, nên khổ cả đời…
Tôi quen chú Thế
cũng rất tình cờ, vậy mà mới đó đã gần năm năm rồi. Thời gian trôi qua nhanh
quá, chỉ xuất hiện như một thoáng rồi mất hút vĩnh viễn. nhưng miền ký ức
sâu khuất như đang hiện ra trước mắt tôi….
Cũng vào một ngày chủ nhật, bạn bè tôi rủ nhau đi uống cà phê, và nhậu lai rai,
nói chuyện con cà, con kê cho vui để giảm bớt căng thẳng trong suốt một
tuần quần quật vì cuộc sống. Chúng tôi thường nhậu theo trường phái “Tiên
tửu” của Lý Bạch - khi đã uống sần sần là trở thành những nhà thơ, những
nghệ sĩ ngâm thơ “tài hoa” ngay. Hôm ấy tôi rất háo hức vì mới sáng tác được một
bài thơ mà tôi đọc đi đọc lại nhiều lần và nghĩ nó hay không chê vào đâu được (có người làm thơ nào mà không tự cho thơ mình là hay, là nhất nhỉ?) - vì vậy
tôi cạn luôn cả mấy ly để lấy dũng khí mà ngâm nga. Tôi đã hứng khởi, miên man
đọc:
“Một ngày... một ngày... lại một ngày...
Tháng năm trăn trở đong đầy thời gian
Vầng
trăng lẻ bóng mơ màng
Giọt sương se lạnh, lá vàng - người ơi!
Cõi tiên, cõi tục chơi vơi
Ngẫm mà xa xót dòng đời thực – mơ…
Xanh kia lồng lộng xa mờ!
Trăng tương tư đổ bến bờ nhớ thương.”
Tụi bạn tôi vỗ tay tán thưởng - để có dịp cùng nâng ly chúc mừng nhau.
Tôi cười đắc chí, mãn nguyện – tuy hơi thở vẫn còn dồn dập vì xúc cảm hạnh phúc
đã được chia sẻ...
Người đàn ông đang ngồi yên lặng ở bàn bên cạnh nhìn chúng tôi chăm chú. Nhìn dáng vẻ bề ngoài, ông ta không có gì đặc biệt. Đó là một người trung niên
dáng cao gầy, râu tóc không được cắt tỉa, hơi luộm thuộm nhưng nét mặt khắc khổ,
phong trần. trong bộ áo quần màu nâu xám cũ kỹ. Tuy vậy, đôi mắt của ông cứ
như có ma lực quấn hút tôi vào đó. Đôi mắt rực sáng - một đôi mắt biết
nói, và tôi dường như đã đọc được trong đôi mắt ấy một sự thương hại, bao
dung, pha lẫn một niềm vui thích nào đó khi tôi đọc bài thơ. Thấy tôi tròn mắt
ngạc nhiên nhìn, ông giơ tay như chào tôi và ôn tồn – đĩnh đạc, nói:
- Thế hệ ngày
nay mà có người còn mê thơ như mấy cháu quả là hiếm thấy
Tôi bối rối, không
biết trả lời sao - chỉ khẽ cười đáp lại. Cậu Trung – bạn tôi, nói chen vào -
như lời tâm sự:
- Khởi đầu, tụi
cháu chỉ làm cho vui thôi, vậy mà lâu dần đâm ra “nghiện” cái món giải trí chữ
nghĩa này chú à?
Thắng - ngồi cạnh tôi, vừa nốc hết phần bia còn lại - vừa nhiệt tình:
- Nghiện cũng
hay chứ sao? Có đúng vậy không, chú? - cậu ta kể, cứ tới chủ nhật là tụi cháu lại
họp mặt ở quán này để thư giãn, để xả hết những buồn bực của một tuần xa nhau
vì mỗi đứa phải “chúi đầu” vào mỗi việc…
- Chú cũng mê
thơ à? Tôi dạn dĩ quay nhìn chú - hỏi:
- Rất mê!-
chú cười hiền - chú “mê” thơ kể từ khi tôi còn rất nhỏ kia. Các cô cậu có phiền
khi tôi đọc cho nghe một bài thơ uống rượu với bạn tâm giao không?
Chúng tôi
không ai hẹn ai, cùng bưng ly sang bàn chú ngồi cùng. Bằng một giọng trầm ấm,
ngọt ngào, mời gọi - mỗi chữ trong câu thơ được chú ngân nga, trầm bổng
nhịp nhàng điệu nghệ như một nghệ sĩ dày dạn kinh nghiêm. Bài thơ vì thế thật
quyến rủ - chứa chan cảm xúc êm đềm. Chúng tôi im lặng lắng nghe. Uống từng câu
thơ da diết tình bạn xưa. Sững người như bị một năng lực vô hình cuốn
hút. Tôi không ngờ, trong cái thị trấn bé nhỏ này, lại đang có mặt một
nhà thơ tài hoa đến vậy?
Tôi reo lên: “Bây giờ thì cháu mới hiểu tại sao thơ lại có thể
đi vào lòng người, có thể chia sẻ tâm sự buồn vui của người với người rồi. Bài
thơ của chú sâu sắc - đằm thắm, chí tình quá! Cháu chợt nghĩ, cảm xúc đã được dồn
nén khít khao trong từng ấy con chữ - và, chú có giọng ngâm quá hay.
Chú cười thoải mái:
- Được mấy
cháu chia sẻ, lại được khen - chú cảm thấy ấm áp và rất vui. Cảm ơn các cháu
nhé…
Những ngày chủ nhật sau đó, nhóm chúng tôi ít họp mặt ở quán nhậu, hay quán cà
phê cũ mà rủ nhau lên thăm quê chú Thế. Khi thì ngồi uống cà phê ở quán nhỏ ven
sông, bên đập nước, để nhìn trời mây yên ả quang đãng và xóm làng xanh ngát
thanh bình. Khi thì kéo đến quán nhậu bình dân dọc theo triền sông để lai
rai vài lon Tiger. Lần đầu tiên lên thăm, chúng tôi đều rất ngạc nhiên, trước
quang cảnh một miền quê yên ả, hiền hòa với những cánh đồng xanh tươi, những
soi bắp bạt ngàn, những khóm tre bên triền sống cong mình trước gió, và còn có
lác đác những mái nhà tranh đơn sơ, nhà lá mái cổ kính như thử thách với
gian truân. Và trong cảnh thơ mộng đó - những bài thơ của chú Thế như những ca
khúc tâm tình dần dần ăn sâu vào tâm hồn của chúng tôi từ lúc nào không hề hay
biết. Chúng tôi chập chững học theo chú Thế làm thơ, với những cảm xúc bất chợt
trong đầu - chú cò lẻ thơ thẩn kiếm ăn, cô bán hàng xinh tươi hiếu khách, soi bắp,
rặng tre già, đường quê (...) - tất cả đều thành thơ.
Một sáng chủ nhật, chú Thế đọc cho chúng tôi nghe một bài thơ tình. Bài thơ thật
lãng mạn về một đôi mắt đẹp như hồ thu, một tình yêu, ước vọng đầu đời của người
con trai dành cho cô gái, một màu hoa tím thầm kín len lỏi vào tâm hồn rồi ngự
trị trên một mảnh tim đa tình của chàng trai mới lớn, và để rồi cuối bài thơ là
một sự hối tiếc không nguôi. Lời thơ như đoài đoạn ray rứt tâm can, chúng tôi đều
nhìn chú chờ đợi một lời tâm sự. Chú Thế nhìn xa ra đập nước - mơ màng như đang
sống lại một thời xưa cũ….
Chú kể:
“… Năm đó chú đã 18 tuổi, nhà ở ngoài xóm chợ - cái xóm mà có cây Đa nằm trên
đường lên đây chắc các cháu đã thấy?. Hồi đó không có nhiều trường học
như bây giờ, học hết tiểu học chú phải xuống thị trấn ở trọ lại nhà bà con để học
tiếp cấp hai, rồi cấp ba. Vì vậy chú quen với cảnh nhộn nhịp, hối hả của phố thị,
khi hè phải về quê chú không thể nào chịu được cái tĩnh lặng của miền quê này.
Chú không biết phải làm gì để giết hết thời gian trong ngày nên theo mấy đứa em
con cậu, con dì ngày hai buổi đi ra con sông này để câu cá, để tắm sông. Nước
sông trong vắt, và mát lạnh, cho đến bây giờ chú còn mê cái cảm giác được đắm
vào dòng nước mát mỗi buổi sáng, mỗi buổi chiều …"
- Chú mê tắm
sông? Mê luôn cô lái đò phải không? - Thằng Khương hớt lẻo (chúng tôi đặt cho
nick là “ Khương-lẻo”).
Tôi trừng mắt nhìn nó ra hiệu im lặng. Nó vẫn có tính “chen ngang” vô duyên và
bất lịch sự ấy mỗi lần cùng nhau trò chuyện với bất kỳ ai. Tôi nhìn sang chú Thế,
vẻ mặt của chú đang suy tư, mơ màng như đang sống lại một thời quá khứ xa xưa.
- Cô ấy không
phải là lái đò, nhà cô ấy ở bến sông thôi, ở gần nơi mà có con cò lẻ đang thơ
thẩn kiếm ăn kia kìa….
- Nhưng ở đó
là lòng sông mà chú? - Tôi ngạc nhiên hỏi
- Vì bị áp lực
dòng chảy siết vào mùa lũ khi cải tạo lại dòng sông sau năm 2000 không lường
trước được - mà mỗi năm con sông lở ở bờ bên này và bồi ở bờ bên kia. Trước kia
ở bờ bên này có hơn vài chục nóc nhà, dân cư đông vui - bây giờ không còn gì nữa
- chú đưa tay chỉ ra dòng sông - Các cháu thấy có một thành giếng đứng im giữa
dòng kia không?
Chú Sơn –
người bạn thân thường “cặp kè” với chú Thế vẫn có mặt thường xuyên chung vui
cùng chúng tôi trong những sáng chủ nhật - gật gù, chia sẻ:
- Nhà chú là
một trong số những ngôi nhà bị sạt lở, nếu bây giờ còn ngôi nhà đó gần như ở giữa
dòng sông này đó - chú cười, chiếc thành giếng cao kia là của nhà chú đó mà!
Chúng tôi đều bàng hoàng – rất ngạc nhiên về sự biến đổi
của dòng sông, và nhất là của những mảnh đời nơi cái xóm cũ bị xóa mất đi ấy.
Không để chúng tôi phải
chờ đợi thêm nữa - chú Thế tiếp tục câu chuyện:
“… Cô ấy đẹp lắm,
nước da trắng hồng, gương mặt thanh tú, và chiếc răng khểnh rất có duyên. Cô ấy
có một thân hình khá hoàn hảo, bộ ngực căng tròn, những đường nét trên thân thể
của cô ấy đều là những đường cong tuyệt mỹ. Chú yêu cô ấy không những vì cô ấy
đẹp mà còn vì cô ấy đã từng cứu mạng chú nữa…”
Mỗi lúc, chú
Thế càng làm cho chúng tôi tò mò hơn - chúng tôi không dám hỏi gì thêm (kể
cả Khương-lẻo cũng im lặng) - chỉ nhìn chú chờ đợi.
“… Hôm đó là một buổi
chiều trung tuần tháng tư, mấy đứa em bận công việc gì đó, chú ra sông tắm một
mình, đang trầm mình dưới dòng nước mát, đột nhiên chú bị chuột rút đau nhói
không thể cử động được, và cũng không thể bơi nổi vào bờ. May mà cô ấy tình cờ
có mặt kịp thời khi xuống bến sông sau nhà giặt giũ. Cô ấy nhỏ nhắn vậy, mà dìu
được một người to lớn như chú vào bờ một cách nhẹ nhàng. Khi qua cơn nguy hiểm,
chú thắc mắc hỏi, cô ấy cười nói: “Có gì đâu anh? Nếu bị cuốn vào dòng
chảy mạnh, hãy bơi song song với bờ chứ đừng cố bơi vào bờ bởi làm vậy sẽ mất sức
và khá nguy hiểm nữa. Sau đó mới tìm cách bơi trở vào khi thuận lợi
thôi....”. Những “lý thuyết” đơn giản từ đời sống thực tế như vậy có trường lớp
nào dạy cho đâu? Chú chỉ thộn mặt ra nghe mà thôi. Hôm ấy trăng mọc sớm,
rất đẹp, lần đầu tiên chú mới cảm nhận được vẻ đẹp cùa trăng - ánh trăng bàng bạc,
vằng vặc chiếu rực rỡ trên bãi cát trắng, gió mát lạnh thổi từ sông lên mang
theo mùi cát, mùi phù sa, bên cạnh lại có một người đẹp như Hắng Nga ở trên trời
lạc xuống - làm cho lòng chú tràn ngập bao cảm xúc lạ đầu đời…
Sau này, chú còn gặp thêm cô ấy vài lần nữa. Và lần nào cũng vậy, chú và
cô ấy cùng đi dạo trên triền sông vào buổi chiều, ngắm nhìn mặt trời ráng đỏ hồng
lặng từ từ, rồi khuất sau dãy núi mờ xa. Và khi mặt trời nắng tắt hẳn, bóng tối
dịu dàng mênh mông một dãi sông nước bến bờ yên vắng - chú bất chợt ôm ghì lấy
cô ấy - đó là những nụ hôn đầu đời của chú....”
Chú Thế ngừng
kể - đưa mắt nhìn ra phía bãi cát ở bên kia bờ đập. Tôi thầm nghĩ, có lẽ
những cảm xúc khó quên đang ùa về, ngập tràn trong trái tim của chú. Khương
nóng nảy:
- Chú yêu cô ấy
đến vậy, sao không cưới cô ấy hả chú?
- Chú nghĩ vợ
chồng là cái duyên, cái số cháu à.
- Có lẽ vậy!
- Chú Sơn tỏ vẻ đồng tình, và nhìn sang chú Thế - khẽ nói:
- Ông kể tiếp
đi…
Chú Thế
cầm li trà lên nhấp một ngụm nhỏ và tiếp tục câu chuyện:
“... Vì cô ấy quá đẹp nên rất nhiều chàng trai đến lượn lờ tìm cách làm quen,
trước nhà cô ấy có hàng chục các “cây si”, nhưng họ đến rối lại ra đi vì cô ấy
không những đẹp mà còn đoan trang, nề nếp - trái tim một khi đã trọn tình trao
gởi thì không còn để ý đến ai nữa. Hơn nữa, những chàng trai ở gần nhà của cô ấy
luôn hăm dọa, chận đánh những “cây si” nhiều lần khiến họ nản lòng. Chú cũng bị
mấy cục đá vào lưng, vào đầu của chú Sơn tặng cho đó.”.
Chúng tôi bật cười. Chú Sơn đỏ mặt – vui vẻ phân bua:
- Chú nhỏ hơn
cô ấy bốn tuổi, năm đó chú mới có mười lăm tuổi chứ mấy. Chú gọi cô ấy bằng chị,
nhưng mà chú cũng rất yêu mến cô ấy nên mới cùng các bạn lớn tuổi trong xóm làm
vậy. Chú đến giờ vẫn còn nhớ dáng của cô ấy dưới ánh trăng, cô ấy có một vẻ đẹp
liêu trai huyền bí. Có nhiều lúc chú nghĩ cô ấy là tiên của loài hoa, hay cây cỏ
nào đó hóa thành…
- Cô ấy có biết
chú yêu cô ấy không?
- Không!- Chú
Sơn lắc đầu. Cô ấy chỉ xem chú như một đứa em trai mà thôi.
Chú Sơn im lặng
nhìn sang chú Thế như muốn được nghe lại câu chuyện của thuở thanh xuân mơ mộng
hoang đàng ấy, dù chú đã biết trước cái kết thúc.
“... Chú về viết bài thơ tình mà chú vừa đọc cho các cháu nghe đó, nhưng
cũng không dám đưa cho cô ấy, chú không thể nào vượt qua hàng rào “vệ sĩ” quanh
nhà cô ấy được. Và rồi chú đậu vào Đại học sư phạm Sài Gòn - vậy là chú mất
cô ấy từ đó… Sau đó hai năm, cô lấy chồng, một giáo sư trung học đệ nhất
cấp ở cùng xóm. Nhưng rồi dòng sông sạt lở lấn sâu vào đất liền,
nhà của họ và của cả chú Sơn đây cũng bị cuốn trôi. Và rồi như một thiên duyên,
vợ chồng cô ấy lại mua nhà ở sau lưng nhà chú, và chú Sơn - “kẻ thù năm xưa” của
chú - cũng theo vợ về ở cạnh nhà cô ấy nữa….
Bây giờ chú đã có vợ, có con - vợ chú như các cháu thấy đấy, rất chìu chồng,
thương con. Chú lấy vợ như số phận đã chọn lựa và sắp đặt sẵn. Chú không thể
nói là không yêu vợ, nhưng sâu trong tìềm thức, tình yêu đầu đời với cô ấy đôi
khi vẫn hiện về trong những giấc mơ. Tình yêu đó mãi sống trong góc khuất của
trái tim chú…”.
- Chú có hay
gặp và nói chuyện với cô ấy không? Đã là hàng xóm rồi mà? Khương phân vân.
- Chú không
muốn gặp, hãy để những kỷ niệm mãi mãi đẹp - cháu à
- Còn bài thơ
thì sao? Tôi tò mò
- Bài thơ chú
giữ lại cho mình như một kỉ niệm - đã gần bốn mươi năm qua…
Lâu lắm rồi tôi không được sống hết lòng với cảm giác chân thật của mình như vậy
- những kỷ niệm vui buồn một thời đã dần mất hút vào một mớ hỗn độn, mờ mịt của
cuộc sống bề bộn đua tranh của đời thường. Nó đã khiến tôi rơi vào sự cô lập buồn
nản đến mất ngủ. Vậy mà từ ngày được nghe câu chuyện của chú Thế - dạo gần đây,
tôi lại hay nghĩ đến dĩ vãng xa xưa, những kỷ niệm của một thời thơ trẻ
và ngây ngô như một niềm vui lớn và là nguồn an ủi vô tận, vỗ về ấm áp cho đời
mình…
Dòng Sông Xanh - Le Beau Danube Bleu - Nghệ sỹ Thái Thanh
Trần Minh Nguyệt
Theo http://www.huongquenha.com/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét