Trong 10 năm qua, các nhà khoa học quan sát được sóng hấp dẫn
và chụp được hình ảnh hố đen. Những tiến bộ công nghệ càng thúc đẩy mạnh mẽ
khát khao tìm kiếm các thế giới mới.
Theo CNET, đến năm 2029, con người có thể đặt chân
lên Hỏa tinh, thiết lập một căn cứ hoặc trạm không gian trên Mặt Trăng, thậm
chí có thể tìm thấy những hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời có đủ điều kiện để sự sống
tồn tại.
Ở thời điểm này, tất cả những mục tiêu đó vẫn còn khá xa xôi.
Nhưng nhìn lại những gì giới khoa học đã đạt được trong 10 năm qua, có thể khẳng
định giấc mơ chinh phục vũ trụ của loài người hoàn toàn có thể trở thành hiện
thực.
Ngày 4/1/2010, chưa đầy một năm sau khi được phóng lên vũ trụ,
Kính viễn vọng Không gian Kepler của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) phát
hiện những hành tinh đầu tiên trong dải Ngân Hà.
Loài người đã đạt được nhiều tiến bộ
về vũ trụ học trong 10 năm qua. Ảnh: CNET.
Những bí ẩn dần được hé lộ
Tất cả đều không đủ điều kiện cho sự sống tồn tại, nhưng đó
là bước khởi đầu tuyệt vời của cuộc cách mạng vũ trụ 10 năm qua và đặt nền móng
cho kế hoạch "di cư" khỏi Trái Đất trong tương lai xa.
Từ 2010 đến hết 2018, Kepler khám phá hơn 2.700 hành tinh bên
ngoài Hệ Mặt Trời. Kepler còn nhận được sự hỗ trợ từ các hệ thống kính viễn vọng
không gian khác như Spitzer, Hubble, TESS của NASA và các đài quan sát mặt đất
tối tân như ALMA ở Chile.
Các hệ thống kính viễn vọng này và nhiều công trình
nghiên cứu khác tạo điều kiện cho giới thiên văn học quan sát, tìm hiểu những
ngoại hành tinh lẩn khuất trong bóng tối bao la của vũ trụ.
Hai thập niên trước đó, loài người đã tình cờ quan sát thấy một
số ngoại hành tinh, nhưng trong thập niên 2010, số lượng thế giới bên ngoài Hệ
Mặt Trời được phát hiện tăng đột biến. Một số có đặc điểm khá giống Trái Đất.
Năm 2019, lần đầu tiên con người
chụp được ảnh hố đen. Ảnh: Event Horizon.
Năm 2014, Kepler 186-f, một hành tinh có kích thước tương
đương Trái Đất và nằm trong "vùng ở được" được tìm thấy. Ba năm sau,
các nhà khoa học cũng quan sát thấy Trappist-1, ngôi sao có một số hành tinh
tương tự Trái Đất quay xung quanh.
Năm 2016, các nhà nghiên cứu khẳng định có nhiều bằng chứng
cho thấy một hành tinh "anh em họ của Trái Đất" xoay quanh Proxima
Centauri, ngôi sao gần Hệ Mặt Trời nhất.
Cũng trong năm 2016, giới khoa học lần đầu tiên quan sát
được sóng hấp dẫn, được dự đoán bởi thiên tài khoa học Albert Einstein. Đây là
những gợn sóng trong cấu trúc của không-thời gian khắp vũ trụ.
Việc quan sát không gian theo cách mới đã góp phần tạo ra
ngành thiên văn học đa sứ giả (multi-messenger astronomy). Đây là công cụ mới
có thể giúp loài người giải mã thêm nhiều bí mật của vũ trụ.
Việc quan sát không gian theo cách mới đã tạo ra thiên văn học
đa thông điệp, giúp mở khóa thêm các bí mật của vũ trụ.
Thiên văn học đa sứ giả là ngành nghiên cứu dựa trên sự quan
sát và giải thích phối hợp các tín hiệu "sứ giả truyền thông điệp"
khác nhau. Các tàu thăm dò liên hành tinh có thể ghé thăm những thiên thể trong
Hệ Mặt trời, nhưng ngoài ra thông tin phải dựa vào "các thông điệp" từ
ngoài Hệ Mặt Trời.
Bốn "sứ giả" ngoài Hệ Mặt Trời là bức xạ điện từ,
sóng hấp dẫn, neutrino và tia vũ trụ. Chúng được tạo ra bởi các quá trình vật
lý thiên văn khác nhau, do đó tiết lộ thông tin khác nhau về nguồn gốc vũ trụ.
Ngoài ra, các nhà thiên văn học tiếp tục điều tra một số bí ẩn
không gian lâu đời, ví dụ như chớp sóng vô tuyến. Các bằng chứng mới cho thấy
trong Hệ Mặt Trời có thể có hành tinh thứ chín, nằm ở khu vực rìa. Ngoài ra,
loài người cũng đã hiểu thêm bản chất "con quái vật" mạnh mẽ nhất vũ
trụ. Đó là hố đen.
Năm 2011, các lỗ đen nguyên thủy có từ thời kỳ đầu của vũ trụ
được phát hiện. Đến 2019, bức ảnh chụp lỗ đen đầu tiên trong lịch sử được công
bố. Bức ảnh được chụp bởi kính thiên văn Event Horizon cùng sự hỗ trợ của 8
kính thiên văn khác, một lần nữa khẳng định độ chính xác trong lý thuyết của
Einstein.
Elon Musk và giấc mộng đế chế liên hành tinh
Để đến được hành tinh gần Hệ Mặt Trời nhất, loài người cần tạo
bước đột phá trong công nghệ du hành vũ trụ để đảm bảo tàu không gian đạt tốc độ
tiệm cận ánh sáng. Ngay cả khi làm được điều đó, các phi hành gia cũng sẽ mất
hàng chục năm mới đến được hành tinh cách Trái Đất khoảng 39.000 tỷ km.
Thập kỷ vừa qua chứng kiến những cú hích lớn cho tham vọng biến
những bộ phim viễn tưởng như Star Trek hay Star Wars thành
hiện thực. Một trong những "chuyên gia truyền thông" kích thích khát
vọng chinh phục vũ trụ là Elon Musk, CEO của Công ty SpaceX. Musk từng khẳng định
ông muốn biến nhân loại thành "sinh vật đa hành tinh".
Thập kỷ vừa qua cũng chứng kiến cú hích lớn cho tham vọng hiện
thực những thước phim như trong "Star Trek".
SpaceX là công ty tư nhân về tên lửa đẩy và tàu vũ trụ có trụ
sở tại Hawthorne, California. SpaceX đã phát triển các tên lửa đẩy Falcon 1,
Falcon 9 và Falcon Heavy với mục đích trở thành tên lửa có thể tái sử dụng được.
Công ty cũng đang phát triển tàu không gian Dragon và Crew
Dragon được phóng lên quỹ đạo nhờ tên lửa Falcon 9. Để kiểm soát chất lượng và
chi phí, SpaceX thực hiện quá trình thiết kế, lắp ráp và vận hành thử các thành
phần chính của tên lửa và tàu không gian trong nhà xưởng, bao gồm các động cơ
tên lửa Merlin, Kestrel, động cơ Draco sử dụng trên tên lửa Falcon và tàu
Dragon.
Mô phỏng thành phố Elon Musk
xây dựng trên Hỏa tinh. Ảnh: SpaceX.
Năm 2006, NASA ký hợp đồng dịch vụ vận chuyển thương mại quỹ
đạo (COTS) cho công ty để thiết kế, chế tạo và phóng một tàu vận chuyển hàng
hóa cung cấp cho Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS).
Ngày 9/12/2010, SpaceX phóng thành công chuyến bay thử nghiệm
lần một trong COTS, trở thành công ty tư nhân đầu tiên phóng thành công một tàu
không gian lên quỹ đạo, sau đó trở lại mặt đất an toàn.
NASA cũng trao cho SpaceX một hợp đồng thực hiện chương trình
phát triển đội bay thương mại bằng tàu Dragon nhằm đưa các nhóm phi hành gia
lên ISS. SpaceX cũng sẽ gửi phi hành gia lên quỹ đạo bằng Crew Dragon/Falcon9
vào đầu 2019 khi công ty được công nhận có khả năng đưa người lên quỹ đạo.
"Iron Man của đời thực" Elon Musk cũng gây xôn xao
bằng việc dùng cụm ba tên lửa và hệ thống nâng Falcon Heavy để phóng chiếc xe
điện Tesla của ông lên quỹ đạo trong năm 2018.
SpaceX giúp các chuyến du hành vũ trụ giảm nhẹ chi phí
khi
các tàu không gian có thể tái sử dụng. Ảnh: SpaceX.
Nhưng quan trọng hơn, hệ thống phóng và hạ cánh mới khiến
Musk và những nhiều người mơ mộng về cuộc sống mới ngoài Trái Đất. Elon Musk muốn
xây dựng đô thị trên Hỏa tinh, mở dịch vụ bay quốc tế siêu nhanh giữa các điểm
đến trên Trái Đất.
Ngoài ra, CEO SpaceX còn có kế hoạch phóng Starlink. Đây là
“vành đai” khổng lồ với 42.000 vệ tinh nhỏ trên quỹ đạo thấp của Trái Đất, dự
kiến tạo ra bước đột phá mới trong lĩnh vực thông tin liên lạc.
Các sứ mệnh vũ trụ khác
Có thể nói, không có nhiệm vụ thám hiểm vũ trụ nào làm say đắm
công chúng toàn cầu trong thập kỷ này nhiều như combo phòng thí nghiệm khoa học,
xe tải "quái vật" có tên Curiosity (Tò mò).
Curiosity là xe tự hành, đồng thời là robot thứ 3 của NASA thực
hiện nhiệm vụ thám hiểm trên Hỏa tinh sau Opportunity và Spirit. "Tò
mò" hạ cánh xuống hành tinh đỏ ngày 6/8/2012. Kể từ đó, nó đã gửi lại cả
hình ảnh và dữ liệu độ phân giải cao về một thế giới xa lạ chúng ta có thể sẽ đến
thăm một ngày không xa.
Đồng thời, NASA cũng tuyên bố Opportunity đã ngưng hoạt động
và kết thúc nhiệm vụ vào 2019, sau 14 năm hoạt động tốt trên Hỏa tinh.
Ngoài NASA, Trung Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia khác cũng có
những nhiệm vụ thám hiểm vũ trụ của riêng mình. Năm 2013, xe tự hành Ngọc Thố của
Trung Quốc đổ bộ thành công lên Mặt Trăng.
Không riêng Mỹ, các cường quốc khác
cũng chạy đua vào không gian. Ảnh: NASA.
Bắc Kinh còn làm tốt hơn thế vào năm 2019, khi xe tự hành Ngọc
Thố 2 hạ cánh xuống vùng tối Mặt Trăng. Đây là kết quả mà Jim Bridenstine, lãnh
đạo NASA, ca ngợi là "một thành tích đầy ấn tượng".
Nhiệm vụ chính của Ngọc Thố 2 là nghiên cứu và khám phá khu vực
trước đây chưa từng được nhân loại chạm tới, trả lời câu hỏi liệu các hố của Mặt
Trăng có nước hoặc các nguồn tài nguyên khác hay không.
Những thất bại đáng tiếc
Đầu tháng 4/2019, tàu Beresheet của Israel đi vào quỹ đạo Mặt
Trăng để chuẩn bị đổ bộ. Mọi việc diễn tiến thuận lợi. Trước khi chuẩn bị chạm
vào bề mặt "chị Hằng", Beresheet còn gửi một ảnh chụp lá cờ Israel về
Trái Đất.
Đáng tiếc, đây cũng là bức ảnh cuối cùng của nó. Động cơ tàu
ngừng hoạt động khi cách Mặt Trăng 7 km. Do vậy, tàu không thể giảm tốc mà lao
thẳng vào bề mặt Mặt Trăng.
Tàu đổ bộ Mặt Trăng Chandrayaan-2 của Ấn Độ dường như cũng chịu
số phận tương tự, dù tình trạng hiện tại của nó vẫn chưa được xác nhận. Hy vọng
sẽ có thêm một quốc gia nữa đổ bộ thành công lên Mặt Trăng.
Tốc độ di chuyển sẽ là bài toán cốt lõi ngành du hành
không gian buộc phải có lời giải trong thời gian tới. Ảnh: NASA
10 năm qua mang lại những khám phá mới đáng kinh ngạc. Một nửa
thế kỷ kể từ cuộc đổ bộ của Apollo 11, nhiều hứa hẹn mới đã xuất hiện trong
hành trình khám phá vũ trụ của con người.
Người phụ nữ đầu tiên bước chân lên Mặt Trăng năm 2024 theo kế
hoạch của NASA, một căn cứ trên Hỏa tinh của Elon Musk hay động cơ đột phá với
tốc độ di chuyển bằng tốc độ ánh sáng?
Ai mà biết được, hành trình chinh phục vũ trụ của nhân loại vốn
vẫn luôn đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.
1/11/2019
Đại Việt
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét