Phương pháp cảm nhận
Để hiểu được một tác phẩm nghệ thuật thường không đơn giản và
do đó cần có một số phương pháp giải thích nhất định để giải mã những bí ẩn đằng
sau nó hoặc để hoàn thiện một câu chuyện về nó.
Bài viết của GS. Terry Barrett, ĐH Bang Ohio, Mỹ.
Đó là lý do tại sao có rất nhiều công trình nghiên cứu cách
giải thích Nghệ thuật hay môn Giải thích Nghệ thuật được nhiều khoa Nghệ thuật
đưa vào giảng dạy như môn học bắt buộc. Có rất nhiều cách quan sát và giải
thích tác phẩm nghệ thuật. Một trong những cách thường được sử dụng nhất, đó là
đưa ra hệ thống câu hỏi.
Phương pháp cá nhân - Tôi có những gì?
Tất cả các câu trả lời cho tác phẩm nghệ thuật đều được quy định
bởi những kinh nghiệm cá nhân và xã hội khác nhau của chúng ta. Chúng không thể
bị xem thường và nên là điểm nhìn đầu tiên khi chúng ta tư duy về một tác phẩm
nghệ thuật.
Chính bạn: Những phản ứng đầu tiên của bạn tới tác phẩm
là gì? Tại sao nó lại làm cho bạn thấy hoặc nghĩ như vậy? Có những khác biệt
căn bản giữa chúng ta để điều chỉnh cách chúng ta xem chúng. Giới tính, chủng tộc,
giai cấp và lứa tuổi…tất cả sẽ quyết định cách chúng ta quan sát và hiểu nghệ
thuật cũng như thái độ, đánh giá và niềm tin của chúng ta.
Thế giới của bạn: Tác phẩm gợi cho bạn điều gì? Tại sao
nó lại gợi cho bạn điều đó? Thế giới chúng ta đang sống và những vật xung
quanh chúng ta sẽ định hình cách chúng ta quan sát chúng. Ví dụ, đất nước hoặc
cội nguồn, gia đình, quê quán và môi trường ảnh hưởng sự giải thích của chúng
ta.
Kinh nghiệm của bạn: Bạn có thể liên kết tác phẩm tới điều
gì?
Tất cả chúng ta mang những kinh nghiệm và sở thích khác nhau
tới phòng triển lãm. Ví dụ, những gì chúng ta nhìn thấy trên truyền hình hoặc rạp
chiếu phim, nơi chúng ta viếng thăm, những gì đã xảy ra với chúng ta. Sự đa dạng
trong kinh nghiệm này có thể giúp chúng ta có những cách phản ứng khác nhau tại
triển lãm.
Mỗi tác phẩm nghệ thuật có thể được nhìn theo những gì nó kể
với chúng ta, nội dung của nó, tựa đề của nó và thể loại của nó. Trong một vài
trường hợp chủ đề của tác phẩm có thể tập trung vào hình thức của nó (như tác
phẩm trừu tượng).
Nội dung: Tác phẩm là gì? Nó nói về cái gì? Chuyện gì xảy
ra?
Thông điệp: Tác phẩm đại diện cho cái gì?Di chuyển ra xa
khỏi sự mô tả trực diện mà bạn quan sát, cố gắng nghiên cứu những gì mà tác phẩm
đại diện. Có những ký hiệu nào mà bạn nhận ra?
Tựa đề: Nghệ sĩ gọi nó là gì? Điều này có thay đổi cách
chúng ta xem tác phẩm hay không?
Chủ đề: Chủ đề của tác phẩm là gì?
Thể loại: Tác phẩm có quan hệ như thế nào với những thể
loại truyền thống của lịch sử hội họa, tranh khỏa thân, tranh phong cảnh hay
tranh đời sống không?
Quan sát đối tượng - Tôi có thể nhìn thấy gì?
Mỗi tác phẩm nghệ thuật, dù là hội họa, kiến trúc, video hay
hình ảnh đều có phẩm chất bên trong riêng của nó. Điều này sẽ cho chúng ta biết
cách đọc nó. Để hiểu được những phẩm chất này, chúng ta cần quan sát tác phẩm
thật thận trọng, ví dụ như đường nét, mức độ, màu sắc, không gian và hình khối.
Hơn nữa, nhìn vào những thuộc tính vật lý như chất liệu, cách thức làm ra tác phẩm
sẽ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về tác phẩm. Chất liệu nghệ thuật hiện đại cho
phép sự sắp xếp không giới hạn màu sắc, kết cấu và nước sơn. Các nghệ sĩ chỉ tiến
đến hiện đại khi họ có thể dùng thuốc nhuộm để kiến tạo có chủ định các màu sắc.
Kỹ thuật và chất liệu kiến trúc được mở rộng trong cách tương tự. Bắt đầu thế kỷ
20, những nghệ sĩ như: Marcel Duchamp đã trưng bày những vật thông thường, những
đồ dùng hàng ngày trong phòng triển lãm như tác phẩm nghệ thuật. Bây giờ, những
nghệ sĩ tự do có nhiều chất liệu đã trở về nghệ thuật hiện đại với vị trí dẫn đầu.
Nghệ thuật đương đại có thể được làm từ bất kỳ thứ gì – điện ảnh và video, những
vật bình thường nhưng có giá trị thẩm mỹ, thức ăn, nội thất – những chất liệu
mà lịch sử và sự kết hợp của chúng ảnh hưởng cách hiểu của chúng ta về tác phẩm
nghệ thuật.
Màu sắc: Nghệ sĩ đã sử dụng những màu sắc nào? Tại sao bạn
nghĩ rằng họ lại sử dụng những màu đó? Chúng được tổ chức như thế nào? Chúng đã
tạo ra những hiệu ứng gì?
Hình dáng: Những loại hình dạng nào bạn tìm thấy trong hội
họa và kiến trúc? Chúng là đường cong, đường thẳng, góc nhọn hay điểm? Những hiệu
ứng mà chúng tạo ra?
Dấu hiệu: Những loại dấu hiệu mà nghệ sĩ đã dùng? Chúng
có hiệu ứng gì?
Bề mặt: Bề mặt nhìn giống cái gì? Loại kết cấu bề mặt bạn
có thể quan sát? Những hiệu ứng mà chúng tạo ra?
Thang đo: Tác phẩm lớn như thế nào? Tại sao nó có kích
thước này? Ý nghĩa của nó có thay đổi nếu nó lớn hơn hoặc nhỏ hơn không?
Không gian: Những cảm giác và ảo giác của không gian hoặc
chiều sâu mà bạn tìm thấy trong tác phẩm? Hoặc không có? Có phải một vài nghệ
sĩ muốn chúng ta nhận ra rằng một bức tranh đơn giản chỉ là nước sơn trên tấm bạt
phẳng?
Chất liệu: Tác phẩm được làm từ chất liệu gì? Chúng là
chất liệu nghệ thuật truyền thống hay chất liệu bình thường có giá trị thẩm mỹ?
Phản ứng của bạn với tác phẩm thay đổi như thế nào nếu nghệ sĩ sử dụng chất liệu
khác? Những sự kết hợp hay ý nghĩa hàm ẩn nào mà chất liệu đã mang tới?
Quá trình thực hiện tác phẩm: Tác phẩm được làm như thế
nào? Nghệ sĩ đã làm cho nó hay nó được sản xuất? Những kỹ năng nào liên quan?
Những sự thay đổi nào xảy ra cho tác phẩm khi nó đang được thực hiện? Quá trình
thực hiện tác phẩm đã được hiển thị hoặc giấu đi như thế nào? Nếu nó là nghệ
thuật sắp đặt, nó đã được sắp đặt như thế nào? Nếu nó là một tác phẩm video, nó
được quay thành phim như thế nào và được trình chiếu như thế nào?
Quan sát bối cảnh - Quan hệ của tác phẩm từ phòng Triển lãm đến
thế giới rộng lớn
Nghiên cứu một tác phẩm nghệ thuật được làm khi nào, ở đâu và
bởi ai có thể tiết lộ được nhiều điều về nó. Đọc tác phẩm một cách đơn giản
thông qua tiểu sử tác giả hoặc bằng giả định về mục đích của nghệ sĩ là gì
không phải là cách duy nhất để quan sát tác phẩm. Nghiên cứu bối cảnh bên trong
tác phẩm được sản xuất (ví dụ như bối cảnh chính trị, lịch sử xã hội và văn hóa
theo thời gian) sẽ nói cho chúng ta nhiều hơn. Công bằng mà nói, bối cảnh hiện
tại có thể cho chúng ta cách đọc khác. Vị trí trưng bày trong phòng Triển lãm
và những thông tin được đưa ra cùng nó có thể tiết lộ câu chuyện khác. Quan sát
tác phẩm trong nền văn hóa thị giác rộng lớn hơn có thể tạo ra những ý nghĩa mới
và thậm chí trái ngược cho hội họa và kiến trúc.
Khi nào: Khi nào tác phẩm được thực hiện? Chúng ta có thể
kết nối tác phẩm với thời gian mà nó được tạo ra hay không?
Ở đâu: Tác phẩm được thực hiện ở đâu? Tác phẩm có kể cho
chúng ta điều gì về nơi mà nó được tạo ra hay không?
Ai: Ai làm nó? Chúng ta biết gì về nghệ sĩ? Nó được làm
cho ai?
Lịch sử: Bạn có thể liên kết nó tới lịch sử chính trị và
xã hội theo thời gian hay không?
Nghệ thuật khác: Bạn có thể liên kết nó tới loại hình
nghệ thuật khác trong cùng giai đoạn như điện ảnh, âm nhạc, văn học và thiết kế
không?
Những lĩnh vực kiến thức khác: Tác phẩm nghệ thuật liên
quan tới những lĩnh vực kiến thức khác như thế nào, ví dụ như khoa học, địa lý,
toán học, hệ sinh thái?
Hiện tại: Ngày nay, người ta xem tác phẩm như thế nào?
Nó giống và khác như thế nào khi nó được xem lần đầu tiên?
Cách treo: Có bao nhiêu khoảng không gian xung quanh tác
phẩm? Tác phẩm nghệ thuật nào khác kế bên hay gần với nó? Chúng có vẻ giống hay
hoàn toàn khác biệt? Có sự liên kết nào về chủ đề hay thị giác giữa những tác
phẩm này hay không? Đây có phải là một sự trưng bày chuyên biệt hay không?
Giải thích: Có những loại thông tin nào để làm rõ tác phẩm,
ví dụ như tên gọi, chú thích mở rộng, những văn bản trên tường? Những thông tin
này ảnh hưởng đến kinh nghiệm xem tác phẩm của bạn như thế nào? Bạn có còn cảm
thấu như vậy nếu không có bất kỳ thông tin nào hay không?
Môi trường: Căn phòng có kích thước như thế nào? Điều này ảnh
hưởng thế nào đến kinh nghiệm xem tác phẩm của bạn? Bạn nghĩ các tác phẩm nghệ
thuật cần căn phòng rộng bao nhiêu? Nghĩ về quy mô lẫn thang đo. Màu sắc của những
bức tường là gì? Điều này ảnh hưởng đến môi trường không? Loại ánh sáng nào được
sử dụng? Tác phẩm nghệ thuật trông khác hơn trong bối cảnh khác như phòng tranh
hay ngoài trời hay không?.
Nguồn:http://reds.vn/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét