Một đóa hoa thơ từ đồng bằng sông Cửu Long

Một đóa hoa thơ từ 

đồng bằng sông Cửu Long

Thu Nguyệt vốn luôn có ý thức về xuất xứ của mình và hình như cũng ngấm ngầm tự hào về điều đó:

Tôi là con bé nhà quê

Quanh đi đâu cũng quẩn về bến sông

Nơi con nước lớn nước lớn nước ròng

Xuồng ba lá lướt tràn bông lụt bình

Trái cà na lúng liếng xanh...

(Tản mạn)

Như nhiều nhà thơ khác của đồng bằng sông Cửu Long, nhiều nét thiên nhiên và đời thường của quê hương luôn tìm cách chen vào các câu thơ của chị; không chỉ bằng những hình ảnh cụ thể mà còn bằng cách nói riêng.

Đúng là Thu Nguyệt đã sớm trở thành nhà thơ nhờ sớm tìm thấy cách nói và giọng thơ của mình, điều này tạo cho mỗi bài thơ của chị vừa có cái gì rất quen vừa có cái gì rất riêng. Bài nào cũng có một vài câu lạ mà hay, dù điệu thơ thường là điệu thơ lục bát:

Nhớ quê ngồi viết bài thơ

Bao nhiêu kỷ niệm mập mờ lãng quên

Giận đời người cũng như tên

Bắn chưa tới đích đã quên đường về...

... Buồn không biết nói câu gì

Rứt tàu lá dọc đường đi...thả về...

Chùa xa cuối nẻo đường mòn

Mặt trời đỏ chạm tiếng chuông bỗng vàng...

Thu Nguyệt biết lặng ngắm cảnh vật và lắng nghe hồn mình rồi ghi lại bằng những câu thơ tinh tế, nhiều lúc gợn nhẹ, xôn xao, có lúc xen một nụ cười hóm hỉnh, tinh nghịch. Nhiều bài như những bức tranh xinh (có lẽ là tranh lụa), âm vang mấy nốt nhạc thầm; có lúc đó là chút hoài niệm mong manh như sương khói, tưởng chừng động đến là tan biến đi, thế nhưng thơ chị lại ghi lại được những hương sắc của nó!... Những bài như Hương đêm, Tết xưa, Bạn cũ, Tay tình... là những bài như thế. Người đọc thơ sẽ sung sướng khi nghĩ rằng làm sao những cảm xúc và ý thơ tinh tế, mờ ảo dường ấy lại đọng lại thành thơ! Người làm thơ hẳn phải rất thanh tĩnh để lắng nghe hồn mình kỹ lắm, đến từng xôn xao, rung động như những đường tơ, như những sợi khói vương, thường là những hoài niệm từ thời thơ ấu:

Lặng nghe gió hát về nguồn

Đốt nhang nhờ khói nhắc hương thuở nào...

Thôi thì còn chút nao nao

Mở trang nhật ký ghi vào: Tết xưa...

(Tết xưa)

Tôi cứ tiếc nuối khi trích những câu thơ của Thu Nguyệt. Vì những bài thơ của chị liền mạch, toàn vẹn, không thể nào trích ra mà không để mất vẻ đẹp hồn nhiên của nó.

Tóm lại, ấn tượng chung của tôi là từ phần lớn các bài thơ hay của chị tỏa ra một thứ ánh sáng trong trẻo, dịu dàng như một ánh trăng thu. Hay đúng hơn đây là những làn hương dịu nhẹ của bông súng, bông sen trên những con mương, dòng sông quê chị.

Đọc thơ Thu Nguyệt, bên cạnh niềm vui có cái gì đó như một mối lo. Không biết nhà thơ còn giữ lại được cho mình cái vẻ đẹp tinh tế, mong manh ấy trong bao lâu nữa? Như nét măng tơ trên khuôn mặt người con gái, với thời gian, bao giờ thì nó sẽ qua đi?

Nhưng bên cạnh nỗi lo, tôi lại có một niềm tin. Trong dáng vẻ mong manh của thơ chị, tôi vẫn thấy có một điều như một sức nặng giữ cho thơ chị trụ vững. Đây là một hồn thơ có cội nguồn, gắn bó thiết tha sâu nặng với quê hương, đồng bằng đã sinh ra chị và thơ của chị. Quê hương ấy hiện lên qua một câu đồng dao, một câu hát ru mà từ đó chị đã dệt nên những bài thơ cảm động về tình yêu và nỗi nhớ quê hương, về chữ hiếu mà xưa nay phận làm con không mấy ai cảm thấy được tròn:

Trót sinh con buổi trăng rằm

Cho nên chữ hiếu như trăng khuyết tròn

Lạy ba lạy má đừng buồn

Xưa nay mưa nước từ nguồn đổ xuôi...

(Lời ru)

Cuối thế kỷ XX rồi mà vẫn còn những câu thơ như vậy, thật là quý.

Những đứa con rời quê hương đi lập nghiệp nơi xa, trong đó có những nhà thơ mang hoài bão không chỉ làm nhà thơ của quê hương mà của cả đất nước nữa, những đứa con ấy biết rằng mình như cánh diều phải bay cao nhờ gió bốn phương, song vẫn còn nhờ một sợi dây ân tình buộc mình vào mảnh đất quê hương ruột thịt. Xa rời nguồn cội ấy sẽ như thân phận con diều giấy đứt dây. Thu Nguyệt có một bài thơ so sánh thân phận của mình với con diều giấy.

Thơ Thu Nguyệt rồi đây sẽ không còn giữ mãi vẻ non tơ đáng yêu của thuở ban đầu đến với thơ. Tôi nghĩ không phải những vô thường, hư vô, phù du, luân hồi... Những thứ triết lý dễ dãi và trống rỗng mà nhiều nhà thơ khi bước ra khỏi tuổi thơ của thơ thường muốn bám lấy làm chỗ dựa trưởng thành của mình, không phải những thứ đó sẽ giúp cho thơ chị tránh được nguy cơ từ hoa thơm trở thành trái chua, trái nhạt. Chính sợi dây gắn bó với cội nguồn, một cội nguồn nơi miền đất xiết bao tươi nhuận và sâu đậm, giàu truyền thống và sức vươn lên, sẽ làm cho thơ chị từ hoa thơm trở thành trái ngọt, trong cả mùa cây trái sum suê trên quê hương chị.

Dù sao thì hiện tại thơ chị đã là một đoá hoa thơ mang hương sắc của tương lai, trong vườn hoa văn học đồng bằng sông Cửu Long, một miền sáng tạo mới của văn học Việt Nam ta cuối thế kỷ XX, mà tôi muốn qua thơ chị nhìn thấy sức trẻ và vẻ đẹp đầy tiềm năng và triển vọng của nó.

Trần Thanh Đạm

Nguồn: Báo Văn Nghệ 5/2000

Theo http://thunguyetvn.com/