Trên những nẻo đường Hamyang và Sancheong: Những ngôi làng tràn ngập hương xuân núi rừng của Nho sĩ xưa

Trên những nẻo đường Hamyang và Sancheong: Những ngôi làng tràn ngập hương xuân 

núi rừng của Nho sĩ xưa

Hamyang và Sancheong là hai trong số rất nhiều huyện của tỉnh Gyeongsangnam được bao quanh bởi dãy núi Jiri. Nơi đây với những đồi núi trập trùng xen lẫn những cánh đồng đã trở thành địa danh du lịch đầy mê hoặc và cũng không kém phần ấm áp. Khi rảo bước trên những cung đường, chúng ta như dần dần cảm nhận được mùi hương của những nho sĩ xưa đang lan tỏa ra từ trong hương xuân vậy.

Dãy núi Jiri nhìn từ đỉnh Nogodan. Dãy núi Jiri trải dài qua ba tỉnh Jeollanam, Jeollabuk và Gyeongsangnam. Nơi đây là được công nhận là Công viên Quốc gia đầu tiên của Hàn Quốc vào năm 1967. Bức ảnh “Hoa đỗ quyên trên đỉnh Nogodan” được chụp bởi nhiếp ảnh gia Kim Jae-young.

Trong cuộc đời, có hai mùi hương mà tôi lấy làm yêu thích. Đó chính là mùi sữa mẹ và mùi núi rừng mùa xuân sớm.
Thật ra tôi không có mấy ký ức về mùi sữa mẹ. 60 năm rồi nên nó cũng không còn lưu lại trong ký ức của tôi nữa. Vì thế mùi sữa mẹ chỉ còn đọng lại trong hoài niệm mơ hồ của tôi mà thôi. Dù vậy, một trong những hình ảnh đẹp nhất tôi từng thấy trong cuộc đời này chính là hình ảnh người mẹ cho con bú. Tôi đã từng leo núi Himalaya khoảng sáu lần và trong những lần đó cái hớp hồn tôi lại chính là hình ảnh những người phụ nữ đang cho con bú trong ngôi làng trên núi chứ không phải là toàn cảnh hùng vĩ của dãy núi tuyết. Những người phụ nữ này họ không hề ái ngại với cái nhìn của người lạ. Nếu bắt gặp ánh mắt đang nhìn mình, họ sẽ nở một nụ cười thật tươi và chào bằng tiếng bản ngữ “Namaste!”. Tôi nghĩ bởi vì họ đang nhìn những người xa lạ bằng cảm xúc, tình cảm của một người mẹ. Mẹ tôi không còn trên đời này. Và mẹ cũng không tìm đến với tôi trong những giấc mơ nữa.

Ký ức về dãy núi Jiri
Từ Namwon chúng tôi vượt qua dốc Jeongnyeongchi để đi đến Unbong. Trong suốt quãng đường đó chúng tôi hít hà mùi hương của núi rừng. Tôi thật sự thích mùi núi rừng mùa xuân sớm đang len lỏi qua cửa xe của chúng tôi. Nó vừa giống như mùi những quyển sách được để lâu năm trên giá, lại vừa giống với mùi tỏa ra từ bản thảo bài thơ mà tôi đã thức thâu đêm để viết lên. Mùi núi rừng mùa xuân sớm len lỏi vào trong những chiếc ghế gỗ cũ kĩ ở thềm ga xe lửa, trong những tiếng còi xe lửa đường dài, và còn cả trong những người đang đứng ăn mì ly kia nữa. Nó không hoa lệ mà rất thuần khiết. Và hẳn nhiên, dãy núi kia không thể thốt nên lời rằng hãy đọc ước mơ của nó. Nó chỉ có thể đứng yên một chỗ rồi chờ đợi cảnh tiếp theo sẽ thay đổi ngay bây giờ. Chúng tôi ôm trọn vào lòng mình mùi núi rừng mùa xuân sớm mà ngay cả những người đã từng đặt chân đến mọi nơi trên thế gian này cũng chưa chắc có được. Xe chúng tôi chạy nhẹ nhàng lẫn trong mùi hương đó.

Chùa Daewon là một trong những ngôi chùa cổ ở vùng núi Jiri. Nó nằm ở vùng phía đông của huyện Sancheong, tỉnh Gyeongsangnam. Vượt qua cổng chính chúng ta sẽ đến chánh điện của ngôi chùa. Đây là một trong những ngôi chùa lớn nhất của các tăng ni ở vùng này.

Trước đây rất lâu, tôi đã từng vượt qua thung lũng Baengmudong, leo lên ngọn núi Jiri. Lúc đó tôi cùng đi với một người bạn. Trong cuộc đời chúng ta quả sẽ có những khoảnh khoắc mang tính vận mệnh mà khó lòng chúng ta chỉ đơn thuần gọi là vận may. Khoảnh khoắc đó xuất hiện trong cuộc hành trình này của tôi. Chỉ có thần linh mới biết được tại sao người ấy lại đồng ý làm chuyến hành trình lên núi Jiri với tôi. Trong lúc đang leo lên núi, chúng tôi ghé ăn trưa tại một ngôi làng nhỏ. Chủ nhà đem ra mời chúng tôi món kim chi, cái món tỏa ra một mùi hương vô cùng thần bí. Đây là mùi hương mà lần đầu tôi ngửi thấy trong đời. Nó vừa giống như mùi hoa nhài vừa giống như mùi hoa oải hương vậy. Chủ nhà gọi nó là mùi cây tần bì gai. Đó là mùi vị lần đầu chúng tôi được nếm thử. Và chúng tôi thấy thích cái mùi vị lần đầu được nếm thử đó. Cây tần bì gai mọc dưới chân núi Jiri, trong từ điển được gọi là cây điêu bì. Thấy tôi ăn rất ngon miệng chủ nhà mở lời, “Mặc dù trời đã quang đãng đôi chút nhưng khi leo lên đỉnh núi, trời vẫn rất lạnh. Vậy nên các bạn hãy cầm lấy đụn rơm này mang theo nhé”. Đây là những đụn rơm có được sau vụ lúa thu vừa rồi. Và tôi đã nghe theo lời chủ nhà. Tôi ngoan ngoãn mang theo đụn rơm (phải nặng hơn 10kg), chất nó lên ba lô rồi vác lên núi Jiri. Khi đến nơi dự định cắm trại qua đêm, tôi trải đụn rơm ra như lời của chủ nhà dặn. Tôi nằm lên và thấy thật êm ái làm sao. Tôi đắp hai cái chăn và ánh đèn ngủ trong lều rất ấm áp. Buổi sáng khi thức dậy, tôi thấy một làn sương trắng giăng đầy lên mái lều. Đêm hôm đó, trong chính mái lều này, tôi đã có nụ hôn đầu tiên, sau khi xuống núi chúng tôi kết hôn và sinh được hai người con.

Đây là ruộng bậc thang của làng Macheon ở huyện Hamyang. Và nơi đây đã được CNN bầu chọn thuộc top 50 địa danh đáng tìm đến ở Hàn Quốc.

Khu rừng nhân tạo với ngàn năm lịch sử
Xe chúng tôi dò dẫm men theo con đường núi Jiri và đến Hamyang (Hàm Dương, 咸陽). Tên của nơi này giống với tên thủ đô thời vua Tần Thủy Hoàng, vị vua đầu tiên có công thống nhất Trung Quốc. Tại sao một ấp làng quê mà những đám mây lơ lững bay dừng chân rồi đi đó lại được gọi tên như vậy? Điều này ta có thể tìm thấy trong ý nghĩa của gốc từ tiếng Hán của nó. Đó là tất cả mọi người đều được sống dưới ánh sáng ấm áp. Bước chân tôi hướng đến Sangnim (Thượng Lâm).

Sangnim là khu rừng được tạo ra cách đây 1.150 năm trước bởi học giả Choe Chi-won (857 - ?), sống vào thời nữ hoàng Jinseong, triều đại Silla. Đây là khu rừng nhân tạo có lịch sử lâu đời nhất ở Hàn Quốc. Choe Chi-won sang nhà Đường du học vào năm 11 tuổi, đến năm 17 tuổi ông thi đỗ khoa cử và về nước khi 28 tuổi. Ông mong muốn được làm quan địa phương và đã được cử làm thái thú ở Hamyang. Người ta nói rằng khi nhìn thấy dân trong làng phải chịu khổ cực bởi nạn lũ ông đã trồng khu rừng với chức năng phòng hộ này.

Mùi núi rừng mùa xuân sớm len lỏi vào trong những chiếc ghế gỗ cũ kĩ ở thềm ga xe lửa, trong những tiếng còi xe lửa đường dài, và còn cả trong những người đang đứng ăn mì ly đợi tàu kia nữa.

Hàn Quốc. Choe Chi-won sang nhà Đường du học vào năm 11 tuổi, đến năm 17 tuổi ông thi đỗ khoa cử và về nước khi 28 tuổi. Ông mong muốn được làm quan địa phương và đã được cử làm thái thú ở Hamyang. Người ta nói rằng khi nhìn thấy dân trong làng phải chịu khổ cực bởi nạn lũ ông đã trồng khu rừng với chức năng phòng hộ này.
Ở lối vào khu rừng, có một cây “liên lý mộc” và trong nó chứa đựng cả một câu chuyện đẹp. Vốn dĩ đó là hai cây dính lại với nhau thành một nên được gọi là yeonlimok (liên lý mộc) và những cành cây của nó cũng hòa quyện gắn kết vào nhau nên được gọi là yeonliji (liên lý chi). Ở những quốc gia xa xưa thì họ coi những cây này chứa đựng trong nó những điềm lành cho đất nước. Liên lý mộc thu hút ánh nhìn của mọi người vì được tạo ra bởi hai loại cây khác nhau là cây du Nhật Bản và cây trăn. Tương truyền rằng khi Choe Chi-won trồng khu rừng Sangnim, có một người con trai sống bên kia sông đem lòng yêu một cô gái sống ở Hamyang. Mỗi ngày anh ta phải vượt qua con sông để đến gặp người yêu. Khi nghe câu chuyện đó, Choe Chi- won đã xếp những tảng đá lên làm thành cây cầu đá ở đây. Thời gian trôi qua, giờ đây cây cầu không còn nữa nhưng người dân Hamyang đã đặt một cây cầu tên Cheonnyeonggyo (Thiên Niên kiều) trên dòng sông đó. Còn về liên lý mộc thì người dân Hamyang gọi nó là “cây tình yêu” và có một truyền thuyết cho rằng những đôi lứa yêu nhau nếu cùng đi qua dưới tán cây này thì tình yêu của họ sẽ được như ý. Khu rừng này có diện tích hơn 200.000m2, có hơn 20.000 cây lá rộng với 120 chủng loại. Nơi đây đã được công nhận là Di sản Kỉ niệm Thiên nhiên số 150.

Hình ảnh ở ngôi nhà của nho sĩ Jeong Yeo-chang ở huyện Hamyang, thuộc tỉnh Gyeongsangnam. Cửa trước của ngôi nhà có thể được nhìn thấy qua hàng rào của ngôi nhà.

Đình vọng Nongwoljeong ở huyện Hamyang. Tên của nó có nghĩa là “Tán tỉnh với trăng”, lấy cảm hứng từ cảnh ánh trăng phản chiếu lên mặt nước qua những tảng đá ven suối.

Cảnh đẹp của ngôi làng cổ Gaepyeong
Từ thời Joseon, người dân Hamyang đã quen với câu “Tả Andong hữu Hamyang”. Ở đây, cả Hamyang và Andong đều tự hào vì mình là ngôi làng cổ, đại diện cho “tinh thần seonbi” của những nho sĩ triều đại Joseon. Những nho sĩ như Choe Chiwon (hiệu là Goun) đã được đề cập ở phần trước, học giả Kim Jong-jik (hiệu là Jeompiljae, 1431-1492), học giả Jeong Yeochang (hiệu là Ildu, 1450-1504), và học giả Park Ji-won (hiệu là Yeonam, 1737-1805) là những nho sĩ mà một khi nhắc đến thì người Hàn nào cũng đều biết. Những nho sĩ đã thấm đẫm trong mình mùi hương của thời đại đó, dấu vết cuộc đời và sự nghiệp văn chương của họ đều lưu giữ tại nơi đây.
Tôi dạo bước thẳng đến làng cổ Gaepyeong. Khi bước qua cây cầu nhỏ để đi vào làng, đập vào mắt tôi là những nhà máy xay xát. Nơi những làng quê xưa thì quy mô của nhà máy xay xát cũng chính là quy mô của cuộc sống ở đó. Nhà máy xay xát hoạt động càng nhiều thì cũng có nghĩa là cuộc sống của người dân ở đó càng nhẹ nhàng và ấm áp. Hình ảnh kì lạ của những cây thông già ở khu rừng phía sau nhà xay xát cũng thu hút tôi.
Tôi lần bước tìm về ngôi nhà xưa của nho sĩ Jeong Yeo-chang. Ông là một nho sĩ đại điện cho phái Sĩ Lâm đã bị họa đào mộ trảm thi, được lịch sử gọi là Giáp Tý Sĩ họa vào năm 1504 vì đã bị vua Yeonsan Gun, vị vua tàn bạo nhất triều đại Jeoson, cho rằng đã liên quan đến việc phế truất và bức tử mẫu thân của mình là Doãn thị (Tề Hiến Vương hậu). Ngôi nhà 12 chái này được con cháu của Jeong Yeo-chang xây dựng khi ông được phục chức sau cuộc nổi dậy chống lại và phế truất vua Yeonsan Gun vào năm 1506. Trong phòng khách, đập vào mắt tôi là bức tranh lớn “Baekse cheongpung” (Bách thế thanh phong). Tên của bức tranh chính là tâm niệm của những nho sĩ triều đại Joseon, luôn tự nhủ với lòng mình sẽ gìn giữ và tiếp nối về một cuộc sống thanh bạch của cha ông mình.
Tôi lần bước tìm về ngôi nhà xưa của nho sĩ Jeong Yeo-chang. Ông là một nho sĩ đại điện cho phái Sĩ Lâm đã bị họa đào mộ trảm thi, được lịch sử gọi là Giáp Tý Sĩ họa vào năm 1504 vì đã bị vua Yeonsan Gun, vị vua tàn bạo nhất triều đại Jeoson, cho rằng đã liên quan đến việc phế truất và bức tử mẫu thân của mình là Doãn thị (Tề Hiến Vương hậu).

Ngôi nhà 12 chái này được con cháu của Jeong Yeo-chang xây dựng khi ông được phục chức sau cuộc nổi dậy chống lại và phế truất vua Yeonsan Gun vào năm 1506. Trong phòng khách, đập vào mắt tôi là bức tranh lớn “Baekse cheongpung” (Bách thế thanh phong). Tên của bức tranh chính là tâm niệm của những nho sĩ triều đại Joseon, luôn tự nhủ với lòng mình sẽ gìn giữ và tiếp nối về một cuộc sống thanh bạch của cha ông mình.
Nếu bạn là một người thích rượu thì không nên bỏ qua cơ hội thưởng thức loại rượu solsongju là loại rượu do đích thân chủ nhà nấu cùng những chồi thông tỏa hương thơm ngào ngạt khắp nhà. Loại rượu với 500 năm lịch sử này vốn có nguồn gốc là rượu cúng tế được hậu duệ cuả Jeong Yeochang làm ra để dùng trong những buổi lễ quan trọng nhất. Loại rượu này làm bằng cách chiết xuất từ chồi thông trên những cây thông non ngày xuân.
Men theo con dốc với cái tên con đường tản bộ mang tên Ildu, toàn bộ phong cảnh ngôi làng được thu trọn vào tầm mắt của chúng tôi. Lấp ló giữa những cành cây thông già là những ngôi nhà ngói xưa vững chắc. Và đâu đó, những làn khói bay lên từ vài ngôi nhà nằm ven những con suối, đang chuẩn bị bữa tối cho gia đình. Người ta nói rằng vào thời xa xưa, những người ngao du đây đó khi chọn chỗ ở qua đêm thì tiêu chuẩn quan trọng đối với họ chính làn khói tỏa ra từ căn bếp. Khi nhìn thấy làn khói bay ra từ những ngôi nhà đang chuẩn bị bữa tối ở rong một ngôi làng đầy hoa nở rộ thì họ sẽ thốt lên rằng, “Ô! chắc ta phải nán lại đây một đêm rồi mới đi”. Tôi không có cơ hội nếm vị rượu solsongju nhưng tôi đã ngửi no say mùi của những cây thông già và những làn khói bếp. Chẳng khác gì tôi đang thử qua rượu songyeonju (rượu khói thông) này vậy.

Ngôi làng với những bức tường cổ kính

Vào năm 1989, tôi cùng với tiểu thuyết gia Lee Myeong-han đã đi đến những vùng phía tây Trung Quốc. Chuyến du lịch của chúng tôi lần lượt qua các vùng Đôn Hoàng, Thổ Lỗ Phiên, Ô Lỗ Mộc Tề. Và Lee Myeong-han, người sống trong một gia đình có nghề thuốc gia truyền, nói với tôi rằng ở những khu vực phía tây này có một loại dược thảo đáng ngạc nhiên mà người ta gọi nó là dongchung hacho (đông trùng hạ thảo). Khi anh ấy kể cho tôi nghe về dược thảo thần bí, mùa hè là cỏ, mùa đông trở thành côn trùng này, tôi không tin mấy. Nhưng tôi đã thấy đông trùng hạ thảo thật trong một cửa hàng dược thảo ở Liuyuan. Cho đến bây giờ trong đầu tôi vẫn còn hình ảnh Lee Myeong-han dùng hai tay của mình nâng niu đón nhận đông trùng hạ thảo. Tiểu thuyết gia Lee Myeong-han cũng là người cho tôi biết rằng bản chất trong việc điều trị của đông y là điều trị bằng mùi hương. Có một niềm tin khác với đông trùng hạ thảo chính là người ta tin rằng mùi hương tuyệt vời của thảo dược trên núi sẽ đẩy lùi khí hư trong cơ thể của con người.

Ở Sancheong có Viện bảo tàng Đông y - nơi giới thiệu những dược thảo trên vùng núi Jiri và cũng có ngôi làng Dongui bogam (Đông y Bảo giám) – nơi kỷ niệm 400 năm ngày phát hành Đông y Bảo giám của thần y Heo Jun. Đông y Bảo giám là một giáo bản về y thuật phương Đông đã được phát hành ở cả Trung Quốc lẫn Nhật Bản. Công trình trứ thuật này đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Và cùng với kỹ thuật chạm khắc chữ kim loại, nó đã trở thành niềm tự hào của người dân Hàn Quốc.
Ngôi làng Namsa Yedam là nơi vẫn còn lưu giữ vẹn nguyên kiểu làng nho sĩ triều đại Joseon. Tên của nó có nghĩa là ngôi làng với những bức tường xưa đẹp. Khi bước vào ngôi làng, thu hút cái nhìn của chúng tôi chính là bảng chỉ đường với tên đường Đoàn quân áo trắng của tướng quân Yi Sunsin và những bức tường đá được làm bằng cách lấp đầy đá vào trong đất đỏ.

Ở ngay cổng vào con hẻm có hai cây hòe dựa đầu vào nhau như đang đón chào du khách. Cây hòe này đã có lịch sử hơn 300 năm và được là “Cây nho sĩ”. Vì người ta cho rằng những nho sĩ ngày xưa đã gột sạch tâm hồn, thân thể của mình khi nhìn vào khí chất xanh tươi của cây. Cũng có người cho rằng về mặt phong thủy ngôi làng này có hình dạng của hai con rồng đang ngậm lửa, cho nên người dân trong làng đã trồng cây này nhằm để ngăn chặn ngọn lửa đó.
Bức tường cao hơn chiều cao của một người nên đôi khi làm cho một số du khách cảm thấy bất tiện. Hình ảnh của sân vườn có thể thu trọn núi và những cánh đồng không phải là tự nhiên hơn sao. Và với danh xưng “Ngôi làng đẹp nhất Hàn Quốc” cũng làm cho tôi cảm thấy có đôi chút khó chịu. Tôi tự nghĩ nếu đã là những nho sĩ có học thức sâu rộng và đạo hạnh thì sẽ không xây những bức tường cao như vậy. Thế nhưng mùi đất mùa xuân tỏa ra từ bức tường đã làm tôi thấy thích thú.

Cây lý liên mộc ở ngay cổng vào của rừng Sangnim ở Hamyang. Theo truyền thuyết thì những lứa đôi khi cùng nhau đi dưới tán cây thì tình yêu của họ sẽ trở nên viên mãn.

Gwak Jae-gu Nhà thơ

Ảnh Ahn Hong-beom

Dịch Bùi Thị Mỹ Linh

Theo http://www.koreana.or.kr/