Hồi 106:
Gây tai ương, Vương Hy Phượng xiết bao hổ thẹn
Tránh họa hoạn, Giả thái quân cầu khấn phật trời
Giả chính nghe nói Giả mẫu nguy cấp, vội vàng vào xem, thấy
Giả mẫu khiếp sợ, khí ngược lên cổ. Vương phu nhân và Uyên Ương gọi mãi mới tỉnh,
rồi cho uống thuốc viên “sơ khí an thần”. Dần dần Giả mẫu hơi đỡ nhưng cứ
thương tâm chảy nước mắt. Giả Chính đứng một bên khuyên:
- Bọn chúng con hư thối, gây nên tai vạ, để mẹ chịu sợ hãi. Mẹ
có thư thái ít nhiều thì bọn con mới có thể ở ngoài lo liệu; nếu mẹ có mệnh hệ
nào thì tội chúng con lại càng thêm nặng!
Giả mẫu nói:
- Ta sống đã hơn tám mươi tuổi. Từ khi còn là con gái, về nhà
chồng, đều nhờ phúc ấm cha ông, chưa bao giờ thấy việc như thế này. Giờ già rồi,
nếu nhìn thấy các con chịu tội, bụng ta sao đành? Chi bằng nhắm mắt để mặc
các con.
Nói rồi lại khóc.
Lúc đó Giả Chính bối rối vô cùng. Bỗng nghe bên ngoài nói:
“Thưa ông lớn, trong cung có tin ra”.
Giả Chính vội vàng đi ra, thì thấy quan trưởng sử phủ Bắc
Tĩnh vương đến nói:
- Xin mừng cho ngài.
Giả Chính cảm ơn, mời ngồi và hỏi:
- Vương gia có chỉ dụ gì ?
- Vương gia chúng tôi và Tây Bình quận vương vào nội phúc chỉ
tâu rõ việc quan lớn sợ hãi, và lời cảm kích ơn vua. Chúa thượng rất thương và
nghĩ tới quí phi mất chưa bao lâu, không nỡ làm tội, nên vẫn gia ân cho ngài
nhậm chức viên ngoại bộ công như cũ. Gia sản bị niêm phong, chỉ đem phần của Giả
Xá nhập vào của công, còn nửa đều trả lại, và truyền chỉ cho ngài phải tận tâm
làm chức vụ. Chỉ có khế cho vay, thì sai Vương gia chúng tôi tra xét. Nếu có
khoản nào lấy lãi nặng quá lệ, thì đều nhập vào của công, còn những khoản lấy
lãi đúng lệ, cùng giấy tờ nhà cửa ruộng đất, đều trả lại hết. Giả Liễn thì bị
cách chức tha về.
Giả Chính nghe xong, liền đứng dậy sụp lạy cảm tạ ơn vua, lạy
tạ ơn Vương gia, và nói:
- Xin quan trường sứ bẩm giúp: “sáng mai tôi sẽ đến cửa cung
tạ ơn và đến Vương phủ lạy tạ.”
Viên trướng sứ ra về.
Một lát, chỉ vua truyền ra, quan thừa biện tuân theo chỉ ý,
tra rõ tất cả, cái gì nhập vào của công thì nhập; cái gì trả lại thì trả. Tha
Giả Liễn ra, còn bao nhiêu đàn ông đàn bà thuộc về nhà Giả Xá, thì đều kê sổ nhập
quan. Đáng thương trong nhà Giả Liễn, ngoài những giấy tờ hợp lệ được trả lại,
còn nửa tuy chưa xung công hết cả, nhưng đã bị bọn người tra soát cướp hết, chỉ
trơ lại đồ dùng mà thôi.
Giả Liễn ban đầu sợ phạm tội, sau được tha, đã là may mắn. Đến
khi nghĩ lại những của cải dành dụm mấy năm nay cùng với của riêng của Phượng
Thư, gần năm bảy vạn lạng bạc, một lúc hết sạch, làm sao khỏi đau lòng. Vả lại
cha thì đang bị giam ở phủ Cẩm y; Phượng Thư thì ốm nguy ngập, nên hắn vừa buồn
bả vừa đau xót. Lại thấy Giả Chính rưng rưng nước mắt, gọi hắn mà bảo:
- Ta vì bận việc quan, không trông nom việc nhà được, mới bảo
vợ chồng cháu đến coi giúp. Việc cha cháu làm, đã đành khó lòng khuyên can, còn
việc cho vay lấy lãi ấy, thì do ai làm ? Vả lại việc ấy không phải là hạng nhà
chúng ta nên làm. Nay bị xung công, tuy tiền bạc không quan hệ, nhưng tiếng tăm
đồn đại thì còn ra gì nữa.
Giả Liễn quỳ xuống thưa:
- Cháu lo việc nhà thật là không dám có chút gì tư túi. Sổ
sách ra vào có bọn Lại Đại, Ngô Tân Đăng, Đái Lương ghi chép. Chú gọi bọn ấy
tra hỏi thì rõ. Hiện mấy năm nay. bạc ở kho chi nhiều thu ít, tuy chưa phải bù
nhưng ở các nơi đã thiếu hụt nhiều. Xin chú hỏi thím thì biết. Còn những món tiền
cho vay lấy lãi ấy, ngay cháu cũng không hiểu là bạc ở đâu, phải hỏi bọn Chu Thụy
và Lai Vượng mới biết.
- Cứ như cháu nói, ngay cả việc trong nhà cháu còn không biết,
thì những việc trên việc dưới, cháu lại càng không biết nữa! Bây giờ ta cũng
không tra hỏi cháu làm gì. Hiện nay cháu là người vô tội, phải mau mau dò la
tin tức về cha cháu và việc anh Trân xem sao ?
Giả Liễn trong lòng uất ức, nước mắt dàn dụa, vâng lời đi
ra. Giả Chính than thở luôn miệng, nghĩ bụng: “Cha ông mình khó nhọc về việc
nhà vua, lập nên công nghiệp mới được hai chức thế tước, nay đều phạm tội, đều
bị cách cả. Xem chừng
bọn con cháu, không một đứa nào nên thân ! Trời ơi là trời !
Họ Giả nhà mình sao đến nỗi suy sụp như thế ? Mình tuy nhờ ơn trên thương đến, trả
lại gia sản, nhưng rồi việc ăn tiêu cả hai nơi, phải dồn về một chỗ. Một mình
ta chèo chống sao nỗi ? Vừa rồi thằng Liễn nói lại càng lạ: “chẳng những trong
kho không có bạc mà lại còn nợ nần thiếu thốn. Thì ra mấy năm nay chỉ có tiếng
hão bên ngoài. Mình sao mà ngu dại đến như thế ? Nếu thằng Châu còn sống thì
còn có người giúp đỡ. Bảo Ngọc tuy lớn cũng là vô dụng”. Giả Chính nghĩ đến
đó, nước mắt đầm đìa thấu áo, rồi lại nghĩ: “Mẹ mình tuổi cao như thế, con cháu
chưa phụng dưỡng được một ngày nào mà lại làm cho mẹ già khiếp sợ chết đi sống
lại tội này mình còn biết để cho ai. “
Giả Chính đang một mình buồn bã, bỗng thấy người nhà vào
bẩm:
- Bà con bạn hữu đến hỏi thăm.
Giả Chính cảm ơn hết thảy mọi người và nói:
- Trong nhà gặp lúc không may, chỉ vì tôi không biết dạy bảo
con cháu, cho nên đến nông nỗi này.
Có người nói:
- Từ lâu chúng tôi đã biết. ông Cả làm việc không được đứng đắn.
Anh cả Trân bên kia lại càng kiêu căng phóng túng. Nếu vì làm việc quan lầm lẫn
mà phải lỗi, thì cũng không hổ, bây giờ mình gây nên vạ, lại làm liên lụy đến
ông Hai.
Có người nói:
- Người ta làm xằng cũng nhiều, nhưng cũng không thấy quan ngự
sứ hặc tâu. Nếu không phải là ông cả Trân làm mếch lòng bạn bè, thì đâu đến nỗi
như thế !
Có người nói:
- Cũng không nên trách quan ngự sử. Chúng tôi nghe chính là
người nhà ở phủ đây cùng mấy thằng vô lại ở ngoài làm ầm ĩ lên. Quan ngự sử sợ
hặc tâu không thật, cho nên dỗ chúng nói ra. Tôi nghĩ quí phủ đây đối đãi với
tôi tớ rất khoan dung, làm sao còn có việc ấy ?
Có người nói:
- Bọn đầy tớ không thể nuôi đứa nào hết. Hôm nay ở đây đều là
bạn bầu thân thiết cả, tôi mới dám nói. Ngay khi ngài làm quan ngoài, tôi cũng
không thể tin chắc rằng ngài không ham tiền. Tiếng tăm ở ngoài sở dĩ không tốt,
đều là do bọn tôi tớ gây ra. Ngài cũng nên để ý đề phòng. Nay tuy không động đến
gia sản của ngài, nhưng nếu gặp lúc chúa thượng ngờ vực, thì sẽ không hay.
Giả Chính nghe nói, trong lòng hoảng sợ, liền hỏi:
- Các vị nghe tiếng tăm của tôi ra sao ?
Mọi người nói:
- Chúng tôi tuy không biết sự thực. Nhưng nghe người ngoài
nói lúc ngài làm quan lương đạo, có bảo bọn người nhà đòi tiền thế nào đó.
Giả Chính nghe xong, liền nói:
- Tôi thật thề với trời xưa nay chưa hề dám nghĩ đến chuyện
đó. Nhưng vì bọn tôi tớ ớ ngoài lừa gạt người ta mà gây nên chuyện, thì tôi
cũng phải chịu tội.
Mọi người nói:
- Giờ đây sợ cũng vô ích, chỉ cần đem bọn người nhà xét tra
cho nghiêm; nếu có đứa nào chống lại chủ nhà, xét cho ra mà nghiêm trị là được.
Giả Chính nghe nói gật đầu. Vừa lúc đó thấy người ngoài cửa
vào thưa:
- Cậu Tôn sai người đến nói bận việc không đến được, cho người
đến hỏi thăm, và bảo ông lớn phải nhận trả số bạc mà ông Cả nợ của cậu ta.
Giả Chính trong lòng bực bội, chỉ nói:
- Biết rồi !
Mọi người đều cười nhạt và nói:
- Người ta hảo Tôn Thiệu Tổ bà con với ngài là người gàn dở.
Quả thật là đúng ! Hiện nay ông nhạc bị soát nhà, chàng rễ chẳng những không đến
trông nom giúp đỡ mà lại vội vàng đến đòi nợ. Thật là vô lý !
Giả Chính nói:
- Bây giờ hãy chưa cần nói. Việc hôn nhân ấy là do anh tôi
làm sai. Cháu gái tôi chịu khổ đã đủ bây giờ lại quàng đến cả tôi đấy.
Đang nói thì thấy Tiết Khoa đi vào thưa:
- Tôi dò nghe Triệu Toàn ở phủ Cẩm y nhất định đòi trị tội
như lời quan ngự sử hặc, sợ rằng ông Trân và ông Cả sẽ bị tội nặng.
Mọi người đều nói:
- Ông lớn cần phải đi xin với Vương gia, làm sao kiếm cách
cứu vãn mới được. Nếu không thì cả hai nhà sẽ tan tành.
Giả Chính vâng lời và cảm tạ, rồi mọi người ra về.
Lúc đó, chừng vừa lên đèn, Giả Chính vào thăm Giả mẫu, thấy
Giả mẫu hơi đỡ. Về đến phòng ông ta oán trách vợ chồng Giả Liễn không biết
gì hết. Bây giờ xảy ra chuyện cho vay lấy lãi, làm cả nhà mang tiếng. Bây giờ
mới biết rõ Phượng Thư làm. Ông ta rất tức tối, nhưng thấy Phượng Thư hiện
đang ốm nặng, chị ta cái gì đều bị mất hết. Cố nhiên trong lòng đau đớn. Vì vậy
cũng không tiện quở trách, đành tạm nín nhịn không nói gì.
Hôm sau, Giả Chính vào cung tạ ơn và đến các phủ Bắc Tĩnh và
Tây Bình lạy tạ. Xin hai Vương gia xét thương anh và cháu mình. Hai vương gia đều
nhận lời. Giả Chính lại đến nhà các quan đồng liêu thân thiết xin họ giúp đỡ.
Giả Liễn thấy tình hình cha và anh xem chừng không xong, chẳng biết làm thế nào
đành phải về nhà. Bình Nhi ngồi trông nom Phượng thư và khóc lóc. Thu Đồng ngồi
ở buồng bên cạnh oán trách Phượng Thư. Giả Liễn chạy đến một bên, thấy Phượng
Thư chỉ còn thoi thóp, dầu có bao nhiêu lời trách móc, cũng không thể nói ra.
Bình Nhi khóc nói:
- Nay đã đến nỗi này, của cải mất rồi, không thể trở lại được
nữa. Mợ như thế này, cũng phải mời thầy thuốc xem một chút mới được chứ !
Giả Liễn đâm cáu:
- Chà! Mạng tao đây khó lòng mà giữ trọn. Còn trông coi đến
nó được à ?
Phượng Thư nghe nói, hé mắt ra nhìn một cái, tuy không nói
gì, nhưng nước mắt trào ra. Thấy Giả Liễn ra rồi, chị ta bèn nói với Bình Nhi:
- Chị đừng có u mê không hiểu nữa. Đã đến nỗi nước này. Chị
còn lo đến ta làm gì ? Ta chỉ mong chết ngay bây giờ càng hay. Chỉ cần chị còn
nhớ đến ta, sau ta chết rồi, chị nuôi nấng con Xảo cho khôn lớn, ta ở nơi âm
ty cũng cảm kích tình nghĩa của chị.
Bình Nhi nghe nói, càng khóc nức nở. Phượng Thư lại nói:
- Chị cũng là người hiểu đời. Dù họ không đã động đến ta.
Nhưng thế nào cậu ấy cũng oán trách ta. Việc này tuy bên ngoài gây nên, nhưng
nếu ta không tham lãi, thì cũng chẳng có việc gì đến ta. Giờ đây uổng phí bao
nhiêu tâm lực suốt đời lo dành phần hơn người ta. Nay trở lại thua kém họ ! Ta
còn mang máng nghe nói việc của anh cả Trân là do cưỡng ép vợ lương dân làm vợ
lẽ. Nó không theo nên bức hiếp nó đến chết. Trong việc này lại có người họ
Trương. Chị nghĩ xem còn có ai nữa? Việc ấy mà xét ra, thì cậu Hai nhà ta
không sao tránh khỏi tội. Lúc đó ta còn mặt mũi nào mà nhìn người ta nữa? Ta
muốn chết ngay. Nhưng lại không chịu nỗi những việc nuốt vàng sống, hoặc uống
thuốc độc. Chị còn muốn mời thầy thuốc làm gì. Thế có phải chị không thương
ta mà lại làm hại ta không.
Bình Nhi càng nghe càng đau xót, nghĩ lại cũng khó xử, chỉ sợ
Phượng Thư tìm cách tự tử, nên cứ ngồi giữ miết không rời. May mà Giả mẫu không
biết rõ đầu đuôi, nên gần đây trong người có hơi đỡ. Lại thấy Giả Chính vô sự,
Bảo Ngọc và Bảo Thoa ngày nào cũng ở luôn bên cạnh mình, nên cũng hơi yên lòng.
Giả mẫu xưa nay vốn yêu Phượng Thư, liền bảo Uyên Ương:
- Mày đem một ít đồ vật của riêng ta cho con Phượng, và đem một
ít tiền giao cho con Bình để lo hầu hạ con Phượng chu đáo rồi thong thả ta sẽ xếp
đặt.
Giả mẫu lại bảo Vương phu nhân trông nom Hình phu nhân. Lúc
đó phủ Ninh đã xung công, tất cả của cải, nhà cửa, đất đai và bọn gia nô đều
ghi sổ tịch thu hết. Giả mẫu sai người đưa xe đón Vưu thị và con dâu qua bên
này, phủ Ninh tấp nập như thế mà nay chỉ còn lại mẹ con Vưu thị và Bội Phượng,
Giải Loan, ngay một người hầu cũng không có. Giả mẫu chỉ cho một ngôi
nhà để ở liền vách với chỗ ở của Tích Xuân. Lại sai bốn bà già
và hai a hoàn hầu hạ. Tất cả vật dụng cơm nước đều do nhà bếp lớn
chia phần đưa đến. Áo quần đồ đạc thì do Giả Mẫu đưa cho. Còn nhưng
món tiêu dùng lặt vặt cũng do phòng kế toán chu cấp theo như tiền
lương tháng của mỗi người bên phủ Vinh. Tiền tiêu dùng của bọn Giả
Xá, Giả Trân và Giả Dung ở phủ Cẩm y thì phòng kế toán không biết
lấy ở khoản gì ra mà chi nữa. Hiện giờ Phượng Thư không còn gì; Giả
Liễn ở ngoài mắc nợ rất nhiều. Giả Chính không hiểu việc nhà, chỉ
cho rằng đã giao cho người ta, tự nhiên có kẻ trông nom. Giả Liễn không
còn cách gì. Nghĩ đến các nhà thân thiết thì nhà Tiết phu nhân đã
suy sụp. Vương Tử Đằng đã chết, còn các nhà bà con káhc thì đều
không thể giúp đỡ cho mình. Hắn đành phải sai người ngấm ngầm tới
các trại bán đỡ ruộng đất lấy vài ngàn lạng để tiêu phí trong nhà
giam. Bọn tôi tớ thấy chủ thất thế, cũng nhân dịp làm càn, giả danh
mượn trước một số địa tô ở trại phía đông để tiêu vụng.
Giả mẫu thấy chức tước của cha ông để lại bị cách
mất, con cháu đang bị giam, chờ ngày tra hỏi. Hình phu nhân và Vưu thị
đêm ngày khóc lóc. Phượng Thư bệnh tình nguy cấp, tuy có Bảo Ngọc,
Bảo Thoa ở bên cạnh, nhưng chỉ có thể khuyên giải chứ không thể chia
nỗi lo âu được. Vì thế, đêm ngày phiền muộn, lo trước nghĩ sau, nước
mắt không bao giờ khô.
Một hôm, trời đã về chiều. Giả mẫu bảo Bảo Ngọc về
phòng, rồi một mình gắng gượng dậy. Bà ta bảo bọn Uyên Ương đi thắp
hương ở các phật đường, lại bảo thắp hương ở giữa sân, rồi chống
gậy đi ra. Hổ Phách biết là Giả Mẫu định lễ phật, liền trải nệm hồng
ra. Giả mẫu thắp hương, quỳ xuống sụp lạy mấy lần, niệm phật một
hồi, rồi ứa nước mắt khấn trời đất:
- Trời phật ở trên, tôi là họ Sử, dâu nhà họ Giả,
thành kính cầu khẩn, xin đức phật rủ lòng từ bi. Nhà họ Giả chúng
tôi mấy đời nay không dám ngang tàng làm bậy. Tôi giúp chồng dạy con,
tuy không làm được điều thiện, cũng không dám làm điều ác. Chắc là vì
bọn con cháu kiêu sa dâm dật, phí phạm của trời đến nỗi cả nhà bị khám xét. Hiện
nay con cháu bị giam, chắc hẳn dữ nhiều lành ít, đó đều là tội tại một mình
tôi không biết dạy bảo chúng nó cho nên đến nông nỗi này. Giờ đây tôi xin trời
phù hộ người bị giam gặp dữ hoá lành; người có bệnh mau mau mạnh khỏe, dầu cả
nhà có tội, tôi tình nguyện xin chịu một mình. Chỉ mong tha thứ cho bọn con
cháu. Nếu trời thương tôi thành tâm kính cẩn, thì xin cho tôi chết sớm, mà
khoan dung tội lỗi cho bọn con cháu ?
Giả mẫu lâm râm cầu khẩn đến đó, rồi bất giác thương tâm nghẹn
ngào khóc lóc.
Bọn Uyên ương, Trân Châu vừa khuyên giải vừa dìu vào phòng.
Vương phu nhân dẫn Bảo Ngọc, Bảo Thoa tới hỏi thăm sức khoẻ.
Thấy Giả mẫu thương khóc, ba người cũng đều khóc lóc. Bảo Thoa lại có một nỗi
khổ tâm khác -anh mình đang bị giam, sau này xử án không biết có được giảm nhẹ
hay không? - Cha mẹ chồng tuy rằng vô sự, nhưng gia nghiệp đã tiêu điều; Bảo Ngọc
vẫn còn rồ dại, không có chút chí khí, nghĩ đến việc chung thân sau này, lại
càng khóc lóc thảm thiết hơn. Giả mẫu và Vương phu nhân, Bảo Ngọc thấy Bảo Thoa
như thế, cũng có một nỗi thương cảm riêng, nghĩ bụng: “Bà tuổi già. không được
yên tâm. Cha và mẹ thấy quang cảnh này ắt phải đau lòng. Bọn chị em tan tác
chia phôi càng ngày càng ít. Nhớ lại hồi ở trong vườn ngâm thơ lập xã, vui vẻ
biết chừng nào ? Từ khi em Lâm qua đời, mình buồn bực cho đến nay, lại có chị Bảo
làm bạn khóc lóc luôn cũng không tiện. Vả lại thấy chị ta lo cho anh, nhớ đến mẹ,
đêm ngày mặt ủ mày chau. Nay thấy chị ta khóc lóc thảm thiết, trong lòng lại
càng không nỡ. Do đó Bảo Ngọc cũng nức nở khóc. Bọn Uyên ương, Thái Vân, Oanh
Nhi, Tập Nhân trông thấy ai nấy cũng đều có mối lo buồn riêng, nên đều đua nhau
khóc. Các a hoàn thấy vậy thương tâm cũng khóc lên, không còn có ai khuyên giải.
Tiếng khóc cả nhà như rung trời chuyển đất, bọn bà già canh đêm hoảng sợ, vội
vàng tin cho Giả Chính biết.
Giả Chính đang buồn bực ở thư phòng, nghe bọn người nhà Giả
mẫu báo tin, trong bụng hoảng hết, vội vàng chạy vào.
Xa xa nghe tiếng khóc vang lên rất đông. Giả Chính tưởng là
Giả mẫu có việc gì, hồn phách rụng rời. Chạy vội vào, thấy mọi người ngồi thừ
ra khóc, ông ta mới yên lòng, liền nói:
- Cụ thương tâm thì cả nhà nên khuyên giải mới phải. Tại sao
lại kéo bè mà khóc như thế ?
Mọi người nghe tiếng Giả Chính vội vàng nín khóc, nhìn nhau
ngơ ngác. Giả Chính lại gần yên ủi Giả mẫu và trách mắng bọn họ mấy câu. Mọi
người đều nghĩ thầm: “bọn mình vốn sợ bà thương tâm, nên đến khuyên giải, tại
sao lại quên bẳng đi; cùng nhau khóc lóc như vậy.”
Đang lúc ngẩn ngơ thì thấy một bà ở bên nhà Sử hầu đi vào hỏi
thăm sức khoẻ của Giả mẫu và mọi người xong, liền nói.
- Ông lớn, bà lớn và cô nhà chúng tôi sai chúng tôi đến nói:
“ Nghe thấy bên phủ đâu có việc, nhưng vốn không quan hệ gì chẳng qua bị kinh
khủng trong một lúc thôi. Sợ ông bà lo phiền, cho nên bảo chúng tôi đến thưa
chuyện.” Ông Hai ở đây
chẳng có gì đáng sợ. Cô chúng tôi vốn muốn sang đây, nhưng vì
chẳng bao lâu nữa thì về nhà chồng, nên không sang được.
Giả mẫu nghe nói, không tiện cảm ơn, chỉ nói:
- Các bà về nói hộ, chúng tôi có lời hỏi thăm sức khoẻ.
Đây là vận nhà chúng tôi gặp bước như thế. Cảm ơn ông bà bên
nhà tưởng đến. Hôm khác sẽ xin qua tạ ơn. Cô nhà các bà về nhà chồng, chắc
chú rễ thì không cần phải nói nữa, còn gia tư nhà họ ra sao ?
Hai người đàn bà thưa:
- Gia tư thì cũng chẳng sao. Nhưng cậu rể người rất xinh xắn,
tính lại hiền hoà. Chúng tôi đã thấy mặt mấy lần, xem chừng không khác cậu Bảo
đây mấy, và nghe nói, văn tài cũng giỏi.
Giả mẫu nghe xong, vui mừng nói:
- Thế thì tốt lắm ! Đó là phúc của cô ấy. Nhưng mà nề nếp nhà
chúng ta còn theo lễ phương Nam. Vì thế chúng ta không được thấy mặt chú rể mới.
Hôm trước tôi còn nghĩ đến người bên họ ngoại nhà tôi. Tôi chỉ yêu nhất là
cháu nó, một năm ba trăm sáu mươi ngày thì ở đây đến trên hai trăm ngày. Nay đã
lớn như thế, tôi định kiếm cho nó một người chồng tốt. Nhưng vì chú nó không ở
nhà, tôi không tiện làm chủ. Cháu nó đã có phúc lấy được chú rể tốt, thì tôi
cũng yên lòng. Tháng này nó về nhà chồng, tôi vốn định qua uống chén rượu mừng,
không ngờ nhà chúng tôi xảy ra việc thế này, lòng tôi nóng như nước sôi, đâu
còn sang bên ấy được ? Các bà về nói tôi có lời hỏi thăm. Mọi người bên này
cũng đều gửi lời hỏi thăm. Các bà lại nói hộ với cháu nó đừng nghĩ gì đến tôi.
Tôi nay đã hơn tám mươi tuổi, dầu có chết cũng không phải thiếu phúc nữa. Mong
sao cho cháu nó về nhà người ta, vợ chồng hòa thuận, bách niên giai lão là tôi
yên lòng.
Giả mẫu nói đến đó, lại rơi nước mắt.
Người đàn bà kia nói:
- Cụ bà không cần phải thương tâm. Cô tôi về nhà chồng, đến
hôm làm lễ hồi môn rồi thế nào cũng cùng cậu rể tới chào cụ lúc đó cụ thấy mặt
sẽ vui mừng đấy.
Giả mẫu gật đầu.
Người đàn bà kia đi ra rồi, cũng không ai nghĩ đến chuyện ấy
nữa, chỉ có Bảo Ngọc nghe rồi ngẩn người ra một lúc, nghĩ bụng cứ thế này,
ngày này qua ngày khác, mình khó mà sống nổi. Tại sao người ta sinh ra con gái
cứ lớn lên lại phải đi
lấy chồng ? Khi đã lấy chồng thì hình như biến thành một con
người khác. Em Sử như thế, lại bị chú ép gả cho người ta, sau này cô ta có gặp
mình cũng sẽ không nhìn ngó gì đến nữa. Ta nghĩ một con người mà đã đến lúc
không ai nhìn đến thì còn sống mà làm gì ? “ Nghĩ đến đó, Bảo Ngọc lại thương
tâm, nhưng thấy Giả mẫu vừa mới yên lặng nên không dám khóc nữa, đành chỉ ngồi
buồn rũ.
Được một lúc, Giả Chính không đành lòng, lại vào thăm Giả mẫu.
Thấy mẹ đã hơi đỡ, ông ta liền gọi Lại Đại bảo đem sổ những người nhà coi việc
trong toàn phủ điểm lại một lượt. Trừ bọn người thuộc về Giả Xá đã xung công,
còn lại hơn ba mươi nhà, cả trai gái gồm hai trăm mười hai người. Giả Chính bảo
gọi bốn mươi mốt người đàn ông hiện đang làm việc trong phủ vào hỏi về việc
tiêu dùng may năm nay. thu vào bao nhiêu, chi ra bao nhiêu. Giả Chính xem thì
thấy tiền thu không đủ chi, lại thêm mấy năm nay, tiêu dùng về việc trong
cung. Trong sổ có nhiều khoản phải vay mượn bên ngoài. Lại tra về khoản địa tô
tỉnh Đông thì thấy mấy năm gần đây địa tô nạp vào không bằng một nửa so với đời
cha ông, mà tiêu dùng lại nhiều hơn gấp mười lần. Giả Chính không xem thì thôi,
xem rồi hoảng lên, giẫm chân nói:
- Chết thật ! Ta tưởng là cháu Liễn coi việc thế nào cũng biết
lo lắng, ai ngờ mấy năm nay, năm Dần đã tiêu lan sang tiền năm Mão. Thế mà vẫn
tô điểm bề ngoài. Cho bổng lộc thế chức (1) là việc không quan hệ gì, làm gì mà
chẳng suy sụp ! Bây giờ mình mới biết dành dụm thì đã muộn rồi.
Nghĩ đến đó, ông ta cứ đi đi lại lại, chẳng còn biết làm
cách nào.
Mọi người biết.Giả Chính không quen việc nhà, có sốt ruột
cũng vô ích, liền nói:
- Ông lớn không cần phải lo phiền, nhà nào cũng như thế cả. Nếu
tính tổng cộng lại thì ngay nhà đức vương cũng không đủ tiêu, chẳng qua chỉ
trau chuốt bộ mặt ngoài, đến đâu hay đây thôi. Giờ đây ông lớn nhờ ơn chúa thượng
mới có chút gia sản này. Nếu bị xung công hết, không lẽ ông lớn không ăn tiêu
nữa.
Giả Chính quát:
- Nói nhảm ! Bọn tôi tớ chúng bay là đồ vô lương tâm cả !
Lúc chủ nhà còn khá thì chúng bay tiêu pha bừa bãi, đến khi hết sạch, mỗi đứa
bỏ đi mỗi nơi. Kể gì chủ nhà chết với sống ? Giờ đây chúng bay nói không bị
tịch thu niêm phong là tốt, nhưng chúng bay biết sao được tiếng tăm ở bên
ngoài. Gốc đã khó giữ thì còn chịu sao nổi bọn chúng bay ở ngoài làm càn,
nói láo, lừa gạt người ta ? Khi xảy ra chuyện thì chúng bay đổ vào đầu chủ
nhà là xong ! Giờ nghe nói việc ông Cả, anh Trân là do Bào Nhị. Người nhà
chúng ta rêu rao lộ chuyện. Nay xem sổ này không có tên Bào Nhị nào cả, là tại
làm sao.
- Tên Bào Nhị không ở trong danh sách này. Trước kia hắn ở
bên phủ Ninh. Vì cậu Hai thấy hắn ta thật thà mới gọi hai vợ chồng hắn qua bên
này. Sau vợ chết, hắn lại về phủ Ninh. Lúc ông lớn bận việc ở cửa quan, cụ bà,
bà lớn, các ông đều đi lên lăng. Cậu Trân coi hộ việc nhà, đem hắn sang, sau
đó hắn lại đi ngay. Mà năm nay ông lớn không coi việc nhà, làm gì mà biết
những chuyện ấy ! Ông lớn cứ tưởng rằng trên danh sách không có tên chỉ có một
người ấy thôi, không biết rằng là cũng có tôi tớ của họ, rồi tôi tớ cũng lại
có tôi tớ nữa đấy.
Giá Chính nói:
- Thế thì chết thật!
Rồi ông ta nghĩ rằng trong một lúc chưa có thể xử trí dứt
khoát, đành phải quát mọi người lui ra, nhưng trong bụng đã có ý sẵn sàng,
hãy chờ xem quan trên xét hỏi bọn Giá Xá ra sao rồi sẽ định sau.
Một hôm, Giả Chính đang ngồi trù tính ở thư phòng, bỗng một
người vội vàng chạy vào trình:
- Xin mời ông lớn vào cung mau để hầu chuyện.
Giả Chính nghe nói trong bụng hoảng hốt, đành phải đi vào
cung.
Chú thích:
Chú thích:
1. Tức là đời đời nối chức.
Hồi 107:
Cho của thừa, Giả mẫu hiểu nghĩa lớn
Phục chức cũ, Giả Chính đội ơn trời
Giả chính vào triều, gặp các vị đại thần viện khu mật, lại gặp
các vị vương gia, Bắc Tỉnh vương nói:
- Hôm nay chúng tôi gọi ông đến theo chỉ ý, hỏi ông mấy việc.
Giả Chính vội vàng quỳ xuống.
Các đại thần liền nói:
- Những việc anh ông giao thông với quan ngoài, cậy thế mạnh
áp bức người hèn, dung túng con cháu đánh bạc, cưỡng chiếm vợ lương dân làm lẽ,
nó không theo, bức hiếp đến chết, ông có biết không!
Giả Chính thưa:
- Tôi từ khi đội ơn Chúa thượng, nhậm chức học chính xong, đi
tra xét việc phát chẩn, hết mùa đông năm kia mới về nhà. Sau đó lại được sai
đi làm các việc công trình, rồi được nhậm chức lương đạo tỉnh Giang Tây, bị hặc
về kinh, vẫn làm ở bộ Công, đêm ngày không dám lười biếng. Tất cả mọi việc
trong nhà, tôi đều không để ý xem xét. Tôi thật là u mê không biết dạy bảo con
cháu, phụ ơn thánh thượng, dám xin Chúa thượng trị tội nặng.
Bắc Tỉnh Vương cứ thế mà tâu lên. Được một lát, trong cung
truyền chỉ vua ra, Bắc Tỉnh Vương thuật lại rằng:
- Chúa thượng nhân việc ngự sứ hặc tâu Giả Xá giao thông với
quan ngoài, cậy mạnh áp bức người hèn, theo lời quan ngự sử kia tâu lên thì Giả
Xá đi lại với Châu Bình An, bao thầu trong việc kiện tụng. Sau khi tra hỏi Giả
Xá theo lời khai của Giả Xá thì Châu Bình An vốn là chỗ bà con thông gia qua lại,
chưa hề có can thiệp đến việc quan. Quan ngự sứ kia cũng không nêu ra được chứng
cứ rõ rệt. Duy có việc cưỡng bức lấy quạt của anh chàng Thạch ngốc nào đó là
có thật. Nhưng đó chỉ là đồ chơi, không thể xem như việc công bức lấy của cải của
lương dân. Anh chàng Thạch ngốc kia tự tử cũng là do nó điên dại mà làm như thế,
không phải việc bức bách làm cho người ta chết. Nay hoàng thượng khoan hồng,
đày Giả Xá ra nơi đài trạm (1) làm việc để chuộc tội. Còn khoản hặc Giả Trân
cưỡng chiếm vợ lương dân làm vợ lẽ, nó không theo bức hiếp nó phải chết thì
xét theo nguyên án ở đô sát viện, thấy chị Hai họ Vưu là vợ chưa cưới của
Trương Hoa, hứa gả từ khi ở trong thai, vì anh ta nghèo khổ tự nguyện thoái
hôn. Mẹ chị Vưu bằng lòng gả cho em Giả Trân làm vợ lẽ, không phải là cưỡng
chiếm. Đến khoản chị Ba họ Vưu tự vẫn, tự ý đem chôn, không báo quan thì xét
như sau: “Chị Ba họ Vưu là em vợ Giả Trân. Nguyên Giả Trân muốn gả chồng cho
chị ta, nhân vì người ta đòi lại vật đính hôn rồi người ngoài lại rêu rao nói
xấu, nên cô ta hổ thẹn tự tử, không phải là Giả Trân bức bách mà chết. Giả Trân
là một viên chức thế tập, chẳng biết pháp luật, chôn trộm mạng người, đáng lẽ
phải trị tội nặng. Nhưng nghĩ anh ta vẫn là con cháu nhà công thần, không nỡ
làm tội nên cũng theo lệ khoan hồng, cách chức thế tập, sai tới ven biển làm
việc để chuộc tội. Giả Dung tuổi trẻ, không liên can gì được tha bổng. Giả
Chính coi việc nhà không đúng đắn, nhưng vì làm quan ngoài đã lâu, mọi việc
cũng siêng năng cẩn thận nên miễn tội.
Giả Chính xem xong, cảm kích chảy nước mắt, sụp lạy lia lịa,
lại xin vương gia tâu hộ lòng thành của mình.
Bắc Tỉnh vương nói:
- Ông nên lạy tạ ơn trên, còn tâu gì nữa ?
Giả Chính nói:
- Kẻ phạm tội này đội ơn trời không xử tội nặng, đội ơn trả lại
giả sản, thật là trong lòng hổ thẹn, sẽ đem tất cả gia tài bổng lộc do tổ
tiên để lại, dành dụm và sắm sửa ra đều đưa vào của công.
Bắc Tĩnh vương nói:
- Chúa thượng đãi người dưới nhân từ, dùng hình sáng suốt
cẩn thận, thưởng phạt không sai. Nay đã đội ơn cao sâu, trả lại tài sản, hà tất
ông phải tâu thêm làm gì.
Các quan khác cũng đều nói:
- Bất tất phải tâu điều đó.
Giả Chính liền tạ ơn, lại lạy tạ vương gia rồi đi ra. Sợ Giả
mẫu lo lắng, ông ta vội vàng về nhà. Bọn người nhà không biết nhà vua cho gọi
Giả Chính vào là việc lành hay dữ, nên đều ở ngoài nghe ngóng. Khi thấy Giả
Chính về nhà, ai nấy mới đỡ lo, nhưng không dám hỏi. Giả Chính vội vàng đến chỗ
Giả mẫu kể lại việc được ơn trên khoan hồng tha thứ như thế nào. Giả mẫu tuy
yên lòng nhưng nghĩ lại: “hai thế chức đều bị cách. Giả Xá phải đi đài trạm
làm việc, Giá Trân phải đi ra ven biển, nên đau lòng khóc lóc.
Hình phu nhân và Vưu thị nghe thấy, khóc lóc mãi không thôi.
Giả Chính nói:
- Xin mẹ cứ yên lòng. anh Cả tuy phải đi làm việc ở nơi đài
trạm, nhưng cũng là làm việc cho nhà nước, không đến nổi chịu khổ; chỉ cần làm
cho chu đáo là có thể phục chức. Còn cháu Trân đang ít tuổi, cũng phái cố sức
làm việc. Nếu không như thế, thì mặc dầu cha ông có công đức để lại cũng
không hưởng được lâu.
Ông ta lại nói thêm mấy lời an ủi.
Giả mẫu xưa nay vốn không ưa Giả Xá lắm, còn Giả Trân bên phủ
Đông thì lại xa cách thêm một tầng. Chỉ có Hình phu nhân và Vưu thị thì cứ khóc
mãi.
Hình phu nhân nghĩ bụng: “gia sản sạch không, chồng tuổi già
lại phải đi xa, tuy có thằng Liễn, nhưng xưa nay nó vốn về hùa với chú nó; nay
việc gì cũng nương tựa vào chú Hai, vợ chồng nhà nó tất nhiên lại càng theo về
bên ấy. Chỉ trơ lại một mình cô độc khổ sở, biết làm thế nào Vưu thị thì xưa
nay một mình trông coi việc nhà ở phủ Ninh. Ngoài Giả Trân, chị ta là người được
tôn quý hơn cả. Vợ chồng lại vốn thuận hòa. Nay Giả Trân mắc tội phải đi xa,
gia tài bị tịch thu hết, sống nương nhờ phủ Vinh. Tuy rằng được Giả mẫu thương
yêu, nhưng dẫu sao cũng vẫn là ăn nhờ ở đậu. Lại đèo thêm Bội Phượng, Giai Loan
nữa và vợ chồng Giả Dung, đều là người không biết sinh cơ lập nghiệp.” Chị ta lại
nghĩ: “em Hai và em Ba chết đều do chú Liễn gây nên, giờ đây bọn họ yên ổn vô sự,
vợ chồng vẫn sum họp như thường, còn mình thì chỉ sót lại mấy đứa, làm sao sống
cho qua ngày?” Nghĩ đến đó, chị ta lại khóc lóc thảm thiết.
Giả mẫu không nở lòng, liền hỏi Giả Chính.
- Anh Cả con và cháu Trân hiện đã thành án, có thể về nhà được
không ? Còn thằng Dung không việc gì, chắc cũng được tha chứ?
- Nếu như lệ đã đặt thì anh Cả không về nhà được. Nhưng con
đã nhờ người ta thể theo tình riêng, cho anh Cả và cháu Trân về nhà, để tiện việc
sắp sửa hành lý. Trong nha môn đã nhận lời. Chắc là cháu Dung sẽ cùng ông và
cha nó đều về một thể. Xin mẹ cứ yên lòng, để con lo liệu.
- Ta mấy năm nay già cả, chẳng còn ra người nữa, việc nhà cũng
không khi nào hỏi đến. Giờ đây bên phủ Đông bị tịch thu hết, nhà cửa cũng xung
công, không còn phải nói. Kho bạc phủ Tây của chúng ta và đất đai ở phủ Đông,
anh có biết còn lại bao nhiêu không ? Hai chú cháu chúng nó ra đi cũng phải cấp
cho chúng mấy ngàn bạc mới được chứ?
Giả Chính đang không biết tính làm sao, nghe Giả mẫu nói,
nghĩ bụng: “Nếu nói rõ ra thì sợ mẹ lo. Nhưng nếu không nói rõ, thì sợ sau
này, và ngay bây giờ cũng không biết lo liệu ra sao, ông ta liền thưa:
- Nếu mẹ không hỏi thì con cũng không dám nói. Nay mẹ đã hỏi
đến việc đó, và hiện giờ cháu Liễn cũng ở đây, con có thể nói, hôm qua con đã
xét việc ấy rồi - bạc ở kho đã hết sạch, chẳng những đã tiêu hết, còn thiếu hụt
phải mắc nợ nữa. Giờ đây việc của anh Cả nếu không bỏ tiền ra lo nhờ người ta,
mặc dù nói chúa thượng khoan hồng, nhưng e rằng chú cháu nó vẫn có điều không
hay. Ngay số bạc ấy bây giờ cũng chưa biết lấy vào đâu. Còn hoa lợi đất đai tỉnh
Đông thì tô năm Dần đã tiêu sang tô năm Mão. Trong một lúc cũng khó lòng mà
xoay xở. Chỉ có cách bán những quần áo và đồ trang sức, nhờ ơn trên không động
đến để làm phí tổn cho anh Cả và cháu Trân thôi. Còn việc ăn tiêu sau này sẽ liệu
cách.
Giả mẫu nghe nói hoảng hốt, chảy nước mắt, và nói:
- Làm sao thế? Nhà mình mà đến nông nỗi ấy à. Ta tuy chưa từng
trải, nhưng nghĩ bên nhà ta ngày trước so với bên này còn hơn gấp mười. Cũng
chỉ vì lo tô điểm hảo bộ mặt bề ngoài, nên sau mấy năm không xảy ra việc như ở
bên này. Nhưng cũng đã suy sụp. Không đầy hai năm là sạch cả! Theo như anh nói,
thì nhà mình không thể chèo chống được một vài năm nữa à.
- Nếu hai thế bổng (2) không mất thì bên ngoài còn có cách
xoay xở, giờ đây người ta không còn nhìn vào cái gì làm đảm bảo thì còn ai chịu
giúp đỡ.
Giả Chính nói đến đó, nước mắt tràn ra:
- Nghĩ đến bà con, những nhà nhờ tiền của mình thì nay đều
cùng túng. Những nhà không nhờ gì mình lại không chịu giúp đỡ. Hôm qua con
cũng chưa tra xét kỹ, chỉ xem danh sách bọn người nhà. Chưa nói đến tiền tiêu
trên đây chẳng biết lấy vào đâu mà người hầu hạ bên dưới cũng không nuôi được
nhiều như thế.
Giá mẫu đang lo lắng, thì thấy bọn Giả Xá, Giả Trân, Giả Dung
đi vào hỏi thăm sức khỏe. Giả mẫu thấy quang cảnh như thế, một tay nắm Giả Xá,
một tay nắm Giả Trân, khóc oà lên.
Hai người tỏ vẻ hỗ thẹn, lại thấy Giả mẫu khóc lóc, đều quỳ
xuống đất. vừa khóc vừa nói:
- Con cháu chúng con hư thân, làm hỏng mất sự nghiệp của cha
ông, lại làm cho mẹ phải đau lòng, tội chúng con thật là chết không có chỗ
chôn !
Mọi người thấy quang cảnh như thế, lại đua nhau khóc ầm lên.
Giả Chính đành phải khuyên giải:
- Bây giờ trước hết phải kiếm tiền tiêu cho hai chú cháu đã.
Xem chừng chỉ ở nhà được một vài ngày, chậm thì người ta không nghe cho đâu.
Giả mẫu nín khóc và nói:
- Thôi hai con hãy về chuyện trò với vợ đã.
Rồi bà ta lại dặn Giả Chính:
- Việc này không chờ được lâu đâu ! Chắc xoay xở bên ngoài
cũng không ăn thua, nhỡ lại qua mất hạn trên định thì làm sao được ? Đành để
ta liệu hộ cho thôi. Vả chăng trong nhà cứ rối bời lên thế này, cũng không phải
là cách lâu dài.
Giả mẫu vừa nói vừa gọi Uyên Ương đến dặn. Bọn Giả Xá ra
ngoài lại cùng Giả Chính khóc lóc một hồi, kể lể những chuyện trước đây tự ý
làm càn, sau này ăn năn - và giờ đây phải ly biệt nhau. Rồi ai nấy vợ chồng
cùng nhau khóc lóc. Giả Xá
tuổi đã già, còn có thể dứt tình ra đi. Chỉ có Giả Trân và
Vưu thị làm sao rời nhau cho đành ? Bọn Giả Liễn, Giả Dung cũng chỉ biết nắm lấy
cha mà khóc lóc. Dầu nói là nhẹ hơn tội xung quân, nhưng vẫn là cảnh sinh ly
tử biệt, việc đã đến thế đành phải bẩm bụng cho qua.
Giả mẫu gọi Hình phu nhân và Vương phu nhân cùng bọn Uyên
Ương mở rộng đổ hộp lấy ra hết cả những đồ vật dành dụm từ khi làm dâu đến nay,
lại gọi bọn Giả Xá, Giả Chính, Giả Trân đến chia cho từng phần rõ ràng. Giả mẫu
cấp cho Giả Xá ba ngàn lạng và nói:
- Số bạc hiện có ở đây, anh đem đi hai ngàn làm tiền tiêu để
một ngàn cho chị ấy tiêu riêng. Đây có ba ngàn lạng cho cháu Trân, nhưng chỉ được
đưa đi một ngàn lạng, để lại hai ngàn lạng cho vợ cháu giữ lấy. Ai nấy tự lo lấy
sinh sống. Nhà cửa thì ở chung với nhau, cơm nước thì ăn riêng. Việc hôn nhân
của con Tư sau đây cũng là việc của ta. Tội nghiệp con Phượng lo liệu bấy lâu
bây giờ sạch không, cũng cho nó ba ngàn lạng, giao cho nó giữ lấy không cho
cháu Liễn tiêu. Giờ đây nó còn ốm mê mệt thì bảo con Bình đến mà nhận về. Đây
là xiêm áo của cha ông để lại cả áo quần và đồ trang sức của ta dùng khi còn
nhỏ, nay ta không dùng đến. Đồ đàn ông thì bảo ông Cả, cháu Liễn, cháu Trân,
cháu Dung đem ra mà chia nhau. Đồ đàn bà thì bảo bà Cả, vợ cháu Trân và con Phượng
đem mà chia nhau. Đây có năm trăm lạng bạc giao cho cháu Liễn, sang năm đưa
linh cữu con Lâm về Nam.
Giả mẫu phân phát xong, lại nói với Giả Chính:
- Anh nói còn mắc nợ người ngoài, việc đó cũng không thiếu
được. Anh bảo đem số vàng này bán đi mà trả cho người ta. Đó là bọn chúng nó
phá mất của ta đấy. Anh cũng là con ta, ta không hề có thiên vị. Bảo Ngọc đã
nên cửa nên nhà, những vàng bạc và đồ vật còn lại đây ước chừng mấy ngàn lạng,
đều đã cho nó cả. Vợ cháu Châu xưa nay ăn ở hiếu thuận với ta, thằng chắt Lan
cũng tốt, ta cũng chia cho mẹ con nó ít nhiều. Thế là công việc của ta xong
xuôi.
Bọn Giả Chính thấy Giả mẫu phân xử sáng suốt như thế, đều quỳ
xuống khóc và nói:
- Tuổi già như thế, bọn chúng con chưa có chút gì hiếu thuận.
Giờ đây lại chịu ơn của người thế này. Thật bọn chúng con lấy làm xấu hổ !
Giả mẫu nói:
- Đừng nói nhảm ! Nếu không, xảy ra tai vạ này thì ta còn cất
đi đấy. Có điều hiện giờ người nhà nhiều quá, chỉ có mình anh Hai đi làm việc,
thì để lại ít người là đủ. Anh nên dặn ngay bọn coi việc gọi mọi người đến đầy
đủ rồi phân phối cho thỏa đáng. Nhà nào cũng có người để sai bảo là được. Giá
hôm nọ bị tịch thu cả thì làm sao nữa. Trong nhà ta đây cũng phải bảo họ sắp xếp
đứa nào nên gả thì gả đi; đứa nào cho về thì cho về. Bây giờ tuy nhà này không
xung công, nhưng anh cũng nên giao cái vườn đi mới phải. Còn đất ruộng thì giao
cho cháu Liễn xem xét đâu đấy. Chỗ nào nên bán thì bán đi, chỗ nào nên để lại
thì để lại. Nhất thiết đừng có làm cái lối tô điểm cái vỏ bề ngoài nữa. Ta
cũng nói trắng ra cho mà biết, chứ bên nhà bà Hai còn giữ mấy lạng bạc của nhà
họ Chân phương Nam, cũng nên sai người đưa trả đi. Giả phỏng lại xảy ra việc
gì thì không phải là bọn họ tránh vỏ dưa lại dẫm phải vỏ dừa hay sao.
Giả Chính vốn là người không biết lo liệu việc nhà, khi nghe
Giả mẫu nói, thì nhất nhất vâng lời, nghĩ bụng: “Mẹ mình thật là người biết xử
trí việc nhà, chỉ tại bọn mình hư thân làm hỏng hết đấv thôi”. Giả Chính thấy
Giả mẫu nhọc mệt, liền mời nghỉ ngơi để di dưỡng tinh thần. Giả mẫu lại nói:
- Những đồ vật của ta còn lại cũng chẳng là bao. Chừng khi
ta chết, để sử dụng vào việc hậu sự cho ta. Còn thừa bao nhiêu thì cho bọn a
hoàn hầu hạ ta.
Bọn Giả Chính nghe đến đó, càng thêm thương cảm. Mọi người đều
qùy xuống nói:
- Xin mẹ bớt lo. Mong sao cho bọn con nhờ phúc ấm của mẹ ít
lâu nữa, được ơn trên thương đến, lúc bấy giờ, sẽ lo lắng trông nom việc nhà để
chuộc lỗi trước là phụng thờ mẹ đến trăm tuổi.
Giả mẫu nói:
- Ta mong sao cho được như thế mới tốt. Ta có chết đi cũng
còn mặt mũi mà nhìn cha ông. Các người đừng tưởng rằng ta là người chỉ biết
hưởng phú quý mà không chịu được bần cùng ! Chẳng qua mấy năm nay thấy bọn
các người làm ra vẻ bề thế ta đành cứ để mặc, nói nói cười cười, di dưỡng con
người đấy thôi. Ngờ đâu vận nhà suy sụp đến nông nỗi này ! Nếu nói đến việc tiếng
cả nhà không thì ta đã biết lâu rồi. Nhưng vì ăn ở quen nết, trong một lúc khó
lòng thay đổi mà thôi. Nay nhân dịp này thu hẹp lại, giữ lấy nếp nhà, nếu không
người ta sẽ chê cười cho. Các người còn chưa biết, chỉ tường rằng ta thấy cùng
túng thì hoảng lên muốn chết. Bụng ta nghĩ là nghĩ đến công nghiệp vô cùng lớn
lao của cha ông. Ngày nào ta cũng trông nom cho các người hơn cha ông, biết giữ
được thanh danh. Ai ngờ hai chú cháu nhà nó lại làm cái trò như thế.
Giả mẫu đương nói miên man thì thấy bọn Phong Nhi hoảng hốt
chạy đến trình với Vương phu nhân:
- Hôm nay mợ chúng tôi nghe thấy việc ngoài như thế, khóc lóc
một hồi, bây giờ thở không được. Chị Bình bảo tôi đến trình bà lớn.
Phong Nhi nói chưa xong. Giả mẫu nghe thấy liền hỏi:
- Nó thế nào rồi ?
Vương phu nhân trả lời thay:
- Hiện giờ nghe nói nó nguy cấp.
Giả mẫu đứng dậy nói:
- Chà ? Cái bọn oan gia này, làm ta chết mất !
Nói xong bảo người dìu đi, định thân hành đến thăm.
Giả Chính vội vàng ngăn lại và khuyên:
- Mẹ nãy giờ đau lòng mãi, lại lo liệu công việc, bây giờ cần
nghỉ một chút. Dầu cháu nó có việc gì thì chỉ bảo nhà con qua thăm đựơc. Mẹ hà
tất phải đi sang làm gì ? Nếu mẹ lại thương cảm nữa thì có việc gì không hay,
con biết xử trí ra sao?
Giả mẫu nói:
- Các anh cứ đi, chốc nữa sẽ lại đây, ta có chuyện muốn
nói.
Giả Chính không dám nói nhiều, đành phải đi ra, lo liệu việc
anh và cháu lên đường, lại báo Giả Liễn chọn người theo hầu.
Giả mẫu gọi Uyên Ương sai người mang những đồ vật cho Phượng
Thư theo bà ta đi sang. Lúc đó Phượng Thư đang bị khí quyết (3). Bình Nhi khóc
lóc sưng cả mắt. Nghe nói Giá mẫu dẫn bọn Vương phu nhân đến, chị ta vội vàng
ra đón tiếp. Giả mẫu liền hỏi:
- Giờ nó ra sao rồi ?
- Giờ đã hơi đỡ. Cụ đã đến đây, xin mời vào thăm mợ ấy một
chút.
Nói xong, Bình Nhi theo Giả mẫu vào, rồi vội vàng chạy trước,
khẽ vạch màn ra. Phượng Thư mở mắt nhìn, thấy Giả mẫu đi vào trong bụng rất là
hổ thẹn. Ban đầu chị ta tưởng bọn Giả mẫu giận mình, không còn yêu thương nữa,
sống chết cũng mặc. Không ngờ thấy Giả mẫu thân hành đến thăm, trong bụng chị
ta khoan khoái, cảm thấy nhẹ nhàng, liền muốn gắng gượng ngồi dậy. Giả mẫu bảo
Bình Nhi giữ lại và nói:
- Đừng có gắng dậy ! Cháu có đỡ không ?
Phượng Thư rưng rưng nước mắt, nói:
- Cháu hơi đỡ rồi. Từ khi nhỏ cháu qua đây, bà và thím yêu
cháu biết chừng nào. Ngờ đâu phúc phận của cháu mỏng manh, bị ma quỉ xui giục,
như người mất hồn. Đối với bà và cha mẹ chồng, cháu chưa tròn chút lòng hiếu thảo
để người vui lòng.
Thế mà bà và thím còn cho cháu là người, bảo giúp đỡ lo liệu,
việc nhà để đến nỗi cháu làm cho thất điên bát đảo, giờ cháu còn mặt mũi
nào nhìn thấy bà và thím nữa. Hôm nay bà và thím lại thân hành đến đây, cháu
làm sao cho xứng đáng, chỉ sợ sống được ba hôm thì lại giảm đi hai hôm thôi.
Nói xong, chị ta nghẹn ngào nức nở.
Giả mẫu nói:
- Những việc ấy là do bên ngoài gây ra, can gì đến cháu. Ngay
cả những đồ vật của cháu bị người ta lấy đi cũng chẳng đáng kể. Hiện giờ ta
đưa đến cho cháu một ít đồ vật, cháu hãy xem đây.
Nói đến đó, bà ta hầu đưa đồ vật đến cho Phượng Thư xem. Phượng
Thư vốn là người tham lam không biết chán, của cải bị tịch thu hết sạch, cố
nhiên là đau xót, lại sai người ta trách móc, chính là lúc không muốn sống
nữa. Nay thấy Giả mẫu vẫn thương mình. Vương phu nhân cũng không trách giận mà
vẫn đến an ủi mình, lại nghĩ đến Giả Liễn không bị can gì, trong bụng cũng đỡ
lo. Chị ta liền dập đầu trước Giả mẫu và nói:
- Xin bà yên lòng, nếu nhờ phúc ấn của bà mà bệnh cháu khỏe
được thì cháu tình nguyện làm con hầu sai vặt, hết lòng hết sức hầu hạ bà và
thím.
Giả mẫu nghe chị ta nói ra vẻ thương tâm. Bất giác rơi nước mắt.
Bảo Ngọc xưa nay là người chưa từng trải qua sóng gió bao giờ, trong lòng
chí huyết yên vui, không biết lo lắng, bây giờđi đến đâu cũng đều là chuyện
khóc lóc, nên lại càng ngơ ngác, thấy người ta khóc cũng khóc theo. Phượng
Thư thấy mọi người lo buồn, lại phải gắng gượng nói mấy câu an ủi Giả mẫu và
năn nỉ:
- Mời bà và thím về, khi nào cháu đỡ, cháu sẽ qua bái tạ.
Nói xong, chị ta ngước đầu lên. Giả mẫu bảo Bình Nhi:
- Con hầu hạ cho tử tế, thiếu cái gì sang bên ta mà lấy.
Nói đến đó, Giả mẫu cùng bọn Vương phu nhân toan về phòng
mình, thì nghe hai ba chỗ có tiếng khóc. Giả mẫu trong lòng thương hại, liền bảo
Vương phu nhân về, và bảo Bảo Ngọc- cháu sang chào bác và anh, tiễn đưa một lúc
rồi về
ngay.
Giả mẫu nằm trên giường chảy nước mắt; may có bọn Uyên ương
dùng đủ mọi cách để khuyên giải, nên cũng tạm yên.
Chuyện biệt ly đau thương của bọn Giả Xá, hãy tạm gác lại
đã. Nay nói đến bọn người nhà theo đi, chẳng có ai bằng lòng cả, trong họ
không khỏi oán giận, kêu van rầm trời. Thật là sinh ly còn đau buồn hơn là tử
biệt. Người nhìn thấy lại càng đau lòng hơn người trong cuộc. Cả một tòa phủ
Vinh đầy những người khóc kêu gào.
Giả Chính là người rất giữ khuôn phép, về mặt cương thường
luân lý cũng rất chu đáo. Sau khi cầm tay từ biệt bọn Giả Xá, ông ta tự cưỡi
ngựa đi trước ra đếnngoài thành, nâng chén tiễn đưa lại dặn dò:
- Nhà nước bao giờ cũng thương đến con nhà công thần, phải ra
sức báo đền cho xứng đáng...
Bọn Giả Xá gạt nước mắt, chia tay từ biệt.
Giả Chính dẫn Bảo Ngọc về nhà, chưa kịp vào cửa thì khi ấy ở
ngoài có một số người đang lao nhao nói:
- Hôm nay có chỉ nhà vua cho Giả Chính thưa kế chức Vinh
quốc công.
Bọn người ấy đòi tiền mừng. Nhưng những người canh cửa cãi:
- Chức thế tập của nhà đây, thì người nhà đây thừa kế, có
gì mà bảo tin mừng!
- Vinh dự của chức thế tập. So với bất cứ quan chức lại càng
khó hơn. Ông Cả nhà các anh làm mất đi, không mong gì lại được nữa. Nay nhờ ơn
thánh thượng như trời bể. Lại cho anh Hai thừa kế. Đó là việc nghìn năm hiếm
có, sao lại không cho tiền mừng?
Hai bên đang cãi cọ nhau thì Giả Chính vừa về. Người nhà
trình lại, ông ta cũng mừng, nhưng vì do anh mình phạm tội, nên mới đến thế.
Nghĩ cảm cảnh lại chảy nước mắt. Ông ta vội vàng chạy vào báo với Giả mẫu. Giả
mẫu cố nhiên là mừng rỡ liền nắm lấy Giả Chính nói mấy câu dặn dò phải siêng
năng cố gắng để báo ơn vua.
Vương phu nhân đang sợ Giả mẫu đau lòng, đến để yên ủi nghe
nói lại được phục chức thế tập cũng lấy làm mừng. Chỉ có Hình phu nhân và Vưu
thị trong lòng đau khổ, nhưng không tiện nói ra.
Bọn bà con bạn hữu ở ngoài quen thói xu phụ thế lợi. Ban đầu
thấy nhà họ Giả có việc đều tránh xa không đến; nay thấy Giả Chính được tập chức,
biết là vua còn yêu, nên mọi người đều đến mừng. Ngờ đâu Giả Chính tính tình thật
thà, thấy mình thừa kế chức tước của anh nên trong bụng đâm ra buồn bực, chỉ biết
cảm kích ơn vua mà thôi. Hôm sau, Giả Chính vào cung tạ ơn, lại làm tờ tâu xin
đem nhà vườn được trả lại nộp vào của công.
Trong nội đình xuống chỉ bảo không cần phải như thế. Giả
Chính mới yên tâm về nhà.Từ sau tuân theo phận sự của mình mà làm công việc.
Nhưng cảnh nhà tiêu điều, tiền thu vào không đủ chi ra. Giả Chính lại không biết
đưa đón với bên ngoài. Bọn người nhà thấy Giả Chính thật thà. Phượng Thư tâm
đau không thể trông nom việc nhà. Giả Liễn thì ngày càng túng thiếu, khó lòng
tránh khỏi việc cầm nhà bán đất. Mấy tên người nhà có tiền, sợ Giả Liễn làm rầy
rà, đều vờ ra bộ túng bấn để trốn tránh, thậm chí họ xin phép nghỉ rồi không đến,
ai nấy lo tìm đường khác làm ăn.
Riêng có Bao Dũng tuy là người mới đến, lại gặp lúc phủ Vinh
rắc rối, anh ta vẫn hết lòng lo lắng công việc. Thấy bọn người kia lừa dối chủ
nhà, anh ta thường thường bực bội. Nhưng không thể nói được, nên đâm ra tức giận,
hằng ngày cứ ăn rồi lại ngủ. Bọn người kia giận anh ta không chịu hùa theo
mình, liền nói với Giả Chính rằng anh ta cả ngày chỉ uống rượu sinh sự, không
làm việc gì cả.
Giả Chính nói:
- Hãy mặc kệ đấy.. Anh ta là do họ Chân cử đến, không tiện
nói ra. Thôi đành như thêm một người ăn nữa, tuy nói là túng, nhưng cũng không
chi một người.
Ông ta cũng không bảo đuổi đi.
Bọn người kia lại nói với Giả Liễn về Bao Dũng như thế nào.
Nhưng Giả Liễn cũng không dám tự mình tác oai tác phúc đành để mặc đấy.
Một hôm, Bao Dũng bực mình, uống mấy chén rượu, rồi đi chơi
rong ở con đường trước phủ Vinh. Bỗng thấy hai người đang nói chuyện với nhau.
Một người nói:
- Anh xem ? Tòa phủ lớn như thế, trước đây bị tịch biên,
không biết nay ra sao rồi ?
Người kia nói:
- Nhà họ làm gì mà suy sụp được ? Nghe nói có bà quí phi là
con gái nhà ấy, tuy bà ta chết rồi, nhưng vẫn có thế lực. Vả lại, hồi thường thấy
những người qua lại với họ đều là các bậc vương, công, hầu, bá cả, thiếu gì người
giúp đỡ ? Ngay quan phủ doãn lệnh này, trước nhận chức ở bộ hình, cũng là một
nhà với họ đấy.
Không nhẽ có những người như thế mà không bênh vực được hay
sao ?
Một người lại nói:
- Anh ở đây mà chẳng hiểu gì cả. Người khác không nói làm gì,
chứ ông Giả ấy thì lại ghê lắm! Tôi thường thấy ông ta qua lại với hai phủ. Trước
đây quan ngự sử tuy có hặc chúa thượng còn bảo quan phủ doãn tra cứu rõ ràng
sự thực rồi mới xử. Anh có biết ông ta làm thế nào không ? Ông vốn nhờ ơn cửa
hai phủ, nhưng sợ người ta nói bênh vực người cùng họ, liền chơi một vố rất
đau, cho nên hai phủ mới đến nỗi bị tịch biên đấy.
- Anh nói thế tình ngày nay có ghê hay không ?
Hai người ấy vô tâm nói chuyện suông, không biết ở bên cạnh
có người theo nghe được rõ ràng. Bao Dũng trong bụng nghĩ thầm: “thiên hạ lại
có hạng người như thế ! Nhưng không biết họ là bà con thế nào với ông lớn nhà
mình. Ta mà gặp thì ta đánh cho một trận bỏ xác, có xảy ra việc thì ta chịu tội
“.
Bao Dũng say rượu đang nghĩ ngợi lung tung, chợt nghe bên kia
có tiếng dẹp đường đi tới. Bao Dũng đứng xa xa, nghe hai người kia thì thầm nói
với nhau:
- Người đi tới là Giả đại nhân đấy.
Bao Dũng nghe nói trong bụng tức giận, nhân có hơi men. liền
quát to:
- Đồ vô lương tâm ! Tại sao mà quên ơn họ Giả nhà ta !
Vũ Thôn ngồi trong kiệu, nghe một chữ giả, liền để ý xem, thấy
là một người say rượu, cũng không để ý, cứ việc đi qua. Bao Dũng đang say, chẳng
hiểu hay dở, liền hớn hở thích chí đi về trong phủ, hỏi lại người bạn,mới biết
ông quan mình
vừa gặp là do phủ Vinh đề cử lên. Anh ta khoe:
- Ông ấy không nghĩ đến ơn xưa, lại làm hại nhà mình. Khi nãy
gặp ông ấy, tôi mắng cho mấy câu, ông ấy không dám nói gì.
Bọn người nhà ở phủ Vinh vốn ghét Bao Dũng, nhưng không làm
sao được, vì chủ nhà cứ để mặc anh ta. Nay thấy anh ta gây chuyện, nhân khi Giả
Chính rảnh việc, họ liền đem chuyện anh ta uống rượu sinh sự trình với Giả
Chính.
Lúc bấy giờ, Giả Chính đang sợ tiếng tăm, nghe bọn người nhà
nói, liền nổi giận, gọi Bao Dũng đến mắng mấy câu!
Vì không tiện trách phạt nặng nên cho anh ta ra coi vườn,
không cho đi lại bên ngoài. Bao Dũng là người tính khí thẳng thắn, đến ở với chủ,
thì hết lòng giúp chủ, không ngờ Giả Chính nghe lời người khác lại mắng anh ta.
Anh ta cũng không dám cãi lại, đành phải thu xếp đồ đạc, vào vườn trông nom và
vun tưới cây cỏ.
Chú thích:
1. Nơi biên phòng ngày xưa.
Chú thích:
1. Nơi biên phòng ngày xưa.
2. Bỗng lộc tập chức.
3. Bị khí ngược lên, giá lạnh chân tay.
Hồi 108:
Tiệc bày vui gượng, viện Hoành Vu mừng ngày sinh
Chết vẫn say đời, quán Tiêu Tương nghe quỷ khóc
Giả chính trước đây đã từng tâu xin đem nhà cửa và vườn Đại
Quan nhập vào của công. Trong cung không nhận, nhưng trong vườn không có người ở,
nên đành phải khóa lại. Vì vườn ấy nối liền với nhà ở của Vưu thị và Tích Xuân,
rộng rãi nhưng rất vắng vẻ, cho nên ông ta phạt Bao Dũng vào coi vườn hoang.
Hồi đó Giả Chính coi việc nhà, vâng lời Giả mẫu bớt dần
người ở, mọi việc đều giảm bớt, nhưng vẫn không duy trì nổi.
May được Phượng Thư là người Giả mẫu yêu, bọn Vương phu nhân
tuy không thích lắm, nhưng về phần lo liệu việc nhà, thì chị ta còn có thể ra
sức, nên vẫn giao cho chị ta trông nom việc nhà.
Gần đây sau khi gia tài bị tịch thu, mọi việc xoay xở khó
khăn, thường thường chật vật. Người ở các phòng vốn ăn tiêu rộng rãi quen, bây
giờ so với trước mười phần bớt đến bảy, làm gì mà chu đáo được. Vì thế họ oán
trách luôn. Phượng Thư cũng không dám từ chối, vẫn mang bệnh hầu hạ Giả mẫu.
Cách ít lâu, bọn Giả Xá và Giả Trân đến chỗ làm việc nhờ có
tiền tiêu, tạm được yên ổn. Họ viết thư về, đều nói bình yên rỗi rãi, ở nhà
không cần phải lo nghĩ. Do đó Giả mẫu yên tâm. Bọn Hình phu nhân và Vưu thị
cũng đỡ lo. Sau khi về nhà chồng, Sử Tương Vân về thăm nhà, rồi đến hỏi thăm
sức khoẻ của Giả mẫu. Giả mẫu nhân nhắc đến việc chồng chị ta tốt. Sử Tương
Vân kể lại việc bên nhà mình được bình yên như thế nào và xin cụ cứ yên lòng. Lại
nhắc đến chuyện Đại Ngọc qua đời, ai nấy đều rơi nước mắt. Giả mẫu lại nghĩ đến
chuyện Nghênh Xuân khổ sở, càng thêm thương cảm. Tương Vân khuyên giải một hồi,
đến các nhà chào hỏi xong, lại về nghỉ ở phòng Giả mẫu.
Nói về nhà họ Tiết thì Tiết Bàn làm cho nhà tan người chết,
năm nay tuy hoãn việc xử quyết phạm nhân, nhưng sang năm không biết có được giảm
tội hay không. Giả mẫu nói:
- Cháu còn chưa biết, chứ vừa rồi vợ thằng Bàn chết một cách
mờ ám. Suýt nữa lại có chuyện không hay. May nhờ đức Phật có mắt, bắt con hầu
của nó tự xưng ra. Mụ Hạ kia không làm được gì, mới phải đứng ra xin thôi việc
khám nghiệm. Bà dì của cháu mới thu xếp để cho chôn cất. Bây giờ bà ta ở với
cháu Khoa. Thằng cháu ấy cũng tốt. Nó nói anh ở nhà giam chưa xong việc nên
nó không chịu cưới vợ. Cháu Hình ở bên nhà bà Cả cũng rất khổ. Còn cô Cầm thì
vì ông nhạc chết chưa hết tang nên nhà họ hai cung chưa cưới. Cháu xem, thật là
sáu họ cùng tận như nhau. Nhà họ Tiết thì như thế, còn bên ngoại nhà bà Hai thì
từ khi ông cậu Cả chết rồi, anh con Phượng cũng chẳng ra người; ông cậu Hai là
người keo kiệt, lại vì tiền công chưa hồi xong, cũng túng thiêu. Nhà họ Chân từ
khi bị tịch thu rồi, không nghe tin tức gì nữa.
Tương Vân nói:
- Chị Thám Xuân đi, có thư từ gì không?
Giả mẫu nói:
- Theo ông Hai về nói thì từ khi đi lấy chồng, chị Ba cháu
ở miền biển rất tốt. Nhưng không có thư, ta cũng ngày đêm tưởng nhớ. Vì ở nhà
đây luôn xảy ra bao nhiêu việc không tốt, nên ta cũng không thể nghĩ đến nó nữa.
Việc hôn nhân của con Tư cũng
chưa bàn đến. Còn thằng Hoàn thì ai có công hơi đâu mà nhắc
đến nữa ? Nhà chúng ta hiện nay so với lúc cháu còn ở đây khổ hơn nhiều. Chỉ
tội nghiệp chị Bảo nhà cháu từ khi về đây chưa hề được ngày nào thư thái. Anh
Hai cháu thì vẫn điên điên, dại dại, biết làm sao bây giờ.
- Cháu từ lúc nhỏ, lớn lên ở đây, tính khí những người bên
này cháu đều biết cả. Bây giờ xem ra đều thay đổi hết. Cháu tưởng là lâu ngày đến,
họ xa lạ mình, nhưng nghĩ cho kỹ thì không phải. Khi gặp cháu xem chừng ai cũng
vui vẻ như trước, nhưng không biết tại sao nói chuyện một lúc là nảy ra đau
lòng, vì thế cháu chỉ ngồi chốc lát là về đây ngay.
- Tình cảnh hiện giờ về phần ta thì chẳng nói làm gì, nhưng
chúng nó là những người trẻ tuổi kể thì cũng buồn thật? Ta đang định nghĩ cách
gì để cho chúng vui một ngày mới được, có điều không làm sao có đầu óc vui nhộn
ấy.
- Cháu nghĩ ra rồi: “Ngày kia không phải là ngày sinh chị Bảo
à? Để cháu ở thêm một hôm mừng tuổi cho chị ta, mọi người cùng vui một ngày,
không biết bà nghĩ thế nào?
- Rõ là lẩn thẩn quá? Cháu không nhắc thì ta quên mất. Ngày
kia không phải là ngày sinh của nó à! Để mai ta sẽ xuất tiền ra sắm sửa đồ mừng
cho nó. Khi nó còn chưa kết hôn với cháu Bảo, ta đã làm lễ sinh nhật nó mấy lần.
Thế mà từ khi nó về đây ta lại không làm. Thằng Bảo Ngọc trước rất lanh lợi,
hay quấy gì đây nhà có việc không hay làm nó chẳng buồn nói năng gì nữa. Chỉ
có vợ cháu Châu là vẫn giỏi. Khi giàu nó cũng như thế, khi nghèo nó cũng như thế,
sống lặng lẽ với cháu Lan, thật là đáng khen?
- Người khác không đến nỗi lắm, riêng chị hai Liễn thì hình
dáng cũng đổi khác, ăn nói cũng không lanh lợi nữa. Để đến mai cháu sẽ trêu họ
xem họ làm thế nào. Có điều ngoài miệng không ai nói gì, nhưng trong bụng họ sẽ
oán trách cháu. Vừa nói đến đó, má Tường Vân đỏ ửng lên.
Giả mẫu hiểu ý nói:
- Sợ cái gì? Bọn chị em cháu trước kia đều ở một chỗ. Vui
đùa với nhau đã quen, cứ việc cười cười, nói nói đừng có để bụng những điều ấy.
Con nghĩ ta giàu cũng vậy, nghèo cũng vậy cần phải biết hưởng giàu sang, biết
chịu nghèo hèn mới đúng. Chị
Bảo cháu từ khi nhỏ đến giờ là người có độ lượng rộng rãi.
Trước kia nhà nó khá như thế, nó cũng không hề có chút gì kiêu căng, về sau nhà
nó bị suy sút, nó vẫn bình thản ung dung. Bây giờ tới nhà chúng ta đây, Bảo
Ngọc đối đãi với nó tử tế, nó cũng vui vẻ như thường, có lúc đối đãi nó không
được tử tế, nó cũng không có gì là buồn rầu. Ta xem con bé ấy thật là người có
phúc. Chị Lâm nhà cháu, tính khí rất là nhỏ nhen, lại hay nghi ngờ, vì thế mà
không thọ. Con Phượng cũng đã từng trải nhiều, không nên hơi thấy sóng gió đã
đổi thay như vậy. Nếu nó không có kiến thức như thế thì cũng là nhỏ nhen. Hôm
sau ngày sinh nhật của con Bảo ta bỏ tiền ra làm cho thật vui để nó cũng được
vui vẻ một ngày.
- Bà nói rất phải, nên mời hết bọn chị em đến cả, để cùng
nhau nói chuyện.
- Cố nhiên là phải mời.
Giả mẫu cao hứng bảo Uyên ương:
- Mày đem một trăm lạng bạc ra bảo bọn đầy tớ bắt đầu từ
ngày mai sửa soạn cơm rượu hai ngày.
Uyên ương vâng lời, gọi bà già đem bạc giao ra.
Ngày hôm sau, truyền lời ra, sai người đi đón Nghênh Xuân, mời
Tiết phu Nhân và Bảo Cầm, báo cho cả Hương Lăng sang, lại mời thím Lý nữa. Chẳng
bao lâu, bọn Lý Văn, Lý Ỷ đều đến cả.
Bảo Thoa vốn không biết, nghe a hoàn bên nhà Giả mẫu đến mời,
và nói:
- Dì đã đến, mời mợ Hai sang. Bảo Thoa vui mừng, ăn mặc như
thường, đi sang, định gặp mẹ mình, thì thấy Bảo Cầm và Hương Lăng đều ở đấy. Lại
thấy bọn thím Lý cũng đến cả, nghĩ bụng chắc là những người này biết việc nhà
mình xong xuôi rồi nên đến hỏi thăm. Bảo Thoa liền đến hỏi thăm thím Lý, chào
Giả mẫu, nói chuyện với mẹ mấy câu, rồi cùng chị em họ Lý thăm hỏi nhau.
Tương Vân đứng bên cạnh nói:
- Mời các bà ngồi xuống, để chị em chúng tôi mừng tuổi cho chị.
Bảo Thoa nghe nói ngẩn người ra, nghĩ ngợi một lúc:
“không phải ngày mai là sinh nhật của mình à ?”. Chị ta liền nói:
- Chị em đến thăm bà là phải, còn nói là vì sinh nhật của tôi
thì nhất định không dám.
Đang lúc đó thì Bảo Ngọc cũng đến hỏi thăm sức khỏe Tiết phu
Nhân và thím Lý. Thấy Bảo Thoa đang khiêm nhượng, anh ta trong bụng đã tính
toán sẵn việc ăn mừng sinh nhật của Bảo Thoa, nhân vì trong nhà công việc rối
ren, nên cũng không dám nhắc với Giả mẫu. Nay thấy bọn Tương Vân định mừng,
anh ta liền vui mừng, nói:
- Ngày mai mới đúng là sinh nhật. Cháu đang định thưa với bà
đấy.
Tương Vân cười nói:
- Khéo trơ chưa? Bà còn đợi anh nói nữa à? Anh thử nghĩ xem
những người này vì sao mà đến đây? Đó là vì bà mời đến đấy.
Bảo Thoa nghe nói, trong bụng chưa tin. Lại nghe Giả mẫu nói
với mẹ nàng:
- Tội nghiệp con Bảo về làm dâu một năm nay, trong nhà cứ xảy
ra hết việc này đến việc khác, chưa khi nào làm được lễ sinh nhật cho nó. Hôm
nay tôi làm lễ sinh nhật cho cháu, mời dì và các bà đến chúng ta nói chuyện cho
vui.
Tiết phu Nhân nói:
- Cụ giờ đây mới được yên tâm. Nó là con cháu, chưa có gì hiếu
kính cụ, mà lại làm cho cụ bận lòng!
Tường Vân nói:
- Cụ yêu nhất là anh Hai, không lẽ lại không yêu chị Hai hay
sao. Vả lại, chị Bảo cũng đáng được cụ làm lễ sinh nhật.
Bảo Thoa cúi đầu không nói gì.
Bảo Ngọc nghĩ thầm:
- Mình tưởng cô Sử đi lấy chồng rồi, thế nào cũng đổi tính
khí đi, nên mình không dám gần, mà chắc cô ta cũng chẳng còn để ý gì đến mình;
nhưng nghe lời nói của cô ta, thì ra vẫn giống như trước. Không hiểu sao mà cô
nhà mình (1) về nhà chồng rồi
xem chừng e lệ hơn trước, nói cũng không ra câu nữa ?
Bỗng thấy a hoàn nhỏ vào nói:
- Cô Hai đã về.
Sau đó, Lý Hoàn và Phượng Thư đều đến. Mọi người chào hỏi
nhau.
Nghênh Xuân nhắc đến việc cha ra đi, và nói:
- Cháu đã định về gặp một chút, nhưng anh ấy không cho về nói
là nhà ta đang lúc đen đủi, đừng có vương lấy vào mình. Cháu cãi không được nên
không về, rồi khóc luôn hai ba ngày.
Phượng Thư nói:
- Hôm nay sao họ lại cho cô về ?
Nghênh Xuân nói:
- Anh ấy lại bảo, ông Hai lại được tập chức, có thể đi lại
không can gì, nên mới cho tôi về - Nghênh Xuân nói rồi lại khóc.
Giả mẫu nói:
- Ta buồn quá, nên hôm nay làm sinh nhật cho cháu dâu để cười
nói cho khuây khỏa, chúng mày lại nhắc đến chuyện buồn ấy làm cho ta bực thêm.
Nghênh Xuân không dám nói nữa. Phượng Thư tuy vẫn cố gắng tìm
một vài câu bông đùa, nhưng lời bông đùa không được hóm hỉnh nên không làm cho
người ta cười như trước. Giả mẫu trong bụng muốn Bảo Thoa vui, cố ý trêu cho
Phượng Thư nói. Phượng Thư cũng biết ý của Giả mẫu nên hết sức cố gắng nói:
- Hôm nay bà hơi vui vẻ. Các người xem, những người này đã
lâu không ở một chỗ. hôm nay đông đủ...
Chị ta nói đến đó, ngoảnh cổ lại, thấy mẹ chồng mình và Vưu
thị không ở đây, liền ngậm miệng không nói nữa. Giả mẫu nghe đến hai chữ “đông
đủ” cũng nghĩ đến bọn Hình phu nhân, liền cho người đi mời. Bọn Hình phu nhân,
Vưu thị và Tích Xuân nghe nói Giả mẫu gọi, đành phải đến, nhưng trong bụng cũng
không vui. Họ nghĩ rằng, gia nghiệp đã suy tàn, vẫn còn làm lễ sinh nhật cho Bảo
Thoa, thế là Giả mẫu vẫn thiên vị, cho nên dẫu có đến cũng buồn rũ, chẳng vui vẻ
gì. Giả mẫu hỏi đến Hình Tụ Yên, Hình phu nhân vờ nói là ốm không đến được. Giả
mẫu hiểu ý, biết là có Tiết phuNhân ở đấy, cô ta đến có điều bất tiện, nên cũng
không nhắc nữa.
Một lúc sau, bày biện cỗ rượu. Giả mẫu nói:
- Cũng đừng đưa gì ra ngoài, hôm nay chỉ mẹ con mình vui với
nhau thôi.
Bảo Ngọc tuy đã lấy vợ, nhưng vì Giả mẫu thương yêu nên anh
ta vẫn la cà ở trong này; có điều anh ta không ngồi chung với bọn Tương Vân, Bảo
Cầm, mà ngồi riêng một chỗ gần bên Giả mẫu. Anh ta lần lượt rót rượu, mời thay
cho Bảo Thoa.
Giả mẫu nói:
- Giờ đây cứ ngồi xuống uống rượu đã, đến chiều tối hãy đến
các nơi làm lễ. Nếu bây giờ làm lễ ngay, thì mọi người lại phải giữ gìn khuôn
phép làm cho ta mất hứng, chẳng còn thú vị gì nữa.
Bảo Thoa vâng lời ngồi xuống. Giả mẫu lại nói với mọi người:
- Hôm nay chúng ta cũng dễ dãi một chút. Ai nấy chỉ để một
vài người hầu hạ thôi. Ta sẽ bảo Uyên ương dẫn bọn Thái Vân, Oanh Nhi, Tập
Nhân, Bình Nhi cùng vào phía sau ngồi uống rượu.
Bọn Uyên Ương nói:
- Chúng cháu chưa lạy mừng mợ Hai, mà đã uống rượu thì sao
cho phải.
Giả mẫu nói:
- Ta bảo thì chúng mày cứ việc đi, khi nào gọi hãy đến.
Bọn Uyên Ương vâng lời.
Lúc đó Giả mẫu mới mời bọn Tiết phu Nhân uống rượu.
Nhưng thấy ai nấy đều có vẻ không vui mừng như trước. Giả mẫu
sốt ruột nói:
- Các bà làm sao thế ? Phải vui lên một chút mới được chứ !
Từơng Vân nói:
- Chúng cháu vừa ăn vừa uống, còn muốn làm sao nữa ?
Phượng Thư nói:
- Bọn họ lúc nhỏ đều hồ hởi, bây giờ giữ gìn thể diện không
dám nói càn, nên bà nhìn thấy họ im lặng.
Bảo Ngọc nói nhỏ với Giả mẫu:
- Nói thì chẳng có gì mà nói, nếu nói nữa sẽ chạm đến điều
không hay, chi bằng bà bảo họ làm tửu lệnh thôi.
Giả mẫu vểnh tai lên nghe, rồi cười nói:
- Nếu mà làm tửu lệnh thì lại phải gọi con Uyên ương.
Bảo Ngọc nghe xong, không chờ nói lại, liền chạy ra phía sau
tìm Uyên ương và nói:
- Cụ muốn làm lệnh, nên bảo gọi chị.
Uyên Ương nói:
- Ông trẻ ơi, để chúng tôi uống chén rượu cho khoan khoái, tội
gì lại đến quấy thế ?
Bảo Ngọc nói:
- Cụ bảo gọi chị đấy mà. Tôi có làm gì đâu.
Uyên ương chẳng có cách gì liền nói:
- Các chị cứ việc uống đi, tôi đi một chốc sẽ trở lại.
Rồi cô ta đến liên phòng Giả mẫu. Giả mẫu nói:
- Mày đã tới đấy là ở đây định làm lệnh đấy..
- Nghe cậu Bảo nói cụ gọi, cháu mới lại đây, không biết cụ định
làm lệnh gì ? Lệnh mà hiền quá thì buồn, bạo quá cũng không hay, mày thừ nghĩ
cách chơi gì cho mới lạ thì tốt.
Uyên ương nghĩ một lát rồi nói:
- Bây giờ dì đã có tuổi, không chịu bận lòng, chi bằng lấy hộp
xúc xắc ra, mọi người gieo lấy tên khúc hài để dành hơn thua mà uống rượu thôi.
- Cái đó cũng được.
Liền sai người lấy hộp xúc xắc để trên bàn.
Uyên ương nói:
- Giờ gieo bốn hộp xúc xắc, ai gieo không ra tên khúc hài thì
phải uống một chén rtợu phạt, ai gieo ra được thì mọi người phải uống một
chén, gieo rồi sẽ định.
Mọi người nghe xong, đều nói:
- Cách ấy dễ dàng, chúng tôi đều xin theo.
Uyên ương liền sửa soạn để làm lệnh. Mọi người bảo chị ta uống
một chén, rồi bắt đầu đếm từ chị ta thì vừa đúng Tiết phu Nhân gieo trước. Tiết
phu Nhân gieo một cái là bốn con “yêu”.
- Cái đó có tên đấy gọi là “ Bọn ông già ở núi Thương sơn
“(2), ai có tuổi đều phải uống một chén.
Do đó Giả mẫu, thím Lý, Hình phu nhân và Vương phu nhân đều
phải uống.
Giả mẫu cất chén định uống. Uyên ương nói:
- Dì gieo thì dì còn phải nói ra tên khúc bài, và người ngồi
dưới phải nói tiếp một câu thiên gia thi. Nếu nói không ra, phải phạt một
chén rượu.
Tiết phu Nhân nói:
- Chị lại định trêu tôi rồi, tôi làm gì mà nói được ?
Giá mẫu nói:
- Không nói thì cũng buồn tẻ quá, phải nói một câu. Người
ngồi dưới là tôi. Nếu nói không ra, thì tôi cũng uống hầu dì một chén.
Tiết phu Nhân nói:
- Tôi nói câu “ Tới già đủng đính khóm hoa “.
Giả mẫu gật đầu đọc tiếp:
- “Nhân lúc thanh nhàn nói thiếu niên “.
Nói xong hộp xúc xắc chuyển đến Lý Văn. Lý Văn gieo được hai
con “tứ” và hai con “nhị”. Uyên ương nói:
- Cũng có tên đấy. Đó gọi là Lưu Nguyễn vào Thiên Thai “(3).
Lý Văn liền nói:
- “Hai người vào tới nguồn đào “.
Người ngồi dưới là Lý Hoàn nói:
- “ Tìm tới đào nguyên để lánh Tần “.
Mọi người đều uống một ngụm rượu. Hộp xúc xắc lại đến trước
mặt Giả mẫu. Giả mẫu gieo được hai con “ nhị “ và hai con tam, bà ta nói:
- Cái này thì phải uống rượu thôi.
Uyên ương nói:.
- Có tên đấy, đó gọi là “Chim én dắt con”.
Mọi người đều phải uống một chén. Phượng Thư nói:
- Chim con thì chim con, nhưng bay mất một ít rồi.
Mọi người lườm chị ta một cái. Phượng Thư liền im lặng. Giả
mẫu nói:
- Ta nói gì đây. Nói câu “ông dắt cháu “ thôi !
Người ngồi dưới là Lý Ỷ, liền đọc:
- “ Ngắm xem con bé ngắt cành liễu tơ ! “
Mọi người đều khen hay. Bảo Ngọc chỉ mong đến lượt mình được
nói. Nhưng cái hộp lệnh không đến cho. Đang nghĩ ngợi thì hộp lệnh vừa đến trước
mặt, anh ta gieo được một con “nhị”, hai con tam”, một con “ yêu”, liền hỏi:
- Cái này cái gì ?
Uyên ương cười nói:
- Đó là cái “hỏng” ! Uống trước một chén mà gieo lại đi thôi.
Bảo Ngọc đành phải uống rượu và gieo lại. Lần này anh ta gieo
được hai con “tam”, hai con “tứ”. Uyên ương nói:
- Có tên rồi đấy. Cái này gọi là Trương Sương vẽ mày cho vợ
(4).
Bảo Ngọc biết là cô ta bỡn mình. Bảo Thoa cũng đỏ má lên. Phượng
Thư không hiểu lắm, còn nói:
- Chú Hai nói nhanh lên, để xem nhà dưới là ai ? Bảo Ngọc
thấy khó nói đành phải nhận. Chịu phạt thôi, tôi cũng chằng có nhà dưới nào.
Hộp lệnh ấy đến phiên Lý Hoàn. Lý Hoàn gieo một cái.
Uyên ương nói:
- Mợ gieo được “ Mười hai thoa vàng”.
Bảo Ngọc nghe nói, chạy lại bên Lý Hoàn xem, thì thấy hai bên
hồng lục đối nhau, liền nói:
- Cái này trông rất đẹp.
Anh ta chợt nghĩ đến “giấc mộng mười hai thoa “ liền ngơ ngẩn
lui về chỗ ngồi, nghĩ bụng:”mười hai thoa “ ấy nói là ở Kinh Lăng. Sao bọn người
nhà mình giờ đây tan tác chỉ còn lại mấy người. Anh ta lại nhìn bọn Bảo Thoa,
Tường Vân, tuy còn ở đó nhưng không thấy Đại Ngọc nữa. Anh ta cố nín không được,
nước mát muốn rơi xuống, nhưng sợ người ta nhìn thấy, liền giả vờ nói trong người
bị sốt xin phép đi cởi áo, rồi để thẻ xuống đi ra ngoài.
Tường Vân thấy bộ dạng Bảo Ngọc như thế, tưởng là anh ta
gieo không được quân tốt, mà lại bị người khác gieo được, trong bụng không
vui, nên mới bỏ đi. Chị ta lại sợ cái lệnh này không thú, cho nên hơi chán.
Lý Hoàn nói:
- Tôi không nói nữa. Người trong tiệc cũng không đầy đủ, chi
bằng phạt tôi một chén.
Giả mẫu nói:
- Cái lệnh này cũng không vui lắm, chi bằng nghỉ đi để cho
Uyên ương gieo thử xem ra cái gì ?
A hoàn nhỏ đem cái hộp để trước mặt Uyên ương. Uyên Ương vâng
lời, liền gieo được hai con “nhị “. Một con “ngũ” còn một con nữa cứ xoay
trong hộp. Uyên ương gọi: “ Đừng có ngũ đấy?”, con xúc xắc lại cứ xoay ra con
ngũ”. Uyên ương nói:
- Nguy rồi? Tôi thua rồi !
Giả mẫu nói:
- Không thành cái gì à ?
Uyên ương nói:
- Tên thì có. Nhưng tôi không nói ra được tên khúc bài.
Giả mẫu nói:
- Mày cứ nói tên ra, tao bịa hộ cho.
Uyên ương nói:
- Đó là “Sóng vỗ bèo trôi ! “
Giả mẫu nói:
- Cái đó cũng không khó. Ta nói thay cho mày là: “Mùa thu gộc
ấu cá dong chơi“.
Người ngồi dưới Uyên ương là Tương Vân liền nói:
- “ Mùa thu, bến Sở ngâm câu bạch bình “.
Mọi người đều nói:
- Câu này rất là đúng.
Giả mẫu nói:
- Lệnh này xong rồi. Chúng ta uống thêm vài chén, rồi ăn cơm
thôi.
Bà ta ngoảnh lại nhìn Bảo Ngọc còn chưa vào, liền hỏi:
- Bảo Ngọc đi đâu mà còn chưa vào !
Uyên ương nói:
- Đi thay áo rồi.
Giả mẫu nói:
- Ai theo đi.
Oanh Nhi đi tới thưa:
- Cháu thấy cậu Hai đi ra. Cháu bảo chị Tập Nhân theo đi.
Giả mẫu và Vương phu nhân mới yên lòng. Chờ một chốc. Vương
phu nhân bảo người đi tìm, a hoàn nhỏ đến phòng mời, thấy con Năm đang cắm nến
ở đấy, liền hỏi:
- Cậu Bảo đi đâu rồi.
- Đang uống rượu ở bên nhà bà cụ đấy.
- Tôi ở bên nhà cụ bà sang. Bà lớn bảo tôi tới đây tìm, không
lẽ cậu ta ở bên ấy mà lại bảo tôi đến tìm hay sao ?
- Thế thì không biết. Mày đi tìm ở chỗ khác vậy.
A hoàn nhỏ chẳng có cách gì, đành phải trở về, vừa gặp Thu
Văn liền hỏi:
- Chị thấy cậu Hai ở đâu không ?
- Tôi cũng đi tìm. Các bà đang chờ cậu ta tới ăn cơm.
- Không biết lúc này mà cậu ta đi đâu thế ?
- Em mau mau về trình với cụ bà, đừng nói cậu ấy không ở nhà,
chỉ nói là cậu ta uống rượu và hơi khó chịu, không ăn cơm nữa, nằm nghĩ một
chốc sẽ tới, xin mời cụ bà và các bà ăn cơm đi thôi.
A Hoàn nhỏ nghe lởi về nói với Trân Châu. Trân Châu thưa với
Giả mẫu. Giả mẫu nói:
- Nó xưa nay vốn ít ăn, không ăn cũng thôi, bảo nó cứ nghĩ,
không cần phải qua đây, có vợ nó ở đây cũng được rồi.
Trân Châu liền nói với a hoàn nhỏ:
- Em nghe rõ chưa ?
A hoàn nhỏ vâng lời, không tiện nói rõ. Chỉ đi vòng ra ngoài
mặt lát rồi trở lại thưa: “Con đã nói rồi”.
Mọi người cũng không để ý, ăn cơm xong, họ ngồi rải rác nói
chuyện phiếm.
Nhắc lại Bảo Ngọc bỗng chốc thương tâm bỏ đi ra ngoài, đang
bổi rồi chưa biết làm gì bỗng thấy Tập Nhân chạy theo hỏi:
- Cậu làm sao thế ?
- Chẳng làm sao cả, trong bụng tôi buồn bức. Giờ đây sao
không nhân khi họ đang uống rượu, chúng mình đến chỗ mợ cả Trân chơi một tí.
- Mợ cả Trân ở đây rồi. Còn tìm ai nữa ?
- Không cần phải tìm ai, chỉ xem chị Cả ở đấy, nhà cửa như thế
nào thôi.
Tập Nhân đành phải đi theo, vừa đi vừa nói chuyện. Hai người
đi đến nhà Vưu thị, thấy có cái cửa nhỏ nửa mở ra nửa khép.
Báo Ngọc cũng không vào, lại thấy hai bà già coi cửa vườn
đang ngồi trên ngưỡng cửa nói chuyện. Bảo Ngọc hỏi:
- Cái cửa nhỏ này vẫn mở à ?
Bà già nói:
- Cửa này ngày nào cũng đóng. Hôm nay có người ra nói chờ sẵn
xem cụ bà có dùng quả cây trong vườn chăng, nên mới mở cửa để đợi.
Bảo Ngọc liền thong thả đi lại bên ấy, quả nhiên thấy cái
cửa nách hé mở. Bảo Ngọc vừa định đi vào, thì Tập Nhân nắm lại và nói:
- Cậu đừng có vào. Trong vườn chẳng sạch sẽ gì, thông thường
không có ai đến đó. Cậu đừng vào mà lại gặp phải gì đấy!
Bảo Ngọc trong lúc ngà ngà say, nói:
-Tôi sợ gì những thứ ấy.
Tập Nhân cứ cố giữ không cho vào. Bà già coi cửa chạy lại
nói:
- Bây giờ trong vườn yên lặng rồi. Từ hôm nọ đạo sĩ bắt yêu
quái đi khi hái hoa, hái quả, chúng tôi thường vẫn đi một mình. Nếu cậu Hai muốn
vào, để chúng tôi theo đi. Có nhiều người, còn sợ cái gì!
Bảo Ngọc vui mừng. Tập Nhân giữ lại cũng không tiện, đành phải
đi theo.
Bảo Ngọc vào vườn, thấy cỏ hoa khô héo, đầy vẻ thê lương, màu
sắc các đình đài phai nhạt đã lâu. Xa xa trông thấy một lùm trúc xanh, vẫn còn
tươi tốt. Bảo Ngọc nghĩ một tí rồi nói:
- Tôi từ khi ốm, dời ra khỏi vườn ở tại phía sau luôn mấy
tháng nay, họ không cho tôi đến đây. Cảnh vật bỗng chốc trở nên hoang vắng. Chị
xem chỉ có mấy cây trúc kia vẫn còn xanh tươi, đấy không phải là quán Tiêu
Tương à?
Tập Nhân nói:
- Mấy tháng nay cậu không đến đây, ngay đến phương hướng cũng
quên mất. Chúng ta chỉ lo nói chuyện, không biết đã đi qua Viện Di Hồng rồi.
Nói đến đó, chị ta ngoảnh lại, lấy tay chỉ và nói:
- Chỗ kia mới là quán Tiêu Tương.
Bảo Ngọc theo hướng tay Tập Nhân chỉ, rồi nói:
- Chẳng phải đã đi qua mất rồi à? Chúng ta trở lại xem một
chút đi.
Tập Nhân nói:
- Trời tối rồi, thế nào cụ cũng chờ ăn cơm, cậu nên về đi. Bảo
Ngọc không nói gì, cứ theo đường cũ đi tới. Kể ra Bảo Ngọc tuy rời vườn Đại
Quan đã gần một năm, nhưng không lẽ đã quên mất đường? Chỉ vì Tập Nhân sợ anh
ta thấy quán Tiêu Tương, nhớ đến Đại Ngọc thì lại đau lòng, nên muốn dùng lời
nói cho qua đi. Sau thấy Bảo Ngọc cứ đi vào trong. Tập Nhân lại sợ anh ta mắc
lây tà khí, nên nói dối là đã đi qua rồi, có biết đâu bụng Bảo Ngọc chỉ nghĩ đến
quán Tiêu Tương. Lúc đó Bảo Ngọc cứ vội vàng đi tới. Tập Nhân đành phải theo. Bỗng
thấy anh ta dừng lại, hình như có nghe gì, hay thấy gì. Tập Nhân liền hỏi:
- Cậu nghe gì đấy?
- Trong quán Tiêu Tương có người ở à?
- Hình như không có người ở.
- Rõ ràng tôi nghe có người khóc ở trong ấy. Sao lại không có
người?
- Đó là cậu ngờ vực đấy thôi. Thường khi cậu đến đây, hay
nghe cô Lâm thương khóc, nay vẫn còn tưởng như thế.
Bảo Ngọc không tin, còn muốn nghe nữa. Bọn bà già chạy đến
nói:
- Cậu về mau đi thôi, trời đã chiều rồi. Chỗ khác chúng tôi
còn dám đi, chứ ở đây đường xá hẻo lánh, lại nghe người ta nói từ sau khi cô
Lâm chết, thường nghe có tiếng khóc ở chỗ này, cho nên chẳng ai dám đi.
Tập Nhân và Bảo Ngọc nghe nói đều giật mình kinh sợ.
Bảo Ngọc nói:
- Đúng rồi !
Nói đoạn anh ta khóc:
- Em Lâm ơi ! Em Lâm ơi ! Thật là anh đã làm hại em ? Em đừng
oán anh. Đó là do cha mẹ làm chủ, không phải là anh phụ lòng !
Bảo Ngọc càng nói càng đau lòng rồi khóc to lên.
Tập Nhân còn chưa biết làm thế nào, thì thấy Thu Văn dẫn mấy
người chạy đến, nói với Tập Nhân:
- Chị to gan thật ? Sao lại đi cùng cậu Hai tới đây ? Cụ và
bà lớn sốt ruột sai người kiếm hết mọi nơi. Vừa rồi có người ở bên cửa nách
nói là chị với cậu Hai vào trong này, cụ bà và bà lớn sợ quá mắng tôi và bảo
tôi dẫn người theo đến đây. Còn không về mau đi à !
Bảo Ngọc vẫn còn khóc lóc thảm thiết. Tập Nhân cũng không kể
gì anh ta đang khóc, liền cùng với Thu Văn dắt về ngay. Một mặt thì lau nước mắt
cho anh ta và nói cho biết cụ bà đang hoảng sợ.
Bảo Ngọc chẳng biết làm sao đành phải quay về. Tập Nhân biết
là Giả mẫu lo lắng, nên vẫn đưa Bảo Ngọc đến bên nhà Giả mẫu. Mọi người đang chờ
đó chưa về.
Giả mẫu nói:
- Tập Nhân này ? Ngày thường thấy mày có ý tứ nên ta mới giao
phó Bảo Ngọc cho mày. Sao hôm nay mày lại đem nó vào trong vườn ? Bệnh nó mới
khỏi, nếu mà chạm phải cái gì, lại sinh chuyện, thì làm thế nào ?
Tập Nhân cũng không dám cãi, chỉ cúi đầu im lặng. Bảo Thoa thấy
Bảo Ngọc thần sắc ủ ê, trong bụng cũng lo sợ.
Bảo Ngọc sợ Tập Nhân mang lỗi, liền nói:
- Giữa ban ngày, sợ cái quái gì. Cháu vì lâu này không vào vườn
chơi. Nay nhân lúc hơi rượu đi một lát có chạm phải cái gì đâu.
Phượng Thư vốn đã bị một vố khiếp quá ở trong vườn, nghe nói
đến đó, sởn gáy lên và nói:
- Chú Bảo to gan thật !
Tương Vân nói:
- Không phải gan to, mà đó là lòng thật. Không biết anh ấy lại
định gặp thần phù dung hay là tìm vị tiên nào đấy ?
Bảo Ngọc nghe nói, cũng không trả lời. Chỉ có Vương phu nhân
hoảng quá, không nói một câu nào.
Giả mẫu hỏi:
- Cháu vào vườn không sợ à ? Không cần nói nữa, sau muốn đi
chơi thì phải đem thêm người mới được. Nếu không phải là cháu sinh chuyện thì mọi
người đã về rồi. Thôi. về đi ngủ một đêm cho ngon, ngày mai đến đây sớm, ta định
bù thêm cho các người vui một ngày nữa đấy. Đừng vì nó mà lại xảy ra chuyện.
Mọi người nghe nói, cáo từ Giả mẫu rồi ra về. Tiết phu Nhân đến
nghĩ ở nhà Vương phu nhân. Sử Tương Vân vẫn nghỉ ở phòng Giả mẫu, Nghênh Xuân
qua nghỉ ở bên Tích Xuân. Còn tất cả thì đều về nhà.
Riêng có Bảo Ngọc về đến phòng mình, cứ than thở mãi.
Bảo Thoa biết rõ duyên cớ cũng cứ để mặc, nhưng sợ anh ta lo
buồn, bệnh cũ trở lại, liền vào trong nhà, gọi Tập Nhân lại hỏi cặn kẽ về tình
hình Bảo Ngọc vào vườn thế nào.
Chú thích:
1. Chỉ Bảo Thoa
Chú thích:
1. Chỉ Bảo Thoa
2. Đời Hán Cao đế, có bốn ông già ở ẩn trong núi
Thương.
3. Theo truyền thuyết, Lưu Thần, Nguyễn Triệu vào
khoảng đời Hán, nhân ngày đoan ngọ, vào núi Thiên Thai hái thuốc, gặp
tiên, rồi lấy nhau. Sau Lưu, Nguyễn về nhà. Đến khi quay lại thì không
tìm ra lối nữa.
4. Trương Sương người đời Hán Tuyên đế, nổi tiếng là
người vẽ lông mày cho vợ.
Hối 109:
Hồn thơm chờ đợi, con Nam may được yêu nhầm
Oan án trả xong, Nghênh Xuân trở về cõi lạc
Bảo Thoa gọi Tập Nhân hỏi rõ duyên cớ. Sợ Bảo Ngọc đau xót
sinh bệnh, liền vờ đem chuyện lúc Đại Ngọc chết bàn với Tập Nhân. Chị ta nói:
- Người ta sống ở đời thì có tình có ý. Sau khi chết rồi thì
tình ý đều hết. Chứ không phải lúc sống thế nào thì khi chết cũng thế. Người sống
dù có mơ tưởng đến họ, người chết cũng không hề biết. Vả lại, nếu cô Lâm đã
thành tiên rồi thì cô ta xem người trần là hạng dơ bẩn, đời nào lại ở trên đời
này? Đó chỉ vì tự lòng người ta ngờ vực nên mới bị tà ma quấy nhiễu đấy thôi.
Bảo Thoa tuy nói chuyện với Tập Nhân, nhưng cốt là để cho Bảo
Ngọc nghe. Tập Nhân hiểu ý cũng nói:
- Đúng đấy, nếu nói là linh hồn cô Lâm còn ở trong vườn thì
sao bọn mình là người thân, chẳng bao giờ thấy chiêm bao lần nào cả?
Bảo Ngọc ở ngoài nghe nói, nghĩ bụng:
- Lạ thật? Từ lúc em Lâm chết đi, ngày nào ta lại chẳng mơ
tưởng mấy lần. Thế sao không thấy chiêm bao? Chắc là cô ta lên trời rồi. Coi bọn
phàm phu tục tử mình đây, không có thể thông cảm với thần minh, cho nên không hề
hiện ra trong lúc chiêm bao. Hôm nay ta thử nằm ngủ ở ngoài, sau khi vừa ở
trongvườn về, có lẽ em Lâm cũng hiểu rõ lòng ta mà chịu gặp ta ở trong giấc mơ
chăng. Ta sẽ hỏi cô ta ở đâu, để ta thường thường tế lễ. Nếu quả cô ta không
nhìn đến cái hạng nhơ bẩn như ta và
không hề ứng vào chiêm bao thì ta cũng chàng tưởng nhớ cô ta
nữa.
Bảo Ngọc định sẵn như vậy. liền nói:
- Đêm nay tôi nghỉ ở nhà ngoài, các chị cứ để mặc tôi.
Bảo Thoa cũng không ép, chỉ nói:
- Cậu cũng đừng có nghĩ ngợi lan man đấy. Cậu lại không thấy
mẹ vì cậu đi vào vườn mà đến nỗi hoảng sợ nói không ra lời hay sao ? Bây giờ cậu
không giữ gìn thân thể, nếu mà bà biết, lại bảo chúng tôi không tận tâm.
Bảo Ngọc nói:
- Tôi nói chơi thế thôi, tôi ngồi một chốc rồi sẽ vào. Mợ
cũng mệt rồi, cứ đi ngủ trước đi thôi.
Bảo Thoa biết anh ta thế nào cũng vào, giả vờ nói:
- Tôi đi ngủ trước, bảo chị Tập Nhân hầu cậu.
Bảo Ngọc nghe nói, chính hợp ý mình. Chờ Bảo Thoa nằm rồi,
anh ta liền bảo Tập Nhân và Xạ Nguyệt giải riêng một bộ chăn nệm rồi sai vào
xem mợ Hai đã ngủ hay chưa. Bảo Thoa cố ý vờ ngủ, kỳ thực cũng suốt đêm không
yên.
Bảo Ngọc tưởng là Bảo Thoa ngủ rồi, liền nói với Tập Nhân:
- Các chị ai nấy cứ đi ngủ thôi, tôi không hề có thương cảm
gì cả. Nếu các chị không tin thì cứ hầu hạ cho tôi ngủ rồi hãy vào đừng làm
kinh động đến tôi là được.
Tập Nhân quả nhiên hầu cho Bảo Ngọc nằm xuống, sắp sẵn trà nước,
đóng cửa tử tế, vào nhà trông nom một chốc rồi ai nấy nằm giả ngủ, chờ xem Bảo
Ngọc có việc gì thì lại ra.
Bảo Ngọc thấy Tập Nhân vào rồi. liền bảo hai bà già canh đêm
ra ngoài. Anh ta khẽ ngồi dậy lầm rầm khấn khứa mấy câu rồi mới nằm xuống. Ban
đầu anh ta ngủ không được, sau cố định thần rồi ngủ quên lúc nào không biết. Ngủ
suốt đêm cho tớitrời sáng mới tỉnh dậy, dụi mắt một lát, không hề thấy chiêm
bao gì cả. Anh ta liền thở dài và nói:
- Thật là “Cách năm sống thác đôi nơi, thấy đâu hồn phí vãng
lai giấc nồng ? “.
Trái lại, Bảo Thoa suốt đêm không ngủ. Nghe Bảo Ngọc ở ngoài
đọc hai câu ấy. liền đỡ lời:
- Cậu nói câu ấy tục quá. Nếu em Lâm còn sống thì lại đâm giận
đấy.
Bảo Ngọc nghe nói, cảm thấy khó coi, đành phải ngượng ngùng dậy
đi vào nhà trong và nói:
- Tôi định vào trong nhà, không biết thế nào mà ngủ quên đi mất.
Bảo Thoa nói:
- Cậu vào hay không, can gì đến tôi?
Tập Nhân cũng không ngủ, nghe hai người nói chuyện liền dậy pha
trà. Bỗng thấy Giả mẫu sai a hoàn nhỏ sang hỏi:
- Cậu Bảo đêm qua ngủ có yên giấc không ? Nếu ngủ yên thì mau
mau chải đầu rửa mặt cùng mợ Hai đi sang ngay.
Tập Nhân nói:
- Em về thưa với cụ: đêm qua cậu Bảo ngủ rất yên giấc. Chốc nữa
sẽ tới.
A hoàn nhỏ ra về.
Bảo Thoa vội vàng chải đầu rửa mặt. Bọn Oanh Nhi và Tập Nhân
đi theo. Trước hết đến chỗ Giả mẫu làm lễ rồi đến chào Vương phu nhân và Phượng
Thư. Chào hỏi xong lại đến chỗ Giả mẫu thì thấy Tiết phu Nhân cũng đã đến. Mọi
người hỏi:
- Đêm qua Bảo Ngọc có khỏe không?
Bảo Thoa nói:
- Về rồi ngủ ngay. Không xảy ra việc gì.
Mọi người yên lòng rồi cùng nhau nói chuyện suông.
Bỗng thấy a hoàn nhỏ vào nói:
- Cô Hai định về. Nghe nói người bên cậu Tôn đến chỗ bà Cả
nói những gì gì. Rồi bà Cả sai người đến chỗ cô Tư bảo đừng giữ cô Hai lại nữa.
cứ để cho cô ấy về. Hiện giờ cô Hai đang khóc ở bên nhà bà Cả. Có lẽ cô ấy sắp
đến đây từ biệt cụ bà đấy.
Giả mẫu nghe xong, trong lòng bực tức. Ai nấy đều nói:
- Cô Hai là người tốt, sao lại gặp phải thằng chồng như thế.
Suốt đời không sao mở mày mở mặt ra được. Nhưng làm sao được bây giờ?
Đang nói thì Nghênh Xuân đi vào, mắt đầy ngấn lệ, nhưng vì là
ngày sinh nhật của Bảo Thoa. đành phải nuốt lệ từ biệt mọi người định về. Giả mẫu
biết cô ta khổ, nhưng giữ lại không tiện, chỉ nói:
- Cháu về cũng được, nhưng đừng có buồn. Gặp phải con người
như thế cũng chẳng biết làm thế nào. Mấy ngày nữa, ta sẽ cho người đến đón cháu
về chơi.
Nghênh Xuân nói:
- Bà bao giờ cũng thương cháu, nhưng nay không thể được.
Thương hại cho cháu từ nay không còn có ngày trở về đây nữa đâu!
Cô ta nói đến đó lại ứa nước mắt.
Mọi người đều khuyên:
Bọn Giả mẫu nghĩ đến Thám Xuân. Ai nấy đều ứa nước mắt. Vì là
ngày sinh nhật của Bảo Thoa, họ đành phải đổi buồn làm vui và nói:
- Cái đó cũng không khó, cốt sao miền biển yên lặng. Bên nhà
thông gia được đổi về kinh thì sẽ gặp mặt thôi.
Mọi người đều nói:
- Đúng như thế đấy.
Nghênh Xuân đành ngậm buồn từ biệt. Mọi người tiễn cô ta ra rồi
trở về chỗ Giả mẫu. Từ sáng đến chiều, cùng nhau vui một ngày nữa. Họ thấy Giả
mẫu mệt nhọc nên đều ra về.Riêng Tiết phu Nhân từ biệt Giả mẫu rồi đến bên nhà
Bảo Thoa nói:
- Anh con thì hết năm nay phải chờ đến khi ơn vua đại xá, giảm
nhẹ án tích mới có thể chuộc tội được. Trong lúc này, một mình mẹ bơ vơ khổ sở
biết làm thế nào ? Mẹ định cưới vợ cho anh Hai con, con nghĩ có nên không?
Bảo Thoa nói:
- Mẹ khiếp sợ vì chuyện vợ anh Cả nên đối với việc anh Hai
cũng đâm ra ngờ vực. Theo ý con thì lo cưới đi là phải. Cô Hình thì mẹ đã biết.
Ở bên ấy cũng rất khổ. Cưới về tuy nói là nhà mình nghèo, nhưng còn hơn phải ở
nhờ nhà người ta.
- Khi nào tiện, con thưa với cụ rằng nhà ta không có người,
xin chọn ngày rước dâu.
- Mẹ cứ bàn với anh Hai, chọn được ngày tốt rồi sang thưa với
cụ và bà Cả, cưới về đi, thế là xong việc.
- Hôm nay nghe nói cô Sử cũng về. cụ bà định giữ em con ở lại
đây mấy hôm cho nên nó ở lại. Mẹ nghĩ em con cũng chưa biết sớm muộn sẽ về nhà
người ta, chị em cũng nên trò chuyện với nhau thêm ít hôm.
- Phải đấy. Tiết phu Nhân lại ngồi một lát rồi ra cáo từ mọi
người ra về.
Đêm ấy. Bảo Ngọc về phòng. nghĩ bụng: “Đêm qua Đại Ngọc không
ứng mộng, có lẽ vì cô ta đã thành tiên, không chịu đến gặp hạng người nhơ bẩn
như mình. Hay là có thể vì tính mình nôn nóng cũng chưa biết chừng”. Anh ta liền
nghĩ một cách, rồi
nói với Bảo Thoa:
- Đêm qua tôi ngẫu nhiên ngủ ở ngoài, hình như yên giấc hơn
ngủ ở trong nhà. Sáng nay thức dậy, cảm thấy trong bụng yên tĩnh hơn. Ý tôi muốn
ngủ ở ngoài vài hôm, chỉ sợ các chị lại ngăn cản tôi.
Bảo Thoa nghe nói, biết rõ lúc súc miệng anh ta ngâm mấy câu
thơ ấy, tất nhiên là vì việc Đại Ngọc. Nhưng nghĩ lại cái tính si ngốc của anh
ta không thể nào khuyên được, chi bằng cứ để cho anh ta ngủ ở ngoài vài đêm, để
tắt hẳn cái lòng mơ tưởng
ấy đi. Vả lại đêm qua thấy anh ta ngủ yên giấc. Chị ta liền
nói:
- Rõ buồn cười. Cậu muốn ngủ ngoài thì cứ ngủ. Chúng tôi ngăn
cậu làm gì. Nhưng đừng có nghĩ ngợi lung tung, sinh chuyện ma quỷ là được.
Bảo Ngọc cười nói:
- Nào ai nghĩ gì đâu?
Tập Nhân nói:
- Tôi khuyên cậu nên ngủ trong nhà thôi. Ngủ ngoài, nhỡ khi
trông nom không chu đáo, gặp phải lạnh thì lại không hay.
Bảo Ngọc chưa kịp trả lời, Bảo Thoa liền liếc mắt ra hiệu. Tập
Nhân hiểu ý liền nói:
- Thôi cũng được. Bảo một người theo hầu, đến đêm tiện việc
pha trà lấy nước cho cậu.
Bảo Ngọc cười nói:
- Vậy thì chị theo tôi thôi.
Tập Nhân nghe nói, đâm ngượng, má đỏ ửng lên, không nói gì cả.
Bảo Thoa vốn biết Tập Nhân là người đứng đắn, liền nói:
- Chị ấy với tôi đã quen rồi, cứ để theo tôi thôi. Bảo Xạ
Nguyệt và con Năm trông nom cậu là được. Vả lại chị ấy hôm nay bận rộn suốt
ngày, cũng mệt rồi, để cho chị ấy nghỉ một chút.
Bảo Ngọc đành phải cười mà đi ra.
Bảo Thoa bảo Xạ Nguyệt và con Năm soạn sửa chăn nệm cho Bảo
Ngọc nằm ở ngoài. Lại dặn hai người:
- Phải tỉnh ngủ, để khi cậu cần trà nước.
Hai người vâng lời đi ra, thấy Bảo Ngọc ngồi ngay ngắn trên
giường. nhắm mắt chắp tay, y như ông sư. Hai người không dám nói, chỉ nhìn anh
ta mà cười. Bảo Thoa lại bảo Tập Nhân ra ngoài trông nom. Tập Nhân thấy thế
cũng buồn cười, liền gọi
- Cậu nên đi ngủ đi. sao lại ngồi như thế?
Bảo Ngọc mở mắt. thấy Tập Nhân, liền nói:
- Các chị cứ ngủ đi thôi. Tôi ngồi một lát sẽ ngủ.
- Vì hôm qua cậu như thế làm cho mợ Hai suốt đêm không ngủ.
Nay cậu lại như thế này thì còn ra sao nữa?
Bảo Ngọc nghĩ mình không ngủ thì họ sẽ không chịu ngủ, nên soạn
sửa nằm xuống. Tập Nhân lại dặn dò bọn Xạ Nguyệt mấy câu mới đi vào đóng cửa mà
ngủ.
Ngoài này, Xạ Nguyệt và con Năm cũng sắm sửa chăn nệm, chờ
cho Bảo Ngọc nằm rồi ai nấy đều nằm xuống.
Không ngờ Bảo Ngọc muốn ngủ cũng không ngủ được, thấy hai người
sửa soạn chăn nệm, chợt nhớ lại chuyện năm nọ lúc Tập Nhân không ở nhà, Tình
Văn và Xạ Nguyệt hầu hạ mình, đang đêm Xạ Nguyệt ra ngoài, Tình Văn định đi dọa
chị ta, nhưng vì không mặc áo, cảm lạnh, sau này cũng vì bệnh ấy mà chết. Nghĩ
đến đó, anh ta lại tưởng nhớ đến Tịnh Văn. Chợt nghĩ đến Thượng Thư nói con Năm
giống Tịnh Văn như lột, vì thế anh ta đem lòng nhớ tưởng nhớ Tình Văn chuyển
sang con Năm.
Bảo Ngọc giả vờ ngủ, mắt nhìn trộm con Năm. Càng nhìn càng giống
Tình Văn. Tự nhiên tình si trở lại. Anh ta để ý nghe nhà trong đã im lặng, biết
là ngủ rồi, nhưng không biết Xạ Nguyệt đã ngủ hay chưa, liền cố ý gọi vài tiếng
thì thấy Xạ Nguyệt không trả lời.
Con Năm thấy Bảo Ngọc gọi. liền hỏi:
- Cậu cần gì?
- Tôi muốn súc miệng một tý.
Con Năm thấy Xạ Nguyệt đã ngủ, đành phải dậy cắt lại ngọc nến,
rót một chén trà, một tay bưng ống nhổ. Vì dậy vội vàng nên chị ta chỉ mặc một
cái áo lót bằng lụa màu đào hồng trên đầu búi tóc vấn lên qua loa. Bảo Ngọc
trông kỹ hệt như Tình Văn sống lại. Bỗng lại nhớ đến câu nói của Tình Văn: “Nếu
biết mắc phải tiếng hão thì thà làm thật cho xong”. Nghĩ như thế, cho nên anh
ta cứ nhìn trừng trừng con Năm, cũng không đón lấy chén trà.
Sau khi Phượng Quan đi rồi, con Năm cũng không nghĩ gì đến
chuyện vào ở nữa. Rồi nghe nói Phượng Thư gọi mình vào hầu Bảo Ngọc, thì nó lại
nóng lòng trông đợi hơn là Bảo Ngọc trông nó vào. Không ngờ sau khi vào, thấy Bảo
Thoa và Tập Nhân đều là người đứng đắn, trong lòng nó kính mến; lại thấy Bảo Ngọc
điên điên dại dại. không còn dáng điệu đẹp đẽ như trước. Vả chăng, nghe nói
Vương phu nhân đuổi hết bọn con gái hay cười đùa với Bảo Ngọc nên nó đã gác hết
mọi niềm tâm sự tư tình của một cô gái. Khốn nổi cái anh ngốc ấy đêm nay lại cứ
xem nó là Tình Văn mà một mực yêu đương. Nó thẹn quá, hai má đỏ ửng, lại không
dám lên tiếng to, đành phải nói khẽ:
- Cậu súc miệng này?
Bảo Ngọc cười rồi cầm lấy chén trà vào tay, cũng không biết
có súc miệng hay không. chỉ cười và hỏi:
- Chị thân với chị Tịnh Văn phải không?
Con Năm nghe nói, không hiểu đầu đuôi ra sao, liền nói:
- Cũng là chị em cả, sao lại không thân?
Bảo Ngọc lại hỏi khẽ:
- Chị Tình Văn ốm nặng, tôi đến thăm, chị cũng đến thăm phải
không?
Con Năm mỉm cười, gật đầu, Bảo Ngọc nói:
- Chị có nghe chị ta nói gì không?
Con Năm lắc đầu:
- Không.
Bảo Ngọc lúc đó quên bẵng, liền kéo tay nó. Con Năm đỏ mặt
lên, trống ngực đánh thình thịch, nói khẽ:
- Cậu có việc gì cứ nói. đừng lôi kéo như thế.
Bảo Ngọc mới buông tay và nói:
- Chị ta nói với tôi rằng: Nếu biết mắc phải tiếng hão thì
thà làm thật sự cho xong, tại sao mà chị không nghe?
Nghe câu ấy, rõ ràng là Bảo Ngọc có ý trêu ghẹo mình.
Con Năm không dám làm gì, liền nói:
- Đó là chị ta không biết thẹn. Bọn con gái chúng tôi mà nói
câu ấy được à?
Bảo Ngọc nóng lên nói:
- Sao chị cũng làm ra vẻ cụ đồ như thế! Tôi thấy người chị
giống hệt như chị ta, tôi mới nói câu ấy. Sao chị lại đem những lời nói ấy mỉa
mai chị ta.
Lúc ấy trong bụng con Năm không biết Bảo Ngọc có ý tứ gì liền
nói:
- Đêm khuya rồi, cậu nằm ngủ thôi, đừng ngồi thế mãi, sợ mắc
phải lạnh đấy. Vừa rồi mợ Hai và chị Tập Nhân dặn gì, cậu không nhớ à?
- Tôi không lạnh.
Nói đến đó, Bảo Ngọc chợt nghĩ con Năm không mặc áo ngoài, sợ
cũng bị lạnh như Tình Văn năm nọ. liền hỏi:
- Sao chị không mặc áo vào mà đã lại đây?
- Cậu gọi gấp quá. làm gì có thì giờ mặc áo. Nếu biết nói
chuyện như từ nãy đến giờ thì tôi cũng đã mặc áo rồi.
Bảo Ngọc nghe nói, vội vàng lấy cái áo bông màu nguyệt bạch
đang đắp đưa cho nó, bảo khoác vào người. Nó không chịu cầm và nói:
- Cậu đắp lấy thôi, tôi không lạnh. Tôi lạnh đã có áo của tôi
Nói xong, nó trở lại chỗ nằm, kéo một chiếc áo dài khoác lên
người, lắng nghe một lúc, thấy Xạ Nguyệt đang ngủ say, mới thong thả trở lại và
nói:
- Cậu đêm nay định dượng thần phải không?
Bảo Ngọc cười nói:
- Nói thật với chị chứ có dượng thần gì đâu! Ý tôi là muốn gặp
tiên đấy.
Con Năm nghe nói, trong bụng càng nghi ngờ, liền hỏi:
- Gặp tiên nào?
- Chị muốn biết thì chuyện này dài lắm. Chị ngồi xuống sát
đây tôi nói cho mà nghe. Con Năm đỏ mặt lên. cười nói:
- Cậu nằm ở đó, tôi ngồi sao tiện.
- Điều đó có làm gì ? Năm nọ trời lạnh. tôi cùng chị Tình Văn
và chị Xạ Nguyệt chơi đùa. Tôi sợ chị ta lạnh. còn kéo chung vào trong một chăn
đấy. Người ta không cần vờ làm bộ mới được.
Con Năm thấy Bảo Ngọc nói câu nào cũng ra vẻ trêu ghẹo mình,
có biết đâu đó là lòng thực của anh chàng ngốc. Lúc đó, nó lui ra cũng dở, đứng
lại cũng dở, ngồi xuống cũng dở, rất là bối rối. Nó lườm một cái, nhoẻn miệng
cười và nói:
- Cậu đừng nói nhảm nữa, nhỡ người ta nghe thấy còn ra cái
gì. Chẳng trách người ta nói cậu chỉ chăm nom đến bọn con gái ! Mợ Hai và chị Tập
Nhân đều đẹp như tiên mà cậu lại hay đi dan díu với người khác. Sau này mà cậu
còn nói những câu
chuyện ấy nữa thì tôi thưa lại với mợ Hai. Xem cậu còn mặt
mũi nào mà nhìn người ta.
Đang nói thì nghe bên ngoài “thịch” một tiếng làm cho hai người
giật mình. Trong nhà Bảo Thoa ho. Bảo Ngọc vội vàng dẩu môi ra hiệu. Con Năm
cũng tắt phụt đèn, khe khẽ nằm xuống. Thì ra Bảo Thoa và Tập Nhân đêm qua không
ngủ, cả ngày lại mệt cho nên ngủ say, không hề nghe họ nói chuyện. Lúc đó trong
sân có tiếng động. Chợt tỉnh dậy lắng tai nghe thì chẳng có tăm hơi gì.
Lúc bấy giờ. Bảo Ngọc đang nằm trên giường, trong bụng nghi
ngờ: “phải chăng là em Lâm tới đây, thấy mình nói chuyện với con Năm, rồi cố ý
doạ mình?” Anh ta cứ nằm trằn trọc, nghĩ ngợi lan man đến canh năm mới mơ màng
ngủ đi.
Con Năm bị Bảo Ngọc quấy rầy một lúc lâu, lại nghe Bảo Thoa
ho, trong bụng lo lắng ngờ vực, chỉ sợ Bảo Thoa nghe thấy nên cũng lo trước
nghĩ sau, suốt đêm không ngủ. Hôm sau chị ta dậy sớm, thấy Bảo Ngọc đang ngủ
say, liền nhẹ nhàng quét dọn
nhà cửa. Xạ Nguyệt tỉnh dậy. liền hỏi:
- Sao chị dậy sớm thế ? Chả nhẽ cả đêm chị không ngủ hay sao?
Con Năm nghe câu ấy. hình như Xạ Nguyệt đã biết, nên chỉ ngượng
ngùng cười gượng, không nói gì cả. Một lúc Bảo Thoa và Tập Nhân đều dậy. Hai
người mở cửa ra, thấy Bảo Ngọc đang ngủ, trong bụng cũng bực. Nghĩ sao anh ta
ngủ ngoài hai
đêm lại yên giấc như thế?
Đến khi Bảo Ngọc tỉnh giấc, thấy mọi người đều dậy, vội vàng
bò dậy, dụi mắt, nghĩ lại thì đêm qua cũng không hề thấy chiêm bao gì cả, thật
là trời tiên cõi tục cách nhau xa vời ! Rồi anh ta thong thả bước xuống giường.
Nhớ đến câu nói của con
Nam đêm qua: “Bảo Thoa và Tập Nhân đều đẹp như tiên”, câu nói
ấy thật không sai. Anh ta cười, nhìn Bảo Thoa chằm chằm.
Bảo Thoa thấy anh ta có vẻ ngơ ngác, tuy biết là vì việc Đại
Ngọc, nhưng cũng không đoán ra là có chiêm bao hay không? Chỉ thấy anh ta cứ
nhìn mình lấy làm khó coi, liền hỏi:
- Đêm qua, cậu có gặp tiên không?
Bảo Ngọc nghe nói, cho rằng câu chuyện đêm qua bị Bảo Thoa
nghe được, bèn cười và miễn cưỡng trả lời:
- Làm gì có chuyện ấy ?
Con Năm nghe câu ấy thì động lòng, càng hối hận, cũng không
tiện nói gì, đành chờ xem Bảo Thoa có tỏ vẻ gì không?
Bỗng thấy Bảo Thoa cười và hỏi con Năm.
- Chị có nghe cậu Hai trong khi ngủ nói chuyện với ai không ?
Bảo Ngọc nghe nói, không thể ngồi yên, ngượng ngùng ra khỏi
phòng. Con Năm má ửng đỏ, đành phải trả lời một cách bâng quơ:
- Vào khoảng nửa đêm, cậu Hai có nói mấy câu, tôi cũng không
nghe rõ, nào là “mang tiếng hão”. nào là “làm thật sự” gì đó tôi cũng không hiểu,
chỉ khuyên cậu Hai nên ngủ đi. Sau đó, tôi ngủ rồi, không biết cậu Hai có nói
gì không?
Bảo Thoa cúi đầu nghĩ ngợi: “Những câu ấy rõ ràng là vì Đại
Ngọc, nếu cứ để cho cậu ta ngủ ở ngoài mãi, vốn sẵn lòng tà, sợ lại vướng lấy
chuyện yêu ma. Vả lại, bệnh cũ của cậu ta, vốn là vì nặng tình với chị em. Vậy
phải có cách làm cho cậu ta xoay lòng chuyển dạ, thì sau này mới khỏi sinh chuyện”.
Nghĩ đến đó. chị ta đỏ mặt, liền thờ thẫn vào phòng, chải đầu rửa mặt.
Hai ngày vừa rồi, Giả mẫu vì cao hứng ăn hơi nhiều, chiều hôm
ấy trong người thấy khó ở; hôm thứ hai cảm thấy đầy bụng. Bọn Uyên ương định
thưa với Giả Chính, nhưng Giả mẫu không cho, và nói:
- Hai hôm nay ta tham ăn nhiều quá, nhịn đói một bữa thì khỏi
chúng bay đừng làm ồn lên.
Bọn Uyên ương cũng không nói với ai.
Chiều hôm đó, Bảo Ngọc về phòng, thấy Bảo Thoa đi hỏi thăm sức
khỏe của Giả mẫu và Vương phu nhân cũng vừa về.
Bảo Ngọc nghĩ đến việc ban đêm, nên lúc sáng dậy, có vẻ hổ thẹn.
Bảo Thoa thấy bộ dạng như thế cũng biết là anh ta bẽ bàng vì việc gì. Bảo Thoa
lại nghĩ Bảo Ngọc là người si tình, muốn trị bệnh ấy, không gì hơn lại lấy si
tình mà trị. Nghĩ ngợi một lúc rồi chị ta hỏi Bảo Ngọc:
- Cậu hôm nay vẫn ngủ ở ngoài chứ ?
Bảo Ngọc cảm thấy khó coi, liền nói:
- Trong ngoài gì thì cũng thế.
Bảo Thoa ý muốn nói nữa, nhưng nói ra không tiện.
Tập Nhân nói:
- Thôi đi, thế là nghĩa lý gì ? Tôi không tin cậu ngủ yên giấc
như thế!
Con Năm nghe nói liền đỡ lời:
- Cậu Hai ngủ ở ngoài cũng chẳng có việc gì khác, chỉ hay nói
mơ làm cho người ta không hiểu đầu đuôi gì, lại không dám cãi lại.
Tập Nhân liền nói:
- Để đêm nay tôi dời ra nằm giường ấy, xem có nói mơ hay không.
Các chị cứ đem chăn nệm của cậu trải vào nhà trong là được
Bảo Thoa nghe nói cũng không lên tiếng. Về phần Bảo Ngọc thì
đã xấu hổ, còn đâu dám cãi lại, nên liền thuận cho dọn vào trong nhà. Bảo Ngọc
tự thấy mình có lỗi, muốn yên ủi Bảo Thoa. Bảo Thoa lại sợ Bảo Ngọc uất ức
thành bệnh. chi bằng tỏ
ra tình âu yếm cho anh ta được gần gũi để làm cái kế “dời hoa
nọ chắp cành kia “. Do đó, đêm ấy Tập Nhân dời ra ngoài nằm. Bảo Ngọc cố nhiên
trong lòng ăn năn hổ thẹn, Bảo Thoa cũng muốn lung lạc Bảo Ngọc. Từ khi làm lễ
cưới đến nay mới thật là mây mưa tình đượm, ân ái triền miên, khí âm dương bắt
đầu kết hợp lại (I) Đó là câu chuyện sau này.
Sáng hôm sau, Bảo Ngọc và Bảo Thoa cùng thức dậy.
Bảo Ngọc chải đầu rửa mặt rồi qua nhà Giả mẫu trước. Giả mẫu
vì thương yêu Bảo Ngọc, lại thấy Bảo Thoa hiếu thuận, chợt nhớ đến một vật, liền
bảo Uyên ương mở rương lấy ra một viên ngọc đời ông cụ để lại. Tuy nó không bằng
viên ngọc của Bảo Ngọc, nhưng nếu đeo trên mình thì cũng là vật hiếm có.
Uyên ương tìm viên ngọc ra đưa cho Giả mẫu và nói:
- Vật này hình như cháu chưa bao giờ trông thấy. Đã bao nhiêu
năm rồi mà cụ còn nhớ được như thế, bảo để ở hộp nào trong rương nào. Cháu theo
lời cụ mà tìm là thấy ngay. Bây giờ cụ bảo lấy ra làm gì ?
Giả mẫu nói:
- Mày biết sao được. Viên ngọc này nguyên là cố của ta cho
ông ta. Khi ta xuất giá, ông ta thương ta liền gọi đến trao tận tay cho ta và
nói: “Viên ngọc này là người đời Hán đeo, rất quý giá. Cháu cầm lấy cũng như là
trông thấy ta “. Lúc đó, ta còn nhỏ,
cầm lấy ngọc cũng chẳng cho ra gì, liền vứt vào trong rương.
Khi ề đây ta thấy đồ vật của nhà mình cũng nhiều. viên ngọc ấy cũng chẳng đáng
gì. nên ta không bao giờ đeo. vứt vào rương, đến nay đã hơn 60 năm. Bây giờ thấy
cháu Bảo hiếu thuận với ta như thế mà lại mất viên ngọc, ta sực nhớ lại mới lấy
ra để cho nó, cũng giống như ông cố ta cho ta ngày trước.
Một lúc sau. Bảo Ngọc tới hỏi thăm sức khỏe. Giả mẫu liền vui
mừng nói:
- Cháu lại đây, bà cho xem cái này.
Bảo Ngọc đi tới trước giường. Giả mẫu liền cầm viên ngọc ấy
trao cho anh ta. Bảo Ngọc đi lấy xem thì thấy viên ngọc ấy to chừng ba tấc,
hình như quả dưa, màu sắc đỏ sẫm, rất là tươi. Bảo Ngọc tấm tắc ngợi khen.
Giả mẫu nói:
- Cháu thích à ? Đó là ông ta cho ta. nay ta giao lại cho
cháu đấy.
Bảo Ngọc cười rồi lạy tạ, lại định đem cho mẹ anh ta xem. Giả
mẫu nói:
- Mẹ cháu xem sẽ nói với cha cháu rồi lại bảo là ta yêu cháu
hơn yêu con. Vì xưa nay chưa hề ai trông thấy của này.
Bảo Ngọc cười rồi đi ra. Bọn Bảo Thoa cũng nói mấy câu rồi
cáo từ ra về.
Từ đó. Giả mẫu luôn hai ngày không ăn uống, lại thêm nhức đầu
chóng mặt và ho. Hình phu nhân,Vương phu nhân và Phượng Thư đến hỏi thăm sức khỏe,
thấy tinh thần Giả mẫu vẫn khá, nên chỉ cho người nói với Giả Chính. Giả Chính
lập tức vào
hỏi thăm. rồi ra mời thầy thuốc đến xem mạch. Một chốc, thầy
thuốc đến xem xong. Nói là người già, ăn uống bị ngừng trệ, và bị cảm hàn, chỉ
uống tiêu dao và phát tán một chút là khỏi. Thầy thuốc kê đơn. Giả Chính xem,
biết là những vị thuốc thường, liền sai người sắc cho Giả mẫu uống. Sau đó. sớm
chiều nào Giả Chính cũng vào thăm. Uống luôn ba ngày. chẳng thấy bệnh bớt chút
nào.
Giả Chính lại sai Giả Liễn đi tìm thầy thuốc giỏi và nói:
- Cháu mau đi tìm thầy thuốc giỏi đến xem bệnh cho bà. Mấy
ông thầy nhà mình hay mời. ta thấy chẳng ra sao cả. Bây giờ cháu đi tìm thầy
khác.
Giả Liễn nghĩ ngợi một lát rồi nói:
- Cháu còn nhớ lúc em Bảo ốm, có mời một người không làm nghề
thuốc mà chữa khỏi. Chi bằng bây giờ đi tìm thầy ấy.
Giả Chính nói:
- Nghề thuốc rất khó, càng là ông thầy không đông khách lại
càng eo tài. Cháu cứ cho người đi mời ngay.
Giả Liễn vâng lời. vội vàng đi. Một lúc trở về nói:
- Thầy Lưu gần đây ra ngoài thành dạy học. Chừng hơn mười
ngày mới về một lần. Bây giờ chờ không được. đã mời một thầy khác, cũng sắp đến
đấy.
Giả Chính nghe nó, đành phải chờ.
Từ khi Giả mẫu ốm, tất cả đàn bà con gái trong nhà ngày nào
cũng đến hỏi thăm. Một hôm, mọi người đều đang ở đấy thì thấy bà già coi cửa
nách trong vườn vào nói:
- CÔ Diệu Ngọc ở am Lũng Thúy trong vườn nghe cụ bà ốm nên đến
hỏi thăm.
Mọi người nói:
- CÔ ta không hay đến, hôm nay tới đây, các người mau mau ra
mời vào.
Phượng Thư đến bên giường thưa lại với Giả mẫu. Tụ Yên là người
bạn quen cũ của Diệu Ngọc nên ra đón trước. Thấy Diệu Ngọc đầu đội mũ Diệu Thường
(1), mình mặc áo trừu màu nguyệt bạch, bên ngoài khoác áo cà sa dài bằng đoạn
xanh viền
biên, lưng thắt dây tơ màu thu hương. bên dưới mặc cái quần
là trong, có vẽ màu mực nhạt, tay cầm chuỗi tràng hạt. CÔ ta thướt tha đi đến,
theo sau là một người hầu gái. Tụ Yên chào hỏi và nói:
- Lúc ở bên vườn, tôi đến thăm cô luôn. Gần đây trong vườn ít
người, một mình khó đi. Cái cửa nách đấy lại thường đóng, nên mấy lâu nay không
được gặp cô. Hôm nay được gặp thật là may mắn.
Diệu Ngọc nói:
- Trước kia các chị là người sống trong cảnh náo nhiệt. nên
tuy ở vườn ngoài tôi cũng không tiện qua lại. Nay nghe nói việc nhà ở đây không
được tốt, cụ bà lại ốm. Một phần cũng nhớ chị và luôn tiện đến thăm cô Bảo. Tôi
có kể gì cửa các người
đóng hay không. Tôi muốn đến thì đến, tôi không muốn đến thì
mặc ai muốn cho tôi đến cũng vô ích.
Tụ Yên cười nói:
- Cô vẫn giữ cái tính khí ấy ?
Hai người vừa đi vừa nói chuyện, đã đến phòng Giả mẫu.
Mọi người thấy cô ta, đều chào hỏi. Diệu ngọc đến trước giường
Giả mẫu, hỏi thăm và nói mấy câu chuyện suông. Giả mẫu liền nói:
- Cô là một nữ bồ tát. CÔ xem bệnh tôi có khỏe được hay không
Diệu Ngọc nói:
- Người từ thiện như cụ bà, tuổi thọ còn nhiều. Chẳng qua bị
cảm trong chốc lát. Uống mấy liều thuốc chắc sẽ khỏi. Người có tuổi không nên
quá lo nghĩ.
Giả mẫu nói:
- Tôi không phải vì thế mà sinh ốm đâu. Tôi là người rất ưa
vui. Giờ đây bệnh cũng chẳng sao. Có điều trong bụng cứ đầy tức khó chịu. Vừa rồi.
ông thầy thuốc nói vì tức giận sinh bệnh. Cô cũng biết đấy. ai dám làm cho tôi
giận? Có phải là cách xem
mạch của ông ta kém không? Tôi đã nói với cháu Liễn. chỉ có
ông thầy trước kia nói bị cảm mạo và ăn không tiêu là đúng hơn. Ngày mai cứ mời
thầy ấy đến.
Giả mẫu nói đến đó. lại bảo Uyên ương:
- Mày dặn nhà bếp làm một mâm cơm chay cho tinh khiết mời sư
phụ ở đây xơi cơm.
Diệu Ngọc nói:
- Tôi đã ăn cơm trưa rồi. tôi không ăn gì đâu.
Vương phu nhân nói:
- CÔ không ăn cũng được, chúng ta ngồi rốn một chốc nói chuyện
phiếm cho vui.
Diệu Ngọc nói:
- Đã lâu tôi không gặp các vị cho nên hôm nay đến thăm một
chút.
CÔ ta lại nói chuyện một hồi nữa định về, chợt thấy Tích Xuân
đứng đấy, liền hỏi:
- Cô Tư sao mà gầy gò thế ? Đừng có ham vẽ quá mà mệt.
Tích Xuân nói:
- Đã lâu nay tôi không vẽ nữa. Cái phòng ở bây giờ không còn
sáng láng như hồi ở trong vườn, nên không còn hứng thú gì mà vẽ.
- Bây giờ cô ở đâu ?
- Chính là ngôi nhà ở cái cửa phía đông mà cô vừa đi qua đấy.
Cô muốn đến chơi cũng rất gần.
- Lúc nào thích. tôi sẽ đến thăm.
Bọn Tích Xuân tiễn Diệu Ngọc đi ra, vừa quay trở về.
Bỗng nghe a hoàn nói thầy thuốc đang ở trong nhà Giả mẫu. Mọi
người hãy tạm ra về.
Không ngờ bệnh Giả mẫu càng ngày càng nặng. Mời thầy chữa chạy
đều không công hiệu. về sau lại thêm chứng đi ngoài. Giả Chính hoảng sợ, biết
là bệnh khó chữa, liền sai người đến nha môn xin phép nghỉ. Ngày đêm cùng Vương
phu nhân hầu hạ
thuốc thang. Một hôm thấy Giả mẫu ăn uống được đôi chút.
trong bụng mới hơi dễ chịu. Bỗng thấy có một bà ở ngoài cửa thò đầu vào dòm.
Vương phu nhân bảo Thái Vân ra hỏi xem ai. Thái Vân thấy là người đi theo hầu
Nghênh Xuân khi về nhà họ Tôn, liền hỏi:
- Bà đến làm gì ?
- Tôi đến đây đã lâu, tìm chẳng được chị nào. Sốt ruột quá
nhưng lại không dám hấp tấp.
- Bà sốt ruột vì việc gì Không nhẽ lại vì chuyện cậu rể hành
hạ cô tôi à?
- CÔ nguy lắm rồi ? Hôm trước đây lại xảy ra chuyện cãi vã.
Cô khóc suốt một đêm. Hôm qua đờm tắc lên cổ. Bọn họ không chịu mời thầy thuốc.
Hôm nay lại càng nguy cấp.
- Cụ bà đang ốm bà đừng có làm ầm lên.
Vương phu nhân sợ Giả mẫu nghe lại sinh buồn, vội vàng bảo
Thái Vân đưa bà ta ra ngoài mà nói. Không ngờ Giả mẫu trong khi ốm, lòng rất
yên tĩnh, nên cũng nghe, liền hỏi:
- Con Nghênh Xuân sắp chết à ?
Vương phu nhân thưa:
- Không phải đâu! Bọn bà già không biết hay dở, nói là hai
hôm nay cô ta hơi mệt, sợ là không thể khỏi ngay, đến đây hỏi thăm thầy thuốc.
Giả mẫu nói:
- Ông thầy xem bệnh cho ta khá đấy, mau mau mời ông ta đi
Vương phu nhân liền bảo Thái Vân:
- Mày bảo bà già kia đi thưa với bà Cả.
Bà già đi ra. Trong này Giả mẫu thấy thương hại nói:
- Ba đứa cháu gái ta, một đứa hưởng hết phúc đã chết rồi; con
Ba lấy chồng xa không được gặp mặt, con Nghênh Xuân chịu khố, còn mong may ra
qua khỏi được. Không ngờ còn trẻ như thế mà đã phải chết, để lại người nhiều tuổi
như ta đây, sống làm cái gi.
Bọn Vương phu nhân và Uyên ương khuyên giải một hồi.
Lúc đó, bọn Bảo Thoa và Lý Hoàn không ở trong phòng. Phượng
Thư thì dạo này lại ốm. Vương phu nhân sợ Giả mẫu đau xót thêm bệnh, liền sai
người gọi bọn họ đến hầu, còn bà ta thì về phòng mình gọi bọn Thái Vân đến quở:
- Mụ ấy không hiểu gì cả ! Sau này ta ở nhà cụ bà thì chúng
mày dù có việc gì cũng đừng tới nói.
Bọn a hoàn vâng lời. Không ngờ bà già kia vừa đến bên nhà
Hình phu nhân thì người bên ngoài đã đưa tin vào nói: “Cô Hai chết rồi!”
Hình phu nhân nghe nói cũng khóc một hồi. Hiện giờ Giả Xá
không ở nhà, đành phải bảo Giả Liễn qua thăm. Mọi người đều biết Giả mẫu ốm nặng
nên không ai đám trình lại. Đáng thương cô gái xinh đẹp như hoa, lấy chồng vừa
được hơn một năm, không ngờ bị họ nhà Tôn giày vò đến nơi phải chết. Lại vừa gặp
ỉúc Giả mẫu ốm nặng, không ai dám rời bước, đành để mặc nhà họ Tôn tống táng
qua loa.
Bệnh tình của Giả mẫu ngày một nặng thêm. Bà ta chỉ nhớ bọn
cháu gái. Nhớ Tương Vân, liền sai người đến thăm. Người đi thăm về khẽ tìm Uyên
ương. Vì Uyên ương ở luôn bên Giả mẫu. Bọn Vương phu nhân cũng đều ở đấy. Đến
đó không tiện, người ấy liền ra phía sau tìm Hổ Phách và nói với chị ta:
- Cụ bà nhớ cô Sử, bảo tôi đi thăm. Không ngờ cô Sử đang khóc
lóc thảm thiết, nói là cậu rể bị bệnh đột ngột. Các thầy thuốc xem đều nói sợ
không khỏi được. Nếu dở chứng lao sẽ còn kéo dài bốn năm năm, vì thế trong bụng
cô Sử lo sợ. Cô ta cũng biết cụ bà ốm, nhưng không sang thăm được. CÔ ta còn bảo
tôi đừng nói chuyện ấy với cụ bà. Nếu cụ bà có hỏi thì nhờ các chị tìm cách mà
thưa lại mới được.
Hổ Phách nghe nói. đằng hắng một cái, không nói gì. Hồi lâu mới
nói:
- Chị ra đi thôi.
Hổ Phách thưa lại thì không tiện, định bàn với Uyên Ương liệu
cách nói dối, vì thế chị ta mới đến bên giường Giả mẫu, nhưng thấy sắc mặt Giả
mẫu đã thay đổi hẳn, người đứng chật nhà, nói thầm với nhau: “xem chừng nguy lắm”
vì thế Hổ Phách cũng không dám nói nữa.
Giả Chính khẽ bảo Giả Liễn tới bên cạnh, rồi ghé vào tai dặn
mấy câu Giả Liễn vâng lời, khe khẽ đi ra, gọi tất cả bọn người nhà lại và nói:
- Các người mau mau chia nhau đi lo liệu việc cụ thôi. Đầu
tiên phải đem quan tài ra xem, để may đồ tang cho đúng. Rồi đến các phòng đo
kích thước, áo quần của mọi người, ghi chép rõ ràng, bảo bọn thợ may may áo
tang ngay. Những người coi việc làm rạp cũng bàn định sẵn. Nhà bếp cũng phải
thêm mấy người nữa.
Bọn Lại Đại nói:
- Thưa cậu, những việc ấy không cần cậu phải bận tâm, chúng
tôi đã tính toán đầy đủ cả rồi, nhưng khoản tiền ấy thì lấy vào đâu ?
Giả Liễn nói:
- Khoản tiền ấy không cần lấy ở ngoài. Cụ bà đã để dành lại rồi.
Vừa rồi, ý ông lớn muốn lo liệu cho tử tế, tôi nghĩ bên ngoài cũng phải cho đẹp
mặt mới được.
Lại Đại vâng lời, phái người chia nhau đi lo liệu.
Giả Liễn lại về phòng mình mà hỏi Bình Nhi:
- Mợ hôm nay ra sao?
Bình Nhi ngoảnh vào trong ra hiệu và nói:
- Cậu vào mà xem.
Giả Liễn đi vào thì thấy Phượng Thư đang định mặc áo, nhưng
vì mệt quá, không mặc được, tạm dựa vào cái bàn mà nghỉ.
Giả Liễn nói:
- Sợ mợ không tĩnh dưỡng được nữa đâu. Việc bà chỉ ngày một
ngày hai thôi. Mợ không thể nào vắng mặt được. Mau mau bảo người thu xếp đồ đạc
trong nhà rồi nên gắng gượng mà sang. Nếu có việc, tôi với mợ còn về nhà được
hay sao ?
Phượng Thư nói:
- Nhà mình đây còn có cái quái gì nữa mà thu xếp? Chẳng qua
chỉ còn một ít đồ đạc, sợ cái gì ? Cậu sang trước đi. nhỡ ông Hai gọi. Tôi thay
áo rồi sẽ sang sau.
Giả Liễn đi trước tới phòng Giả mẫu nói nhỏ với Giả Chính:
- Mọi người đều cắt đặt xong xuôi rồi.
Giả Chính gật đầu. Bên ngoài lại báo tin:
- Thầy thuốc đã đến.
Giả Liễn đón vào xem mạch, hồi lâu thầy thuốc ra nói nhỏ với
Giả Liễn
- Mạch của cụ bà kém lắm, cần phải đề phòng.
Giả Liễn hiểu ý, nói cho bọn Vương phu nhân biết.
Vương phu nhân vội vàng đưa mắt cho Uyên ương, hảo cô ta sắp
đặt sẵn sàng quần áo của cụ bà. Uyên ương vội vàng đi sửa soạn. Giả mẫu mở mắt
đòi uống nước. Hình phu nhân liền bưng lại một chén nước sâm. Giả mẫu vừa ghé
miệng uống. liền nói:
- Không cần cái ấy, rót một chén trà lại đây ta uống.
Mọi người không dám trái lời, vội vàng đưa trà lại. Giả Mẫu uống
một hớp lại đòi uống hớp nữa, liền nói:
- Ta muốn ngồi dậy.
Giả Chính nói:
- Mẹ cần cái gì cứ nói, không cần phải ngồi dậy thì hơn.
Giả mẫu nói:
- Ta uống hớp nước, trong bụng hơi đỡ, nên muốn ngồi dựa một
tý để nói chuyện với các con.
Bọn Trân Châu lấy tay nhẹ nhàng đỡ dậy, xem chừng tinh thần của
Giả mẫu lúc đó hơi khá.
Hồi 110:
Sử Thái quân tuổi già về nơi địa phủ
Vương Hy Phượng sức kiệt làm mất lòng người
Giả mẫu ngồi dậy và nói:
- Ta về nhà đây đã hơn sáu mươi năm, phúc cũng hưởng hết rồi.
Từ cha con đến con cháu cũng đều tốt cả. Nhất là Bảo Ngọc, ta thương yêu nó lâu
nay...
Nói đến đó, bà ta mở to mắt nhìn khắp mọi nơi, Vương phu nhân
đẩy Bảo Ngọc đến trước giường.
Giả mẫu giơ tay từ trong chán ra. nấm lấy Bảo Ngọc và nói
- Cháu ơi, cháu phải làm nên mới được.
Bảo Ngọc miệng vâng dạ, trong lòng đau xót, nước mắt trào ra
nhưng lại không dám khóc, đành phải đứng đấy. Giả Mẫu lại nói:
- Ta trông thấy đứa chắt nữa thì sẽ an tâm. Chắt Lan đâu rồi?
Lý Hoàn cũng đẩy Giả Lan lại gần.
Giả mẫu buông Bảo Ngọc nắm lấy Giả Lan và nói:
- Chắt phải hiếu thuận với mẹ nhé ? Sau này chắt nên người
cũng phải để cho mẹ chắt mở mày mở mặt một chút ? Con Phượng đâu rồi?
Phượng Thư đang đứng một bên, vội vàng chạy lại trước mặt và
nói:
- Cháu ơi. cháu thông minh quá, sau này nên tu lấy phúc nhé!
Ta cũng không hề tu gì, chẳng qua lòng ngay thiệt đấy thôi. Những việc ăn chay
niệm phật, ta cũng không hay làm. Năm trước đây ta có bảo viết kinh Kim Cương
đưa cho mọi người, không biết đã đưa xong chưa?
- Chưa ạ.
- Phải làm xong cho sớm mới phải. Ông Cả nhà ta và cháu Trân
thì ở ngoài vui vẻ rồi, ta chỉ giận là con Sử vô tình, tại sao nhất định không
đến thăm ta ?
Bọn Uyên ương biết rõ duyên cớ nhưng đều không dám nói.
Giả mẫu lại nhìn Bảo Thoa, thở dài, sắc mặt đỏ lên. Giả Chính
biết là Giả mẫu sắp tắt thở, vội vàng bưng nước sâm đến. Giả mẫu đã cắn chặt răng
và nhắm mắt lại; một lát lại mở to mắt nhìn khắp nhà. Vương phu nhân và Bảo
Thoa chạy lại, nhè nhẹ đỡ lấy. Hình phu nhân và Phượng Thư vội vàng mặc
áo. Bọn Bà già đã đặt giường và trải chăn nệm sẵn sàng. Nghe trong cổ Giả mẫu
hơi khò khè và trên mặt mỉm cười, rồi tắt thở, thọ tám mươi ba tuổi. Bọn bà già
vội vàng đặt nằm lên giường. Bọn Giả Chính quỳ một hên ở ngoài. Bọn Hình phu
nhân quỳ một bên ở nhà trong. Mọi người đều cất tiếng khóc. Người nhà ở ngoài đều
đã sắp đặt mọi việc sẵn sàng. Khi nghe tin trong này truyền ra thì khắp trong
ngoài, cánh cửa mở toang, dán toàn giấy trắng. Lập tức đựng rạp tang và lầu tế ở
ngoài cửa lớn. Ngay đó các người trên dưới đều mặc đồ tang.
Giả Chính báo tin về việc mẹ chết. Bộ lễ tâu lên. Nhà vua là
người rất nhân hậu. Nghĩ bà ta dòng dõi nhà công thần, lại là bà nội của Nguyên
phi nên ban thưởng một ngàn lạng bạc, và sai bộ lễ chủ tế. Người nhà báo tang
đi các nơi. Bà con bạn hữu tuy biết họ Giả đã suy, nhưng nay thấy nhà vua ban
ơn hậu hĩ, nên đều đến thăm viếng. Chọn giờ tốt nhập liệm, rồi đặt linh cữu giữa
nhà chính.
Giả Xá không ở nhà. Giả Chính làm trưởng; Bảo Ngọc, Giả Hoàn
và Giả Lan là cháu chắt ruột lại còn ít tuổi nên đều phải ở luôn bên linh cữu.
Giả Liễn tuy cũng là cháu ruột. nhưng phải cùng với Giả Dung lo cắt đặt người
nhà làm việc. Tuy có mời một số đàn ông, đàn bà họ ngoại đến trông nom, nhưng bọn
Hình phu nhân, Vương phu nhân, Lý Hoàn, Phượng Thư, Bảo Thoa, đều phải ở bên
linh sàng khóc lóc; Vưu thị tuy có thể trông nom nhưng từ khi Giả Trân đi rồi,
chị ta ở nhờ phủ Vinh, lâu nay việc gì cũng không dám đảm đang. Vả lại việc ở
đây cũng không thông thạo lắm. Vợ Giả Dung thì không cần phải nói nữa. Tích
Xuân còn ít tuổi, tuy rằng lớn lên ở nhà này, nhưng đối với việc nhà, cô ta
không biết gì cả. Thành ra, ở trong chẳng có một người nào trông nom. Chỉ có Phượng Thư là người có thể
trông nom công việc bên trong. Vả lại Giả Liễn làm chủ ở ngoài, trong ngoài do
hai vợ chồng trông nom cũng là hợp lý. Trước kia, Phượng Thư cậy tài, nghĩ rằng
khi bà cụ chết, mình sẽ có dịp để trổ tài làm việc. Hình phu nhân và Vương phu
nhân vốn biết chị ta đã từng lo việc tang Tần thị nên tin rằng thế nào chị ta
cũng làm được chu đáo, vì thế hai người vẫn bảo Phượng Thư coi hết mọi việc bên
trong. Phượng Thư không thể từ chối, cố nhiên là phải nhận lời. Chị ta nghĩ:
“Việc nhà đây vốn do mình coi, bọn người nhà đều là tay chân của mình. Người
nhà của bà Cả và chị Trân vốn khó sai bảo, thì nay đều đi cả rồi. Khoản tiền dù
không có đối bài, nhưng đã sẵn sàng từ trước. Việc ở ngoài lại do cậu ấy lo liệu.
Mặc dầu người mình không được khỏe, nhưng cũng không đến nỗi để người ta
chê bai. Thế nào cũng còn lo liệu chu tất hơn khi ở phủ Ninh nữa.”Trong bụng chị
ta đã định sẵn, chờ đến ngày mai nhận việc rồi sáng hôm sau sẽ cắt đặt công việc.
Chị ta sai vợ Chu thụy chuyển lời ra để lấy danh sách gia nhân vào xem.
Phượng Thư xem kỹ thì thấy hầu trai chỉ có hai mươi mốt người,
hầu gái chỉ có mười chín người, còn đều là bọn a hoàn. Tính hết các phòng, số a
hoàn cũng chỉ có hơn ba mươi người, thật khó cắt đặt công việc. Chị ta nghĩ: “lần
này là việc bà mình, mà lại không đông người bằng ở phủ đông trước kia”. Rồi chị
ta lại cho gọi thêm mấy người ở các trại đến, nhưng cũng vẫn không đủ sai khiến
Phượng Thư đang suy tính thì thấy một a hoàn nhỏ đến nói:
- Chị Uyên ương nói muốn gặp mợ.
Phượng Thư đành phải sang thì thấy Uyên ương khóc lóc, nước mắt
dầm dề. Chị ta nắm ngay lấy Phượng Thư và nói:
- Mời mợ ngồi, cho tôi lạy mợ, tuy rằng trong khi có tang
không làm lễ. nhưng tôi vẫn cần phải lạy.
Uyên Ương nói rồi quỳ xuống. Phượng Thư vội vàng đỡ lấy và
nói:
- Lạy lục gì thế ? Có việc gì chị cứ nói cho rõ.
Uyên ương vẫn quỳ. Phượng Thư kéo dậy. Uyên ương nói:
- Cụ bà mất. tất cả mọi việc trong ngoài đều do cậu và mợ lo
liệu. Tiền bạc thì cụ bà đã để lại. Suốt đời cụ bà cũng không hề xa phí gì, giờ
đây xảy đến việc lớn này, nhất thiết xin mợ lo liệu cho có bề thế một tý mới được.
Vừa rồi tôi nghe ông lớn nói những “thi vân, tử viết” gì đó. tôi cũng không hiểu.
Lại nghe nói: “đám tang. thà buồn thương hơn là bày biện linh đình”. Tôi lại
càng không rõ ràng. Tôi hỏi mợ Hai Bảo, thì mợ ấy nói: “ý của ông lớn cho rằng,
tang của cụ bà chỉ cần thương buồn mới là thực hiếu, không nên nghĩ đến việc
xa phí nhiều để rầy thể diện.” Tôi nghĩ người như cụ bà, sao lại không nên làm
cho có thể diện. Tôi tuy là con hầu, dám nói sao được? Nhưng mà cụ bà lâu nay
thương yêu mợ và tôi, giờ đến khi chết lại không để cho người được mát mặt một
chút hay sao? Tôi nghĩ mợ là người có tài lo liệu việc lớn, cho nên tôi mời mợ
đến làm chủ. Tôi sống theo hầu cụ bà. Nay cụ bà chết rồi, tôi cũng xin đi theo
hầu cụ bà! Nếu công việc không lo liệu ra sao, thì sau này tôi còn mặt mũi nào
mà gặp cụ bà nữa?
Phượng Thư nghe câu nói kỳ quặc, liền nói:
- Chị cứ yên tâm, muốn cho có thể diện thì khó gì. Tuy ông lớn
nói muốn tằn tiện, nhưng nề nếp cũng phải giữ. Dẫu có đem hết số tiền ấy lo về
việc cụ bà thì cũng là phải.
- Cụ bà trối lại rằng: những cái gì còn thừa sẽ để lại cho
chúng tôi. Nếu mợ tiêu không đủ thì xin cứ đem những cái ấy bán đi mà bù vào. Dầu
ông lớn có nói gì. cũng không thể trái lời trối lại của cụ bà. Vả lại lúc cụ bà
dặn dò không phải là ông lớn cũng ở đó và cũng nghe thấy hay sao ?
- Chị lâu nay vốn rất sáng suốt, tại sao giờ đây lại cuống
quít lên như thế?
- Không phải tôi cuống quít, nhưng vì bà Cả thì cứ để mặc,
ông lớn thì sợ tiếng tăm. Nếu trong bụng mợ mà cũng nghĩ như ông lớn cho là nhà
đã bị tịch thu mà đám tang còn linh đình như thế, không khéo sau này sẽ bị tịch
thu nữa. Rồi không nghĩ gì đến cụ bà, thì còn ra thế nào? Tôi là con hầu,
hay dở cũng không can gì, rút cục vẫn là quan hệ đến tiếng tăm ở đây !
- Tôi biết rồi. Chị cứ yên lòng. Đã có tôi.
Uyên ương hết sức cảm tạ và căn dặn mãi.
Phượng Thư đi ra, nghĩ bụng: “con Uyên ương kỳ quặc thật ? chẳng
biết ý nó như thế nào? Cứ lý ra thì việc của bà mình cần phải có thể diện mới
được. Chà ? Hãy mặc nó, mình cứ theo khuôn khổ nhà mình trước mà làm”. Rồi chị
ta sai vợ Lai Vượng chuyển lời ra mời cậu Hai vào. Một lát Giả Liễn đi vào, hỏi:
- Tìm tôi làm gì ? Mợ ở trong này trông nom đôi chút là được.
Đã có ông Hai làm chủ, ông nói thế nào thì mình cứ làm thế.
- Cậu cũng nói như thế, có phải là lời của Uyên ương ứng nghiệm
rồi đấy không ?
- Uyên ương nói cái gì ?
Phượng Thư đem chuyện Uyên ương mời mình qua thuật lại đầu
đuôi. Giả Liễn nói:
- Lời nói của bọn chúng kể làm gì ! Vừa rồi chú gọi tôi đến bảo:
“Việc của bà đáng lẽ phải làm cho thật bề thế, nhưng người biết ra thì nói là
tiền của bà để lại lo cho mình, người không biết lại nói chúng mình thu giấu
đi, nên bây giờ rất là dư dật. Số bạc của bà dùng không hết, ai còn dám lấy, vẫn
cứ phải dùng cho bà. Bà ở phương Nam tuy có đất mộ, mà chưa có lăng tẩm. Linh cữu
của bà cần đưa về Nam. Dành số bạc đó để xây dựng một ít nhà cửa bên lăng tổ,
còn thừa thì mua ít ruộng tế, rồi chúng ta về ở đấy cũng hay; dầu không về
thì để cho những người nghèo đói trong họ đến ở. Cũng tiện cho việc lo hương
khói cúng tế.” Mợ nghĩ xem, nói thế không phải là đúng đắn hay sao? Không nhẽ
đem xài hết cả đi hay sao?
- Bạc đã phát ra chưa?
- Ai thấy bạc biếc gì đâu. Tôi thấy mẹ nghe lời nói của chú
thì hết sức xui giục thím và chú, cho rằng: “ý ấy rất hay”. Thế thì bảo tôi còn
biết làm thế nào. Hiện nay việc làm rạp bên ngoài cần phải chi mấy trăm bạc mà
cũng chưa có đồng nào. Tôi đi hỏi thì họ nói có đấy, nhưng bảo bên ngoài
hãy biện lấy, rồi sau sẽ tính. Mợ nghĩ xem, bọn tôi tớ, thằng nào có tiền thì
chuồn mất rồi. Theo số mà gọi, người thì nói ốm, người thì nói xuống trại, còn
lại mấy người không chuồn được thì chỉ có tài bòn tiền, làm gì chịu xuất tiền.
Phượng Thư nghe nói. ngơ ngác một hồi lâu, rồi nói:
- Thế thì còn lo liệu quái gì được?
Đang nói thì thấy một a hoàn đến nói:
- Bà Cả bảo hỏi mợ Hai, nay đã đến ngày thứ ba rồi, mà trong
này còn rối beng. Cúng cơm rồi còn bắt bà con chờ hay sao? Gọi một hồi lâu, được
thức ăn thì thiếu cơm, lo liệu thế nào lại như thế?
Phượng Thư vội vàng đi vào quát bảo người tới hầu, làm qua
loa cho xong bữa cơm sớm. Ngày hôm đó. bà con lại tới rất đông, mà bọn người
nhà bên trong đều trừng mắt trợn mày, đứng ỳ ra đó. Phượng Thư đành phải ở đấy
trông nom. Lại nhớ đến cắt đặt người làm việc, chị ta vội vàng đi ra, bảo vợ
Lai Vượng gọi bọn hầu gái đến đầy đủ, chia công việc cho tất cả mọi người. Họ
vâng dạ nhưng vẫn đứng im. Phượng Thư nói:
- Bây giờ là lúc nào rồi mà các người còn chưa dọn cơm?
Mọi người nói:
- Dọn cơm thì dễ, nhưng phải đưa đồ đạc trong ấy ra, chúng
tôi mới sắp đặt được chứ.
Phượng Thư nói:
- Đồ lẩn thẩn! Khi chia công việc cho các người xong rồi thì
thế nào cũng có
Họ đành phải miễn cưỡng vâng lời.
Phượng Thư lập tức lên nhà trên để lấy các vật cần dùng, định
đi hỏi Hình phu nhân và Vương phu nhân. Nhưng thấy người đông khó nói, mà xem
chừng trời đã xế bóng rồi, chị ta đành phải đi tìm Uyên ương, định lấy một số đồ
đạc của Giả mẫu để lại.
Uyên ương nói:
- Mợ còn hỏi tôi à? Năm nọ cậu Hai đem cầm đi, đã chuộc về
chưa?
- Không cần đồ vàng đồ bạc, chỉ cần một số đồ thường dùng
thôi.
- Những cái bên nhà bà Cả và mợ Trân dùng, lấy ở đâu ra đấy?
Phượng Thư nghĩ lại, quả nhiên không sai. Đành phải chạy đi
tìm bọn Ngọc Xuyến và Thái Vân ở bên nhà Vương phu nhân, lấy được một số đồ đạc,
vội vàng bảo Thái Minh ghi sổ rồi phát cho mọi người giữ lấy.
Uyên ương thấy Phượng Thư luống cuống như thế. gọi trở lại
cũng không tiện, nghĩ bụng: “Mợ ta trước kia làm việc lanh lợi và chu đáo biết
dường nào, sao nay bị lúng ta lúng túng như thế? Mình xem ba bốn hôm nay, mợ ấy
cứ lẩm ca lẩm cẩm. Thật là phụ lòng thương yêu của cụ bà!” Chị ta nghĩ vậy. chứ
có biết đâu, Hình phu nhân khi nghe lời nói của Giả Chính, hợp với ý mình, đang
lo cho việc nhà sau này khó khăn. chỉ trông mong để lại ít nhiều mà lo liệu việc
sau. Vả lại việc của Giả mẫu vốn là do con trưởng làm chủ, Giả Xá tuy không ở
nhà, nhưng Giả Chính là người câu nệ, gặp việc gì cũng cứ nói: “ Hỏi bà Cả xem
sao?” Hình phu nhân vốn biết Phượng Thư ăn tiêu rộng rãi. Giả Liễn thì lại hay
dở trò ma, nên cố chết nắm chặt lấy.
Uyên ương chỉ nghĩ trong số bạc ấy đã phát ra rồi. Nên thấy
Phượng Thư lúng túng như thế thì cho là không chịu hết lòng, liền ngồi bên linh
sàng của Giả mẫu khóc lóc kể lể luôn miệng.
Hình phu nhân nghe trong lời khóc của chị ta có ý oán trách.
Bà ta không nghĩ đến việc mình không cho Phượng Thư tùy ý làm việc, lại nói đổ:
- Con Phượng quả thật không chịu hết lòng?
Đến đêm, Vương phu nhân gọi Phượng Thư đến và nói:
- Nhà mình tuy nói là sa sút, nhưng thể diện bên ngoài cũng
phải giữ. Hai ba hôm nay người qua kẻ lại, ta xem bọn người kia trông nom không
đến nơi đến chốn. Chắc là chị không đặn dò họ. Chị phải chịu khó lo hộ mới được?
Phượng Thư nghe nói, ngơ ngác một lúc, định nói rõ rằng không
đủ tiền bạc chi tiêu, nhưng việc tiền nong là việc ở người khác lo còn Vương
phu nhân nói đây là việc trông nom không cllu đáo Vì vậy Phượng Thư chỉ đứng im
không dám cãi lại.
Hình phu nhân ngồi một bên, nói:
- Đúng lý ra thì bọn con dâu chúng ta đây phải lo liệu, chứ
không phải là việc của cháu dâu. nhưng bọn chúng ta không rành nên phải nhờ chị.
Chị đừng có làm cái lối buông phóng tay đấy
Phượng Thư mặt đỏ bầm lên, đang định trả lời, thì nghe bên
ngoài tiếng nhạc nổi lên, đã đến lúc hoàng hôn phải đốt vàng. Mọi người đều cất
tiếng khóc, nên không nói được. Phượng Thư vốn nghĩ chốc nữa sẽ nói, nhưng
Vương phu nhân giục chị ta đi lo liệu và nói:
- Ở đây đã có chúng ta rồi. Chị mau mau đi lo liệu việc
ngày mai đi thôi.
Phượng Thư không dám nói nữa, đành phải buồn rầu nuốt lệ đi
ra, rồi cho gọi mọi người đến đầy đủ. Dặn dò một hồi và nói
- Các bà, các thím thương tôi với. Tôi đã bị trên quở trách,
là vì các người không trông nom đầy đủ, làm cho người ta chê cười. Ngày mai các
người cố chịu khó nhọc thêm một tý.
Bọn người nhà trả lời:
- Mợ lo liệu công việc, không phải chỉ mới một lần này. Chúng
tôi có dám ngang trái đâu. Nhưng mà công việc lần này, bề trên làm lôi thôi
quá? Ngay như việc hầu hạ bữa cơm này, người thì ăn ở đây; người thì đòi ăn ở
nhà. Mời được bà này, thì mợ kia lại không đến. Việc linh tinh như thế, làm sao
cho chu đáo được? Xin mợ hãy khuyên các cô kia đừng bới móc quá mới được
- Thứ nhất là bọn a hoàn của cụ bà khó nói, mà bọn a hoàn của
các bà cũng thế, thì còn bảo tôi nói với ai nữa?
- Trước đây ở phủ Đông chẳng qua mợ chỉ làm thay, mà còn
đánh, còn mắng họ, đanh thép như thế. Ai dám không nghe? Bây giờ lại không trị
nổi các cô ấy à?
Phượng Thư thở dài:
- Việc ở phủ Đông, tuy ta làm thay. Các bà cũng có ở đấy,
nhưng không ai nói gì. Giờ đây việc của nhà mình, lại là việc chung, ai nói
cũng được. Vả chăng việc tiền nong ở ngoài cũng chẳng thuận tiện gì. Ngay ở
trong rạp cần có một vật, chuyển lời ra gọi mãi mà bên ngoài vẫn chẳng thấy đưa
vào. Bảo tôi còn có cách nào nữa?
- Cậu Hai ở ngoài. còn sợ không đưa vào đầy đủ hay sao?
- Còn nhắc cái đó nữa à? Cậu ấy ở ngoài ấy cũng lúng túng.
Trước hết là tiền không có trong tay, muốn làm việc gì là phải trình báo thì
thuận tiện sao được?
- Số tiền của cụ bà không ớ trong tay cậu Hai à?
- Chốc nữa các người hỏi mấy người coi việc thì rõ.
- Chẳng trách chúng tôi nghe bọn đàn ông bên ngoài oán trách,
nói: “Việc lớn như thế này mà bọn mình không sờ mó được được chút gì. Chỉ chịu
khổ suông, thì người ta dốc lòng sao được?”
- Bây giờ không cần nói nữa. Công việc trước mắt các người để
ý cho với. Nếu để bề trên còn quở trách thì tôi không nghe cho đâu.
- Mợ định như thế nào. chúng tôi dám oán trách đâu? Nhưng mà
bề trên mỗi người mỗi ý, chúng tôi thật khó mà lo liệu chu đáo được.
Phượng Thư nghe nói cũng chẳng có cách gì. đành phải năn nỉ với
họ:
- Các bà ạ? Ngày mai hãy giúp tôi một hôm. Tôi làm cho các cô
ấy một mẻ thì mới xong.
Mọi người nghe lời đi ra.
Phượng Thư trong bụng uất ức càng nghĩ càng tức. Mãi đến khi
trời sáng lại phải dậy trông nom. Chị ta định răn bảo bọn người ở các nhà. lại
sợ Hình phu nhân đâm giận; muốn nói với Vương phu nhân thì khốn nổi lại bị Hình
phu nhân ton hót, xui giục. Bọn a hoàn thấy Hình phu nhân không bênh vực Phượng
Thư, nên càng giày vò chị ta. May có Bình Nhi bày tỏ hộ cho Phượng thư. Chị ta
nói:
- Mợ Hai cũng chỉ cốt trông nom lo liệu cho tử tế. nhưng vì
ông lớn và các bà dặn bảo bên ngoài không được xa phí. cho nên mợ Hai cũng
không thể lo liệu cho đến nơi đến chốn được.
Bình Nhi nói đi nói lại mấy lần. nên họ mới hơi yên.
Mọi việc như mời hòa thượng đọc kinh sám hối, điếu tế cúng
cơm liên tiếp không ngớt, nhưng rút cục vì chi tiêu keo sẻn quá nên không ai chịu
hăng hái, chẳng qua chỉ làm qua loa cho xong chuyện. Liên tiếp mấy ngày, các vi
vương phi và các hà quan tới rất đông. Phượng Thư cũng không thể lên trên
trông nom, chỉ ở dưới nhà sắp đặt. Gọi được người này thì người khác chạy mất.
Phượng Thư hết gào thét lại van xin. làm xong việc này lại lo đến việc khác,
chưa nói bọn Uyên ương thấy việc đinh đám chẳng ra sao đâm bực mình. mà chính
trong lòng Phượng Thư rất là áy náy. Hình phu nhân tuy nói là dâu cả, nhưng cứ
lấy cớ bốn chữ ”thương xót là hiếu” nên việc gì cũng cứ để mặc. Vương phu nhân
đành phải theo Hình phu nhân mà làm. Còn các người khác thì không cần phải nói
nữa.
Chỉ có Lý Hoàn thấy rõ nỗi khổ tâm của Phương Thư. nhưng lại
không dám nói, chỉ than thở một mình: tục ngữ có câu: “hoa mẫu đơn dầu đẹp,
toàn nhờ lá xanh nâng niu. Các bà mà không nhờ thím Phượng thì đời nào họ còn
giúp cho nữa? Nếu cô Thám Xuân ở nhà còn khá. nhưng bây giờ chỉ còn có mấy người
nhà thím ấy lo suông; trước mặt sau lưng, ai cùng oán trách. Họ nói một đồng tiền
không vớ được, thể diện cũng chẳng còn chút nào! Ông lớn thì chỉ một mực lo
tròn chữ hiếu. Mọi việc không thông hiểu lắm. Việc lớn như thế. không bỏ
ra ít tiền mà lo liệu thì xong. được hay sao? Thật đáng thương cho thím Phượng
ăn lo mấy năm trời, không ngờ nay đến việc cụ bà. có lẽ không gĩư được thể diện
nữa đấy”.
Vì thế. nhân lúc rảnh, chị ta gọi người nhà lại và dặn:
- Bọn các người đừng có bắt chước người ta quấy rầy mợ Hai Liễn.
Đừng tưởng rằng các người mang áo tang, ngồi khóc lóc bên linh cữu là việc lớn
đâu. Nếu thấy họ lo liệu không kịp thì phải dúng tay và làm giúp cũng là nên.
việc là việc chung, mọi người đều phải ra sức.
Những người vốn phục Lý Hoàn đều vâng lời và nói:
- Mợ cả nói rất đúng, chúng tôi cũng không dám như thế. Nhưng
nghe giọng nói cô Uyên ương xem chừng oán trách mợ Hai LIễn đấy.
Lý hoàn nói:
- Tôi cũng nói với cô Uyên ương rồi, Tôi bảo mợ Hai lIễn hoàn
toàn không phải không hết lòng với việc cụ bà, nhung tiền bạc không ở trong tay
mợ ấy, bảo nàng dâu có khéo mấy cũng không thể nấu cháo nếu không có gạo. Nay
Uyên Uơng đã biết rồi nên cũng không trách mợ ta nữa. Nhưng bộ dạng Uyên ương
không giống như trước, thật là kỳ quái. Lúc cụ bà thương yêu, chị ta không hề
làm oai phúc gì cả, bây giờ cụ bà chết rồi, chị ta không có người để dựa nữa,
thế mà tôi xem tính khí chị ta lại không hiền lành như trước. Trước đây tôi lo
thay cho chị ta, bây giờ may mà ông Cả không có nhà, nếu không thì lại xảy ra
chuyện.
Đang trò chuyện thì Giả Lan chạy đến nói:
- Mẹ đi ngủ đi thôi. Từ sáng đến giờ người qua khách lại, mẹ
mệt lắm rồi, nên nghỉ một chút. Mấy ngày nay con không sờ đến sách, hôm nay ông
bảo con về nhà ngủ, con mừng quá, phải ôn lại một vài quyển mới được, kẻo đến
khi hết trở lại quên hết.
Lý hoàn nói:
- Con ạ, đọc sách cố nhiên là rất phải, nhưng hôm nay hãy nghỉ
đã, chờ đưa đám cố xong sẽ học.
- Mẹ muốn ngủ thì con ngủ, nhưng nằm trong chăn ôn nhớ lại
cũng được.
Mọi người nghe nói đều khen:
- Anh giỏi thật. sao mới chừng ấy tuổi mà lúc nào cũng nhớ đến
sách? Chẳng bù với cậu hai bảo, có vợ rồi mà vẫn tính khí trẻ con. Mấy hôm nay
theo ông lớn quỳ. xem chừng cậu ta khó chịu lắm, chỉ mong ông lớn quay người đi
một tý là chạy đi tìm mợ Hai. không biết rầm rầm rì rì nói những chuyện gì. Thậm
chí cậu ấy làm cho mợ Hai cũng không nhìn nữa. Cậu ấy lại đi tìm cô Cầm. Cô Cầm
cũng tránh đi. CÔ Hình cũng ít nói chuyện với cậu ta lắm. Chi có người họ nhà
mình là cô Hỷ và cô Tư nào đó cứ một anh hai anh, trò chuyện thân mật với
cậu ta. Chúng tôi xem chừng cậu hai Bảo trừ việc quấn quít với các mợ, các cô
ra, có lẽ trong bụng chẳng nghĩ đến việc gì khác. Thật là phụ lòng cụ bà đã
trót thương yêu cậu ta lớn bằng chừng ấy. Thật cậu ấy không bằng anh Lan lấy một
ly. Mợ Cả sau này không phải lo gì nữa.
Lý Hoàn nói:
- Nó dù khá, nhưng vẫn còn nhỏ. Chỉ lo khi nó lớn lên, nhà
mình chẳng biết rồi ra thế nào! Còn thằng Hoàn thì các người xem ra sao?
- Cái anh ấy thì lại càng chẳng ra gì nữa. Hai mắt cứ y như
là mắt khỉ sống, hết liếc bên này lại liếc hên kia. Tuy là gào khóc ở đây,
nhưng khi thấy các mợ các cô đến, anh ta ở trong màn tang cứ liếc mắt nhìn trộm!
- Thực ra thì tuổi nó cũng lớn rồi. Trước đây nghe nói định dạm
vợ cho nó đấy. nhưng bây giờ lại phải chờ rồi. ái chà? Còn có một việc: những
người của nhà chúng ta đây, tôi xem thì nói cũng không hết lời được! Hãy khoan
nói chuyện dông dài, hôm sau đi đưa đám thì xe cộ các phòng như thế nào ?
- Mợ hai Liễn mấy hôm nay công việc bối rối, như người mất hồn,
cũng không thấy nhắc nhở gì cả. Hôm qua nghe bọn đàn ông ở ngoài nói: “cậu Hai
sai cậu Tường lo liệu, bảo rằng xe nhà mình không đủ, mà người đẩy xe cũng ít,
phải đi mượn xe của nhà bà con đấy.”
- Xe cũng mượn được à?
- Mợ lại nói đùa rồi, sao lại không mượn được? Nhưng hôm đó tất
cả bà con đều dùng xe, chỉ sợ khó mượn, có lẽ phải thuê nữa ấy.
- Xe những người bề dưới ngồi thì đành phải thuê, còn xe trắng
người bề trên ngồi cũng thuê được hay sao ?
- Hiện giờ bà Cả, mợ Cả ở phủ Đông và mợ Dung bé đều không có
xe, không thuê thì làm gì có?
Lý Hoàn nghe nói, than thở:
- Trước kia hễ thấy các mợ, các bà con nhà mình ngồi xe thuê
thì bọn mình đều chê cười, giờ đây đến lượt mình rồi ? Các chị ngày mai nói với
các anh: “sửa soạn xe ngựa của chúng tôi cho sớm để khỏi chen chúc.”
Mọi người vâng lời đi ra.
Sử Tương Vân vì chồng ốm, sau khi Giả mẫu chết chỉ đến có một
lần. Bấm đốt ngón tay, hôm sau là ngày đưa đám, không thể không đến, lại thấy
chồng đã mắc bệnh lao, tạm thời chưa can gì, nên trước hôm đưa đám một ngày thì
cô ta sang. Nghĩ đến ngày thường Giả mẫu thương yêu mình, lại nghĩ đến số
mình khổ sở vừa lấy được người chồng tài mạo song toàn, tính tình hòa nhã,
không ngờ mắc phải chứng bệnh oan nghiệt, chỉ còn chờ từng ngày mà thôi, nên
càng thêm đau xót. Cô ta khóc mãi đến nửa đêm. bọn Uyên ương cố khuyên lơn an ủi
mãi.
Bảo Ngọc nhìn thấy cô ta, cũng khôn xiết đau lòng, nhưng tới
khuyên thì không tiện, thấy cô ta án mặc đồ trắng, son phấn không xoa, mà so với
lúc chưa đi lấy chồng còn đẹp hơn nhiều. Ngoảnh lại, thấy bọn Bảo Cầm cũng đều
ăn mặc đồ trắng mà phong vận tuyệt vời. Riêng nhìn đến Bảo Thoa thì thấy
chị ta mặc toàn đồ tang, cái dáng điệu phong nhã so với khi ăn mặc hoa hòe lại
càng khác hẳn. Bảo Ngọc nghĩ bụng: “Người xưa nói: muôn hồng ngàn tía. rút cục
phải nhường hoa mai làm đầu. Xem ra thì chẳng những hoa mai nở sớm, mà bốn chữ
“Sạch, trắng, trong, thơm” thật không có gì bì kịp. Nhưng nếu lúc này mà có em
Lâm, cũng ăn mặc như thế, thì không biết còn xinh đẹp đến thế nào nữa!
Bảo Ngọc nghĩ đến đó, cảm thấy trong lòng chua xót, nước mắt
trào ra. Nhân tiện có việc tang Giả mẫu. nên cất tiếng khóc to lên cũng không
ngại gì.
Mọi người đang khuyên Tương Vân, thì thấy phía ngoài lại thêm
một người khóc nữa. Ai cũng tưởng là anh ta nghĩ đến Giả mẫu thương yêu, cho
nên khóc lóc. Không biết rằng hai người đều có nổi đau xót riêng của mình. Lần
khóc này làm cho cả nhà ai cũng đều rơi lệ. Tiết phu Nhân và thím Lý
khuyên mãi mới thôi.
Ngày sau là ngày chực đêm càng thêm nhộn nhịp. Hôm đó Phượng
Thư không gắng gượng nổi, cũng chẳng có cách gì đành phải cố hết sức, đến nỗi
gào mãi khản cả cổ, bôi bác qua loa nửa ngày: Đến buổi chiều. bà con bạn hữu đến
càng đông, công việc càng tới tấp, nhìn trước mất sau. Phượng Thư đang hoảng
lên, thì thấy một a hoàn nhỏ chạy tới, nói:
- Mợ Hai ở đây à? Chẳng trách bà Cả nói: trong nhà nhiều người
mà trông nom không xiết, mợ Hai thì tránh đi cho khỏe rồi.
Phượng Thư nghe câu nói ấy, cố gắng nén nỗi bực tức, nước mắt
trào ra, cảm thấy trước mặt tối sầm, trong cổ ngòn ngọt, liền hộc máu tươi ra,
người đứng không vững, ngã xuống đất. May có Bình Nhi vội vàng chạy lại đỡ lấy,
thấy Phượng Thư cứ hộc mãi ra từng cục máu.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét