Những khúc ca xuân vang mãi

Những khúc ca xuân vang mãi

Đất trời náo nức vào xuân. Lòng người rạo rực đón xuân. Và âm nhạc, giữa trời xuân, giữa lòng xuân như cũng trở nên ngân vang hơn, nồng nàn hơn tất thảy, để sẻ chia,

Đất trời náo nức vào xuân. Lòng người rạo rực đón xuân. Và âm nhạc, giữa trời xuân, giữa lòng xuân như cũng trở nên ngân vang hơn, nồng nàn hơn tất thảy, để sẻ chia, để nói hộ những rung động dạt dào, tươi trẻ của thiên nhiên và con người. Trong suốt hơn nửa thế kỷ qua, nền tân nhạc nước nhà đã cống hiến cho đời hàng trăm khúc xuân ca rộn ràng, say đắm. Những khúc ca ấy đã, đang và sẽ đồng hành với công chúng Việt trong suốt những mùa vui...

Ngay từ những năm 1931-1945, khi nước ta bắt đầu có nền tân nhạc (tức âm nhạc 7 nốt), thế hệ nhạc sĩ đầu tiên đã rất ưu ái đưa "nàng xuân" vào các sáng tác của mình. Đó là Đàn xuân của nhạc sĩ Lê Thương; là Nắng tươi, Xuân về của Hoàng Quý, là Xuân tươi của Dương Thiệu Tước... Đặc biệt trong số này có một ca khúc viết về mùa xuân rất hay mà suốt hơn 60 năm qua, cứ mỗi dịp Tết đến, trên các Đài PTTH, các tụ điểm sân khấu ca nhạc lại vang lên rộn rã, đó là Xuân và tuổi trẻ của La Hối - thơ Thế Lữ. Năm 1945, La Hối mãi mãi nằm xuống với 25 mùa xuân cuộc đời mình, nhưng những ca từ và giai điệu tươi trẻ, tràn đầy khát vọng trong sáng tác của anh còn ngân vang mãi đến tận ngày hôm nay: "Ngày thắm tươi bên đời xuân mới/Lòng đắm say bao nguồn vui sống/ Xuân về với ngàn hoa đua thắm/Ta muốn hái muôn ngàn đóa hồng...". Điệu valse vui tươi, sinh động này qua tiếng hát của ca sĩ Thái Thanh rồi đến Cẩm Vân đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của nhiều thế hệ thính giả yêu nhạc mỗi độ xuân về.

Khi đất trời vào xuân, mỗi người đều có cảm xúc khác nhau, giới nhạc sĩ "tiếp cận" mùa xuân cũng mỗi người mỗi khác. Vậy nên, giai điệu mùa xuân thường rộn rã với nhiều cung bậc rất đỗi riêng tư. Với âm hưởng của dòng nhạc tiền chiến, nhiều nhạc sĩ đã để lại cho đời những bài ca xuân không có tuổi. Những Mộng chiều xuân (Ngọc Bích), Xuân họp mặt (Văn Phụng); Gái xuân (Từ Vũ - Nguyễn Bính)... đã được nhiều thế hệ công chúng yêu âm nhạc hát lên với bao nỗi niềm thầm kín.

Nói đến nhạc xuân, xin được nhắc tới Phạm Đình Chương, người được thính giả mang nợ nhiều nhất mỗi khi xuân về. Những bài như Ly rượu mừng, Đón xuân, Xuân tha hương của Phạm Đình Chương đã để lại dấu ấn khá đậm trong âm nhạc những năm 60, 70 của thế kỷ trước: "Ngày xuân nâng chén ta chúc nơi nơi/mừng anh nông phu vui lúa thơm hơi/ người thương gia lợi tức/ người nông dân ấm no/ thoát ly đời gian lao nghèo khó...". Nét nhạc phơi phới hân hoan, dễ nghe dễ hát, lời ca lại mang nội dung thích hợp với mọi tầng lớp thính giả, vì thế mà Ly rượu mừng từng thịnh hành đến nỗi với nhiều người thời đó, đêm giao thừa có thể không cần nghe tiếng pháo nổ nhưng không thể không nghe âm hưởng của khúc xuân ca này.

Sau năm 1975, đất nước được giải phóng, những bài ca xuân lại được dịp nở rộ như mai đào chào đón chúa xuân. Những ca khúc viết về mùa xuân ra đời trong thời kỳ này mang đậm âm hưởng tự hào, vui tươi của một mùa xuân thống nhất, hòa bình; một mùa xuân với những dấu ấn không bao giờ phai mờ trong lòng đông đảo công chúng như Tình ca mùa xuân của Tôn Thất Lập, Lá thư ngày Tết của Trần Long Ẩn, Tình ca Tây Bắc của Bùi Đức Hạnh hay Sài Gòn mùa xuân của Trịnh Công Sơn...

Đây cũng là thời điểm nhạc sĩ Văn Cao có một bước trỗi dậy bất ngờ với Mùa xuân đầu tiên. Nếu trước đây, công chúng gặp Văn Cao ở một Bến xuân đắm đuối thì thời gian 30 năm ngừng sáng tác, những tiết tấu mùa xuân vẫn cứ đẩy đưa trong tâm trí con người tài hoa ấy để rồi đến mùa xuân năm 1976 đã bật lên một Mùa xuân đầu tiên: "Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về/ Mùa bình thường thành mùa vui nay đã về. Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên, với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông, một chút nắng khơi cho bao tâm hồn...". Cho đến giờ, mỗi độ xuân về, khi trời đất giao hòa, khi con người nhẹ bẫng với những cảm khoái đầy viên mãn, những ca từ của Văn Cao vẫn làm lòng người say đắm. Mùa xuân đầu tiên qua giọng hát của ca sĩ Thanh Thúy đã trở thành một trong những bài hát viết về mùa xuân hay nhất của Việt Nam.

Có thể nói, nhạc sĩ nào trong cuộc đời sáng tác của mình cũng có ít nhất một ca khúc về mùa xuân. Cho đến nay, nền âm nhạc Việt Nam đã có cả một bộ sưu tập các ca khúc mùa xuân đang và sẽ mãi đi cùng năm tháng. Một số nhạc sĩ đã trở nên nổi tiếng chính nhờ những sáng tác viết về mùa xuân, như "ông vua viết xuân ca" - nhạc sĩ Xuân Hồng. Ba ca khúc xuân rất đặc sắc là Xuân chiến khu, Mùa xuân bên cửa sổ và Mùa xuân trên thành phố Hồ Chí Minh của ông đã được công chúng yêu âm nhạc trên khắp cả nước khắc sâu trong ký ức. Lại có những nhạc sĩ còn viết cả một “sê-ri" nhiều bài gắn với những thời điểm lịch sử khác nhau như Trần Hoàn với Tiếng chim mùa xuân, Tình ca mùa xuân, Một mùa xuân nho nhỏ, Hát về mùa xuân, Em nghĩ gì khi mùa xuân đến, Đi giữa mùa xuân, Tiếng cồng mùa xuân. Dù mỗi ca khúc, mỗi nhạc sĩ đều chọn một cách đi riêng để mang hơi thở mùa xuân vào lòng người nghe nhưng những khúc ca xuân của họ đã lưu lại và sống mãi cùng đất trời và lòng người.

Trên thị trường băng đĩa nhạc Tết mấy năm gần đây cũng đã thấy xuất hiện khá nhiều sáng tác mới viết về chủ đề mùa xuân của các nhạc sĩ trẻ như Mưa xuân (Đức Trịnh), Phút giao thừa lặng lẽ (Anh Quân), Tình em mùa xuân (Trường Huy), Giai điệu mùa xuân (Tuấn Nghĩa), Dáng xuân (Minh Châu)...

Tuy nhiên, giới sản xuất, kinh doanh băng đĩa nhạc thừa nhận rằng, số bài có khả năng sống cùng năm tháng không nhiều. Những bài hát cũ về mùa xuân được mix lại vẫn có sức hút mạnh mẽ hơn hẳn những sáng tác mới. Một số thính giả khó tính tâm sự: Những ca khúc xuân cũ như Mùa xuân đầu tiên, Mùa xuân nho nhỏ, Xuân chiến khu... mang lại cho họ nhiều cảm xúc hơn. Chính sức sống qua bao năm tháng của những ca khúc cũ này đã chứng minh được sự tài hoa trong sáng tác của các nhạc sĩ thế hệ trước. Còn những bài hát sản xuất theo đơn đặt hàng cho mỗi dịp xuân gần đây đa phần đều có giai điệu cũng như ca từ theo kiểu ăn xổi, chạy theo thị hiếu, bắt chước, lặp lại. Không ít trong số đó đã mau chóng rơi vào quên lãng chỉ sau một mùa xuân. Phải chăng, nguồn cảm xúc về mùa xuân của các nhạc sĩ đã cạn? Không hẳn như vậy. Điều quan trọng là các nhạc sĩ trẻ chưa biết cách để thổi vào nhạc xuân hôm nay hơi thở của thời đại mới, của nhịp sống xã hội, cộng đồng đang ngày một phát triển đa dạng hơn, phong phú và sinh động hơn, vì vậy mà chưa bắt kịp nhịp đồng điệu với thế hệ thính giả trẻ.

Một mùa xuân mới lại đang tới, sắc xuân đã rực rỡ trên những phố phường, cây cỏ dang cành lá quấn quít với gió xuân, lòng người tràn ngập niềm vui sướng trong sự thanh bình. Chợt lắng lại bên chén rượu ấm, trà ngon, bồi hồi nghe những khúc ca mùa xuân rộn rã để thấy tâm hồn được bay bổng vào cõi chân - thiện - mỹ, để thấy lòng đầy viên mãn cùng mùa xuân trẻ mãi không già, để những điệu tứ mùa xuân lại có đất đâm chồi nảy lộc, mang đến cho đời những khúc ca vui!.

2/1/2010

Nguyễn Chung

Theo https://suckhoedoisong.vn/