Tình yêu chớm nở một con tim bé bao nhiêu là tình

Tình yêu chớm nở 

một con tim bé bao nhiêu là tình

Bây giờ xin đi vào dòng nhạc tình của Phạm Duy. Đây là một dòng lớn trong con sông nhạc mênh mông của Phạm Duy đã làm say đắm cả Sàigòn, cả miền Nam, và nếu không có bức tường sắt ở vĩ tuyến 17, cả Việt Nam, sẽ có một cuộn phim tên là Toute La Nation Chante. Ở đây, có thể nói toàn dân hát Phạm Duy. Tôi thử chia dòng nhạc tình này ra thành nhiều nhánh nhỏ nữa để tiện việc phân tích hoặc phát biểu ý kiến:
* Tình Yêu Chớm nở, Hạnh Phúc,
* Tình Yêu Đau khổ lẫn Hạnh phúc,
* Tình Yêu Đau khổ tuyệt vời,
* Tình Yêu có tính cách tôn giáo...

Phạm Duy là nhạc sĩ của mọi lứa tuổi, trước hết là của tuổi vừa lớn lên, mang tính chất: Tuổi bâng khuâng, tuổi hồng, tuổi mộng mơ, tuổi ngọc, tuổi sợ ma, tuổi thần tiên, tuổi vu vơ rồi tuổi biết buồn...
Tuổi của cô gái vừa bước qua tuổi dậy thì, cái gạch nối vô cùng đáng yêu giữa tuổi thơ và tuổi trưởng thành. Và cô bỗng dưng yêu đời:
Mây xanh mây xanh chiều nay đi vắng
Nhưng em chắp cánh bay lượn ngoài đồng...
Nhưng em phơi phới bay vào trời quang
Chưa ai cho em một câu ân ái
Nhưng em đã bước chân vào thần thoại...

(Tuổi Hồng)
Phạm Duy mô tả rất đúng tâm tình cô gái mới lớn lên. Thực tế lẫn chút mơ màng, như:
Hoa chưa ra hoa nụ hoa chưa hé
Nhưng em thơm mát hương mạ chiều hè
Thơm như bông lau đồi non xanh lá
Thơm như hơi ấm miếng trầu đỏ hoe
Sao em thơm như sầu riêng quê cũ
Sao em man mác như ruộng ngày mùa
Thơm như tay ôm của cha yêu quí
Thơm như mái tóc nơi mẹ hiền từ

(Tuổi Hồng)
Những cảm xúc khi man mác, khi rào rạt, khi trào dâng như cơn bão trên ngọn rừng già. Khi lại lắng đọng, không nghe chim bay và không nghe gió. Nhưng rồi lại vi vút em bay mịt mù... Phải chăng đó là trái tim mơ mộng của cô gái, ngỡ ngàng trước thiên nhiên, trước mọi âm thanh của cuộc đời, cho nên cô vui lia lía theo nhịp sống. Đó là nụ hoa chuyển mình sắp nở to ra để đón giọt sương đầu tiên trinh trắng cùng với chú bướm giang hồ. Một sáng mai hồng, nằm trong chăn mơ màng ngó ra khung cửa, thấy:

Mây trắng bay trên nền trời
Mây trắng bay ngoài khơi
Bỗng dưng yêu đời, bỗng dưng yêu đời
Bỗng dưng mơ màng, bỗng dưng mơ màng
Tình yêu chất chứa ôi trong buồng tim
Một con tim bé nhỏ bao nhiêu là tình
Chỉ lo nó vỡ con tim đẹp xinh

Tuy nhiên:
Em không ngại con tim mình vỡ toang
Em ca hát, em vui rộn ràng

(Tuổi Xuân)
Người con gái đã thấy cảm xúc rõ rệt, mạnh mẽ hơn. Trái tim nghe chừng đầy, sợ vỡ mất. Nàng vẫn mơ màng nhưng nghĩ đến những điều thực tế, và đã nghĩ đến cái tiếng vừa êm đềm vừa khủng khiếp: YÊU!
Em nết na yêu kiều
Nên nhiều người đi theo
Yêu sẽ cho gặp nhiều.

(Tuổi Xuân)
Rồi nhiều lúc chính nàng cũng không hiểu tại sao mình hay tủi thân, hay khóc và hay tủi hờn...
Đang náo nức bỗng dưng thoáng buồn
Sống trong nhiệt cuồng, yêu ghét liên miên.

(Tuổi Bâng Khuâng)
Nàng đâu còn chỉ nhìn mây trăng trắng bay ra ngoài khơi mà vui buồn, tim nàng đâu chỉ còn chợt vui, chợt buồn nữa. Nàng đã yêu. Đã nhận được những phong thư tình. Đã ngồi viết thư tình... Nhưng nàng:
Viết hay đọc hoài không hết phong thơ... Cuộc đời thay đổi màu, mây thay đổi hướng bay liên miên, trái tim nhỏ bé cũng bị thương, khi:
Buồn đã tới rồi, một buổi tối không trăng
Tình len lén vào cửa mở lớn tim nàng 

Ôi những phút say sưa những phút dịu dàng
Nụ hôn ban đầu, thần tiên dẫn ta vào.

(Tuổi Biết Buồn)
Nàng đã yêu, đã hôn và đã nhận những chiếc hôn. Ôi chao, ghê gớm thay, và cũng sung sướng thay. Trái tim bé kia đã vỡ toang vì hạnh phúc. Môi trinh tiết nở hoa... Nàng chợt nhớ ra mình đã:

... hai mươi tuổi
Tay cắt mái tóc thề
Giã từ niềm vui nhé
Buồn ơi hãy chào mi!
Chưa biết nhớ nhung gì
Trên nụ cười mới hé
Niềm thương đã tràn mi...
Buồn đã tới rồi, cả một trắng đêm khơi
Tình đã hoen màu vàng cả vùng tóc mây ngời
Ôi những dây tơ đã rối mù rồi...

Người con gái đã yêu, và cũng đã buồn. Nàng đã bước qua tuổi hồng, tuổi bâng khuâng, tuổi thần tiên, tuổi biết buồn. Biết buồn là đã biết yêu. Nàng đã bước qua những nhịp cầu phơi phới để bắt đầu yêu, hoặc trong hạnh phúc, hoặc trong đau khổ.
Ta tiếp tục bơi trong dòng nhạc tình chói lọi muôn màu như mặt trời rọi xuống gốc vườn thượng uyển và cũng đau đớn như tiếng ai rên rĩ khi mang vết thương, vì Em đã chớm yêu người... Cây đàn bỏ quên là một nét đau khổ, nhưng chỉ mới đau khổ ban đầu, lâng lâng, vết thương lòng chưa sâu vì tình chưa đậm giống như một thứ hạnh phúc. Trái tim chỉ mới lên cơn sốt nhẹ, nhiệt độ lên cao hơn bình thường một tí thôi và tim mới đập sai vài nhịp syncope nhẹ nhàng.
Hôm xưa anh đến nhà em
Ra về mới nhớ rằng quên cây đàn
Đêm khuya thao thức mơ màng
Chờ mai tìm đến cô nàng ngây thơ.

(Cây Đàn Bỏ Quên)
Cái chàng trai này đến nhà em không phải là chuyện ngẫu nhiên, mà là ''tìm đến''. Tìm đến để nói câu gì chứ không chỉ đến để đến. Nhưng bao nhiêu câu sắp sẵn ở nhà, đến đó rồi vụt quên hết, hoặc ấp úng những câu vô nghĩa. Đến khi về đến nhà thì sực nhớ ra rằng mình đã bỏ quên cây đàn là cái vật bất ly thân.
Cây đàn nằm đó, nhưng em đâu rồi
Bông hoa trên phím tươi cười
Người tiên tặng đóa hoa đời xinh xinh.

Chàng ôm đàn ra về với nỗi buồn man mác, với đóa hoa cài trên phím đàn. Nàng đã lẩn tránh, vì sao? Vì nàng cũng ấp úng không nói được lời trong tim nên để hoa nói thay mình. Hoa sẽ không ấp úng. Hay là vì một nghịch cảnh nào, nàng cãng đã yêu chàng mà biết rằng tình yêu sẽ không thành nên thà lẫn tránh trước để cho tình hôm nay chỉ là sự nối tiếp của tiếng đàn hôm qua, hương hoa lạ hôm nay chính là dư hương của bông hoa trên phím đàn hôm trước.

Thuở ấy em vừa thôi kẹp tóc
Thuở ấy anh vừa thôi học xong
Yêu anh, em làm thơ
Yêu em, anh soạn nhạc...
Thuở ấy thơ còn non mùi sữa
Thuở ấy tiếng đàn nghe vụng quá
Cho nên không khoe nhau bài thơ
Cho nên không khoe nhau bài nhạc
- nhà mẹ dạy câu ca
Mang ra cho nhau nghe nhé...

(Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài)
Nhưng rồi gặp trắc trở, hai người (chỉ) thành đôi tình nhân. 

Rồi...
Từ đó em làm dâu người ta
Từ đó anh thành nghệ sĩ
Em thôi không làm thơ...
Đàn ơi! Thôi cứ lên tiếng than
Hay cứ reo nỗi hoan
Trên đường lên viễn phương
Người ôi! Tôi thường hay muốn biết
Với tình hoa thắm thiết
Yêu tôi hay yêu đàn

Nàng chẳng còn bao giờ trả lời được câu hỏi của chàng. Mỗi lần chàng tự hỏi mình: 

(Ta) nhớ người hay nhớ hương?
Đó, ta thấy tình yêu đã chớm nở trong nhạc Phạm Duy ra sao. Quả là tình bâng khuâng, rất đúng tâm trạng tuổi đôi tám, đôi mươi. Bây giờ ta bước qua vườn tình hạnh phúc của Phạm Duy.

Xuân Vũ

Theo https://phamduy.com/