Đêm hội hoa lửa

Mắt người, mắt muông thú đổ dồn vào cụ râu dài vượt rốn. Cụ râu dài vượt rốn tỏ ra bối rối, dừng lại cạnh đống lửa. Chợt, từ sau tảng đá, cụ dê núi phách hai chân sau nhảy ra. Râu của cụ dê cụt lủn. Anh thanh niên mượn râu cụ dê gắn vào cằm mình để gây cười cho đêm hội! Người người cùng muông thú ôm bụng cười lăn, cười lộn. Khỉ con tinh nghịch, bất ngờ nhảy lên túm bộ râu, chạy quanh đống lửa. Cụ dê  trụi lủi râu bật cười be be, ngã lăn ra đất, giơ bốn vó lên trời

Bắng sự kỳ diệu, những hình khắc khô cứng hình người, muông thú trên vách hang đá  bỗng hiện ra, sống đời thực thời tiền sử.

Bé gái Hà Lê có cuộc trải nghiệm sống động cùng bầy người, muông thú thời tiền sử trong một đêm hội Lửa!

*** 

Như thực! Như mơ!

Hà Lê lại thấy bầy người cùng muông thú khắc trên vách hang đá, chợt quây quần ồn ào bên bếp lửa tự lúc nào?

Lưng trần người lớn, trẻ em thấm sương lạnh. Các mẹ chất thêm củi vào đống lửa. Mấy em bé cởi trần, tô hô rủ nhau chơi trò kéo lệt xệt khúc củi khô cho ấm người. Trai tráng vác thêm nhiều gộc củi to xếp xung quanh. Củi cháy lép bép, bắn tàn lửa thành những bông hoa lửa. Chân trần mọi người tự dưng dậm dật?

Hà Lê vội đánh thức bạn gái cắt ngay cơn ngủ. Tay bạn gái dụi dụi mắt. Miệng cười toe nhìn cụ già râu buông dài trước ngực vẫn rót rượu tràn ra dãy bát đá. Người lớn nâng bát đá tràn rượu kề lên môi. Ực cả bát rượu đầy! Các em bé rời vú mẹ, đòi uống rượu như người lớn. Những cái miệng be bé, xinh xinh uống rượu chút chút kiểu bú tí mẹ. Báo đốm uống hẳn cối rượu (Giống cái cối đá giã cốm của người làng Vòng, Hà Nội ).

Rượu thơm nồng tỏa ra xung quanh cửa hang đá vôi. Chim cú  mở bừng đôi mắt mèo, đập cánh, sà xuống bên đống lửa. Mắt chim  thao láo nhìn dãy bát đá vừa được rót tràn rượu, mỏ chép chép. Chim công bèn nhường bát rượu đang uống cho chim cú mèo. Đuôi chim công xòe rộng. Đôi chân nhún nhảy lượn quanh đống lửa. Đó là tín hiệu đầu tiên bước vào đêm hội.

Cụ già râu buông dài trước ngực vung rộng vòng tay mở màn đêm hội. Trai tráng chất thêm nhiều gộc củi to vào đống lửa. Lửa bùng bùng tóe lên thành muôn cánh hoa. Bạn gái thời tiền sử nói với Hà Lê:

– Đêm “Hội Hoa lửa” bắt đầu rồi!

Bàn tay chai ráp của bạn gái nắm chặt tay Hà Lê cùng nhún nhảy bên đống lửa. Người người cùng muông thú hướng về phía cụ già râu dài buông trước ngực. Cụ ngồi trên tảng đá cao. Tay vung bó đuốc cháy rừng rực cầm càng.

Mở màn đêm hội là tiết mục các cụ già thi bộ râu dài của mình. Các cụ bà cổ vũ bằng cách gõ bát đựng rượu vào nhau. Trẻ con nhảy choi choi bên chân các cụ râu dài. Hổ vằn lắc lư cái đầu, khoe mấy cái râu lưa thưa bên mép… Muông thú nhìn quanh, không thấy cụ dê râu xồm đến dự hội?

Từng cụ già vuốt râu, khoan thai bước quanh đống lửa.  Ánh lửa soi lưng trần của các cụ già sẫm màu đá núi. Các cụ già đều tự tin khoe bộ râu của mình. Tay phất râu bay lên. Một cụ phất râu bay ngang, suýt bén vào lưỡi dài của ngọn lửa. Các cụ bà kêu to hoảng hốt! Thật hú vía! Trai tráng reo hò, dộng cán lao xuống tảng đá cộc cộc, cổ vũ.

Mấy phụ nữ trẻ ghé vào tai nhau xì xào. Ngón tay chỉ trỏ cụ già râu buông dài vượt rốn. Tay cụ vung lên, cơ bắp cuồn cuộn. Ngực vồng rắn chắc. Cơ bụng cuộn như dây chão bện bằng dây rừng. Mấy phụ nữ trẻ hỏi nhau:

– Dáng người trai tráng mà sao râu dài thế?

Một chị phụ nữ cầm gộc củi cháy bùng bùng giơ ra phía trước, hỏi to:

– Râu mọc từ cằm hay râu buộc vào cằm đấy nhỉ?

Mắt người, mắt muông thú đổ dồn vào cụ râu dài vượt rốn. Cụ râu dài vượt rốn tỏ ra bối rối, dừng lại cạnh đống lửa. Chợt, từ sau tảng đá, cụ dê núi phách hai chân sau nhảy ra. Râu của cụ dê cụt lủn. Anh thanh niên mượn râu cụ dê gắn vào cằm mình để gây cười cho đêm hội! Người người cùng muông thú ôm bụng cười lăn, cười lộn. Khỉ con tinh nghịch, bất ngờ nhảy lên túm bộ râu, chạy quanh đống lửa. Cụ dê  trụi lủi râu bật cười be be, ngã lăn ra đất, giơ bốn vó lên trời…

Chương trình diễn hát xướng mầm ĩ!

Trẻ con bước quanh đống lửa, hát mở màn. Hà Lê dùng máy dịch tiếng nói cổ xưa ra tiếng Việt phổ thông ngày nay. Trẻ con gái cất giọng ngọng nghịu khiến máy dịch câu được, câu chăng. Vừa áp tai nghe máy, vừa nhìn miệng trẻ con hát để đoán ra lời. Lời đồng ca hát về mặt trăng véo von:

“Mặt trăng hay quả dừa?

Thắp đèn sáng cửa hang!

Mặt trăng quả  ổi chín

Chim chào mào không ăn?

Mặt trăng giống vú mẹ

Sương rơi là sữa trời!”

Trẻ con gái hát bài về chim rừng:

“ Tích tích tích…

Chim ri là dì sáo sậu

Sáo sậu là cậu sáo đen

Sáo đen là em tu hú

Tu hú là chú bồ các

Bồ các là bác chim ri

Tích tích tích! Tà tà tà”

Hà Lê ngạc nhiên, tự hỏi mình: “Lạ nhỉ? Bài đồng dao từ thời tiền sử mà ngày nay, trẻ con chúng mình vẫn hát như thế?”

Chim rừng đậu trên những cành cây trước cửa hang vỗ cánh phành phạch. Chim hiểu lời ca? Chim chích chòe phụ họa choét choét. Chim ri hót phụ họa tích tích. Chim tu hú cất giọng gọi mùa vải chín… Chim cú mèo hú giọng bè trầm rừm rừm…

Trẻ con hát xong được thưởng quả ổi chín vàng.

Cụ già buông râu dài trước ngực cầm hòn đá gõ vào dãy hòn đá xếp liền nhau. Cung thanh, cung trầm cất lên thánh thót. Hà Lê lắng tai nghe âm thanh của đá ngân nga, liên tưởng đến đàn đá của Tây Nguyên! Tiếng đàn đá phừng dừng lại! Bên con giai, bên con gái chia ra hai bên hát đối. Bên con gái hát trước:

“Bên cửa hang lửa cháy bập bùng

Bèn hát câu này để gọi chàng ra

Trả nợ lời hát đêm qua

Đêm nay hát nữa thì ta hát cùng!”

Bên con giai hát trả lời:

“Lửa soi cho má ai hồng

Nghe lời mật ngọt hết mừng lại lo

Đêm qua hát để hẹn hò

Đêm nay vẫn giọng be be dê rừng!”

Hà Lê ngạc nhiên điệu hát đối nam nữ thời tiền sử, sao lại phảng phất điệu hát đối trên biển Đông – Bắc ngày nay? Sách tài liệu giáo dục địa phương gọi tên là điệu hát ‘Chèo Đường”.

Màn đồng ca của muông thú nhộn nhàng quanh đống lửa. Gà trống mào lá nhảy lên tảng đá, giơ một cẳng lên cầm càng. Cổ cất cao gáy vang cúc cù cu

Gà mái phụ họa kêu cục cục. Đàn gà con thích chí kêu chiếp chiếp!

Mặt trời đang ngủ phía sau dãy núi đá, nghe tiếng gà gáy, suýt nửa nhô lên rửa mặt.

Chim công xòe đuôi múa. Giọng hát của chim công không vang như giọng gà trống. Chim múa quanh đống lửa. Đuôi xòe ra khoe ngàn chấm hoa lấp lánh. Qụa đen không có đuôi dài xòe múa như chim công nên tủi thân kêu quà quà!

Khỉ lông vàng hát giọng chét chét. Tự thấy giọng của loài khỉ không ngân nga, du dương. Khỉ bèn chuyển sang điệu múa đứng thẳng hai chân sau, hai chân trước dâng chùm quả chà là chín mọng cho người già.

Hươu sao ngậm nhánh hoa rừng dâng lên, tặng các bé gái.

Sao la vũng vẵng để khoe hai sừng nhọn vát trên đầu. Chân sao la tựa như chân bò rừng. Cổ sao la nghểnh cao, cố cất giọng   trong trẻo. Nhưng dê rừng ghé tai nhau be be thầm thì: “Tiếng hát của sao la ò ò khàn khàn chẳng khác tiếng bò rừng!”

Lợn rừng nối đuôi nhau chạy quanh đống lửa nô đùa ủn ỉn…

Hổ lông vằn cùng báo hoa cất giọng cổ gầm rung vách đá!

Màn đồng ca của muông thú kết thúc!

Màn cuối của “Đêm hội Hoa Lửa” là ca ngợi lửa. Lửa soi sáng đêm thâu. Lửa sưởi ấm thân người trần trụi trong đêm đông. Lửa nướng chín cá bắt dưới sông lên. Lửa truyền từ đời này sang đời khác. Tay người nào cũng giơ cao bó đuốc cháy rừng rực. Đoàn người cầm đuốc nhảy múa trước cửa hang. Muông thú không biết cầm đuốc thì mừng mửng rỡ rỡ nhảy múa xung quanh người. Các cụ già giơ cao ngọn đuốc đi trước. Người lớn, trẻ con cầm đuốc đi nối tiếp. Muông thú đi sau cùng. Đoàn người cùng muông thú đi theo lối mòn lên đỉnh núi. Dòng lửa ngoằn ngoèo, ngoằn ngoèo leo qua sườn núi đá, hướng lên phía sông ngân hà.

Hà Lê giơ cao bó đuốc, nói bạn gái thời tiền sử:

– Tớ tiếc ngẩn ngơ vì quên phéng, không cầm theo chiếc điện thoại Samsung thông minh để quay video hội Hoa Lửa!

Bạn gái hỏi Hà Lê:

– Thời bây giờ có “ Đêm hội Hoa Lửa” như thời tiền sử không?

Hà Lê soi đuốc để bước qua mỏm đá tai mèo, rồi trả lời:

– Thiếu niên bọn tớ bây giờ mở  hội rước đèn Ông Sao vào đêm rằm Trung thu. Đèn ông sao năm cánh đủ các màu sắc. Trống đánh tùng tùng. Phá cỗ đêm rằm ê hề hoa quả và bánh kẹo. Vui lắm!

Bạn gái không hiểu đêm hội rước đèn Ông Sao, không biết phá cỗ đêm rằm, không biết bánh kẹo là gì. Giọng bạn trầm trầm:

– Rước lửa để soi sáng mặt đất tối đen. Rước lửa là rước mặt trời đấy!

Dòng người đứng trên đỉnh ngọn núi. Đuốc giơ cao trên đầu. Tiếng hú gọi mặt trời vang vọng!

Từ từ… Dòng người giơ cao đuốc cháy rừng rực, trở về hang đá. Hai bạn bước chầm chậm, mải mê nói chuyện. Tới cửa hang thấy vắng ngắt bóng người, bóng muông thú. Hà Lê hoảng hốt, nhìn lên vách đá trong hang. Kỳ lạ thay, con người cùng muông thú tưng bừng trong “Đêm hội Hoa Lửa” đã biến  mất. Đống lửa cháy rừng rực cũng biến mất. Hà Lê nhìn lên vách đá chỉ thấy những nét khắc khô cứng trong bức họa. Hình cụ già khắc dải râu dài buông trước ngực. Các bà mẹ âu yếm cho con bú. Bầu sữa mẹ khắc trên đá mà tràn trề sức sống? Hồ vằn ngồi chồm chỗm hệt dáng ngồi bên đống lửa ngoài cửa hang. Con sao la kiêu hãnh nghênh đôi sừng nhọn vát  trên đầu nhưng một chân chưa được được khắc móng guốc? Những nét khắc trên bức họa sống động như thể con người cùng muông thú từ bên đống lửa ngoài cửa hang vừa nhập hình vào vách đá!.

3/10/2023

Lê Toán

Theo https://vanvn.vn/