Mái nhà xưa yêu dấu
Năm tôi vào học cấp III thì gia đình chuyển nhà ra phố. Nghe
có vẻ xa xôi nhưng nếu nhà cũ ở xóm Chùa Cuối (cách sân vận động Chùa Cuối -
nay gọi là sân vận động Thiên Trường, Nam Ðịnh chừng nửa cây số) thì đến nhà mới
trên phố Lê Hồng Phong (gần hồ Vị Xuyên) chắc chỉ khoảng ba cây số.
Nhưng đó là một cuộc chuyển dời lớn lao đối với tôi. Tôi phải
tạm biệt ngôi nhà ba gian giữa khu vườn rộng, quanh năm cây cối xanh tốt để về
sống một ngôi nhà hai tầng mầu xanh cũ kỹ không có một cái cây nào.
Vì sao phải chuyển đi? Tôi hỏi bố mẹ điều ấy vì thực lòng tôi
chưa sẵn sàng tâm thế xa ngôi nhà tuổi thơ của mình. Ngôi nhà với tôi như một
người bạn tri kỷ. Tôi thuộc từng vết nứt trên trần nhà, từng gốc cây, từng hang
dế trong khu vườn. Ðến tận bây giờ tôi vẫn không thể quên được giàn hoa giấy phủ
trên cánh cổng sắt, hàng cây bóng nước dọc lối đi vào nhà mà giờ tôi ít gặp
loài cây ấy, vườn hồng thơm trước cửa, hàng chanh sát cạnh ao cá nhà bác Sì,
cây ổi thóc góc vườn vào mùa quả sai lúc lỉu, cây táo ngọt la đà chìa tận cửa sổ
phòng ngủ, cây roi quả ngọt như đường nhưng nhiều sâu kinh khủng sà xuống mái
nhà tắm, luống bí ngô quả căng tròn nằm lăn lóc như đàn lợn con vừa no sữa mẹ...
Nhiều hôm đi học về, mẹ thấy cặp sách của tôi mà chẳng thấy mặt
tôi đâu. Cất tiếng gọi thì thấy tôi đang vắt vẻo trên một cái cây nào đó ngoài
vườn. Mùa nào thức ấy, lúc nào tôi cũng tìm được quả từ vườn nhà để chén trong
lúc chống đói, chờ cơm. Những hôm mưa gió, ngồi học trong buồng tôi thò tay ra
cửa sổ cũng vặt được quả rồi nhẩn nha vừa ăn vừa ngắm bầu trời.
Cuối những năm 80, bố thuê thợ xây thêm hai gian nhà mái bằng
sát cạnh ngôi nhà ngói ba gian. Một gian làm bếp, một gian làm phòng ăn. Nhờ đó
những hôm mưa gió tôi không còn cảnh đội mưa chạy vào gian bếp lụp xụp lợp giấy
dầu để nấu ăn. Thay vào đó tôi có trò chơi mới là trèo lên nóc nhà mái bằng từ
nóc nhà tắm rồi trải chiếu nằm gác chân ngắm trời ngắm đất. Cái nóc nhà mái bằng
chắc chỉ cao hơn mặt đất ba mét mà tôi đã thấy gần bầu trời lắm rồi, để những
hôm trăng thanh gió mát tha hồ mộng mơ.
Việc phải chuyển đi khiến lòng tôi tan nát. Cả tuần liền tôi
bần thần tính xem cần mang cái gì, cái gì phải bỏ lại. Tôi tiếc đến cả cái gầu
múc nước giếng vì không nỡ rời xa. Ngày hè nóng tôi toàn đóng nước chanh vào bi
đông, buộc vào gầu thả xuống giếng cho mát lạnh rồi kéo lên uống. Giờ tôi đi,
cái gầu nằm chỏng chơ bên thành giếng sao mà buồn. Rồi còn cả khu vườn đang xôn
xao, ngơ ngác...
Có lúc tôi còn nghĩ sẽ ngồi vẽ lại sơ đồ nhà, dựng lại từng gốc
cây cũng như từng chi tiết của ngôi nhà. Nguệch ngoạc cũng được, chỉ cần khi ngồi
trước những bản vẽ ấy tôi được trở về ngôi nhà, khu vườn của tuổi thơ mình. Giá
như thời đó có máy ảnh để ghi lại tất cả...
Tôi biết đó chỉ là mong muốn viển vông không thể thực hiện. Bởi
vẽ làm sao những vệt sơn mòn trên cánh cửa? Vẽ làm sao nền đất sần sùi gồ lên
như vảy rồng trong căn nhà ba gian trống tuềnh toàng, mùa nồm ẩm nền những chiếc
“vảy rồng” ấy trở nên dấp dính và mốc thếch? Vẽ làm sao mùi khói trong căn bếp?
Vẽ làm sao tiếng gió trưa qua vườn? Vẽ làm sao mùi ổi chín lừng trong nắng mới?
Vẽ làm sao những nỗi nhớ chẳng bao giờ nguôi?
Mẹ bảo tôi cứ yên tâm chuyển nhà, sau này tôi muốn thì có thể
chạy về thăm nhà cũ. Chủ nhà cũ cũng rất chia sẻ với nỗi hoang mang của tôi nên
xởi lởi mời tôi quay lại thăm nhà nếu muốn. Thực tế là sau đó tôi có lén lút
quay lại. Lén lút bởi tôi sợ ngôi nhà và khu vườn nhận ra mình, sẽ lại hờn
trách mình. Nhưng nhà cũ và vườn cũ đều đã biến mất. Chủ mới đã xây nhà mới,
chia đất, xây thêm dãy nhà trọ cho thuê vì gần đó vừa mọc lên một xí nghiệp may
liên doanh, tuyển mộ rất đông công nhân. Mấy người xóm cũ bảo nhà tôi xui, chứ
nếu còn ở lại, chỗ đất ấy xây nhà trọ được ối tiền. Thôi thì chẳng biết đâu là
dại là khôn, tôi chỉ xót cho ngôi nhà cũ, khu vườn cũ đã vĩnh viễn biến mất.
Bố mẹ có lý do chính đáng để chuyển nhà. Ðó là bởi họ cần
ngôi nhà mặt đường để mở phòng khám làm thêm ngoài giờ. Như vậy đặng có thêm đồng
ra đồng vào cho các con ăn học. Nhà trong xóm cũ ngoắt ngoéo khó tìm, bệnh nhân
ai mà tìm được. Vào cuối năm cấp III khỏi nói tôi nhớ xóm Chùa Cuối và ngôi nhà
xưa thế nào. Có những hôm tôi đi nhầm về nhà cũ, được nửa đường lại ngậm ngùi
quay lại. Có những buổi tối khuya học xong bài tôi đứng ngoài ban công, nhìn phố
xá vắng lặng, tôi bỗng như nghe thấy tiếng khu vườn gọi mình. Tôi không dám
khóc vì sợ bố mẹ nghĩ ngợi.
Rất nhiều năm sau này tôi thường xuyên mơ về ngôi nhà của tuổi
thơ. Có những giấc mơ hiện lên cả hai ngôi nhà cũ và mới. Nhưng nhà mới sao mà
xa lạ, để rồi thế nào tôi cũng vòng về nhà cũ. Ngôi nhà mới giờ được bố mẹ sang
tên cho hai chị em. Trong bản kê khai tài sản có mục quy đổi trị giá của tài sản.
Nhưng tôi cứ bần thần mãi vì không biết phải quy đổi sao. Tôi không cần ngôi
nhà ấy, dù theo thời giá bây giờ nếu bán đi có thể khiến tôi thêm được chút ít.
Bởi cuối cùng thì tôi đã vĩnh viễn mất đi thiên đường của tuổi thơ, bình yên và
ngọt ngào vô chừng. Sự mất mát ấy sao có thể đong đếm, quy đổi được...
16/4/2021 
16/4/2021
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét