Lặng lẽ Cô Thôn Ako Dhong

Lặng lẽ Cô Thôn Ako Dhong

Mặc cho sự khắc nghiệt của thời gian và sự tác động của đời sống thời hiện đại, buôn Cô Thôn vẫn bền bỉ giữ gìn được những giá trị di sản văn hóa và kiến trúc có từ lâu đời của tộc người Ê Đê bản địa ở thành phố Buôn Ma Thuột.

Nằm ở cuối đường Trần Nhật Duật, cách trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk chừng 2 cây số về hướng Bắc là buôn Cô Thôn, hay còn gọi là buôn Ako Dhong. Trong tiếng Ê Đê, Ako Dhong có nghĩa là đầu nguồn suối và trên thực tế buôn này cũng nằm ngay đầu nguồn suối Ea Nuôl. Buôn Cô Thôn được xem là buôn làng giàu mạnh, đẹp nhất Tây Nguyên và có lẽ cũng là buôn duy nhất hiện còn giữ được dáng dấp, nét độc đáo của buôn làng truyền thống người Ê Đê.
Trước năm 1975, Cô Thôn chỉ có vài ba cái nhà dài với chừng 10 hộ gia đình sinh sống. Toàn buôn chỉ có một cái giếng lớn, đủ để sinh hoạt và tưới cho khoảng chục héc ta cà phê. Sau năm 1975, nhờ chủ trương định canh, định cư của nhà nước, Cô Thôn được đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng điện, đường, trường, trạm. Nhờ chăm chỉ sản xuất, đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế, dân làng Cô Thôn từng bước ổn định và phát triển thành buôn văn hóa.
Ngày nay, cả buôn hiện có gần 40 ngôi nhà dài được xây cất vững chãi, bề thế với những nét kiến trúc độc đáo đặc trưng của nhà dài Ê Đê. Nhà dài ở Cô Thôn được xây dựng bằng các vật liệu từ thiên nhiên, mang kiến trúc độc đáo đặc trưng của người Ê Đê. Đây là nơi sinh sống của nhiều thế hệ trong một gia đình theo chế độ mẫu hệ, nên mỗi lần gia đình có con gái đi lấy chồng, ngôi nhà sẽ được cơi nới dài thêm ra.
Đặc biệt, chiếc cầu thang lên xuống của nhà dài được xem là một nét văn hóa mang tính biểu tượng của người Ê Đê. Trên đầu cầu thang bao giờ cũng có đôi bầu vú căng tròn biểu tượng cho đôi bầu sữa mẹ với ý nghĩa ca ngợi sự trường tồn nòi giống tộc người Ê Đê, cũng như biểu hiện quyền lực của người phụ nữ trong xã hội mẫu hệ.
Cô Thôn giờ là điểm đến hấp dẫn của du khách khi đến với thành phố Buôn Ma Thuột. Dân trong buôn ngoài nghề làm nương rẫy còn tham gia làm du lịch sinh thái cộng đồng dựa trên việc khai thác bền vững những giá trị cảnh quan sinh thái, văn hóa có sẵn của buôn làng, qua đó vừa bảo tồn vừa phát huy được những giá trị văn hóa của một buôn làng truyền thống, độc đáo có một không hai đang tồn tại ngay trong lòng thành phố Buôn Ma Thuột năng động và phát triển.

11/4/2021

Thái Hoàng

Theo https://laodong.vn/