Những ngày vui của
Nhất Linh và Khái Hưng
Năm 1930, Nguyễn Tường Tam từ Pháp về nước sau quãng thời
gian du học và bắt đầu hăm hở thực hiện hoài bão lớn lao của cuộc đời mình.
Nhà thơ Tú Mỡ cho biết: “Nguyện vọng tha thiết của anh Tam là
viết văn, làm báo, sống bằng ngòi bút của mình”. Trên tờ báo trào phúng Phong
Hóa (bộ mới) số đầu tiên ra ngày 22.9.1932, độc giả thấy những tên tuổi mới
nhưng lập tức tạo được tiếng vang.
Nhà văn Nhất Linh qua nét vẽ của họa sĩ Nguyễn Gia TríChính Nguyễn Tường Tam là người định hướng cho các cây bút
trong tờ Phong Hóa (sau này là Ngày Nay). Chẳng hạn, Tú Mỡ chuyên làm thơ trào
phúng, Hoàng Đạo chuyên về nghị luận, Khái Hưng chuyên viết truyện ngắn, truyện
dài… Đây là cái tài của Nguyễn Tường Tam trong việc sử dụng, phát huy khả năng
của từng cộng sự.
Ngày nọ, lúc đang thương lượng mua lại tờ Phong Hóa của ông
Phạm Hữu Ninh, Nguyễn Tường Tam tình cờ đọc một bài khảo luận đăng trên tờ Văn
học tạp chí, ký tên Bán Than. Bút danh này có liên quan gì đến danh tướng Trần
Khánh Dư đời nhà Trần? Lập tức, ông nghĩ ngay đến đồng nghiệp Trần Khánh Giư
cùng dạy Trường tư thục Thăng Long. Quả nhiên ông đoán không sai. Ngay từ lúc gặp
gỡ họ đã nhanh chóng kết bạn do tâm đầu ý hợp về quan niệm văn chương, về xã hội…
Cả hai hợp ý nhau đến độ ban đầu, bút danh Nhất Linh, Nhị
Linh, Nhất Nhị Linh, Cốc Lốc Tử là Nguyễn Tường Tam và Trần Khánh Giư ký chung.
Sau này, Nguyễn Tường Tam mới chính thức ký Nhất Linh; còn Trần Khánh Giư đảo mẫu
tự từ tên thật thành Khái Hưng. Về tuổi tác, Khái Hưng hơn Nhất Linh 10 tuổi.
Không chỉ có thế, do yêu mến Nhất Linh, Khái Hưng còn viết tập
truyện dài Những ngày vui bằng giọng văn hài hước, kể lại những ngày Nhất Linh
cùng các cộng sự làm tờ Phong Hóa, nhưng tác giả đặt tên trại đi. Chẳng hạn, về
nhóm Tự Lực là Tự Động và nhân vật trong đó giải thích: “Tự Động là tự mình động
đậy, tự mình chuyển động, không phải theo ai, không nhờ sức ngoài, không chịu ảnh
hưởng ở ngoài sai khiến. Hai chữ “Tự Động” của người ta hay lắm đấy chứ. Báo Tự
Động của người ta là một tờ báo tự lập, không sống về phụ cấp của chính phủ hay
của một nhà tư bản nào. Tự hoạt động để sống một cách vẻ vang”. Với thông tin
này, rõ ràng ý định thành lập Tự Lực Văn Đoàn đã nhen nhúm ngay từ lúc bắt đầu
làm tờ Phong Hóa.
Khái Hưng (1896 - 1947)Hồn bướm mơ tiên in năm 1933 của Khái Hưng là quyển truyện
thứ nhất của Tự Lực Văn Đoàn và cũng là tác phẩm đầu tay của Khái Hưng. Người
viết tựa chính là Nhất Linh: “Tác giả đặt câu chuyện vào trong một cảnh chùa ở
miền trung du Bắc Việt và khéo phô diễn những vẻ đẹp thiên nhiên của miền ấy
khiến ta đem lòng yêu những cảnh đồi núi, nó khác hẳn cái cảnh “bùn lầy nước đọng”
miền hạ du phẳng lì và buồn tẻ. Lại thêm được lối văn giản dị, nhanh nhẹn, tuy
vui vẻ mà làm cho người ta cảm động vô ngần. Cái cảm ấy là một cái cảm nhẹ
nhàng, phảng phất vui buồn tựa như những ngày thu nắng nhạt điểm mưa thưa”.
Đọc kỹ bộ Phong Hóa và Ngày Nay, ta dễ dàng nhận ra hầu hết
truyện ngắn, truyện dài in từng kỳ của Khái Hưng đều do Nhất Linh vẽ minh họa.
Sau đó, Nhất Linh và Khái Hưng còn in chung tập truyện ngắn Anh phải sống,
viết chung truyện dài Gánh hàng hoa, Đời mưa gió. Đây cũng là điều đặc biệt
trong văn học Việt Nam vì ít có trường hợp tương tự.
Về chuyện sáng tác chung này, trong hồi ký văn học, nhà thơ
Tú Mỡ cho biết: “Dạo Khái Hưng và Nhất Linh viết chung truyện dài Đời mưa
gió, trong buổi họp tối thứ bảy, hai anh bàn nhau kỳ này nên cho hai nhân vật
chính (Tuyết và Chương) đi đâu, làm việc gì đột nhiên trái chứng trái khoáy, rồi
mỗi kỳ mỗi anh thay nhau chấp bút”.
Vợ chồng Khái Hưng không có con. Họ nhận con trai của Nhất Linh
làm con nuôi và đặt tên Trần Khánh Triệu.
31/10/2022
31/10/2022
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét