“Tình khúc mưa”- Một bài thơ dung dị và sâu lắng của Nguyễn Bá Chính - Chương Mỹ

“Tình khúc mưa”- Một bài thơ dung dị và sâu lắng của Nguyễn Bá Chính - Chương Mỹ                                        

           TÌNH KHÚC MƯA

Giọt ngâu tí tách suốt canh thâu

Mưa khóc tình ai rụng hạt sầu 

Chiếu lạnh, giường không, chiều đợi mãi

Chăn đơn, gối chiếc, tối chờ lâu

Ước người thi sĩ trao duyên phận

Mong bạn văn chương nối nhịp cầu

Buông tiếng thở dài lòng não ruột

Thầm mơ điệu hát “ Lý thương nhau”                                

      Bạn có biết thi sĩ khác người bình thường ở chỗ nào không? Một điều đơn giản có thể dễ dàng nhận thấy, đó là: họ rất nhạy cảm, có thể chỉ một tác động nhỏ của môi trường bên ngoài, cũng làm tâm hồn họ xao xuyến, trái tim họ rung động, thậm chí họ nghẹn ngào trong những tiếng khóc không nguôi. Tại sao lại như vậy ư?  Điều này được nhà thơ Xuân Diệu lý giải bằng hai câu thơ hết sức giản dị mà sâu sắc:

“Là thi sĩ, nghĩa là ru với gió,

Mơ theo trăng và thơ thẩn cùng mây”

       Mang trong mình tâm hồn của người nghệ sĩ, tác giả Nguyễn Bá Chính hiện đang là Chủ nhiệm Câu lạc bộ Di sản thơ luật Đường Việt Nam Chương Mỹ. Ông có một phong cách sáng tác thơ  Đường luật rất độc đáo, nổi trội về bút pháp Đường thi so với mấy chục anh em đang sinh hoạt trong Câu lạc bộ thơ Đường của huyện Chương Mỹ. Thơ ông có nhiều cung bậc, âm điệu và cách dụng từ chọn lọc hay, có những bài làm người đọc khó quên bởi lối chơi chữ rất sắc sảo. Ông cũng rất nhạy cảm với những biến động của cuộc sống. Chỉ đơn thuần là một cơn mưa thôi, đã làm cho trái tim ông thổn thức, suy tư, để rồi biết bao nhiêu niềm thương và nỗi nhớ cứ thế trào dâng dội về trong ông…

     Để thấy được những tâm sự thầm kín của tác giả Nguyễn Bá Chinh, ta cùng nhau tìm hiểu bài thơ “Tinh khúc mưa” trên đây của ông.

       Một nhà thơ từng viết:“Tháng bảy mưa ngâu buồn lắm/ Trái tim lẻ bóng thiếu người thương”.          

      Dân gian vẫn thường cho rằng: Tháng bảy là tháng mưa ngâu, ông ngâu và bà ngâu xa cách nhau biền biệt, chỉ được gặp nhau một lần vào tháng bảy. Vì lâu ngày xa nhau, nên khi gặp mặt, họ đã khóc rất nhiều, những giọt nước mắt đó đã biến thành những giọt mưa tuôn trào, rả rich  không thôi, chứng kiến cuộc tình ly biệt ấy, nên mỗi năm cứ vào tháng bảy, trong dân gian thường cho rằng đó là tháng xui và là tháng của chia ly. Tháng của những cơn mưa buồn da diết.

      Mở đầu bài thơ là sự tác động của ngoại cảnh vào trong tâm hồn của thi sĩ, âm thanh mà ông cảm nhận được đầu tiên khi nghe tiếng mưa:

                             Giọt ngâu tí tách suốt canh thâu

                             Mưa khóc tình ai rụng hạt sầu.

           Vốn dĩ trời mưa, không mấy gợi cho con người ta cảm xúc vui, mà ngược lại, nó thường mang lại cho ta cảm giác buồn. Nỗi buồn ấy thật dữ dội biết bao khi lại đặt vào trong hoàn cảnh là tháng bảy, tháng  buồn của những cuộc chia ly đầy nước mắt, tháng của những chiếc lá vàng rơi lìa cành:

                                “Em không nghe mùa thu

                                Lá khô rơi xào xạc

                                Con nai vàng ngơ ngác

                                Đạp trên lá vàng khô”.

                                                  (Tiếng Thu - Lưu Trọng Lư)

            Tác giả Nguyễn Bá Chính cảm nhận được tiếng mưa vào lúc “canh thâu” - lúc đêm khuya, khi mà mọi hoạt động của con người và cảnh vật  đã đi vào giấc ngủ yên, nên không gian vô cùng tĩnh lặng. Ở thời điểm đó dễ đưa tâm trạng của con người vào tâm trạng bâng khuâng của nỗi buồn vô tận. Nghe tiếng mưa mà tác giả cảm nhận như chính mình đang “khóc”. Mặc dù tác giả không nói rõ khóc vì ai? Khóc vì cái gì? Nhưng qua từ “tình”, bạn đọc đã phần nào lí giải được tâm trạng của nhà thơ. Phải chăng đó là tiếng khóc cho một cuộc tình không trọn vẹn, một cuộc tình chia ly, xa cách…Tác giả sử dụng đại từ nhân xưng “ai” - đây là một từ phiếm chỉ, có thể nỗi sầu này không chỉ riêng của nhà thơ, mà của biết bao nhiêu cuộc tình khác trong cõi nhân gian này: “Em sẽ khóc khi nhìn thấy trên khóe mắt/ Thấy một mình người đi lại lang thang/ Cỏ ghi giữ ân tình trong cỏ nhặt/ Mưa vi vu vì hẹn với chuông ngàn”(Mưa buồn- Thảo Hương)

                             Hay:

                           “Lã chã bên thềm những giọt mưa

                           Mưa rơi gõ nhịp mấy cho vừa

                           Người đi bỏ lại con đường cũ

                          Kẻ ở tìm về quán nước xưa”

                                                         (Mưa vắng- Hoài Nam)      

    Nếu như hai câu mở của bài thơ là sự tác động của ngoại cảnh vào tâm hồn thi sĩ, thì ở hai câu thực tiếp theo, ta thấy rõ được hoàn cảnh thực tại của tác giả: “Chiếu lạnh, giường không, chiều đợi mãi/ Chăn đơn, gối chiếc, tối chờ lâu”.

    Nguyễn Du trong truyện Kiều đã từng viết “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”, điều đó thật đúng với hoàn cảnh thực tại của tác giả Nguyễn Bá Chính. Chỉ duy nhất một mình trong nỗi buồn vô vọng, “chờ” rồi lại “ đợi”, nhưng kết quả chỉ là “Chiếu lạnh, giường không… chăn đơn, gối chiếc”. Ở đây ta thấy sự tuần hoàn của thời gian, thoạt đầu tác giả cảm nhận được âm thanh của tiếng mưa vào lúc đêm khuya, sau đó là buổi chiều, rồi lại buổi tối, điều đó cho thấy mưa ở đây không chỉ một đêm, một ngày mà nó rả rích ngày này qua ngày khác, và tâm trạng chờ đợi mòn mỏi của nhà thơ cũng kéo dài da diết, khắc khoải, không nguôi. Tình yêu phải gắn liền với đôi, với cặp thì đó mới hạnh phúc, nhưng ở đây, mọi cảnh vật đều đơn chiếc, lẻ bóng, cho thấy một cuộc tình buồn, hiu quạnh… Nhịp thơ 2/2/3 tạo cảm giác rời rạc, ngắt quãng, gợi nên sự cô đơn, trống trải trong tâm hồn con người. Chính bởi tình yêu buồn, không trọn vẹn, nên tác giả Nguyễn Bá Chính luôn khao khát:“Ước người thi sĩ trao duyên phận/ Mong bạn văn chương nối nhịp cầu”.

       Ông luôn ước mơ người tình mà mình đang mong nhớ sẽ thấu hiểu tâm sự, nỗi lòng của ông và hơn thế nữa, ông muốn gửi đến người ấy lời hứa hẹn: duyên phận trăm năm chỉ duy nhất dành trọn cho một người và duy nhất một người mà thôi. Ông cũng luôn khao khát có một người bạn văn chương đồng điệu với ông về mặt tâm hồn để cùng ông chia sẻ nỗi buồn, nỗi cô đơn. Thế nhưng kết quả  ấy lại chỉ là: “Buông tiếng thở dài lòng não ruột/ Thầm mơ điệu hát “ Lý thương nhau”.

    Sự chờ đợi đến mòn mỏi ngày này qua ngày khác,  nhưng cuối cùng kết quả chỉ là sự vô vọng. Nỗi buồn không những không vơi đi, mà nó ngày một lớn hơn. Tất cả  những ước mơ, hoài bão hiện tại chỉ là một giấc mơ mà thôi.

     Bài thơ với ngôn từ giản dị, sâu lắng, đã nói lên được tâm sự của tác giả Nguyễn Bá Chính,  đó là niềm khao khát đến cháy bỏng về một tình yêu trọn vẹn, trăm năm bền vững không phai. “Tình khúc mưa” như một bài ca gieo vào lòng bạn đọc những suy tư, trăn trở về hạnh phúc lứa đôi và mong muốn  có sự đồng cảm sẻ chia sâu sắc từ phía bạn đọc.

                                  Nguyễn Duy Cách