Bốn mùa thay lá thay hoa

Bốn mùa thay lá thay hoa 

Bốn mùa như gió, bốn mùa như mây
Những dòng sông nối đôi tay liền với biển khơi
Đêm chờ ánh sáng, mưa đòi cơn nắng
Mặt trời lấp lánh trên cao vừa xa vừa gần
(TCS, Bốn Mùa Thay Lá)
Vạn vật dịch chuyển tự nhiên từng phút từng giờ, vô thủy vô chung – không nơi chốn khởi đầu, không bến bờ kết thúc. Bốn mùa chuyển động như gió. Bốn mùa chuyển động như mây. Gió này gió nọ có vẻ giống nhau, nhưng thật không có cơn gió nào giống cơn gió nào. Mây nọ mây kia có vẻ giống nhau, nhưng thật không có cụm mây nào giống cụm mây nào. Thuận theo chu kỳ tuần hoàn, bốn mùa này có vẻ giống bốn mùa kia, nhưng thật ra chưa bao giờ có bốn mùa nào giống bốn mùa nào.
Gió không có điểm khởi đầu của gió. Mây không có dấu chấm hết của mây. Không thể xác định bốn mùa đầu tiên bắt đầu từ thời cổ đại nào trong quá khứ vô cùng. Không thể xác định bốn mùa cuối cùng sẽ dừng lại vào thế kỷ nào trong tương lai vô tận. Bốn mùa sau nối tiếp bốn mùa trước. Bốn mùa mới này nối tiếp bốn mùa mới kia. Bốn mùa liên tục nương tựa nhau mà chuyển động không ngừng nghỉ.
Bốn mùa như gió, bốn mùa như mây
Những dòng sông nối đôi tay liền với biển khơi
Mỗi dòng sông cũng mới từng phút. Mỗi góc biển cũng mới từng giờ. Suối suối sông sông nhiều vô số kể, không thể đếm xuể có bao nhiêu ngọn nguồn trút nước cho sông. Không thể chỉ ra mạch nước khởi đầu của suối, cũng không thể chỉ cho rõ cột mốc cuối cùng của sông. Suối sông, cùng với biển lớn biển nhỏ tan hòa, nối kêt nhau chuyển động liên miên không dứt. Cái này tiếp dẫn cái kia. Cái kia nương nhờ cái nọ.
Đêm chờ ánh sáng, mưa đòi cơn nắng
Mặt trời lấp lánh trên cao vừa xa vừa gần
Hết đêm rồi ngày, hết ngày rồi đêm. Nắng nắng rồi mưa mưa, hiện tượng trời đất dường như lặp lại, nhưng thật ra không hề lặp lại. Chưa bao giờ có hai đêm giống hệt nhau.. Và cũng chưa bao giờ có hai ngày giống hệt nhau. Chưa bao giờ có hai con nắng giống hệt nhau từng sợi nắng, và chưa bao giờ có hai trận mưa giống hệt nhau từng sợi mưa. Nắng mưa ngẫu nhiên chuyển điệu liên tục. Gió mây không ngừng tan hợp tình cờ. Thiên nhiên tự họa muôn ngàn bức chân dung của chính thiên nhiên, những bức tranh ngoạn mục khổng lồ, vừa cao vừa thấp, vừa xa vừa gần.

Con sông là thuyền, mây xa là buồm
Từng giọt sương thu hết mênh mông
Những giọt mưa, những nụ hoa
Hẹn hò gặp nhau trước sân nhà
Những bức tranh thiên nhiên ấy, nó không lặng im như những bức tranh treo trên vách. Những bức tranh thiên nhiên ấy, nó là những bức tranh sống, nó hát lên thành ca khúc tuần hoàn, nó nhảy múa thành vũ điệu của bốn mùa thay lá thay hoa. Những bức tranh thiên nhiên ấy, nó sống động như những trái tim đang rung cảm. Nó rạo rực như những giọt mưa trong veo đọng trên những nụ hoa hẹn hò. Nụ hoa này rồi lại nụ hoa kia mới nở, nối tiếp nhau trưởng thành trong nắng trong mưa, trong ngày trong đêm không dứt.
Những giọt mưa, những nụ hoa
Hẹn hò gặp nhau trước sân nhà
Không hẹn mà đến, không chờ mà đi
Bốn mùa thay lá thay hoa thay mãi đời ta
Vạn vật phối hợp liền lạc với nhau như gió như mây, như suối như sông, như trời như biển. Bức tranh toàn thể thiên biến vạn hóa tới vô cùng vô tận. Biến hóa liên tục như vậy mà chưa một giây phút nào trùng lặp màu sắc. Thay lá thay hoa mãi. Đời ta thay đổi mãi. Bên trời xanh mãi. Nụ mầm mới mãi. Nụ cười mới mãi. Thiên nhiên sung túc vẽ nên những bức tranh mới tới vô cùng vô tận thiên thu.
Bên trời xanh mãi những nụ mầm mới
Để lại trong cõi thiên thu hình dáng nụ cười
Vạn vật trôi chảy tự nhiên. Cuộc đời trôi chảy tự nhiên. Sự việc tiếp diễn tự nhiên. Con người hợp nhất tự nhiên với thiên nhiên. Niềm vui tỏ lộ tự nhiên như gió. Nỗi buồn tham dự tự nhiên như mây. Buồn vui, được mất, cứ ngẫu nhiên trong ngẫu nhĩ mà tan hợp phiêu bồng. Những giọt mưa, những nụ hoa, hẹn hò gặp nhau trước sân nhà. Hẹn hò mà thật ra không hẹn hò. Ra đi mà không nhất thiết là rời bước, không khẳng định đi tới đâu là tới đâu. Ngày đêm cứ hòa hợp trôi chảy mãi như vậy. Hồn nhiên như vậy. Thanh thản như vậy.
Vạn vật trong giây phút này, mỗi cái đang thấy trước mắt, mỗi điều đang xảy ra trước mặt, là kết quả từ hàng triệu cơ duyên ngẫu nhĩ trước đây chuyển động, xô đẩy, tựu thành. Và liền tích tắc sau đó, tới lượt nó, mỗi “nó” cũng trở thành một cơ duyên mới, hòa hợp vào hàng triệu cơ duyên trước nó, để sinh thành những kết quả mới, cho bây giờ và cho hàng triệu cơ duyên ngẫu nhĩ tiếp nối theo sau.
Mới, mới liên tục, mới hơn cái mới vừa rồi. Nối tiếp nhau mới. Mỗi tích tắc mỗi mới. Mỗi tích tắc mỗi thành tựu. Mỗi tích tắc mỗi tan biến. Tan biến mà thật ra không tan biến. Thành tựu mà thật ra không thành tựu. “Tan biến”, “thành tựu”, đó chỉ là những lời nói (phương tiện) do con người dựng lên để dễ truyền đạt thông tin với nhau. Còn tự nó, vạn vật, tất cà đều chuyển hóa không tên, thành tựu không lời và hư mất không dấu vết. Chuyển hóa. Lưu chảy. Tan hòa. Tịch lặng như không. “Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng. Nhược kiến chư tướng phi tướng, tất kiến Như Lai (tồn lưu).”
Tết đi tết đến tết về
Tết bao nhiêu bận tết đề huề đi
Đi về đi ở đi đi
Đi là đi biệt từ khi chưa về
(Bùi Giáng)

Thời gian cứ trôi qua. Qua rồi là qua luôn, không bao giờ trở lại. Bốn mùa vẫn thay lá. Thay lá là thay lá mới hoàn toàn, không một chút cũ. Nói cách khác, trời đất tuần hoàn, có vẻ như lặp lại nhưng thật ra không hề lặp lại, chưa bao giờ lặp lại. Đi là đi biệt từ khi chưa về. Không Tử một hôm nhìn dòng sông đang chảy và nói với các môn đệ: “Thệ giả như tư phù, bất xả trú dạ - ngày đêm cứ chảy mãi như vậy đó”. Ngạn ngữ phương Tây: "Không bao giờ bạn có thể tắm hai lần trên cùng một dòng sông.”
Cho nên nói: “Tết bao nhiêu bận tết đề huề đi.” Nghĩa là vạn vật chưa bao giờ dừng lại. “Đi về đi ở đi đi. Đi là đi biệt từ khi chưa về.” Nghĩa là vạn vật không thật có điểm khởi đầu, không thật có điểm kết thúc. Vô thủy vô chung.
Kinh Kim Cương: “Nhược hữu nhân ngôn, Như Lai nhược lai, nhược khứ, nhược tọa, nhược ngọa, thị nhân bất giải ngã sở thuyết nghĩa. Hà dĩ cố? Như Lai giả, vô sở tòng lai diệc vô sở khứ. Cố danh Như Lai".
If someone says: "NhuLai had come, had gone, had sit, had lied", that man did not understand what I described. Why is that? NhuLai, he who comes from nowhere and goes to nowhere. That's NhuLai. (1)
Không hẹn mà đến, không chờ mà đi
Bốn mùa thay lá thay hoa thay mãi đời ta
Bên trời xanh mãi những nụ mầm mới
Để lại trong cõi thiên thu hình dáng nụ cười
Vạn vật trôi chảy tự nhiên. Cuộc đời trôi chảy tự nhiên. Sự việc tiếp diễn tự nhiên. Con người hợp nhất tự nhiên với thiên nhiên. Niềm vui tỏ lộ tự nhiên như gió. Nỗi buồn tham dự tự nhiên như mây. Buồn vui, được mất, cứ ngẫu nhiên trong ngẫu nhĩ mà tan hợp phiêu bồng. Những giọt mưa, những nụ hoa, hẹn hò gặp nhau trước sân nhà. Hẹn hò mà thật ra không hẹn hò. Ra đi mà không nhất thiết là rời bước, không khẳng định đi tới đâu là tới đâu. Ngày đêm cứ hòa hợp trôi chảy mãi như vậy. Hồn nhiên như vậy.
Bốn mùa thanh thản thay lá thay hoa. Đời ta cũng thanh thản thay vui thay buồn. Ta là thành phần của thiên nhiên, cùng với lá hoa kia làm thành những nụ mầm mới, làm thành những bức tranh mới, được khắc họa bằng màu sắc của những nụ cười lưu chảy thiên thu.

Nguyễn Quang Thanh