Vẽ cuộc đời bằng một ngón đàn

Vẽ cuộc đời bằng một ngón đàn

Khi mà tiếng Anh là ngoại ngữ chi phối ở nước ta thì việc những ca khúc tiếng Pháp, tiếng Nga, đặc biệt là tiếng Tây Ban Nha ít phổ biến là dễ hiểu. Ngay cả nữ ca sĩ hát tiếng Pháp được xem là nổi tiếng nhất vào quãng cuối thập niên 80 của thế kỷ trước như Vanessa Paradise với ca khúc lừng danh Joe le taxi thì cũng chỉ lấp lánh được vài năm là mất tăm mất dạng. Trong những tên tuổi lớn bị khuất lấp còn có thể kể đến Julio Iglesias, Patrica Kass… và sẽ là một thiếu sót lớn nếu quên cái tên Jose Feliciano. Vì thế nên bộ đôi CD Jose Feliciano - The Complete album có mặt và… chìm lỉm trên thị trường không làm ai ngạc nhiên dù rằng đây là một album thật sự tuyệt vời.
Nếu thử tìm kiếm trên Google Vietnamese với từ khóa “ca sĩ, nghệ sĩ Jose Feliciano” bạn sẽ thấy thông tin về nghệ sĩ này không nhiều ngoại trừ một vài bản tin ngắn liên quan đến sự kiện ca khúc Felix Navidad - một trong 25 ca khúc thuộc nhóm ca khúc Giáng sinh được yêu mến nhất theo xếp hạng của ASCAP. (Nghe Felix Navidad ở đây).
Lần theo tiểu sử của Jose Feliciano sẽ thấy cuộc đời ông khá giống với nghệ sĩ Steve Wonder, trước tiên là cả hai cùng bị mù từ nhỏ, thứ đến họ cùng là những nghệ sĩ lớn. Nhưng nếu chỉ xét riêng về bảng thành tích thì Eric Clapton, Mark Knoffer còn giống hơn ở điểm: trình tấu guitar solo cực hay, sáng tác và trình diễn nhiều ca khúc nổi tiếng… Thậm chí, Jose  còn cover (hát lại) rất thành công nhiều bài hát nổi tiếng.
Jose Feliciano bị mù do bệnh glaucoma. Nhưng bất hạnh dường như không để lại nhiều buồn đau cho ông. Năm ông lên 5, để tìm cơ hội đổi đời, gia đình ông rời quê hương Lares (Puerto Rico) để đến New York (Mỹ). Sống trong cộng đồng người da màu nói tiếng Tây Ban Nha, tố chất nghệ sĩ trong cậu bé Jose được đánh thức. Đầu tiên Jose làm quen với cây đàn accordion và chơi cho ban nhạc người Puerto Rico ở khu Harlem. Năm 14 tuổi, Jose được ông nội tặng một cây đàn guitar và 3 năm sau ông rời trường học bắt đầu sự nghiệp biểu diễn của mình. Người ta biết đến Jose Feliciano trước tiên với vị trí là một nghệ sĩ độc tấu guitar theo phong cách Latin.
Trái với sự hình dung với nhiều người, Jose Feliciano không hề mặc cảm, không phải phấn đấu nỗ lực để vượt qua nghịch cảnh. Thậm chí ngược lại, trước khi nổi tiếng về âm nhạc, Feliciano đã nổi tiếng nhờ mạnh mẽ, về tính hài hước của mình. Từ nhỏ Feliciano đã xem khuyết tật của mình là một câu chuyện bất tận để đùa vui và ông cũng thường xuyên giễu cợt những người có ý chia sẻ, thương cảm khuyết tật của ông. Và khi Feliciano chính thức rời gia đình lên đường tìm đến chân trời mới, gầy dựng sự nghiệp của nghệ sĩ guitar solo thì dường như mọi người đã quên mất rằng Jose là một người khuyết tật. Thế nhưng thứ ánh sáng toát ra từ tâm hồn ông, rung lên trên từng nốt guitar khiến ta tin rằng không phải tự nhiên mà mọi người lại có niềm tin như thế. Âm nhạc của Feliciano phóng khoáng, dữ dội và rừng rực sức sống trong từng nốt âm thanh một. (Nghe Affirmation - guitar solo ở đây).
Sâu lắng mà không ủy mị, âm nhạc của Feliciano có thể khêu ra từng sợi cảm xúc một, tách bạch những chuỗi suy tưởng khác nhau, và bằng khả năng ấy âm nhạc của ông có sức gợi mở rất lớn. Hãy thử nhắm mắt lại, khi đã lắng lòng theo tiếng đàn của Feliciano, ví dụ là với tác phẩm Malaguera, bạn sẽ dễ dàng hình dung được đó chính là tâm tư của một kẻ si tình. Bạn sẽ nhìn thấy điều gì? Là những bước chân khi âm thầm, lúc nhanh lúc chậm dõi theo bóng dáng tình nhân, là ánh mắt đắm đuối thiết tha tỏ bày nỗi lòng của mình, là những ánh trăng, là những cơn gió mà kẻ si tình muốn dồn hết về phía tình nhân. Suối nguồn âm thanh miên man trước khi lên đến đỉnh điểm đã chùng xuống một thoáng và trong khoảnh khắc sự dồn nén đến tức thở đã bùng phát, trào dâng chất ngất. Có lẽ nhờ thường xuyên soi chiếu tâm hồn mình nên chính bằng những tác phẩm như Malaguena chính Feliciano - một người không nhìn thấy lại chỉ cho ta thấy những vẻ đẹp tinh tế của tâm hồn. (Nghe Malaguena - guitar solo ở đây).
Trịnh Công Sơn một nhạc sĩ lớn của Việt Nam từng nói: "Khi bạn hát một bản tình ca là bạn đang muốn hát về cuộc tình của mình. Hãy hát đi đừng e ngại. Dù hạnh phúc hay dở dang thì cuộc tình ấy cũng là một phần máu thịt của mình". Những tư tưởng lớn thường gặp nhau, và xét ở góc độ thời đại thì thậm chí Jose Feliciano còn là người cùng thời với nhạc sĩ người Việt.
Với chất giọng khá đặc biệt, sự nghiệp trình diễn của Feliciano vang danh không kém sự nghiệp trình tấu. Giới phê bình đánh giá Jose Feliciano là một trong số không nhiều những ca sĩ hát tiếng Tây Ban Nha lại thành công lớn trong một thế giới mà tiếng Anh phổ biến. Tất nhiên Jose cũng có nhiều ca khúc tiếng Anh thành công mà Light My Fire là ví dụ điển hình. (Nghe Light My Fire ở đây).
Như đã nói ở trên Jose Feliciano sáng chói trong sự nghiệp trình tấu, trình diễn nhưng không điều đó không ngăn cản ông cover những ca khúc mà ông thích. Nếu Feliciano chỉ chuyên chú những ca khúc có phong cách Latin như Sampa pati của Satana, hoặc La Bamba của Julio Iglesias chắc chắn sự hoàn hảo của ông khá lắm ông cũng chỉ tồn tại trong cộng đồng người nói tiếng Tây Ban Nha mà thôi. Và có thể chỉ nổi tiếng trong tư cách là nghệ sĩ… nhái giỏi. Nhưng ông không làm vậy, tức là làm cái việc coppy thô thiển. Nghe Jose hát Sampa pati vẫn thấy khác với Carlos Santana. Trong Jose Feliciano - The Complete album có khá nhiều ca khúc mà Jose Feliciano cover của Santana, Julio, Elton John, Richard Marx… Hay hoặc dở có lẽ khi tự mình nghe bạn sẽ kết luận nhưng có một điều chắc chắn là tất cả các bản cover đều giản dị hơn, mộc mạc hơn. Nhưng bù vào đó là chất lửa Latin trong đó cũng nồng nàn hơn. Nghe Jose nức nở trong Daniel và so sánh với Elton John ta chợt nhận ra rằng dường như ngôn ngữ của xứ sở bò tót khiến chỉ cần cất lời lên không thôi là đã tha thiết, đã rừng rực, nó thôi thúc người ta đong đưa thân hình theo giai điệu.
Sampa pati, La Bamba, Que sera sera thậm chí cả Daniel suy cho cùng cũng là những ca khúc - tiếng thổn thức của những người cùng thời. Nhưng Righ here waiting là của một ca sĩ - nghệ sĩ thuộc hàng con cháu, là những tiết tấu đương thời. Khi ông già Jose “ganh đua” trình diễn tình ca với hậu bối ắt hẳn phải có một cái gì đó, một chỗ dựa nào đó? Hoặc có thể tin rằng vẫn còn có ai đó để ông tha thiết mà hát Right here waiting.
Tình yêu vẫn tràn trề trong người đàn ông Puerto Rico đã 62 mùa xuân này và cuối cùng, ví thử rồi đây nếu người ta quên đi tất cả thì đọng lại với thời gian về Jose Feliciano sẽ là gì? Người viết tin rằng đó sẽ là những bản độc tấu guitar. Có thể nói Jose Feliciano đã vẽ cuộc đời mình bằng một ngón đàn tuyệt diệu.
Vài nét về Jose Feliciano
Jose Feliciano tên thật là José Montserrate Feliciano García (sinh ngày 10-9-1945 tại Lares - Puerto Rico trong một gia đình có 11 người con.
Năm 1969 với thành công của hai ca khúc Hi-Heel Sneakers và Light My Fire ông được trao hai giải Grammy - Nghệ sĩ mới của năm và Bài hát cộng đồng của năm.
Năm 1970, ca khúc Feliz Navidad đưa ông vào danh sách những nghệ sĩ có ca khúc Giáng sinh nổi tiếng nhất nước Mỹ. Và ngày nay nó là ca khúc Giáng sinh được những người Mỹ Latin hát nhiều nhất.
Năm 1971 ca khúc Sarà Masking giúp Feleciano đoạt giải Nhì tại Liên hoan âm nhạc San Remo (Italia). Từ đó đến thập niên 90 của thế kỷ 20, đoạt nhiều giải thưởng quan trọng do RCA, EMI trao.
Năm 1987, Jose Feliciano được ghi tên trên đại lộ danh vọng của Holywood.
Năm 1995, thành phố New York trao cho Feliciano danh hiệu công dân danh dự, tên ông được đặt cho một trường học công lập.

18/12/2007

Trần Bá Phùng

Theo http://www.baobinhdinh.com.vn/