Từ trang sách đến cuộc đời
Nhà văn NKP bây giờ hàng ngày ăn gạo
lứt, muối mè, thế mà anh vẫn khỏe, vẫn viết đều đặn. Tôi cảm phục
nhà văn viết báo giỏi nhất xứ Huế này. Tuổi U80 mà cứ cặm
cụi đọc xong một tác phẩm văn học hay chính luận sáu bảy trăm
trang, rồi ngồi viết bài báo hai ngàn chữ. Mà anh bao giờ cũng là
người đọc đầu tiên, người cất tiếng nói bàn luận đầu tiên về cuốn
sách đó. Mà không phải anh đọc chơi, đọc cho thỏa sự ham đọc sách,
mà đọc rất chăm chú để viết bài, để tìm ra cái hay, cái đẹp, cái
cần suy ngẫm, giới thiệu cho bạn đọc.Trang sách, cuộc đời, nhà
văn (NXB Hội Nhà văn, 2014) của nhà văn Nguyễn Khắc Phê (NKP) vừa ra
mắt bạn đọc. Nhà văn bảo đây cũng có thể gọi là những bài báo, hay
tiểu luận nhỏ viết về các tác phẩm văn học xuất bản trong nước, đã
in trên rất nhiều tờ báo suốt 10 năm (2003 - 2013). Trong lời đề tặng
sách cho tôi, anh viết rất vui: "Kỷ niệm tròn 75 tuổi (4-1939
- 4-1914) đồng thời kỷ niệm…5 tháng ăn gạo lứt muối mè mà không
chán, đành mời bạn "thưởng" đại tiệc gồm món- 75 bài viết
trong cuốn sách này…".
Cuối năm 2013 anh cũng tập hợp và được
ấn hành cuốn Nhà văn và Thời cuộc (NXB Hội Nhà văn, 2013) gồm 75 bài
văn chính luận đã in trên các báo. Viết báo mà thành sách là cách
viết của người có chính kiến mạnh. Với Trang sách, cuộc đời,
nhà văn, NKP đã đưa đến cho người đọc những chiêm nghiệm, cảm nhận và
suy nghĩ sâu sắc về đổi mới và những vấn đề về hậu chiến hay chống
tham nhũng.
Đọc "Ba phút sự thật" của
Phùng Quán (NXB Văn Nghệ, 2006), NKP truyền đến người đọc nhận thức:
"Riêng nhà văn Phùng Quán, theo thiển ý của tôi, suốt cả đời ông
từ tác phẩm đầu tiên đến dòng chữ cuối cùng viết trên giường bệnh
đều được xây dựng từ những nguyên mẫu có thực ngoài đời, đều đầy
ắp những sự thật anh hùng, bi tráng và cả đau đớn của thời
đại, của kiếp nhân sinh". Đó chính là sự hấp dẫn của văn thơ
Phùng Quán, của Ba phút sự thật. Đọc "Chuyện lan man đầu thế
kỷ" của Vũ Phương Nghi (NXB Lao động, 2006) nhà văn lên tiếng
"Báo động về một thế giới vô nhân".
Đọc Đội gạo lên chùa của Nguyễn Xuân
Khánh (NXB Phụ nữ-2011), tác giả nhận ra đây không chỉ là chuyện
"yếm thắm bỏ bùa", mà đây là "cuốn sách có sức nặng,
cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng", tác giả miêu tả những biến
động của xã hội Việt Nam từ thời chống Pháp cho đến sau ngày
đất nước thống nhất, đụng chạm đến rất nhiều vấn đề văn hóa xã
hội, triết lý nhân sinh. Đọc tiểu thuyết Vùng sâu của Tô Nhuận Vỹ
(NXB Hội nhà văn, 2012), NKP nhận ra trong xã hội Việt Nam thời hậu
chiến Có một Vùng sâu không dễ dò đến. Đó là lòng người, đó là
vấn đề "xấu", "tốt" trong chiến tranh. Bàn về việc
viết về đề tài chiến tranh cách mạng, nhà văn cho rằng: "Đã đến
lúc cần có một cách nhìn toàn diện, tôn trọng sự thật".
Khi đọc "Nhật ký Đặng Thùy
Trâm", nhà văn cho rằng cuốn nhật ký sở dĩ hấp dẫn đông đảo
người đọc-kể cả những người xưa kia là kẻ thù của chúng ta, cả
những trí thức Việt kiều từng tỏ ra bất đồng chính kiến với chúng
ta bởi vì đã miêu tả chân thực tâm trạng, thân phận con người trong
chiến tranh, chứ không phải vì thành tích chiến đấu của anh hùng
Đặng Thùy Trâm. Từ những phân tích đó, nhà văn cho rằng văn chương
muốn hay, muốn có tác phẩm mang tầm thời đại thì phải viết 100 %
thật, không xưng tụng một chiều. Như tiểu thuyết "Đất trắng"
của nhà văn Nguyễn Trọng Oánh, có lẽ là tác phẩm đầu tiên
"dám" miêu tả một chính uỷ hèn nhát đào ngũ; hay như
"Nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh đã thể hiện những mặt
bi thảm của chiến tranh...
Trang sách, cuộc đời, nhà văn là một
cuốn sách có chính kiến rõ ràng, lời văn nhã nhặn, có rào đón đôi
chút, nhưng đã lẩy ra được vấn đề cần đọc, cần ngẫm ngợi trong mỗi
cuốn sách, nên đây là cuốn sách bổ ích cho nhận thức của mỗi
người trong thời đổi mới, hội nhập.
Ngô Minh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét